________________
મિત્રો દ્વારા વિવાહ આગ્રહ : મહાવીરનાં વૈરાગ્યવચન ૭૫ હોય. હમણાં તમે માતાપિતાને મને પૂર્ણ કરે. પછી ભલે પાછલી અવસ્થામાં ગૃહવાસને ત્યાગ કરજો. માતાપિતાના મનોરથ પૂર્ણ થતાં તેઓ તમારા ઈષ્ટ કાર્યમાં પ્રતિકૂળ થવાનું નથી.
કુમારે કહ્યું ઃ મારે તે અભિગ્રહ છે કે માતાપિતા જીવે ત્યાં સુધી દીક્ષા ન લેવી, લગ્ન વિના, કુમારભાવે રહેતાં જે માબાપ સંતેષ. પામતા હોય તે તેમાં શું ખોટું છે ? લગ્નથી શું અધિકતા આવવાની છે? લગ્નના આખાય આડંબર પાછળ સમાયેલે ઉત્તરોત્તર દુઃખદાયક પાપપ્રબંધ શું તમારી નજરે નથી પડત? લગ્નમંડપની ચાર શ્રેણીઓમાં મૂકાયેલા કળશમાં મને તે દુઃખેની પરંપરા જ ભરેલી જોવામાં આવે છે ! લગ્નમંડપમાં પ્રગટાવેલ અગ્નિની જ્વાળાઓમાંથી મહામહને વિલાસ જ પ્રગટ થાય છે ! આકાશ તરફ ગતિ કરતા ધૂમાડામાં પોતાની જ લઘુતા જણાય છે ! ચાર મંગળફેરામાં સંસારની ચાર ગતિમાં કરવી પડતી રખડપટ્ટીનું જ નિર્માણ થાય છે ! ઘી, જવ, મધ આદિના હવન વડે આપણે બધાય ગુણોનું જ જાણે દહન થતું હોય, તેમ જણાય છે ! તરૂણીઓના મંગલગીતથી જાણે ચારેય દિશાઓમાં અપયશ પ્રસરતે હોય તેમ જણાય છે! કંઠે લટકતી કુસુમમાળામાં તે જાણે દુખસમૂહ સમીપવતી હોય તેમ સમજાય છે! ચંદન આદિની વિલેપન ક્રિયામાં જાણે કર્મમલને લેપ આત્માને તરતજ લાગુ પડતો હોય, તેમ જણાય છે ! કન્યાના પાણિગ્રહણ વિધિમાં હાથ જાણે કે અષ્ટકમ ખરીદવાનો ખોટો જ સોદો કરેતે હેય તેમ સ્પષ્ટ રીતે જણાય છે ! વધારે તે તમને શું કહું? લગ્નવિધિને સૂક્ષ્મ બુદ્ધિથી જોતાં અને વિચારતાં મારાં તે રોમાંચ. ખડાં થાય છે. માટે આવી મેહની વિડંબનમાંથી મુક્ત રહેવા હું અવિવાહિત રહે, એવી મારી ભાવના છે.”
કુમારની આ દલીલે સાંભળી મિત્રેએ વિનયથી નમ્રભાવે કહ્યું : હે કુમાર ! તમારા જેવાને આમ કરવું ઉચિત નથી. સત્પરુષે સ્વજનની પ્રાર્થનાને ભંગ કરવામાં સદાય ભીરૂ હોય છે, પિતાની ઈચ્છા મુજબ કાર્ય કરવાથી એઓ વિમુખ રહે છે. શું પૂર્વે અષભદેવ આદિ
