________________
અજારી
૨૩૯
પુસ્તક તથા માળા અને ડાબા એ હાથમાં માઢું તથા નાનું પુષ્પ કાતરેલું છે. તેમને માથે મુગટ કાતરેલા છે. આ મૂર્ત્તિની ઊંચાઈ ૨૭ ઈંચ અને પહેાળાઈ ૧૮ ઈંચની છે.
સરસ્વતી દેવીની મૂર્ત્તિ પર સ૦ ૧૨૬૯ના લેખ છે, દન્તકથા એવી છે કે—શ્રીહેમચન્દ્રાચાર્યજીએ માર્ક ટેમ્બર પાસે સરસ્વતીના સ્થાનમાં બેસીને તેમની આરાધના કરી પણ દેવી પ્રસન્ન થયાં નહીં, પછી આચાર્ય શ્રી ત્યાંથી ઊઠીને અજારી ગામના શ્રીમહાવીર સ્વામીના મંદિરમાં દર્શન કરી ભગવાનને પ્રદક્ષિણા દેતા હતા; તે જ વખતે સરસ્વતી દેવી પ્રસન્ન થઈને પ્રત્યક્ષ થયાં, ત્યારે આચાર્ય શ્રીએ અહીંના મંદિરના મૂળગભારાની પાછળ ભમતીના ગભારામાં સરસ્વતી દેવીની મૂર્તિ સ્થાપન કરાવી. પણ આ મૂર્તિની પ્રતિષ્ઠા કરનાર શ્રીશાંતિસૂરિજી છે. માટે આ દ્રુન્તકથા કદાચ શ્રીશાંતિસૂરિજી માટે અથવા તેમના ગુરુ મહેન્દ્રસૂરિજી માટેની હાય અથવા તેા હેમચંદ્રસૂરિજીએ અહીં પહેલાં સરસ્વતી દેવીની મૂર્ત્તિ સ્થાપન કરાવીને તેની પ્રતિષ્ઠા કરી હાય અને ત્યાર પછી ઘેાડાં જ વર્ષોમાં કાઈ અનિવાર્ય કારણવશાત્ નવી મૂર્તિ કરાવવાની જરૂર પડી હાય અને તેની પ્રતિષ્ઠા શાંતિસૂરિજીએ કરી હાય તા એ પણ બનવા ચેાગ્ય છે.
આ સરસ્વતી દેવી ચમત્કારિક મનાય છે અને તેથી જ લેાકા વિદ્યા પ્રાપ્તિ માટે, ખેાખડા તેાતડા અને ખરાખર કે કે બિલકુલ ન ખેલતાં છેાકરાં માટે આ દેવીની માનતા માને છે.
આ ગભારાની બહાર નંદીશ્વર દ્વીપના પટના ટુકડા છે. તેના અરધા ભાગ ખડિત થઈ ગયા છે. આ પટ્ટ સુંદર
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International
