________________
૩૮
શ્રમણ ભગવાન શ્રી મહાવીર જીવન-દર્શન દૂત છે. તેને સ્વામીતુલ્ય સમજીને પિતાજીએ તેનું બહુમાન કર્યું છે. એથી જ પ્રતિહારે પણ એને અટકાવ્યો નહિ. એની કૃપાથી જ આપણે અહીં સુખે રહીએ છીએ. સ્વામીની આજ્ઞા પ્રમાણે રહેવું એ સેવકને ધર્મ છે.”
કેણ કેને સ્વામી છે કે સેવક છે? એની ખબર હું હમણાં જ લઈ લઈશ! એ પિતાના નગર તરફ પાછા ફરે, ત્યારે મને ખબર આપજે.” કુમારે પોતાના માણસેને આજ્ઞા કરી.
અશ્વગ્રીવ રાજાના દૂતને પ્રજાપતિ રાજાએ વિવિધ ભેટ આદિ આપી ઉચિત સન્માન કરીને વિદાય આપી. દૂત પિતાના નગર તરફ ચાલવા લાગે. આ ખબર ત્રિપૃષ્ઠકુમારને મળતાં જ પિતાના ભાઈ અચલને સાથે લઈ ચંડેગ દૂતને તેણે અધવચ્ચે જ અટકાવ્યું અને જણાવ્યું :
હે અધમ, દુષ્ટ, પાપિષ્ટ દૂત ! મારી હાજરીમાં તે નાટકના રંગને ભંગ કર્યો! પણ હવે તું કયાં જવાનું છે? તે નીચ ! નિભંગી! તું તારા અધમ આચરણનું ફળ ભોગવી લે ! મરણ પહેલાં તું તારા ઈષ્ટદેવને હવે યાદ કરી લે!”
ત્રિપૃષ્ઠકુમાર આ પ્રમાણે બેલી મજબૂત મુષ્ટિ-પ્રહાર કરવા તૈયાર થયે, એટલે અચલકુમારે એને અટકાવતાં કહ્યું :
હે કુમાર ! ગૌહત્યાની જેમ આ વધ કરવો ઉચિત નથી. દૂત, રાંડ અને ભાંડ એ ત્રણ અપરાધી હોવા છતાં અવધ્ય છે.”
આ સાંભળીને કુમારે પોતાના સેવ કેને આજ્ઞા કરી: “તમે આ પાપીના પ્રાણ સિવાય, ધન, વસ્ત્ર વગેરે બધું વિના વિલંબે છીનવી લે.”
સેવકોએ લાકડી તથા મુષ્ટિપ્રહાર કરી એને લૂંટી લીધે. ભયથી વ્યાકુળ બનેલે દૂત પિતાના પ્રાણ બચાવવા ભાગવા લાગ્યા. કુમારે પાછા વળ્યા.
