________________
૨૫
કર્તા છે અને અમુક કર્મ છે એ વ્યવહાર થઈ શકતું નથી તેમજ જીવ અને કર્મને જે સાથે ઉત્પન્ન થયેલ માનવામાં આવે તે તેમાં પણ જીવ કર્તા છે અને કર્મ તેથી ઉત્પન્ન થચેલાં છે એવો વ્યવહાર કેવી રીતે થઈ શકે એ વાત સહજ સમજી શકાય તેમ છે. માટે ત્રીજો પક્ષ પણ આપથી માની શકાય તેમ નથી. આથી એ સિદ્ધ થયું કે સાદિ પક્ષ યુકિતવિકળ હોવાથી આપનાથી માની શકાય તેમ છેજ નહિ, અને અનાદિ પક્ષ માનવામાં પણ જેમ જીવ અને આકાશનો અનાદિ કાળને સંબન્ધ હેવાથી તેને નાશ થઈ શકતો નથી અર્થાત અનાદિ અનન્ત છે તેમજ જીવની સાથે જે કર્મને સંબધ અનાદિ માનવામાં આવે તે તેને નાશ બીલકુલ થવાને નહિ અને જ્યારે કર્મને સંબન્ધ બરાબર છે ત્યારે મુકિત કેવી રીતે મળી શકે, અને જ્યારે મુકિત મળી શકે તેમ છેજ નહિ ત્યારે તેને માટે, નિયમ વિગેરે એમના અંગોની અથવા તે સમ્યગદર્શન, સમ્યગ્રજ્ઞાન અને સમ્યકચારિત્રની પાલના પણ શા માટે કરવી જોઈએ? માટે બંનેમાંથી એક પણ પક્ષ બુદ્ધિમાનથી આદરી શકાય તેમ છેજ નહિ. - ઉ. સાદિ પક્ષમાં ત્રણ પ્રશ્ન કરી જે જે દેશનું આરેપણ કરવામાં આવ્યું તે તમામ દોષે ક્ષેમકુશળપૂર્વક તે પક્ષ માનવાવાળાના ઘરમાં જ રાખવા ઠીક છે, કારણ કે જ્યારે અમે સાદિપક્ષ માનતા નથી ત્યારે તે દેશે અને કેવી રીતે લાગુ પડી શકે તેનો વિચાર કરવાનું કામ પ્રશ્ન ઉપસ્થિત કરવાવાળાને સોંપવામાં આવે છે.
