________________
કોં અનિત્યતાનેા પણ અનુભવ થાય છે અને દ્રવ્યથી વિચાર કરતાં નિત્યતા પણ અનુભવગેાચર છે. આ વાકયથી અનિત્યપાનુ વિધાન અને નિષેધ આ બંને ધર્મોનુ' અનુક્રમે થન સમજવાનુ છે.
૪ ચેાથેા વચનપ્રયાગ-કપડું કઈ અપેક્ષાએ અવક્તવ્ય છે. ત્રીજા ભગના કથન પ્રમાણે તે કપડું અનિત્ય અને નિત્ય છે એમ બંને રીતે અનુક્રમે બતાવવામાં કાંઈપણ અડચણ જેવુ' નથી. પરંતુ અનુક્રમને છેડીને એક કાલમાં એક સાથે કપડુ અનિત્ય છે એમ જો કહેવુ હોય તો તેને માટે અનિત્ય અથવા નિત્ય આ બેમાંથી કાઇપણ શબ્દ કામ લાગતા નહિ હોવાથી અવકતવ્ય શબ્દથી તેના વ્યવહાર કરવામાં આવે છે. વાત પણ ખરાખર છે. કપડામાં નિત્યપણાને જેમ અનુભવ થાય છે તેમ અનિત્યપણાને પણ અનુભવ થાય છે. આથી એમ સમજવાનું નથી કે કપડું' કેવળ નિત્યજ છે અથવા તા અનિત્યજ છે, પરંતુ નિત્યાનિત્ય સ્વરૂપ વિલક્ષણ જાતિવાળુ પણ છે. આવા સમયમાં કપડાને વાસ્તવિક રૂપે અનિત્ય અને નિત્ય એમ ખ'ને અનુક્રમે નહિ બતાવતાં જ્યારે એક સાથે બતાવવું હોય ત્યારે તેને માટે ખાસ કે। શબ્દ નહિ હેાવાથી કપડુ અવકતવ્ય છે એમ કહેવામાં આવે છે. કોઈપણ શબ્દ એક સાથે નિત્યની સાથે અનિત્યનુ પ્રતિપાદન કરવાનું સામર્થ્ય રાખી શકતા નથી, કારણ કે તેવી રીતે પ્રતિપાદન કરવામાં શબ્દની શકિત છેજ નહુિ. એક વાર ઉચ્ચારણ કરેલ શબ્દ એકજ અનું પ્રતિપાદન કરી શકે છે. આ ઠેકાણે વિચારવાનું એ છે જે એક સાથે મુખ્યપણે નહિ કહી શકાતા એવા નિત્યત્વ અને અનિત્યત્ત્વ ધર્મ અવકતવ્ય
