Katantra Roopmala

Author(s): Sharvavarma Acharya, Gyanmati Mataji
Publisher: Digambar Jain Trilok Shodh Sansthan

Page 321

तिङन्त:
३०९
क्लमु ग्लानौ। अक्लमत् । मदीहर्षे । अमदत् । असु क्षेपणे । अपासत् । यसु प्रयले। अयसत् । जसु मोक्षणे । अजसत् । तसु दसु उपक्षये । अतसत् । अदसत् । वसु स्तम्भे । अवसत् । प्लुष दाहे । अप्लुषत् । विष प्रेरणे । अविषत् । कुश श्लेषणे । अकुशत् । बुस उत्सर्गे। अबुसत् । मुश खण्डने । अमुशत् । मसि परिणामे । अमसत् । लुठ विलोडने । अलुठत् । उच समवाये । औचत् । मृशश अध:पतने । अशा । वृश वरणे । अवृशत् । कृश तनूकरणे । अकृशत् । बितृष पिपासायां । अतृषत् । तुष हृष तुष्टौ । अतुषत् । अहषत् । कुप क्रुध रुष रोषे। अकुपत् । अधत् । अरुषत् । डिप क्षेपे । अडिपत् । स्तुप समुच्छाये । अस्तुपत् । गुप व्याकुलत्वे । अगुपत् । युप रुप लुप विमोहने । अयुपत् । अरुपत् । अलुपत् । लुभ गायें । अलुभत् । क्षुभ संचलने। अक्षुभत्। नभ तुभ हिंसायां । अनभत् अतुभत् । क्लिन्दू आर्दीभावे। अक्लिन्दत् । जिमिदा स्नेहने। अमिदत् । शिक्ष्विदा मोचने। आश्वदत् । ऋध वृद्धौ। आर्द्धत् । गृधु अभिकांक्षायां । अगृधत् । इति पुषादिः । पुषादिद्युतादीत्यण् प्रत्ययः । धुत शुभ रुच दीप्तौ । अद्युतत् अद्योतिष्ट । एवं सर्वत्र आत्मनेपदेऽपि । अशुभत् । अरुचत् । चित आवरणे।
श्वितादीनां ह्रस्वः ॥४८९॥ श्वितादीनां ह्रस्वो भवति । अश्वितत् । घुट परिवर्तने । अघुटत् । रुट लुट लुठ प्रतीघाते । अरुटत् । अलुटत् । अलुठत् । क्षुभ संचलने । अक्षुभत् । श्रंस भंस अवस्रंसने । अश्रसत् । अभ्रसत् । ध्वंस गतौ च । अध्वसत् । संभु विश्वासे । अस्रभत् । दृत वर्तने । अवृतत् । वृद्ध वृद्धौं । वृधु वर्धन । अवृधत् । श्दलू शब्दकुत्सायां । अशृदत् । स्यन्दू प्रस्रवणे। अस्यदत्। कृपू सामर्थ्ये । अकृपत् । गृधु अधिकांक्षायां । अगृधत्।
ऋतो लत्।।४९० ॥ कृपेर्धातोः ऋतो लुत् भवति । अक्लृपत् ।
इति द्युतादिः॥
परिणामे= अमसत् । लुठ- विलोडन = अलुठत्। उच्–समवाये = औचत् । प्रश, भ्रंशअध:पतन-अभृशत् । वृश्-वरण करना -- अवृशत् । कृश-तनू करना अकृशत् । तृष-प्यासअतृषत् । तुष हष-तुष्ट होना = अतुषत, अहषत् । अकुपत् । अरुषत् अनुधत् । डिप-क्षेपण करना = अडिपत् । युप्-समुच्छाये - अस्तुपत् गुप–व्याकुलता = अगुपत् । युप, रुप, लुप-विमोहन अयुपत् अरुपत् अलुपत्। लुभ-गृद्धता=अलुभत्। अशुभत् । नभ तुभ हिंसा = अनभत् अतुभत् । क्लिन्दू---गीला होना। अक्लिन्दत् । जिमिदा-स्नेह करना= अमिदत् । विश्विदा-मोचन = अश्वदत् । ऋध-वृद्धि होना: आर्द्धत् । गृधु--अभिकांक्षा-अमृधत् । इति पुषादिः । धुत शुभरुचदीप्त होना = अधुतत् । अद्योतिष्ट । इसी प्रकार से सर्वत्र आत्मनेपद में भी रूप चलते हैं। अशुभत् अरुचत् । श्वित्---आवरण करना ।
श्वित आदि को ह्रस्व हो जाता है ॥४८९ ॥ अश्वितत् । घुट-परिवर्तन होना = अघुटत् । रुट लुट लुछ-प्रतिघात होना = अरुटत् अलुटत् अलुठत् । संस् भंस्-अस्रसत्, अभ्रसत् । अध्वसत् टेंभु-विश्वास = अस्रभत्। वृत-वर्तने = अवृतत् । वृद्ध-वृद्धि होना। वृधु-वर्धित होना = अवृधत्। शृद् = शब्द कुत्सा में = अशृदत् । स्यंदू... प्रस्त्रवण करना=अस्पंदत् । कृपू—सामर्थ्य = अकृपत् । अगृधत् ।
कृप धातु से ऋ को 'लु' हो जाता है ॥४९० ॥ अक्ल्प त् ।
इति छुतादिः।