________________
અલોભક્ષુલ્લકકુમારની કથા (નિ. ૧૨૯૧) * ૨૫૫ तत्थ य सावत्थीए अजियसेणो आयरिओ, कित्तिमती मयहरिया, सा तीए मूले तेणेव कमेण पव्वइया जहा धारिणी तहा विभासियव्वा, नवरं तीए दारओ न छड्डिओ खुड्डगकुमारोत्ति से नामं યં, પનો, મો નોવ્વાસ્થો નાઓ, ચિંતે—પબમાં ન તામિ ા, માયાં આપુજી—નામિ, सा अणुसासइ तहवि न ठाइ, सा भाइ-तो खाई मन्निमित्तं बारस वरिसाणि करेहि, भाइમિ, પુનેમુ આપુચ્છરૂ, સા મારૂ—મહત્તરિયું આપુચ્છાહિત્તિ, તીસેવિ વારસ સાળિ, તાહે 5 आयरियस्सवि वयणेण बारस, उवज्झायस्स बारस, एवं अडयालीसं वरिसाणि अच्छाविओ तह वि न ठाइ, विसज्जिओ, पच्छा मायाए भण्णइ - मा जहिं वा तहिं वा वच्चाहि, महल्लपिया तुज्झ જેમ માર્યો તે રીતે) કંડરિકને મારી નાખ્યો. તેની પત્ની યશભદ્રા પણ સાર્થ સાથે ત્યાંથી નીકળી ગઈ. બહુ નજીકના કાળમાં જ ગર્ભવાળી થયેલી તે શ્રાવસ્તીનગરીમાં પહોંચી. ત્યાં શ્રાવસ્તીનગરીમાં અજિતસેનનામે આચાર્ય હતા. કીર્તિમતીનામે મહત્તરિકા (=મુખ્ય) સાધ્વીજી હતા. તે યશભદ્રાએ 10 તેમની પાસે તે જ ક્રમે દીક્ષા લીધી કે જે રીતે પૂર્વના દૃષ્ટાન્તમાં ધારિણીદેવીએ લીધી હતી. તે બધું વર્ણન અહીં સમજી લેવું. માત્ર ફરક એટલો કે અહીં યશભદ્રાએ પોતાને ઉત્પન્ન થયેલ પુત્રનો ત્યાગ કર્યો નહોતો.
ક્ષુલ્લકકુમાર એનું નામ પાડવામાં આવ્યું. તેણે દીક્ષા લીધી. તે યુવાનીમાં આવ્યો. ત્યારે તેણે વિચાર્યું કે હું દીક્ષા પાળવા સમર્થ નથી. તેથી તેણે માતાને પૂછ્યું કે – “હું અહીંથી જાઉં 15 છું.” માતાએ હિતશિક્ષા આપી છતાં તે અટકતો નથી. તેથી માતાએ કહ્યું કે –“તો પછી મારા ખાતર તું બારવર્ષ દીક્ષાનું પાલન કર.” (‘વાંš' શબ્દ‘પુનઃ' અર્થમાં જાણવો.) તેણે કહ્યું – “સારું હું બારવર્ષ પાલન કરીશ.” બારવર્ષ પૂર્ણ થતાં તે ફરી માતાને પૂછે છે. માતાએ કહ્યું – “મહત્તરિકાને પૂછી જો...’” મહત્તરિકાએ પણ બારવર્ષ ૨હેવાની વાત કરી. એ જ પ્રમાણે આચાર્યના કહેવાથી તે બારવર્ષ દીક્ષાપાલન કરે છે. એ જ પ્રમાણે ઉપાધ્યાયના કહેવાથી પણ બારવર્ષ કાઢે 20 છે. બધાં મળી ૪૮ વર્ષ દીક્ષામાં ટકાવા છતાં ૪૮ વર્ષ પૂર્ણ થયા બાદ તે દીક્ષામાં રહેવા તૈયાર થતો નથી. છેવટે જવાની રજા આપી.
પરંતુ માતાએ કહ્યું કે – “તું અહીં તહીં જતો નહીં. તારા મોટાબાપા (=કાકા) પુંડિરેક રાજા છે. આ તારા પિતાસંબંધી મુદ્રિકા (=વીંટી) અને કંબલરત્ન ત્યાંથી નીકળતી એવી હું સાથે
२१. तत्र च श्रावस्त्यामजितसेन आचार्य:, कीर्तिमतिर्महत्तरिका, सा तस्या मूले तेनैव क्रमेण प्रव्रजिता यथा 25 धारिणी तथा विभाषितव्या, नवरं तया दारको न त्यक्तः, क्षुल्लककुमार इति तस्य नाम कृतं प्रव्रजितः, स यौवनस्थो जातः, चिन्तयति - प्रव्रज्यां न शक्नोमि कर्त्तु, मातरमापृच्छते - यामि, सा अनुशास्ति तथापि न तिष्ठति, सा भणति तदा ममनिमित्तं द्वादश वर्षाणि कुरु, भणति करोमि, पूर्णेषु आपृच्छते, सा भणति—महत्तरिकामापृच्छेति, तस्या अपि द्वादश वर्षाणि, तत आचार्यस्यापि वचनेन द्वादश उपाध्यायस्य દ્વાવશે, વમષ્ટપ્રારિશત્ વર્ગાળિ સ્થાપિતસ્તથાપિ ન તિષ્ઠતિ, વિસૃષ્ટ:, પશ્ચાત્ માત્રા મળ્યતે–મા યત્ર 30 वा तत्र वा व्राजीः, पितृव्यस्तव
