________________
શ્રમણ ભગવાન શ્રી મહાવીર જીવન-દર્શન પણ પ્રાપ્ત ન થઈ. અત્યારે તે કેવળ તારા દર્શનની અભિલાષાથી જ હું અહીં પાછો ફર્યો છું.”
ખાલી હાથે પાછા આવેલ પોતાના પતિની હકીક્ત સાંભળી જાણે વા વડે હણાઈ હોય અને સર્વસ્વ લૂંટાઈ ગયું હોય, તેવી દશા અનુભવતી બ્રાહ્મણને ગુસ્સો ઉછળ્યો અને એ કહેવા લાગી :
“અરે ! નિર્ભાગ્યશિરેમણિ! આટલે બધે લાંબે કાળ રખડપટ્ટી કરવા છતાં પણ જો તને કંઈ લાભ ન થે, તે ત્યાં ફેકટ સમય શા માટે છે ? અરે ! અભાગિયા મૂઢ ! સિદ્ધાર્થનંદન વર્ધમાનકુમારે તે એક વર્ષ પર્યત સતત સનૈયાનું દાન છૂટા હાથે આપ્યા જ કર્યું. એ વાત પણ દૂરદૂરના દેશવિદેશથી આવેલ યાચક પાસેથી શું તે ન સાંભળી ? તું સામે જ આ જે-જેઓ જન્મદરિદ્રી હતા, તેઓ હવે રથ, હાથી, ઘોડા આદિ વાહને વસાવી, સુંદર આભૂષણે ધારણ કરી, રાજમહેલ જેવા વૈભવશાળી મકાનમાં બેઠા બેઠા આનંદ કરે છે!”
હતાશ બનેલ બ્રાહ્મણે કહ્યું : “હે પ્રિયે! હું દૂરદૂરના દેશમાં હતું, ત્યારે સેનિયાના દાન અંગે કંઈ પણ સાંભળ્યું હોત તે હું દોડતે દોડતે અહીં આવી ન પહોંચત? મારૂં તે ભાગ્યે જ વિપરીત જણાય છે. હવે હું શું કરું ?”
ત્યારે બ્રાહ્મણએ તેને ઘરની બહાર ધકેલતાં કહ્યું : “અરે! હજી પણ તું જલદી એમની પાસે દોડી જા ! એ તે કરુણાના ભંડાર સમાન છે. તું માંગીશ તે અવશ્ય કંઈક આપશે.”
આ વચને સાંભળતાં જ બ્રાહ્મણને હૈયે આશા અને હિંમત પ્રગટી. બહુજ ઉતાવળે-ઉતાવળે તે પ્રભુની શોધમાં નીકળે. તપાસ કરતાં કરતાં તે કુમારગ્રામ પહોંચ્યા. ત્યાં કાર્યોત્સર્ગ ધ્યાનમાં રહેલ પ્રભુને જોયા. પ્રભુપાસે પિતાની કર્મકથા સંભળાવતાં એણે કહ્યું :
“હે કરુણાસાગર પ્રભુ! આપના મહાદાન વડે તે મારા જેવા, અનેક અભાગિયાઓને ઉદ્ધાર થઈ ગયું છે. હવે તે એકમાત્ર હું જ
