________________
૧૦ર
શ્રમણ ભગવાન શ્રી મહાવીર જીવન-દર્શન પૂર્વભવના સ્નેહાનુબંધથી તે સપને પિતાના આશ્રમની રક્ષાના પરિણામ ઉત્પન્ન થવાથી તે આશ્રમની આજુબાજુ નિરંતર ભ્રમણ કરતે રહે. એકદા તેણે આશ્રમમાં તાપસને ફરતા જોયા, એટલે એણે રેષ સહિત સૂર્યબિંબને જોઈ અગ્નિજ્વાળા પ્રગટાવીને સામે રહેલા તાપને બાળી નાખ્યા. છેડા તાપસેએ ચારે બાજુ નાસભાગ કરી પોતાના પ્રાણ બચાવ્યા.
હવે તે તે સર્પ દરેક પશુ, પક્ષી અને વટેમાર્ગુને જ્યાં-જ્યાં દેખતે, ત્યાં ત્યાં પોતાની દૃષ્ટિ ફેકી બાળી નાખવા લાગે. એના ભયના કારણે હવે આ કનકપલ આશ્રમને માર્ગ સંપૂર્ણ રીતે ઉજજડ બની ગયે. કેઈ પણ જીવ એ માર્ગે જવાની હિંમત કરતે જ નહિ.
પરમ કરુણાના મહાનિધાન સમા શ્રી મહાવીર પ્રભુએ ઉજડ બનેલા આ કનકપલ આશ્રમના માર્ગે વિહાર કર્યો. માર્ગમાં મળતા ગોવાળિયાઓએ એ માર્ગે વિહાર ન કરવાની વિનંતિપૂર્વકની ચેતવણી આપી, છતાં પ્રભુએ તે હેતુપૂર્વક જ એ તરફ વિહાર કર્યો. ચંડકૌશિકના આત્માને નરકે લઈ જનાર આ ભયંકર પાપપ્રવૃત્તિમાંથી ઉગારી લેવાની પ્રભુની પોપકાર દૃષ્ટિ હતી.
આશ્રમને યક્ષમંદિરમાં પ્રભુ કાઉસ્સગ ધ્યાને રહ્યા. ચંડકૌશિકે પ્રભુને જોયા. એમને બાળી નાખવાની ઈચ્છાથી વારંવાર તે પ્રભુ સામે દષ્ટિ ફેકવા લાગે. પણ પ્રભુના શરીર ઉપર એની કંઈપણ અસર ન થઈ. એટલે હવે તેણે વિશેષ કેધ કરી, સૂર્યની સામે જોઈ, ચાર ગણું વિષ ઉત્પન્ન કરી, પ્રભુ સામે જોયું. એની પણ પ્રભુ ઉપર કંઈ અસર ન થઈ, એથી હતાશ બનેલ ચંડકૌશિક, ફૂંફાડા મારતે એકદમ ભગવાનને હંસવા માટે એમની તરફ દો. તીક્ષ્ણ દાઢાથી પ્રભુના પગે ડંખ દીધે. “વિષ ચઢતાં કદાચ પ્રભુ પિતાની જ ઉપર પડે તે ?” એમ ચિંતવી તે તુરત જ પાછળ હટી ગયે અને કયારે પ્રભુ જમીન ઉપર પડે એની રાહ જોવા લાગ્યો! પણ પ્રભુ તે એ જ અવિચળ સ્થિતિમાં
