________________
૧૭૪
અર્બુદાચલ પ્રદક્ષિણ ભગવાનનું મંદિર ગામમાં છે. તેમાં મૂળનાયકજીની મનહર મૂર્તિ પંચતીર્થીના પરિકયુક્ત છે. મૂળનાયકજીની પલાંઠીના સમુખ ભાગમાં બાજુએ કે પાછળ પણ લેખ જણાતું નથી. પરિકરની ગાદીની નીચે કદાચ લેખ હશે પણ જે ઠેકાણે લેખે લખાય છે તે પટ્ટીને આરસની લાદીઓ જડતાં દબાવી દીધેલી છે. મૂળનાયકજીના પરિકરની ગાદીમાં વચ્ચે દેવી, તેની નીચે બે હરણ, બંને બાજુએ એકેક હાથી અને સિંહ છે. વળી એક તરફ યક્ષ અને બીજી તરફ યક્ષિણી અંબિકાદેવી છે.
મૂળગભારામાં મૂળનાયક'ની એક જ મૂર્તિ છે. ગૂઢમંડપમાં જિનમત્તિઓ ૧૩, એક પથ્થરમાં ચેડી દીધેલી બેડી નાની શ્યામમૂર્તિ ૧, અને મંગળમૂર્તાિ યુક્ત બારશાખને ટુકડા એક છે. તેને પણ મૂર્તિ તરીકે સ્થાપન કરી દીધેલ છે. પરિકરમાંથી છૂટા પડી ગયેલા કાઉસગિયા ૧, અંબાજીદેવીની મૂર્તિ ૧, યક્ષની મૂર્તિ ૧, આરસપાષાણ પર કરેલો યંત્ર ૧ છે. નવાકીમાં જિનમૂર્તિ ૨ છે. ભમતીની દેરીઓમાં પંચતીર્થીના પરિકરવાની મૂર્તિ ૧ અને પરિકર વિનાની મૂર્તિઓ ૪૩ છે.
આ મંદિર મૂળ ગભારે, ગૂઢમંડપ, નવચોકીઓ સભામંડપ, શૃંગારચોકી, અને ચારે તરફ ફરતી શિખરબંધી દેરીઓ ૪૬ થી યુક્ત બનેલું છે. બાજુમાં એક દરવાજો છે. દેરીઓ ઉપર ૪૭ શિખરે છે. આમ તો દેરીઓ ૪૦ છે, અને બંને બાજુએ એક એક ગભારે ત્રણ ત્રણ ખંડવાળો છે, તે ગણતાં કુલે ૬ થાય. શુંગારકીની બહાર એક નાનું કંપાઉન્ડ છે, તે કંપાઉન્ડમાં જમણા હાથ તરફ એક ભેંયરું છે. તેની
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
