Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 02 sehajA. 3Ipa para - - - - , chhell 2 huM jA OIne Rocche chhabh 2) ( - sheltenhdave 8 16logo $ magarasaheja Chebelo Henrichch E bebes ba43pepara 2 Chchhabe rIta : "Prostiche och nibh 25 26 NI ja nA Sicheshhero nnnebo nA 3 2033 2032 333 332333 222222 sahejA, tmasvarUpa paramagura sahejo,tmasvarUpa paramagurUsahejItmasvarUpa sahajAma svarepa paramArasahajA,masvarUpa paramagurasahajAmasvarUpa sahALI, 1 paNa pariNAma sAhajInA ravADe ApI rahIne, sahajatA svapa sahajAsmasvarUpa paramagurU sahajA, tmasvarUpa paramagurU sahajatmasvarUpa - gharamAM rahelA sahaja svarUpa paramagu 2 sahajI smasvarUpa paramagura sahejA svarUpe
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ | | sahajatmasvarUpa paramaguru /
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke - kArataka : mahArAja :: : te sahajatmasvarUpa e mahA camatkArika maMtra che. (saMbhAratAM, yAda karatAM, bolatAM, vRtti temAM vALatAM koTikarma khape che, zubha bhAva thAya che, zubha gati ane mokSanuM kAraNa thAya che. maraNa samaye citavRtti maMtra smaraNamAM ke te sAMbhaLavAmAM joDAya to gati sArI thaI jAya. ane janmamaraNathI mukta thavAnuM te samartha kAraNa thAya che. jJAnInI zraddhA karI tenI AjJA pramANe cAlo. "mAre gho, gALe to". "zrI laghurAja svAmI - zAMti: zAMti: zAMti, - Na karI
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya AvRtti: saM 2048 bhAdaravA suda 8: prakAzaka zrImad rAjacaMdra svAdhyAya maMdira lAma roDa, devalAlI-422401 phoTo TAIpa seTIMga tathA mudraNa anAmikA TreDiMga kuM. navanIta bhavana, zAradAzrama pAse, bhavAnIzaMkara roDa, dAdara, muMbaI-400 028 phona : 430 72 86 (6 lAina)
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA zrI saMtanA kahevAthI mAre paramakRpALudevanI AjJA mAnya che." mukhapRSTha upara kalAtmaka rIte saptaraMgI cakramAM paramakRpALudeve Apela mahAmaMtra Alekhyo che, jenI madhyamAM 'zrIparamakRpALudevanuM hastalIkhIte he prabhu" che. paramakRpALu paramAtmA zrImad rAjacaMdradevanI AjJAnuM yathArtha ArAdhana karI potAnuM Atmahita karyuM evA sarvotkRSTa upakArI parama pUjya zrImad laghurAjasvAmI (prabhuzrI)nI kRpAthI AjJAbhakti "he prabhu" (bhaktinA vIsa doharA), "yamaniyama", "kSamApanA" tathA mahA camatkArika amUlya maMtra "sahajAtmasvarUpa paramaguru" A duSam kALamAM ApaNane prApti thaI. te emano mahAupakAra che. tethI teozrI je ApaNA hitanI vAta kare che te visArI devA jevI na hoya. AvI AjJAbhaktinuM mahAsya zrI prabhuzrIe "zrIupadezAmRtamAM Thera Thera batAvyuM che. te mahAtma A pustakamAM levAmAM AvyuM che. AjathI so varSa pahelAM saMvata 1947, bhAdaravA suda AThamanA pavitra
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ divase paramakRpALu zrImad rAjacaMdradeve e ja divase "he prabhu", "yamaniyama", "jaDabhAve", "jinavara kahe che jJAna" A cAra padanI adbhuta racanA khaMbhAta-vaDavAnI najIka rALaja gAmanA vanakSetre karIne ApaNA upara anaMta karuNA karI che. pa. pU. prabhuzrInI sevAmAM pU. brahmacArIjIe uparokta cAra padanA je artha karyA che te ja A pustikAmAM mUkavAmAM AvyA che. laghu kada hovA chatAM A zatAbdI pustikA "he prabhu" sarva AtmArthI jIvone madhuratA cakhADaze, tattva prIti rasa pAze, ane mokSa ruci utpanna karaze. vizeSamAM zrI paramakRpALudevanA sAkSAta hastAkSara paNa A pustikAmAM che-te ApaNA mATe jJAnIno akSaradeha che. pravacana bhaktirUpa A kAryamAM jemaNe tana, mana, dhana ane vacanathI utsAhapUrvaka kAma karyuM che, te sarvane paNa te AtmalAbhanuM kAraNa che. A pujanika pustikA tathA bhaktinI keseTano vinaya tathA vivekapUrvaka upayoga karavAnI namra vinaMtI che.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ a , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , . , , , , , anukramaNikA pAnA naM. (1) maMgaLAcaraNa (2) jinezvara vANI (3) he prabhu! he prabhu!..... (4) yamaniyama (5) jaDabhAve (6) jaDa ne caitanya.. (7) kSamApanA (8) aho aho (9) vacanAmRta patrAMka pa34 (10) upadezAmRta "he prabhu! he prabhu!"nuM mAhAtma .. (11) jinavara kahe che. jJAna(artha sahita) (12) AtamabhAvanA bhAvatA (1 mALA) . (13) he prabhu! he prabhu! (artha sahita) ..... (14) yamaniyama saMyama (artha sahita) .. (15) kSamApanA (artha sahita) ... ....... , , , , , , , , , , , , , , , - - , , , , , , * , , , , , , , , , , , , ,
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 1 po "jiNANAya kUrNatANaM savvaMpi mokkhkaarnnN| suMdarapi subuddhie savvaM bhvnnibNdhnn||" jinezvaranI AjJAnusAra je je karavAmAM Ave che te sarve mokSanA kAraNarUpa che. te sivAya anya suMdara dekhAtuM chatAM paNa potAnI buddhie-svamati - kalpanAe je karavAmAM Ave che te sarva saMsAra vadhAranAra che. zrI laghurAjasvAmI (prabhuzrI)nA kahevAthI mArI pratikalpanAno tyAga karI huM te zrImad rAjacaMdra paramAtmAne sAco mokSamArga batAvanAra ane ananya zaraNanA ApanAra gaNI tenuM zaraNa grahuM chuM. meM to AtmA jAgyo nathI, paraMtu yathAtatha jJAnIe (paramakRpALu deva ane anaMtA jJAnIe) e jANyo che, tevo mAro AtmA che. jJAnIe (paramakRpALu deve) je AtmA dITho che te ja mAre mAnya che. te prApta karavA temanuM ja mAre zaraNa mAnya che. ATalA bhava mAre to e ja karavuM che. e ja mAnavuM che ke paramakRpALue je AtmA jANyo, joyo, anubhavyo, tevo mAro AtmA zuddha, siddha samAna che. te meM jANyo nathI paNa mAnyatA, vizvAsa, zraddhA, pratIti, romaroma e ja karavI che. ATalo bhava eTalI jo zraddhA thaI gaI to mAruM ahobhAgya. samyapha prakAre jJAnIne viSe akhaMDa vizvAsa rAkhavAnuM phaLa nizcaye muktapaNuM che.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaktinA vIsa doharA, ApyA che preme karuNAkarI dhana, dhana bhAgya amArA, kRtArtha thAzuM preme bhakti karI. "yamaniyama", "jaDabhAve", "jinavara kahe che jJAna" pada racanA, Aja zatAbdI utsava, sadaguru saMta svarUpanI karuNA.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMgaLAcaraNa aho zrI puruSa ke vacanAmRta jagahitakarama, mudrA aru sasamAgama suti cetanA jAgRtakarama; girati vRtti sthira rakhe darzana mAtra se nirdoSa hai, apUrva svabhAva ke preraka sakala sadgaNa koSa hai. svasvarUpa kI pratIti apramatta saMyama dhAraNama, pUraNapaNe vItarAga nirvikalpatA ke kAraNama; aMte ayogI svabhAva jo tAke pragaTa karatAra hai, anaMta avyAbAdha svarUpa meM sthiti karAvanAra hai. sahajAnma sahajAnaMda AnaMdaghana nAma apAra che, sat deva dharma svarUpa darzaka suguru pArAvAra hai, guru bhakti se ho tIrthapatipada zAstra meM vistAra hai, trikALa jayavaMta varte zrI gururAjane namaskAra hai. ema praNamI zrI gururAja ke pada Apa-parahita kAraNama, jayavaMta zrI jinarAja vANI karuM tAsa uccAraNamAM bhavabhIta bhavika je bhaNe bhAve suNe samaje sahe, zrI ratnatrayanI aikyatA lahI sahI so nija pada lahe.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinezvaranI vANI anaMta anaMta bhAva bhedathI bharelI bhalI, anaMta anaMta nA nikSepe vyAkhyAnI che; sakala jagata hitakAriNI, hAriNI moha, tAriNI bhavAbdhi, mokSacAriNI pramANI che. upamA AkhAnI jene tamA rAkhavI te vyartha, ApavAthI nija mati mapAI meM mAnI che; aho! rAjacaMdra bALa khyAla nathI pAmatA e, jinezvara taNI vANI jANI teNe jANI che. gururAja taNI vANI jANI teNe jANI che.] - - *
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ehews7; nuu, witnk, ng ai~ 1kk. 1460 13u). ecch ecch arei khn, th aa aain 08 khnuun 3 kicchkicch : : yoney. nA tharAdenana, aba kI hara thep n ae d eh 4" , , vant4 kae` tidaa etie`ng khn khng khngedim+ rit th~yep: 19. e% ehmaacchccha y kina dj sca dis nan all na? nmae3.8, 12, 14, us in 61, 1 me, (9 nad, kh 53 ews th~ e + thii ecchib khh 149 thnkhain Mitts ai, 0 khnedin st: shi nam gosinar, nia ini ulania -
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ odyw aidain tlaang tuaekh `dii m4eccht aeha dinhd: ed ain 4 ehy 3enth cchn: engi hty : 06 en490. aithe ge!". aaredi ediet , 6 khn 9 khn ainph) epn ecch t: 18 x em. ga rin kin + ecchngaicch ain , kd din hd ++. 6k -24 % Mild chaarteM ek khl, ** `ng+ n. gR any, we 40 41 khn hcchk #aeth 69 3ngok : ( 3 systy~~0 wan r~) 134 - hst. nikh~ odn ~( 48 maadecchn: nng ~~~ (1) maak ehecch .b , e th" ekhaa khn. 12 13 14 1% 12 k.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ ng I . . . . aik 1 y in C 1,, cchaakh :hd sth 11 12 duung1 + thang + 28 21441 ain 24 - XV 4 10 ehng ainhaa kha! h% tr~ 3 t hng M+ 36 (efai cch, *. 1 ngaan e: : aednw () By : 12% 1 khn hnwin haar, aikw, 3159 ( ni , phl mn ene ?rehaa + 4 5 - aek 3rucchii er eh h , 21113 4 2439 3*, thii 46k$? (8. 3 ()
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ C ek+ 4 en k~ r. dii ainee diwiednm (24) yukhek ~+ cchn * engi+ ka (ey+ . haaocchd 4~tr, tn h w w e t. - t n d d e kcchi ai5 ainern} % er , hd haad hi + taa ecch ) * ehk ecch thrd (3, (49) g en + + . 3
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA dina vidAratale jabase, hajura 2 6 sAna ? dina sarva33 ayana yo paDhe, muka bhArata meM hue jAtakale InA eka pAvalale tumakI; yaha karata rahI muMgure mI isameM prApte hue raso eka AvAre sarva sumane kva manakamana se, manase 215 se. guradeva hi bhAna hlbhAtya kasai nAka hairala sirpha bane Apako 211 amRta pAvatI premapanI 4 B
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ng! cchaang+ 1.44 ain Gaan, 499eh~ `engin - 6 2 : 31 o+ ccha+ e , w) raaw) + aegsur (5 ng 5. prA aieentik , d ngaan + ~e aicch m a "ecch , d" h + ng k = 1 , -
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 jaDa bhAve jaDa pariName jaDa bhAve jaDa pariName, cetana cetana bhAva; koI koI palaTe nahIM, choDI Apa svabhAva. jaDa te jaDa traNa kALamAM, cetana cetana tema, pragaTa anubhavarUpa che, saMzaya temAM kema? jo jaDa che traNa kALamAM, cetana cetana hoya; baMdha mokSa to nahi ghaTe, nivRtti pravRtti hoya. baMdha mokSa saMyogathI, kyAM laga Atma abhAna; paNa nahi tyAga svabhAvano, bhAkhe jina bhagavAna. varte baMdha prasaMgamAM, te nijapada ajJAna, paNa jaDatA nahi Atmane, e siddhAMta pramANa. grahe arUpI rUpIne, e acarajanI vAta; jIva baMdhana jANe nahIM, kevo jina siddhAMta. prathama deha dRSTi hatI, tethI bhAsyo deha have daSTi thaI AtmamAM, gayo dehathI neha.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaDa cetana saMyoga A, khANa anAdi anaMta, koI na kartA tehano, bhAkhe jina bhagavaMta. mULa dravya utpanna nahi, nahIM nAza paNa tema; anubhavathI te siddha che, bhAkhe jinavara ema. hoya tehano nAza nahi, nahIM teha nahi hoya; eka samaya te sau samaya, bheda avasthA jAya. parama puruSa prabhu sadguru, paramajJAna sukhadhAma; jeNe ApyuM bhAna nija, tene sadA praNAma. 11 8 9 10 11
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaDa ne cetanya | jaDa ne caitanya bane dravyano svabhAva bhinna, * supratItapaNe bane jene samajAya che svarUpa cetana nija, jaDa che saMbaMdha mAtra, athavA te zeya paNa paradravyamAMya che; evo anubhavano prakAza ullAsita thayo, jaDathI udAsI tene AtmavRtti thAya che; kAyAnI visArI mAyA, svarUpe samAyA evA, nigraMthano paMtha bhavaaMtano upAya che. deha jIva ekarUpe bhAse che ajJAna vaDe kriyAnI pravRtti paNa tethI tema thAya che; jIvanI utpatti ane roga, zoka, duHkha, mRtyu, dahano svabhAva jIva padamAM jaNAya che; evo je anAdi ekarUpano mithyAtvabhAva, jJAnInAM vacana vaDe dUra thaI jAya che. bhAse jaDa caitanyano pragaTa svabhAva bhinna, banne dravya nija nija rUpe sthita thAya che. 1 2 12
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ &mApanA he bhagavAna! huM bahu bhUlI gayo. meM tamArAM amUlya vacanane lakSamAM lIdhAM nahIM, tamArA kahevA anupama tatvano meM vicAra karyo nahIM. tamArA praNIta karelA uttama zIlane sevyuM nahIM. tamArAM kahelAM dayA, zAMti, kSamA ane pavitratA meM oLakhyAM nahIM. he bhagavan! huM bhUlyo, AthaDyo, rajhaLyo ane anaMta saMsAranI viTaMbanAmAM paDyo chuM. huM pApI chuM. huM bahu madonmatta ane karmarajathI karIne malina chuM. he paramAtmA! tamArA kahelA tattva vinA mAro mokSa nathI. huM niraMtara prapaMcamAM paDyo chuM. ajJAnathI aMdha thayo chuM. mArAmAM vivekazakti nathI ane huM mUDha chuM huM nirAzrita chuM, anAtha chuM.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ nIrAgI paramAtmA! huM have tamAruM, tamArA dharmanuM ane tamArA muninuM zaraNa grahuM chuM. mArA aparAdha kSaya thaI te sarva pApathI mukta thauM e mArI abhilASA che. AgaLa karelAM pApono huM have pazcAttApa karuM chuM. jema jema huM sUkSma vicArathI UMDo utaruM chuM tema tema tamArA tattvanAM camatkAro mArA svarUpano prakAza kare che. tame nIrAgI, nirvikArI, sacidAnaMdasvarUpa, sahajAnaMdI, anaMtajJAnI, anaMtadarzI ane trailokyaprakAzaka cho. huM mAtra mArA hitane arthe tamArI sAkSIe kSamA cAhuM chuM. eka paLa paNa tamArA kahelA tattvanI zaMkA na thAya, tamArA kahelA rastAmAM ahorAtra huM rahuM, e ja mArI AkAMkSA ane vRtti thAo ! he sarvajJa bhagavAna! tamane huM vizeSa zuM kahuM? tamArAthI kaMI ajANyuM nathI. mAtra pazcAttApathI huM karmajanya pApanI kSamA icchuM chuM. OM zAMti: zAMti: zAMti: 14
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ aho! aho! zrI sadguru, karuNAsiMdhu apAra; A pAmara para prabhu karyo, aho! aho ! upakAra. zuM prabhucaraNa kane dharuM, AtmAthI sau hIna; te to prabhue Apiyo, vatuM caraNAdhIna. A dehAdi AjathI, varte prabhu AdhIna; dAsa, dAsa huM dAsa chuM, Apa prabhuno dIna. Sa sthAnaka samajAvIne, bhinna batAvyo Apa; mAna thakI taravAravatuM, e upakAra amApa. je svarUpa samajyA vinA, pAmo du:kha anaMta, samajAvyuM te pada namuM, zrI sadguru bhagavaMta. parama puruSa prabhu sadguru, parama jJAna sukhadhAma; jeNe AkhuM bhAna nija, tene sadA praNAma. deha chatAM jenI dazA, varte dehAtIta; te jJAnInAM caraNamAM, ho vaMdana agaNita. 15
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ BD bharaLa va mda matAnAM bhavana he hinI mu Ahecha bhane ve yaheo dUrImASa buddha mahAnItI kadhI bhAmArzane vije paramArthano hAla bhayo ve tathA jor3e prApta karAtemA joye naye sthAna jholA lAkha rusuna to nIta yo Ahi kAmanAdi samI kehI jala alme dInatva umuMche he denA bhAvI hota gati mane hamAtI namI- hemahe sarvasvasaMzayAva yoga meM urdI cho bhane bhaizvarya chatAM pratna hudai cho to bhauvaryA viparIta kezava mArga meM kAyadA chatete Age bhI mAnI nivRtti 12 Ahe te nivRtti ko sarvotama svadupani bhoko ko 22hUdiyatyevA bhAvate utpanna kAya ona 658 11- bhoSA bhAvanA hotI hokhA DDe Frisian auch "deltid lj zg, thin, dhante choTo nAmale emAmA hote hoeravI vizeSa bhAnuprekSA Aye nama izzono vizeSa upAvRttibAheka rom bhArata bhoTa chu dhaMde. udecha helemA bhara karane za sAdhya nahI hai. velele paramArthane nAte bhArI barAra husenI meM arched zuddha vRkeTa Dresa kramalele satyarAje vije midhyA chate nivRtta haralAko boTa udyoche, te irvaTaLa bane 43 pArtha vizeSa no ho? ha manuiida B
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. "A jIva atyaMta mAyAnA AvaraNe dizAmUDha thayo che. ane te yoge karI tenI paramArthadRSTi udaya prakAzatI nathI. aparamArthane viSe paramArthano daDhAgraha thayo che; ane tethI bodha prApta thavAnA yoge paNa temAM bodha praveza thAya evo bhAva sphurato nathI, e Adi jIvanI viSama dazA kahI, prabhu pratye dInatva kahyuM che ke huM nAtha! have mArI koI gati (mArga) mane dekhAtI nathI. kemake sarvasva lUMTAyA jevo yoga meM ryo che, ane sahaja aizvaryu chatAM, prayatna karyoM cho, te aizvaryathI viparIta evA ja mArga meM AcaryA che, te te yogathI mArI nivRtti kara, ane te nivRttino sarvottama sadupAya evo je sadguru pratyeno zaraNabhAva te utpanna thAya, evI kRpA kara'. evA bhAvanA vIza doharA ke jemAM prathama vAkaya 'he prabhu! he prabhu! zuM kahuM? dInAnAtha dayALa' che, te doharA tamane smaraNamAM haze. te doharAnI vizeSa anuprekSA thAya tema karazo to vizeSa guNAvRttino hetu che." "bIjA ATha troTaka chaMda te sAthe anuprekSA karavA yogya che, ke jemAM A jIvane zuM AcaravuM bAkI che, ane je je paramArthane nAme AcaraNa karyAM te atyAra sudhI vRthA thayAM, ne te AcaraNane viSe mithyAgraha che te nivRtta karavAno bodha kahyo che, te paNa anuprekSA karatAM jIvane puruSArtha - vizeSano hetu che." zrImad rAjacaMdra AM. 534 17
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ "paramaupakArI zrI laghurAjasvAmI (prabhuzrI) racita upadezAmRta mAMthI bhaktinA vIsa doharAnuM mAhAtmya. 99 bhakti, smaraNa, vAMcanamAM navarAzano vakhata gALavo ane dharma mATe savAra sAMja vIsa doharA, kSamApanA no pATha, vagere je karavAnuM kahyuM hoya te cUkavuM nahi. (pAnA naM. 103) roja vIsa doharA, kSamApanAno pATha, AlocanAnuM pustaka vAMcavAnuM banatAjAge karazo. vIsa doharA, kSamApanAno pATha to sAMje ke savAre bhaNavA. tenuM phaLa avazya thaze. AtmArthe karavuM. bIjuM kAMI icchavuM nahIM. (pAnA naM. 106) vIsa doharA, kSamApanAno pATha, cha padano patra, Atmasiddhi, smaraNa maMtra vagere sAMbhaLavA, vicAravAmAM vizeSa kALa gALavA yogya chejI. (pAnA naM, 111) 18
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaktinA duhA-"he! prabhu, he! prabhu" mAM anukULa joge jeTalo avakAza maLe teTalo kALa vRtti rokI upayoganI jAgRti rAkhI vartavuM. savRttinuM anusaMdhAna karavuM. (pAnA naM. 114) saMsAra uparathI Asakti uThAvI laI paramakRpALudeva upara, tenA vacano upara, tenI mukhamudrA, tenA jaNAvela 'samaraNa''vIsa duhA' 'kSamApanAno pATha' 'cha padano patra' 'Atmasiddhi' Adi apUrva hitanA kAraNa je satsAdhana che tenuM sevana niraMtara kartavya chejI. (pAnA naM. 128) temano batAvelo mArga je paramakRpALudevanI bhakti paramotkRSTa sAdhana je 'sahajAtmasvarUpa paramaguru' no maMtra tathA 'vIsa doharA' 'kSamApanAno pATha' 'Atmasiddhi' 'cha padano patra' Adi je je AjJArUpa dharma batAvyo che tenuM ArAdhana jo karyA karIzuM to avazya kalyANa thaze. temaNe batAveluM ApaNA AtmAne kalyANakArI ane satya che. temAM ApaNI matikalpanA umeryA sivAya 19
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ svacchaMda rokIne vartyA jaIzuM to avazya mokSamArga prApta karI mokSa pAmIzuM. (pAnA naM. 129) vIsa doharA, kSamApanAno pATha, Atmasiddhi ane cha padano patra e amUlya vAto hdayamAM kotarI rAkhI UMDI samajaNa karavA yogya che. temAM sarva zAstrono sAra AvI jAya che. samaye samaye jIva marI rahyo che. to jeTalo kALa te vacano sAMbhaLavAmAM jAya, tenA vicAramAM jAya te jIvanuM maraNa sudhAranAra samAdhimaraNanuM kAraNa che. (pAnA naM. 133) vIsa doharA, kSamApanAno pATha, cha padano patra, Atmasiddhi, vagere bhakti-smaraNamAM nitya niyamitapaNe amuka kALa kADhavA lakSa rAkhazo. (pAnA naM. 138) kRpALudevanAM vacana - vIsa dohA apUrva che! paNa jIve sAmAnya karI nAkhyA. alaukika dRSTithI vicAra nathI karyo. AvuM ciMtAmaNI ratna te kAMkarAnI mAphka jANyuM. A vacana! kRpALudevanI kRpAthI maLelA vIsa dohA AtmabhAvathI bolavAnA che, ane upayogamAM rahe 20
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ to karmanI koDa khape che. (pAnA naM. 187). vIsa dohA, kSamApanAno pATha e mahA maMtra che! tAlapUTa viSa utAre evo mahA maMtra che! jo eno bhedI maLe ane mAhita thAya to badhuM thAya. jIvane zravaNa kare to vijJAnapaNuM Ave. tema zravaNa karavAthI khabara paDe. tethI karma mUkIne mokSa thAya. ApaNA bApadAdA karatAM AvyA che te kaMI mUkIe? to ke temAM dhULa paDI! karavAnuM che te karyuM nathI. puruSa, strI e koNa che? AtmA che. AtmA puruSa, strI, Dhora nathI; e badhAM vaLagaNa che. e to mUkavAnA che. mAtra eka AtmA ja che. A Thapako nathI, paNa zikhAmaNa che. visa dohA ane kSamApanAno pATha karavA jevA che. (pAnA naM. 254) tattvajJAna kAle lAvajo. temAMthI avasare pATha karavA jevuM thoDuM batAvIzuM. nAhIne jema caMDIpATha bole che, tema kSamApanAno pATha ane vIsa duhA batAvIzuM te dararoja bhaNavA tathA "sahajAtmasvarUpa paramaguru" eno jApa karavo. (pAnA naM. 297) 21
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ A tattvajJAnamAMthI duhA vIsa che te mukhapATha karavA ane roja bolavA. bolatAM evI bhAvanA karavI ke he prabhu! huM to anaMta doSano bharelo chuM- krodha, mAna, mAyA, lobha, viSaya, pramAda vagerethI huM to bharelo chuM. evI dInatvanI bhAvanA karavI, bahu samajavA jevA A vIsa duhA che. (pAnA naM. 310) bhaktinA "vIsa duhA dhamaniyama' bahu puNya kerA paMjathI" "kSamApanAno pATha, vagere roja bhakti karavAmAM Ave tethI koTi karma khapI jaze, sArI gati thaze. ekalo Avyo che ekalo jaze. bhakti karI haze te dharma sAthe jaze, AtmAne sukha pamADavuM hoya to paisoTako kAMI sAthe Avaze nahIM. eka bhajanabhakti karI haze te sAthe Avaze. ghaNA bhava chUTI jaze. mATe A kartavya che. tethI manuSyabhava saphaLa thaze. (pAnA naM. 380) 22
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarva zAstrono sAra, tattvono sAra zodhIne kahI dIdho che. bahu durlabha, A kALamAM kAma kADhI nAkhe tevuM kRpALudeve ApyuM che. vizvAsa hoya to kahuM vIsa duhA bhaktinA che te maMtra samAna che. so vakhata, hajAra vakhata bolAya topaNa ochuM che. lAbhanA DhagalA che. kSamApanAno pATha', 'cha padano patra, yamaniyama" Atmasiddhi' - ATalAM sAdhana apUrva che, camatkArika che! roja bhaNavAM jarUranAM che. jIvatAM sudhI ATalI bhakti roja karavI ja. 'darajIno chokaro jIve tyAM sudhI zIve.' e to khoTI vAta che, paNa temAM jIvatAM sudhI ATaluM to karajo ja, tethI samAdhimaraNa thaze, samaktino cAMllo thaze. vadhAre zuM kahyuM? (pAnA naM. 388) AtamajJAnI hoya te AtmA jaNAve. pakaDavA lAyaka che. eka vizvAsa, pratIti; avazya tyAM kalyANa. DAhyA na thavuM, vIsa bhaktinA duhA mahAmaMtra che. yamaniyama, saMyama, kSamApanAno pATha-traNa vastu smaraNa karavAnuM dhyAna karavA, lakSa-khyAlamAM rAkhavA yogya che. AtmAM jovo 23
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA che. jema che tema jJAnIe jANyo che. jJAnIe joyo te AtmA. (pAnA naM. 403) vIsa doharA, Atmasiddhi, kSamApanA, vagerenuM mahattva atyaMta che! e to AtmasvarUpa pAmelA, A kaLikALamAM durlabha, evA puruSanI vANI che. enAthI yathArtha samaje Atma svabhAva pragaTe che. devacaMdrajInA stavano paNa eka AtmajJanI vANI che. chatAM parama kRpALudevanI vANI enAthI caDhiyAtI che. evA puruSa ghaNe kALe thayAM. emanI dazA ghaNI UMcI hatI. A samayamAM emanuM thavuM e camatkArarUpa hatuM. mahApuNyathI temano parokSa joga thayo, to temane guru karI sthApavA daDha zraddhA karavI. (pAnA naM. 411) vIsa doharA, kSamApanA zIkhe ane rAje bole to ghaNuM kalyANa thAya. manamAM smaraNa rAkhe to tenI koI nA pADe ema to nathI. mATe te karavuM. ethI bhava ochA thAya ane aMte janma-maraNathI chuTAya. (pAnA naM. 428) 24
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIsa dohA ciMtAmaNi che. jema vahevAramAM parasAdI vaheMcavAmAM Ave che tema parasAdI che. ughADuM pADIne aMdara kahyuM che. koI evI davA hoya che ke mAMdo khAya topaNa guNa kare ane sAjo khAya to paNa guNa kare. tevI A udhdhAra thavA mATe davA che. bhaktAmara" vagere stotra che. paNa vIsa dohA badhAno sAra che. koNe ApyA che? (pAnA naM. 467) amane maLeluM ApIe chIe. vIsa dohA, kSamApanA, ATha troTaka chaMda, cha padano patra, Atmasiddhi, koI dahADo A bhUlazo nahi. karavAnuM zuM che samakita, samakita. samAdhimaraNanuM A kAraNa che. kaMI na bane to bhAva rAkhazo. bhAvathI zraddhA thaze. mAnya hoya to bhAva thAya che. te AtmajJAna thatAM sudhI jIve mUrtimAna AtmajJAnasvarUpa evA sadgurudevano niraMtara Azraya avazya karavA yogya che, emAM saMzaya nathI. (pAnA naM. 469)
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIsa dohA te badhuM karAvaze. te maMtra che. ghaNI muzkelIe jJAnIo pAse sAMbhaLavAnuM kadIka maLatuM te ame ughADI rIte kahIe chIe. khabara na paDe paNa jJAnIo badhuM kahI de che. A badhuM zuM che? karma phUTayAM che. karma udayamAM Ave che; saMkalpa-vikalpa Ave che te jaNAya che. khAdhuM hoya tevA oDakAra Ave. vIsa dohA maMtra che. tethI te rUpa thavAze. gaMbhIratA, dhIraja rAkhavI. (pAnA naM. 470) kaMI nahi to vIsa doharA' caMDIpAThanI peThe roja bole to paNa kAma thaI jAya. (pAnA naM. 474) 26
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmArthe to karavuM ja. AtmAno ja vepAra-satsaMga. A saMsAra jevuM khoTuM koI nathI. AkhuM jagata trividha tApathI baLe che. sukha kayAM che? badhAM tophAna che, mahA du:kharUpa che. ame to bIjuM kaMI kahetA nathI. AtmAnI vadhAre saMbhALa rAkhajo. AtmAnI kALajI samAgama, paricaya karo. cha pada'no patra vIsa dohA vagere bhaNajo. koI sAthe Avaze nahi. mAro AtmA ja kAmano, te ekalo ja kAmano che. AtmArthe karyuM, te hitArthe karyuM, teja lekhAmAM. mATe AtmAno satsaMga karavo ghaTe. (pAnA naM. 480)
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinavara kahe che jJAna tene... | (harigIta). jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavyo sAMbhaLo. jo hoya pUrva bhaNela nava paNa, jIvane jANyo nahIM, to sarva te ajJAna bhAkhyuM, sAkSI che Agama ahIM; e pUrva sarva kahyAM vizeSa, jIva karavA nirmaLo, jinavara kahe che jJAna tene sarva bhavyo sAMbhaLo. 1 - jinezvara samyakajJAna kone kahe che te he sarva bhavyajano! tame sAMbhaLo. nava pUrva bhaNyo hoya paNa potAnA AtmAnuM darzana na thayuM, AtmAne oLakhyo, jANyo nahIM, to samadarzana vagara jJAna te kujJAna che tethI tene ajJAna gaNavAnuM zAstramAM kahyuM che. e pUrva eTale zAstro jIvane adhikArI thavA mATe- jIva potAnA doSo jANI tethI rahita thAya te mATe - kahyAM che. e ja teno vizeSa hetu che ke zAstrajJAna dvArA jJAnInAM vacana aMtaramAM utArIne zuddha thavuM. doSo varNavyA hoya te potAmAMthI kADhavA ne guNa batAvyA hoya te pragaTAvavA. A mAre mATe ja kahyuM che ema mAnya karavuM tene 28
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ badale zAstra bhaNIne abhimAna kare, pote Acare nahIM ane bIjAne kahI batAvavA, zikhAmaNa ApavA jAya to zAstra UlaTAM viparIta pariName ne nukasAna kare. AtmajJAna thavAmAM ADAM Ave. mATe potAne mATe pariNamAvI guNa pragaTAvavA joIe. "bhaNyo paNa gaNyo nahIM e kahevata jevuM na bane mATe bhavya janone cetAvyAM che. nahi graMthamAMhI zAna bhAkhyuM, zAna nahi kavicArI nahi maMtra taMtro zAna dAkhyAM, jJAna nahi bhASA karI; nahi anya sthAne zAna bhAvuM, zAna zAnImAM kaLo, jinavara kahe che jJAna tene sarva bhavyo sAMbhaLo. 2 jJAna che te cetanasvarUpa AtmAno guNa che tethI tenuM astitva koI graMthamAM ke kavitAmAM, koI rahasyabhUta maMtramAM ke vistAravALA taMtra- racanAmAM nathI; tema bhASAnA zabdomAM ke bIjI rIte AtmAthI bhinna sthaLe kayAMya jJAna nathI. mAtra jJAnIe potAnuM svarUpa jANuM che ne AtmAno anubhava kare che, te 0 (
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAno anubhava e ja jJAna che. mATe jJAna jJAnImAM ja che. te kevI rIte che? A jIva ne A deha evo bheda e bhAyo nahIM, pacakhANa kIdhAM tyAM sudhI, mokSArtha te bhAkhyAM nahIM; e pAMcame aMge kaho upadeza kevaLa nirmaLo, jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavyo sAMbhaLo. 3 jyAre AtmAne dehathI bhinna pratyakSa judo anubhave che, tyAM ja jJAna rahyuM che. jyAre te bhedajJAna thAya tyAra pachI ja mokSa sAru karelo puruSArtha saphaLa che. te pahelAM je vrata pacakhANa kare che te saMsAra mATe thAya che. tene mokSArthe na gaNI zakAya ema bhagavatIsUtramAM kahyuM che te taddana satya che. jene dehamAM Atmabuddhi che te suMdara zarIra ne divya viSayabhogo ja ajANapaNe paNa icche. tethI tenAM vrata pacakhANa tene saMsArI sukho prApta karAvI temAM Asakta karI pApa baMdhAvI cAra gatimAM rakhaDAve che. samakti vagara sarva vRthA che.. mithyAtvInuM badhuM saMsArArthe che, mokSArthe
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI. mATe prathama bhedajJAna joIe. samakitIne viSayabhogo agni jevA lAge mATe na icche. kevaLa nahIM bahAcaryathI kevaLa nahI saMyama thakI, paNa jJAna kevaLathI kaLo, jinavara kahe che zAna tene, sarva bhavyo sAMbhaLo. 4 sarvathI utkRSTa vrata brahmacarya tathA sAdhupaNuM, tethI paNa jJAna thatuM nathI. paraMtu "jJAna kevaLathI kaLo." kevaLa eTale AtmAnuM zuddha svarUpa sarva vibhAvathI rahita- dehAdi para padArthomAM AtmAno AbhAsa thaI rahyo che tethI rahita- zAzvata caitanya svarUpa evo kevaLa mAtra AtmA ja, zuddhAtmA. AtmasiddhimAM kahyuM che- "AtmA sat caitanyamaya, sarvAbhAsa rahita; jethI kevaLa pAmIe, mokSa paMtha te rIta." dehAdithI bhinna zuddha AtmAnuM jJAna che te ja kharuM jJAna jANavuM.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstro vizeSa sahita paNa jo, jANiyuM nijarUpane, kAM tehavo Azraya karajo, bhAvathI sAcA .ne; to jJAna tene bhAkhiyuM, jo sammati Adi sthaLo; jinavara kahe che zAna tene, sarva bhavyo sAMbhaLo. 5 zAstronA vizeSa jJAna sahita jeNe AtmAne jANyo che eTale je rIte aneka bhede zAstramAM jJAnanuM varNana che, te ja rIte jeNe te sAkSAt anubhava karyo che, te jJAnI che. te anubhava jyAM sudhI na thAya tyAM sudhI sarvArpaNapaNe tevA jJAnIne Azraye tenI AjJAmAM varte to pariNAme jJAna thaze. te bhaviSyanI apekSAe jJAna kahevAya. jJAnI ane jJAnInA Azrita baMne mokSamArgamAM che tethI Azraye vrata pacakhANa karyAM hoya te paNa mokSe laI jAya. kharo AzrayabhAva ane arpaNatA joIe. sammatitarka Adi zAstromAM A vAta jaNAvI che. ATha samiti jANIe jA, jJAnInA paramArthathI, to zAna bhAkhyuM tehane, anusAra te mokSArthathI; nija kalpanAthI koTi zAstro, mAtra manano AmaLo, jinavara kahe che jJAna tene, sarva bhavyo sAMbhaLo. 6 32
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ traNa gupti ane pAMca samiti e samapaNe kema vartavuM te batAve che. teno paramArtha jo jJAnI dvArA jANyo hoya to sarva kriyA jJAnInI AjJA vicArIne kare. AtmasvabhAvamAM rahevArUpa gupti ane jJAnInI AjJAe prayojana pUratuM pravartavArUpa samitimAM vartavAnI jJAnInI AjJA che e rIte vartatAM tenuM cAritra- saMyama Adi mokSane arthe thAya. tyAM AtmAmAM sthiti karavArUpa jJAnInuM aMjana- meLavaNa Ave to saMvara thAya tyAre mokSArthane anusarIne badhuM lekhe lAge. potAnI kalpanAe AjJA rahitapaNe varte to koTi zAstro paNa tene mananA AmaLArUpa eTale magajamArI athavA abhimAnanuM ja kAraNa thAya ane te jJAna tene mokSamArgamAM vighnakartA paNa thAya. cAra veda purANa Adi, zAstra sau mithyAtvanAM, zrInaMdIsUtre bhAkhiyAM che, bheda jyAM siddhAMtanA; paNa zAnIne te jJAna bhAsyAM, e ja ThekANe karo, jinavara kahe che zAna tene, sarva bhavyo sAMbhaLo. 7
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ jo AtmadaSTi hoya to pachI te game te zAstra vAMce, bhaNe to tene judA judA nayathI AtmAne arthe ja grahaNa karI zake, lAgu pADI zake. zrI gautamasvAmIne cAra vaida jANavA bhagavAne samyaka netra ApyAM hatAM. e samyaphanetra-samadaSTi-samyakajJAna ke AtmajJAna, tyAM ja karavAnuM che. badhuM karIne AvavAnuM tyAM ja che. tene arthe ja badhAM sAdhana che. vrata nahIM pacakhANa nahi, nahi tyAga vastu koIno, mahApada tIrthaMkara thaze, zreNika ThAga joI lo. chedyo anaMtA eka samakti hoya pachI vrata pacakhANa kaMI na karavA chatAM tIrthaMkara thaI mokSe jaze te zreNika caritrathI AtmajJAnanuM atyaMta mahattva samajAya che. te viSe ThANAMgasUtramAM ullekha che. te kayAre bane? anaMtAnubaMdhI chedAya tyAre. te mATe jJAnI pratye pUrNa prema jAgavo joIe. to ja anaMtAnubaMdhI kaSAya jaIne samakti pragaTe che. 34
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ thedtephdeechud ~ (72 3+h{11k.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ L he prabhu! | he prabhu! he prabhu! zuM kahyuM? dInAnAtha dayALa; huM to doSa anaMtanuM, bhAjana chuM karuNALa. 1 he prabhu, kahetAM bhagavAnanuM je zuddha svarUpa athavA sadgurunuM zuddha svarUpa ke nizcayanaye potAnA AtmAnuM zuddha svarUpa e para lakSa javo joIe. aho! tenuM varNana thaI zake tevuM nathI. "kahI zakyA nahIM paNa te zrI bhagavAna jo" - evuM te adbhuta che. tenuM dhyAna karavA yogya che. aMtarAtmA thayA pachI jIva bAhya indriyonA viSayothI virakta thaI te paramAtmA pratye ja vaLe che. te ja mAruM dInanuM hita karanAra che, mArA nAtha che, karuNAsAgara che. zI sapuruSanI karuNA che! dayA che! prema che! Apa evA cho ne huM to ajJAna ane mithyAtvane laIne sarva doSanuM bhAjana chuM. sarva doSamAM mukhya evuM mAruM ajJAna che, bAhyAtmApaNuM che. zuddha bhAva mujamAM nathI, nathI sarva gujarUpa - nathI laghutA ke dInatA, zuM kahuM paramasvarUpa? 2 36
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ tethI mane mArA zuddha svarUpano anubhava kSaNa paNa koI vakhata thato nathI. zubha azubhamAM ja huM lAgI rahyo chuM. paNa zuddhabhAva ke je jIvane samakti pamADI mokSa tarapha vALe te haju Avyo nathI, tyAM sudhI tAruM je zuddha svarUpa temAM vRtti joDIne ekalayapaNe, bhaktipaNe, sarvArpaNapaNe rahevuM joIe, sarvatra tane ja jouM evo prema-laganI nathI lAgI. badhe AtmA jovo ema prabhuzrIjIe kahyuM che. te paNa thatuM nathI. prabhu! Apa samIpa ja beThA cho ema jANIne badhuM vartana kayAre thaze? sarva bhAva prabhumaya thatA nathI. te mATe laghutA, dInatA, vinayabhAva jAgavo joIe. sapuruSane Azraye kaMIka samajaNa Ave to sAthe atyaMta namratA vinaya AvavAM joIe. he parama svarUpa! Apane huM zuM kahuM? nathI AzA gurudevanI, acaLa karI uramAMhI; Apa taNo vizvAsa daDha, na paramAdara nAhIM. 3 gurudevanI AjJA rAgadveSa rahita samabhAvamAM rahevAnI che. temAM acaLapaNe kSaNa paNa pramAda karyA vagara vartAtuM 37.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI. zraddhA meru parvata jevI acaLa-dRDha joIe ke game te thAya, saMjogo game tevA bane paraMtu AtmA je kRpALudeve samajAvyo che te sAco che evI je zraddhA te aDaga rahe. Ama acaLapaNe AjJA ArAdhavA mATe tArAmAM mane vizvAsane bahumAna joIe ke tuM kahe che te ja satya, te ja hita che. sAcuM sukha satpuruSanA kahevA pramANe ja cAlavAmAM che. temanAM vacanAmRta vAMcI temanA pratye bahumAna thAya; vizvAsa Ave ke mAruM hita AmAM ja che to pachI tArI AjJA avazya ArAdhAya. tAruM jJAna, tArI dazA tenuM bhAna thaI parama AdarabhAva pragaTe ne mArA doSo jaI vinayAdi guNo prApta thAya. ema. bAhyamAMthI nivartI, aMtarAtmA thaI paramAtmA pratye lIna thavAno upAya - samaktino mArga A doharAomAM varNavyo che. samakti thavAnAM eka pachI eka sAdhana batAve che. prathama zuddha bhAva, sarva tuja rUpa, laghutA, dInatA athavA apaMcakapaNe zaraNe rahuM, AjJA acaLapaNe ArAdhuM vagere. 38
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ ega nathI satsaMgano, nathI sasevA jega; kevaLa arpaNatA nathI, nathI Azraya anuyoga. 4 satsaMgano joga nathI ane satsaMgamAM je AjJA maLI che tenuM sevana thavuM joIe te thatuM nathI. athavA sapuruSanI kaMIka sevA maLe to ullAsabhAva rahe tevI sevA na maLe tyAre sevA karavAnI bhAvanA thavI joIe te paNa thatI nathI. athavA Atmadharma pAmavA mATe puruSArtha karavo joIe te thato nathI. joga nathI eTale yogyatA nathI ema paNa artha bese. paramAtmA pratye ekatA thavAthI ane te AzrayabhAvano anuyoga - vicAra karavAthI paNa zuddha svarUpa pAmI zakAya che. sadgurune Azraye mana, vacana, kAyAnA yoga pravartAve, huMpaNuM tyAge. abhimAna, huMpaNuM dareka kriyAmAM thAya che te ja samakti thavAmAM ADuM Ave che. te mukIne satpaSe je vicAryuM che, je karyuM che ne kahyuM che te ja kharuM che, mATe huM tene anusarIne ja varte. mAre mAruM potAnuM sapuruSathI juduM ke vizeSa kaMI kahevA karavAnuM nathI ema mAtra Azraye vartavuM joIe te 39
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ thatuM nathI. huM pAmara zuM karI zakuM?" evo nathI viveka; caraNa zaraNa dhIraja nathI, maraNa sudhInI che. 5 huM sarvathA karmane vaza chuM. viSayakaSAyane AdhIna pAmara che. jema koI laMgaDAne gADImAM nAkhIne pherave tema A dehane AdhIna ane karmane AdhIna mAre vartavuM paDe che. evo huM te zuM karavA samartha chuM? prabhuzrIjI kahetA ke eka taNakhalAnA be kaTakA karavAnI amArI zakti nathI! to mArI kaMI karavAnI zI zakti che? mAtra karmAdhIna nimittAdhIna chuM evuM potAnuM pAmarapaNuM samajAya tene viveka kahyo che, te Ave to sAcuM zuM te tarapha lakSa jAya. viveka eTale huM kaMI ja jANato nathI, jJAnI jANe che, evo satya vicAra jAge pachI ja satparaSArtha Ave. paraMtu huM vivekazanya che. je kAma potAthI thAya tevuM na hoya temAM anyanI sahAya levAya che tema mokSa potAnI meLe prApta thaI jAya ema nathI. temAM puruSanI sahAya joIe. saMsAramAM jIva anaMtakALathI gothAM khAya che, tyAM
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAnanA caraNanuM zaraNa le, maraNa sudhI choDe nahIM to samAdhimaraNa thAya. "eka vAra jo samAdhimaraNa thayuM to sarva kALanAM asamAdhimaraNa TaLaze." sAcA puruSanuM zaraNa lIdhuM to kaMI ciMtA rahe nahIM. "moTAne utsaMga beThAne zI ciMtA?" eTale zaraNabhAva karI samAdhimaraNanI bhAvanA karI levI joIe. pachI game tevA vyAdhi, saMkaTa Ave paNa dhIraja na choDe. moTAnA zaraNathI nirbaLa paNa baLavAna thAya che. satpuruSanuM zaraNa cheka kevaLajJAna thatAM sudhI khapanuM che, tethI bhavobhava na jAya tevuM dRDha thavuM joIe. paNa haju te zaraNabhAva Avyo nathI. aciMtya tuja mAhAtmyano, nathI praphullita bhAva; aMzana eke snehano, na maLe parama prabhAva! 6 huM Avo pAmara chuM ne he prabhu! tamArI zakti ne prabhAva to alaukika che. traNe kALamAM durlabha evA sadgurunI prApti thaI che teno vicAra AvatAM ullAsa thaI Avavo joIe. satpuruSa maLyA to saMsArarUpI vana pAra karavA cokhkho dhorI rasto maLyo tethI mumukSune 41
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUMjhavaNa TaLI jatAM keTalI praphullatA Ave? AvA puruSano joga koI mahApuNe thayo tenuM mAhAtma apAra che. game te gati thAya to paNa jo zaraNa che to avazya mokSe laI jaze. A kALamAM AvA puruSa maLyA te ahobhAgya! eka vacana paNa kharA hRdayathI ArAdhe tenuM kalyANa thaze. puruSArtha karavo joIe. AtmAnI dAjha rAkhI satparuSa para prema vadhAre, tema tema bodha pariName. paraMtu mane satparuSanuM mAhAtma lAgyuM nathI tethI paramapremano eka aMza paNa mArAmAM nathI. temanAM vacana sAMbhaLI ullAsabhAva sneha Ave tema thatuM nathI. lagnanAM gIta gAtAM utsAhamAM ghAMTo besADI de tevo utsAha paramArthabhaktimAM nathI. saMsArano sneha palaTAIne bhagavAna pratye thavo joIe. te apUrva sneha pragaTe to - sAcI agnino eka taNakho jema badhuM rU bALI mUke, tema eka aMza sneha Ave to badhAM karmo bALI nAkhe! mAthe anaMtakALanAM karmorUpI bojo che. ghaNuM kAma karavAnuM che te mATe parama prabhAva- baLa joIe te nathI. siMhano zikAra karavA jatAM sasalAthI bIe te 42
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ kema pAlave? tema saMsAranAM baMdhano toDavA baLa, himmata, puruSArtha joIe te nathI. acalarUpa Asakti nahi, nahIM virahano tApa; kathA alabha tuja premanI, nahi teno paritApa. 7 AtmasvarUpa pAmavA mATe satata icchA, laganI, raTaNa lAgavuM joIe tevI Asakti mArAmAM nathI. kSaNika vastuomAM Asakti che. "jaisI prIti harAmakI taisI hara para hoya, calyo jAya vaikuMThameM, pallo na pakare koya." vaLI virahamAM dukha thavuM joIe, jhaMkhanA rahevI joIe te paNa nathI. kRpALudeve prabhuzrIjIne lakhyuM hatuM ke "virahamAM paNa kalyANa che." virahamAM paNa jo satparuSa vizeSa sAMbhare ne prema vardhamAna thAya to hitakArI che. paNa tevo virahAgnino tApa lAgavo joIe. vaLI tArI sarva jIvo pratye atyaMta karuNA, alaukika prIti che. "kone tAruM ne kone pAra utAruM!" evI niSkAraNa karuNA che. je tIrthaMkaro tathA jJAnIo mokSa gayA che temaNe parama premathI potAne tathA parane tAravA 43
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAre puruSArtha karyo che. niraMtara pramAdarahitapaNe puruSArtha karI sarva kaSTone sahana karIne pote mokSe gayA ne sAthe keTalAyane tAryA! te eka tAra tanmaya prIti athavA AvezapUrNa bhaktinI kathA paNa vicAravI sAMbhaLavI A kALamAM durlabha thaI paDI che. te mATe kheda thavo joIe te thato nathI. bhaktimArga praveza nahi, nahIM bhajana daDha bhAna; samaja nahIM nija dharmanI, nahi zubha deze sthAna. 8 AtmAnA zuddha svarUpane pAmavA bhakti e mukhya sAdhana che. AtmArthe vAMcavuM, vicAravuM, bodha sAMbhaLavo, jJAna, dhyAna e sarva bhakti che. te bhaktino raMga kayAre lAge ke deha te huM nathI, huM AtmA chuM ema samajAya to paramAM prIti che tyAMthI pharIne AtmasvarUpa pratye athavA sapuruSa je te lakSa karAve che temanA pratye prema, bahumAna, bhakti pragaTe. jemaNe AtmAno lakSa karAvyo ane AtmAne sarva du:khathI mukta karavAmAM je nimitta che evA jJAnI guru pratye ananya bhakti jAge. zAstramAM bhaktinAM nava bheda batAvyA che.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ "zravaNa, kIrtana, ciMtavana, sevana, vaMdana, dhyAna, laghutA, samatA, ekatA, navadhA bhakti pramANa."- zrI banArasIdAsa temAM ekatA- sarunuM zuddha svarUpa ne potAnuM zuddha svarUpa be eka ja che evo anubhava thAya tyAM parAbhakti che. AtmAnuM darzana jJAna sukha pragaTe che. kahyuM che ke "bhagavat mukti ApavAmAM kRpaNa nathI, paNa bhakti ApavAmAM kRpaNa che." ahIM bhakti eTale AtmasvarUpa dharmano mArga, te pAmavo durlabha che. te paramArtha pratye, sapuruSa pratye yathArtha prema pragaTe to ja pamAya che. evA bhaktAtmA satparuSanA saMgathI bhaktino raMga- AtmA pAmavAnI tAlAvelI lAge che. evI bhakti mArAmAM nathI. vaLI bhajana kIrtana stavanamAM daDha lakSaekAgratA-tanmayapaNuM AvavuM joIe te paNa AvatuM nathI. manuSyabhava pAmIne mAre zuM karI levAnuM che? teno spaSTa khyAla paNa nathI. dharma athavA kartavya zuM che? tenI samajaNa nathI, tethI bIjI vastumAM rokAI rahyo chuM. satsaMganA kSetramAM AtmAnI vAta thatI hoya tyAM evA vicAra jAge ane kartavyanI samajaNa paDe. 45
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraMtu tevA uttama sthaLe rokAvAnuM banI zakatuM nathI. satsaMgano lAbha laI zakAto nathI. kALadoSa kaLithI thayo, nahi maryAdAdharma, toya nahIM vyAkuLatA, juo prabhu muja karma. 9 kaLikALane laIne dharmanI prApti durlabha che. te prApti thAya to paNa sAdhanA karavI durlabha che. kSetrano prabhAva hoya tema kALano paNa prabhAva che. A kALamAM badhAM nimitto dharmane viparIta thAya tevAM che. nivRttinA sthaLe puruSano yoga hoya tyAM kALa kaMI naDato nathI. prabhuzrIjI hatA tyAre temanI samIpe cothA ArA jevuM lAgatuM. bodha ane bhaktithI AtmA karato. saMsAranuM vismaraNa thatuM. tema AvA viparIta kALamAM paNa jo jIva puruSanI AjJA anusAra bhakti karavAno niyama kare, vrata tyAga dvArA maryAdA kare ne tene daDha rIte vaLagI rahe to dharmasAdhana banI zake. ema maryAdA eTale AjJAArAdhanarUpa dharma jIvane bacAvI zake. sapuruSanI AjJAmAM lakSa rAkhe to pApa karato aTake. sapuruSanI AjJArUpI aMkuza che, chatAM te aMkuzamAM vartAtuM 46
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI. niyamita dharmaArAdhana karavA kahyuM che te thatuM nathI. te mATe vyAkuLatA-mUMjhavaNa thavI joIe te paNa thatI nathI. mArAM kevAM bhAre karma che! kRpALudeve kahyuM che ke bhArekarmI jIvo A kALamAM avatare che. tethI dharmanI jijJAsA ghaTatI jAya, lokomAM vAhavAha kahevaDAvavA badhuM kare. paramArtha - AtmAnuM hita zAthI thAya e sUjhatuM nathI. niraMkuzatA vadhatI jAya che. mA-bApanuM kahyuM na mAne to bhagavAnanuM kahevuM zuM vicAre? bhagavAna hatA e ja na mAne. zAstrone kalpanA mAne ane potAnI kalpanAe svacchede badhuM pravartana kare. bIjAM kAma ADe paramArtha mATe avakAza ja nathI. sevAne pratikULa che, te baMdhana nathI tyAga; daheMdriya mAne nahIM, kare bAhya para rAga. 10 sevA-sapuruSe je AjJA ApI che tenI ArAdhanA eTale AtmAnI upAsanA thatI nathI. ALasa, UMgha, pramAda, vikathA Adi temAM puruSArtha karavA detAM nathI. deha ne iMdriyone arthe badhuM pravartana thAya che. khAvuM, pIvuM, haravuM, pharavuM, nAhavuM, dhovuM, UMghavuM, jovuM, suMghavuM, 47.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMbhaLavuM vagere deha ne iMdriyanAM kAryomAMthI AtmAne potAnuM hita karavAno avakAza ja maLato nathI. dehane rAjA banAvI dIdho che ne AtmA nokara thaI gayo che. AtmA sukhI che ke dukhI? te vicAravAno paNa vakhata nathI. mRtyu pachI potAnI zI gati thaze e saMbhALa levAtI nathI. AtmArthe kaMI puruSArtha thato nathI. deha ane indriyathI prApta thatA bAhya padArtho che, temAM rAga karIne jIva karmabaMdha karI rahyo che. te bAhya pravRttithI nivartIne AtmAnA hitamAM joDAvA ahIM bodha karyo che. bAhyAtmA maTI aMtarAtmA thavA A 20 dohAmAM samajAvyuM che. mana-vRttine AtmArthamAM joDavAnAM sAdhana jevAM ke alpa AhAra, alpa vihAra, alpa nidrA, niyamita vAcA, niyamita kAyA ane anukULa sthAna ityAdi che. tethI mana AtmAne AdhIna thAya ne deha ne indriyone AtmArthe pravartAvI zakAya. paraMtu te paNa mArAthI banatuM nathI. tuja viyoga skurato nathI, vacana nayana yama nAhIM; nahi udAsa anabhaktathI, tema gRhAdika mAMhIM. 11
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ huM deha ne indriyane vaza chuM, tyAM sanmuruSa sivAya koI bacAve tema nathI. paraMtu temano mane viyoga che. koI priya janano ke hitasvIno viyoga thAya to ghaDI ghaDI sAMbhare. paraMtu vacana ne nayana dvArA vRtti bahAra pharatI hovAthI tenuM smaraNa paNa thatuM nathI. viyoga hoya chatAM citta tyAM lAgyuM hoya to tenuM ja raTaNa rahe ane najara sAme tenI ja mUrti dekhAya. je rIte pravartatA te badhuM yAda Ave. paraMtu Amatema badhe jAyA kare, nakAmuM baDabaDa bolyA kare to bhagavAna zI rIte sAMbhare? vacanathI vera ke prIti thAya che, tethI bhava UbhA thAya. nayana paNa bAhya vastuo pratye rAgadveSa karAvI ghaNAM karma baMdhAve che tethI e banneno saMyama karavo joIe. satparuSanA viyogamAM temanuM zaraNa laIne vacana nayanane smaraNa, kIrtana, darzanAdimAM rokavAM. bIjethI rokIne gupacupa AtmArtha sAdhI levo. lokaprasaMga ghaTADI AtmArthamAM lAgI rahevuM. vaLI je tArA bhakta nathI teo asiktipUrvaka saMsAranI khaTapaTamAM lAgI rahyA che. temanA prasaMgamAM 49
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvatAM tanmaya thaI jAuM chuM, tema na karatAM te pratye udAsabhAva, upekSAbhAva rahevo joIe. temaja gRhakuTuMba AdinAM kAryo ghaNA AnaMda sAthe karuM chuM. paraMtu temAM mArApaNuM karavAthI AtmAne baMdhana karI du:khamAM laI jaze ema samajI tyAM paNa udAsa rahevuM joIe. jJAnI gRhavAsane bhAlA samAna ane kuTuMbanAM kAryane kALa eTale mRtyu samAna jANe che. tema mane thatuM nathI. nakAmI vAtomAM vakhata kADhI nAkhe. arIsAmAM joIne kalAka khoTI thAya! gharanAM kAryamAM jarUra pUrato vakhata ApI deha pAse bhakti, dharmadhyAna vagere kAma karAvavuM. AtmArthe bane teTaluM khoTI thavuM. ahaMbhAvathI rahita nahi, svadharma saMcaya nAhIM; nathI nivRtti nirmaLapaNa, anya dharmanI kAMI. 12. bhagavAna yAda Ave to bhagavAnanuM mAhAtma lAge. tene badale huM kema vakhaNAuM, kema sAro dekhAuM ema ahaMbhAva rahe che. janmathI ja ahaMbhAvano abhyAsa thavAM mAMDe che. potAnuM svarUpa vicArIne jyAM janmyo tyAMnI paristhitimAM mArApaNuM thaI jAya che. deha te pa0
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ huM, mAruM A nAma, A mArAM sagAM, A mAruM gAma, A mAruM ghara vagere je je saMyogo prApta thAya temAM eTalo badho ahaMbhAva ne mamatvabhAva thaI jAya che ke niraMtara tenA ja saMkalpavikalpa thayA kare che. A viparIta samajaNa che te ja mithyAtva che. paravastumAM ahaMbhAva mamatvabhAva thaI gayo che te dUra thAya to samakti jAge; ne huM dehAdithI bhinna AtmasvarUpa chuM te manAya, paraMtu atyAre to svapnAnI sRSTimAM gUMcavAI javAya tema moharUpa nidrAthI utpanna thayelA A saMsArarUpa svapnAmAM ekAkAra thaIne duHkhI thaI rahyo chuM. paraMtu tyAM lakSa phare ke huM A nahIM, huM to zAzvata chuM, hAla mAnuM chuM te avasthA to thoDA kALa mATe che, to jAgRta thAya. prabhuzrIjI kahetA ke tuM vANiyo nahIM, brAhmaNa nahIM, strI nahIM, puruSa nahIM, gharaDo nahIM, juvAna nahIM. e para vicAra kare to bhUla samajAya. sapuruSa rAtadivasa AtmAnA puruSArthamAM rahe che to ApaNe keTalo puruSArtha karavo joIe? satparuSe bodha pa1
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ karyo hoya ane AjJA ApI hoya te niraMtara vicAre, dayamAM kotarI rAkhe. vedanA Ave, saMjogo viparIta hoya to paNa bhulAya nahIM, to te svadharmasaMcaya karyo kahevAya. dharma mana, vacana ne kAyAthI ArAdhe, te pote karavuM, anya pAse karAvavuM ke koI karatuM hoya to tene sAruM kahevuM - anumodanA karavI ema nava prakAre dharmabhAvanA vardhamAna thAya che. bIjI vAta karavA karatAM dharmanI, satsaMganI vAta karIe to lAbha thAya. cothA ArAmAM puruSo ghaNA vicaratA. tethI temano bodha pAmavo sulabha hato. A kALamAM to mahA puNya hoya tene kvacit maLe. mATe je AjJA, bodha vagere prApta thayuM hoya tene atyaMta durlabha samajI ArAdhavuM. niraMtara lakSa rAkhI poSavuM. puruSa pAsethI AtmAnI vAta maLI hoya tene visArI na mUkatAM saMgharavI ane jeTalo bane teTalo puruSArtha karI AtmArUpI dharmavRkSane vardhamAna karavuM. prathama samakti - zraddhA thAya pachI svadharmasaMcaya thaI zake. puruSa dvArA maLelI AjJA ArAdhe to te samakti para
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ thavAnuM baLavAna kAraNa che. zAstramAM dharma cAra prakAre kahyo che. 1) ahiMsA dharma (2) svarUpa ciMtavanarUpa dharma (3) ratnatraya eTale jJAnadarzanacAritrarUpa dharma (4) kSamA Adi daza lakSaNarUpa dharma. A pramANe samajIne dharma ArAdhe tethI AtmAnuM svarUpa samajAya ane AtmAnA guNo dayA, zAMti, samatA, kSamA Adi che, te pragaTa thAya. e rIte AtmadharmanI vRddhi thatAM saMsAranI vAsanA dUra thAya tyAre saMsAranA padArthothI nivarte. paraMtu jJAnI na maLe tyAM sudhI kharo dharma zuM te samajAtuM nathI. laukika rIte aneka mAnyatAo thaI gaI hoya che. japa tapa vagere ghaNuM kare ane mAne ke huM dharma karuM chuM, paraMtu tyAM vAsanA saMsAranI hoya tethI saMsAranI ja vRddhi kare. laukika vicAro tyAgIne sapuruSanI vAta para lakSa Ape to AtmAno lakSa thAya. jagatamAM dharma ghaNA kare che, paraMtu tyAM jJAna kema thatuM nathI? pote paNa atyAra sudhI dharma aneka rIte karyo haze chatAM saMsArathI mukta kema na thayo? kaI bhUla rahI gaI? e vicAre to sapuruSanuM kahevuM 53
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnya thAya. prabhuzrIjI kahetA ke cokhkho thaIne Ava. kAmadhaMdhA, mAna-pratiSThA, gharakuTuMbamAM pratibaMdha thaI gayo che. AtmA sivAyanI sarva prakAranI vAsanA choDavI joIe. badhethI nivarle-vairAgya pAme to AtmA zuddha thAya ne samakti pragaTe. ema anaMta prakArathI, sAdhana rahita huMya; nahIM eka sadgaNa paNa, mukha batAvuM zuMya? 13 saMsArathI taravA mATe aneka sAdhano che temAMnAM mukhya uparanI gAthAomAM varNavyAM che. A sAdhano roja vicArI ArAdhavAnAM che. saMsAramAM jIvane baMdhAvAnAM kAraNo aneka che tema chUTavAnA upAyo paNa aneka che. je jIvo mokSe gayA che te A sAdhano ArAdhIne mukta thayA che. paraMtu mArAthI to haju eka paNa sAdhana yathArtha rIte thayuM nathI. vaLI AtmAnA anaMta guNo che te karmane laIne avarAI gayA che. jyAM sudhI mithyAtva TaLIne samakti - AtmajJAna na thAya tyAM sudhI sa-AtmAno kharo guNa eke pragaTayo na kahevAya. dayA, zAMti, kSamA vagerene to haju oLakhyA 54
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa nathI. mithyAtva avasthAnA guNo paNa paribhramaNanAM kAraNa che tethI pAparUpa ja che, avaguNa che. ema mArAmAM pAtratA nathI tethI he bhagavAna! ApanI sanmukha AvatAM paNa zaramAuM chuM. mArAmAM eka guNa nathI ane Apa sarvaguNasaMpanna cho to ApanI sanmukha AvavAnI dhRSTatA zI rIte karuM? kevaLa karuNAmUrti cho, dInabaMdhu dInAnAtha; pApI parama anAtha chuM, graho prabhujI hAtha. 14 chatAM huM tamArI samakSa Ubho rahevAnI himmata karuM chuM kAraNa ke tame sAkSAt karuNArUpa cho, dIna-rAMkanA baMdhu cho, nAtha cho. je namra garIba thaIne zaraNe Ave tene tame vinA vilaMbe sahAya karo cho. to. he prabhu! huM mahA pApI ne atyaMta nirAdhAra chuM. saMsAramAM ApanA sivAya mAruM koI nathI. anAdi kALathI saMsArarUpI kUvAmAM huM paDayo chuM. temAMthI bahAra kADhavA mArA para kRpAdaSTi karo. athavA graho prabhujI hAtha' eTale ApanA bodharUpI hAthathI mane tAro. sapuruSanA bodhanuM avalaMbana pakaDI rAkhe to viSaya-vikAra 55
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane pApothI jIva pAcho vaLe. tene vicAra Ave ke A to baMdhananAM kAraNo che ne mAre to mokSa javuM che. puruSa karuNAne laIne bodha kare che. temAMno eka zabda paNa pakaDAze to saMsArathI bacAze. jJAnInAM vacano evAM baLavALAM hoya che ke paccIsa varSa zAstrAbhyAsa karatAM na samajAya te puruSanA yogathI thoDA vakhatamAM prApta thAya! anaMta kALathI AthaDyo, vinA bhAna bhagavAna sevyA nahi guru saMtane, mUkyuM nahi abhimAna. 15 A du:kharUpa saMsAramAM ajJAnapaNe huM kayArathI AthaDuM chuM? teno vicAra karatAM kaMI cheDo hAtha lAgato nathI arthAt huM anAdikALathI e ja sthitimAM chuM! karmane AdhIna janma-maraNa karuM chuM. he bhagavAna! huM parAdhInapaNe saMsAramAM rakhaDI duHkhI duHkhI thaI rahyo chuM paraMtu mane sanuM bhAna thayuM nathI. saMta athavA sapuruSanuM oLakhANa thavuM e ja samakti che. anaMtakALathI bhramaNa karatAM chUTavA mATe prayatno karyA haze paraMtu te sAcA jJAnInI AjJAe na thayA. jJAnIno joga kvacit thayo tyAre
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra pratye vairAgya na thayo, tethI temanA kahyA pramANe na varyo. parane potAnuM mAnavArUpa abhimAna mukAyuM nahIM. jJAnI saMta maLyA temanI guru tarIke ArAdhanA karI nahIM. sRSTimAM jJAnI to anaMta thayA che ne thaze te saghaLA pUjya che; paraMtu je jJAnI saMte bodha ApI jJAna pamADayuM te guru che. temanI sevA sarvArpaNapaNe AjJA ArAdhanapUrvaka karavI joIe, e rIte gurusevA meM karI nathI. saMta caraNa Azraya vinA, sAdhana kyAM aneka pAra na tethI pAmiyo, Ugyo na aMza viveka. 16 sarunI AjJA sivAya potAnI meLe athavA kugurunA avalaMbane japa, tapa, zrAvakapaNuM, dIkSA vagere sAdhano karyA, te sakriyA hovA chatAM saMsAramAM ja rakhaDAvanArI thaI, kAraNake tethI viveka eTale svaparano bheda athavA samakti, teno aMza paNa Avyo nahIM. Atmahita zuM che? te zI rIte thAya? tenI jarA paNa samajaNa paDI nahIM. mAre A ja karavAnuM che evI samajaNapUrvakanI sAcI zraddhA na AvI. satya, asatya, hita, ahita, pa7
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartavya, akartavya vagereno leza paNa viveka thayo nahIM. sahu sAdhana baMdhana thayAM, rahyo na koI upAya; sasAdhana samajyo nahIM, tyAM baMdhana zuM jAya? 17 dharma mATe jeTalAM sAdhano maLI AvyAM te badhAM karyA, paraMtu te badhAM sAdhano AtmAne saMsAramAMthI mukta karavAne badale baMdhana karanArAM nIvaDayAM. asat sAdhana hovAthI zubhAzubha baMdha karI saMsAra vadhAranArAM thayAM. have mArI samaja pramANe to eka upAya bAkI rahyo nathI. chatAM AtmAne mukta kare evuM satsAdhana zuM te haju jANyuM nathI. zAstramAM kahyuM che te badhuM karI cUkyo paNa mArga hAtha na lAgyo; kemake zAstramAM to mArga kahyo che paNa marma kahyo nathI. marma to puruSanA aMtaramAM rahyo che. te marma samajavo bAkI rahyo che. te satparuSanI bhakti dvArA samajAya. satparuSe Acaryo te dharma. bhaktithI "satparuSanA AtmAnI ceSTAne viSe vRtti rahe, apUrva guNa daSTigocara thaI anya svaccheda maTe ane saheje Atmabodha thAya" (cha padano patra). jJAnI AtmAnA upayogamAM rahe che tethI temane bIjuM 58
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravartana karatAM paNa saMvara che. AsravamAM saMvara che. saMvara eTale AtmAmAM upayoga rahe tethI karmabaMdhana thatAM aTake, te jethI thAya e satsAdhana. te jJAnInI aMtarcaryA oLakhatAM samajAya, tyAre pote ArAdhI zake. kRpALudeva jJAnI hatA kAraNa ke teo ghaNI vikaTa upAdhio chatAM nirlepapaNe AtmasvarUpamAM ja sthira rahetA. e AzcaryakArI dazA samajavA bhakti joIe. prabhu prabhu laya lAgI nahIM, paDayo na sarU pAya; dIThA nahi nija doSa to, tarike koNa upAya 18 bALaka haTha le to je mAge te sivAya bIjI game tevI kImatI vastuthI paNa na mAne tema jJAnIe kahyuM te ja karavuM evI raDha lAge. prabhu-AtmAnuM zuddha svarUpa, te pAmavA sivAya bIjuM kaMI na game. bIjAM sarva kAryo pratye vairAgya Ave. svAbhAvika upazama eTale saheje kaSAyanI maMdatA thAya. mAtra AtmAnI ja jhUraNA thAya ke AtmA jANyA sivAya jIvavuM nathI. ema maraNiyo thAya tyAre mithyAtva khase evuM che. sAmAnya vratAdithI kaMI na bane. paraMtu tevI laya lAgavA mATe prathama pa8
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadgurunI upAsanA karavI paDe. prabhune pAmavA gurukRpA joIe. namaskArAdithI vinaya karavo joIe. namratA na Ave tyAM sudhI potAnA doSo jaNAya nahIM. sadgurunA yogathI temanA guNo samajAtAM potAnA doSo jaNAya che. doSa dekhAya tyAre te kADhavAno prayatna kare. kAMTo kheMce to kADhI nAkhe tema. rAgadveSarUpI anaMta doSo che paraMtu tenI khabara nathI. ajJAnane laIne nirAMte UMghe che. saru tene jagADe che. jAge pachI puruSArtha Adare. prabhuzrIjI kahetA ke jAgyA tyAMthI savAra. saruno yoga thayA agAu paNa jIve avyaktapaNe bhagavAnane, sane jANavAnI bhAvanA sevI hoya che, tenA phaLarUpa manuSyabhava, sapuruSano joga vagere maLe che. vaLI saMsAramAM roga, maraNa vagere du:khanA prasaMgomAM kalyANa karavAnA bhAva thAya che, tevAmAM sAruM nimitta maLI jAya to AtmA baLavAna thaI AgaLa vadhe, paraMtu tenuM nimitta na bane to pharI bIjA prasaMgo lagna vagerenA AvatAM Avelo vairAgya taddana jato rahe che, bhulAI jAya che. keTalAka loko vairAgyanI dhUnamAM
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaMgalamAM ke himAlaya jevA parvatanI guphAmAM jatA rahI ekAMta seve che, paraMtu tyAM paNa pariNAma badalAtAM game te vastumAM pharI Asakta thaI jAya che. jemake bharatajI yoga sAdhatAM haraNInA baccAmAM moha pAmI baMdhAyA. AtmaprApti mATe tIvra bhAva thayo hoya te vakhate sadgara maLe ne upadeza grahaNa kare to vairAgya vadhe. satparuSano yoga thayo, bodha maLyo, to pachI svaccheda mUkavo joIe. bIjI badhI icchAo choDIne sadgurune zaraNe rahevuM joIe. potAnA doSa oLakhI dUra karIne pAtratA lAvavI joIe. potAno doSa jue nahIM ane anyanA doSo jovAmAM khoTI thAya to maLelo yoga vRthA jAya. mATe satsaMgamAM potAnA doSa kADhavA kamara kasavI joIe. AtmA pAmavA mATe laganI lAge, sarunI AjJAe vartAya ane potAnA doSo dUra karavAmAM puruSArtha thAya to AtmaprApti thAya. taravA mATe A sivAya bIjo koI upAya nathI. Avo yoga mahA durlabha che te vRthA gayo to pharI maLavo muzkela che.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhamAdhama adhiko patita, sakaLa jagatamAM huMya; e nizcaya AvyA vinA, sAdhana karaze zuMya? 19 jIva potAnA doSo vicAre, abhimAna mUke to puruSArtha karI zake. rAgadveSa ane ajJAnane vaza samaye samaye anaMta karma bAMdhI rahyo che. jagatamAM je doSo dekhAya che te badhAya meM paribhramaNa karatAM karyA che ane haju nahIM cetAya to anaMta paribhramaNa karavuM paDaze. eka AtmA mAro che. chatAM paramAM ahatva mamatva thaI gayuM che ane gADha karmane lIdhe AtmAnI anaMta zaktio avarAI gaI che. mAre doSe mane baMdhana che. te sarva karma baMdhanano kartA huM ja anaMta kALathI anaMta doSonuM ghara banI rahyo chuM. doSo karavA ane tenuM abhimAna karavuM e adhamAdhamanuM lakSaNa che. tema huM mAruM svarUpa bhUlIne karmarUpI doSathI prApta thayela kuLa, rUpa, baLa, vidyA, dhana, saMpatti vagere bAhya sAmagrImAM abhimAna karyA karuM chuM. upadeza sAMbhaLavA chatAM paNa huM mArA doSo choDato nathI mATe AkhA jagatamAM mArA jevo koI adhama - pApI nathI. 62
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ koInI pAse thoDA paisA hoya ane mAne ke mArI pAse pUratuM che to vadhAre kamAvavA prayatna na thaI zake. mArI pAse kaMI nathI, ghaNuM meLavavuM che ema vicAre to mahenata kare. te pramANe potAnA doSo vicArI abhimAna mUke to AtmAnA anaMta guNo sasukha vagere meLavavA puruSArtha karI zake. jIva anAdi kALathI bhikhArI jevo che. mATe have AtmA prApta karavAnI sAmagrI maLI to cetI javuM. abhimAna mUkIne puruSArtha na kare to sAdhano maLyAM che te vRthA jAya ane jema UMcethI paDelo vadhu pachaDAya tema saMsAramAM dIrgha kALa rakhaDe. paDI paDI tuja padapaMkaje, pharI pharI mAguM e ja; sadguru saMta svarUpa tuja, e daDhatA karI de ja.20 badhA doSo dUra thavAno upAya sadgurunuM zaraNa che. "mAnAdika zatru mahA, nija chaMde na marAya; jAtAM sadguru zaraNamAM, alpa prayAse jAya." (Atmasiddhi gAthA 18) tethI paramAtmAne pharI pharI namaskAra karIne vAraMvAra
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ e ja mAguM chuM. te zuM? sadgamAM daDha zraddhA. vaLI sadguru saMtamAM ne he prabhu! tArAmAM bheda mAnuM nahIM. AtmajJAnI saru e tArArUpa ja che ema ni:zaMkapaNe mAnuM ane temane zaraNe rahuM. "sapuruSamAM ja paramezvarabuddhi ene jJAnIoe paramadharma kahyo che ane e buddhi parama dainyatva sUcave che. jethI sarva prANI viSe potAnuM dAsatva manAya che ane parama jogyatAnI prApti hoya che." (AMka 254). puruSa pratye paramezvarabuddhi thaI parama bhaktibhAva, zaraNabhAva jAge tyAre samakti thAya che. sadgurunA caraNanI sevAthI ja paramAtmAnI prApti thAya che ema daDha zraddhA thAya eTaluM mAguM chuM. Ama paramAtmA pratye prArthanA karIne mAgyuM ke sAcA sarunI prApti ane temanA pratye daDha zraddhA thAya evI kRpA kara.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ yama niyama saMyama yama niyama saMjAma Apa kiyo, puni tyAga birAga athAga lahyo; vanavAsa liyo mukha mauna rahyo, daDha Asana pagha lagAya diyo. 1 yama-AkhA jIvana mATe je vrata levAmAM Ave che. jemake pAMca aNuvrata ke mahAvrata. temAM kvacita AgAra rAkhavo paDe kemake pUrNapaNe sarva vakhate na paLe paNa prayatna tenI pUrNatAe pahoMcavA mATe hoya. niyama- je thoDA vakhata mATe khAsa niyama karIe te. jemake eka mahino mATe amuka tyAga athavA Aje mauna che ke upavAsa che. vrata karatAM niyama vadhu pUrNa rIte pALavAnA hoya che, temAM apavAda na thavA de. jemake divrata te yama che ane dezAvakAzI vrata te niyamarUpe hoya che. ATha dRSTimAM prathama pAMca mahAvratarUpI yama Ave ema kahyuM che. bIjI daSTimAM niyama paMca - zauca, saMtoSa, tapa, svAdhyAya ne IzvaranuM dhyAna - Ave che e 65
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMyama - pAMca indriya ne chaThThA mananA nigraharUpa ema cha prakAre ane chakAya jIvanI rakSA maLI bAra prakAre pALe. tyAga ne vairAgyamAM zo phera? tyAga eTale koI bAhya vastu athavA aMtaranA vibhAva bhAvane choDavA te. ane vairAgya eTale vi+rAga = rAga nahIM te. eTale Asaktirahita thavuM. vastu choDe paNa Asakti rahe ema bane. jo Asakti eTale rAgane dUra kare to ja te vastuno tyAga Take. tethI Asakti che tyAM sudhI kharo tyAga nathI. tyAga ane vairAgya utkRSTa rIte badhAM vakhANe tevo karyo. badhuM choDIne jaMgalamAM ekalo taddana maunapaNe rahyo. chatAM jJAna na hatuM tyAM sudhI saMkalpavikalparUpa aMtaravAcA to hoya ja. vairAgya 1. tyAga : "AtmapariNAmathI jeTalo anya padArthano tAdAtma adhyAsa nivartavo tene zrI jina tyAga' kahe che." - zrImad rAjacaMdra AMka 569 2. vairAgya : "gRha kuTuMbAdi bhAvane viSe anAsakta buddhi thavI te "vairAgya" che." - zrImad rAjacaMdra AMka 506 66
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa uparano ja hoya kAraNa ke jJAnagarbhita nathI. vaLI kahe che ke padmAsana evuM daDha lagAvyuM ke caLe nahIM. manapIne nirodha svabodha kiyo, haThajoga prayoga su tAra bhayo; japa bheda jape tapa sau hi tape, urasehi udAsI lahI sabape. 2 mananI vRttiono virodha karI, sthiratA karI tathA pavana eTale zvAsocchavAsa, tene rokavAno abhyAsa karyo. yoganAM ATha aMga yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna, ne samAdhi che. e badhAM mizrAdaSTi paNa kare che. paraMtu sUkSmabodha- AtmajJAna na hovAthI phaLadAyI thatAM nathI. mana ane prANane rokIne AtmAno vicAra karyo. svabodha- pote koNa che? potAnuM svarUpa zuM che? te jANavA dhyAna vagere paNa karyA. ema jIve svarUpano vicAra aneka vAra karyo, paraMtu temAM bhUla ja AvI. AtmAne jevo ciMtave tevo jaNAya. "AtmasvarUpano
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirNaya thavAmAM anAdithI jIvanI bhUla thatI AvI che." (AMka 568). AtmAnuM je jJAna thayuM te bhUlavALuM, avaLuM hatuM, mitha hatuM; chatAM teNe ema mAnyuM ke mane svabodha thayo che. evI kalpanA karI ema ahIM kahevuM che. tyAra pachI mana vacana kAyAnI pravRttine vaza karavA aneka upAyo, haThayoganA prayogo ugra kaSTa ApanArA karyA. aneka prakAranI sAdhanAo AdarI temAM ekadhyAnapaNe lAgI rahyo. maMtro aneka jAtanA che. tene japavAnA bheda paNa aneka che. jemake amuka saMkhyAmAM, amuka vakhate, amuka dravya sahita japavA. te rIte ghaNAM prakAranA maMtro ghaNA prakAre japyA. aneka jAtanI tapazcaryA paNa aneka rIte ArAdhI. manathI sarva padArtha tarapha vairAgya dhAraNa karyo. kaMI game nahIM - khAvuM, pIvuM, paheravuM, oDhavuM vagere jIvana para pUro vairAgya Avyo. saMsAramAM kaMI sAra nathI ema paNa lAgyuM. saba zAsanake naya dhArI hiye, matamaMDana khaMDana bheda liye;
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaha sAdhana bAra anaMta kiyo, tadapi kachu hAtha haju na paryo. 3 aneka prakAranAM zAstro che. jemake caraNAnuyoga, karaNAnuyoga, dharmakathAnuyoga vagere. te sarva zAstrone tenA nayapUrvaka eTale nizcaya ane vyavahAranayanI apekSAnI samajaNapUrvaka zIkhyo, samajo. tethI mata kema sthApita karavA ne uthApavA tenuM rahasya jANyuM. e rIte aneka dharmamato sthApita karyA tema ja aneka dharmamato ukheDI nAkhyA. jemake mahAvIra svAmInA pUrva bhavomAM thayuM hatuM. A badhAM sAdhano jIve anAdi kALathI aneka utsarpiNI avasarpiNImAM bhamatAM anekAneka vakhata (bAra = vAra) karyA che, chatAM tene haju tenuM phaLa kaMI prApta thayuM nathI. dharma sAdhano karyA paNa dharma na pAmyo. aba kyoM na bicArata hai manameM, kachu aura rahA una sAdhanaseM? bina saru koya na bheda lahe; mukha Agala hai kaha bAta kahe? 4 69
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI kahe che ke have thobha! ne vicAra ke e sAdhano saphaLa kema na thayAM? zuM bAkI rahI gayuM? to ke guru vinA jJAna nathI. marma to sadgurunA aMtaramAM rahyo che. te batAve, samajAve tyAre samajAya tema che. sadgurunI sahAya vinA potAnI meLe svacchede koIne dharmanuM rahasya prApta thatuM nathI. kAraNa te AtmAne mUkIne paramAM ja zodhe che. bAhya ArAdhanA ane sAdhanone dharma mAne che. jyAre sadga maLe to kahe ke dharma e to tAruM mULa svarUpa ja che. sat e to pAse ja che, dUra nathI. tenI samajaNa sAcA sadguru jemaNe pote sat prApta karyuM che temanA bodha Ave che. pAtratA ane sambodha be maLe tyAre samajAya. karunA hama pAvata he tumakI, vaha bAta rahI suguru gamakI; palameM pragaTe mukha Agalase, jaba sadgurucarna suprema base 5 sadguru kRpALudeva kahe che ke mane tamArA para parama dayA Ave che, tethI kahuM chuM ke satanI prApti
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ to sugurugama eTale sa-guru-gama arthAt AtmArUpa guru jyAre yathArtha vicAre ne samaje tyAre thAya che. nizcayanayathI AtmA ja AtmAno guru che. ene jyAre potAnI dAjha Avaze tyAre sadguruno bodha grahaNa karI tenI AjJAne AdhAre potAne jANavAno puruSArtha karaze. samajaze tyAre kAma thaze. bodha maLyo te samajavo joIe, Azaya samajI ArAdhavo joIe. e rIte kharo khapI banIne je sadgurunI AjJAne ArAdhaze te sahajamAM AtmajJAna- samakti pAmaze. paraMtu te kayAre bane? ananya prema Ave, sarvane bALIne bhasma kare evo premarUpa agni, temAM jhaMpalAve tyAre. bIjI kaI apekSA na rAkhatAM saghaLathI prItine saMkelIne te ekamAM ja tanmaya bane. te mUrtino eka samayano paNa viraha tene maraNa tulya lAge. te koI bIjA prakAranI prIti nahIM paraMtu suprema eTale AtmAnuM zuddha paramAtmasvarUpa te pratye ekatAra bhakti. te jAge tyAre AtmAnuM darzana thAya. vaLI tevI ananya prIti saranA caraNamAM sthirapaNe TakavI joIe. vRtti kSaNa paNa bIje 71
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ na jatAM tyAM ja vase (=basa). AtmAthI vizeSa prItinuM sthAna tene na hoya. bIjA sarva pratye svAbhAvikapaNe vairAgya Ave. prema prIti icchA . to te svarUpamAM ja sthira rahe. vRtti tyAM ja lAgI rahe tyAre AtmA pragaTa jaNAya. vRttine bahAra jatI rokIne AtmAmAM joDavI e ja puruSArtha che. te to pote vicAre ne kare tyAre thAya. jJAnIpuruSanuM zaraNa haze to ja te banI zakaze. bhakti prema sadgurunA AtmasthiratArUpa zuddha svarUpamAM zuddhapaNe vase- joDAya to tarata zuddha AtmAno anubhava pragaTe. tanaseM, manasa, dhanaseM, sabaseM, gurudevakI Ana svaAtma baseM, taba kAraja siddha bane apano, rasa amRta pAhi prema ghano. 6 jIve prema bIje verI nAkhyo che. tanamAM, dhanamAM, manamAM ane bIjI saMsAranI aneka vastuomAM. te sarvathI adhikapaNe potAnI sarva zaktithI prema sadgurumAM joDe. sadguru to ni:spRha che. tethI teo ApaNI 72
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAse kaMI mAgatA nathI. mAtra ApaNA hita mATe temaNe karelI AjJA kharA premathI ArAdhavAnI che. temanI AjJA e ja sarvasva mAnI dayamAM vicAre. hara paLe te ArAdhavAnuM lakSa rAkhe, bhUle nahIM. daDhapaNe aMtaramAM dhAraNa kare. tyAre ja kAryanI saphaLatA thAya. sapuruSa je amRtarasanA sAgara che temanI prApti thAya ane temano prema kRpAdRSTi avazya pAme. AjJA ArAdhe tyAre jJAnInI kRpA pamAya. vaha satya sudhA darazAvahiMge, caturAMgula he damase milahe; rasa deva niraMjana ko pivahI, gahi oga jugAjuga se! jivahI. 7. te kRpAdRSTi che te ja satya sukha ke jeno aMta nathI, sudhA - amRra che tene oLakhAve che "caturAMgula he dagase milahe" e lITIno artha prabhuzrIjI ghaNAne pUchatA paNa pote kahetA nahIM temaNe kRpALudevane artha pUchelo tyAre kRpALudeve kahyuM hatuM ke jyAre anubhava 73
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaze tyAre te samajAze. eka rIte evo artha nIkaLe che ke catura puruSane AMgaLI karIne dizA batAve che tyAre te daga eTale samyagadarzanane jJAnInA saMketane anusaratAM prApta kare che. milahe-maLe che. prApta kare che. te AtmA kevo che? rasasvarUpa che. jo ke : ema upaniSadamAM vAkaya che. AtmAnabhavarUpa rasa pInAra koI viralA niraMjana deva eTale zuddha svarUpa AtmA che ke jeno joga rahIne pAmIne jIva ajara amara thAya che. te padamAM anaMta kALa sthiti karI rahe che. samaddaSTi jJAnI ane jJAnInA Azrita mokSamArgamAM ja rahe ne anukrame AgaLa vadhI mokSa prApta kare. "koI paNa tathArUpa jogane pAmIne jIvane eka kSaNa paNa aMtarbhedajAgRti thAya to tene mokSa vizeSa dUra nathI" (AMka 569). satparuSa sAcA maLe, bodha Ape, pachI jIva jo te bodha ane AjJA pratye apUrva prema ANI, baLiyo thaIne ArAdhe to pAtra thAya ane AgaLa dazA prApta karatAM samakti pAme. jene 74
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 samyakdarzana thAya che, te bhAgyazALI jIva paramAtmArUpa niraMjana devano rasa (AnaMda, ramaNatA) anubhave che; evA yogane pAmelo yogI yugoyuga jIve che, amara thAya che. "aba hama amara bhaye na mareMge." paraprema pravAha baDhe prabhusa, saba Agamabheda suura basa; vaha kevalako bIja gyAni kahe, nijako anubhau batalAI diye. prabhu pratyeno alaukika prema divase divase vRddhi pAme. jema nadIno pravAha hoya te kayAMya khaLI na rahetAM vadhu ne vadhu jozathI AgaLa vadhe, tevI rIte bhakti prema vardhamAna thAya tema tema yogyatA Ave. enuM nAma ja svadharma che. game tevo pApI hoya te paNa A premapravAhathI pavitra banI jAya che. dRDhaprahArI eka nizcaye aDaga rahyA to sarva karmanI nirjarA karI nAkhI. tema AtmaprApti mATe sarvArpaNapaNe pUrA premathI satpuruSanI upAsanA karatAM karmano kSaya thAya e zraddhA, e prema, e ja mArga che. te samajAvavA mATe ja 75
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ badhAM zAstro lakhAyAM che. e hoya to zAstro vAMcatAM potAne tevo ja anubhava che ema jaNAya. prabhuzrIjIne evI apUrva bhakti hatI tethI game te zAstra pote samajI zakatA ane kahetA ke "zAstronuM kathana amane sAkha pUre che." evo parama prema te ja zraddhA-samakti che. tyAMthI ja mokSanI zarUAta che. tene ja jJAnIoe kevalajJAnanuM bIja kahyuM che. evo daDha prema jJAnI pratye thatAM Atmadarzana pamAya che. jyAM AtmajJAna prakAze che te pratye apUrva prema AvatAM, tyAM dhyAna sthira thatAM Atmadarzana pamAya che- potAnA AtmAno anubhava pragaTe che. jJAnI sadganI prazasta bhakti sevA jIva kare, jJAnInI AjJA ArAdhe to tene saMsAra paranI Asakti ghaTavA mAMDe ane jJAnInI AtmadazAnI oLakhANa thatAM temAM ruci pragaTe tyAre je AtmAno upayoga bahAra che te pharIne potAmAM sthira thavAno puruSArtha jAge ane e rIte karmanI sthiti ghaTatAM ane pariNAmanI zuddhi thatAM koI apUrva vakhate AtmasvarUpanuM darzana jIvane
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaI jAya che. e Atmadarzana-samyaphadarzana ke samakti jo eka vAra thayuM to pachI jema bIjamAMthI vRkSa thAya che tema te vadhatAM vadhatAM jIva te bhave ke janmAntaramAM puruSArtha karI ghAtiyAM karmono kSaya karI kevalajJAna pragaTAvaze ane tethI janmamaraNa TaLI jaI AtmA zAzvata mokSane pAmaze.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSamApanA he bhagavAna! huM bahu bhUlI gayo, vyavahAramAM kaMI doSa thayo hoya to ema kahevAya che ke huM bahu bhUlI gayo. have nahIM karuM. paraMtu ahIM je doSa athavA bhUla kahevI che te sarva bhUlanI mULa bhUla, saiddhAMtika bhUla che ke jenA kAraNe anAdi kALathI saMsAramAM rakhaDavuM paDe che, janmamaraNa thayAM kare che, te e ke anyane potAnuM mAnavuM ane pote potAne bhUlI javuM. bhAvanAbodhamAM kRpALudeve bharatezvaranuM daSTAMta ApyuM che, temAM AMgaLI parathI vIMTI sarI paDavAthI bharatezvarane svaparano vicAra jAgRta thayo ke huM mane svarUpavAna mAnuM chuM te to vastra AbhUSaNanI zobhA che ane zarIranI zobhA mAtra tvacAne laIne che. tvacA na hoya to jaNAya ke te mahA durgadhI padArthothI bhUrapUra che. Avo deha te paNa mAro nathI to te navayauvanAo, te kuLadIpaka putro, te aDhaLaka lakSmI, te cha khaMDanuM rAjya vagere mArAM kyAMthI hoya? e sarvane meM mArAM mAnyAM, temAM sukhanI kalpanA karI
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ te ajJAnane laIne bhUla thaI hatI. have koI para vastumAM mamatva na karuM. aho! huM bahu bhUlI gayo, eTaluM kahetAMmAM to bharatezvaranA aMtaramAMthI timirapaTa TaLI gayuM ane zukladhyAna prApta thayuM tethI azeSa ghanaghAtI karma baLIne bhasma thayAM tethI kevaLajJAna pragaTa thayuM. bharatezvarane riddhi utkRSTa hatI to paNa tenuM mamatva teoe utArI nAkhyuM. tema dareka jIva vicAre to samajAya ke anAdikALathI para vastumAM mithyA mamatva karIne AtmAne baMdhana karyuM che tethI janmamaraNa thAya che. potAnuM zuM e vicAre to bhUla samajAya ane kharekharI rIte bhUla samajAya, tyAre pazcAttApa kare. * meM tamArAM amUlya vacanane lakSamAM lIdhAM nahIM. zAthI bhUlI gayo? manuSyadeha durlabha che. tenI eka ghaDI paNa amUlya che. temAM koI satparuSano upadeza maLavo atyaMta durlabha che. evA sapuruSanAM vacano prApta thavAM traNe kALe atyaMta durlabha hovAthI amUlya che, chatAM jyAre te maLI AvyAM tyAre tenuM mAhAtma jANuM nahIM. tene sAmAnyamAM gaNI kADhayAM athavA to pUrAM
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMbhaLyAM ja nahIM. puruSanA eka eka vacanane lakSamAM levAthI koI koI jIva saMsAra tarI gayA che- mokSa gayA che. puruSanAM vacana vicArIne jIve lakSa karI levAno che ke have mAre zuM karavAnuM che? jo lakSa baMdhAI jAya to pachI tenA prayatnamAM lAgI jAya. koIe pacAsa hajAra rUpiyA kamAvA ema lakSa kya hoya ane pachI prayatna kare to tethI ardhA paNa kamAI zake, paraMtu lakSa ja na hoya to tevo prayatna karI zake nahIM. tevI rIte puruSanA vacanathI AtmAnuM hita zAmAM che, te vicArIne zuM karavuM teno lakSa thavo joIe. e rIte satparuSanAM vacano lakSamAM lIdhAM nahIM tethI hajI saMsArano aMta Avyo nathI. tamArAM kahelAM anupama tatvano meM vicAra karyo nahIM. bhagavAne jIva ane ajIva ane tenA vistArarUpe nava tattva athavA cha dravya kahyAM che. temAM AkhA vizvanA padArtho AvI jAya che ane jIvane mokSanI prApti kema thAya te darzAvyuM che. athavA to AtmA e ja anupama tatva che. AtmAne jANatAM vizvanAM 80
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ padArthonuM jJAna paNa yathArthapaNe thAya che. bhagavAne kahelAM A tattvone UMDA UtarI vicAryuM nahIM. tattva samajAvuM e siddhAMtabodha che, te thavA prathama upadezabodha athavA vairAgya ne upazamanI jarUra che. kaSAyanI maMdatA thAya, mAtra mokSa abhilASA thAya, AtmAnuM hita karavAnA bhAva jAge tyAre jijJAsu ke AtmArthI bane tyAre saruno bodha, siddhAMtabodha ruce ane pachI teno ja vicAra kare. bIjA saMsAranA vicAro choDIne bhagavAnanA kahelA tattvono vicAra kare. tamArA praNIta karelA uttama zIlane sevyuM nahIM. bhagavAnanAM vacana sAMbhaLe, vicAre pachI tene AcaravAnA bhAva thAya. bhagavAne je uttama cAritra athavA zIla upadezya che ke AtmasvarUpamAM rahevuM, te zIla meM pALyuM nahIM. athavA vyavahArathI muninA dharmo ane gRhasthanA dharmo praNIta karyA che te rIte vartana karyuM nahIM. prayatna karatAM karatAM tyAre sadvartana sahaja thaI jAya tyAre te zIla kahevAya. bhagavAnanI AjJAnusAra vartavAno prayatna karyo nahIM. satparuSanAM vacana dayamAM
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ UtarI jAya pachI te pramANe AcaraNa karavuM te zIla. prathama sapuruSanAM vacano lakSamAM le eTale zraddhA daDha thAya, pachI tene UMDA vicArI tattva samaje eTale jJAna thAya ane te pramANe AcaraNa kare eTale zIla athavA cAritra Ave. ema darzana, jJAna ane cAritranI agatyatA darzAvI. tamAAM kahelAM dayA, zAMti, samA ane pavitratA meM oLakhyAM nahIM. zIlamAM AtmAnA badhA guNo jevA ke dayA, zAMti, kSamA ane pavitratA vagere samAya che. te guNone laukika arthamAM jAgyA che. paraMtu bhagavAne jene dayA, zAMti vagere kahyA che tenI oLakhANa paDI nathI. dayAnA ghaNA bheda che te mokSamALA-zikSApATha navamAmAM batAvyA che temAM svadayA eTale potAnA AtmAne anAdi kALathI karmabaMdha karI duHkhI karyo che te baMdhanathI mukta kevI rIte thAya? te vicArI dharmamAM praveza karavo. je kaMI dharmakriyA vagere karavuM te AtmArthe karavuM, AtmAne karmabaMdhathI mukta karavA lakSapUrvaka vartavuM te dayA che. 82
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ tethI dayAne dharmanuM mULa kahI che. bolavuM nahIM tene zAMta rahevuM ema koI mAne che. bhagavAne prathama samakti karavA kahyuM che. potAnA AtmAne oLakhe pachI temAM rahevuM te zAMti che. samakti nathI thayuM tyAM sudhI krodhAdi na kare to puNya baMdhAya paraMtu AtmAno lakSa nathI tyAM sudhI karmathI na chUTe. AtmAno lakSa hoya tyAM pachI kapAya roke vagere te badhuM AtmAmAM rahevA arthe thAya che. zAMti eTale badhA vibhAva pariNAmathI thAkavuM, nivRtta thavuM. svabhAva pariNAma oLakhe pachI vibhAva pariNAma game nahIM tethI nivRtta thAya. vibhAvathI haThI svabhAvamAM Ave to kalyANa che. kalyANa e ja zAMti che. AtmAnuM oLakhANa hoya to tenuM mAhAtma lAge eTale je kare te AtmArthe thAya. kSamA eTale nimitta hoya topaNa krodhAdi na kare. baLapUrvaka svabhAvamAM ja rahevuM te kSamA che. kSamA AtmAno guNa che. krodhAdi vibhAva che. pavitratA eTale AtmAnI zuddhatA. sarvathI pavitramAM pavitra vastu AtmA che. te karmane laIne azuddha thaI rahyo che. mokSa kahyo nija zuddhatA. jeTalI
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmanirjarA thAya teTalI zuddhatA-pavitratA thaI kahevAya. samakti thAya tyArathI nirjarA thavA mAMDe che. AtmAnI karmamalarahita dazA thavI te mokSa che. dayAzAMti vagere karIne e zuddha bhAvanuM oLakhANa karavAnuM che. samakti guNa Ave eTale AtmAnA badhA guNo oLakhAya. sarva guNAMza te samakti. samakti thatAM AtmA vibhAvamAMthI pharIne svabhAva tarapha DhaLe che. zuddhAtmAmAM pariNamavuM te ja pavitratA che. he bhagavan! huM bhUlyo, AthaDyo, rajhaLyo ane anaMta saMsAranI viTaMbAmAM paDyo chuM. huM pApI chuM. huM bahu madonmatta ane karmarajathI karIne malina chuM. AtmAnA guNo oLakhyA nahIM tyAM sudhI bhUlyo tethI saMsAramAM AthaDayo- ajJAnane lIdhe janmamaraNa karyA. tRSNAthI duHkhI thato rajhaLyo ane anaMta saMsAranI viTaMbaNAmAM paDyo chuM. keTaluM du:kha lAgyuM tyAre A vacano nIkaLyAM haze! saMsAra atyaMta du:kharUpa lAge tyo tyAMthI prIti khase evuM che. saMsArathI prIti UThe tyAre paramArthamAM joDAya, anaMta kALano A saMsAra
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. mahAvIra bhagavAne jamAlIne kahyuM hatuM ke saMsAra zAzvata che ane azAzvata paNa che. Avo ne Avo sadA rahevAno che, mATe zAzvata ane amuka jIvanI apekSAe te azAzvata che. jIva jAge ne puruSArtha kare to te saMsArathI chUTI zake tethI anaMta kALano saMsAra chatAM badhA jIva temAM anaMta kALa rahe evuM nathI, anAdisAMta paNa che. samakti nathI thayuM tyAM sudhI anaMta saMsAranI utpatti karI rahyo chuM. pApI chuM. mithyAtva che tyAM sudhI pApa ja che. pAMca mahAvrata pALato hoya paNa mithyAtva che to pApI ja che. badhAM pApanuM mULa mithyAtva che. jene chUTavuM che teNe prathama mithyAtvane TALavA lakSa rAkhavAno che. dhana, rUpa, baLa, vidyA, kuLa, jAti, aizvarya ane tapa e ATha prakAranA mada che temAM taNAI jAya che. najIvI vastu maLI teno ahaMkAra. anaMtAnubaMdhI kaSAya mithyAtva sAthe rahe che, tene prathama kADhavAnA che. mAna na hoya to ahIM ja mokSa hoya. huM jANuM chuM ema thAya che te anaMtAnubaMdhI mAna che. te jAya to to samakti
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya. mithyAtva jAya tyAMthI ja mokSanI zarUAta che. jyAM sudhI karma-raja che tyAM sudhI malina che. karma . nimitte bhAva malina thAya che. tethI te AtmAne apavitra kare che. he paramAtmA! tamArAM kahelAM tattva vinA mAro mokSa nathI. huM niraMtara prapaMcamAM paDayo chuM. ajJAnathI aMdha thayo chuM, mArAmAM vivekazakti nathI ane huM mUDha chuM, huM nirAzrita chuM, anAtha chuM. huM Avo chuM paNa paramAtmA pavitra che, sarva karmarajathI rahita che. tethI, temanuM avalaMbana levA kahe che ke, he paramAtmA ! tamArA kahelA tattva vinA mAro mokSa nathI. tattva eTale devagurudharma. jyAre mokSa karavo haze tyAre A traNanuM avalaMbana levuM paDaze. huM zuM karuM chuM? kSaNe kSaNe zuM karI rahyo chuM tenI kALajI rAkhavI joIe. huM niraMtara prapaMcamAM paDayo chuM. pra+paMca - pAMca iMdriyonA viSayomAM lAgI rahevuM te badho prapaMca che. jovA, sAMbhaLavA vageremAM khoTI thaI rahyo che. paramAtmA tarapha vaLavuM hoya to iMdriyono saMyama joIe. paraMtu 86
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ huM to niraMtara prapaMcamAM vartu chuM. ajJAnathI- viparIta buddhithI tene sAruM mAnyuM che. je choDavAnuM che tene sAruM mAnyuM che, hitakArI mAnyuM che tethI chUTI zake nahIM. anAdi kALathI ajJAnathI aMdha thayo chuM, paNa sadganA upadezathI viveka Ave to ajJAna dUra thAya. paraMtu evI viveka karavAnI zakti paNa mArAmAM nathI. viveka Ave to te ajJAna TALe evo baLavAna che. vivekanuM kAma ja karavAnuM che. hita, ahita, deha ne AtmA vagerene jema che tema bhinna oLakhavA te viveka che. ajJAna hoya tyAM viveka na hoya. viveka na hoya tyAM mUDhatAM hoya. vivekazakti eTale bhedajJAna. ajJAnadazAmAM paNa jo chUTavAnI jijJAsA hoya to mUDha na kahevAya. paraMtu vivekazakti nathI ane tenuM bhAna paNa nathI te mUDhatA che. te dizAnI khabara nathI, teno vicAra nathI chatAM potAne DAhyo mAne, huM samajuM chuM ema mAne te mUDhatA che. ajJAna dazAmAMthI bahAra nIkaLavuM hoya to jJAnI puruSano Azraya levo joIe. te nathI, tethI nirAzrita chuM. anAtha chuM. jenuM
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ A saMsAramAM koI na hoya te anAtha kahevAya. kharo nAtha AtmA che te pragaTe tyAre sanAtha thavAya. sadgano Azraya maLe topaNa sanAtha thavAya. nIragI paramAtmA! huM have tamAre tamArA dharmanuM ane tamArA muninuM zaraNa grahuM chuM. nAtha koNa? narAgI paramAtmA, jeNe paramAtmasvarUpa prApta karyuM che. AkhuM jagata rAgadveSamAM paDayuM che. paramAtmA nIrAgI che. jene saMsAramAMthI chUTavuM hoya teNe zuM karavuM? paramAtmArUpa deva, temaNe upadezelo dharma, ane te dharmane samajIne pote Acare temaja anyane samajAve evA muni athavA guru A traNa zaraNa che. tenI upAsanA karatAM jIva zaraNavALo thAya. mArA aparAdha kSaya thaI huM te sarva pApathI mukta thauM e mArI abhilASA che. AgaLa karelAM pApono huM have pazcAttApa karuM chuM. - zaraNa kema prApta thatuM nathI? jIva aparAdhI che. jenI ArAdhanA karavI joIe tenI ArAdhanA karato nathI. potAmAM doSo che te jaNAtA nathI. sattAmAM
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ doSa hoya te jaNAya nahIM; nimitta maLye doSa UbhA thAya. AtmAnI ArAdhanA nathI karato e moTo doSa che. je je kAraNane laIne AtmAnI ArAdhanA thatI nathI te mArAM pApo TaLI jAya, e mArI abhilASA che. pApathI mukta thAya to nirdoSa thAya. mokSa zuM? AtmAnI zuddhatA pAparahita dazA e ja mokSa che. badhAM karma pApa che. temAM cAra ghAtiyAM karma mukhya pApa che. te jAya to paramAtmA thavAya. tethI te ghAtiyAM karma toDavA prayatna karavo joIe. "ghAtI DuMgara ADA ati ghaNA, tuja darasaNa jaganAtha." pApa thayuM hoya to pachI zuM karavuM? pazcAttApa. pApa karIne rAjI thAya, tenuM abhimAna kare to tIvra karma bAMdhe jemake zreNika rAjAe bANa mAryuM te haraNane vIMdhIne jhADamAM pesI gayuM; tenuM abhimAna karavAthI narakanuM AyuSya bAMdhyuM ane prasannacaMdra rAjarSie krodhanA vicArothI sAtamI narake javAya evAM pApanAM daLiyAM bAMdhyAM; paraMtu pAcho pazcAttApa karavAthI chUTI gayA. pApathI mukta kema thavAya? pazcAttApa karavAthI. vIsa doharA, kSamApanA vagere 89
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ bolavAno hetu evo pazcAttApa jagADavAno che. ghaNAM bhava niSphaLa gayA paNa have A bhavamAM AtmArtha karI lauM. kharo pazcAttApa jAge to prasannacaMdra rAjarSinI jema TheTha kevaLajJAna sudhI pahoMcI jAya. bhUla thaI hoya tenI mAphI mAge to potAne hita thAya ane bIjAne paNa asara thAya che. pazcAttApathI jAgRta thavAya che. khoTe rastethI pAcho vaLI sanmArge Ave to karavuM teno UMDo vicAra karI zake. jema jema huM sUkSma vicArathI UMDo UtaruM chuM tema tema tamArA tattvanA camatkAro mArA svarUpano prakAza kare che. potAnA doSo aMtaramAM tapAsatAM bhagavAna tarapha najara jAya che. bhagavAnanuM aMtara kevuM che? te samajAya tyAre mAruM aMtara paNa tevuM ja che ema jaNAya. bhagavAnamAM doSa ke vibhAva nathI e vicAratAM pote doSa ane vibhAvathI pAcho vaLe. traNa lokanA nAtha zuddha AtmArUpa bhagavAna che. bhagavAnanA tattva-AtmasvarUpa sudhI najara jAya to camatkAra lAge ke lAge ke mAruM svarUpa tame 90
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ pragaTa karyuM tevuM ja che! mULa svarUpamAM kayAMya bheda nathI, karmane laIne bheda kahevAya che. "jinapada nijapada ekatA." kSamApanAnI vacce mUkelA A vAkayamAM kRpALudeve uttama marmanI vAta kahI dIdhI che. "kara vicAra to pAma." vastu svarUpa samajavA je UMDo vicAra karavAmAM Ave te sUkSma vicAra che. "vastu vicArata dhyAvarte, mana pAve vizrAma, rasa svAdata sukha Upaje, anubhava yAko nAma." ema banArasIdAse kahyuM che. bIjA vicArathI mana thAkI jAya, mAthuM du:khe. AtmAno vicAra karatAM sukha Upaje, zAMti thAya. UMDo UtaruM chuM eTale bAhyabhAvathI chUTuM chuM. jJAnI puruSanA vacananA avalaMbane potAnuM kharuM svarUpa samajAya che. sadgurunA bodhe je vicAraNA thAya te suvicAraNA che. bIjA vicArothI rokIne manane AtmavicAramAM laI javuM hoya to tyAM AtmavIrya phoravavuM paDe che. pachI teno abhyAsa thaI jatAM mana te tarapha saheje DhaLe tyAre bIjAM kAma karatAM paNa AtmavicAramAM rahI zake. bhagavAnanuM svarUpa adbhuta che! vairAgya, upazama vaDe UMDA UtaratAM mArA 91
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ svarUpane prakAzita kare tevuM tamAruM svarUpa kevuM jaNAya? tame nIrAgI, nirvikArI, sacidAnaMdasvarUpa, sahajAnaMdI, anaMtajJAnI, anaMtadarzI ane railokyaprakAzaka cho. jJAnI puruSa kevA nizcita che, sukhI che teno vicAra karIe to ApaNuM citta e bhAvamAM jAya che; jJAnI puruSa kevA che te kahe che. nIrAgI! te dazA samajavA potAne rAga choDavo paDe. jyAre potAne rAgadveSa thAya tyAre bhagavAnanuM nIrAgI svarUpa saMbhAre to rAgadveSa jatA rahe. nirvikArI, rAgadveSathI thatA sarva vikArathI rahita. sat - AtmA, sat cit AnaMda svarUpa, AtmAne jANavAthI thatAM AnaMda svarUpa, bhagavAna Atmika sukhavALA che. rAga, vikAra ane viSayAdino AnaMda du:khanAM kAraNa che. bhagavAna tethI chUTayA che. potAnA AtmAnuM sahaja sukha anubhave che. ATaluM to apUrNa dazAmAM paNa kvacit hoya; have pUrNa dazAnAM lakSaNo kahe che. bhagavAna pUrNa dazAne pAmyA hovAthI anaMtajJAnI ane anaMtadarzI che. "he mumukSu, eka AtmAne jANatAM 92
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ samasta lokAlokane jANIza. ane sarva paNa eka AtmaprApti che; mATe AtmAthI judA evA bIjA bhAvo jANavAnI vAraMvAranI icchAthI tuM nivarta ane eka nijasvarUpane viSe daSTi de, ke je dRSTithI samasta sRSTi zeyapaNe tAre viSe dekhAze." sarva AvaraNa dUra thayAM hovAthI bhagavAnane traNe lokanuM traNe kALanuM jJAna che. tethI vailokayaprakAzaka che. A bhagavAnanA guNomAM citta rAkhavA yogya che. bIjuM jANavAnI icchAthI nivarsI jJAnInA svarUpano lakSa rAkhavo. huM mAtra mArA hitane arthe tamArI sAkSIe kSamA cAhuM chuM. A kSamApanA koI sAMsArika sukhanI icchAthI karI nathI. mAtra AtmAnuM hita thAya, karmabaMdhathI mukta thavAya e hetuthI karI che. kharA bhAvathI bhagavAnane aMtaramAM sAkSI rAkhIne karI che. pUrve bAMdhelAM karma udaya to Ave paraMtu te vakhate rAgadveSa na karatAM samatA kSamA rAkhuM jethI pharI tevAM karma na baMdhAya ema bhagavAna 93
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratye yAcanA che. bIjuM kaMI icchavuM nathI. je Ave te khamI khUMdavuM. bhagavAnane bhUlavA nahIM. dhIraja na choDavI. daDhatA hoya to kSamA rahe. eka paLa paNa tamArAM kahelAM tatvanI zaMkA na thAya, tamArA kahelA rastAmAM ahorAtra huM rahuM e ja mArI AkAMkSA ane vRtti thAo! bhagavAna pAse zuM mAgyuM te kahe che. eka paLa paNa tamArA kahelA tattvanI zaMkA na thAya. tamArA kahelA rastAmAM ahorAtra huM rahuM. niHzaMkatA e samaktino pahelo guNa che. eka paLa mAtra zaMkA thAya to badhuM bagADI nAkhe, gADha karma bAMdhI le. zaMkA saMtApakArI che. zaMkA rahita samakitIne rAtadivasa puraSArtha jAge. rAtadivasa AtmAmAM vRtti lAgI rahe. ema e rIte mokSamArgamAM vatuM e mAgyuM. "puSpamALA"mAM bhaktikartavya ane dharmakartavya ema bheda batAvyA che. puruSanI AjJAe stuti, nityaniyama, svAdhyAya vagere karavuM te bhakti che ane te karatAM je AtmahitanA vicAra Ave, kaSAyanI maMdatA thAya, AtmAnAM pariNAma sthira thAya te dharma 84
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. zarUAtamAM bhakti e mukhya che. tenuM pariNAma dharma che te AgaLa upara samajAya che. dehane aMge bIjAM kAryamAM pravartavuM paDe tyAre ane rAtre nidrAmAM paNa bhAvanA to AtmArtha karavAnI ja rahe ema lakSa rAkhavo. ema divase tema ja rAtre bhagavAnanI AjJAmAM dharmadhyAnamAM pravartAya e ja mArI AkAMkSA ane vRtti thAo eTale mArI sarva icchA tema ja vartana mokSa mATe ja ho. he sarvajJa bhagavAna! tamane huM vizeSa zuM kahuM? tamArAthI kaMI ajANyuM nathI mAtra pazcAttApathI huM karma janya pApanI kSamA IcchuM chuM. he bhagavAna! Apa sarvajJa cho tethI badhuM jANo cho. mArAM sattAmAM rahelAM karmane 5 alpajJa tamane zuM kahuM? mArAM karmajanya pApo kSaya thAya ane pharI tevAM na baMdhAya evI samatA kSamA dhIraja rahe ema icchuM chuM. je zAMti: zAMti: zAMti: 95
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArA AtmAnuM kalyANa thAo, kalyANa thAo, kalyANa thAo evI bhAvanAthI viramuM chuM. sarva vibhAva pariNAmathI thAkavuM, nivRtta thavuM te zAMti che. tethI avazya kalyANa thAya che. 96
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAta 43, 65 Unt
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyA ya rAjada