________________
२८४
कातन्त्ररूपमाला
भावकमाथांनु स्यांजाशी.सस्तनी परत, स्वरहनग्रहदृशामिड् इज्वद्भवति वा। अन्वभावि अन्वभाविषातां अन्वभाविषत। अन्वभाविष्ठाः अन्वभाविषाथां अन्वभाविट्वं ।। अन्वभाविधि अन्वभाविजहि अन्वभाविष्महि । अन्वभवि अन्वभविषातां अन्वभविषत । असाविषातां । असाविषत । असोषातां असोषत । असविषातां । असविषत।
*हस्य हन्तेधिरिनियोः ॥३६७॥ हन्तेर्हस्य धिर्भवति इनिचो: परतः । अघानि अघानिपातां अघानिषत ।।
हनिमन्यते त् ॥३६८।।। आभ्यां परमसार्वधातुकमनिड् भवति । अहसाता अहसत ।
हनेः सिच्यात्मने दृष्टः सूचनेर्थे यसेरपि । विवाहे तु विभाव सिजाशिषोर्गमेस्तथा ।।
आत्मनेपदे वा ॥२६९॥ अद्यतन्यामात्मनेपदे परे हन्तेर्वधिरादेशो वा भवति । अवधि अवधिषाता अवधिषत ।
नेज्वदिटः ॥३७० ॥ इज्वदिटो दीर्थो न भवति । अग्राहिषातां अग्राहिषत । अग्रहीषातां अग्रहीषत । अदर्शि अदर्शिषाता अदर्शिषत । अदृक्षातां अदृक्षत् । अदृष्ठा: अदृक्षाथां अदृड्दवं ।। श्वस्तनी । भाविता भविता । साविता सविता । सोता। घानिता। हन्ता । ग्राहिता । ग्रहीता । दर्शिता । दृष्टा ।। आशी: । भविशेष्ट । भविषीष्ट । साविषीष्ट सविधीष्ट । सोषीष्ट ।
हन्तेर्वधिराशिषि ॥३७१॥
अन्वभावि अन्वभाविषातां अन्वभाविषत। अन्वभवि। असावि असाविषातां अपराविषत । असोषातां असोषत । असविषतां ।
इन् और इच के आने पर हन् के ह को घ हो जाता है ॥३६७ ॥ अघानि अघानिषातां अधानिषत ।
__ हन् और.मन् से परे असार्वधातुक अनिट् होता है ॥३६८ ॥ अहसाता अहसत।
श्लोकार्थ-सिच् और आत्मनेपद में हन धातु से आत्मनेपद होने पर सिच् प्रत्यय परे इट् का अभाव होता है यम धातु से सूचना अर्थ में इट का अभाव होता है विवाह अर्थ में तो विकल्प से होता है तथा गम धातु से सिच् और आशीर्वाद में इट् का अभाव होता है। अद्यतनी में आत्मनेपद के आने पर हन् को वध आदेश विकल्प से होता है । ।३६९ ॥ अवधि अवधिषातां अबधिषत ।।
इच के समान इट् को दीर्घ नहीं होता है ॥३७० ॥ अग्राहिषातां अग्राहिषत् । अग्रहीघातां अग्रहीषत । अदर्शि अदर्शिषातां अदर्शिषत । अदृक्षातां अदक्षत । श्वस्तनी में—भाविता भविता। साविता, सविता, सोता । घानिता, हन्ता । दर्शिता दृष्टा आदि । आशी में-माविषीष्ट, भविषीष्ट ।
आशिष् के आने पर हन् को वध आदेश होता है ॥३७१ ॥
