Darshanachar

Author(s): Yugbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga

Page 7

છે. દર્શનગુણ પામ્યા વિના ધર્મનો પ્રારંભ નથી. તે ગુણ પામવાના સાધન તરીકે રોજ દર્શન-પૂજાની ક્રિયાઓ કરાવીએ છીએ. આ દર્શનગુણને પામવા-ટકાવવા વગેરેમાં સપ્લીમેન્ટરી-કોમ્પલીમેન્ટરી થઈ શકે, માટે આઠ પ્રકારનો દર્શનાચાર બતાવ્યો અને તે શ્રાવકે પાળવો જોઇએ. વ્યવહારથી પણ શ્રાવકપણું કે જૈનપણું રાખવા આ દર્શનાચાર જરૂરી છે.. અમે વ્યવહારથી સાધુ કહેવાઈએ છીએ, તો મારે કહેવું પડે કે આ સાધુના આચાર છે; તેમાં હું જે ન પાળું તે મારી નબળાઈ, ખામી છે. સાધુ તરીકે સાધુ માટે જેમ મિનિમમ સાધ્વાચાર છે, તેમ તમારા માટે પણ મિનિમમ શ્રાવકાચાર આવે ને? હા, તમે બધા મહાશ્રાવકના શ્રાવકાચારની ભૂમિકામાં નથી, પણ મિનિમમ શ્રાવકાચાર તો આવે ને? કે તેની પણ કોઈ આવશ્યકતા-જરૂરિયાત નથી? આપણે ત્યાં વ્રતધારી શ્રાવક હોય કે ન હોય, પણ દર્શનાચાર, પાળનાર શ્રાવક તો જોઈએ જ. દર્શનાચાર ન પાળતો હોય, તે તો શ્રાવકના લેબલમાં આવે જ નહિ. માટે અષ્ટવિધ દર્શનાચાર તો ફરજિયાત છે. પણ તમને ભગવાનનું ફરજિયાતપણું ફાવે કે ડૉક્ટરનું ફરજિયાતપણું ફાવે? ત્યાં તો પાછા નમ્રતા સાથે કહો, “બીજી પણ કોંઈ સૂચના હોય તો કહો.'તમારા જીવનમાં ભગવાન કરતાં ડૉક્ટરનું સ્થાન વધારે છે ને? :
સભા - ડૉક્ટરનું સ્થાન તો હોય જ ને! સાહેબજી - એટલે ભગવાનને છેલ્લે રાખ્યા છે? એક પછી એક બધાના નંબર આવી જાય.. પછી છેલ્લી કેટેગરીમાં ભગવાનનો નંબર આવે ને? એટલે ભગવાનનું મોસ્ટ ડીવેલ્યુએશન છે ને? ડૉક્ટર જે કાંઈ કહેશે તે તમામ શરીરની બાબતમાં જ હશે ને? અને શરીરની બાબતમાં અગત્યની સલાહ પાળવા કેટલા તૈયાર છો? પણ ભગવાનની સલાહ માનવાની બાબતમાં શું છે? ડૉક્ટરની સલાહનું બરાબર પાલન કરો, તેનો અર્થ એ કે તમે શરીરની ખૂબ જ સારસંભાળ કરનારા છો. શરીરના પૂજારી કહું તો પણ ચાલે ને? આત્માની ચિંતા કેટલી?
શ્રાવક બનવું હોય તો દર્શનાચાર ફરજિયાત જ છે. શ્રાવકના જીવનમાં જ્ઞાનાચાર, ચારિત્રાચાર, તપાચાર, વીચાર ઓછો-વત્તો હોઇ શકે, પણ દર્શનાચાર ન હોય અને તે શ્રાવક બની શકે, તે તો ત્રણ કાળમાં શક્ય જ નથી. એટલે દર્શનાચાર સૌથી પહેલી પ્રાયોરીટી છે. અત્યારે તમે જીવનમાં દર્શન-પૂજા રાખ્યાં છે, પણ દર્શનાચાર તો ભૂલી ગયા છો ને? અહીં બેઠેલામાંથી કોઈ આઠ પ્રકારના દર્શનાચાર ગણાવી શકશે? આઠ પ્રકારના દર્શનાચારને સેવ્યા વિના તમારે જૈનશાસનમાંથી જે લાભ મેળવવાનો છે, તે કદી નહિ મેળવી શકો. તમને ઊંચામાં ઊંચું શાસન મળ્યું તેનો પ્રાથમિક લાભ પણ ક્યારે મળે? આઠ પ્રકારનો દર્શનાચાર પાળો તો. શાસ્ત્રમાં ઉત્તમ શ્રાવકનાં દાંત આવે, તેમના જીવનમાં આઠ પ્રકારનો દર્શનાચાર તો વણાયેલો જ હોય. આજ સુધીમાં અનંતા જીવોએ મોક્ષમાર્ગ પર ચઢી આત્મકલ્યાણ કર્યું, તે બધાએ પહેલાં જીવનમાં દર્શનગુણ કેળવ્યો. તે કેળવવા પ્રવેશદ્વાર તરીકે દર્શન-પૂજનની ક્રિયા શાસ્ત્રમાં બતાવવામાં આવી છે. નાનું બાળક પણ સવા મહિનાનું થાય એટલે તેને ભગવાન અને ગુરુનાં દર્શન કરાવે. તમારા માટે પણ દેવ-ગુરુનાં દર્શન, ધર્મ, ધર્મક્રિયાઓ વગેરે દર્શનગુણ પામવાના લક્ષ્યથી જ છે.
દર્શનગુણ વિનાનો જીવ ધર્મક્ષેત્રમાં આંધળો છે. અરે આંધળાથી પણ આકરી ઉપમાઓ * ગ્રીક કોક કોક કરી ૨ક ક ક ક કદનાચાર)