________________
તેનું શું કારણ તે સમજાવશે. આથી એ સિદ્ધ થયું કે મસ્યની ગતિમાં આકાશ દ્રવ્ય કારણ નથી પરંતુ બાહ્ય કારણ તરીકે આપેક્ષિત કારણ જલ છે અને સાધારણ કારણ ધર્માસ્તિકાય છે. તેમજ જીવ પુદ્ગલની ગતિ સ્થિતિમાં પણ જ્યારે ઉપાદાન કારણ તેઓને ગતિ સ્થિતિરૂપ પરિણામ છે ત્યારે સાધારણ નિમિત્ત કારણ તરીકે ધર્માસ્તિકાય અધર્માસ્તિકાયને પણ માનવા જોઈએ. આકાશને તે કેવળ અવકાશ આપવામાંજ સાધારણ કારણ તરીકે માનવું જોઈએ.
પ્ર. જેમ મસ્ડ વિગેરેની ગતિ સ્થિતિ જલ વિગેરે બાહ્ય કારણને આધીન છે તેમજ જીવ અને પુણલની ગતિ સ્થિતિમાં સહાયક રૂપે બીજું કઈ બાહ્ય કારણ માનવાથી જયારે કાર્ય થઈ શકતું હોય ત્યારે શા માટે આ બે પદાર્થોને અલગ માનવા જોઈએ?
ઉ. પૃથ્વી વિગેરે વિદ્યમાન હોવા છતાં પણ દરેક પદાર્થના સાધારણ અધિકરણ રૂપે આકાશને માનવામાં આવેછે તેમ મત્સ્ય વિગેરેની ગતિમાં જલ વિગેરે બાહ્ય કારણ વિદ્યમાન હોવા છતાં પણ સાધારણ કારણ તરીકે તે બે પદાર્થને માનવામાં કંઈ પણ અડચણ નથી.
પ્રટ રેટલે લાવીને તેની ખેંચતાણ કરનારા સરખા બળવાળા બે કૂતરાઓમાંથી એક કૂતરે જેટલે દૂર તે રેટલાને લઈ જાય છે તેટલે દૂર પાછો બીજે ખેંચીને લઈ જાય છે, આથી કરીને એ બેમાંથી કોઈની પણ ગતિની ઉત્કૃષ્ટતા
