________________
પણું હોવાથી—શીત કાલમાં શીતળ જળ સિંચવાથી મનુષ્ય શરીરમાં નીકળતા બાફની માફક. આ ઠેકાણે બાફનું નિમિત્ત ઉષ્ણ સ્પર્શવાળી જે વસ્તુ છે તેને તૈજસ શરીરવાળા અપકાય સિવાય બીજું કઈ પણ સમજવું નહિ, કારણ કે જળની અંદર ઉષ્ણ સ્પર્શ અને બાફનું નિમિત્ત બીજી કોઈ પણ વસ્તુ જ્યારે થઈ શકતી નથી ત્યારે તેને જ તેજસ શરીરવાળું અકાય નિમિત્ત સમજવું.
એવી રીતે ગ્રીષ્મ કાલમાં બાહ્ય તાપથી તૈજસરૂપ અગ્નિના મન્દ થવાથી જળમાં જે શીતસ્પર્શ છે તે પણ મનુષ્ય શરીરના શીતળ સ્પર્શની માફક અપકાય જીવના નિમિત્તથી સમજવાને છે.
તેજસકાયમાં જીવની સિદ્ધિ.
ખાતના શરીર પરિણામની માફક શરીરમાં રહેલે હેવાથી અંગારા વિગેરેને પ્રકાશરૂપ પરિણામ પણ આત્માના સંગથી ઉત્પન્ન થયેલે સમજ, તાવની ગરમીની માફક શરીરમાં રહેલ હેવાથી. અંગારા વિગેરેની ગરમી પણ આત્માના સંયોગથીજ થયેલી હોવી જોઈએ.
મનુષ્યના શરીરની માફક પિતાને ગ્ય આહારના ગ્રહણદ્વારા વૃદ્ધિ વિગેરે વિકારો માલુમ પડતા હોવાથી તેને પણ સચેતન સમજવું.
