________________
૬૨
જીવાને હાય છે. શરીર, વચન, મન, પ્રાણ, અપાન વિગેરે દ્વારા પણ પુદ્ગલા જગમાં ઉપકાર કરી શકે તેમ છે. ઉદારિક વગણા વિગેરે પુદ્ગલથી બનેલાં પાંચ પ્રકારનાં શરીરોદ્વારા સ`સારી જીવા સારૂં, ખરાખ તમામ પ્રકારનું જગમાં કામ કરી શકે છે. ભાષારૂપથી પરિણત થયેલ ભાષાને ચાગ્ય દ્રવ્ય સતતિને ભાષા કહેવામાં આવે છે. આ પણ પુદ્ગલના પિરણામ રૂપ સમજવી. તે દ્વારા પણુ સારા, નરસા ઉપદેશ વિગેરે આપી જગનું હિતાહિત કરી શકાય છે.
મને રૂપથી પરિણત થયેલ અને મનનને યાગ્ય દ્રવ્ય સંતતિને દ્રવ્યમન કહેવામાં આવે છે. તે પણ સારા નરસા વિચાર કરવામાં ઘણુંજ ઉપયોગી છે. શ્વાસોચ્છવાસ પણ તેથી બનેલા હેાવાથી તે પણ વેને જીવન શક્તિ આળખવામાં ઉપકાર રૂપ છે. તે સિવાય સુખ, દુ:ખ, જીવિત, મરણ વિગેરે પણ પુદ્ગલના પિરણામ રૂપ સમજવા.
સાતા વેદ્નનીય કર્મના ઉદ્દયથી આત્માનું જે પ્રસન્ન થવું તે સુખ કહેવાય. આ સાતા વેદનીયના ઉદય પણ સારા પુદૂગલના પરિણામ સિવાય બીજું કંઇ સમજવાનુ` છેજ નહિ.
અસ.તા વેદનીયના ઉદયથી આત્માને જે કલેશરૂપ પરિણામ થાય તે દુઃખ કહેવાય. આ પણ ખરાબ પુદ્ગલના ઉદય સિવાય ત્રીજી' કઇ છેજ નહિ.
