Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ A. M. Patel to Dada Bhagwan jJAnI puruSa dAdA bhagavAna bhAga - 1
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ A. M. Patel to 'Dada Bhagwan' dAdA bhagavAna kathita jJAnI puruSa dAdA bhagavAna' bhAga-1 saMkalana : dIpaka desAI
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka : zrI ajita sI. paTela dAdA bhagavAna ArAdhanA TrasTa dAdA darzana, 5, mamatApArka sosAyaTI, navagujarAta koleja pAchaLa, usmAnapurA, amadAvAda-380014, gujarAta. phonaH (079) 39830100 All Rights reserved - Deepakbhai Desai Trimandir, Simandhar City, Ahmedabad-Kalol Highway, Adalaj, Dist.-Gandhinagar-382421, Gujarat, India. No part of this book may be used or reproduced in any manner whatsoeverwithout written permission from the holder of the copyrights. prathama AvRti : 6,000 jAnyuArI, 2018 bhAva mUlya : "parama vinaya' ane huM kaMI ja jANato nathI, e bhAva ! dravya mUlya : 150 rUpiyA mudraka : aMbA ophaseTa B-99, saseirlsz? GIDC, ka-6 roDa, sekTara-25, gAMdhInagara-382044. phona : (079) 39830341
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ trimaMtra vartamAnatIrthakara zrIsImaMdharasvAmI tamo arihaMtANa namo siddhANaM namo AyariyANaM tamo uvajhAyANaM tamo loe savvasAhUNaM eso paMca namukkAro; savva pAvappaNAsaNo maMgalANaM ca savvasiM; paDhamaM havaI maMgala 1 OM namo bhagavate vAsudevAya 2 OM namaH zivAya ? jaya saccidAnaMda phidA bhagavAnanA asIma jaya jayakAro
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAdA bhagavAna' koNa ? jUna 1958nI e samI sAMjano chaeka vAgyAno samaya, bhIDamAM dhamadhamatA suratanA sTezana para beThelA e.ema.paTela rUpI devamaMdiramAM 'dAdA bhagavAna" saMpUrNapaNe pragaTa thayA ane kudarate sajaryuM adhyAtmanuM adbhuta Azcarya! eka kalAkamAM emane vizvadarzana lAdhyuM ! "huM koNa? bhagavAna koNa? jagata koNa calAve che? karma zuM? mukti zuM ?" ItyAdi jagatanA tamAma AdhyAtmika praznonAM saMpUrNa phoDa paDyA. emane prApti thaI te ja rIte mAtra be ja kalAkamAM, mumukSuone paNa | jJAnaprApti karAvI ApatA, emanA adbhuta jJAnaprayogathI ! ene "akrama mArga kahyo. krama eTale pagathiye pagathiye, krame krame UMce caDhavAnuM. akrama eTale krama vinAno, liphTa mArga! zorTakaTa ! teozrI svayaM pratyekane "dAdA bhagavAna koNa ?'no phoDa pADatA kahetA ke, "A dekhAya che te 'dAdA bhagavAna' hoya, ame to jJAnI puruSa chIe ane mahIM pragaTa thayelA che te dAdA bhagavAna che, je cauda lokanA nAtha che. e tamArAmAMya che, badhAmAMya che. tamArAmAM avyaktarUpe rahelA che ne "ahIM amArI mahIM saMpUrNapaNe vyakta thayelA che. huM pote bhagavAna nathI. mArI aMdara pragaTa thayelA dAdA bhagavAnane huM paNa namaskAra karuM chuM." AtmajJAna prAptinI pratyakSa liMka - parama pUjya dAdA bhagavAna (dAdAzrI)ne 1958mAM AtmajJAna pragaTa thayuM. tyAra pachI 1962 thI 1988 sudhI deza-videza paribhramaNa karIne mumukSu jIvone satsaMga tathA AtmajJAnanI prApti karAvatA hatA. dAdAzrIe potAnI hayAtImAM ja AtmajJAnI pUjya DaoN. nIrubena amIna (nIrumA)ne AtmajJAna prApti karAvavAnI jJAnasiddhi Apela. dAdAzrInA dehavilaya bAda pUjya nIrumA te ja rIte mumukSu jIvone satsaMga tathA AtmajJAnanI prApti nimitta bhAve karAvatA hatA. AtmajJAnI pUjya dIpakabhAI desAIne paNa dAdAzrIe satsaMga karavA mATe siddhi Apela. vartamAnamAM pUjya nIrumAnA AzIrvAdathI pUjya dIpakabhAI deza-videzamAM nimitta bhAve AtmajJAna karAvI rahyA che. A AtmajJAna meLavyA bAda hajAro mumukSuo saMsAramAM rahIne sarva javAbadArIo pUrI karatAM paNa aMdarathI mukta rahI AtmaramaNatA anubhave che.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarpaNa aho ! aho ! A adbhuta najarANuM vizvane kudarata taNuM; "mULajI-jhaveranA khoraDe thayuM avataraNa A mahAmAnavanuM ! bALapaNathI ja tejasvI ne prabhAvazALI vyaktitva dedIpyamAna; bhoLA-bhadrika ne nirdoSatA, dRSTi paoNjhiTiva-pavitra ne vizALa ! "nA mamatA-lobha-lAlaca, "aparigrahI," nA Teva saMgraha karavAnI; saraLatA-niSkapaTatA-vairAgya, nA bhIkha ke kAmanA pUjAvAnI ! premALa-lAgaNIzIla ne sahiSNutA, sadA paropakArI svabhAva; anukaMpA sarve jIvo pratye, kadI nA kare tiraskAra ke abhAva ! kyAreya nA jue avaguNa koInA, joI guNa kare ene Devalapa; kahe rAkho mana vizALa, enI TAIma DonTa Disamisa enIbaDI ! hatI bhAvanA asAmAnya thavAnI, nA koI rasa sAmAnyamAM; nA laghutAgraMthi ke nA aMjAya koIthI, rahe niraMtara svasukhamAM ! svataMtra siddhAMte cAle pote, paDe mahIM aNakalpI jabarajasta sUjha; mAMhyalAnA dorAvyA pote dorAya, AvaraNa tUTya rasto dekhAya ! pariNAma pakaDanAruM breIna, dareka kArya pAchaLa dekhAya pariNAma; vijJAnI svabhAva mULathI, jJAnanI vAta laI jAya vijJAnamAM ! mAta-pitAnA saMskAra siMcana, guNa bIja aMkurita thaI prAMgaryA; aizvarya pragaTe evA saMskArothI, svAnubhUtie thayuM jIvana sArthaka ! bodhakaLAe utpanna thaI sUjha, tapobaLe pragaTya mahIM jJAna; soLe kaLAe khIlyo sUraja, aMtare jhaLahaLyA AtamajJAna ! aneka guNa saMpanna bALapaNa nirALuM, ahIM A graMthamAM samAyuM; varNavAyuM emanA svamukhe, ahIM saMkalita thaI jagakalyANe samarpAyuM
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA aho' e zubha dina kArataka suda caudasa, saMvata 1965; tarasALI gAme, pATIdAra kome janmyA jaga kalyANI puruSa ! mA jAtavAna ne bApa kuLavAna, kuTuMba rAjezrI saMskArI khAnadAna; kSatriyatA, duHkha nA de koIne, dayALu-karuNA-lAgaNI apAra ! aMbe'nA lAla "aMbAlAla', vhAlA sahunA "galAthI saMbodhAya; vicakSaNa ne jAgRta khUba, upanAma sAta samoliyAthI oLakhAya ! sAtamA varSe skUle beThA, bhaNyA gujarAtImAM cAra ne aMgrejImAM sAta; lAge paravazatA, nA game bhaNavAnuM, paNa gaNatara ghaNuM sAthosAtha ! nApAsa thaye kADhacuM tAraNa, jANI-joIne nA mAravI pola; dhyAnapUrvaka karI levo abhyAsa, dhyeya prApti ne uttama pariNAma ! nAnI vaye thayuM bhAna, anaMta vAra bhaNyA paNa nA AvaDyuM e jJAna; zuM pAmyo huM bhaNatarathI ? pAmyo hota bhagavAna ATalI mahenatathI ! laghutama zIkhatA lAdhyuM jJAna, "rakamomAM avibhAjya rUpe bhagavAna; bhagavAna che laghutama sarva jIvamAM, laghutama thaye pote thAya bhagavAna ! bhAva hato svAzrayI rahevAno, nA game parAzrayI ne parataMtratA; sadA rahevuM prayatnazIla, nA posAya uparI svataMtra jIvanakAja ! jarUriyAta ochI ne parigraha rahita, jIve jIvana sAduM ne saraLa; jIvana jIvyA khumArIthI, emaNe kyAreya nA karI koInI lAcArI ! baddhinA Azaye karI nA nokarI, kaoNmanasensathI dhaMdhAmAM thayA nipaNaH nA spRhA hatI dhanavAna thavAnI, sukhI rahyA sadA saMtoSarUpI dhanathI ! vicArazIla ne vipula mati, dareka prasaMge tAraNa kADhI lAve ukela; kare nA AMdhaLuM anukaraNa, jIve sughaDa ne siddhAMtapUrNa jIvana ! hatA jozIlA-tophAnI-sAhasika, kahe nA posAya aghaTita vepAra; kare nA dekhA-dekhI, kADhe saravaiyuM, tALo karavAnI Teva, jue lAbhAlAbha !
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ samajAyuM jyAre jokhama buddhinA durupayoganuM, thayuM baMdha mazkarI karavAnuM; karelI bhUlonA karyA pastAvA, karyo nizcaya pharI nA hojo kadI AvuM ! vyavahAramAM vinayI-namra-ahiMsaka svabhAva, jue haMmezAM hita bIjAnuM; sAmAne rAjI rAkhI kare vyavahAra, nA dubhAve kadi mana koInuM ! nA rAkhe Agraha ke pUrvagraha, bodhakaLAthI prakRti oLakhI le kAma; nA kare Takora-TakarAmaNa ke jhaMjhaTa, zAMti-sukha-AnaMdane kAja ! virodhI sAthe nA rAkhe judAI, samaje hisAba che e mAro; bhamaraDo phare parasattAmAM, nirdoSa dRSTie jue doSarahita ! nATakIya sagAI rAkhI sarve sAthe, hisAba karyA cUkate RNAnubaMdhanA; nA rAga-dveSa-jhaghaDA-Asakti, joI zuddha, kare samabhAve nikAla ! oN blAIjiMga necara, jAte chetarAIne paNa kare paropakAra; nA jIvyA jIvana potAne mATe, khacyuM pala-pala pArakAMne kAja ! kSatriya svabhAva ne niDaratAno guNa, 'AtmazraddhA" mane nA thAya kaMI; anubhava laI thayA niHsaMdeha, kalpanAnI bhUtAvaLa ne bhaDakATathI ! risAvAthI khoTa potAne ja, nakkI karyuM nA risAvuM pharI kyAreya; saravaiye samajAyuM khoI AnaMda potAno, vhore duHkha aNasamajaNathI ! nA game parataMtratA ke nA game uparI, saMsAra lAge sadA baMdhanarUpa; mokSe javA nA khape bhagavAna uparI, "mA-bApa" uparI paNa upakArI ! rileTivamAM uparI cAle, paNa nA joIe uparI koI riyalamAM; mokSa thavo ne bhagavAna uparI, lAgyuM bhAre virodhAbhAsa jagamAM ! zodhakhoLa karI zodhI kADhayuM, kahevAya bhagavAna "mAMhAlAne; bhagavAna che potAnuM svarUpa, nathI e kartA kazAno jagamAM ! potAnI bhUlo che potAnI uparI, bIjuM koI nathI uparI jagamAM; pote koNa? jaga kartA koNa ? phevuM ajJAna, anubhavyuM vijJAnamAM ! haMmezAM cAlyA lokasaMjJA viruddha, satya hakIkatanI zodhakhoLamAM; nathI karI nakala koInI, zuM Ave bhalIvAra nakalanI akkalamAM ?
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAgaNIzIla ne hArTilI svabhAva, paradu:khe pote thAya du:khI; nirIkSaNa karavAnI Teve jANyuM, A jagata che polaMpola ! jagata dise vikarALa upAdhivALuM, tethI nA thAya moha ke mUcha; AkhuM jIvana jIvyA samajaNapUrvaka, jANyuM rIpemenTavALuM che jagata ! sAMbhaLelA ne zraddhelA jJAne, peTho yamarAjano bhaya ne thaI upAdhi; vicAraNAthI UDI khoTI zraddhA, samajAyuM ke nathI "jamaro" koI ! ajJAnathI mukti thaI sAcA jJAne, samajAyuM sanAtana satya; nathI koI kartA ke uparI, jagata cAlI rahyuM niyama AdhIna ! TIkhaLI svabhAva ne TIkhaLa karavAnI Teva, yukti apanAvI karI saLI; zodhI kADhya daMDa kone? koNa gunegAra ? bacakAM zuM kAma bharo nimittane ? AMtarasUjhe lAdhyuM jJAna, "bhogave enI bhUla" ne "banyuM e ja nyAya'; vicAraNAe samajAyuM sAcuM, huM nahIM paNa che 'vyavasthita kartA ! aneka prasaMgo jJAnI bALapaNa kerA, vAMcatA ja aho ! aho ! thAya; kevA vicakSaNa-jAgRta svAnubhavamAM, koTi koTi vaMdana saheje thaI jAya !
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivedana jIvana to dareka vyakti jIvI jAya che paNa jIvananI pratyeka avasthAne judI joI, jANI, ane mukta rahe evA virala jJAnI koka ja hoya ! pUrve jJAnI puruSa kuMdakuMdAcArya thaI gayA. temanuM jIvana caritra ApaNane bahu jANavA maLatuM nathI. jyAre parama kRpALudeva zrImad rAjacaMdra thaI gayA, temanuM ApaNane jIvana thoDuMghaNuM jANavA maLyuM che. te sivAya pahelAMnA vakhatamAM ghaNAMya mahAna puruSo, je AtmajJAnI thaI gayA, temanI amuka jJAnadazAnI vAto jANavA maLatI hoya che paNa teo ajJAna dazAmAM kaI khoja mATe, kayA dhyeyapUrvaka pote rahelA, te rahasya bahu jANavA maLatuM nathI. jyAre atre ApaNane parama pUjya dAdA bhagavAna (dAdAzrI)nI pUrvAzramanI vAto vigatavAra jANavA maLe che. AvA haLahaLatA kaLiyugamAM AvuM alaukika vyaktitva ApaNane jovA maLyuM. emanA jIvananI hakIkato jANavA maLI ane jJAnI kevA hoya, te jANavA maLyuM. tethI to ApaNI jAta pratye dhanyatA anubhavAya ke kevA bhAgyazALI ApaNe ke ApaNI vacce pUrNa jJAnI AvyA ane ApaNe emanI pAse jJAna pAmyA ! eka vastu cokkasa samajAya che ke eka sAmAnya mANasa jevuM emanuM jIvana hatuM paNa aMdara samajaNa asAmAnya mANasa jevI hatI. prasaMgo ApaNA jevA ja jIvanamAM emane banatA hatA, paNa eka ja prasaMgamAM to keTaluM badhuM vicArI letA ane tenA tAraNamAM kaMIka adbhuta AdhyAtmika phoDa ApI zakyA ! emaNe bhavobhava bhAvelI jagata kalyANanI bhAvanA, ane te sAmAnya mANasa paNa jIvanamAM du:kha vagara ane Atmika AnaMda sAthe jIvana jIve, te rUpakamAM AvI. sAmAnya mANasane jIvanamAM paDatI takalIpho pote anubhavI ane kaMIka sAcI samajaNathI te duHkhomAMthI bahAra nIkaLI zakAya ane muktino AsvAda mANI zakAya, evuM kaMIka vijJAna jagatanA lokone ApavuM hatuM, te chevaTe ApI zakyA.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSe jatA saMsA2 naDato nathI, mAtra aNasamajaNa-ajJAna naDe che. e jJAna gRhasthajIvanamAM rahIne pote anubhavyuM ane badhA saMsArIone e ja anubhavajJAna ApI zakyA. A vANI je atre jIvana caritra rUpe A graMthamAM saMkalita thaI che, enI vizeSatA e che ke te badhI dAdAzrI pote bolyA che, 1968 thI 1987 sudhImAM. ane prasaMga jANe gaIkAle banyo hoya, temAM potAne zuM vicAra AvyA, kayuM jJAna hAjara thaIne AvuM avaLuM calAyuM, enA kevA mAra paDyA, pachI kaI samajaNa mahIM pragaTI ne saoNlyuzana (ukela) lAvyA. evuM ATalA badhA varSo pachI paNa badhuM kahI zakyA che. moTI uMmare paNa pote nAnI uMmarathI mAMDIne jIvanamAM banelA judA-judA prasaMge zuM banyuM, potAne zuM mahIM mUMjhavaNo UbhI thaI, pote emAMthI kevI rIte bahAra nIkaLyA te badhuM kahI zakavuM ane pAchuM jema che tema, te moTI AzcaryakArI bInA kahI zakAya. dAdAzrI kahetA ke jJAna thayA pahelAM huM yAdazaktithI kahI ApuM ke amuka divase Ama banyuM hatuM paNa vItarAga thayA pachI yAdazakti rahI nahIM, tethI koI prazna pUche to tyAM upayoga jAya ne darzanamAM amane pUrve zuM banyuM hatuM e tAdaza dekhAya, ane vAta nIkaLe. zarUAtanA varSomAM parama pUjya dAdAzrInA satsaMgonI vANI pUjya nIrumA DAyarImAM utAro karI letA. TeparekorDara AvyA tyArathI oDiyo keseTamAM rekorDa karI letA. e keseTonI vANI kAgaLa upara utArI, eDiTiMga karIne cauda AptavANI ane bIjA ghaNAM pustakonA saMkalana pUjya nIrumAe karyA hatA. pahelethI emanI dilanI bhAvanA hatI ke AvA mahAna jJAnI puruSanI jJAnI tarIkenI oLakhANa jagatane pahoMcADavI che, eTaluM ja nahIM paNa emanuM jIvana caritra bahAra pADIe tyAre lokone emanI vyavahAra jJAna saMbaMdhI samajaNa prApta thAya ke emanI vyavahArika jIvanamAM kevI adbhuta samajaNa hatI, jethI jIvanamAM bhegI thayelI pratyeka vyakti joDe Adarza vyavahAra karI zakyA. Aje e vAtano AnaMda thAya che pUjya nIrumAnI bhAvanA pramANe jJAnI puruSanuM adbhuta jIvana caritra 'jJAnI puruSa' bhAga-1 graMtha rUpe jagatane arpaNa thAya che. dAdA zrImukhe nIkaLelI vANImAM potAnA jIvananI vAto pote ja khullI karI che. e 10
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANInuM eTaluM badhuM kalekzana che ke bhaviSyamAM emanA jIvananI vAto 'jJAnI puruSa'nA vadhu bhAgamAM bahAra pADI zakAze. ApaNI pAse jAtajAtanI vAtonuM suMdara kalekzana to che ja. badhI keseTo lakhAI cUkI che ne emAMthI besTa kalekzana maLyuM che ne sarasa majAnI jhINI jhINI eka-eka vAto bahu mahenatathI zodhI kADhIne mUkAI che. A kArya pAchaLa ghaNI moTI TIma che, jemAM brahmacArI bhAIo-baheno tathA keTalAka mahAtmA bhAIo-baheno, divasa-rAta mahenata kare che ne pAchA keTalAya bIjA DAyarekTalI-InaDAyarekTalI sahAyarUpa thayA che. A badhAnI mahenatanA pariNAme A sarasa vastu jhaDapathI banI zakI che. jJAnI puruSa'nA A graMthamAM ApaNI pAse dAdAzrInI bolAyelI vANInuM je kalekzana hatuM, tenA AdhAre badhuM meLavI-tapAsIne cokasAIpUrvaka saMpAdananI javAbadArI adA thaI che, chatAM A pustakanA saMkalanamAM je kSatio rahI gaI hoya te mATe sujJa vAcakavarga amane kSamya gaNazo. parama pUjya dAdAzrInuM A jIvana caritra jagatane samarpita karatA amo dhanyatA anubhavIe chIe. ApaNe sahu mahAtmAo A graMthano talasparzI abhyAsa karI, A mAnavamAMthI mahAmAnava banelA vyaktinA guNonI prasaMzA-ArAdhanA karIe ane ene nakArAtmaka ke laukika dRSTie nA mUlavatA, ene paoNjhiTiva ane alaukika dRSTie mUlavI ne evA guNo ane vyaktitvane AtmasAt karavAnI bhAvanA bhAvI, svakalyANanA puruSArtha sAthe jagata kalyANanA mizanamAM ApaNe yathAyogya yogadAna ApI kRtArtha thaIe e ja aMtaranI abhilASA sAthe AtmabhAve praNAma. - dIpakanA jaya saccidAnaMda 11
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdakIya A kALanuM abhuta Azcarya jJAnI puruSa dAdA bhagavAna ke jemanA prAgaTya eka akalpanIya AdhyAtmika krAMti sarjAI. A kaLikALamAM dhArmika zAstronA sthaLa artha ja jyAM yathArthapaNe samajavA agharA hoya tyAM temAM samAyelA gUDhArtha ne tattvArtha to kevI rIte samajI zakAya ? ane e jo nA samajAya to pachI kharA arthamAM adhyAtmane pAmI paNa kevI rIte zakAya ? paNa kudaratanI balihArI to juo ! kaLikALamAM evA prakhara jJAnI puruSano AviSkAra thayo ke jemanA thakI sAmAnya mANasa paNa sahelAIthI adhyAtmane samajI to zake ja che, eTaluM ja nahIM yathArthapaNe svAnubhUta paNa karI zake che. mAtra eka kalAkanA bhedajJAna prayoge svarUpajJAnanI prApti karAvI ApavI e zuM kAMI jevItevI siddhi kahevAya ? evA siddhivAna vyaktinuM vyaktitva kevuM nirALuM haze, ne e siddhi prApta thavA pAchaLa zuM bhAvanA ke puruSArtha haze, e jANavAnI utkaMThA ApaNane thayA vagara rahe to nahIM ne ? | zikhara para pahoMcavA taLeTIthI e mArga upara prayANa karI sahu koI pahoMcI zake tyAM kutUhalatA nA upaje e svAbhAvika che paNa zikhare pahoMcavA jyAM mArga ja dRSTigocara nA thato hoya tyAM, jyAre koI zikhare pahoMcI cogaradamanuM varNana kare tyAre ahobhAva sAthe Azcarya thayA vagara rahe nahIM ke e vyakti tyAM kevI rIte, kaI samaje, kevA puruSArthathI pahoMcI zakI haze ! ane e to e anubhavI vyakti pote ja enuM hUbahU varNana karI zake ke je buddhigamya ke kAlpanika nahIM paNa vAstavika hoya ! jJAnI puruSa dAdA bhagavAnane 1958mAM ekAeka AtmajJAna to thayuM paNa e pahelAM janmathI te tyAM sudhInI emanI jarnI (yAtrA) kevI rIte thaI ? zuM musIbata AvI ? kevI rIte saphaLatA prApta karI vigere rahasyo jANavAnI ApaNane paNa jijJAsA UbhI thAya e svAbhAvika che. e ja hetusara parama pUjya dAdAzrIne mahAtmAoe emanA jIvana vize aneka prazno pUchayA che ane dAdAzrIe te sarvenA javAba temanA darzanamAM joI yathArthapaNe ApyA che. 12
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ parama pUjya dAdAzrIe varNavelA emanA jIvananA prasaMgone saMkalita karIne prakAzita karavAnA abhigamamAM A jIvana caritra graMtha bhAga-1 ApaNA hAthamAM Ave che. emAM emanA bALapaNanA prasaMgo tathA kauTuMbika jIvana vize mAhitI prApta thAya che. A saMkalana parama pUjya dAdAzrI jema bolyA che te ja svarUpamAM prakAzita thAya che. temanA ja zabdomAM AlekhAtuM A pustaka e kharekhara adbhuta upahAra che ! ApaNA mATe gauravanI vAta che ke je rIte parama pUjya dAdAzrIe emanA anubhavanA nicoDarUpa AtmajJAna ane mokSamArgano puruSArtha dekhADyo, e ja rIte emanA ja darzanathI AlekhAyela A jIvana prasaMgo e cIra saMbhAraNuM banI rahe che. je vAMcatA ja ApaNane e samayanuM, emanI dazAnuM, emanA vyaktitvanuM, emanI sUjha-samaja ne bodhakaLAnuM darzana thAya che. - parama pUjya dAdAzrIe jema che tema, kaMI paNa gupta rAkhyA sivAya, sAdI-saraLa zailImAM ja rajUAta karI che, e emanA nikhAlasa vyaktitvano citAra ApI jAya che. emanuM morala tema ja jJAnadazA e kharekhara prasaMzanIya che. rileTivamAM laghutama thaIne riyalamAM gurutama thavAnI dRSTi to koI virala ja vedI zake ne ? skUlamAM laghutama sAdhAraNa avayava zIkhatA bhagavAnanI vyAkhyA zodhI kADhI ke jIvamAtramAM avibhAjya rUpe bhagavAna rahelA che. kevI guhya tAttvika dRSTi ! AvI daSTi ja kahI Ape che ke nAnI uMmaramAM paNa emanuM AdhyAtmika DevalapamenTa keTaluM UMcuM hatuM ! A samajaNanA AdhAre teo laghutama tarapha DhaLyA ne e ja abhigame emane paramAtmA pade navAjyA ! dAdAzrI pote kahetA ke amArI vipula mati hoya, amArI vicakSaNa dRSTi hoya. amane koI prasaMga bane emAM cogaradamanA hajAro vicAra Ave ne tAraNa kADhI nAkhIe. moTA zAstro paNa pA kalAkamAM pAnA pheravIne tAraNa kADhI nAkhatA. AdhyAtmikatAnA kayA mAIle A zAstra che te samajI jatA. emane eka-eka bAbatamAM hajAro vicAra Ave te ApaNane 13
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazna thAya ke kevA vicAro AvyA haze, zuM samajaNa aMdara vartatI haze, paNa kharekhara emaNe pote jyAre e vAto khullI karI tyAre emanuM eNnAlisisa jovA maLyuM, ApaNane samajavA maLyuM ke ohoho ! AvuM DIpa anDarasTenDiMga (UMDI samaja) ! emaNe emanA jIvanamAM bhegI thayelI vyaktionI prakRti oLakhI, e lokone emanI prAkRtika nabaLAIomAMthI, kuTevomAMthI kevI rIte choDAvyA, AkhuM gAma, kuTuMbanA loko jenA vize negeTiva bole, te vyaktimAM kaMI paoNjhiTiva guNa haze ja, chevaTe pote TAImano, paisAno bhoga ApIne e vyaktinA sArA guNo zodhI kADhI enkareja (protsAhita) karI UMco lAvI detA. e emanI AgavI vizeSatA ApaNane jovA maLe che. emane A saMsAramAM kaMI joItuM nahotuM. jANe pote jagatanuM oNbjharvezana karavA AvyA hoya ane 'mane je bhego thayo ene sukhIyo banAvuM' evI bhAvanAthI jIvana jIvyA, te khulleAma jaNAya che. emanA dilamAM haMmezAM rahetuM ke koIne duHkha nathI ApavuM ane du:kha na ApavA mATe badhA eDajasTamenTa letA. badhAnA paoNjhiTiva ja joyA ane pote duHkhI paNa nathI thayA. paristhitine samajI problemane saoNlva karyA che, te emanA badhA vyavahAramAM dekhAya che. dhaMdhAmAM bhAgIdAra, nokara, baoNsa sAthe ane kuTuMbanI vyaktio sAthe prAkRtika rAga-dveSa, prAkRtika doSone kAraNe badhA ja sAmAnya mANaso saMsAramAM rahIne athaDAmaNa-matabheda-ciMtA-duHkha-bhogavaTA bhogave che, tevA ja duHkho, bhaya, aNasamajaNanA gUMcavADA pote bhogavyA ane evA pariNAmamAMthI sAcI samajaNathI chUTyA paNa kharA ane chevaTe kAyama mATe duHkha mukta thaI zakyA. emanA jIvanamAM vizeSatA e jovA maLe che ke phAdhara-madhara, moTAbhAI-bhAbhI, vaDIlo pratye emano vinaya-prema kAyama rahyo che. emanA uparavaTa thaIne kyAreya vyavahAra karyo nathI. emanA jIvanamAM phAdhara-madhara, bhAI-bhAbhI, kAkA-bhatrIjA, patnI, mitro vagere vyaktionA bAhya vyavahAro ane AMtarika samajaNa, prAkRtika 14
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNa-doSo tema ja temanI sAthe pote kema, zA mATe, kevo vyavahAra karyo, te badhI vigato pote jJAnadazAmAM rahIne te prasaMgane sUkSmatAe varNavI zake che. prakRtinA pojhiTiva-negeTiva, guNa-doSonI vAto tema ja tenA pratikramaNa keTalA pastAvA sAthe, kevI rIte karyA te badhuM jAhera kare che, jANe pArakI vyaktinI vAta kahetA hoya tema niSkapaTapaNe, nikhAlasatAthI kahI de che. jagatamAM guru saMbaMdhI, bhagavAna saMbaMdhI, yamarAja saMbaMdhI aneka prakAranI ajJAna mAnyatAo nAnapaNathI te saMbaMdhI vicAraNA karI khalAsa karI nAkhI ne sAcI vAta pote samajyA ane te nirbhayatAthI khullI karI zakyA ne sAmAnya lokonI gerasamajaNo dUra karIne emane nirbhaya banAvI zakyA. dAdAzrIe potAnA jIvana vyavahAranI badhI ja bhUlo mahAtmAo sAme kahI nAkhI che, jANe pote AlocanA karI potAnI bhUlothI mukta thaI gayA ! AvA mahAna puruSa potAnI bhUlo jAheramAM khullI karI nAkhe, kyAMya "no sikresI', e hakIkata kharekhara prasaMzanIya che. teoe zuM bhUla karI, kevI rIte bhUlamAMthI bahAra nIkaLyA ane bhUlothI kAyama mukta thayA, zuM bodha lIdho ane e jAgRti AkhI jiMdagI hAjara rAkhI, pharI kyAreya ripITa thavA dIdhI nathI. Ama samajaNapUrvakanA puruSArthe pote cokhA thaI mokSane lAyaka thaI gayA. ahIM dAdAzrI ApaNane e bodha zikhavADI jAya che ke jIvanamAM potAnI bhUlo oLakho, enA upara pastAvA laI bhUlothI mukta thAva ane bhUlo khalAsa thaI to ahIM ja mokSa vartAze. dAdAzrInA bALapaNamAM lokasaMjJA, saMgata ane pUrvakarmanA udaye tInapattI ramavAno ke vIMTInI corI karavAno evA amuka prasaMgo banyA paNa e udAharaNone ApaNe negeTIva rIte nathI levAnA. dAdAzrI kahetA ke jJAnI kare e nathI karavAnuM paNa e kahe e karavAnuM che. eTale emanA jIvanamAM thayelI bhUlonuM ApaNe anukaraNa nathI karavAnuM, paNa evI bhUlo nA thAya enI jAgRti rAkhI kAyama bhUla rahita thavAnuM che, to pachI mokSamArga pUro thaze. 15
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ atre AlekhAyela dAdAzrInA pUrvAzramanI badhI ja vAta nimittAdhIna nIkaLe che, paNa aMdarathI emane potAne AtmadazAnI saMpUrNa jAgRti varte che. eka vakhata satsaMgamAM rAtre emanA phemilInI vAto nIkaLI hatI. temAM jAtajAtanI vAto lokoe pUchI ane dAdAzrIe vAto karI ke "amArA bhAI, amArA bhAbhI, amArA madhara AvA, amArA phAdhara AvA." teozrI chelle kahe che, "Aje tame to badhA oDhIne sUI jazo, mAre to AkhI rAta pratikramaNa karavAnA. kAraNa ke ame AtmA chIe, AtmAne bhAI nA hoya ne bhAbhIya nA hoya. teya badhA AtmA che, paNa badhAne rileTiva svarUpe joyA. eTale amAre AkhI rAta Aje A jeTalA rAga-dveSavALA vAkyo bolyA te badhA pratikramaNa karIne bhUsavA paDaze ! ahIM emanI e samajaNa dRSTigocara thAya che ke pote Aje je AtmasvarUpa che te svarUpamAM ja vartavA mAge che. pUrve udayamAM AvelI dazAomAM pote Aje nathI, Aje AtmArUpa pote che, chatAM potAno pUrvAzrama pANImAM bolyA, te nizcaya dRSTie bhUsI nAkhavuM paDe. bolatI vakhateya jAgRti hoya ja ke "A huM nathI, e pote te nathI, eya AtmA che, huMye AtmA chuM." chatAM bolavAnuM udayamAM AvyuM mATe cokhkhuM karavuM paDe. pragaTa jJAna avatAranI A ja adbhutatA che. potAnuM AtmApaNuM cUkavuM nathI ane jJAna pahelAM ajJAna dazAmAM vyavahAranI bhUlonA prasaMgo potAnA jIvanamAM je banyA te khullA karyA ane cokhkhA karI nAkhyA. joDe joDe nizcayathI tatvadRSTi cUkAya nahIM, te vAteya khullI karI. Ama nizcayavyavahAra ane zuddhatAmAM AvI gayA. tethI to teo "akrama vijJAnanA praNetA" banI anekonA kalyANanuM nimitta banI zakyA. AvA to ghaNAM badhA prasaMgo ahIM AlekhAyelA che, jenA adhyayane ApaNane emanA anerA vyaktitvano AsvAda mANavA maLe che ne aho aho thAya che. dhanya che e aMbAlAlane ! dhanya che emanA mAtA-pitAne ! dhanya che emanA rAjezrI kuLane ! aMbAlAla mULajIbhAI paTela tarIke emanuM jIvana zarU thayuM 16
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane pote jJAnadazAthI jJAnI puruSa thaI "dAdA bhagavAna svarUpa sudhI pahoMcI zakyA. Avo dAdo nahIM maLe, AvuM dAdAnuM jJAna nahIM maLe ne AvuM jIvana caritreya jANavA nahIM maLe. adbhuta ! adbhuta ! adbhuta ! bALapaNathI ja emanA jIvanano dhyeya zuM hato? to kahe che, "mane uparI posAtA nahotA. mAre bhagavAna jANavA hatA. sAcA bhagavAna kyAM che, zuM kare che, kevA svarUpe che, e prApti mATe mAruM jIvana hatuM." ane e zodhatA zodhatA pachI jIvanamAM je bhaNatara AvyuM, phAdhara-madhara, bhAI-bhAbhI badhA sAthenA vyavahAramAM paNa emanI A zodhakhoLa aTakI nahotI ane chevaTe prApta karI zakyA. emane niraMtara cittamAM A bhagavAna saMbaMdhI eNnAlisisa cAlyA karatuM. e mArI mahIM ja beThA che, darekanI mahIM beThA che, evI to emane khAtarI thaI gaI'tI. ane e chevaTe 1958mAM jJAna pragaTa thayuM tyAre pUrNAhuti thaI. pachI to jagata kalyANa mATe AkhuM jIvana gayuM, paNa AvA jJAnI puruSanA bALapaNanuM varNana emanA ja moDhe, emanA ja zabdomAM taLapadI bhASAmAM ApaNane maLe che ane cokhkhI vAta pAchI, pote joyelI ne potAnI ja anubhavelI. eTale kharekhara A adbhuta pustaka banyuM che. jagata kalyANanA A mizanamAM dAdAnI kRpA che, nIrumAnA AzIrvAda che ne deva-devIonI AmAM jabarajasta sahAya che. eTale AvA anupama jJAnI puruSanI oLakhANa jagatane paDe emAM ApaNe to mahenata karIe chIe paNa deva-devIo, dAdA ne nIrumA A badhAnI anekagaNI kRpAthI sarasa kAma thaI rahyuM che. ApaNe to AnaMda karo ne dAdAnA guNagAna gAyA karo. e ArAdhanA karatA karatA, emanI bhajana-bhakti karatA karatA, te rUpa thaIne rahIzuM. dAdAnI AptavANIo ane bIjI copaDIomAMthI ApaNane jJAnakaLA to bahu jANavA-zIkhavA maLe che, paNa vyavahAra-kuTuMba-dhaMdhAmAM kyAreka evA prasaMgo AvI jAya che ke nizcayathI ApaNe pAMca AjJA pALavAno puruSArtha to karatA hoIe chIe, paNa vyavahAramAM have zuM nirNaya 17
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ levA, phAIlo sAthe vyavahAra jema che tema rAkhavo ke ocho karI nAkhavo ane jema che tema rAkhIe to aMdara emanA mATe kaI vyavahArika samajaNa goThavavI, enA mATenI dAdAnI ghaNI badhI bodhakaLAo ApaNane A graMthamAM jANavA maLaze. vyavahAranA gUMcavADA ukelavA mATenI dAdAnI je anokhI sUjhano bhaMDAra jANe mahAtmAo mATe khulyo hoya evo darekane anubhava thaze. ApaNe to have jJAnI puruSanA A jIvana caritranuM adhyayana karI vyavahAramAM emanA jevI sUjha, samaja, cokasAI, jAgRti ane puruSArtha rahe evA nizcaya sAthe, 'nizcaya-vyavahAra'nI samAnatAnA sathavAre mokSano puruSArtha AdarI laIe e ja aMtaranI abhyarthanA. 18 - dIpaka desAI
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ upodghAta [1] bALapaNa [1.1] kuTuMbato paricaya A graMtha jJAnI puruSa dAdA bhagavAnanA jIvana caritra upara che. A graMthamAM dAdAzrInI saraLatA-sahajatA jovA maLaze. teo bALaka jevI saraLatAthI javAba Ape che. lokoe satsaMgamAM beThA beThA emanA vize badhI vAto pUchI che ane emaNe potAnI jIvana kitAba jema che tema khullI karI che. pote e.ema.paTela sAthe nikaTanA pADozI tarIke varte che, eTale pADozInuM ja jIvana caritra khulluM karatA hoya tema badhuM ja kahI de che. kharAba banyuM, sAruM banyuM, zA mATe AvuM banyuM, pote emAMthI zo upadeza lIdho, pote kevI kevI bhUlo karI hatI, enA kevI rIte pastAvAkheda karyA, e badhI vAto ApaNane jANavA maLe che. vizeSatA to e che ke ApaNA darekanA jIvanamAM paNa jevA prasaMgo bane che ne emane paNa evA jIvana prasaMgo banyA che, paNa pote sAkSIbhAve, oNbjharvara tarIke rahyA hoya ane jhINAmAM jhINA vicAra kevA te vakhate AvyA e badhuM ja dekhI zakyA che, ane eTaluM ja nahIM paNa e nAnapaNanI vicAra zreNI TheTha sittera-paMcotera-eMsI varSe paNa badhuM jANe Aje ja banyuM hoya, te joIne bolatA hoya tevuM kahI zakyA che, e ja jJAnI puruSanI adbhutatA che. lokoe emanA bALapaNa vize prazno pUchayA che, to saraLatAthI emaNe javAbo paNa ApyA che. ApanuM jIvana caritra TUMkamAM kaho, to kahyuM ke mAruM nAma aMbAlAla mULajIbhAI paTela che. huM bhAdaraNa gAmano rahevAsI chuM. mArA madhara jhaverabA, mArA phAdhara mULajIbhAI, mArA moTAbhAI maNibhAI. huM meTrika phela thayo chuM teya kahI dIdhuM. lagna saMbaMdhIye kahyuM ke paMdara varSe lagna thayelA, vAIphanuM nAma hIrAbA. be saMtAno thayelA (madhusUdana, kapilA). banne nAnapaNamAM ja gujarI gayelA. janma mosALamAM tarasALI gAme (vaDodarA jillo) thayelo. 19
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ emanI janma tArIkha sAtamI navembara 1908 ane Ama vikrama saMvata 1965, kArataka suda caudasa. pote bhAdaraNa gAmanA, bhAdaraNa carotarI paTelonA cha gAmamAM gaNAya. eTale TaoNpa klAsanA carotaranA gAmomAM enI gaNatarI thAya. khuda kRpALudeve paNa kahyuM hatuM ke amAro janma carotaramAM thayo hota to vadhu lokonuM kalyANa thAta. bhAdaraNanA pATIdAro mULa aDAlaja gAmathI AvelA. eTale dAdAjI kahetA, "ame cha gAmavALA e badhA mULa aDAlajanA chIe." emano saMskArI kuTuMbamAM janma thayo. emAM madhara jAtavAna, mulAyama hRdayavALA, dayALu, lAgaNIvALo svabhAva, UMcI samajaNavALA. phAdhara, kuLavAna, broDa vijhanavALA, koI DAgha-corI-luccAI jovA na maLe tevA. phAdhara-madhara yaoNriTIvALA ane haMmezAM lokone kema helpa thAya, evuM jIvana emanuM. e saMskAra bALa aMbAlAlane maLelA. emanA vakhatamAM kahevAtuM ke AvA madhara ko'ka kALamAM ja hoya. eTale phemilI sAruM, madhara bahu saMskArI ! khAnadAna pATIdAra kuTuMbamAM te jamAnAmAM paiThaNa (daheja) sArI maLatI. kuTuMba UMcuM paNa milakata moTI nahotI, khAnadAnInI ja kiMmata. sADA cha vIghA mosALamAM, dasa vIghA bhAdaraNamAM ATalI milakata hatI. loko dAdAjIne pUchatA ke 'puNya evuM hoya to UMcI jagyAe janma thAya, jyAM baMgalA badhuM taiyAra hoya to Apano janma evI vaibhavavALI jagyAe kema nA thayo ?" dAdAzrI kahe che ke 'pAchalA avatAromAM e vaibhava joIne ja Avelo chuM. mane to bhautika vaibhava pahelethI ja jarAya gamato ja nahIM. vaibhavavALI cIja Ave te pahelethI ja gamatI nahotI." A eka emanI vizeSatA hatI nAnapaNathI ja. sAmAnya rIte nAnA bALakone sukha, anukULatA, vaibhava, mojamajA game paNa bALa aMbAlAlane A badhuM nahotuM gamatuM. tethI haMmezAM kahetA ke "A jagatane jovAmAM, oNkjharvezanamAM mAruM jIvana gayuM che. mane kaMI 20
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra bhogavavA mATe rasa nahoto, A jagatanI hakIkata jANavAmAM mane InTresTa hato. mAtra AdhyAtmika jANavAmAM rasa hato. saMsAramAM mane kaMI joItuM nahotuM. A sukha mane kaDavuM lAgatuM hatuM pahelethI.' dAdAzrI kahe che ke A pUrvabhavano hisAba Avo laIne Avelo, tethI AvA kuTuMbamAM janma thayo. mULa bIja mAruM hatuM ane emanAmAM dekhavAthI, emanA nimitte mArA pUrvanA prAkRtika guNo-saMskAro pragaTa thayA. AvA jJAnI puruSa A kuTuMbamAM janme to kuTuMbane to lAbha thAya paNa keTalIya peDhIne lAbha maLe ! paNa emAM jo oLakhANa pAme ke 'jJAnI puruSa che,' emanI pAse jJAna meLave ne AjJA pALe to mokSano sAMdho maLI jAya. nahIM to saMsArI lAbha pAme eTaluM ja. emanA kuTuMbanI vizeSatA cha-sAta peDhIthI koI bahena janmelI nahIM. koIne sALA thavAnuM nahotuM gamatuM. pUrve kaMIka ahaMkAra karyo haze ke 'sAlA' zabda sAMbhaLIne apamAna lAgyuM haze, tyArathI gAMTha vALI haze ke koInA sALA thavuM nahIM. AvuM banyuM, e to pUrvabhave karelA ahaMkAranA pariNAme banyuM haze ene potAnI nabaLAI tarIke svIkAra kare che. nAnapaNathI emane gajabanI khumArI rahetI, pote pUrvabhavanI kaMI silaka laIne AvelA che evuM vartatuM. koI bAvA emane 'vidhi karAvavI paDaze' evuM kahetA, to pote madharane kahetA ke 'vidhi karAvazo nahIM.' ane pelA bAvAneya kaheluM ke "huM to 'rAmanI ciThThI' laIne Avelo chuM.' [1.2] nirdoSa grAmyajIvata madhare ATheka varSa ghI nahIM khAvAnI bAdhA lIdhela ane aMbAmAnI bhakti karatA haMmezAM, tethI emanuM nAma aMbAlAla paDeluM. ane nAnapaNamAM galagoTA jevo cahero, te hulAmaNuM nAma 'galo' pADeluM. emanA jamAnAmAM kapaDAMnI achata, te nAnapaNamAM nava-dasa varSanA thAya toye kapaDAM nA paherAve. eTale viSaya-vikAra nAnA bALakone jAgRta thayelA nahIM. cauda-paMdara varSanA thAya toya gAmanI chokarIo bena kahevAya. eTale kharAba vicAra ja nahIM. bhoLI-bhadrika prajA, gAmaDAnuM nirdoSa jIvana jIvatA. 21
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ bALapaNamAM zuM baneluM enuM tAdRzya varNana pote khulluM kare che. manamAM zuM hatuM, kaI samajaNathI AvuM banI gayuM, vANI-vartana te vakhate kevA hatA, lokonA vicAra-vANI-vartana kevA hatA, te badhuM jhINAmAM jhINuM te vakhate nAnI uMmaramAM noMdha kareluM, samajI zakelA, te badhuM oNljharva karIne gAmaThI-taLapadI bhASAmAM potAnA jIvana prasaMgo kahI jAya che. [1.3] tAnapaNathI gaNatara UMcuM lokoe nAnapaNamAM dAdAzrIne "sAta samoliyo' evuM upanAma ApeluM. Ama to baLadane kheDavA laI jAya tyAre samola haLamAM jotaravAmAM Ave che. te sAta samoliyA baLadanI kiMmata ghaNI vadhAre Ave. e baLada khetIvADInI jamIna kheDe, kUvethI pANI kADhavAno koza kheMce, baLadagADuM calAve, AMkhe dAbaDA bAMdhIne cakkI pIlavAnI hoya to emAMya kAma lAge. Ama sAta jAtanA kAmamAM Ave tevuM aMbAlAlane thAya ke mArAmAM kaMIka zakti che, tethI badhA mane "sAta samoliyokahe che, eTale manamAM khuza thatA. bhaNataravALA eka samoliyo kahevAya. ene bhaNatara eTale eka kaoNrnara (khUNo) ja phAve. ene bIjI badhI bAju vicAravAnuM nA phAve. jyAre sAta samoliyo to gharamAM raheto hoya ane bhaNato hoya toya hisAba kADhato hoya ke ApaNe Avaka keTalI, jAvaka keTalI, mA-bApane keTalI takalIpha paDatI haze, e badhA hisAba hoya enI pAse. evo e vicakSaNa hoya. sAmasAmI loko vAto karatA hoya to samajI zake ke zuM vAta karI rahyA che ! dareka jAtanuM dhyAna rAkhe. mA-bApanI sevA kare, paisA kevI rIte Ave che, kyAM khoTa jAya che, mA-bApanI zuM sthiti che, badhuM lakSamAM hoya. evo sAta samoliyo ko'ka ja mANasa hoya. aMbAlAla evA hatA. tethI kahetA ne ke mane bhaNatara nA AvaDyuM, meTrika nApAsa thayo. bhaNavAnuM AvaDe-kare nahIM. paNa emanuM dhyAna cogaradama pharatuM hoya. bhaNataramAM ekAgratA rahe nahIM, paNa gaNatara-ghaDatara UMcuM hatuM nAnapaNathI. nAnapaNathI citta coMTI jAya evA moha ja nahIM. tethI nAnI uMmare zuM baneluM te badhuM tadana khyAlamAM raheluM. te Ama amuka divase, amuka
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagyAe Ama baneluM e badhuM dekhAya. jIvananA dareka varSamAM zuM baneluM te badhuM samajI zake, ane moTI uMmaranA thayA hoya te badhuM jema che tema lakSamAM raheluM. pUche to vAta nIkaLe, te pachI dekhIne badhuM kahI zaktA. [14] ramatagamata nAnapaNamAM bIjA bALako sAthe bhegA maLI tophAna-mastI karatA. mosALamAM jAya, to gAmaDAmAM bheMso taLAvamAM beThI hoya to enI upara besI jAya. mosALamAM badhA bhANAbhAIno ropha rAkhe, mAnabhera rAkhe. ramato ramatA chatAM vicArazIla hatA. pataMga uDADavAmAM kyAreya TAIma bagADelo nahIM. teo kahetA ke pataMga uDADavAmAM majA nathI, phAyado nathI. kharekhara makarasaMkrAMtinA TAImamAM sUrya AMkhamAM dekhAya te hitakArI che. mATe loko pataMga uDADe, te pote jotA. loko dekhAdekhIthI kare tevuM kareluM nahIM. phaTAkaDA phoDavAmAMya emaNe tAraNa kADheluM. rAjA pote phaTAkaDA phoDe ke nokara pAse phaTAkaDA phoDAvaDAve ? koI rAjAe dArUkhAnuM phoDeluM nahIM, nokaro pAse ja phoDAve. e pote phoDe nahIM phaTAkaDA paNa pote khurazImAM besIne jue. zemAM lAbha che, e emanI vicakSaNa buddhimAM tALo besI ja jato. e jamAnAmAM nAnapaNamAM bhAbhI joDe hoLI ramelA. bhAbhI agiyAra varSanA ane pote dasa varSanA. te rAga-dveSa bhUlI jaIne hoLI khele. pachI cokhkhuM ghI-goLa nAkhelI suMvALI sevo khAya ne AnaMda kare, evuM nirdoSa grAmyajIvana hatuM tyAre. [2] zaikSaNika jIvata [2.1] bhaNavuM hatuM bhagavAna zodhavAnuM sAta varSanI uMmare skUlamAM dAkhala thayelA ane gujarAtImAM cothA dhoraNa sudhI bhaNyA ane pachI meTrika sudhI aMgrejImAM bhaNyA. te bhAdaraNa gAmamAM ja bhaNatara kareluM. bhaNavAmAM eka phero moTAbhAI kaMIka zikhavADavA maMDI paDyA, te joIne phAdhara evuM bolyA ke "e to badhuM bhaNIne ja 23
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avelo che, ene kyAM tuM bhaNAvavA beTho ?" A sAMbhaLyuM temAM to potAne evI asara thaI, ahaMkAra caDyo, te bhaNavAnuM aTakI gayuM. skUlamAMya jatA te ghaMTa vAgyA pachI dAkhala thavAnuM. sAheba ciDhAya to emane gAMThavAnA nahIM. eka jAtano ropha, manamAM ADAI ke moDo jaIza, zuM karI nAkhaze ? mAstareya gabharAya evI tophAnI prakRti. AvuM zAthI thaI jatuM ke emane paravazatA pahelethI phAvatI nahotI. ane eTalI badhI hAIpara (atizaya) buddhi te aMtarAyelI, tethI pachI kaMIka AvuM tophAna thayA vagara rahe nahIM. mahAparANe klAsamAM bhaNavA bese. skUlamAM bhaNavAnuM nahotuM AvaDatuM. emAM ekAgratA thatI ja nahotI tyAre bIjI bAju kaoNmanasensa jabarajasta badhI bAjunI hatI. tethI emane potAneya samajAyuM ke bhaNatara eka bAjunI lAIna, e pUrI nahIM thAya. ApaNane A nahIM phAve. pAchuM bhaNIne phaLa zuM? nokarI khoLavAnI, emAMya pAchuM paravazatA lAge ke A mAthe uparI nA phAve. AvI pAvaraphula kaoNmanasensa, e badho pUrvano sAmAna joDe laIne AvelA ke je kaoNmana mANasomAM AvI sUjha-zakti jovA nA maLe. emanA moTAbhAI maNibhAInA mitra je mAstara hatA, emaNe aMbAlAlane TaiDakAvyA ke "aMbAlAla, tane ATalA varSa thayA chatAM aMgrejI bolatA AvaDatuM nathI. tuM barAbara bhaNato nathI, tArI jiMdagI kharAba karuM chuM. mane tArA moTAbhAIno Thapako maLaze." pachI chevaTe aMbAlAla mAstarane cokhkhuM ja kahI dIdhuM ke "paMdara varSathI bhaNa bhaNa karuM chuM, A aMgrejI bhASA zIkhavAmAM paMdara varSa kADhyA. ATalI ja mahenata bhagavAna zodhavA pAchaLa kADhI hota to jarUra bhagavAna prApta karI beTho hota." mAstareya samajI gayA ke jene bhagavAna khoLavA hoya tene AvuM bhaNavAnuM nA phAve. aMbAlAlanI vicAra zreNI lAMbI cAlatI ke A phorenanI bhASA zIkhavAnI emAM aDadhuM jIvana veDaphAI jAya che. pAchuM A avatAramAM zIkhavAnuM, bIje avatAra A bhUlavAnuM ne navI bhASA zIkhavAnI. ekanI 24
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka vastu lAkho avatAra bhaNa bhaNa karyA karyuM che ! A bhaNe che ne e pAchuM AvarAya che. ajJAnane bhaNavAnuM nA hoya, e to sahaja bhAve AvaDe; jJAnane bhaNavAnuM hoya. moTAbhAI paNa emane Thapako Ape ke "tuM vAMcato nathI, bhaNavAmAM dhyAna rAkhato nathI." paNa emane to saMpUrNa svataMtra thayuM hatuM. chevaTe 1958mAM saMpUrNa svataMtra thayA. ane kahetA ke AkhA varlDanuM kalyANa karavAnuM nimitta laIne Avyo chuM ane jagatanuM kalyANa avazya thaIne raheze. skUlamAM laghutama zikhavADavAmAM AvatA. A badhI rakamomAMthI nAnAmAM nAnI avibhAjya rakama darekamAM samAyelI hoya te zodhI kADho. dAdAjI kahetA ke e jamAnAmAM huM lokone, mANasone "rakama' kaheto hato. A rakama sArI che, A rakama sArI nathI." te cauda varSanI uMmare paNa emane vicAra Avyo ke A bhagavAna ja evI nAnAmAM nAnI cIja che, je avibhAjya rUpe darekamAM rahelI che. tyArathI bhagavAna laghutama che, ne laghutamanuM phaLa bhagavAna pada Ave evI samajaNa paDI gaI. emanuM nAnapaNathI thiMkiMga (vicArasaraNI) dareka bAbatamAM pariNAmanA badhA ja vicAra karI nAkhe evuM hatuM. dareka bAbatamAM teo bhaNatA nahotA, paNa sTaDI karatA hatA. eTaluM badhuM vicArI nAkhe ke enA aMtima pariNAma samajamAM AvI jatA. laghutamanI vAta jaDI tyArathI laghutama tarapha pote DhaLatA gayA ne chevaTe laghutama pada pAmIne rahyA. [2.2] meTrika phela paMdara varSanI uMmare emanA phAdhara ane bradharane vAta karatA sAMbhaLyA ke "A aMbAlAla, meTrika sArI rIte pAsa thaI jAya to ene vilAyata bhaNavA mATe mokalAvIe ane tyAMthI sUbo thaIne Ave." moTAbhAI konTrAkTano dhaMdho vaDodarAmAM karatA hatA. paisAnI sagavaDa, te thoDo kharca karI vilAyata bhaNavA mokalAvavAnI emanI IcchA. aMbAlAlane vicAra AvI gayA, ke vaDodarA sTeTano sUbo banAve toya zuM ? gAyakavADa sarakAranI nokarI ja karavAnI. emAM traNaso rUpiyA pagAra maLe, bahu moTuM mAna maLe. phAdharane zuM IcchA haze? emanA zA phAyadA mATe mane 25
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUbo banAve che ? bApane mAro dikaro sUbo bane to enI jIvanamAM majA paDI jAya ane moTAbhAIne "potAno bhAI sUbo che" eno ropha paDI jAya. paNa mArI zI dazA thaze ? huM sUbo to mAre mAthe sarasUbo Ave, e sarasUbo pAcho mane TaiDakAvaze. koI DaphaLAve e mane nA posAya. tyArathI gAMTha vALI ke mAre sUbo thavuM nathI. pAnanI dukAna kADhIza paNa svataMtra rahIza, paNa A sUbo thaIne paravazatA ApaNane nA joIe. mAthe uparI koI nA joIe. nokarI karIza nahIM, svataMtra jIvana jIvIza. eTale chevaTe nakkI karyuM ke meTrika pAsa thau to sUbo banAve ne ! mATe ApaNe pAsa ja thavuM nathI. aDhArame varSe vaDodarA meTrikanI parikSA ApavA gayA. tyAMye ghare rahevAnuM TALI haoNsTelamAM rahyA. haoNsTelamAM khAdhuM-pIdhuM, mitro sAthe majA karI ane chevaTe nirAMte meTrikamAM nApAsa thayA. emaNe e paNa vicArI rAkheluM ke nApAsa thaIzuM to zuM pariNAma Avaze ! kAM to bhAI emanA konTrAkTanA dhaMdhAmAM besADI deze ne jo bhAI nA pADe to huM mArI meLe pAnanI dukAna kADhIza paNa svataMtra jIvana jIvIza. pachI bhAIe pUchayuM ke ApaNA konTrAkTanA dhaMdhAmAM tane phAvaze ? kAma para paDI rahevuM paDaze. te pachI dhaMdhAmAM pote joInTa thaI gayA. gharano dhaMdho, pAchI svataMtratA eTale aMbAlAlabhAIne phAvyuM. briliyanTa (tejasvI) magaja eTale cha mahinAmAM eksaparTa (nipuNa) thaI gayA. moTAbhAI paNa emanI para rAjI thaI gayA, doDha varSamAM to teo dhaMdhAmAM pharsTa naMbara lAvyA. [3] e jamAnAmAM karI mojamajA konTrAkTanA dhaMdhAmAM AvyA pachI emane paisAnI chUTa thaI gaI. te vakhate gajavAmAM be-traNa rUpiyA hoya to pAMca-cha bhAIbaMdho pAchaLa phara phara kare, ane te pAchA bhAIbaMdho "jI hA, jI hA' kare. potAne mAna-pAna maLe, majA paDI jAya ane badhA cA-pANI-nAstA kare. ghoDAgADImAM phare ne majA kare. dAdAjI jalebI-bhajiyAMnA zokhIna, te be-cAra bhAIbaMdho sAthe haoNTalamAM nAsto karI AvatA. 26
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ te jamAnAmAM zAkabhAjI, cA-dUdha, tuveradALa, kerIo, koThAM badhAmAM rasa-kasa evA suMdara hatA tevA atyAre maLeya nahIM. evo svAdeya nahIM ne rasa-kaseya nahIM. 1984mAM dAdAzrI kahetA hatA ke chellA pacAsa varSathI kaDavo varasAda varase che, temAM svAda badhA dhULadhANI thaI gayA. have thoDo thoDo mITho varasAda zarU thayo che, te mIThuM anAja pAkaze. 1928mAM dAdAzrI muMbaI AvatA. muMbaImAM tyAranI vastI bAra lAkhanI, tyAre lAITanA jhagamagATa, cokhkhAI zaheranI, rUpALI nagarI lAgatI. roDanA kaoNrnara para sarasa majAnI IrAnI haoNTalanI cA maLatI. 1933mAM eka phero tAjamahela haoNTalamAM jaIne paNa cAno TesTa pote karI AvelA. pachI anubhava laIne samajI gayelA ke A to badhA eTikeTavALAnuM kAma. teo vicArazIla ane hoziyArIvALI prakRti. eka phero lagnamAM javA mATe dhotiyuM paheravA lIdhuM to phATI gayeluM. to emano niyama sAMdhavAnI chUTa paNa thIgaDuM mAravAnI chUTa nahIM. te kaLA evI AvaDe ke phATeluM dhotiyuM paheravuM paDyuM te phATeluM dekhAya nahIM ane vyavasthita pahereluM lAge. dareka saMjogomAM eDajasTamenTa laIne jAgRtipUrvaka rahetA. gharethI lAvelA badhA kapaDAM khetaramAM paMpamAMthI nIkaLatA pANIthI dhoI nAkhI, pachI nAhyA pachI chevaTanuM eka kapaDuM bacyuM hoya te chAMTA nA UDe te rIte sAcavIne dhoI nAkhe. savAre UThavAmAMya nirAMte phAve badhuM. vahelI Trena pakaDavAnI hoya to rAtre moDe sudhI nAsto karyA hoya to vahelA UThAya nahIM. pachI vahelA UThavA mATe kaLA kare. vahelI savAre naLamAM pANI Ave, te naLa nIce Dola ane thALI evuM mUke to pANI Ave to thALImAM avAja thAya to jAgI javAya. paNa toya UThAyuM nahotuM. varSothI moDA sADA nava-dasa vAge nahAvAnI Teva. | soLa varSanI uMmare phaLiyAmAM AvatA-jatA cAlavAnuM rophabhera, te bhoMya khakhaDe evuM lAge. ahaMkArI guNa, te bhAIbaMdhomAM eka phero aMgUTho dharyo ne dIvAsaLI 27
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ saLagAvI. chatAM hAtha sthira dharI rAkhyo, hAlavA nA dIdho ane moDhAM upareya asara nahIM. kSatriya paramANu bahu kaThaNa hoya ! bhAdaraNa gAmamAM nATako joyelA. koI phero to nATaka kaMpanI pAsethI konTrAkTa laI le. AjanI rAtano amAro konTrAkTa, pachI je paisA vadhe te napho thAya. jAtajAtanA anubhavo nAnI vayathI thayelA. e jamAnA (1928)mAM sinemA zarU thayelA. pachI nATako khalAsa thavA mAMDyA. sinemAnI caDhatI thaI. tyAre emane vicAraNA thaI ke A sinemAnA pariNAma duniyA upara zuM Avaze ? A to nIce utAravAnI zodhakhoLa ! hindustAnane kharAba karI nAkhaze ! ApaNA saMskAranuM zuM thaze ? lokarasa vadhyo sinemA tarapha, kaLiyuga jhapATAbaMdha dhasI rahyo, avaLI asaro thaze. pachI chevaTe vicAra Avyo ke Ano upAya che ? koI sattA che ApaNI pAse ? jo sattA nA hoya to AvA vicAra kAmanA nathI. to hindustAnanuM Ama ja thaze ? pachI ekAMtamAM besIne vicAra karyA tyAre mahIMthI javAba maLyo ke "je sAdhana avaLo pracAra jaladI karI zake te savaLo paNa eTalI ja jhaDapathI pracAra karaze. mATe savaLA pracArane mATe e sAdhano bahu sArA che." dAdA kahetA ke A je sAdhano UbhA thayA che te ja sAdhano hindustAnane sudhAraze. te Aje ApaNe joIe chIe ke TI.vI.nA mAdhyamathI satsaMgajJAna prasAra thaI rahyA che, je anekone sanmArge dorI rahyA che. atyAre prajAmAM moha vadhI gayA. eTale tiraskAra, jJAti-jAtinA bhedabhAva, Agraho badhuM DAuna (ochuM) thaI gayuM. prajA mohI thaI gaI. AvI DAuna gayelI prajAne UMce caDhatA vAra nahIM lAge. 1922nA janmelA e leMghAvALA thayA ne 1921 sudhI janmelA dhotiyAvALA rahyA. puruSonA paheravezamAM AvA be bhAga paDI gayA hatA. [4] aNasamajaNanI bhUlo nAnapaNathI TIkhaLa karavAnI Teva, te lokonI mazkarIo karatA. paNa jJAna pachI samajAyuM ke arere, A kevA doSo ! paNa te dahADe bhAna ja nahotuM. mazkarI-TIkhaLo kevI ke moTI uMmaravALA paiDA DosA hoya, emane AMkhe barobara dekhAtuM nA hoya, te enI rUmamAM be-cAra kurakuriyAM ghAlI 28
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ devAnA. pelA DosA bUmAbUma kare, kaMTALe. cha-sAta varSanI uMmaranA chokarAM kevA tophAna kare ! e to jyAre potAnI uMmara moTI thAya tyAre e muzkelI samajAya. potAnI vadhAre buddhi hoya teno durupayoga zemAM thAya ? ochI buddhivALAnI mazkarI karIne ! e jokhama samajAyA pachI e mazkarIo emaNe baMdha karI dIdhelI. aMtarAyelI buddhi tethI kuTuMbanA bhatrIjA "saLIyAkhora" kahetA. buddhi aMtarAya ne kaMI majA nA AvatI hoya to evI saLI kare. pote ahIM beTho hoya ne tyAM TeTo phUTe ne badhAne majA paDI jAya. gadheDAnI pAchaLa pUMchaDe Dabbo bAMdhe. pachI gadheDuM AkhI rAta kUdAkUda kare ane AjubAjuvALA lokonI UMgha bagaDe. AvA buddhinA durupayoga karelA. tenA pachI pote khUba pastAvA-pratikramaNo karelA. paMdara varSanI uMmare bIDI pIvAnI Teva paDI gaI hatI. sigareTa pIvAnI ane chevaTe saLagatI sigareTa pheMkavAnI Teva. eka phero to koI lagna prasaMgamAM sigareTa Ama uparanA mALethI nIce saLagatI pheMkI, te mAMDavo bAMdhelo, tyAM nIce kaDAImAM taLAtuM hatuM. te upara saLagyuM ne bhaDako moTo thayo. pachI badhuM thALe paDyuM. paNa e prasaMganoya bahu pastAvo thayelo ke ApaNe AvuM nimitta kyAMthI banyA ? dAdAzrI potAnI jIvana kahAnI khullI karatA potAnI badhI ja bhUlo khullI kahI de che. jyAre emane potAnI bhUla samajAI tyAre e bhUlonA jabarajasta pastAvA-pratikramaNo karelA. eTaluM ja nahIM, paNa jAhera satsaMgamAM lokonI AgaLa vAta nIkaLe tyAre jema che tema bhUlo khullI karI detA. agiyAra-bAra varSanI uMmare koInI jAnamAM naDiyAda gayelA. te tInapattI ramatA chetarAyelA ne paMdareka rUpiyA hArI gayelA. mojazokhanI jagyA Ave tyAM chetarAI jAya. e anubhava parathI pachI pharI e bhUla nA karatA. te chetarAyA pachI AkhI jiMdagI mATe niyama laI lIdho ke AvuM kAma pharI karavuM nahIM. 29
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ agiyAra varSanI uMmare eka mitra enA mA-bApa ghare nA hoya tyAre enA gharanA bIjA mALethI nIce kerI nAkhato ane pote e kerIo jhIlatA ane pachI bagIcAmAM jaIne khAtA. koInA AMbAnI kerIo toDIne khAya, AvI corIo karelI. pachI tenA keTalAya pastAvo karIne cokhkhuM kareluM. evuM ja nAnapaNamAM tera varSanI uMmare sonAnI vIMTInI corI karelI. lAkaDAM bALavAnI tuveranA choDanI karAMThIonA pULA koI pAsethI vecAtA lIdhelA. phAdhare Amane mokalyA ke pULA gaNIne leje. te nokarane pULA gaNavA mATe laI gayelA. pelA pULA nAkhanAranI AMgaLImAMthI enI vIMTI khasI gaI ne nIce paDI gaI ke game te banyuM, aMbAlAle pote e vIMTI paDelI dekhI, enI para paga mUkI pelA nokarane bIjA kAme lagADyo ane pachI pelI vIMTI gajavAmAM mUkI dIdhI. A hakIkata pote khullI kare che. temAM te vakhate zuM banyuM, kema Ama thayuM, tenI aMtaHkaraNamAM zuM gaDamathala thaI hatI teya khullI kare che. te dahADe je jJAna hatuM te jJAne mane ema kahyuM ke A vIMTI ApaNane jaDI, mATe A corI nA kahevAya. mANasane je te vakhate je bhareluM jJAna mahIMthI pragaTe che, mahIMthI dekhADe che te pramANe pote cAle che, kArya karI nAkhe che. pachI pote peTalAda jaI e vIMTI vecIne cauda rUpiyA meLavyA ane e rUpiyA bhAIbaMdho joDe mojazokhamAM vAparyA. potAnI e bhUla upara khUba pastAvA thayelA pachI to. e vIMTInA mAlikane zodhavA gayelA. tapAsa karI to e vyakti to mRtyu pAmelA. tyAre emane evo bhAva thayelo ke A vIMTInA dasa-vIsa gaNA paisA ene ApI daIe. e vyakti so ke pAMcaso gaNA mAge toye pote ApavA taiyAra hatA. pachI nakkI karyuM, eTalA paisA bIje dharmAdA karo. pachI prArthanA karI e vyakti mATe ke "je emanuM hoya te yogya amArA taraphathI ene maLI jAo." e kesa kudaratane soMpI dIdhelo pachI. dilanI bhAvanA ke koInuM devuM bAkI nA raho, anekagaNA thaIne ene pAchA apAI jAo. jeTalI jeTalI bhUlo karelI, samajaNa AvatA te bhUlomAMthI pAchA pharI gayelA. tevI bhUlo jiMdagImAM ripITa thavA dIdhI nathI. 30
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ teo jIvanamAM eka bAbatamAM aNIzuddha cokhkhA rahyA hatA, te che viSaya-vikArI saMbaMdha. kuLanA abhimAnathI A eka sacavAI gayeluM ke kyAMya sthaLa viSaya-vikArI saMbaMdha thayelA nahIM. juja mAnasika vikAra doSa thayelA. te to DAghavALuM kapaDuM sAbuthI dhovAthI cokhkhuM thaI zake, ema mAnasika doSo dhoI nAkhIne cokhkhA thaI gayelA. [5] madhara [5.1] saMskArI mAtA potAnA kuTuMba vize dAdAzrI kahe che ke amArA madhara jhaverabA rUpALA, phAdhara rUpALA, moTAbhAI paNa rUpALA. bA to devI jevA. saMskAra UMcA, preraNA Ape evA. jhaverabAnA phAdhara-madhara teya rAjezrI ghara, UMcocokhkho mAla, e gharamAM sadAvrata kAyama cAlu ja rahetA. emanA gharethI koI bhUkhyuM nA jAya pAchuM. sAdhu-saMnyAsI je Ave tene utAro Ape, jamADe, emanI sevA kare. AvA lokone tyAM UMcA mANasonA janma thAya. tethI tyAM jhaverabAno janma thayelo. (dAdAno janma mosALamAM thayelo.) madharanA guNo paNa uttama hatA. oNblAIjiMga necara, poLamAMthI nIkaLe to dareka gharavALA bAne "jaya zrIkRSNa" karavA bahAra AvI jAya. bAe koIne pajavyA hoya evuM banyuM nathI. koI apamAna karI jAya, pachI e pharI Ave to bA evA ja premathI bolAve evI karuNAvALA, samatAvALA, khAnadAnI ! lokone bhAvathI jamADe evA premavALA, koI dahIM levA Ave to taravALuM dahIM Ape. bAno dhIrajavALo, hiMmatavALo svabhAva. eka vakhata mULajIbhAI rAtre bahAra sUI gayelA, te moTo sApa zarIra parathI pasAra thayo. bAe joyuM paNa dhIraja rAkhI sApa zarIra parathI pasAra thaI gayA pachI bApAne UThADyA. AvI bAnI dhIraja ! bAnA saMskAra ane vahuone sArA maLelA, divALIbAne ane hIrAbAne. 31
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI nAnapaNamAM aMbAlAle eka chokarAne patharo mAryo hato. pelAne lohI nIkaLyuM. jhaverabAne khabara paDI to bAe kahyuM, "A zuM karyuM te, ene bicArAne lohI nIkaLyuM. ene mA nathI, enI kAkInI ghare rahe che, ene pATApIMDI koNa karaze ? e bicAro keTaluM raDato haze ? tuM mAra khAIne Avaje, koIneya mArIne nA AvIza. tuM DhekhALo khAIne Avaje, tArI huM davA karI daIza.' tyArathI emaNe evA tophAna baMdha karI dIdhelA. nAnapaNathI madhara sArA saMskAra ApatA, sAruM zikhavADatA. bolo, to e mA mahAvIra banAve ke nahIM ? mULa pote saMskAranuM bIja laIne AvelA, paNa AvA madhara, AvA saMjogothI e saMskAra pragaTa thayelA. AvA ja ahiMsAnA pATha madhare zikhavADelA. aMbAlAle madharane pUchayuM ke mAMkaNa keDe che ? to madhara kahe, "keDe che kharA paNa mane vAMdho nathI, kema ke e jamIne jatA rahe che, koI Tiphina bharIne laI jatA nathI." te A vAta paNa emane gamI. tyArathI mAMkaNa pratyenI cIDha, mAMkaNa rAtre keDe to bahAra mUkI Ave e badhuM chUTI gayuM. pachI mAMkaNane kaiDavA detA hatA. gaLAmAM kaiDe te nA phAve, to tyAMthI UMcakIne potAnA paga upara mUkI detA. potAnI paccIsa-chavvIsa varSanI uMmare evo prasaMga banelo, ke bapore madhara, hIrAbA ne pote jamI rahyA ne tyAre ghare mahemAna AvyA. te mAjIthI bolAI gayuM, 'A kyAM AvyA atyAre ?" tyAre emane thayuM ke AmanuM mana bagaDe che. pachI to mahemAnone jamADyA. tyAra pachI madharane ne vAIphane kahI dIdhuM ke jo pharI AvuM thaze, to huM gharamAMthI bhAga laI laIza. koI paNa mANasa rAtre traNa vAge Ave toya ene jamavAnuM pUchavAnuM, mana sahejeya bagaDavuM nA joIe. Avo niyama levaDAvelo, tyAra pachI gharamAM abhAva peTho nahoto. je hoya te premathI jamavAnuM mUko, paNa bhAva bagADavo nahIM. 32
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ bA nAnI-nAnI bAbatamAMya aMbAlAlabhAIne pUche. te bA moTI uMmaranA hatA eMsI varSanA, aMbAlAlabhAI cumAlIsa varSanA toye pUchatA. kahetA ke strIe phAve evuM nA karAya. nAno chokaro hoya toya gharadhaNI kahevAya, ene pUchavuM paDe. AphrikA javAnA saMjoga UbhA thayelA paNa bAno aMbAlAla para prema te nA javA dIdhA. ane madharaneya hatuM ke paradeza nathI mokalavo. te potAne phAvatuM AvyuM ke tyAM gayA hota to paisA kamAta paNa pAchuM lokonI gulAmI karavI paDe. e nA posAya ! ahIM rahyA te chevaTe bhagavAna khoLI kADhavAnI IcchA hatI, te emano dhyeya aMte siddha thaI gayo ! phrenDane tyAM jAya vaDodarAmAM, to e jamavA besADe. bIjA oLakhANavALA maLe to emane tyAM jamavA kheMcI jAya, tyAMya thoDuM jame. pAchA ghare AvIne to madhara sAthe jamavAnuM ja. madhara joDe nA jame to madharane duHkha thAya, eTale Ama eka ja TAIme traNa-traNa vakhata jamelA. badhAnA mananuM samAdhAna karavA mATe pote AvA eDajasTamenTa lIdhelA. madharanI choMtera varSanI uMmare e pachInA chellA ATha varSa bAnI pAse ja rahelA. madharane emanA pratye bahu ja aTecamenTa hatuM, mAro aMbAlAla. karyA kare. emanA madhara emane kahetA ke mArI jiMdagImAM to huM eka tane ja mAnuM chuM ke darzana karavA jevo hoya to tuM ekalo ja chuM. tuM ja mAro bhagavAna chuM." bA AvuM mAnatA hatA paNa AvI bIjA lokone zI rIte samajaNa paDe ? chellA divasomAM teo bAne bhakti karAve, sahajAtma svarUpano maMtra bolAve. tyAre evuM banyuM ke eka vakhata rAte bAra-eka vAge bA bolatA haze ne aMbAlAlabhAI jAgI gayA. emaNe sAMbhaLyuM ke "he bhagavAna, mane have tuM laI le. chUTAya to sAruM." te pote samajI gayA ke bAe sahI karI ApI have. zarIramAM du:kha UbhA thAya te sahana thAya nahIM, tethI AvI sahI karI nAkhI. mATe have dasa-paMdara dahADAmAM UpaDavAnA. sahI karyA pachI ja mRtyu Ave. eTale niyamarAja che, yamarAja nathI A jagatamAM ! 33
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] phAdhara emanA pitAzrI rAjezrI svabhAvanA hatA. potAnI jamIna upara ghoDo rAkhatA ne pheMTo paheratA. khetIvADInI AvakathI jIvana cAlyA kare. Ama IjhI lAIpha (saraLa jiMdagI) goThavelI. aMbAlAla jamyA, te vakhate janmakuMDaLI banAvaDAvI hatI e jyotiSIe emanA phAdhara-madharane kaheluM ke "A tamAro putra gajabano puruSa thavAno che. janmAkSara bahu UMcA che AnA." tyArathI phAdharane putra aMbAlAla mATe hRdayamAM UMcI chApa paDI gayelI. phAdhare potAnA khetaramAM AMbA vAvelA. te aMbAlAlane kahetA ke ApaNe savAre kasarata karavI joIe, pharavA javuM joIe. joDe ema paNa kahetA ke "ApaNA khetaramAM AMbA vAvyA che, te rastethI mATIno daDa thelImAM laIne tyAM AMbe nAkhI Avavo." aMbAlAle to vAtavAtamAM kahI dIdheluM ke "mane e kerIo khAvAnI lAlaca nathI. jene kerI khAvI hoya te daDa nAkhe." thoDA vakhatamAM e khetara vecyuM, te pelA AMbAye vecAI gayA. te phAdharane kaheluM ke jo AMbA sAthe kerIo vecAI gaI ne ! daDa nAkheluM badhuM nakAmuM gayuM ne ! tethI phAdhara mAne ke "A jANato haze aMdarakhAne ke AnuM AvuM thavAnuM che evuM." phAdhara moTAbhAIne kahetA ke Ane vaDhIza nahIM, enA janmAkSara bahu UMcI jAtanA che. pote sAta varSanA hatA tyArathI badhuM jANavAnI-samajavAnI utsukatA bahu, te phAdharane badhuM pUcha pUcha kare. kAne kazI vAta Ave to pUcha pUcha kare, AvuM zuM? AnuM zuM? paNa phAdharanA manamAM pelo UMco bhAva ke A mahAna puruSa thavAno che. eTale badhuM cAlavA detA, kaMTALatA nahotA. dAdAzrI potAnI bhUla phAdhara sAthe thaI teya khullI kare che. jyotiSIe phAdharane kaheluM ke tamAre ghera moTuM ratna pAkeluM che, to enA saMskAramAM kacAza nA paDavA detA. te bhAdaraNa gAmamAM nATaka kaMpanI AvI 34
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya to aMbAlAlane nATaka jovA javuM hoya to phAdharane chetarIne jAya. bAne kahI de sAcI hakIkata. badhA sUI jAya tyAre chUpAIne nATaka joI Ave. phAdharathI chupAIne AvA gunA karelA. te pachI badhAnA pratikramaNa kara kara karelA. emanI vIsa varSanI uMmare phAdharano dehavilaya thayelo. tyAre te phAdhara pAse hatA. moTAbhAI vaDodarAthI AvIne, maLIne Agale dahADe nIkaLI gayelA. jenA khabhe caDhavAnuM lakhyuM hoya tenA ja khabhe caDhAya. Ama phAdharanA RNAnubaMdha pUrA karyA. phAdharanI ATalI ja sevA thayelI ane madharanI sevA chellA ATha varSa joDe rahIne thayelI. [7] moTAbhAI emanA moTAbhAI parsanAliTIvALA hatA. dekhAvaDA, rAjavaMzI puruSa lAge ! kapaDAMnA zokhIna, kapaDavaMja pAse basso vIghA jamIna, tyAM ghoDI rAkhe. pheMTo paherIne ghoDI upara besIne phare ! Ama rAjakuMvara jevA lAge ! emanI AMkho bhAre pratApI, paccIsa-pacAsa mANasa to emane dekhIne AghuMpAchuM thaI jAya. amuka prakAranuM zIla, Ama yogIpaNuM kahevAya evA prabhAvazALI hatA. tera varSanA aMbAlAla ghoDI para besavA gayelA, te ghoDIe pADI nAkhelA. te bhAIne kahetA, "ghoDIe mane pADI nAkhyo." to bhAI kahe che, ghoDI ATalI badhI kiMmatI te tane pADI nAkhatI haze ? tane besatA nahIM AvaDyuM hoya." A vAta upara emane bahu vicAra AvI gayA. vAteya sAcI che, potAne besatA nA AvaDyuM ! vAMka potAno ja. pote saraLatAthI potAnI bhUla svIkArI letA ane e upadeza AkhI jiMdagI emanI jAgRtimAM raheto. moTAbhAI AkarA svabhAvanA hatA. ghare eka phero mahemAna AvelA ne bhAbhIne cA mUkavA kahyuM. saMjogavazAt sTava saLagyo nahIM ne cA mATe moDuM thayuM. moTAbhAI akaLAyA. pachI to gussAmAM AvIne saLagato sTava pheMkI dIdho ne pyAlA-rakAbIya pheMkI dIdhA. poLamAM jaino-paTelonA ghare lagna prasaMge moTAbhAIne jamavA 35
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ bolAve. te moTAbhAIno niyama, ughADe mAthe badhA sAthe jamavA nA bese. emane gharamAM speziala besADavAnA, to jamavA jAya. joDe joDe aMbAlAlabhAIneya besADe. moTAbhAI joDe emano ropha paDI jAya. loko emane kahI jAya ke banne bhAIo chokarAM vagaranA kema ? pUrvabhavanA RNAnubaMdhanA hisAba evA hoya tyAre evuM bane, evuM kahetA. Ama moTAbhAI kaDaka magajanA chatAM dilanA bhoLA, dayALu svabhAvanA, rAjazrI mananA. koIka duHkhI hoya te ene badhI helpa kare evA ! emane gulAmI, paravazapaNuM to jarAya pasaMda nahotuM. moTAbhAIno aMbAlAla pratye prema bahu. prakRti sAmasAmI meLa nA paDe, beunA bhU poInTa judA judA. phakta ahaMkAranI lAInamAM banne bhAIo sarakhA - kSatriyapaNuM. nabaLAne koI jabaro mANasa mArato hoya to nabaLA mANasanA pakSamAM rahI pelAnI sAme thaI jAya evA ! bhAbhInI sobatamAM moTAbhAI rAjA jevA mANasa kyAreya nA kare evA kAryo karavA mAMDyA. koIne lAkaDAM amuka joItA hatA. temane e apAvavAmAM moTAbhAIe kamizana rAkhyuM so-doDhaso rUpiyAnuM. aMbAlAle emAM moTAbhAIne pakaDyA ke tame kamizana khAdhuM? tame AvuM karo cho ? jenI AMkha jotA so mANasa AvuMpAchuM thAya tevA puruSa te AvuM kamizana khAtA zIkhyA? emanI bhUla dekhADI tyAre bhAbhIe emanuM uparANuM lIdhuM, ke ApaNane aDacaNa hoya ne koInuM kAma karI ApyuM hoya to enA sodoDhaso rUpiyA maLyA temAM zuM khoTuM ? tyAre aMbAlAle kahyuM, "ApaNe siMhanA bALaka chIe. siMhe koI avatAramAM ghAsa nathI khAdhuM." bAkI Ama khAnadAna mANasa, paNa vAIphanA dabANamAM AvIne A bhUla khAI gayA ! pachI moTAbhAIe kahyuM, "A kamizana rAkhavA jevuM nathI. have tuM pheraphAra karI nAkha, pAchuM ApI de." e jamAnAmAM paTelomAM dArU pIvAnI Teva, te moTAbhAIne e kaTeva pesI gaI hatI. dhaMdhAmAM pote moTAbhAI joDe rahelA, temAM moTAbhAInI A kaTevathI aDacaNa paDavA mAMDI, devuM thavA mAMDyuM. A kaTeva pesavAthI [36
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokomAM moTAbhAInI velyu utaravA mAMDI. parsanAliTIvALo mANasa pIve eTale AbarU khalAsa thaI jAya ! moTAbhAI sTroMga mananA, koIne gAMThe nahIM. chevaTe emanI jAte ja dArU choDI dIdhelo. enA be varSa pachI "zarIramAMthI dArUnA paramANu sApha karavA che mAre eTalA mATe emaNe upavAsa karelA ekatrIsa divasa sudhI, potAnA pApane dhovA mATe. paNa upavAsa choDAvatA nA phAvyA. bhUlamAM pAraNAmAM chAza pIvaDAvI, te vikAra thaI gayo. tabiyata bagaDavAthI emanuM mRtyu thayuM pachI. moTAbhAI mRtyunA chellA covIsa kalAka vakhate evuM ja bolatA hatA ke "huM chuM pUrvabhavano yogI, kaMI pApabaLe huM Avyo." ane e pote yogI ja hatA. dAdAzrI kahetA ke "ame bahu mANaso joyelA. darekamAM zuM vizeSatA che, te huM mArka karato." eTale moTAbhAImAM paNa sTaDI karela, ke che to kharekhara yogI puruSa ja, ane yogI eTale kevA ke dhAre evuM karI zake evA sTroMga mAInDanA ! nakkI kare ke mAre cha mahinA mAtra dUdha upara ja rahevuM che, to evuM rahI zake ! [8] bhAbhI [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba dAdAzrInA bhAbhI divALIbA, emanA moTAbhAI maNibhAInA bIjIvAranA vAIpha hatA. Ama dekhAvaDA, prabhAvazALI, vaTavALA. vaDodarAnI jogIdAsa viThThalanI poLamAM rahe. te moTAbhAIne lIdhe emanoya ropha AkhI poLamAM. moTAbhAI rAjA jevA, tyAre bhAbhIne loka "mahArANI jevA" kahetA. lagnanA vIsa varSa pachI vidhavA thayelA. moTAbhAI jamavA bese tyAre bhAbhI mIThuM mIThuM bole ke "tame nA ho to mArAthI jIvAya nahIM, mArAthI rahI zakAya nahIM." te moTAbhAI sAcuM mAnI le ane manamAM ema mAne ke AvI vAIpha maLe nahIM pharI. Ama dhIme dhIme bhAbhIe kabajo jamAvI dIdhelo bhAI para. te aMbAlAla 37
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ jue ane samajI gayelA ke A bhAbhI che te bhAI joDe strIcAritra ramyA. vAgha jevA moTAbhAIne bakarI jevA banAvI dIdhelA. emane kaMI kAma karAvavuM hoya to moTAbhAIne dabaDAve, bivaDAve ke "mAre sUrasAgaramAM paDavuM paDaze, tamArA bhAIne lIdhe.' te moTAbhAI gabharAI jAya. kAraNa ke emanA pahelI vakhatanA vAIpha mRtyu pAmelA teno Aropa moTAbhAI para Avelo. ane bIjIvAranA vAIphane jo kaMI AvuM thAya to ? te bhaDakanA mAryA dabAI gayelA. chevaTe bhAIne khabara paDI gaI hatI ke A bAI ramata rame che aMdarakhAne. bIjIvAranA vAIpha eTale moTAbhAI emane khuza rAkhavA dhaMdhAnI vAta kare, ke "A sAla Ama dhaMdho cAle che, Ama kamANI thaI." te dhIme dhIme bhAbhIe dhaMdhAmAM hAtha ghAlI dIdho. pachI hisAba pUchavA mAMDyA. 'hamaNe zuM cAle che, keTalI kamANI che" e badhuM moTAbhAIne pUche. ema aMbAlAlane pUche, paNa Amano ahaMkAra jarA bhAre, te bhAbhIne kahI dIdheluM ke "huM hisAba nahIM Ape. tamAre dhaMdhAmAM bilakula hAtha ghAlavo nahIM. mArI svataMtratA para kApa nA cAle. huM kaMI ahIM nokara nathI, huM to mAlika chuM." Ama diyara-bhAbhI vacce TakarAmaNa cAlyA kare. jamavAmAMya kacakacA thaI jatI. aMbAlAlane jamavAmAM veDhamI hoya tyAre ghI joIe vadhAre paDatuM, jyAre bhAbhI thoDuM thoDuM mUke. te Amane posAya nahIM, akaLAmaNa thAya. moTAbhAIne sAruM sAruM mUke ane aMbAlAlane ochuM Ape. pAchA maNibhAI kahe ke "AvuM kema karo cho ?" tyAre bhAbhI kahe, "emane jeTaluM joIe eTaluM le." paNa aMbAlAlane Avo vyavahAra phAve nahIM, cIDha caDhe. eTale bhAbhI joDe khAvAnI bAbatamAM bhAMjagaDa thayA kare. - eka phero bhAbhI joDe bolAcAlI thaI, tyAre moTAbhAInI hAjarI nahotI. te aMbAlAlane manamAM khoTuM lAgyuM. "zene mATe AvuM kare che ? zene mATe paravaza rahevuM bhAbhInA ? AnA karatAM svataMtra rahevAya to vadhAre sAruM. have chUTA thaI jAva AmanAthI." te pachI ghara choDIne amadAvAda jatA rahelA, mitrane tyAM. tyAM 38
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaIne svataMtra dhaMdho karIzuM, ema vicAreluM. paNa bhAIno prema te moTAbhAI emane pAchA bolAvI gayA. A prasaMga parathI moTAbhAI samajI gayelA ke A bAInI prakRti bhAre che ! ghara choDIne amadAvAda javAno Akho prasaMga ahIM varNana thayo che. te potAnI paisA saMbaMdhI vicAraNA cAlI, paraMtu pyoriTImAM rahIne gharethI nIkaLyA. mitra bhego thatA enI pAse paisA mAgavA paDyA chatAM jarUriyAta karatA vadhAre na lIdhA. gharethI nIkaLI gayA, eTale bhAI zodhaze to ? mATe TapAla lakhI moTAbhAIne jANa karI. jene tyAM amadAvAda javAnuM che te mANasanuM eDresa khabara nahotuM, te koThAsUjhathI enuM gharanuM eDresa zodhIne pahoMcyA. dhaMdho navA mANasa joDe bhAgIdArImAM karavAno te paNa paravazatA nA rahe, e rIte enI joDe nakkI kareluM. Ama Dagale ne pagale emanI vyavahArikatA khullI thAya che. vicArIne, maMthana karIne koIne aDacaNa nA paDe te jAgRti paNa che ! ane moTAbhAI pAchA bolAvavA AvyA, to bhAIno vinaya rAkhIne bhAInA eka ja zabda upara pote pAchA pharI gayA. Ama A prasaMgamAM emano sUjha sAthe Adarza vyavahAra khullo thAya che. e prasaMganuM varNana keTaluM tAdRzya khulluM karI zake che ! moTAbhAI gujarI gayA pachI loka AzvAsana ApavA Ave, te je koI Ave te bhAbhIne raDAve. tyAre aMbAlAlabhAI samajI gayelA ke Amane loka muzkelImAM mUkaze. te pachI jhaverabAne kahI dIdheluM ke tame lokone kaho ke tamAre bhAI saMbaMdhI vAtacIta vahu joDe kazI karavI nahIM. Ama lokonA veNo sAme bhAbhIne rakSaNa ApeluM. bhAbhIno svabhAva Akaro. te dhAryuM nA thAya to trAguMya kare. trAguM eTale sAmAne bivaDAvI mArIne potAnuM dhAryuM karAve. paNa aMbAlAla emanA trAgAne gAMThatA nahIM. chevaTe bhAbhI bolyA ke 'AmanA jevo puruSa meM joyo nathI. koI puruSane huM gAMThI nathI, eka phakta Amane gAMThI. Amane huM jItI nA zakI.' 39
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMbAlAlabhAI kahetA ke tamane to zuM huM koIneya gAMDyo nathI. strIcAritrano Akho pATha tamArI pAsethI ja zIkhyo chuM. have huM strIothI chetarAu nahIM. [8.2] bhAbhIne upakArI gayA maNibhAI, jhaverabA, hIrAbA taraphathI aMbAlAlane duHkha AvelA nahIM. bhAbhI taraphathI aDacaNa paDelI paNa te pote kAyama bhAbhIne upakArI mAnatA. bhAbhI taraphathI apamAna Ava Ava karatuM, te emane bahu AkaruM lAgatuM. teo kahetA ke je A dasako vItyo che temAM bhAbhIe du:kha devAmAM kaMI bAkI rAkhyuM nathI. chatAM aMdara samajaNa hatI ke A hisAba mAro ja che, AnI noMdha karavA jevI nathI. narasiMha mahetAne emanA bhAbhIe dharmamAM vaLavA helpa karI hatI ema mArA bhAbhI mane saMsAramAM vairAga lAvavA hitakArI nimitta thaI paDyA. bhAbhIneya pote kahetA ke narasiMha mahetAne bhAbhI maLyA te bhagata thayA ane tame mane maLyA to huM bhagavAna thaI jaIza. mane mokSe javAno rasto jaDyo. jo ke mAruM Ama ja banavAnuM hatuM, paNa nimitta e banyA. bhAbhInA pratApe pote mokSamArga tarapha vaLI gayA. bhAbhI ati upakArI thaI paDelA. pote nAnapaNathI AdhyAtmika tarapha vaLelA, paNa bhAbhInuM zemAM ? oNsTrakazana (virodha) hatuM. tethI vadhAre hitakArI thaI paDyuM. [8.3] vyavahAra lakSmI taNo, bhAbhI joDe aMbAlAlabhAIne bhAbhI sAthe cIkaNo hisAba. emane game teTaluM Ape toya e rAjI nA thAya, saMtoSa nA thAya, lobha evo. bhAbhIno kesa badhuM ApI daIneya UMco mUkelo. emane paisA ApelA, ghara ApeluM. bhAbhIno koI kleIma bAkI na rahe evuM karI nAkheluM. emanI nAtamAM paNa loka kahetA ke nAnI uMmaramAM bhAbhI rAMDe to diyara AvI rIte sAcave evuM baneluM nahIM. aMbAlAlabhAIe bhAbhIne duHkha paDavA dIdhuM nathI. 40
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.4] bhAbhInA UMcA prAkRta guNo aMbAlAlabhAInI zodhakhoLa ke AvuM strIcAritra, lobha, to zI rIte A nobala gharamAM peThA ? te pachI samajI gayelA ke eka guNa maLato Avelo ke emanuM cAritra hAI klAsa. cAritramAM UMcA, satI devuM. jo koI emanA tarapha dRSTi bagADe to enuM AvI banyuM, enA sAMdhA toDI nAkhe evA kSatriyANI hatA. emaNe parapuruSa tarapha dRSTi nahIM karelI koI divasa. A bAbatamAM emanA pratye rAga ne bIjI rIte kaDavA jhera jevA lAgelA. cAritra UMcuM eTale bahu sAro guNa kahevAya. pacAsa varSa vidhavA sthitimAM gALyA (dAdAzrInI hAjarImAM jyAre divALIbA 80 varSanA hatA, tyAre dAdAzrI emanA bhAbhI 50 varSa vidhavA sthitimAM ema kahe che.) chatAM emanA cAritranI bUma nahIM paDelI. Ama yogiNI jevA, pavitra strI ! Avo uttama guNa, tethI emanA tarapha haMmezAM pUjyatA rahelI. bhAbhI paNa kahetA, ke mArA diyara lakSmaNajI jevA che. lakSmaNajIe sItAne rAkhyA hatA, ema mane rAkhI che ! divALIbA trIsa varSa vidhavA thayelA, te pachI svAmInArAyaNa dharmamAM vaLI gayelA. te dharme emanuM rakSaNa karyuM. koI strI-puruSane aDavuM nahIM evA badhA emaNe dharmanA niyamo laI lIdhelA. teo bahenone upadeza Ape, zAstranI samajaNa pADe. AkhI jiMdagI bhakti karI sahajAnaMda svAmInI ane satsaMgI tarIke rahyA. pachI to bhAbhI chellA paMdara-vIsa varSa dAdAzrIne page lAge, AratI hau utAre. Ama rAga-dveSanA hisAba pUrA thatA gayelA. [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA ahIM dAdAzrI kuTuMbanI vyaktionI prakRti khullI kare che, joDe joDe ekabIjA vacce prema-lAgaNI paNa dekhAya che. kuTuMba joDe blaDa rilezana (lohIno saMbaMdha) gaNAya, paNa jJAnanI, jJAnInI oLakhANa paDe to kalyANa thAya. bAkI blaDa rilezana hoya tyAM rAga-dveSa hoya ja. paNa paTela prakRti eTale pAMca miniTamAM laDhI paDe ane 41
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ thoDIvAra pachI joDe jamavA beThA hoya. kapaTa nahIM, tethI mana judA nA paDI jAya. A to ahaMkAra ja bhAre badhAnA. kuTuMbamAM bhatrIjA uMmaramAM moTA hoya toye aMbAlAlakAkAno vinaya jALave. ekabIjAnuM mAna jALave. be jaNa mAMhyomAMhya laDatA hoya paNa trIjo sAme Ave to be bhegA thaI trIjA sAthe laDhavA mAMDe. Ama rAgadraSavALA vyavahAra hatA. pAchuM pitarAImAM spardhA bahu hoya paNa aMbAlAlabhAI spardhAmAM kyAreya AvatA nahotA. loko spardhAmAM AgaLa javA sAmAnI zaktine toDI nAkhe, tyAre aMbAlAlabhAI "badhA mArAthI AgaLa vadho, pAchaLa nA rahI jazo evI bhAvanAvALA. huM tamane AgaLa vadhavAmAM helpa karIza.' evuM AkhI jiMdagI rAkheluM. bhatrIjAo sAthe athaDAmaNamAM pote eDajasTamenTa letA. jarUra paDe to koI bhatrIjAnI gADI UMdhe pATe gaI hoya to ene khakhaDAvIne, vALIne sudhAratAya kharA ! kuTuMbamAM ke mitromAM koIne ekabIjA sAthe aMdara-aMdara vikhavAda thaI gayo hoya to pote velDiMga karI Ape. ane velDiMga karanAro chevaTe mAra khAya, paNa mAra khAIneya pelA bene to sAMdhI ApyuM ! kuTuMbanI eka vyakti evI prakRtinI hatI ke emanA koTanA gajavAmAMthI nAnakaDI rakama corI le. to paNa e vyaktinI prakRti sTaDI karI ene "cora che" evo abhiprAya nahoto Apyo. kAraNa ke cora hota to badhA paisA laI jAta. paisA jatA karIne "e cora che" evo prijyuDisa rAkhyA vagara pelI vyaktineya sudhAre, evI adbhuta vyavahAra kaLAo emanI pAse hatI. gharanI bIjI vyaktio je dRSTithI jue enI sAme pote evI dRSTithI jue ke e vyaktimAM kaMIka paoNjhiTiva vastu khoLI kADhe. paoNjhiTivane enkarejamenTa (protsAhana) Ape, jethI negeTiva jAte ja paDI jAya. Ama mANasanI jiMdagI sudhArI ApatA. jAtajAtanI prakRtivALA kuTuMbamAM emane bhegA thatA. tyAre pote 42
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahArane bodhakaLAthI solva karI nAkhatA. koInI dIkarI paraNAvavAnI hoya, koI chokarAthI mA-bApa kaMTALI gayelA hoya, paisAmAM goTALA karatA hoya paNa aMbAlAlabhAI prakRtinuM nirIkSaNa karI paoNjhiTiva guNo zodhIne mANasone sudhAratA. athaDAmaNa TALo" A sUtra eka bhatrIjAne sudhAravAmAM sonerI cAvIrUpa sAbita thayeluM. kacarAmAMthI ratana zodhI kADhavAnI emanI gajabanI dRSTi hatI. [10] pragaTyA guNo nAnapaNathI [10.1] asAmAnya vyaktitva pahelethI nAnapaNathI ja asAdhAraNa vicArasaraNI hatI. tera varSanI uMmare asAmAnya vyakti thavAno vicAra Avelo. asAmAnya eTale sAmAnya mANasane je takalIpha paDe che, te asAmAnya mANasane takalIpha ja nA lAge. asAmAnya mANasa bIjAnI helpane mATe ja hoya. nAnapaNathI jUTha-kapaTa-corI-luccAI-lobha emanA dilamAM nahotA. manamAM tevuM vANImAM ne tevuM vartanamAM AvI jAya tevI mana-vacana-kAyAnI ekatAvALI dazA ! AkhuM jIvana samajaNapUrvaka jIvelA. koIne saheja paNa DakhalArUpa thaIzuM to potAne Dakhalo Avaze. eTale pote koIne DakhalarUpa nA thAya evI rItanI prekTisa rAkhelI. emanA jIvanamAM mukhya guNa hato saraLatA. bIjAnI sAcI vAta hoya to tarata eksepTa karI le. [10.2] mamatA nahIM nAnapaNamAM gAmaDAmAM badhA bhAIbaMdho sAthe khetare jAya. mogarI, mULA, zakkariyA kazuMka tAjuM toDIne khAya. makAI hoya te khAya. je bIjA chokarAMo hoya te bAMdhIne ghare laI Ave, paNa pote kazuM joDe nA laI jAya. saMgraha karavAnI Teva ja nahIM. lobha nAmano guNa ja nahIM, lAlacamamatA nahIM. AvA nAnapaNathI prAkRta guNo UMcA laIne ja AvelA. 43
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.3] oblAIjiMga necara pote AkhI jiMdagI pArakAMne helpa karavA mATe ja kADhelI. gharethI kaMI kAma karavA javAnuM hoya to ADozI-pADozIne pUchI temanA kAma joDe patAvI AvatA. tethI temane phero nA khAvo paDe. Ama pote potAnuM kAma karatA karatA AjubAjuvALAne paNa helpaphula thaI jAya. potAne AnaMda Ave ane AjubAjuvALA rAjI thAya. bhAdaraNathI vaDodarA Ave toye lokoe maMgAvelI cIjavastuo kharIdIne laI jAya. potAnA gAMThanA paisA umerIne paNa "vastu sastI maLI' ema jaNAve. lokone duHkha nA thAya e rIte pote helpa kare. potAnA vADAmAMye kazuMka vAve, dUdhI-makAI evuM kaMIka te pachI lokone ApI AvatA. Ama AkhI jiMdagI emano oNblAIjiMga necara rahelo. | [10.4] mAra khAya tyAM tarata choDI de bALaka risAya ema pote nAnapaNamAM eka-be vakhata risAyelA, madhara pAse. paNa risAyAnuM pariNAma dekhyuM ke be khoTa gaI. khAvAnuMye nA maLyuM ane koIe bhAreya nA pUchayo. emanuM khAvAnuM bIjAne bhAge jatuM rahyuM. pote vicakSaNa eTale dareka anubhavanI noMdha karIne potAnI bhUla samajAya ke A risAvuM e bhayaMkara khoTa ja che. have jiMdagImAM kyAreya risAvuM nathI. pharI evI bhUla thavA dIdhI nahIM. [10.5] jANyuM jagata polaMpola aMbAlAla jagata vyavahAranA oNljharvezana jhINavaTathI karatA. koI mANasa mRtyu pAmyo hoya to gharavALA-kuTuMbIo bhegA thAya ane poka mUke, chAtI kUTe. emano hArTilI svabhAva te AvuM dekhIne bahu duHkha thAya. pachI UMDA utarI tapAsa karI to jaDyuM ke chAtI kUTatA nathI, A to hAtha upara hAtha athADIne moTo avAja kare che. mAthe lugaDuM DhAMkeluM hoya te raDavAno avAja kare. bAkI A to pola nIkaLI ! tyArathI jagata laukika che, polaMpola che, te samajI gayA. mATe emanuM alaukika tarapha AgaLa 44
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ vadhavAnuM cAlu thaI gayuM. takalAdI uparanA moha tUTatA gayA ane saMsAranuM svarUpa kSaNe kSaNe bhaya, upAdhivALuM dekhAtuM gayuM. kudaratI cIjo badhI lona upara che, maphata maLatI nathI. je levuM hoya te lejo paNa e rIpe karavuM paDaze, evuM tAraNa nAnI vayamAM AvI gayuM hatuM. [10.1] vidha vidha bhaya sAme... bALaka nAnuM hoya to ene bhUta, sApa, vIMchI, bahAravaTiyAno bhaya lAge, maraNano bhaya lAge evuM bALapaNamAM aMbAlAlaneya bhaya hato. paNa emanAmAM vizeSatA e hatI ke bhayanI sAme paDatA. vAstavikatAmAM bhaya che ke nahIM, kayA kAraNathI bhaya lAge che te mULamAMthI zodhI kADhatA. ane joDe joDe jAta uparanI zraddhA hatI ke mane kazuM thAya ja nahIM ! chevaTe khoLI kADhe ke A to badhI kalpanAo ja che eka jAtanI ! koI jagyAe mahuDAnA jhADamAM bhUta rahe che, tyAM bhUtanA bhaDakA jovA maLe che, evI sAMbhaLelI vAtane tapAsa karI to jaDyuM ke mANasa aMdhArI rAte bIDI saLagAvato hato. koI jagyAe aMdhArAmAM bAvaLanuM ThUMThuM tene bhUta manAve. potAno nIDara svabhAva eTale satyatA zodhI kADhelI. [10.7] yamarAjatA bhaya sAme zodhakhoLa e jamAnAmAM AkhA hindustAnamAM evI mAnyatAo hatI ke mANasa marI javAno thAya tyAre jamarA (yamarAja) eno jIva levA Ave. kUtaruM raDe eTale jamarA AvI gayA che, have e jIva laIne jaze. pAchuM pApa karyA hoya to jamarA mAratA mAratA laI jaze. AvI vAtothI lokone bhaya pesI jAya, nAnA chokarAne to gabharAmaNa thaI jAya ! aMbAlAlane tera varSanI uMmare A jamarAnA bhayane lIdhe enA saMbaMdhI vicAraNA cAlu thaI gaI hatI ke AnI hakIkata zuM che ? pachI to Thera Thera tapAsa karatA gayA. paMDitone pUchayuM, brAhmaNone pUchayuM paNa sAcI vAta jANavA nA maLI. khUba tapAsa karI, vicAraNA karatA rahyA. chevaTe paccIsame varSe khoLI kADhyuM ke jamarA nAmanuM koI jIvaDuM ja nathI, koI deva paNa nathI. yamarAja nathI paNa niyamarAja che. 45
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatane niyama ja calAvyA kare che. niyamane AdhIna che A jagata. bIjo koI calAvanAra nathI. niyamathI janme che, niyamathI mare che; niyamathI rAta thAya, niyamathI divasa thAya; kudaratano niyama ja che evo ! Ama vAstavika jJAna khulluM karIne lokone nirbhaya banAvyA. [10.8] bhagavAna viSe AgavI samaja nAnI uMmarathI emane saMsAra baMdhanarUpa lAgI gayelo. emane paravazatA nahotI gamatI. teo skUlamAMthI chUTIne sAdhu-saMtonI sevA karavA jatA. te eka mahArAje sevAthI rAjI thaIne kahyuM ke "bhagavAna tumako mokSa meM le jAyegA." tyAre emane vicAradhArA zarU thaI gayelI ke 'bhagavAna mane mokSe laI jAya to bhagavAna uparI Thare, to mokSa ene kahevAya nahIM. mATe bhagavAna ane mokSa be sAthe virodhAbhAsa che. bhagavAna mArI mahIM ja che, mane jaDyA nathI. bAkI bhagavAna mokSa Ape to e mokSa kahevAya nahIM. mokSa eTale koI uparI nahIM, koI anDarahenDa nahIM. potAnA bleDarsa ane potAnI misTeksa e ja potAnA uparI che. e bhAMgI nAkhe to pote potAnA bhagavAna joDe abheda svarUpa thaI jAya.' [10.9] sAcA gurunI oLakha pahelethI ja nAnapaNamAM guru pAse kaMThI baMdhAvelI. kaMThI tUTI gaI te pharI kaMThI nA baMdhAvI. madhare kahyuM ke tane loka nugaro" kaheze. tyAre pote kahyuM ke bhale kahetA. emanI mAnyatA hatI ke guru eTale prakAza dharanAra. je mane pratyakSa jJAna nA Ape, prakAza nA dhare, e guru mane kAmanA nathI. kaMI paNa vAMce zAstranuM, to vijJAnI mANasa eTale vAtane sTaDImAM pUrI laI letA, tAraNa kADhI letA. zAstramAM lakhelAthI AgaLa potAne mahIMthI sUkSma phoDa paDI jatA. lokamata, lokasaMjJAthI haMmezAM UlaTuM ja cAlelA. chevaTe mahIMvALA bhagavAnane pUchIne paNa potAnI sUjhathI AgaLa vadhelA. [10.10] jJAtInA lakSaNa, tAnapaNathI ATha-nava varSanI uMmaramAM paNa mijAja pAvaravALo, te saLI 46
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavAnI Teva. phAdharanA kahevAthI eka vaNika zeThane kAma mATe pUchavA javAnuM thayuM. nAnI uMmara eTale ramavA javAmAM utAvaLa hatI, pelA zeTha javAba nA Ape ne galuDiyAne ramADa ramADa kare. te Amane akaLAmaNa thAya. chevaTe galUDiyAnI pUMchaDI dabAvI, te galUDiyAe zeThane bacakuM bharI lIdhuM. te pachI zeTha kurakuriyAne mAravA mAMDyA. mULa gunegAra koNa che e jANatA nathI, tethI nimittane bacakAM bharavA te AnuM nAma ! Ama nAnI uMmarathI kartA-nimittanA siddhAMtonI samajaNa zarU thaI gaI hatI. nAnapaNamAM potAno TuvAla koI ArAmathI vApare ane pote ahIM duHkhI thAya, te prasaMga parathI jJAna jaDyuM ke bhogavuM chuM huM, to bhUla mArI ! nyAya khoLavA jatA mAra paDato, tethI samajAyuM ke je bane che te ApaNA karmanA udaya pramANe ja. nAnA hoya tyAre penathI ramatA. penanA TUkaDA nAnI DabbImAM dUrathI nAkhavAnA. pote dhAryA vagara nAkhe toye pena DabbImAM paDe ! mane to AvaDatuM nahotuM to A karyuM koNe ? ramata ramatA ramatA jaDyuM ke A badhuM che vyavasthita ! jIvanamAM nAnA-moTA prasaMgo jANyA bAda prazna to Ubho thAya ne ke kayA AdhAre AvuM adbhuta jJAna pragaTa thayuM ? dAdAzrI kahe che ke amane A "baTa necarala', kudaratI rIte ja jJAna pragaTa thayuM che ! teo dilanA sAcA hatA, sinsiara hatA ane chUTavAnI kAmanA hatI, tethI samakita jevuM kaMIka thaze, evo bhAva raheto. paNa A to pUrNa ajavALuM thaI gayuM ! lokonIye puNya haze, vizvanuM kalyANa thavAnuM haze, te AvA ajAyaba jJAnI pragaTyA ane AvuM adbhuta akrama vijJAna pragaTyuM ! 47
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ (anukramaNikA) [1] bALapaNa [1.1] kuTuMbano paricaya saMkSipta paricaya jJAnI taNo 1 nahoto evo bhava, paNa hatI. 8 dhanya dhanya bhUmi tarasALI, jamyA... 2 jJAnInA janmano lAbha maLe samagra... 8 avataryA e dhanya divase A... 3 maLe najIkanAne lAbha paNa savaLo. 9 vatana, carotarI cha gAmamAMnA.. 4 kuTuMbamAM janmavAthI nahIM paNa.. 10 ame mULa aDAlajanA 5 sAta peDhIthI na game koIne "sALo'... 10 "mA" jAtavAna, 'bApa" kuLavAna pa sALA tarIke apamAna thatA citaryuM.. 11 guNo badhuM mAruM laIne Avelo. 6 samajAyo khoTo ahaMkAra, khullI. 11 devI kuTuMba tethI namaskAra kare... 7 kaMI paNa lAlaca nahIM evI gajabanI...12 [1.2] nirdoSa grAmyajIvana mA aMbenA lAla, 'aMbAlAla' 14 e vakhatamAM gAmanI badhI chokarIo...18 galagoTA jevuM zarIra tethI kahetA... 14 dhanya che e bhadrika vicArovALI... 18 dasa varSa sudhInI uMmara toya rahetA... 16 bhArobhAra nirdoSatA bhareluM.... digaMbara eTale bhAna ja nahIM. 17 AvuM joyeluM ja nahIMne ! [1.3] nAnapaNathI gaNatara UMcuM pANI caDe, "sAta samoliyo'. 22 AjanA chokarAo mAtra bhaNataramAM... 25 koIka ja hoya sAta samoliyo ra3 cAra varSa sudhInuM badhuMya yAda sAta samoliyo tethI na thaI.... 23 mohI jIva to bhUlI jAya prekTikala ne dhyAna rAkhe cogaradamanuM 24 gammatane mAnyuM sAcuM [14] ramatagamata badhA jevI ja nirdoSa ramato-tophAna 29 cAlyA nAnapaNathI lokapravAha viruddha 31 pote bhANAbhAI thayA, tethI gaNe... 30 rAjAnI jema phaTAkaDA phoDatA jotA,.. 32 makarasaMkrAMti kharI rIte sUryane... 30 khelelA nirdoSa hoLInI ramata.... 32. [2] zaikSaNika jIvata [2.1] bhaNavuM hatuM bhagavAna zodhavAnuM 'bhaNIne ja AvelA" sAMbhaLatA. 34 be varSamAM je bhASA AvaDe, na. 40 rophane lIdhe ghaMTa vAgyA pachI.... 35 enuM e ja ajJAna bhaNe ne pAchuM... 41 skUlamAM mAstaroyaDaratA mArAthI 36 varlDanuM kalyANa karavAnuM nimitta. 41 bIjA badhA jyAM phela, tyAM dAdA... 37 keTalAka mAstaro amArA para khuza 42 48.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ w w w w w kaoNmanasensa badhI bAjunI, paNa... 37 bhagavAna khoLyA, laghutama zIkhatA 44 mAstaranA Thapake kahyuM ke huM to... 38 cauda varSe vicAra pariNAmanA 45 ATalA varSanA bhaNatara prApti zuM? 39 DhaLyo svabhAva laghutama bhaNI, te. 46 ATalA varSamAM to bhagavAna.. 39 [2.2] meTrika phela vilAyata mokalI sUbA banAvavA. 48 bhaI jANe vAMce che ne ame karatA. 61 samajI gayA sUbo banAvavA... 50 sarakhesarakhA maLI Ave, te gAyako 61 huM sUbo thaIza to sarasUbo pAcho... 51 joItuM'tuM evuM yojanAbaddha rIte. 62 koI mane DaphanAve, ene mATe ame para mAre bhaNavuM hatuM A, "mAthe uparI. 63 na joIe kazuMya, pachI uparI zene... para jenI pAse saMtoSarUpI dhana ene zuM.... 63 gharanA uparI ochA che te navo. 53 chUTavA mATe sAMbhaLI lIdhI kacakaca 64 bhagavAnathI na dabAya e konAthI pa4 "mAruM rakhaDI paDaze" evo bhaya nathI 65 AI DonTa vonTa Tu sarva enI.. pa4 bhAI pAse paNa na thayA lAcAra 6pa chevaTe pAnanI dukAna kADhIza paNa... 55 kaMTALIne moTAbhAIe lagADyA. 66 atUTa bharoso potAnA prArabdha para pa6 khumArIvALAne badhI cIja maLe 66 jarUriyAta ochI, tethI AvaDe... pa6 hAtha ghAle temAM tarata ja eksaparTa 67 nakkI karyuM ke mAre meTrika pAsa thavuM... pa7 gulAmImAMthI mukta kare e kharuM jJAna 68 dhamakI ApI lIdhuM phorma 58 vyavahAre meTrika phela, adhyAtma TaoNpa 69 vAMcavAnuM bahAnuM kADhI rahyA.. 60 [3] e jamAnAmAM karI mojamajA be rUpiyAmAM bAdazAha jevI sAhebI 71 kamAyA paisA nATakanA konTrAkTamAM 83 jevI paisAnI kiMmata, evI. 73 pahelAM lAgyuM ke sinemAthI... 84 rasa-kasa ghaTyA phaLo-anAjamAM 74 kaLiyuga AgaLa vadhI rahyo che 85 asala svAdane nA oLakhe. 75 ekAMtamAM besatA mahIMthI maLyo. 86 alabelI nagarI muMbaI ne.. 76 je bagADanAra saMyoga che e ja sudhAre 86 tAjamahela haoNTala karatA. 77 A sAdhano kalyANanA moTA nimitta.... 87 gayA bhajiyAM khAvA traNa mAIla... 78 harijanano tiraskAra nahoto pasaMda 88 amane bhAve jalebI, paNa dUdhapAka. 78 tiraskArathI thayuM hindustAna du:khI 89 phATeluM dhotiyuM paheryuM kaLAthI 79 nAnapaNamAM gAMdhIjIne sAMbhaLavA... 90 ekamAMthI karyA pAna be 79 pAghaDIno eka AMTo kholyo tyAM... 92 UDyo nA chAMTo kapaDuM dhovAmAM 80 judI jAtanI zodhakhoLa amArI vahelA UThavA karelI kaLA 80 gAMdhIjIe dekhADyuM ne pheravI prajAne 92 nAnapaNathI moDethI nAhavAnI Teva 82 vallabhabhAIe sarvasva prakAranI... 5 ra 49
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAlatI veLA bhoMya khakhaDatI 82 lokhaMDI puruSe bAMdhI deDakAnI pAnaserI 94 ahaMkAranA AdhAre aMgUTho dharI.. 83 [4] aNasamajaNanI bhUlo bhAgIdArane banAvyA babUcaka 95 bIjAnA khetaromAMthI corIne khAtA...105 have bhUla samajAya, mazkarIo... 95 bharelA mohe karAvI vIMTInI corI 106 zIkhyA khoTA guruothI mazkarI 96 'paDI ne jaDI, meM kyAM corI ?" 107 vadhAre buddhino durupayoga. 97 vIMTI vecI paisA vAparI nAkhyA 108 jokhama mazkarIonuM bhagavAnanA. 98 jJAna pahelAM badhA jevuM ja kaLiyugI...108 aMtarAyelI buddhi, tethI 99 mAnanA AdhAre A nA zobhe 108 kusaMganA ravADe caDyA bhAIbaMdho... 100 maLe to pAMcaso gaNA pAchA ApuM.... 110 sigareTathI saLagI UThya, bahu... 101 amArA taraphathI prApta thAo e... 110 pAnAnI ramatamAM chetarAyA.... 102 koInuM bAkI nA raho, anekagaNA.... 111 chetarAIne maLyuM e jJAna, tethI... 104 paNa AmAM rahI pavitratA cAritranI 111 [5] madhara [5.1] saMskArI mAtA bahu puNyazALI ne rUpALA... 113 lokone premathI jamADavAmAM ja pote...116 kAyama sadAvrata thatA te ghera janma...113 bAnI dhIraje bApujIne bacAvyA 117 bAnuM moTuM jotA ja dukhiyo te.... 114 bahu suMvALA te zeraDA paDe 117 jhaverabAnI parsanAliTInI chApa.... 115 saMskAra UMcA, te vahunA vahu thaIne..117 samatA-khAnadAnI, te pajavanA... 116 AvA guNone lIdhe bA para moha 119 [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI bAne pajavyA kRSNa bhagavAnanI... 120 "AvA khAnadAna mANasa AvuM.... 140 kSatriya blaDa, te ghaDImAM haldI.... 120 thAkyA hatA te pharI mahenatanI... 141 mAra khAIne Avaje, mArIza.. 121 jhaTapaTa saheluM saTTa banAvyuM. 142 AvA madhara mahAvIra banAve 122 game tevA saMjogomAM bhAva. 143 kSatriyo e DAhImAnA gAMDA... 122 tamAruM mana bagaDaze to vairAga... 143 saraLatAne lIdhe bAe nA.... 123 sAduM banAvajo paNa bhAva bagADazo...144 hetu vagara nahIM, paNa jo nAma. 124 AbarU mATe nahIM paNa premapUrvaka... 144 pUrvanAM saMskAra, madharanuM joIne... 124 jagata prema khoLe che, vastu nahIM 145 pahelAM to mAMkaNa para bahu cIDha 125 ekavAra cetavyA pachI e niyama... 146 mAMkaNa kaMI Tiphina laIne nathI... 126 bIjAnA mana bagaDyA, te nathI... 147 jene banAvI nA zakIe ene na. 128 "ame nAnA chatAMya bA pUchatA 147 dAdAnI AgavI zailI, mAMkaNa. 129 bAno mahAna upakAra, paradeza na. 148 50
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANasanA ja parasevAmAMthI... 129 "mAre to huM Avyo eTale basa ! 148 AhAra phakta manuSyanuM lohI 130 'darzana karavA jevo tuM ekalo ja !" 149 nirbhaya karyA ne nirAMte jamADatA 130 "mAro bhagavAna tuM chuM" oLakhI. 150 Amane chellAmAM chelluM pada !! 131 tArI AvI vAto mane bahu game 150 karaDe tyAre khabara paDe, prema kyAM? 131 bAnuM mana nA dubhAya, mATe traNa.. 151 tapa karIne paNa mAMkaNa joDe... 13ra traNeyanA mananA samAdhAna mATe upara jAgatA jamADIne hisAba cUkate 133 jamavAnuM pramANa enuM e ja 15ra jAgatA jamADe tenA coryAsI. 134 rAjI rAkhIne kAma levAnuM che 153 adbhuta bijhanesa dAdAno... 135 taTasthatAthI nirIkSaNa karyo bAno... 153 jAgatA karaDavA dIdhA te jJAna.... 136 AgavI zodhakhoLa dAdAnI, "Aje..154 cUkavI yo hisAba, pachI na. 137 have thoDA dahADAnA mahemAna, karo.. 155 mAMkaNane kADho, paNa mAro nahIM 137 asahya duHkha vakhate sahI thaI jAya... 156 pathArImAM mUkatAya nA karaDe, te... 138 sahI thayA pachI ja Ave maraNa 156 jamavAnuM pUruM thayuM ne mahemAna. 138 madhara chellI sthitimAM hatA tyAre. 157 atyAre kyAMthI AvyA?". 139 madharano prema ne ajJAna tethI raDavuM. 157 [6] phAdhara rAjezrI mANasa ne saraLa jIvana 159 phAdharane chetaryA, te pachI khUba. 163 pitAjIne lAgyuM ke judo ja che.. 159 amArI hAjarImAM phAdharano. 164 mAre to bhagavAna ja joItA hatA 161 badhAne hajI phAdhara che, mAre kema.... 166 mArA janmAkSara bahu UMcA, tethI... 161 mA-bApanI sevA e pratyakSa-rokaDuM 166 phAdhara moTAbhAIneya vaDhavA nA de 162 jIvanamAM je karyuM hoya te ja chelle... 167 phAdharane jijJAsAvaza prazno pUcha...162 chelle TAIme Ave AkhA jIvananuM...168 oLakhI svabhAva jagatano... 163 [7] moTAbhAI rAjavaMzI puruSa jevA lAgatA. 170 bahu vasamo svabhAva, te badhe ropha. 190 jovA jevo vaibhava moTAbhAIno 171 vIMchIne mAre tethI vadhAre karaDe.. 191 parsanAliTI ne tejasvI AMkhone 172 mane na posAya hiMsA, moTAbhAIthI...191 pUrvabhavanA yogI te jabarajasta.... 173 bhAIno prema bahu, paNa bIjo meLa... 192 bhAIe karI Takora, 'tane ghoDI... 174 hiMsAnA matamAM judA paNa. 192 gussAmAM pheMkI dIdhA sTava ne kapa... 174 siMha ghAsa nA khAya kadI 193 bahu torIvALA te jamavA nA. 177 kamizana le evA nahotA paNa... 194 pUrvanI puNyanA lIdhe loko... 179 jo tame khAnadAna, to AvuM na zobhe 195 chokarAM zuM dhADe devA che', te na... 180 bhAInI kuTeve paisAnI bhIDa 195 55
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjezrI ne dayALu, te lokone... 181 bahu vItyA pachI svataMtra karyuM.... 196 majUrono pakSa laI, phojadAraneya... 182 moTAbhAIne dArU choDAvavA na karI. 197 nA gabharAya gAyakavADanA... 182 mAruM hita bhAIne sukha thAya. 198 koInIya gulAmI pasaMda nahotI. 184 jo A eka kuTeva nA hota to... 198 sUbAne paNa phaphaDAve ne ghera beThA. 185 spiricyuMala levalamAMthI avaLI... 199 nyAyI khAtuM nahotuM tethI nahotuM. 186 puNya pratApe rophathI pathArImAM ja... 199 brAnDInI latathI kiMmata jatI rahI...186 na gayA koIne tyAM smazAnamAM.. mArI vera bAMdhavA taiyArI nahIM... 187 chevaTe dArU choDI karyA upavAsa 201 pAchaLa to sahu bole, mArI rUbarU...187 DaoNkTara to nimitta, mULa kAraNa... 201 mArIne Avaje, bicAro thaIne. 188 'huM chuM pUrvabhavano yogI' bolyA.. 203 mane hiMsAno bhaya, moTAbhAIne... 189 [8] bhAbhI [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba bhAbhI hatA bIjIvAranA ne. 204 TikiTanI corIthI bacyA be AnA 223 tuM 'hA' kahe, nahIM to aMbAlAla.. 204 vAsadamAM khAdhA bhajiyAM ne pIdhA... 223 bhAIne lIdhe mahArANI jevo ropha 205 AbarU na jAya eTale bhAIne... 223 strIcAritra oLakhatA zIkhyA.. 206 puNyazALI te cAnA TAIme cA... 224 siMha jevA bhAIne kapaTathI... 207 paisA nahIM, eDresa nahIM, mitrane 225 oLakhe nakhazIkha bhAbhIne, te. 208 vagara saranAme hoziyArIthI zodhI. 226 'paDIza sUrasAgaramAM', trAguM... 209 dhanabhAga amArA, te tame mAre tyAM.... 228 kaLA karI bhAIne dekhADyuM. 210 sukhamAM zodhyuM du:kha, saMDAsamAMya kyU 229 bIjI vakhata paiNIne mUrakha bane 211 amAre to kudaratI rIte kyU bhegI... 230 bhAIne vazamAM rAkhavA kare kImiyo ra11 hAtha kALA thAya e dhaMdho mAro nahIM ra31 bhAI bhoLA tethI bhAbhIne hAtha. 213 konTrAkTamAM sarvisa nA karavI paDe. 231 huM hisAba nahIM ApuM, mArI... 214 phrI kAma karIza, pachI e mane... 232 bhAbhInA nimitte ghara choDI... 214 huM tamAro sarvanTa nahIM paNa pArTanara. 232 ADakatarI rIte trAsa Ape amane ra15 moTAbhAInI maryAdA rAkhI, pAchA. 233 veDhamImAM joIe ghI vadhAre ne. 215 aNasamajaNanI bhAMjagaDa, te nAsI... 234 bhAbhI jamavAnA TAIme ja. ra15 moTAbhAI bolyA, "arere ! tane... 235 bhAbhIthI paravaza rahevA karatA. 216 AzvAsana ApanAro ja raDAvI... 236 eka paisoya joDe rAkhyo nahIM. 217 bhAbhInA trAgA oLakhIne na. 237 mAMgatA nA phAve te jUThuM bolIne. 218 karatA AvaDe nahIM paNa oLakhI... 238 jJAna pachI na rahyo e ahaMkAra 218 AkhI duniyAnA trAgA utAruM... 238 52
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ jarUra jeTalA ja lIdhA paisA 219 tamArI pAsethI ja zIkhyo A kaLA 239 helpa karI hatI mitrane, te. 219 kaLAthI ThaMDA pADI dIdhA bhAbhIne 239 koIne tyAM javAnI IcchA nahIM220 bhAbhI pAsethI zIkhyo ne thayo. 241 TikiTano cArja vadhI gayelo tethI 221 oLakhI jau strIcAritrane, na... 242 akkala calAvI kADhyo rasto 221 bhAbhI mAstara ne huM ziSya, zIkhyo... ra4ra vagara TikiTe, khudAbakSa tarIke 222 strIcAritramAM pAsa thayA pachI ja.. 243 [8.2] bhAbhIne upakArI gayA bhAbhIe utAryo amAro ahaMkAra 244 oNsTrakazanathI thAya pragatinA... 247 lAge duzmana paNa samajAya to... 245 mArA vairAganA nimitta banyA bhAbhI 248 maneya hitakArI thaI paDyA bhAbhI 246 mokSane dhakke caDhAve cIkaNI phAIlo 248 jJAnI thavAmAM nimitta bhAbhI 246 [8.3] vyavahAra lakSmI taNo, bhAbhI joDe karmanA gUMcavADA te nathI... 249 jJAna pachI leTa go karI nibhAvyA... rapara hakadAra nahIM chatAMya mAMgyuM te.. 250 amane bhoLA mAnI, oTImAM. 254 bhAbhIno kleIma na rAkho bAkI 250 Apta jevA mAnI, chetarAIe.... 255 chetarAIne paNa koIno kleIma... 251 emano doSa joyo ja nathI, mArI... rapa6 nA maLe Avo bhagavAna jevo... 2para chetarAya to javA de ApaNA gAme 2pa6 8.4] bhAbhInA UMcA prAkRta guNo UMcuM cAritra ane zIlavAnapaNuM 258 aMte bhagavAna jANI karatA AratI 265 paganI pAnI dekhAya nahIM ne.. 259 karmanA gUMcavADA thayA kUNA toya. ra66 bhAbhInuM cAritra UMcuM tethI... 259 divALIbA kare dAdAnI jUnI vAto 267 kaLiyugamAM "satI" A eka ja.. ra60 bhAbhI kharA ne, te pajave ra67 mAna bahu emanA para, tethI vaza 261 mahArAja, mArA aMbAlAlane kazuM... ra69 'diyara amArA lakSmaNajI jevA !" ra6ra bhAbhIne emano dharma choDAvAnoya. ra69 pAvaraphula buddhithI pADe zAstronI...ra63 pahelethI bhagavAnamAM ja ruci 269 e dharma ja emanuM rakSaNa karyuM ra63 dAdAnA brahmacarya vize.... 270 bhAbhIe kahyuM, "mane paNa jJAna.... ra64 saMsArano moha nahoto 271 nA toDAya lokono AdhAra.... ra64 dAdA ane emanA bhAbhI vacceno... 272 [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA jJAnI paNa ramakaDuM, blaDa. 274 huM morala vecAtuM leto hato 301 ahaMkAranI laDhaMDhA paNa kapaTa275 jAna choDAvavA lokoe bhatrIjAne.... 302 bhatrIjAo moTA paNa vinaya.... 276 prakRti oLakhI bodhakaLAthI lIdhuM. 303 bahAranuM koI bole to sahana.. ra77 bhatrIjo eTale manamAM bhAva ke... 304 w w w w 53
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ pitarAI bhAIomAM hatI. ra78 avaLuM bole toya jotA paoNjhiTiva 305 mArI joDe spardhA karo ne AgaLa... ra79 ahaMkAra bhagna paNa emAM guNa joyA 307 sAmAnI je zakti vakhANI, te... 280 dAdAe dhyAna rAkhI paiNAvaDAvI... 308 vaNatolya-vaNamANuM pAchuM.... 281 kADhI melatA to sahune AvaDe. 309 dAdAnA kaDaka zabdo UtAre ghena 282 huM paisA ApuM, jene chetaryA tene... 311 AdhAzIzI caDe evA zabdo. 284 mArA paisAthI sudharato hoya to.... 313 velDiMga karanAro mAra ja khAya... 285 khoLI kADhyuM ke A to mArA... 314 bhatrIjo saMjogavazAt AvuM.... 286 Ama paisAnA pANI kare ne relve 315 jarUra pUratA ja lIdhA paisA. 287 "athaDAmaNa TALo' sUtra prakAzya. 316 khAnadAna mANasane mUMjhavavuM e.... 287 niyamathI pALyuM sUtra, thaI gayo... 317 emAM enI AbarU rahI ne. 288 "athaDAmaNa TALaje', jaladI mokSe... 318 nahoya cora e, mAgatA.... 289 bhatrIjAno roga kADhavA jatA javuM. 319 khAnadAna mANasane cora kema... 290 negeTiva guNane kevI rIte.... 319 A dAdA "bhagavAna" jevA che 291 nahIM bhaNe to gaNaze mATe DonTa. 320 ATaluM AvaDI jAya to kAma... 292 dAdAnA bhatrIjAno anubhava. 321 mAgatA pahelAM paisA ApI... 294 sArA-kharAba sarTiphikeTomAMya 325 eno sagobhAI AkSepa Ape. 294 pitarAIno guNa, te ADuM bole 326 amArI jovAnI dRSTi ja judI ne 296 joI zuddhAtmA, bhamaraDA mATe nA... 3ra6 dAdAne soMpyuM to badhuM rAge paDI.. 297 nATakIya sagAI rAkhI badhA joDe 328 pakaDAya te nahIM, nathI pakaDAyA. 298 lyo tamArA pustako ne jJAna pAchA... 329 saMjogavazAt cora te cora nahIM... ra99 dAdAnI kharI oLakhANa nA paDI 330 priyuDisa rahevuM e moTo guno 299 sAmo paDagho na paDatA DAhyA thayA... 331 ame eka abhiprAyavALA, na. 300 [10] pragaTyA gaNo nAnapaNathI [10.1] asAmAnya vyakitatva pahelethI asAmAnya thavAno vicAra 333 koIne DabalarUpa na thavuM 334 na mAphaka AvyuM kapaTa, saraLatA.... 334 kapaTa-mamatA hatA ja nahIM 335 [10.2] mamatA nahIM tyAM khau kharo paNa ghera na laI.. 336 aparigrahI pahelethI, lAlaca-lobha...337 mamatA nahIM tethI jagata dise... 337 [10.3] oblAIjiMga necara chetarAIne paNa pArakAMnA kAma.. 339 game vakhANa ane "ene duHkha na. 34ra ko'kane kema karIne rAjI karuM.. 340 ATha AnA mATe zaMkA kare ne prema. 343 54
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ letA chetarAyA ne umeryA... 340 be rUpiyA mATe na thAya amAruM... 344 dukAnavALAne duHkha nA thAya. 341 vesTano karyo besTa upayoga loko.. 344 kamizanano Aropa nA Ave te 34ra [10.4] mAra khAya tyAM tarata choDI de risAyA nAnapaNamAM eka vAra 346 khoTa lAgatA risAvAnuM thayuM baMdha 350 bhAbhIne dUdha kema vadhAre, te 347 pharI pastAvo karavo na paDe evI. 350 enI mA ahIM nathI, te ene... 348 risAyelA mATe nA UbhuM rahe jagata 351 risAyelo khoLe risponsa 348 saravaiye vepAra che khoTano upara hisAbe jaDI mAtra khoTa 349 [10.5] jANyuM jagata polaMpola joI pokanI banAvaTa 353 chetarAIne jagatanI pola pakaDato. 358 bhoLA dilanA te pahelAM mAnyuM... 354 jAya jamAInI kANamAM paNa na. 359 laukika vyavahAramAM zodhI kADhI.... 354 enA banevInI ciMtAmAM huM jANuM... 361 InDiyana pajhala, na pahoMcI vaLe.... 355 duniyAnuM nirIkSaNa karI chevaTe... 362 laukika rIte sAcuM paNa thaI gayo...356 takalAdI upara cIDa pahelethI 363 pola bahAra nathI paDatI, tethI.... 356 jagatane jANyuM pApanuM saMgrahasthAna 363 AkhI duniyA laukika, mATe. 3pa7 kSaNe kSaNe dekhAya vikarALa, tethI.. 363 marI gayo tenuM nahIM paNa 358 [107] vidha vidha bhaya sAme... maraNano bhaya, to thatuM ke A na... 365 e bhaDakA nahotA bhUtanA, hatA... 369 nAnapaNamAM lAgato hato sApa. 365 sAMbhaLelA jJAnanA AdhAre vahema 370 kalpanAne lIdhe bhAbhInA bhUtanI... 366 bAvaLanuM ThUMThuM lAgyuM bhUta sama 370 lokoe kaheluM te dekhAyuM. 367 kSatriya svabhAva te nIDaratAno guNa.... 371 zUrAtanavALo svabhAva, te... 368 e che kalpanAnI bhUtAvaLa AtmazraddhA ke "mane kazuM thAya.. 369 [10.7] yamarAjatA bhaya sAme zodhakhoLa jamarAnI avaLI mAnyatA... 373 jagatane gAMThe nahIM evo gAMDo 380 dasa varSeya vicAra AvatA... 373 sAmo paDIza paNa lokone duHkha na... 380 kUtaruM raDe eTale jamarA AvyA.... 374 te cAlI jabarajasta vicAraNA 381 citaryA phoTA jamarAnA bIka... 375 karyuM jAhera, "jamarA nAmanuM jIvaDuM... 382 badhAne helpa thAya eTale rAtrinI..375 jamarAnA khoTA bhayathI mArI. 383 kUtaruM raDatA thaI bhramaNA, "jamarA...376 niyamarAja te thaI gayuM yamarAja 383 sAMbhaLelA ne zraddhelA jJAne karI.. 377 niyama-rAjathI lAge nahIM bhaya 384 55 o o 372
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAkAne to laI jaze paNa mane zuM....377 hetu pApa karatA aTakAvavAno 385 bhayanA jJAna sAme bIjuM jJAna. 378 pApa ochA thayA nahIM ne jamarA... 386 savAre kAkA hemakhema, lAgI.... 379 AkhI duniyAnA bhUtA kADhavA.... 387 mAMDI tapAsa, jamarAnI vAta... 379 eka-eka zabda apUrva, tethI ja. 387 [10.8] bhagavAna viSe AgavI samaja sAcA dilano eTale bhagavAna... 389 baLavAkhora ne nispRhI svabhAvane... 397 sAdhu-saMtonI sevA karavI bahu 389 aMte khoLI kADhyA sAcA bhagavAnane 398 bhagavAna mokSe laI jaze'. 391 bhagavAna potAnuM ja svarUpa, na. 398 bhagavAna uparI evo mokSa nA.... 391 uparI e ja upAdhi 399 bhagavAna tamArI kalpanA jevA... 392 bhagavAnane bhajIne emanA jevo... 400 besADyA pachI UThADe e mokSa... 393 nAma saMbhAratA duHkha dUra thAya paNa... 400 rileTivamAM upakArI cAle paNa.... 393 aMdaravALA bhagavAnane ja kaheto 401 khoLI kADhyuM ke mAro-tamAro... 394 jene anDarahenDa nA game, tene... 401 na posAya bhagavAna TaiDakAve te 395 khoTuM karatA aTake eTale bhagavAna.. 402 bhagavAna uparI ane mokSa, e.. 395 bhagavAna nahIM paNa mArI bhUlo e..402 mokSa eTale no anDarahenDa... 396 Atmayoga sivAyanA yogo... 403 mAre mArI aMdaravALA bhagavAna... 396 ciMtA ghaTADe nahIM te lAITa zuM.... 404 10.9] sAcA gurunI oLakha pahelethI ja koI dharma nahIM paNa vItarAga... 406 pariNAma dekhAyA ja kare, tethI kaze...411 mane kaMIka zikhavADe, tyAM baMdhAvuM...406 lokoe mAnelA sukhamAM na dIThuM sukha 412 bahu dahADA chetarAyo, have nA... 407 koInI nakala nA kare enuM nAma... 412 mamatA-svArtha nahIM, tethI nA... 408 mAMhyalA bhagavAnane vaDhato ke. 413 nAnI uMmare guru mATenI yathArtha. 409 vAMkAcUkA rastAne badale game. 414 mAre to sAco brahmasaMbaMdha. 409 potAnA dhArela raste cAlI chevaTe... 415 pariNAma pakaDanAruM 'vijJAnI 410 [10.10] jJAtInA lakSaNa, nAnapaNathI utAvaLiyo ane TIkhaLI svabhAva 416 nimittane bacakAM na bhare te... 420 kUtarAne ramADavAmAM citta, mArI.... 416 jaDyuM 'bhogave enI bhUla' 421 kSatriyaputra ne magaja tophAnI, te..417 baLatarA thatA hisAba kADhI zodhyuM,421 gunegAra jANyA vagara nimittane...418 vyavasthita khoLyuM nAnapaNamAM 421 nimittane bacakAM to kUtarAmAM ne...419 dilanA sAcAne "sAcuM maLyuM 422 56
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa "dAdA bhagavAna' bhAga-1 [1] bALapaNa [1.1] kuTuMbato paricaya saMkSipta paricaya jJAtI taNo praznakartA : ApanuM jIvana caritra TUMkAmAM kaho. dAdAnuM mULa nAma zuM ? dAdAzrI : mAruM nAma aMbAlAla mULajIbhAI paTela, gAma bhAdaraNa ane kuTuMba sAruM. amArA bA (madhara) jhaverabA. mArA phAdhara (pitA) emane loko "mULajIkAkA' kahe ane mArA moTAbhAInuM nAma maNibhAI. praznakartA : Ape abhyAsa kyAM sudhI karelo dAdA ? dAdAzrI kazuM AvaDatuM nahotuM AvuM tevuM, "meTrika phela" thayelo chuM. praznakartA : tamAro vyavasAya ? dAdAzrI : dhaMdho amAro bilDiMga konTrAkTano hato, je pahelethI ja mArA bradharano hato. temAM huM joInTa thayelo. praznakartA: pachI lagna karyA ke ? dAdAzrI : hA, lagna paMdara varSa karyA. mArA vAIpha che, hIrAbA. praznakartA : pachI tamane keTalA saMtAno thayA ?
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : saMtAno be thayelA. beu nAnapaNamAM ja gujarI gayelA. praznakartA: jJAna kyAre thayuM, e kaho have. dAdAzrI : e 1958nI sAlamAM thayuM, suratanA sTezana upara. praznakartA : AdhyAtmika mATe ApanA anubhavo, vicAro jaNAvo. dAdAzrI: huM mana-vacana-kAyAthI tadana judo rahuM chuM, tadana nirALo rahuM chuM. chatAM kevaLajJAna thayuM nathI, kALane AdhAre cAra DigrI te pacyuM nathI. praznakartA Apane sauthI vadhu priya vastu kaI ? dAdAzrI : mane AtmA sivAya koI vastu priya nathI. dhanya dhanya bhUmi tarasALI, jamyA jyAM akrama jJAtI praznakartA: dAdA, ApanuM janma sthaLa ? dAdAzrI : amAro janma tarasALI gAmamAM, mosALamAM thayelo. praznakartA te mosALamAM thayelo e ApanuM RNAnubaMdhane? dAdAzrI : hA, mAmIe to amane bAnI peThe rAkhelA. huM nAno hato, te vakhate gAmamAM dhADa paDelI. te gAmamAM A ghara moTuM eTale tyAM pahelI dhADa paDe. eTale amArA mAmI mane keDamAM ghAlIne pelI nAnI oraDImAM laI gayA ne tyAM saMtAI gayelA. praznakartA: dAdA tarasALImAM janmelA eTale tyAMya maMdira thaze ne ? dAdAzrI : are, maMdira nahIM, e jagyAnA to keTalAya rUpiyA Avaze, te to bhagavAna jANe ! praznakartA : e to kaMI ochA vecavAnA che, dAdA ? e to mahAbhAgya ke evuM e ghara, dAdA janmyA tyAM ! dAdAzrI : tyAM e rUmamAM darzana karavA jAya che. e rUma vecAtI levI che lAkho rUpiyA kharcIneya. choDe nahIMne A loko !
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.1] kuTuMbano paricaya 3 praznakartA : nA choDe, dAdA. dAdAzrI : bhAdaraNanuM makAneya choDe nahIM. praznakartA : nA choDe, dAdA. dAdAzrI : jyAM pagalAM paDyA tyAM tIratha thaI jAya ! praznakartA : hA, dAdA, ApanA pagalAM paDelA. A dAdA to haratuMpharatuM jIvatuM-jAgatuM bolatuM vidyamAna tIrtha ! dAdAzrI : varlDanI moTI ajAyabI che ! paNa loko jANe nahIM ne bicArA, eTale zuM thAya ? avataryA e dhanya divase A paramAtmA praznakartA : dAdA, ApanI janma tArIkha kaI che e jANavuM che. dAdAzrI : tame kahone emane, tame jANo cho ne ? (dAdAzrI bIjA mahAtmAne kahe che.) praznakartA : saMvata 1965, kArataka suda caudasa. ane aMgrejInI 1908 paNa tArIkha kaI? dAdAzrI : sAtamI navembara, terasa che paNa loko caudasa ujave che. emAM kaMIka TAImano phera che thoDoka. praznakartA : haMa. kharekhara terasa che? dAdAzrI : evuM pelAmAM lakheluM che terasa, caudaseya hoya. A divALI pachI che te janmajayaMtI ujavAze, caudase. praznakartA : eTale kArataka suda caudasa ? dAdAzrI : Ameya chIe caudasa (jJAnadazAmAM) ane janmajayaMtIye caudasanI. ame caudasa chIe, pUnama che te sImaMdhara svAmI kahevAya. praznakartA H hA, hA, gajaba kahevAya ! Apa caudasa cho?
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : Ama chIe caudasa (356 DigrI) ane janmaya caudasanA dahADe. vatana, carotarI cha gAmamAMnA bhAdaraNamAM praznakartA : janma thayo mosALamAM tarasALI gAme ane tamAruM gAma kayuM? dAdAzrI : amAruM gAma bhAdaraNa, cha-sAta hajAranI vastInuM gAma. ame to bhAdaraNanA paTela, cha gAmanA paTela. eTale pATIdAra kamyuniTImAM A TaoNpa klAsa gAmo. eTale amArI paiThaNa-beThaNa moTI hoya. praznakartA: te bahu rophavALuM gAma haze ? dAdAzrI : hA, amArA gAmamAM rivAja hato mArA janma pahelAM, (janmanA) vIsa varSa pahelAM e rivAja haze. e zuM hato ke koI paNa mANasa ghoDA para besIne gAmamAM thaIne jaI zake nahIM. rAjAya hoya, e jAya to eneya utArI mUkavAno. praznakartA : bhAdaraNa carotaramAM AvyuM ne carotara pradezane bahu vakhANyo che ghaNAM saMtoe. dAdAzrI : hA, kRpALudeve kahyuM ke "A vANiyAne tyAM janma nA thayo hota ane jo ahIMyA carotaramAM thayo hota, AvA lokomAM, to lokonuM bahu kalyANa thAta !! praznakartA eTale tame AvyA cho ne have paNa ! dAdAzrI : sahajAnaMda svAmIye vakhANyuM ke "bhAI, ahIM vaDatAlamAM maMdira bAMdhavA jevuM che. carotaramAM lImaDo, heya, enA darzana karyA karIe evo lImaDo hoya, nirAMte ! enI gatha-batha juo to hAthamAM nA Ave. be jaNa sAmAsAmI jAva tyAre ene hAthamAM gathe Ave enI to ane bIje badhe to Ama karIne "AI gayo lemaDo," UMco (jADo) thAya ja nahIM ne !
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.1] kuTuMbano paricaya ame mULa aDAlajatA bhAdaraNanI pahelAM ame mULa to paTelonA dIkarA, gAmaDAmAMthI AvelA. kayuM gAma kahyuM'tuM emaNe ? praznakartA H aDAlaja, aDAlaja. dAdAzrI : aDAlaja. zAthI ame e gAmanuM nAma yAda rAkhyuM che ? kAraNa ke mULa ame tyAMnA chIe. mULa ame aDAlajanA chIe. amArA je cha gAmavALA che ne, e badhA aDAlajanA che. gheDiyA amArA mULa aDAlajanA. praznakartA : e to mArA phAdhareya kahe che ke ApaNA bApa-dAdA tyAMnA che, mULa aDAlajanA. dAdAzrI : eya aDAlajanA, paNa have to keTalAka mahIM aDAlajanA nathI hotA pAchA. tene ApaNAthI kema kahevAya ? dabANa karIne kahevAya nahIMne ApaNAthI. eTale ApaNe to tamArA phAdhare tamane kahyuM hoya to tame sAcA, paNa AmanA phAdhare nA pADI hoya, tyAre zuM karIe ApaNe ? pATIdAra to kharA ne, kAMI pATIdAra ochA maTI jAya che ? "mA" jAtavAna, "bApa' kuLavAna praznakartA: jJAnI tarIke Apa je oLakhAyA e pahelAMnA tamArA pUrvajIvananI eTale ke tamAruM kuTuMba, mAtA-pitA, tyAMnuM vAtAvaraNa, ghaDatara, kALa enI kaMI vAta karo ne ! dAdAzrI : hA, vAtAvaraNa kuTuMbanuM sAruM, vAtAvaraNa saMskArI, saMskArI kuTuMba. mArA madhara to evA hatA ke khothA nA paDe tevA hatA. bhoMya (jamIna) sArI na hoya to choDavo zI rIte sAro thAya ? tema AmAMya mAtA sArI joIe. eTale mAro janma to bahu mulAyama hArTane peTe thayelo. amArA bA jevI strI meM atyAra sudhI joI nathI. emanA
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) je vicAro, emanuM je vartana, emanI dayA, karuNA e meM joyeluM che. eTaluM to bahu UMcAmAM UMcuM. ene huM janmasthaLa mAnuM chuM, bahu UMcuM janmasthaLa ! mane eka jaNe bItA bItA pUcheluM ke tame AvA zI rIte pAkyA ? tyAre meM kahyuM, mArI "mA" jAtavAna hatI ane 'bApu' kuLavAna hatA. kuLavAna kevA hoya ? broDa vijhana (vizALa dRSTivALA hoya. kuLavAnane DAgha na paDavo joIe, eka paNa DAgha kuLavAnane na hovo joIe. A greDa ja maLe nahIM ne, pyaoNriTI vagara ! ane phAdhara-madhara badhAnI pyaoNriTI hatI, bhAre pyaoNriTI ane Akho dahADo ko'kanA kAma kema karavA e ja A badhAno dhaMdho ! emAM madhara to bahu ja evA... amArA madharanuM to evuM hatuM ke amArA gAmamAM ghaNAM mANaso evuM kahetA'tA ke tArI madhara jevI madhara e ko'ka kALamAM ja hoya. guNo badhuM mAruM laIne Avelo, paNa madhamAM dekhavAthI pragaTya eTale phemilI sAruM ane madhara bahu saMskArI, vadhAre paDatA saMskArI. praznakartA eno Apane vAraso maLyo. dAdAzrI : vAraso to A jagatamAM jene kahe che te kahevA mAtranuM che, kharekhara vAraso hoto nathI. e phoDa judI jAtano che. Ama e laukikamAM ema kahevAya ke A vAraso maLyo che evuM paNa kharekhara karekTa vAta nathI e. e vAta pAchaLa bahu UMDI vAto che. vAraso to A maLyo paNa pUrvabhavano mAro kaMI hisAba haze ne ! pUrvanuM kaMI lAvyo hoIza ne anaMta avatAranuM ! te laIne Avelo, te A pragaTa thayuM badhuM. huM mAruM laIne Avelo eTale to AmanI ghera janma thAya ne ! emanA thakI ja pragaTa thAya. emanAmAM dekhavAthI ja pragaTa thAya. te emanuM dekhyuM tethI pragaTa thayuM.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.1] kuTuMbano paricaya daivI kuTuMba tethI namaskAra kare gAmavALA amAruM kuTuMba ghaNuM sAruM. mane to amArA gAmamAM be-traNa mANaso kahe, zuM tamArA mA-bApa ne tamArA gharane to ame namaskAra karIe chIe. zuM lAgaNIvALA, ko'kanuM kAma kADhI nAkhe evA e loko ! jeno kesa jhAlyo ne, enuM kAma ja karI nAkhe. eTalA lAgaNIvALA, dayALu, koInuM khaI jAya nahIM. pachI A haraiyA nahIM. haraiyA Dhora jevA to bheguMya kareluM hoya ne kare. have ApaNe bheguMya nA karIe. baLyuM ! ApaNA nasIbamAM hoya eTaluM Ave. te koI koI jagyAe mane page lAge. ne kahe, "dhanya che tamAruM kuTuMba!' koI dahADo eba nahIM, dAga nahIM. eka dAga nahIM. nahIM to corI che, luccAI che, evuM hoya te tiraskAra chUTe. nA chUTe ? praznakartA : chUTe. dAdAzrI : eka eba nahIM. mULajIkAkA marI gayA, te paisA nahotA toya maNibhAI kahe che, mAre to AkhI khaDakI karavI (jamADavI) che. IcchA to AkhI khaDakInI che, te karyuM. nahotA paisA, to devuM karIne karyuM. choDe nahIM ne ! ATaluM badhuM, bahu jabarA mANaso. ane paisAnI peTIo nahIM, tijorIo nahIM. zAthI mAna maLatuM haze ? A kuTuMba sAruM tethI. Ama ko'kanA mATe ja jIvatA hoya evA ja badhA janme. lokonA hAru jIvatA hoya ne, evA ja. mane to vaLI gAmamAM keTalAka paiDAM mANasa kahetA, 'bhAI, tamArI vAta kyAM thAya ? kevuM ghara ! kevuM suMvALuM ! koIne duHkha nahIM, koIne trAsa nathI Apyo." evuM te page lAge paiDAM ! zuM daivI kuTuMba ! evuM evuM kahetA. koI trAsa ApI gayo hoya ne toya ene trAsa nA Ape, kSatriyatA e. sAruM kahevAya ne ? praznakartA hAsto, ghaNuM sAruM. dAdAzrI : ane mAnabhera jIvelAne, eTale mAnanI to bhUkha badhI osarI gayelI. te paNa ahaMkAra bhego thaI gayelo ne, e kUdAkUda kare.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) nahoto evo vaibhava, paNa hatI khAnadAnInI kiMmata te khAnadAna kuTuMba, eTale jenI paiThaNa upaje, sArI rakama upaje evuM, have tyAM AgaLa janma thayo. milakata lAMbI nahIM, khAlI khAnadAnInI ja kiMmata. milakata amArI zuM ? ahIM sADA cha vIghA jamIna mosALamAM che ane dasa vIghA bhAdaraNamAM hatI. praznakartA : dAdA, tame kahyuM'tuM ne, puNya evuM hoya to janma evI jagyAe thAya ke baMgalA badhuM taiyAra ja hoya to Apano janma evI jagyAe kema na thayo? dAdAzrI : kaMI ? praznakartA : tame vaibhavamAM kema nA janmyA ? dAdAzrI : e badho vaibhava joIne ja Avelo. mane to vaibhava gamato ja nahIM karAya. mAre to nAnapaNamAMthI kazuM vaibhavanI cIja Ave to mane gamatI ja nahotI. jJAtInA janmato lAbha maLe samagra kuTuMbane praznakartA: tame je mA-bApane tyAM janma lIdho, te mA-bApane lAbha kharo tamArA thakI kaMI paNa ? dAdAzrI : e to badhAne lAbha hoya, A mA-bApane ja nahIM. pahelAM to sAta peDhIvALA sudhInA badhAne lAbha thAya ne pachI pAchA AkhA gAmane che te. cauda-paMdara peDhInuM che AkhuM gAma, e badhAne lAbha pahoMce. badhAne (amArI hAjarInuM) vAtAvaraNa pahoMce ema to. praznakartA : tame emane tyAM janma lIdho eTale emane vadhAre lAbha ke ocho lAbha evuM kaMI kharuM? dAdAzrI : cokkasa thAya ja ne ! blaDa rilezana thayuM ne! te lAbha thAya ja ne ! praznakartA: tamArA dIkarA-dIkarI emane paNa kharuM ?
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.1] kuTuMbano paricaya dAdAzrI : hA, badhAne lAbha thAya. paNa e lAbha che te pachI jo pAchA saMjogo avaLA bese to evuM lAbha ApIne avaLe raste jato rahe pachI ane savaLA saMjogo Ave to caDhI jAya upara. lAbha to avazya maLe ja. tethI lakhe ne, pelA (narasiMha mahetA) e "kuLa Ikotera tAryA re." evuM kahe ne! maLe najIkatAne lAbha paNa savaLo upayoga kare to... praznakartA : dAdA, mAre bIjuM jANavuM che ke tamArA phAdhara-madhara hatA te e loko mokSanA adhikArI to che ja paNa amArAthI vadhAre adhikArI ke ochA adhikArI ? dAdAzrI : emAM evuM kazuM nahIM. je kare enA bApanuM (lAbha le jJAnano, tene potAne phAyado). e emane lAbha maLI gayo. e lAbha haju keTalA varSa cAle e kahevAya nahIM. saMjogo sArA hoya to caDhI jAya, saMjogo avaLA hoya to avaLe laI jAya. praznakartA : avaLuM paNa laI jAya, dAdA ? dAdAzrI : hA, emAM cAle ja nahIM. koI pUche ja nahIM ne ! phakta emanI hAjarImAM janma thayo mATe enA paramANu rahyA, te paramANuno lAbha thAya. emAM kaMI evuM lakhI ApyuM nathI ke A phAdhara kAyamanA phAdhara che. tyAM to nyAya eTale nyAya. e paramANu eno lAbha thAya. phAdhara-madhare keTalo badho upakAra karyo hoya ! e badala phaLa maLI ja jAya ne ! ane AjubAju kuTuMbIo, phemilImAM badhA emane blaDano phAyado thayA vagara rahe nahIM ne ! kuLa Ikotera tAre eTale evI rIte tarelA hoya paNa pachI pAchA saMjogo avaLA maLe to e DUbe pAchA. praznakartA : barobara paNa tame emane mokSanA adhikArI karI zako ne ? dAdAzrI : nA, nA, evuM nahIM. e to saMjogo bhegA thAya ne thaI gayuM eTalo lAbha thayo. tyAM "mAruM-tAruM' nA hoya. ema ne ema saMjogo
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) bhegA thAya. ema mAnone ke A bhAI che, have e che te badhA bahArathI AvatA hoya, te kahe che, "bhaI, atyAre rAtre be vAgyA che, have dAdAne tyAM atyAre nA javAya." paNa A zuM kahe ke "bhaI, mAre to dAdA mArA gAmanA che, huM jaIza.' te emane adhikAra kharo ne eTalo ! evuM lAbha maLe. eTale najIkanAne A lAbha maLe. paramANu enI pAse hoya ne, te e badhAne. eno jo lAbha e pUro karI le to, sAMdho karI le to enA bApanuM, nahIM to sAMdho nA hoya to e UDI jAya pachI lAbha ApIne. kuTuMbamAM janmavAthI nahIM paNa AjJA pALe mokSa e to amAro eka bhatrIjo kaheto hato. mane kahe, "dAdA, have ame mokSe ja javAnA ne ?" meM kahyuM, 'nA, evuM nahIM. tame puruSArtha karazo to thaze. kaMI dAdAnI pAse jJAna lIdhuM ne dAdAnA kuLamAM janmelA, mATe e banI zake, evuM nahIM. tamArI upara kRpA vadhAre rahe. kRpA zAthI vadhAre rahe ? kAraNa ke blaDa rilezana. jaladI ukela Ave. paNa teno artha avaLo nA karAya. potAne AjJA to pALavI ja paDaze. AjJA pALyA vagara koI mANasa mokSe jAya evuM bane nahIM." sAta peDhIthI na game koIne 'sALo' thavAtuM praznakartA : dAdAne koI bahena nathI ? dAdAzrI : baheneya nahIM, phoIeya nathI. bApAne phoI nahIM, dAdAne phoI nahIM, enA dAdAneya phoI nahIM. sAta peDhIthI choDI ja nahIM. meM AnI pAchaLa nAnapaNamAM tapAsa karelI. AnuM zuM kAraNa che ? te be peDhI joI nAkhI. te badhI peDhIone sALA thavAnuM game nahIM, koIne sALA thavAnuM game nahIM. banevI thavAnuM game paNa sALA thavAnuM na game. meM kahyuM, kahevuM paDe A to ! paNa A to amArI peDhImAM paTelone tyAM joyuM. mArI sAta peDhIthI sAlo (sALo) koI thayelo nahIM, evA phemilIno mANasa chuM. bApadAdAye evuM kahe, "eya sAlA thavAnI vAta nahIM joIe." eTale kudaratI rIte ja sALo thayo nathI. e tumAkhIvALuM
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.1] kuTuMbano paricaya 11 ghara ! sAlA ja nahIM. AnA phoI janmyA te dahADe amArA vaDIla kahe, marI gayA, A gharamAM have choDI thaI. sAlA-bAlA koInA thayelA nahIM evA A loka ! pachI pUMchaDI sIdhI rahe che ? vAMkI TeDa. sALA tarIke apamAna thatA citaryuM, te joIe "bena' maneya nAnapaNathI nahotuM gamatuM sALA thavAnuM. koI ema kahe ke amArA sALA AvyA, e maravA jevuM lAge. sALA ? Ane ghemarAjI kahevAya. lokoe kAMI ochuM pada ApyuM che emane ? lokoe nathI ApyuM, A to pote mAnI lIdheluM pada. eTale A cakkara game ja nahIM, bilakula pasaMda nahIM. mane to koI avatAramAM koIe sALA kahyuM haze, tene laIne to meM mokSe javAnuM nakkI karI nAkhyuM haze. sALA kahI jAya! sAlA AvyA ! koI avatAramAM sALA tarIkenuM amAruM apamAna thayeluM haze. te keTalAya avatArothI bena nahIM thayelI. sALo kahyuM ke apamAna lAgyuM ! Aje amArI sAta peDhIthI koIne bena nathI. A bhavamAM bena joItI nathI e pUrvabhavanI cIDa, A gayA avatAranuM ! praznakartA : eTale ja Apano janma tyAM thayo che ema ? dAdAzrI : e to game te, paNa thayuM kaMI, kaMI banyuM kharuM ne ! praznakartA: gayA avatAranuM hoya tyAre ja thAya ne? dAdAzrI tethI bena nathI ne, te eya ajAyabI che ne ! praznakartA : bhAIo hoya ? dAdAzrI : hA, laMgara baMdha. samajAyo khoTo ahaMkAra, khullI karI nabaLAI praznakartA : zuM pApa che sALA thavAmAM, dAdA ? dAdAzrI : pApa nahIM. A to khoTo ahaMkAra eka jAtano. potAne
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 jJAnI puruSa (bhAga-1) sALA che ane pote bIjAnA thavuM nathI. e thavAmAM kaMI guno che? A to kyAMthI AvuM bhUta pesI gayuM che te ja mane samajAtuM nathI. ane A bhUta sAcavI kema rAkhyuM amArA vaiDiyAoe teya mane samajAtuM nathI. A ApaNe Avana-jAvana karIe ne dahADA nIkaLe evA mANaso. amathA vagarakAmanI khumArI bhara bhara karIe ? paNa te dahADe mane ja khumArI hatI, mane gamatI'tI. vyavahAramAM cAle evuM ja nathI ne ! e sagAInI niMdA karavA ApaNe beThA nathI. A to gayA avatAranI mArI nabaLAInuM pradarzana. kaMI enI niMdA ApaNAthI thaI zake nahIM. je vyavahAramAM jarUriyAta che, nesesiTI enI niMdA hoya ? A to eka jAtanI cIDa, tenA hisAbe. cIDa pesI gayelI hoya tyAre ne ! kaMI paNa lAlaca nahIM evI gajabanI khumArI praznakartA: te Ape vAta karI ke Apane khumArI bahu gamatI'tI. dAdAzrI : hA, khumArI bahu gamatI'tI. koI paisAmAM chetarI jAya to vAMdho nahIM, paNa mane khumArI dekhADe to basa, rAjI. InTaresTa ja evo. hA, khumArI AgaLa paisA choDI de. jo khumArI maLatI hoya, to paisA choDI de. praznakartA to evo koI ApanI khumArIvALo nAnapaNano prasaMga hoya to jaNAvazo. dAdAzrI : eka bAvA jevo Avyo hato, e amArA mAjIne kahe che, "ye puNyazALI laDakA hai, enA mATe kaMI vidhio karavAnI jarUra che." to emAM bA DhIlA thaI gayA ke Avo mAro chokaro puNyazALI ! vidhio karavI hoya to karAvI levaDAvuM. eTale kharco pUchavA mAMDyA. pelo vadhAre nahoto kaheto, so-doDhaso rUpiyA kharco kaheto hato. paNa te dahADe so-doDhaso eTale atyAranA eka hajAra jevA. vIsa rUpiye sonuM hatuM tyAre to. eTale tyAre pachI, huM nAnI uMmaramAM ne pachI bAne meM
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.1] kuTuMbano paricaya kahyuM, 'vidhi-bidhi karAvazo nahIM.' te bAe pelAne kahI dIdheluM. eTale pelo pharI Avyo, tyAre meM kahyuM, 'tame ahIM Avo cho ne, tamAro dhakko nakAmo paDaze. kAraNa huM to rAmanI ciThThI laIne Avelo chuM, eTale tamArI jarUra nahoya.' konI ciThThI laIne Avyo chuM ? praznakartA : rAmanI. 13 dAdAzrI : 'tuM to lAvyo nahIM ne ciThThI, ne mArI pAse rAmanI ciThThI che ! mUA, mArI gerenTI ApanAra tuM koNa ? tane joIe to huM ApuM. kAraNa tuM lAlacu chuM, huM lAlacu nathI.' huM nAnapaNathI lAlacu nahIM. lAlaca ATalIya nahIM, koI dahADoya nahIM. tame Avo ahIMthI, sonuM baMdhAvo (Apo) toya amAre kAmanuM nahIM.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12] nirdoSa grAmyajIvata mA aMbetA lAla, 'aMbAlAla' praznakartA : dAdA, tamAruM nAma kevI rIte paDyuM ? dAdAzrI : mArA bA (jhaverabA)e mAre mATe (janma pahelAM) ATheka varSa to ghI na khAvAnI bAdhA lIdhelI ane aMbAmAnI bhakti niraMtara karatA, te uparathI mAruM nAma 'aMbAlAla' pADeluM. galagoTA jevuM zarIra tethI kahetA 'galo' praznakartA : dAdAne galAkAkA kema kahetA'tA ? dAdAzrI : e to nAma ja nAnapaNamAM galAbhAI. galunuM lokoe galo karyo, pachI galAkAkA karyA. e nAmathI oLakhAI gayA. khaDakImAM 'galAkAkA AvyA' tema kahetA. praznakartA : galo nAma paDyuM tyAre keTalI uMmara haze tamArI dAdA ? dAdAzrI : dasa varasano. praznakartA : galo eTale zuM, dAdA ? dAdAzrI : e gammatanuM, AnaMdanuM nAma. galUDiyA nathI kahetA nAnA hoya tene ?
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.2] nirdoSa grAmyajIvana praznakartA : hA, hA. dAdAzrI : e to evuM che ne, nAnapaNamAM nAma mAruM kharekhara galAbhAI nahotuM. galAbhAI nAmanuM to kAraNa che. praznakartA H zuM kAraNa, dAdA ? dAdAzrI : amArA pADozamAM eka aMbAlAla karIne bhAI rahetA'tA, aMbAlAla motIbhAI karIne. emanA vAIphanuM nAma punIbA, mArA bAthI nAnA thoDAka, daseka varSe. te punIbA roja mane ghera teDI (joDe) laI jAya. bA zarIre sthULakAya ane mane teDI jAya. te gAla para hAtha pherave, rAjI thaI jAya. 15 emane bhAva Ave, badhuM sAruM sAruM khavaDAve ane pachI huM ghera Avato rahuM. pachI pAcho jau tyAre sAMkaLa khakhaDAvuM bahArathI, aMdara mahIM peseja jevuM, bahAra daravAjo khakhaDAvavo paDe. 'koNa che ?" evuM punIbA bole mahIMthI. tyAre kahuM, 'huM chuM.' pharIvAra pUche, 'koNa che ?' 'huM aMbAlAla' evuM kahuM chuM. emanA dhaNInuM nAma aMbAlAla, te zuM kare roja ke bahAra Ama AgaLathI sAMkaLa khakhaDAve tyAre pelA aMdarathI punIbA kahe ke 'koNa AvyuM che ? koNa che ?' tyAre e kahe, 'huM aMbAlAla'. eTale pachI huM evA cALA pADato hato. huMya aMbAlAlane ! tyAre e kahe, 'Avyo rahyo aMbAlAla moTo ! tuM to mane mUMjhAvAmAM mUkI dau chuM ne ! tuM aMbAlAla boluM eTale pachI mane to ema mArA dhaNI AvyA evuM lAge ne !' pachI bAne kahe, "mane bahu vahAlo che, eTale huM AnuM nAma 'galo' pADuM." galagoTA jevo dekhAto'to, zarIra sAruMne badhuM tyAre ! eTale te 'galu, galu' kahetA'tA. eTale pachI mAruM nAma 'galo' pADeluM. praznakartA : ApanA badhA mitro amane kahe che ke bahAra pelA gillIdaMDA ramavA jaIe. pachI papaiyA toDI lAvIe ane ghauMmAM dAbI daIe, pachI khaIe.' pachI kahe che, 'dAdA che ne, Ama hAtha lAMbo karene, to nAnA cAra-pAMca chokarAM kahe che Ama laTake ! eTalA badhA majabUta hatA, dAdA galakA jevA hatA. eTale galAkAkA kahetA hatA.'
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 jJAnI puruSa (bhAga-1) e to jhaverabAne pUcheluM ke dAdA nAnA hatA tyAre kevA dekhAtA'tA? tyAre mane kahyuM, "galagoTA jevA, te galo nAma pADyuM'tuM." dAdAzrI : te bhUsAtA bhUsAtA bahu varSo thayA. have loko "aMbAlAla' bole che. dasa varSa sudhInI uMmara toya rahetA digaMbarI amArI khaDakImAM badhA dasa-agiyAra varSanA chokarAM hoya ne, te badhA digaMbara ja hoya. te nAhavA jAya te badhA kapaDA kADhIne ja javAnuM, palALe nahIM. praznakartA : digaMbara ? dAdAzrI : ame to vaiSNavadharmamAM janmelA ne, eTale zvetAMbarasthAnakavAsI, A bIjA badhA dharma saMpradAya vize ame nAnapaNathI kazuM sAMbhaLeluM nahIM. paNa digaMbara zabda pahelethI sAMbhaLelo. kAraNa ke te jamAnAmAM nAnA chokarAone kaMI kapaDAM paheravAnI, caDDIo paheravAnI sisTama nahotI. e jamAnAmAM chokarAMne, nAnA bAbAone kapaDAM paherAvAnuM nahotuM AvatuM. kapaDAMnI achata bahu hatI. eTale kapaDAM nA paherAve, ema ne ema digaMbara pharyA kare. dhAvaNA hatA tyArathI te dasa varSa sudhI to nAgA pharyA hatA ane lokoya "digaMbarI' kahetA hatA. "digaMbarI Avyo' kahe. punIbA zuM kahe ? 'le, pelo digaMbara pAcho Avyo !meM kahyuM, "A digaMbara kema kahe che ?' have digaMbarI sAdhu AvuM phare eTale digaMbarI kahe ne ! hA, te digaMbara pharyA kare chokarAMo. eTale koI baI jarA tophAnI hoya ne to e kahe, "mUo, A digaMbaranI peTha pharyA kare che. raDyA, garamI lAge che tane evuM kahe. pelo chokaro kapaDAM kADhI ja nAkhe ghera AvIne ane poLamAM pharavA jAya. have kema pahoMcI vaLAya AmAM ? praznakartA H gAmaDAnI rItabhAta ne e ! ane dAdA, pahelAMnA
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12] nirdoSa grAmyajIvana 17 vakhatamAM to evuM hatuM ke lAMbuM khamIsa paherAvI dene eTale caDDI paheravAnI jarUra nahIM. dAdAzrI : paNa e chokarAM ja evA hatA, ghare AvIne kADhI nAkhe kapaDAM badhA. mUA, jANe garamI lAgatI hoya ! ane te ghaDIe mA kaheya kharI, "raDyA digaMbara, lUgaDuM pahera." te tyArathI sAMbhaLeluM. te digaMbara bolatA nA AvaDe eTale pAchuM degaMbara jevo chuM, degaMbara jevo chuM, evuM kahe. ' kahyuM, 'A digaMbara zuM haze ?" sAMbhaLyuM eTale vicAra Ave ke digaMbara zuM haze ? digaMbarano artha zuM ? dizAo rUpI lUgaDAM. be zabda bhegA thayelA che, "dika-aMbara." dika eTale dizAmAMthI dika thayeluM. aMbara eTale vastra. dizAo jenA vastro che evA digaMbarI. digaMbara eTale bhAta ja nahIM viSayanuM praznakartA: atyAre to nAnI uMmarathI ja kapaDAM paherAvAnI prathA che. dAdAzrI : kapaDAM pahere ne, eTale bhAnamAM Ave mANasa. Aja to varSa dahADAnuM chokaruM hoya toya kapaDAM paherAve che. eTale bhAna AvI gayuM. pelA kapaDAM ja nA paherAve ne, to bhAna ja kyAM hoya ? eTale viSayano vicAra ja na Ave. eTale bhAMjagaDa nahIM. e eDavAnsa jAgRti ja nahIM viSayanI. praznakartA : eTale samAjanuM eka jAtanuM prezara evuM ne ? dAdAzrI : nA, samAjanuM prezara nahIM, mA-bApanuM valaNa, saMskAra ! traNa varSanuM chokaruM e na jANatuM hoya ke mArA mA-bApane Avo kaMI saMbaMdha che ! eTalI badhI suMdara sikresI. ane evuM hoya te dahADe chokarAM bIjI rUmamAM sUtA hoya. e mA-bApanA saMskAra ! atyAre to eNe beDarUma ne paNe beDarUma. mAne eka bAju chokaro thAya ane vahuneya chokaro thAya. jamAno badalAyo ne ! beDarUma, Dabala beDa hoya che ne ? praznakartA : hA, Dabala beDa.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : ane te dahADe koI puruSa (potAnI patnI sAthe) eka pathArImAM sUve nahIM. te dahADe to eka kahevata hatI ke je puruSa strI sAthe sUI jAya AkhI rAtri, e strI thaI jAya. enA strI paryAya aDe. te koI AvuM nA kare. A to koNa jANe ko'ka akkalavALAe zodhakhoLa karI, te Dabala beDa vecAyA ja kare. 18 amArA vakhatamAM jamAno sAva rasTika (gAmaThI) hato. kahevAya rasTika paNa pAchA rUpALA bama jevA. kapaDuM paheravAnuM hoya nahIM nava-dasa varSa sudhI, paNa Ama rUpALA, moDhuM joyuM hoya to. ane AjanA chokarAM evA rUpALA meM joyA nathI. AjanA chokarAM rUpALA che ja kyAM te ? e vakhatamAM gAmatI badhI chokarIo beta tarIke A AjanA chokarAM karatA amArA vakhatamAM guNa kayo sAro hato kudaratI rIte ke aDhAra varSanA thAya toya gAmanI chokarI upara dRSTi bagaDe nahIM, e guNa amArAmAM hato. chokarIo sAme dRSTi nahotA karatA. chokarIo joDe 2me paNa bIjo vicAra nahIM, enuM kAraNa zuM? dasa-agiyAra varSa sudhI to digaMbara pharatA. eTale bhAna ja nahotuM A dizAmAM. digaMbara eTale samajyA ? praznakartA : hA, hA, khyAla AvI gayo. dAdAzrI : te pachI amane bIjA loko che te kahe ke bhaI, gAmanI chokarIo bena kahevAya. bena eTale to moTAmAM moTuM e saMbaMdhanI samaja. ane atyAranA chokarAMo to benane strI karI nAkhe, vAra nA lAge. ame cauda-paMdara varSanA thayA ne, tyAM sudhI chokarIone joIe ne, to bena kahIe. pachI game te, bahu cheTenI hoya toye. e hai (deva) jANe zuM vAtAvaraNa evuM hoya, game te. dhanya che e bhadrika vicArovALI prajAne ! have te dahADe kaLiyuganI daSTa kharAba nahotI. kharAba vicAra ja
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12] nirdoSa grAmyajIvana 19 nahIM koI, kevI suMdaratA ! viSaya saMbaMdhI vicAra ja nahIM koI jAtano. eTale bhoLA bicArA, bhadrika lAge. eTale e samayamAM bhAdaraNa gAmanI koI chokarI sAme koIe kharAba dRSTi karI hoya evuM mArA sAMbhaLavAmAM nathI AvyuM. tyAre dhanya che ne A prajAne ! praznakartA : dAdA, ApaNA cha gAmamAM mULathI rivAja che ne ke eka bApanI badhI prajAne ? dAdAzrI : hA, eka bApanI prajA. praznakartA e ApaNA gAmamAM hatuM eTale ja kaMI khAnadAnI rahI gayelI je kaMI, e AdhAre ja rahI che. cha gAmamAM e rahyuM che, enuM kAraNa e che. dAdAzrI : sahejeya, ekeya koI chokarInuM nAma le nahIM. praznakartA : kAraNa ke e pahelethI, mULathI rivAjane ke gAmamAM ApaNe paraNavAnuM nahIM, ane eka ja bApanI prajA. eTale gAmanI chokarIo upara dRSTi karAya ja nahIM. dAdAzrI : paiNavAnI vAta to kevI, vicAreya nA karAya, dRSTi ja nA thAya ane bena ja. praznakartA : bena ja, e ja vicArane, eTalo badho pAko vicAra eTale emAM kaMI aDe ja nahIM ne ! dAdAzrI : to pachI nAgA pharIe eTale teno guNAkAra ane A bena jue che teno guNAkAra kare to kevo A kahevAya ? nAgA pharyA e tarIke rasTika kahevAya, paNa bena tarIke jANI te? praznakartA: hA, to enI jamA bAju moTI thaI gaI che, dAdA. dAdAzrI : pramANa mUkavuM paDe ne ! nahitara to kevuM pramANa lAge ? praznakartA : te vakhatanI samajazaktino AdhAra che.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ P ) jJAnI puruSa (bhAga-1) bhArobhAra nirdoSatA bhareluM grAmyajIvana praznakartA: ATaluM badhuM nirdoSa grAmyajIvana ? dAdAzrI : A vaDodaruM zahereya nahotuM joyeluM lokoe. A AjanA saMDAsa che ne, evuM to jo saMDAsa joyuM hoya to manamAM kaMIno kaMI gelamAM AvI jAya ke A zuM che kahe ? tyAre kahe, ahIM saMDAsa. nA, evuM nA bolIza, nA bolAya. devanI jagyA samaje, huM ke. tyAre evI samajaNa hatI. A DevalapamenTa nahIMne kazuM ! gAmaDAnI hAIskUlo badhI. te dahADe AvuM joyeluM nahIM ne ! keTalAke to Trena joyelI nahotI te dahADe. amAre tyAM nAnI gADI AvelI, te moTI gADI nahIM joyelI. nAnI gADInA Injina joyelA. amArA gAmanA joDe joDe je hatA ne, te ame Injina ja pahelI vakhata joyeluM A relvenuM, paMdara varSanA thayA tyAre. paNa Injina ja pahelI vakhata joyeluM che. A kevaDuM moTuM che, kahe che ! A badhI gADI laI jAya, ene kheMcI zake che ! praznakartA : hAthI karatAya moTuM che, kahe. dAdAzrI : hAthIya nahIM joyelo baLyo ! hAthI joyelo hoya tene bhAMjagaDa che ne ! e bhArobhAra nirdoSatA, kazuM joyeluM ja nahIM ne ! praznakartA: hA, kazuM joyeluM nahIM. dAdAzrI : kAraNa ke mosALa hoya dharmaja, te gADImAM javAnuM nA hoya. karamasada mosALa hoya toya gADImAM javAnuM nA hoya. naDiyAda hoya to javAnuM thAya. AvuM joyeluM ja nahIMne praznakartA : to pachI gAmavALA zahera pahelI vAra jue to Azcaryacakita ja thaI jatA haze ? dAdAzrI : e to evuM thayuM ke huM meTrikanI parIkSA ApavA baroDA
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12] nirdoSa grAmyajIvana 21 Avyo paNa tyAre amArI joDe eka brAhmaNa hato, aMbAlAla mULajIbhAI karIne. praznakartA: enuM nAmeya aMbAlAla mULajIbhAI ? dAdAzrI : hA. haoNlamAM eno naMbara lAgu thayelo. tyAra pachI mane kahe che ke haoNlamAM tamAro naMbara che ne mAro pelI jagyAe che. tyAre meM kahyuM, nA, haoNlamAM tAro che. te joI Ava. eTale e samajI gayo bicAro ke haoNlamAM eno che. eTale pachI haoNlamAM gayone, to haoNlamAM gayA pachI ene zuM thayuM? ke A haoNla keTalo UMco che, e joyuM. pachI ghummaTa-bummaTa joyA ne, pachI tyAM ne tyAM dila TharI gayuM enuM. AvuM joyeluM ja nahIM ne bicArAe. AvaDo moTo ghummaTa ! enI kalpanAnI bahAra UDI gayuM ane ekAda nasa kheMcAI gaI, haM. praznakartA: nasa kheMcAI gaI ? dAdAzrI : te mUo ghanacakkara jevo thaI gayo ! bahAra nIkaLyA pachI te ghera mokalavo paDyo ene. hA, enuM magaja khasI gayuM. praznakartA : khasI gayuM ! dAdAzrI : parIkSA nahotI apAI bicArAthI. juone, kyAMthI naMbara tyAM lAgyo. te AvuM joyeluM ja nahIM ne ! duniyA ja joyelI nahIM ne ! praznakartA : pachI jJAnI aMbAlAla, bIjA aMbAlAlane pharI maLyA'tA, dAdA? pachI emane pharI tame maLelA ? dAdAzrI : nA, paNa pachI enI pharI parIkSA levAyelI, enI prAIveTalI parIkSA lIdhelI ane pachI rAge paDI gayuM ene to.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.3] tAtapaNathI gaNatara UMcuM pANI caDe, 'sAta samoliyo' sAMbhaLI mane to bIjuM upanAma hau ApyuM'tuM. mane loka nAnapaNamAM zuM kahetA hatA te jANo cho ? pATIdAro nAma pADe eka ke A badhA chokarAMomAM A chokaro 'sAta samoliyo' che. eTale A jUnA jamAnAnI vAta huM karuM chuM. atyAre A badhA zabdo vaparAtA nathI. tame nahIM sAMbhaLeluM 'sAta samoliyo ?' praznakartA : 'sAta samoliyo' eno artha zuM thAya, dAdA ? dAdAzrI : hA, eTale baLadane Ama kheDavA jAya ne, tyAre samola ghAle. emAM be baLadanA mAthA ghAlavAnA hoya che ne ? praznakartA H barAbara che, samola pelA jotarAmAM Ave che te. dAdAzrI : te mane 'sAta samoliyo' kahe. eTale pachI e ja kAkAne huM pUchavA jauM, sAta samoliyo eTale zuM ? eTale e kAkA mane samajaNa pADe ke jo A baLada hoya che, tene khetIvADI mATe A juharuM (jotaruM) ghAle. eTale pachI khetIvALI jamIna kheDe paNa jo kUvo kheMcavAno hoya to ceDI jAya (eDI mArI DacakArA kare). ane vakhate be-cAra-pAMca juharA Tele (Thele) evo hoya paNa sAtamuM juharuM cakkI kheMcavAnuM, e to bane ja
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ [13] nAnapaNathI gaNatara UMcuM 23 nahIM. je baLada A badhA kArya kare e sAta samoliyo. te ko'ka ja baLada evo hoya. eTale sAta samoliyo mANasa e badhI ja jAtanA kAma kare. "sAta samoliyo" eTale badhI bAju eksaparTa thAya evo mANasa che A. ane huM mArI jAtane samajI gayelo ke kharuM kahe che A loko. eTale mane pANI caDe ke ohoho... ApaNo ropha vadhI gayo ! te lokoe pANI pAyeluM mane. eTale huM mArA manamAM khuza thAu ke ohoho... ATalI badhI mArAmAM zakti. huM jANuM ke mArAmAM kaMIka che, A nAma mAruM ropha pADe, "sAta samoliyokahIne. koIka ja hoya sAta samoliyo e samola kahe che ne, te eka jAtanI samola nathI. judI judI hoya, kUvo kADhavAnI judI, cakkI kheMcavAnI judI. evI sAta samolo che baLadane. te sAta samolavALo baLada hoya to loka enA paisA pUrA Ape. eTale A baLadane kheDavA mATe paNa A samola ghAlI zakAya. pachI Ama kosa kADhavAno hoya toya A samola kADhI zake. e be samoliyo kahevAya. kheDI zake che ane kosa paNa kADhI zake che. te be samola kADhe, evI sAta jAtanI samola hoya che. ane pachI sAtamI samola kaI ? chellAmAM chellI, bahu bhAre ke AMkhe dAbaDA bAMdhI ane pelI cakkI pIlavAnI. e cakkI pIlavA mATe baLadane lAve ne ? te chera kera (pazune thato narama jhADo) karyA kare, nA pahoMcI vaLAya enAthI. cakkImAM ghAlyo hoya ne, to eka cakkI kADhe nahIM ne besI jAya mUo. eTale loka kahe ke A baLada nA joIe mAre, bA. have badhA baLada kaMI "sAta samoliyA nA hoya. A so baLadamAM eka-be baLada "sAta samoliyA" hoya. te sAta samoliyAnI kiMmata vadhAre hoya. sAta samoliyo tethI na thaI ekAgratA bhaNavAmAM pahelAM eka kiMmata "sAta samoliyo che ke nahIM ? koI pAMca
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 jJAnI puruSa (bhAga-1) samoliyo, koI cAra samoliyo paNa samolavALA hoya. A bhaNataravALA badhAya eka samoliyA che. praznakartA : e vadhAre samajAvazo, dAdA. dAdAzrI : A eka ke be samolavALA ja pAsa thAya, sAta samoliyAvALA pAsa nA thAya. A to huM jematema karIne pAsa thato'to. mAstarane DarAvI-karIne, game tema karIne te. tame skulamAM bhaNyA te eka ja lAIna, vana kornara ! AvaDuM rAunDa hoya, temAM eka ja dekhAya. te emAM pAsa thAya ja. mArA jevo pAsa nA thAya skUlomAM, ekAgratA nA rahe ne ! "sAta samoliyo' hoya ne, ene badhI bAjunuM vicAravAnuM hoya. e tamane nA phAve. praznakartA : ene ekAgratA emAM nA Ave. dAdAzrI : huM meTrika nApAsa thayelo ne, te mane saMtoSa zA AdhAre ke bhAI, kema mane nA AvaDyuM ? kAraNa ke sAta samola hoya, "sAta samoliyo." ko'ka ja mANasa Avo hoya, jIravI zake che. loko te mArI joDe UbhA rahyA hoya ne, te cAlIsa-pacAsa varasanA hoya ane huM bAra varasano Ubho rahyo hoya toya "A chokaro keTalo vicakSaNa che,' kahe che. tamAruM sAMbhaLIne tame sAmasAmI zuM kahyA karo cho e huM samajI jauM. bhaNavAnuM AvaDe-kare nahIM karuM. vAMce ja nahIM ne ! prekTikala te dhyAna rAkhe cogaradamatuM praznakartA : dAdA, evA paNa loko joyelA ke je bhaNavAnI copaDI vAMce, pahele naMbare pAsa thAya ane pachIthI prekTikala lAIphamAM Ave tyAre tyAM AgaLa che te pachI kazuMya nA hoya, pUruM thaI gayuM badhuM. dAdAzrI : emAM mIThuMya nA hoya, jarAkeya mIThuM nA hoya mUAmAM. "sAta samoliyA'ne mIThuM vadhAre hoya. sAta samoliyo to gharamAM raheto hoya ane bhaNato hoya ne toya mahIM hisAba kAlyA kare ke ApaNe Avaka keTalI ? jAvaka keTalI ? mA-bApane keTaluM jora paDatuM haze, e badho hisAba
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ [13] nAnapaNathI gaNatara UMcuM 25 enI pAse hoya ane copaDIo pahelethI ochI lAve. mA-bApane jora nA paDe. ane A eka samolavALAne che kazI gama ? mane sAta samoliyo kahetA'tA. A ughADuM nA karavuM joIe chatAM paNa karyuM atyAre. sAta samoliyo e bhaNato jAya badhuM ane A badhuM kAma paNa kare. mA-bApanI sevA hau karato jAya. e khAlI eka jAtanuM kAma na kare, mahIM dareka jAtanuM dhyAna rAkhe. gharamAM mA-bApanI sthiti zuM che, paisA kevI rIte Ave che, kyAM jAya che, kyAM khoTa jAya che, mA-bApane zuM aDacaNa paDatI haze, e badhuM ja enA dhyAnamAM hoya. A to mA-bApa UlaTA kahe, "alyA, mArI tabiyata narama che e to jarA vicAra." tyAre kahe, "emAM mAre te skUlamAM javuM ke tamAro vicAra karuM' ane pelo sAta samoliyo to enA vicAramAM ja hoya ke skUlamAMthI vahelo AvIne pAcho tyAM pesI jAya sevAmAM. ane AjanA chokarAM to evI sevAo ja kyAM kare che ? emane bIjuM badhuM kazuM nahIM. paNa niMdavA jevA nathI, A chokarAM sArA che. Amane lIdhe to ApaNuM paMThiyuM bharAI javAnuM che. Amane peTe have devatA pAkaze ! bhale A kolasA che paNa have devatA pAkaze. kolasA kahezo nahIM moDhe. jarUra che be peDhI moLI, tadana moLI. AjanA chokarAMo mAtra bhaNataramAM, gaNataramAM nathI e to mane eka jaNa kaheto hato, 'tamArA vakhatanA loko meTrika pAsa thatA ane AjanA chokarAo che te jhapATAbaMdha ela.ela.bI. thaI jAya che." praznakartA : hA. dAdAzrI : meM kahyuM, "amane nA AvaDyuM e juduM che ne A chokarAM ela.ela.bI. thayA eya juduM che." AjanA chokarAMone zuM che ? ke ene je mArga batAvyo, e mArge doDadhAma, AjubAjunuM kazuM jovA-karavAnuM nahIM. amuka be-pAMca TakA brilianTa hoya kharA, paNa bIjo ghaNo kharo bhAga to, sAmAnya varga to paMcANuM TakA evo ja ke kaMI AjubAju jovAnuM nahIM,
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 jJAnI puruSa (bhAga-1) bhaNa-bhaNa ja karavAnuM, basa. pachI mA-bApane zuM thAya che, takalIpha zuM che ke mA-bApa zemAMthI kamAya che, khAya che, evuM kazuM ja jovAnuM nahIM. paisA kyAMthI Ave che evuM kazuM nahIM. e to jANe ke naLamAMthI Ave che. naLa UghADIzuM ne paisA Avaze. eTale A to sAruM che ke A kudaratI AvA chokarAM pAkyA ne, tyAre hindustAnanuM bhalIvAra Avaze. ekaluM bhaNa bhaNa karavAnI dAnatamAM hoya, vediyo. 'vediyo' zabda ApaNA kahe ne mahIM ? praznakartA: hA, hA, bukavaoNrma, copaDIno kIDo. dAdAzrI : nA, bukavaoNrma judA ne vediyA judA pAchA. vediyo eTale zuM? je eka kAma jhAlyuM temAM ja mUo hoya ane bukavaoNrma eTale bukamAM ja hoya che. A vediyo to badhAmAM vediyo hoya mUo. ane jagata zuM mAge che ? sAta samoliyo mAge che. vediyA nahIM. evarI DirekzanavALA (badhI dizAvALA) mAge che. badhI DirekzanamAM jAgRti joIze. tyAre pahelAMnA lokone bhaNatA AvaDatuM nahotuM. tamArA-mArA vakhatamAM bhaNatA AvaDatuM nahotuM ne bahu ochA mANaso pAsa thatA hatA ane Aje game te mANasanA chokarAM, game te nAtanA chokarAo grejyueTa thAya che, DaoNkTara thAya che. te mane eka jaNe pUchayuM, "zuM A chokarAMo hoziyAra che ? A jamAno kevo !" tyAre meM kahyuM, 'pahelAM DaphoLa hatA evuM tuM kahuM chuM ? ane temAMnA ame ? AjanA chokarAo hoziyAra ? ame nApAsa thayA eTale ame DaphoLa ?" A AjanA chokarAone bhAna ja nathI kaMI. eka ja, bhaNavAnuM, bhaNavAnuM ne bhaNavAnuM. bIjuM kazuM gaNavAnuM to samajyA ja nathI. e bhaNe ja che, gaNelA nathI e ane ApaNA vakhatamAM to gaNatara ane bhaNatara banne sAthe cAlatuM hatuM. gaNatara vadhAre cAlatuM hatuM UlaTuM ! ane atyAre to bhaNatara, teya eka ja lAIna, pachI e AvaDI ja jAya ne ! emAM bIjuM zuM karavAnuM? cAra varSa sudhInuM badhuMya yAda praznakartA: AvI nAnapaNanI ApanI bIjI vAta kaho ne !
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ [13] nAnapaNathI gaNatara UMcuM 27 dAdAzrI : cAra varSe huM khovAI gayo hato borasadamAM. te hajuya mane yAda che ke khovAI gayela sthitimAM kevuM thayuM'tuM ne kevuM nahIM ! amArA moTAbhAI maNibhAI ghoDA para AgaLa besADIne borasada laI gayelA. tyAM eka oLakhANavALA dukAnadArane tyAM mane besADyo ne pachI maNibhAI emanA kAme gayA. dukAnadArane tyAM keTalI vAra game ? eka-be thoDI goLIo ApI hoya, te cAle tyAM sudhI game. pachI huM to bahAra nIkaLI paDyo, ramavA. dukAnadAre goLIo ApelI te hajuya dekhAya mane, goLIo kevI hatI te ! bahu vAra thaI eTale pachI maNibhAIne nA dIThA, koI oLakhANavALuMya na dekhAyuM eTale raDavA mAMDyo. eTale pachI loko bhegA thayA ane pachI polIsavALA polIsa geTa upara laI gayA. pachI tyAMthI lokone khabara ApI ke koIno chokaro khovAyo che. te ema karatA karatA amArA moTAbhAI mane levA mATe pAchA AvyA. te badhuM hajuya yAda, cAra ja varSanI uMmara tyAre. mohI jIva to bhUlI jAya praznakartA : dAdA, ATaluM jUnuM cAra varSanA hatA tyAranuM badhuM Apane yAda che ! dAdAzrI : jJAna pahelAM huM tamane pAMca varasano hato tyAM sudhInuM yAdazaktie karIne kahI ApuM, ke amuka divase AvuM thayuM hatuM ne amuka divase AvuM thayuM hatuM, paNa pachI ame vItarAga thaI gayA. eTale pachI have badhuM bhUlI gayA. hajuye mahIM upayoga mUkIe to dekhAya ke pAMca varSe AvuM thayuM hatuM. praznakartA : amArA jevAne to upayoga nA hoya paNa tamane to bahu sAruM dekhAya che, cokhecokhkhuM dekhAya che ! dAdAzrI : badhAne yAda nA rahe A badhuM, kAraNa mohI jIvaDAne. raDavAne TAIme raDe, pAcho hasavAne TAIme haseya kharo. alyA, zuM thayuM?
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) hamaNe traNa kalAka pahelAM to raDato hato ane pAcho hasuM chuM? peluM bhUlI jAya ne pAchuM A navuM hasavAnuM, ene sAhajika kahevAya che. gammatane mAnyuM sAyuM praznakartA: AvI khovAI gayAnI vAta to pahelI vAra ja jANI, Avo bIjo koI prasaMga hoya to jaNAvazo. dAdAzrI : A bhAI kharo ne, enA bApa naDiyAda paiNavA gayelA. te ratha hoya ke mApho hoya, TheTha naDiyAda sudhI. te emAM mane besADI dIdhelo. mArAthI badhA bAra-tera varSa moTA haze ! te pachI rastAmAM e evuM bolyA ke A amAro bhAI che aMbAlAla, eno eka chokarI joDe vivAha karI rAkhyo che, evuM TIkhaLa-gammata karI. huM to tyAMthI UThIne jato rahyo chAnomAno. mUA ! A paiNAve to ? tyAre zuM thAya ? haju mane yAda che, te dahADe nava-dasa varSano hato. jatI vakhate, jarA mane paiNAvI de to zuM thAya ? A zuM vacce AvI vAto kare che ? praznakartA H te dahADe goThavI rAkhe, dAdA. dAdAzrI : hA, A gAmaDAmAM konI choDIo che, A naDiyAdamAM, te A rastAmAM goThavI nAkhe. gammata mATe haselA, paNa mane sAruM lAgeluM. mane A loko paiNAvI de to zuM thAya ? te jato rahyo pachI, tyAMthI UThIne bIjA gADAmAM.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.4] ramatagamata badhA jevI ja nirdoSa ramato-tophAna praznakartA: dAdA, tamArA pelA zaMkarabhAIe amane je rUma batAvI hatI ne tarasALImAM, ApanA janmanI, tyAre kahetA hatA ke dAdA nAnA hatA tyAre A vaMDI kUdIne jatA rahetA hatA. dAdAzrI : e to chokarAMo joDe tophAna karatA. praznakartA : emaNe ema kaheluM ke peluM taLAva che ne, tyAM badhI bheMso nahAya ne, te bheMsa taLAvamAM beThI hoya ne, taratI hoya ne, to enA upara dAdA besI jatA hatA. bheMsa upara besIne rame ane taLAvamAM tare evI rIte. dAdAzrI : jANe hAthI para beThA hoya evuM lAge ! gAmaDAmAM badhA chokarAMo evuM kare ne. praznakartA amArA jevuM ja karatA gAmaDAmAM ? dAdAzrI : evuM ja, evuM ja. eka phero to huM dasa-agiyAra varasano hato, te vakhate mAmA kahe ke bhaI, tuM thAkI jaIza. eTale mane bheMsa upara besADyo ane mArA paga jhAlIne joDe cAlyA.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 jJAnI puruSa (bhAga-1) pote bhANAbhAI thayA, tethI gaNe deva jevA praznakartA : dAdA, DobA (bheMso) laIne tyAM taLAve jAva kharA koIvAra ? dAdAzrI : nA, huM gayelo nahIM. evuM to ko'ka dahADo javAnuM hoya, roja javAnuM hoya nahIM. e to bhANAbhAInA jevuM, bhANAbhAIno ropha rAkhe. praznakartA : hA, bhANA-bhANIne bahu rAkhe. dAdAzrI : ame tyAM deva gaNAIe. tyAM badhA gAmaDAmAM amane to deva gaNe, bhANA-bANA badhAne deva gaNe. kAraNa ke A to paiThaNa ApelI moTI-moTI. eTale emane to deva gaNe. eTale AvuM te halakuM kArya amArAthI nA thAya. ene aDAya nahIM ne teo aDavAye nA de. ATalo amatho toya moTA bhANAbhAI, bhANAbhAI, tarIke mAne. meM apamAna to jiMdagImAM joyeluM ja nahIM, koI jagyAe. amArA gAmamAMya nahIM joyeluM ane bahAreya nahIM joyeluM. makarasaMkrAMti kharI rIte sUryane jovA mATe praznakartA H bIjA nAnA chokarAM ramato ramatA evI tame paNa ramatA ? dAdAzrI : nAnapaNamAM eka bhaIbaMdha Avyo. ene pataMga uDADI ne pachI emAM phAyado zuM thAya pUchayuM. UDADavAmAM phAyado zAno ? "A to bahu majA Ave' kahe che. meM kahyuM, "e to pAcho hAtha Ama Ama karavo paDe baLyo." te ene joyA karuM, pachI nIce Thokara vAge che ke nahIM te jovAnuM nahIM ane ApaNe doDa-doDa karavAnuM baLyuM ! meM kahyuM, "A vepAra mATe nA posAya. aghaTita vepAra mAre joIe nahIM, tuM kara bA.' eTale huM nAno hato tyAre pataMgo loka uDADatA ane huM bhAIbaMdha sAthe besato ane joto. tyAre bhAIbaMdho kahetA ke "traNa varasa thayA,
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.4] ramatagamata 31 koI dI pataMga-doro tame lAvyA ?" tyAre meM kahyuM, "mArI pAse paisA che, tAre joItA hoya to lAvI ApuM. A UMcuM jovAnuM, dumakA mAravAnuM te mAruM kAma nahIM." eTale huM mArI jiMdagImAM koI dahADo pataMga vecAtI lAvyo nathI. A loko dorA kare, te hAthe pelA gharaDA paDe ne kahe, "jo mArA hAtha kevA thaI gayA che !" "to zuM karuM ? tame uDADo cho ne huM jouM chuM." kiMmata jovAnI che ! uDADanAra to mUrakha mANaso hoya te uDADe. te ene samajaNa nahIM hovAthI AvuM badhuM cAlyA kare che. praznakartA: e nA samajAyuM, kiMmata jovAnI che e kevI rIte? dAdAzrI : A pataMga joIe ne, eTale sUryanArAyaNeya ApaNI AMkhamAM thoDA thoDA dekhAya. eTale bahu uttama phaLa Ape evuM che, A makarasakrAMtinA TAImamAM. te A sUryane jovA mATenuM ja che, A pataMga uDADavA mATe nathI. uDADavI hoya to game tema bAMdhI do ane zakti hoya to caDhyA kare enI meLe, dorI ukalyA kare. tene ApaNA loko bebhAnapaNe uDADavA jAya bicArA ! bhAna ja nahIM ne kazuM ! cAlyA tAtapaNathI lokapravAha viruddha huM to nAnapaNathI ja kaheto hato, "kaI jAtanA A mANaso, A chokarAM ?" pataMga UDADavI eTale zuM? lokone dekhIne enuM saravaiyuM kADhe ke mane AmAM sukha paDyuM. loko dekhADe enA parathI pote sukha mAnI lIdhuM. A to lokapravAha, emAM sAyakolojikala IphekTa, kevo UDyo... kevo UDyo. kevo UDyo. kevo UDyo ! alyA mUA, tAruM zuM AmAM ? be-cAra AnAnI jalebI laIne khAdhI hota to sAruM kahevAya peTamAM to gayuM, A to amathA havAmAM UDe che ! praznakartA : paNa dAdA, eka divasa mATe bIjI badhI akaLAmaNo to bhUlI jAya ne ! dAdAzrI : hA, paNa akaLAmaNa bhUlavAnA bIjA rastA hoya ne!
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA : hA, bIjA rastA jenI pAse na hoya, ene mATe to A eka eskepa (chaTakabArI) sAro ne ! dAdAzrI : nA, teya vAMdho nahIM. paNa tyAM dekhAdekhI kare che te vAMdho che mAre. rAjAnI jema phaTAkaDA phoDatA jotA, jAte phoDatA nahIM praznakartA: pachI phaTAkaDAnuM paNa hatuM ne evuM, tame phaTAkaDA phoDatA na hatA ne ? dAdAzrI : hA, huM to nAno hato tyAre dArUkhAnuM paNa meM nahIM phoDeluM. A rAjA che te dArUkhAnuM phoDe che ? e dArUkhAnuM phoDanAra majUro phoDe ane rAjA jue. koI rAjAe phoDeluM nahIM. badhA rAjA khurazImAM besIne joyA kare, nokaro phoDe pachI. tane nyAya zuM lAge che ? tuM rAjA houM to tuM jAte phoDuM ke jouM? praznakartA : rAjA houM to jouM ne ! dAdAzrI : are, tArAmAM ne rAjAomAM zuM phera che ? A ahIMnA gAyakavADa (rAjAne) juo to e ja veSa che. zuM phera che ? emanI pAse nathI gAma, te tArI pAseya nathI gAma. have rAjA ja che ne badhA ! tyAre tuM zarIre raiyata che? vaDodarAmAM comera dArUkhAnuM phoDanAra che, te tame khurazI nAkhIne besI ne juo ne! mane tALo karavAnI Teva ne, eTale A phaTAkaDAmAM, pataMgamAM zuM lAbha che e huM joI lauM. phakta pataMga uDADavA javuM e eka jAtanI kasarata che. bAkI, ApaNe lAbha sAthe kAma rAkhavuM, AvI jarUra nahIM. eya bebhAnapaNe chAparA para pharyA kare. te eka jaNa to AkhuM pataruM laIne nIce Avyo (nIce paDyo) ! khelelA nirdoSa hoLInI ramata, bhAbhI saMge praznakartA : tame hoLI ramelA ?
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14] ramatagamata 33 dAdAzrI : hA, amArA bhAbhI joDe nAnapaNamAM hoLI ramelA. tyAre e agiyAra varSanA ne huM dasa varSano. praznakartA : tamArA bhAbhI ? tyArano raMga hajuya nathI jato. dAdAzrI: hoLI ramatA hatA ne, e hoLIno raMga lagADyo. juone, hajuya jato ja nathI. praznakartA e kevo raMga lagADelo emaNe, tamArA bhAbhIe ? dAdAzrI: e chANa-bANa nAkhIne copaDe, bIjuM copaDe ne raMga copaDe. moDhA para coDI daIne ramelA. amArA bhAbhIne kahIe to hajuya yAda kare. A gulAla to eTalo badho hoya kyAMthI, thoDo-ghaNo hoya. bAkI chANa to hoya ne, nahIM to pelI pANInI nIko hoya ne, emAMthI copaDe. praznakartA: hoLI ramADavAnA premano raMga hato bhAbhIno ke mArA diyarane sArA raMguM? dAdAzrI : eTale e hoLI khelatA hatA, tyAre to bhAreya (lAgaNIya) bahu hato mArI upara ane eka TAIme UMdhuMya bolatA. praznakartA : tamArA para bahu bhAva ? dAdAzrI : hA, UMdhuya eTaluM ane pAchA kaheya kharA ke mArA diyara to lakSmaNajI joI lo. te khelelA, e kAdava copaDyo hoya toya loka zuM kahe ? eya, hoLI khele che, juo to kharA ! khela zabda vApare. kevo? praznakartA : khele. dAdAzrI : tyAre evuM A hindustAna che ! pajhala kevuM sarasa ! kAdava copaDe toya kahe, hoLI khele che ! ane chANa copaDe toya kahe, hoLI khele che ! A zodhakhoLa kevI karI che ! ane nirdoSa grAmyajIvana ! A rAga-dveSa bhUlI jAya bicArA ane sAMje pachI suMvALI suMvALI sevo khAI jAya. emAM cokhkhuM ghI ne goLa hoya.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2] zaikSaNika jIvata [2.1] bhaNavuM hatuM bhagavAta zodhavAnuM 'bhaNIne ja AvelA' sAMbhaLatA meTrike aTakyA praznakartA : dAdA, tamAruM bhaNavAnuM kyAM ? nizALa kaI ? dAdAzrI : aDhAra varSa sudhI bhAdaraNa bhaNyo. praznakartA : keTalA varSe skUlamAM gayA'tA ? dAdAzrI : skUlamAM to sAta varSanA tyAre gayA hatA ne gujarAtI cothA dhoraNa sudhI bhaNyA ane pachI aMgrejImAM gayA, te meTrika sudhI. praznakartA : dAdA, tame AgaLa kema na bhaNyA ? dAdAzrI : marIcInuM jevuM sAMbhaLeluM ane e jevuM banyuM hatuM, tevo ja dAkhalo amArA jIvanamAM banyo. huM kema AgaLa nA bhaNyo ? huM nAno hato tyAre aMgrejI zIkhavA mATe pustaka vAMcato hato, tyAre amArA moTAbhAI maNibhAI AvyA ane mane vAMcato joIne kahyuM ke 'jo Ama vAMca' ane zikhavADavA maMDI paDyA ! te A mArA pitAzrIe joyuM tyAre te bolyA ke 'A tuM kyAM bhaNAvavA beTho ! e to bhaNIne ja
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 [2.1] bhaNavuM hatuM bhagavAna zodhavAnuM Avelo che !' te A "huM bhaNIne Avelo chuM tevuM meM sAMbhaLyuM eTale badhuM bhaNavAnuM aTakyuM. rophane lIdhe ghaMTa vAgyA pachI skUlamAM jatA praznakartA: ApanA skUla jIvananI vAta kaho ne ! dAdAzrI : skUlamAM ame ghaMTa vAgyA pachI jatA hatA, e badhuMya amane dekhAya. sAheba roja ciDAyA kare. amane kahevAya nahIM ne ciDAyA kare. praznakartA H ghaMTa vAgyA pachI jatA ? dAdAzrI : hA, skUlamAM ghaMTa vAgato sAMbhaLyA pachI gherathI nIkaLato ane kAyama mAstarano kakaLATa sAMbhaLato ! have mAstarane zI khabara ke mArI prakRti zuM che ? darekanuM 'pisTana" juduM juduM hoya. nAnapaNathI ja mArI prakRti ja evI ke olvejha leTa (kAyama moDuM). dareka kAmamAM haMmezAM leTa hato, koI divasa utAvaLa karI ja nathI. ghaMTa vAgI gayA pachIthI ja gherathI nIkaLAya tevI prakRti. praznakartA : Apa ghaMTa vAgyA pachI kema jatA hatA? dAdAzrI : evo ropha ! manamAM evI khumArI ! paNa e pAMsarA nA thayA tyAre ja A dazAne ! pAMsaro mANasa to ghaMTa vAgatA pahelAM jaIne besI jAya. praznakartA : ropha mAre e avaLo rasto kahevAya ? dAdAzrI : A to avaLo ja rasto ne ! ghaMTa vAgyA pachI bhAI Ave, sAheba pahelAM AvyA hoya ! sAheba moDA Ave to cAle, paNa chokarAM to ghaMTa vAgyA pahelAM niyamathI Ave ne ! paNa A ADAI, sAheba, enA manamAM zuM samaje che" kahe. le ! alyA, bhaNavA javuM che ke tAre bAkhaDI bAMdhavI che ? tyAre kahe, "nA, bAkhaDI bAMdhavAnI pahelAM." bAkhaDI bAMdhavAnI kahevAya ene. tame bAkhaDI zabda sAMbhaLelo? tyAre sAruM.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA : to sAheba tamane kazuM kahI nA zake ? dAdAzrI : kaheya kharA, paNa Ama emanAthI kahevAya nahIM. ene bhaDaka lAge ke bahAra patharo mAraze, mAthuM toDI nAkhaze. huM to tera varSanI uMmareya mAstarane paNa bivaDAvato. skUlamAM mAstaroya DaratA mArAthI praznakartA : dAdA, tame AvA tophAnI hatA ? dAdAzrI : kharA, tophAnI kharA. mAla ja tophAnI badho, ADo mAla. A skUlomAM mAstara-bAstara to mane game nahIM. A mAstaro to mahAparANe calAvavA paDatA hatA. A mAstaranI pAse bhaNavA javuM paDatuM hatuM ne, e to mahAparANe calAvI leto hato. kAraNa ke gherathI phUTabolane mAre ke jAva skUlamAM ane skUlamAM mAstara phUTabolane mAre ke tyAM ghe2 jAva, te phUTabola jevI dazA thAya ! eTale A skUlanA mAstaro mArA hisAbamAM nahIM ne ! Ama AvaDeya nahIM ne hisAbamAMya nahIM. mAstara mane vagove ne huM emane vagovuM, dhaMdho ja A. kAraNa mane paravazatA gamatI nahotI. eTale huM nizALamAM evI pola mArato ke mAstara khoLAkhoLa karI mUkatA. mArI hAjarI klAsamAM hoya nahIM. moDo-vahelo jAu to e mAstara mArAthI Dare, te chello besADe. mAre to chelluM ja besavuM hatuM. ane huM te pAsa thAuM ? huM to je nApAsa thatA temAMya chelle naMbare nApAsa thato. praznakartA : klAsamAM kema hAjara nahotA rahetA, dAdA ? dAdAzrI : je sArA zikSako hoya ne, te emanA piriyaDa pUratuM dhyAna Apato'to ne bIjAmAM huM dhyAna ApuM nahIM. e jANe bIjA mArI oTImAM hoya ne evuM vartato hato. pachI saravALAmAM zuM thayuM ke nApAsa thayA. mATe badhAne eTenzana (dhyAna) devuM joIe, evuM meM enuM tAraNa kADheluM chevaTe. jo kaoNlejamAM (skUlamAM) beThA chIe, kaoNlejamAM (skUlamAM) ApaNe
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2.1] bhaNavuM hatuM bhagavAna zodhavAnuM 37 prApti karavI che, to badhA piriyaDane eTenzana ApavuM. ane tema chatAM nA avAya koI kAraNathI, kudaratI kAraNathI to e DipharanTa meTara (judI vastu). ApaNe jANI-joIne e nA karavuM. bIjA badhA jyAM phela, tyAM dAdA pAsa praznakartA: dAdA, laMDanamAM tamArA eka bhAIbaMdha maLyA'tA ne, eka pATalI para tame banne besatA e, pelA hariharabhAI. dAdAzrI : hA, harihara prabhudAsa. tyAM AgaLa te meM bolAvaDAvyA tyAre emane (mahAtmAne) kahe che, A dAdA mArA bhAIbaMdha, eka pATalI upara ame beThA'tA, te mArA jigarajAna dosta che. alyA, IThyotera varSe nA bolIza jigarajAna te. IThyotera varSanA te zAnA jigarajAna ? paNa te dahADe hatA jigarajAna. praznakartA : pachI emaNe eka pola bahAra pADI ke huM eka varasa pAchaLa hato paNa tame phela thayA te be joDe thaI gayA. dAdAzrI : hA, phela thayA eTale joDe thaI gayA. praznakartA: dAdA, tame tyAM (skUlamAM) phela thayA, bIjA badhA ahIMyA (saMsAramAM) phela thayelA beThA che. komanasensa badhI bAjutI, paNa bhaNavAmAM nahIM dAdAzrI : skUlamAM nahotuM AvaDatuM enuM kAraNa zuM ? kaoNmanasensa badhI bAjunI hatI. eTale jene badhI bAjuthI komanasensa hoya ne, tene eka bAju nA AvaDe, eka lAIna pUrI nA karI zake. eTale samajato hato ke A bhaNavAnuM ApaNAthI pUruM thAya nahIM, A to vediyAnuM kAma, ane phaLamAM che te nokarI khoLavAnA A loko. praznakartA : hA. dAdAzrI ne mAre nokarI joItI nathI. mane paravazatA phAve nahIM
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 jJAnI puruSa (bhAga-1) A badhI. eTale A kaoNmanasensa te cogaradamanI, oNla rAunDa. kyAMthI niveDo thAya ? bIjuM badhuM thAya e AvaDe. eTale bhaNAya nahIM ne ! e nA AvaDe, tethI meTrikamAM phela thayo ne ! praznakartA : dAdA, e je kaoNmanasensa che te kevI rIte AvatI haze? e je koThAsUjha kahe che e kevI rIte Ave ? dAdAzrI: pUrvanuM badhuM, pUrvano sAmAna badho laIne Avelo. e zakti bahu sarasa, kAma kADhI nAkhe. e zakti bahu ochA mANasanAmAM hoya. praznakartA pachI dAdA, chelle zuM thayuM? pAsa thayA ke nahIM ? dAdAzrI : pachI jematema phorthamAM Avyo. tyAre meM gokhI nAkheluM, moDhe karI nAkheluM. te pAsa thaI gayo. te gAmamAM ho ho thayeluM. alyA ! A chellA naMbare nApAsa thanAra pAsa thaI gayo ! mAstaratA Thapake kahyuM ke huM to phasAyo chuM' praznakartA : dAdA, koI mAstaro tamane Thapako ApatA? dAdAzrI : te huM aMgrejI chaThThA dhoraNamAM bhaNato hato. tyAre somAbhAI karIne eka mAstara hatA, grejayueTa prophesara, te mArA bradharanA phrenDa thatA hatA. eka phero somAbhAI mAstara mane TaiDakAvavA mAMDyA ne kahyuM ke tArA ATalA varaso pANImAM gayA ! tane sAta varasa thayA toya aMgrejI bolatA AvaDatuM nathI. aMbAlAla, tuM laherapANI karuM chuM, A phara phara karuM chuM ne bhaNato nathI barobara. A tuM tArI jiMdagI kharAba karuM chuM. ane mane tArA moTAbhAI maNibhAIno Thapako maLaze. te kahe che, "tuM sArI rIte bhaNato nathI ane ramatamAM dhyAna vadhAre rAkhe che. tArA bhAI mArA phrenDa thAya, eTale mAre emane kahevuM paDaze. mAre mArA bhaIbaMdhane kAgaLa lakhavo paDaze ke tuM vAMcato nathI, barobara bhaNato nathI ne TAIma bagADe che." tyAre huM kaheto ke mArA bhAI konTrAkTamAM paDyA che, te kyAM navarA che ?' tyAre kahe, 'tArA bApA mULajIbhAIne kahI daIza ke tuM bahu tophAna karuM chuM." meM kahyuM, "juo, mArI hakIkata
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 [2.1] bhaNavuM hatuM bhagavAna zodhavAnuM sAMbhaLo. pachI je kahevuM hoya te kahejo, mane vAMdho nathI. khAnagImAM kahI dau sAheba ? A atyAre koI ahIM nathI, eTale kharI hakIkata kahI dauM chuM. mane mUcho-bUcho nathI, mATe chokaro chuM haju, paNa huM phasAyo chuM." are, bhaNavAmAM zAno phasAyo tuM kaMI ? moTAbhAI konTrAkTara che, paisA che, badhuM che ne sArA gharano chuM ne !" paNa "phasAyo chuM kahyuM. meM cokhkhuM kahI dIdhuM ke "tamAre je karavuM hoya te karo, A kazuM ja have mAre zIkhavuM nathI. mAre A bhaNavuM nathI. huM thAkyo chuM." ATalA varSanA bhaNatara prAti zuM ? meM kahyuM, 'bhaNavAmAM dhyAna rAkhe mane paMdara varSa thayA. A sisthamAM Avyo to paMdara varSa to mArA bhaNavAmAM gayA baLyA. paMdara varSa thayA hAIskUlamAM A-B-C-D zIkhavAmAM, ATaluM eka bhASA zikhavADe bahu tyAre ane sAyansamAM zuM prayogo zikhavADyA ? A pANI UnuM karo ne A UnuM karo ne A Ama karo ne tema karo, A zikhavADyuM amane skUlamAM." A paMdara varSathI huM mAthAkUTa karI rahyo chuM. A paMdara-soLa varSa (uMmaranA thayA mane, temAM cha-sAta varSa sudhI to gherathI nIkaLyo nathI. dasa varSathI huM tamArI pAchaLa paDyo chuM A bhaNavA mATe, to A dasa varSamAM to meM bhagavAna khoLI kADhyA hota. ane ahIM mane kazuM AvaDatuM nathI. eTale tame mArI pAchaLa paDazo emAM majA nathI, kahyuM. tamAre je kahevuM hoya te kahejo. A tamAre tyAM phasAyo chuM. paMdara varSathI A bhaNa bhaNa karuM chuM paNa haju meTrika nathI thavAtuM. ekaDIyAmAM beTho tyArathI, paMdara varSa (uMmare)thI hajI meTrika nathI thavAtuM. ATalA varSamAM to bhagavAna khoLI kADhata mAstarane kaheluM, 'mAstara, A paMdara varSa A eka bhASA zIkhavAmAM kADhyA paNa jo ATalI ja mahenata bhagavAna zodhavA pAchaLa meM karI hota, to jarUra bhagavAna prApta karIne beTho hota ! A to vakhata bagaDyo che mAro UlaTo. evo vakhata bagADavA mATe nathI. huM to jAgRta mANasa chuM, kahyuM. mArA varaso khoTA khoyA."
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 jJAnI puruSa (bhAga-1) tyAre teo kahe ke "tAre jo bhagavAna khoLavA hoya to A bhaNavAnuM nahIM phAve tane." meM kahyuM, 'nathI ja phAvatuM paNa have zuM karavuM ? tame ja rasto batADo." te sAhebeya DaghAI gayA, cUpa ja thaI gayA. kaMI bolavA jevuM ja nathI Ane. A to uddhata chokaro che, AnuM nAma nA dezo. te dahADe uddhatAI dekhAya ne ! e to mArI atyAre uddhatAI koI nA kahe paNa pahelAM to uddhatAI ja kahe ne ! kazI bIjI AvaData nahIM, samajaNa nahIM, tene uddhata ja kahe ne ! vaLI sTaMTa kahetA'tA, sTaMTa. be varSamAM je bhASA AvaDe, na bagADo dasa varSa A bhASA zIkhavAnuM e to tyAM AgaLa be varSa IMglenDamAM mUkI daIe eTale AvaDI jAya. te vagarakAmanA gokhAya gokhAya karo cho, A-B-C-D-E-F-G ! eTale ApaNe A badhI bhaNatara vyavasthA je che ne, e vesTa oNpha TAIma enDa enarjI (samaya ane zaktino vyaya) che. aMgrejonA vakhatanI che e. ApaNe to ApaNA chokarAM pharsTa-sekanDa ne tharDa sTAnDarDa sAthe kare evA hoziyAra hoya che ! badhA kaMI na hoya, paNa jeTalA hoziyAra hoya ene to javA do AgaLa. eya rasto rokyo che, bAra mahinA sivAya nahIM. hoziyAra eTale kevA hoziyAra ! meM joyelA brilianTa chokarAMo ! atyAre bhale anADIpaNuM dekhAtuM hoya paNa blaDa (lohI) to Arya che chevaTe. eTale Ama bahu hoziyAra paNa Ama zA hAru te A bhASA gokhAya gokhAya gokhAya karo cho ? emAM pAra kyAre Ave ? A zuM baLyuM ! paMdara varSa copaDIo gA gA karo ! GO (jIo) TU go, GO (jI-o) TU go. are ! mela ne pULo ahIMthI ! koI lAIna hoya to judI vAta, paNa A to bhASA zIkhavAnuM meTrika sudhI to. vagarakAmanuM A-B-C-D zikhavADe. teya ko'kanI bhASA, A phorenanI bhASA zIkhavA mATe meTrika sudhI bhaNavuM joIe. kaI jAtanuM A cakkarapaNuM che ! phorenanI bhASA zIkhavA mATe mANasanuM ahIM aDadhuM AyuSya ja jatuM rahe, enA karatA phorenamAM jaIne be-traNa varSa rahIe to AvaDI jAya badhuM. ahIM evI nakAmI mahenata karIne magajanI kharAbI karavI.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2.1] bhaNavuM hatuM bhagavAna zodhavAnuM 41 Ane zuM karavAnI, topane bAre caDhAvavAnI che bhASA-bASAne ? pAchI AvatA avatAre A bhUlI javAnI, pAchI marAThI zIkhavAnI. pachI enA pachInA avatAre e bhUlI javAnI, pachI hindI zIkhavAnI. pachI muslimanI urdU zIkhavAnI. Ane zuM karavAnuM ? je bhUlI javAnuM ene zIkhavAnuM zuM ? ane teya gayA avatAranuM zIkheluM te AvaDe. emAM nA zIkheluM to AvaDe ja nahIM koI dahADo. A to zIkhelA para AvaraNa rUpe eka paDa AvyuM hoya, be paDa AvyA hoya. jeTalA avatAra jAnavaramAM gayo hoya ne, eTalA paDa AvI gayA hoya. jAnavaramAM nA gayA hoya to eka paDa hoya to bhaNavAmAM pharsTa naMbara para Avato hoya. enuM e ja ajJAta bhaNe te pAchuM AvarAya ekanI eka vastu lAkho avatAra bhaNatara karyA karyuM che. anaMta avatArathI enuM e ja bhaNe che ne pAchuM AvarAya che. ajJAnane bhaNavAnuM nA hoya. ajJAna to sahaja bhAve AvaDe, jJAnane bhaNavAnuM. mAre AvaraNa ochuM, te terame varase bhAna thayeluM. mane nAnapaNathI AvA ne AvA ja vicAro AvyA kare ke roja enI e ja vastuo, te kaMTALo Ave. tethI bhaNatA nahotuM AvaDatuM ne ! bhaNavAmAM nahotuM AvaDatuM, tenuM kAraNa A ja. Ano A ja vicAra AvyA kare. amAre bhaNavAnuM cittanI gerahAjarImAM thatuM. te nApAsa thato, te DaphoLa kahevAyo. pachI jyAre moTAbhAI Ave ne, to A bhaNavAnuM badhuM nA jue. te badhA mAstaro emanA mitro hoya, te somAbhAI mAstara maNibhAIne kahe ke tamAro bhaI che ziyAra paNa barobara bhaNato nathI. eTale bhAI vaDhe mane. 'tuM dhyAna rAkhato nathI, vAMcato nathI." te sAMbhaLI lauM paNa manamAM thAya ke mAre to saMpUrNa svataMtra thayuM hatuM. te 1958mAM (jJAna thayuM tyAre) saMpUrNa svataMtra thayo. varlDanuM kalyANa karavAnuM nimitta laIne Avyo chuM tyAre mAstara to mane kahe, 'ahIM bhagavAna-bagavAna nA hoya. ahIM
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) bhaNavA mATe AvavAnuM." meM kahyuM, "huM bhagavAna khoLuM chuM. huM kaMI AvuM bhaNatara bhaNavA, huM lokonI nokarIo karavA mATe ahIM nathI Avyo. huM to kaMIka vizeSa karavA Avyo chuM. kaMIka navA-jUnI karavA Avelo chuM. A to mane gherathI pharajiyAta dabANa karIne mokale che, mArI IcchA nathI. A to nokarIo karAvavAnI IcchAo che, huM nokarI karavA mATe Avyo nathI." tyAM to riTAyarDa karI nAkhe mUA. zuM karI nAkhe? riTAyarDa karI nAkhe. A baLada hoya che ne, tene pAMjarApoLamAM riTAyarDa kare che evuM Amaneya riTAyarDa kare. aThThAvana varSano thaI gayo, riTAyarDa ! kADhI melo, kahe. eTale somAbhAI sarane javAba ApI dIdhelo. mANasa bahu sArA ne bahu lAgaNIvALA ! 'paNa mArI para bahu lAgaNI nA rAkhazo, huM judI jAtano mANasa chuM. tamAre pAsa karavo che, mAre nApAsa thavuM che, bolo ! A gUMcavADAmAM huM pesavA nathI mAgato,' kahyuM. paMdara varSa meM AmAM kADhayA hota to uparathI bhagavAna utArata nIce. eTalo badho sAmAna laIne Avelo chuM, pAra vagarano sAmAna laIne Avyo chuM. "AkhA varlDanuM kalyANa karavAnuM nimitta laIne Avyo chuM ane kalyANa avazya thavAnuM che.' keTalAka mAstaro amArA para khuza praznakartA chatAM koI mAstarane tame gamatA paNa hazo ne ? dAdAzrI : huM sekanDamAM bhaNato hato ke, te amArA mAstara hatA, te breIna badhAnA kevA ! hAI klAsa breIna badhA. zuM nAma hatuM emanuM? nAma bhUlI gayo huM. praznakartA viThThalabhAI. dAdAzrI : hA, viThThalabhAI. bahu sArA, hasatA moDhAnA. te mArI sAmuM joIne hase mArI joDe. pachI emaNe bharUcamAM davAkhAnuM kholyuM ne, te mAre bharUca be dahADA javAnuM hatuM. te huM tyAM gayo. meM kahyuM, 'tamane maLavA Avyo chuM.' to kahe,
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2.1] bhaNavuM hatuM bhagavAna zodhavAnuM 43 rahevAnuM ahIM, bIje kyAMya javAnuM nahIM." te rahyo hato be dahADA. bahu sArA mANasa ! e to bahu maLatAvaDA. nAnA chokarA joDeya vAtacIta kare, gammata kare badhuMya. hasamukhA svabhAvanA... bIjA maNibhAI phiphathamAM mArA mAstara hatA. maNibhAI bahu maLatAvaDA nahIM ne, te pahelAM mArI para bahu ciDAtA hatA. kAraNa ke huM laherI eTale emane laherI mANasa game nahIM. praznakartA H hA, e to badhAnI upara gusse thatA. dAdAzrI : tyAre bhaI laherI mANaseya sAro, ko'ka dahADo pAna khAvuM hoya to lAvI Ape. pachI to TheTha sudhI mArI upara bahu khuza hatA maNibhAI. have A peluM akramanuM thayuM ne, tyAra pachI emanA manamAM juduM pesI gayuM ke juduM zuM karavA pADyuM che ? emane manamAM e IcchA ke jo hatuM jJAna, to juduM pADavAnI jarUra zI hatI ? meM kahyuM, "juduM nathI pADyuM meM. loko mArAthI judAI che evI vAta samaje che. meM juduM pADyuM ja nathI." huM tyAM AvavA mAMDyo, te lokone gamatuM nahotuM. ane varaghoDo tyAM hato ne bhAdaraNamAM, te eya kahetA hatA, 'mane kahevaDAvyuM hota to huM Avatane ahIM AgaLa. gAmamAM varaghoDo hoyane huM nA AvuM?" hamaNAM huM maLavA gayo hato ne thoDA vakhata upara emane, tame AvyA hatA ne? paNa have pahelAM jevo prema nathI dekhADatA. pahelAM to mane jue ne khUba hase, khUba hase. emane samajAtuM nathI ke A akrama AvuM hotuM haze ke ? have sAMbhaLeluM nahIM AvuM tevuM. UMdho rasto haze evuM lAge emane. te tamArA bhAI kahevAnA hatA pelA vaDodarAmAM. praznakartA : sukumAra. dAdAzrI : sukumAra kahe che, "huM to kahevAno." meM kahyuM, "kahezo nahIM, nA kahezo. UlaTuM mArI upara vadhAre e thAya. emane nA kahezo,
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 jJAnI puruSa (bhAga-1) gupta rAkho." amathuM emanA manamAM akaLATa thAya nakAmuM. ApaNo e dharma ja nahIM. emane AnaMda thavo joIe, evI rIte rahevAnuM. emanA duHkhanuM pariNAma ApaNe nA thaIe. tArApura javAnuM hatuM tyAre emane tyAM ja Utarelo hato. e kahe che, "mAre tyAM ja utaravAnuM." te ghaDIe e tArApura hatA. praznakartA : tArApura heDa mAstara hatA. bhagavAta khoLyA, laghutama zIkhatA praznakartA : dAdA, pelo prasaMga kaho ne, laghutamane AdhAre tamane bhagavAna jaDyA. dAdAzrI : huM nAno hato tyAre bhagavAna khoLato. bhagavAnano kaMI purAvo Apa mane tuM. purAvo nA joIe badho ? paNa pachI mane eka vastu uparathI bhagavAna jaDyA. nAnapaNathI darzana eTaluM badhuM hoI, te laghutama zIkhatA mane bhagavAnanuM samajAI gayuM'tuM. huM cauda varasano hato tyAre skUlamAM eka mAstara maLI gayA hatA. te mane gaNitamAM laghutama zikhavADavA AvyA. 'laghutama zIkhavA mATe ATalI rakamo tamane ApI che, emAMthI laghutama khoLI Apo." kahe che. evI pAMca-dasa rakamo ApatA ane pUchatA. tyAre meM mAstarane pUchayuM, "e vaLI zuM? laghutama eTale zuM kahevA mAgo cho ? laghutama zI rIte thAya ?' tyAre kahe, A badhI rakamo mUkI che, enI mahIMthI nAnAmAM nAnI rakama ane te avibhAjya hoya. A badhI pAMca-dasa rakamomAM evI rakama je mahIM sAmAnya hoya ane avibhAjya rUpe. e ema nAnA bALakanI bhASAmAM je hoya ne, te bolatA haze zabda. avibhAjya ane pharI bhAga nA karI zakAya evI, pharI bhAgAkAra na thAya evI nAnAmAM nAnI rakama khoLI kADhavAnI. praznakartA : eno bhAgAkAra thAya nahIM. dAdAzrI : pachI eno bhAgAkAra thAya nahIM ne avibhAjya hoya. cAra hoya to vibhAjana thaI zake, ATha hoya to vibhAjana thaI zake, nava
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2.1] bhaNavuM hatuM bhagavAna zodhavAnuM 45 hoya to vibhAjana thaI zake, so hoya to vibhAjana thaI zake paNa pAMcanuM vibhAjana nA thAya, sattaranuM vibhAjana nA thAya, agiyAranuM vibhAjana nA thAya, evI amuka amuka saMkhyA hoya. eTale evuM kaMI khoLI kADho, A badhAmAM. eka rakama evI rahI che badhAmAM paNa e laghutama bhAve rahI che. e tapAsa karavAnI che. te dahADe badhA lokone AvaDatuM hatuM, paNa mane to AvaDe nahIM baLyuM, ane AvA vicAra karyA karuM. praznakartA: kevA vicAra ? dAdAzrI : te dahADe mANasone amArI bhASAmAM "rakamo' bolIe, ke A rakamo sArI nathI. gujarAtI bhASAmAM evuM pahelAMnA vakhatamAM bolavAmAM Ave ke A rakamo sArI nathI. manuSyone zuM kaheto'to ? koI mANasa kharAba hoyane to huM kahuM ke "A badhI rakamo bahu sArI nathI." e rakamo kaheto hato, mANaso nahoto kaheto. zabda ja evo bolato'to. - te cauda varSanI uMmare mane vicAra Avelo ke A badhI kaI jAtanI rakamo (mANaso) che ? eTaluM ja nahIM, paNa A kUtarA, bilADA, gAya-bheMsa, gadheDA e badhI ja rakamo che. te A rakamamAM rakama mane maLatuM AvyuM, mane A mAphaka AvyuM. eTale mane ema lAgyuM ke A rakamonI aMdara pachI evuM ja che ne ! pachI mane AkhI rAta UMgha na AvI ne vicAre caDhyo. eTale bhagavAna avibhAjya rUpe rahelA che badhAnAmAM, e mane eDajasTamenTa tyAM thaI gayuM. tyArathI ja badho hisAba kADhI nAkhelo. cauda varSe vicAra pariNAmatA praznakartA : tyAre paNa tamane AnI badhI khabara hatI ja, e uMmaramAM? dAdAzrI : nahIM, te dahADe A mane vicAra pariNAmanA ja Ave. hareka bAbatamAM pariNAmanA ja vicAra Ave. AnuM pariNAma zuM Avaze e mane hAjara thaI jAya.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 jJAnI puruSa (bhAga-1) tyAre e to mane bIje dahADe samajaNa paDI ke A to "bhagavAna", ke je dareka rakamomAM gAyamAM, bheMsamAM ane mANasamAM nAnAmAM nAnI cIja hoya to bhagavAna che, je avibhAjya rUpe rahyA hoya. eTale bhagavAna laghutama che. laghutamanuM phaLa zuM Avaze? bhagavAna mATe laghutamathI bhagavAna maLe evuM mane khAsa samajaNa paDI. bhagavAna laghutama che, evuM mane te dahADe samajAyeluM. kevA che ? avibhAjya, pharI bhAgAkAra ja nA thAya ane badhAmAM rahyA che, samAna bhAve. praznakartA e komana phekTara badhAmAM. dAdAzrI : badhAmAM kaoNmana. te mane cauda varSe samaja paDI A. te sArI vAtane, AvuM khule tyAre ! e bhejuM khulyuM kahevAya ! tyAre mane khyAla Avelo ke mANaso badhAmAM ja evI kaMI nAnAmAM nAnI vastu hovI joIe ne ! ane bhagavAna kahe che ke huM badhAmAM ja chuM. te mane samajAyuM ke AtmA sarvamAM che. bhagavAna mahIM che ne loka bahAra bhagavAna khoLavA doDAdoDa kare che. hA, badhe, badhA ja krIecaranI aMdara ane verAyaTI oNpha krIecara. krIecaranI verAyaTijha che pAra vagaranI ane enI mahIM bhagavAna laghutama bhAve rahelA che, avibhAjya rUpe. te mane cauda varasanI uMmare samajAyeluM A. pachI mArI vicAraNA AgaLa vadhelI. eTale meM mAstarane kahyuM ke A rakamo to bahu sAruM thayuM, A zikhavADyuM te AmAM je laghutama che, je vastu rahI che ke, A badhI rakamomAM avibhAjya jo hoya to bhagavAna che. mane bhagavAna jaDI gayA. te mAstara mane kahe, besI jA, besI jA. tane akkala nathI, tane samajaNa nathI paDatI. eTale tyArathI A bhAMjagaDa ! Dhayo svabhAva laghutama bhaNI, te chevaTe thayA laghutama A laghutamathI ja pachI mAro svabhAva laghutama bhaNI DhaLato gayo. te tyAre laghutama thayuM nahIM, DhaLyo kharo. paNa chevaTe laghutama thaIne huM Ubho rahyo, atyAre. bAya rileTiva yU poInTa AI ema kamplITa laghutama,
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2.1] bhaNavuM hatuM bhagavAna zodhavAnuM 47 bAya riyala lU poInTa AI ema kamplITa gurutama. bAya rileTiva nyU poInTa laghutama eTale A saMsAranI bAbatomAM, jyAM sudhI A saMsArI deha, veSa che badhuM, te bAbatamAM huM laghutama. eTale mArAthI koI nAno jIva che nahIM bIjo. huM laghutama ja chuM. meM pustakamAM lakheluM che, huM laghutama chuM evuM ! ane bAya riyala lU poInTa, huM gurutama chuM. jeTalo rileTivamAM laghutama thAya eTalo riyalamAM guruttama thAya. A ApaNA vyavahAramAM laghutama zabda Ave che, e badhuM kAma kADhI nAkhe evo che. praznakartA : paNa e vyavahArane badale jyAre tattvajJAna joDe eno meLa thAya che tyAre navo prakAza paDe che laghutamamAM. dAdAzrI : hA, navo prakAza paDe, laghutamano. laghutamano prakAza paDe ApaNane. te mane potAneya laghutamano prakAza bahu paDe. laghutama nahotA zIkhyA ? praznakartA: gurutama zIkhyA'tA, laghutama nahIM. dAdAzrI : have A badhAmAM laghutama kADhI nAkhavAnA, basa. have laghutama kADhatA zIkhI jAva. gurutama to bahu dahADA kADhyA, have laghutama kADho. e skUlamAM eTalA mATe zikhavADavAmAM Ave che ke A laghutama kADhaze to ko'ka dahADo mokSano laghutama kADhatA AvaDe paNa pahelAM A laghutama ja nA zIkhyo hoya to mokSano laghutama zI rIte AvaDe ? mATe laghutama e eka ja saMsAramAM mokSanuM sAdhana che. laghutama jene AvaDe tene paramAtmA khoLatA AvaDe.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2.2] meTrika phela vilAyata mokalI sUbA batAvavAnI IcchA praznakartA : dAdA, tame briliara (tejasvI) hatA to meTrika phela (nApAsa) kema thayA? dAdAzrI : mane to eka kSaNa posAtuM nahotuM A jagata. mane tera varSe ema thayuM'tuM ke mAre baoNsa nA hovo joIe. ane paMdara varSano thayo tyAre bradhara konTrAkTano dhaMdho karatA'tA baroDAmAM. te ghera AvIne moTAbhAI ne amArA pitAzrI hatA, e be bhegA thayA. mArA bradhara phAdharane kahe che, ke A aMbAlAla che te meTrika pAsa thaI jAya sArI rIte, eTale ene vilAyata bhaNavA mokalIe. mArA phAdhara ne moTAbhAI vAta karatA'tA, e huM sAMbhaLato hato. eTale bradhara zuM kahe che, bhaNAvavAno kharco thoDo huM vadhAre karIza, paNa Ane AgaLa bhaNAvajo sAro. ApaNe e meTrika pAsa thaI jAya eTale tyAM ja mokalavo che sIdho ja IglenDa, laMDana mokalI daIe. eka varSa vadhAre rAkhIzuM ane sUbo thaIne Ave. amArA bradhara konTrAkTano dhaMdho kare eTale te sAruM kamAtA'tA. jarA kaMIka hAthamAM sagavaDa kharI, hiMmata kharI. paisAnI chUTa thayelI thoDI-ghaNI, paNa lAMbI nahIM. paNa e jamAnAmAM emane chUTa thayelI. eTale kaMIka
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2.2] meTrika phela 49 pAse haze, te dahADe pAMca-dasa hajAra rUpiyA kharcI zakAya, vilAyata mokalavA mATe. tyAre sastAmAM thatuM, bahu moMghuM nahIM, te evI chUTa kharI. te kahe che, "huM paisA badhA ApIza, ene vilAyata mokalIe." praznakartA H bhaNavA ? dAdAzrI te pachI pharI vAta karatA'tA. e kahe, 'vilAyata mokalIe ne vilAyatathI bhaNIne traNa varasamAM pAsa thaIne DigrI laIne ahIM Ave to ahIM sUbo thAya. ApaNA kuTuMbamAM je subA che ne, evo ja Ane vilAyata mokalIne sUbo banAvIe. ahIM gAyakavADa sarakAra e sUbonI greDa Ape che. bhaNIne Ave pachI AvatA ja ene sArI probezanaranI jagyA maLe evo sUbo thaI jaze. pachI sUbA tarIke ahIM gAyakavADa sarakAranI nokarImAM pharyA kare." te mArA phAdhara ane bradhara mane nokarImAM ghAlavA pharatA hatA. emAM phaLa rUpe emanI IcchA zuM? sUbo banAvavAnI. eya moTo oNphisara, kalekTara thavA mATe mane Ama ! sUbo-sUbo. jema kamizanara hoyane A gavarmenTamAM, evuM te dahADe sUbA hatA. amArA baroDA sTeTamAM pahelAM sUbo thatA'tA. eka prAMtano sUbo, AkhA gAmano uparI e. te vakhate traNaso rUpiyAno pagAra maLato hato, vaDodarA sTeTanA sUbone. baroDA sTeTa hatuM ne, eTale sUbo banAvavAnuM bahu e hatuM. A baroDA sTeTamAM sUbA tarIke amArA eka pitarAI kuTuMbanA hatA. kAkAnA dIkarA amArA bhaI thatA'tA chaThThI peDhIe. emanuM nAma jeThAbhAI nAraNajI, e mArA phAdharanA bhatrIjA thAya. e sarakAramAM sUbo hatA. eTale te ghaDIe moTI DigrI gaNAya. "sUbo sAheba AvyA, sUbo sAheba AvyA" ema. e meTrika thaIne vilAyata gayelA. te vilAyata jaIne grejyueTa thaIne sUbo thayA'tA. evI mArA phAdharanI ne moTAbhAInI IcchA hatI sUbo karavAnI. te vakhatamAM manamAM evI lAlaca ke A bhAIne sUbo banAvIe.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ DO jJAnI puruSa (bhAga-1) samajI gayA sUbo banAvavA pAchaLano svArtha te A vAta sAMbhaLI eTale mane cIDha caDhI ke A loko zA mATe mane sUbo banAvavA mAge che ? te mane tarata vicAra Avyo ke sUbo banAvaze te emanA zuM phAyadAne mATe subo karavA phare che ? emAM darekano svArtha hoya ne, ke A phAdhara zuM karavA mane sUbo kare che ? sUbo huM thau ne phAdharane zo phAyado ? phAdharano zuM svArtha ? te vicAra karyo, have te dahADe paMdara varSanI uMmara. pachI mane samajaNa paDI, te sUbo banAvavA pAchaLano Azaya samajI gayo. emanA manamAM ema ke mAro dIkaro sUbo thAya eTale pachI mAre Ama oLakhANa thAya ne ke "mAro dIkaro sUbo !" eTale jIvana jIvavAnI majA Ave ne ! ane jIvana jIvavAnI kaLA maLI gaI ke mAro dIkaro sUbo che, zuM hoziyAra che ! ema pAMharATa (ropha) rahe, kepha laIne phare. te Avo kaMIka sUbo thaI jAya, to huM sUbono bApa kahevAu ne ! loka kahe ne, A pelA sUbAnA phAdhara AvyA ! ohoho ! eTale huM sUbo thau ane emanI AbarU vadhe. eTale huM samajI gayo hato ke phAdhara potAnI AbarU vadhAravA mAge che. eTale emane Ama pAghaDI-bAghaDI sArI ghAlIne phare ne ! nA phare chokaro subo hoya to ? chokaro subo hoya to phare ne ? are, badhA kAkA hau phare. kAkA hau kahe, "mAro bhatrIjo subo che." eTale meM vicArI nAkhyuM ke phAdharane AvuM thavAnI IcchA che ke ApaNI kiMmata vadhI jAya kaMIka ! loka mArI kiMmata kare ! pachI thayuM ke bhaIne zA mATe haze ? bradharanA manamAM ema thAya ke mAro nAno bhaI sUbo che ! manamAM to pAMharATa thAya nahIM. ApaNI AbarU vadhaze, kamAze to ApaNe vAparIzuM, majA karIzuM. eTale e lahera uThAvavA mATe A badhI vAto kare che. te jeThAbhAI sUbo kharA ne, te emanuM joIne manamAM ema thAya ke e sUbo thayA to emanA bApano keTalo ropha paDyo, bhAIono ropha
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2.2] meTrika phela - 51 paDyo ! tevuM amArA phAdhara ne bradharanA manamAM thayuM. jo sUbo thAya to mAro keTalo ropha paDe ! te beu ropha pADavA sAru mane sUbo karavA mAgatA'tA. eTale meM A sAMbhaLyuM. A kaMI kAvataruM kare che mArA sAsa. "A loko kAvataruM kema karatA haze ?" pachI thayuM ke "nA, potapotAnA ghATa mATe kare che." pelA kahe che, "mAro ropha paDaze,' pelA "mAro ropha paDaze" ema. paNa mArI zI dazA ? emanA ropha sAru mAruM tela kADhavA beThA che e ! emano ropha paDe paNa mAro to dama nIkaLe ne ! emAM mAruM zuM ? meM kahyuM, "A mAro ghATa ghaDyo A lokoe, phAdhare ne bradhare. A be jaNa Ama paheraNo paherIne ane pAghaDIo goThavIne pharaze ane chuMdo mAro thaze. mAre evo sUbo thavuM nathI." e beune ropha pADavA hatA. alyA, tamAre beno Ama zokha thAya, tamane bene pAMharATa maLyo, paNa mAruM zuM thAya? huM sUbo thaIza to sarasUbo pAcho mane TaiDakAvaze huM samajI gayo ke A loko mAro ghATa ghaDe che sarvisa karavA mATe vakhate huM subo thaIza, paNa upara sarasubo to mane TaiDakAvaze ne ! tamane kaMI TaiDakAvavAno che ? sarasUbo kone TaiDakAve? praznakartA : sUbAne. dAdAzrI : emane zuM kAma TaiDakAve? mane sarasUbo TaiDakAve, te ghaDIe e sAMbhaLavAnA hatA ? eTale A to mane AvuM kare gALAmAM vIMTavA mATe, paNa mAre kaMI gALAmAM vIMTAvuM nathI. eTale A lokoe sUbo banAvavAnI vyavasthA karI. eTale huM samajI gayo ke A loko potAnA svArtha mATe badhuM ja karI chUTaze. e badhAnA sukhanI khAtara mane sUbo banAvavA phare che A, evuM samajI gayo. emAM dAnata emanI khorI che, mArI dAnata khorI nathI AvI.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 jJAnI puruSa (bhAga-1) koI mate DaphaLAve, ene mATe ame kaMI jagyA nathI huM to bahu svataMtra mijAjano. eTale mane vicAra Avyo ke mane sUbo banAvaze eTale mArA upara sarasUbo hoya ke nA hoya? te TeDakAve ke nA TaiDakAve? sarasUbo mane DaphaLAve vagarakAmano. eTale mAre sarasUbono Thapako sAMbhaLavo paDaze. sUbo bane eTale mAre emane kahevuM paDe, sAhebajI." te sarasUbo hoya te gALo bhAMDe mane, TaiDakAve. AvuM mahIM manamAM pesI gayeluM. ko'ka TaiDakAve, te ApaNane nA ruce. ApaNane nA joIe A. ApaNe A dhaMdho mAMDavo nathI. tyArathI ja mane to upAdhi thaI. e enI vahu joDe vaDhIne Avyo hoya ne ApaNI joDe ciDAyA kare. alyA mUA, tuM mane laDhavAno chuM e huM jANato nahoto, nahIM to rAjInAmuM ApIne cAlyo jAta. tArI sarakAra tAre ghera rahI ne tuMya tAre ghera, ame A cAlyA ! DaphanAvavA mATe ame kaMI jagyA nathI bA. tuM amane DaphaLAvuM, ame enA hAru janmyA chIe ? evuM te zuM ApI devAno ? joIe kazuMya, pachI uparI zene mATe ? e sarasUbo TaiDakAve e ApaNane kema posAya ? meM kahyuM, "mAre A nA joIe. bhaI, A ApaNe sUbo thavuM nathI. te enA karatA A sUbonI jagyA sArI ke nahIM ? praznakartA : A sUbo nA kahevAya, dAdA. dAdAzrI : heM ? praznakartA : A to sUbonA sUbA, sarasUbo ! dAdAzrI : mane koI TaiDakAvavuM joIe nahIM. mane TaiDakAvanAra nA joIe, baoNsa joIe nahIM. mane duniyAno baoNsa khapato nathI. kAraNa ke A avatAra eka mahAparANe maLyo ane tyAMya pAcho TaiDakAvanAro maLyo. mera mUA, koIka dahADo manuSyano avatAra Avyo ane tuM pAcho
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2.2] meTrika phela TaiDakAvanAra nIkaLyo! tyAre baLyuM evA avatArane zuM karavAno, jo TaiDakAvanAro maLe to ? ApaNe kazuM mojazokhanI cIja joItI nathI ane ApaNane TaiDakAve. jene mojazokhanI cIja joItI hoya tene bhale TaiDakAvanArA maLe, paNa mAre to kazuM joItuM nathI AvuM tevuM. eTale meM nakkI karyuM, pAnanI dukAna karIzuM ApaNe paNa AvuM ApaNane TaiDakAvAnuM e nahIM phAve. 53 mAre joIe eTaluM khAvAnuM bA, zuM eTaluM badhuM khAI javAnA haze ? ATaluM khavAya ane TaiDakAvanAra bahu, te mane to posAya nahIM. eTale meM kahyuM, 'mane A rasto gamaze nahIM.' eTalA mATe huM nAnapaNamAM ja cetelo. mane baoNsa maLavo nA joIe. gayA avatA2mAM baoNsanI vAta mane kaMIka majA nahIM AvI hoya. eTale pahelethI ja cIDa, mAre baoNsa nA joIe. meM to bhaNatI vakhate nakkI karyuM'tuM ke mAre sarasUbo mAthe nA joIe. nakAmo sUbo TaiDakAve, vagarakAmano ! mane koInA TaiDakAvavAmAM AvavuM te AI DonTa vaoNnTa (mane joItuM nathI). A zene mATe, baLyuM ? khAlI lAlacane mATene ? zenI lAlaca ? paNa te zuM karavAnI ? mananuM bhikhArIpaNuM eka jAtanuM ! A kaMI lAlaca hoya to uparI rAkhe, mAre kaMI lAlaca nahIM. huM kaMI lAlacu nahIM. mAre zuM levAnuM te sUbo mane TaiDakAve ? e traNasonA pagAra sAru jau chuM tethI ? mAre traNasono pagAra nathI joIto. A baoNsa mUo TaiDakAve rUpiyA sAru, baLyA tArA rUpiyA ! gharatA uparI ochA che te tavo uparI karuM ? A paraNyA che emane evuM kahI daIzuM, 'thoDuM maLe ne, te ApaNe thoDAmAM samAveza karI nAkhavAnuM.' hIrAbAne paraNelA to kharA ne ! eka to huM paiNyo e to mArI bhUla thaI, paNa A pAchuM navuM paiNAmaNa thAya ! paiNIne phasAyA to kharA ne, paNa jo navI phasAmaNamAM sUbo nA thayA ne ! eTale baoNsa to A duniyAmAM huM karavA mAgato ja nathI. je thavAnuM hoya te thAya A duniyAnuM paNa huM baoNsa nA karuM, svIkAra ja nA karuM. nokarIya
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 jJAnI puruSa (bhAga-1) nahIM karuM, kahyuM. eTale huM cetIne cAlavA mAMDyo ke jo huM sUbo banIza to sarasUbo mane TaiDakAvaze. uparI to joIe ja nahIM mAre. Ama gharanA mA-bApa che e uparI ochA che ! e kAMI ochuM, emanuM to cUkavavuM joIe ne RNa ? pachI vAIpha AvI teya uparI gaNAya ne ? A pAchA bIjA kaMI uparI karuM ? mAre uparI nA joIe Avo. eka to bApA TaiDakAve, moTAbhAI TaiDakAve ane pAcho navo TaiDakAvanAro vadhAravo ! have nA joIe TaiDakAvanAra. che eno to niveDo lAvI nAkhIzuM, paNa navo pAcho kaMI Ubho karuM ? TaiDakAvanAro mane gamato na hato. bhagavAnathI dabAya e konAthI dabAya ? mAre to bhagavAna joIto nathI mAthe, to e sarasUbone kyAM caDhAve ? A eka upara che te posAto nathI mane, to A sarasUbo zI rIte posAya ? huM to tera varasano hato, tyAre meM nakkI karyuM'tuM ke mAthe uparI bhagavAna paNa nA joIe. bhagavAna uparI hoya to pachI jIvavAno artha ja zuM ? huM bhagavAnanI nIce rahevA mAgato nahoto, zA mATe paNa ? bhagavAnathI dabAto nathI, e konAthI dabAya ? ema koInA dabAyelA nA rahevAya. eTale meM to nakkI karyuM ke mAre to mAthe bhagavAna paNa nA joIe, nA joIe, nA joIe, paNa A saMsAramAMya koI uparI nA joIe. praznakartA : hA, zAlibhadranI jema mAthe dhaNI nA joIe. dAdAzrI : tyAre ja pote AvuM kahe ne, sUbo nahIM thauM. pacAsa rUpiyAnI pAnanI dukAna kADhIza paNa mAro uparI nA joIe. AI DonTa vonTa Tu sarva evI baDI' mAro uparI koI na joIe. ne bIjuM nakkI kareluM ke nokarI paNa
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2.2] meTrika phela 55 koInI karuM ja nahIM. mane janma kaMI lokonI nokarIo karavA mATe Apyo nathI. meM A nAnapaNamAM nakkI karyuM hatuM ke nokarI karavAnI hoya to A jIvanamAM eno artha ja nathI ne ! naoNnasensa vastu che e. ame to nAnAmAM nAnI kazuM pAna jevI paNa dukAna laIne besIzuM svataMtra ke ApaNe jyAre bAra vAge-eka vAge javuM hoya tyAre ApaNe ghera jaIne sUI jaIe, dukAna vAsIne. nokarI karavI e to mane bahu moTuM duHkha lAgyA kare. ema ne ema marI javuM sAruM, paNa nokarI eTale baoNsa mane TaiDakAve. moTAmAM moTo roga A ! paNa te roge mane bacAvyo bahu rIte. huM to nokarI karanAro mANasa ja nahIM. mArAthI to nokarI karAya ja kevI rIte ? nokarI phAve ja nahIM. A sUbo banAvo toya mAre nokarI nathI joItI. tethI ja meM kaheluM ke, mAre sUbo nathI thavuM. loka kArakuna thavAya khuza hatA ane mAre sUbo thavAnI IcchA na hatI. kAraNa ke mAro dhyeya zuM? ke game te khumArI ho, paNa koInI sarvisa to huM karuM ja nahIM. AI DonTa vonTa TU sarvisa enI baDI. sarvisa karavAno mAro dhaMdho nahoya. huM pAnanI dukAna karIza paNa svataMtra dhaMdho karIza. ATalI badhI tumAkhI ! kaMI beMkamAM rUpiyA hatA ? nA, rUpiyAbupiyA nahIM, evo ropha mahIM te ! pAcho kadarUpo ropha ! kevo ? rUpALo ropha hoya to to vAta judI che, ropheya pAcho kadarUpo ! meM to de jANe gayA avatAramAM evA bhAva karelA ke A jiMdagI lokone vecAtI nahIM ApI devAnI. vecAya nahIM AvI sarasa jiMdagI ! eTale "nokarI to karIza ja nahIM" evuM nakkI kareluM. chevaTe pAnanI dukAna kADhIza paNa svAzrayI rahIza chevaTe eka bhaIbaMdha mane kahe che ke nokarI karyA vagara tuM karIza zuM ? moTAbhAI kADhI melaze tyAre zuM karazo ? meM kahyuM, "huM to mAre marajImAM Ave eTalo dhaMdho karIza ane nahIM to ghera AvIne sUI jaIza.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 jJAnI puruSa (bhAga-1) paNa dhaMdho karI huM svAzrayI rahIza, huM parAzrayI nahIM rahuM. nAnosUno paNa dhaMdho karIza. chevaTe pAnanI dukAna karIza." mAre anukULa Ave te ghaDIe dukAna baMdha karIne ghera jaIne sUI jauM, nahIM to zAstra vAMcavA mAMDuM. ApaNane baporanA doDha-be vAge sUI javAnI Teva hoya to ghera jaIne bapore bAra vAge jamIne nirAMte sUI javuM hoya to dukAna vAsIne ArAmathI sUI to javAya ! koI uparI nahIM ne ! pAna patI gayA ne ghare jaIne sUI gayA basa ! sAMje cAra vAge AvIne ApaNe ughADIe eTale tyAre pachI Akho dahADo pAna copaDa copaDa karavAnA. paNa A parataMtratA nA posAya. upara baoNsa TaiDakAve vagara kAmano ! atUTa bharoso potAnA prArabdha para eTale svataMtra jIvana phAve. jo ke dhaMdho karavAno regyulara paNa jIvana svataMtra. mitro kahe ke cAlo ApaNe cAra dahADA amuka jagyAe jaIe, to A baMdha karIne cAlyA. prArabdhane mAnavAvALo ke huM mAruM laIne Avelo chuM. praznakartA: barAbara che. dAdAzrI : mAro badho sAmAna laIne Avelo chuM, eTale pachI mane harakata nA Ave ne bIjI ? kaMIke prayatno karavA joIe. prayatno ja karyA karavAnA, basa. pachI enI meLe phaLa maLyA kare ne ! te ApaNuM cAlyA kare gADuM. jarUriyAta ochI, tethI AvaDe nabhAvatA thoDAmAM pAnanI dukAna hoya, te thoDAghaNAM rUpiyA vadhyA to ghara calAvIzuM ne sUI jaIzuM. ApaNe evo kAMI lobha nathI. ApaNe je thoDuMghaNuM AvyuM te ! traNa rUpiyA maLe to traNamAM calAvavAnuM, be maLe to emAM calAvavAnuM, mane badhuM calAvatA AvaDe che. ochAmAM ochA paisAmAM nabhAvatA AvaDe che, menTenansa karatA (nibhAvatA) AvaDe che. kAraNa ke mAro svabhAva kevo
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2.2] meTrika phela pa7 che ? chuM kSatriya, paNa ochAmAM ochI jarUriyAta. ane parigraha to mane bojArUpa pahelethI ja lAgato. loko rojanA eka rUpiyAmAM calAvI zake ema che. trIsa rUpiyA te dahADe pagAra AvatA'tA, kArakunone. eTale sAmAnya mANasa to mahinAnA trIsa rUpiyAmAM pUruM karatA'tA sArI rIte, to mArA manamAM ema ke A lokone trIsamAM AvaDe, to mane bAvIsamAM pUruM karatA AvaDe che. eTale thoDAmAM samAveza karatA AvaDe che ane koInI pAse hAtha dharavo na paDe eTalI AvaData che. mAro kharco ocho. huM to jeTalA ochA kharcamAM kahe ne, eTalA ochA kharcamAM samAveza karuM evo mANasa. eTale pachI vAMdho che kaMI bIjo ? A to jene jAhojalAlI joItI hoya tene. emAM kaMTrola karI zakuM evo badho. eTale mAre jyAre jarUra hoya tyAre sUI jauM ne jarUra hoya to UThuM. praznakartA barAbara che. dAdAzrI : Aja pAnanA gharAka nA AvyA to zuM thaI gayuM, kaMI bagaDI gayuM? kAle Avaze. ane pAchuM joDe joIe ke, huM mAruM laIne Avyo chuM. mAre kaMI AvuM nathI joItuM. mAre kaMI lAkha-be lAkha ke paccIsa lAkha, evI mAre beMko nathI UbhI karavI. mAre beMkone zuM karavI che ? A peTamAM khAvA pUratuM joIe. te eka-be-pAMca Azrita hoya tenA pUratuM, bIjI zI bhAMjagaDa ApaNe ? mAre ochuM haze to cAlaze. khIcaDI ane zAka, AgaLanI IcchA nahIM. cIjo ochI haze to cAlaze paNa mArI svataMtratAne breka nA cAle. mane A parataMtratA sahejeya pasaMda nahIM. paravazatA AI DonTa vaoNnTa (mane nathI joItI), svataMtratA joIe. takkI karyuM ke mAre meTrika pAsa thavuM ja nathI AsapAsano sTaDI nA karavo joIe ? huM to nAnapaNathI ja sTaDI karato. badhA je lAIna le e lAIna ame nA laIe. gharethI amane sUbA banAvavA pharatA hatA. paNa sUbAne mAthe pAcho baoNsa, amAre to mAthe baoNsa joIe ja nahIM.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA H tamAre nokara-bokara nahotA ? dAdAzrI : nA bA. anDarahenDa rAkhuM to mAre baoNsa Ave. mAre nA posAya A jagata. eTale tyArathI ja meM to gAMTha vALI, meM nakkI karyuM ke ApaNe sUbA thavuM nathI. A varlDamAM koI TaiDakAve e pada mAre joIe nahIM. bolo, ATalI badhI khumArI ! zuM thAya te ? aMtara zraddhA evI hoya ne ! eTale pachI meM vicAra karyo ke jo huM meTrika pAsa thAu to A loko sUbo banAvavAnA che ne ? meMya nakkI karyuM ke A loko meTrikamAM pAsa karAvavA phare, paNa ApaNe pAsa thaIe to mokalaze ne ! ApaNe pAsa ja thavuM nathI, AvI jAva. meM kahyuM, 'bhAI emanA ghATamAM che, bApA emanA ghATamAM che, huM mArA ghATamAM chuM." huM samajI gayo ke nApAsa nahIM thau to A loko mane IglenDa mokalaze. meM nakkI karyuM ke have meTrikamAM pAsa ja nathI thavuM ne ! pachI kyAM mokalavAnA che ? meTrika pAsa thau to mane mokalaze ne ? phela thaIe eTale mokale ja nahIM ne, mAthe paDe eTale ! eTale meM nakkI karyuM ke A nakkI kare che AmanuM, tyAre ApaNe nakkI karavuM AmanuM. ApaNe nApAsa ja thavuM che. have te dahADe mArI uMmara paMdara varSanI. eTale meM e lokone nA kahyuM, paNa pachI meM bhaNavAnuM DhIluM mUkI dIdhuM. tyAra pachI meM cittane bIjAmAM dhakelI dIdhuM. eTale meM nakkI karyuM ke nApAsa ja thavuM meTrikamAM. eTale vahetuM ja mUkeluM A. dhamakI ApI lIdhuM phorma praznakartA : pachI meTrikanI parIkSA ApelI tame ? dAdAzrI : eTale aDhAra varSe meTrikanI parIkSA ApavA gayo to kharo ! eTale kolejamAM nahIM gayelA. paNa je AnuM peluM e hoya chene, e kADhI Ape che bhAdaraNamAMthI. TheTha tyAM AgaLa yunivarsiTInI parIkSA ApavAnuM, zuM kahe che ene ?
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2.2] meTrika phela 59 praznakartA: phorma bharavAnuM. dAdAzrI : phorma bharavAnuM hoya che kaMIka. te phormane lAyaka thayA hoya te to parIkSA apAI gayelI. te sAheba phorma nahotA ApatA tyAM. praznakartA : dAdA, mAstare tamane phorma ApavAnI nA kema pADelI ? dAdAzrI : zenuM phorma Ape paNa, mahIM skUle Ave to ne ? AbarUdAra (!) bahu eTale phorma vaheluM Ape ne ! jhaghaDAkhora, tophAnabophAna badhuMya. te phorma tarata ApI de ne, nahIM ? lAgaNI to kaMI hoya nahIM ne mAstarane ! koI mAstarane lAgaNI hoya nahIM, kAraNa mane bhaNavA upara prIti ja nahIM ne ! te mAstara tyAM phormeya nahotA ApatA. eTale pachI jAho bAMdhIne (dhamakI ApIne) lIdhuM emanI pAsethI. meM kahyuM ke jo phorma nahIM Apo to badhAnI vacce mArIza. te mAstarane mAravAnI dhamakI ApI tyAre phorma ApyuM. mAryA vagara nahIM choDuM Apane, phorma nahIM Apo to. evI rIte phorma lIdheluM. lo bolo, AvA keTalA akkalavALA ame ! amArA karatA ziMgaDAvALA sArAne ! eTale A to baLada ja che, jyAre ahIM vagara baLade amArI bIka lAge che. eTale bhAre tophAna ! te mahAparANe mAruM phorma ApyuM pelA lokoe gALo detA, ke A chokarAne ApavAnuM nathI chatAM e jhaghaDAkhora che, nakAmo jhaghaDo karaze, mATe Apo. e jANe ke A mUo kaMIka mArI deze. te juo ne, bicArA e ja mANase bIkanA mAryuM jene meM kahyuM hatuM ne, eNe ja mane phorma ApyuM. praznakartA : pachI parIkSA ApavA vaDodarA gayA'tA ne ? dAdAzrI : hA, vaDodarA, A ApaNI kaoNlejamAM. A ahIM phorma ApeluM ne, eTale tyAM gayelA kaoNlejamAM, tyAM ApaNI yunivarsiTImAM. ene zuM kahe che ? praznakartA : esa.esa.sI. borDa,
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ SO jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI tyAre te dahADe esa.esa.sI. borDa hatuM nahIM. praznakartA : meTrikyulezana. vAMcavAnuM bahAnuM kADhI rahyA hosTelamAM te karI mojamajA dAdAzrI : eTale ahIM baroDAmAM meTrikanI parIkSA ApavA Avyo, yunivarsiTImAM. bradhara konTrAkTara hatA, te ahIM AgaLa vaDodarAmAM jogIdAsa viThThalanI poLamAM rahetA'tA. te tyAM rahevAnuM hatuM paNa meM kahyuM, ghera rahIzuM to ApaNe emanA dabAyelA rahevuM paDe ne ! e kaMTrolamAM rahevuM paDe ne ! te A to nA posAya." ghera rahetA hoya to ApaNe pharavA javAya nahIM, AnaMda karAya nahIM, mojamajA thAya nahIM. eTale meM bradharane kahyuM, "mane ahIM ghera vAMcatA nahIM phAve. huM to tyAM haoNsTelamAM rahIza. haoNsTelamAM mArAthI vaMcAya. ahIM vAMcavAno TAIma eTalo yUjhalesa (nakAmo) jato rahe. eTale huM to A parIkSAnA divasomAM tyAM AgaLa haoNsTelamAM ja rahIza." bhAI kahe, 'hA, tyAM rahe. bhale enA paisAno kharco paDe. tane ahIM gharamAM nA phAve to haoNsTelamAM raheje paNa khUba vAMcaje." meM kahyuM, "e to mane gamI badhI vAta." gharamAM rahevAnuM maTI gayuM ne ! eTale tyAM AgaLa hosTelamAM rahelo. ane pAchuM ahIMyA haoNsTelamAM AvIne zuM karavAnuM ? nirAMte eya pharsTa klAsa pUrIo-burIo, AIskrIma-bAIskIma khAdhA. tyAre haoNsTelamAM te dahADe cokhkhA ghInI pUrIo, zAka-bAka cokhuM banAvato hato pelo mahArAja. te DAbalI jevI ja pelI pUrIo ane ekadama goLa lADavA jevI. rAunDa dekhAya evI paNa AvaDI AvaDI ja. atyAre pANIpUrI hoya che ne, pUrI-pakoDI jevI Ave che ne, evaDI pUrI thAya. cokhkhA ghInI pharsTa klAsa pUrI ane e Ama moDhAmAM nAkhe ne, te moDhAmAM mUkatA to ogaLI jAya. cokhkhA ghInI eTalI sarasa te bahAra sugaMdha Ave, aradhA mAIla sudhI. ApaNaneya Tesa paDe emAM. eka khAyane to saMtoSa thaI jAya. atyAre to evI eka pUrI nA maLe. atyAre to evo jamAnoya
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2.2] meTrika phela hoya nahIM. atyAre jo vIsa-paccIsa rUpiye kilo maMgAvIe ne, toya evI pUrI maLatI nathI. ane te pUrIo keTalI khAtA hatA ? eka-be nahIM, keTalAka chokarAMo to pacAsa-pacAsa, sAMITha-sAMITha, sittera-sittera, eMsI-eMsI pUrI khaI jatA hatA ! evo eno zokha. praznakartA : tame keTalI khAtA hatA, dAdA ? 61 dAdAzrI : te vIsa-vIsa, paccIsa-paccIsa khAdhI hatI. e bahu suMdara pUrI ! e ghI cokhkhA, vAta kevI ! te doDhaso-doDhaso pUrIo khAnArAyaloka hatA. bhaI jANe vAMce che te ame karatA AIskrImatI lijjata te haoNsTelamAM rahyA eTale eya nirAMte khAya, masta rahe ane pachI sAMje-rAtre bahAra che te tyAM AgaLa sTezana para AIskrImanI dukAno badhI hatI, tyAM AIskrIma khAvA jatA hatA. ahIM sTezana upara che te A bAju dukAna hatI maiyAnI, te bhaiyo AIskrIma banAvato'to ne ! tyAM AgaLa AIskrIma taiyAra eTale haoNsTelanA nAma para che te tyAM jaIne AIskrIma khA khA karatA'tA ane besI rahetA. bhaI jANe ke amAro bhaI parIkSA ApavA gayo che, vAMce che tyAM. paNa meM nakkI karyuM ke ApaNe meTrikamAM pAsa thavuM ja nathI. pAsa thaIe tyAre ja sUbo karavAnA che ne ? te badhAya dahADA sTezana para AIskrIma khAdhA hatA. huM to parIkSA ApavAnA divase che to bahAra pharIne, nirAMte AIskrIma-bAIskrIma khaI ane parIkSA Apato'to. sarakhesarakhA maLI Ave, te gAyako saMge heMDI gADI sAMje che te AIskrIma-bAIskrIma khAIe ane be-traNa chokarAMo bhegA thaIne tyAM AgaLa gAyano (gIto) gAya. parIkSA ApavA AvyA hoya badhA ne mArA jevA maLI Ave ne mane pAchA ? eka-be jaNa gAyana gAnArA Ave pAchA, maLI Ave ne badhA. sarakhesarakhA maLI Ave, khoLavA javuM nA paDe.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 jJAnI puruSa (bhAga-1) jaMbusarano eka chokaro gAnAro maLI Avyo hato. tyAM AgaLa e mitra gAyana gAto hato. te bhajana lalakArato'to. gADI heMDI ApaNI, te enI joDe besatA hatA nirAMte. eTale eka-be gAyako maLyA'tA, te gAyana gavaDAve ne pachI to badhA gAvA lAgyA paNa mane to gAvAnuM nahotuM phAvatuM. amAruM gaLuM mULathI pahADI, amAre saMgItano meLa nahIM. eTale ame sAMbhaLatA, basa. rAma tArI mAyA, gAtA kazuM AvaDe ja nahIM. joItuM'tuM evuM yojanAbaddha rIte thayA meTrika phela praznakartA : te parIkSAmAM beThelA ? pepara lakhelA? dAdAzrI : pepara-bepara badhuM lakheluM, jevuM AvaDe evuM lakheluM. praznakartA : pachI meTrikamAM tame phela thaI gayA ne, dAdA ? dAdAzrI : phela to sArI rIte phela thayelo. praznakartA: yojanAbaddha ? dAdAzrI : yojanAbaddha phela thayelo, meTrikamAM phela thayA enuM kAraNa zuM? kaMI maphatamAM phela thavAya che ? eTale pachI mojazokha karatA karatA meM parIkSA ApI. te ApaNo hisAba AvI gayo. te 1927 (vikrama saMvata 1983-84)nI sAlamAM meTrikamAM phela thayo ! nirAMte nApAsa thayA. mAre joItuM'tuM te thaI gayuM. praznakartA : meTrikamAM tamAre pAsa ja nahotuM thavuM ne, jANIjoIne.. dAdAzrI : kAraNa ke IcchA ja nahIM pAsa thavAnI, dAnata ja khorI. e bAju dhyAna ja nA ApyuM ne ! ane teya jo dhyAna ApyuM hota to pAsa thAta baLyuM. paNa parIkSAmAM dhyAna ja nA ApyuM. dhyAna Ape tyAre pAsa thAya ne ? aMgrejImAM bhaNatA nA AvaDyuM mane. te tyAM AgaLa vAMceluM kareluM nahIM ne, te pAsa koNa kare ApaNane ? eTale meTrikamAM phela thayo nirAMte.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2.2] meTrika phela 63 praznakartA: haM, barAbara. eTale tame laMDana javAnI nA pADI. dAdAzrI : nA pADI nahIM, pote pAsa ja thayo nahIM ne ! pAsa thau to mane AgaLa mokale ne ? eTale emanI dhAraNA tUTI paDI. emane sUbo banAvavAnI IcchA hatI. paNa jo ne, sUbo nA thayA to nA ja thayA ne ! juo ne, nahIM to kaMI ema hapUcA mUrkha hoIzuM? mAre bhaNavuM hatuM A, "mAthe uparI na joIe' tamAre kaoNlejamAM bhaNavuM hatuM, te badhA nimitto maLI AvyA'tA ne? praznakartA jevI bhAvanA hoya evI siddhi prApta thAya evuM? dAdAzrI : hA, tamAre kaoNlejamAM bhaNavuM'tuM, te nimitta maLI AvyA'tA ne badhA ? ane nA bhaNavuM hoya ne, jema ke mAre nahotuM bhaNavuM, te meTrikamAM nApAsa thaIne Ubho rahyo. mArI dAnata ja nahotI ne bhaNavAnI. eTale jene bhaNavuM che ne, ene badhuM maLI Ave che. mAre bhaNavuM'tuM A, ke mAthe uparI nA joIe, bApoya uparI nA joIe. e kema posAya te ? eTale e svIkAra ja nahIM karelo. tethI meTrika phela thayelo. have meTrikamAM nApAsa thAya, evuM to na hatuM. Ama AvaDatuM'tuM kharuM, brilianTa hato. magaja to bahu sAruM hatuM, paNa jANIjoIne nApAsa thayo. jANIjoIne phela thAya koI ? e amArI vItI ame jANIe. amAruM magaja bahera mArI gayuM parIkSA ApIne. ame jANIe ne amArI vItI, ame na jANatA hoIe ? jenI pAse saMtoSarUpI dhana ene duHkha ? praznakartA: paNa meTrikamAM nApAsa thayA pachI karyuM zuM? dAdAzrI : pachI amAre gharano dhaMdho hato, konTrAkTano. mArA moTAbhAI konTrAkTano dhaMdho kare. te meM kahyuM ke A bhAI jo sArI rIte mAnabhera pesavA deze to ApaNe emanI joDe dhaMdho karIzuM ane jo bradhara
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 jJAnI puruSa (bhAga-1) nahIM pesavA de, e apamAna ja karatA haze to ApaNe pAnanI dukAna kADhIzuM. joDe joDe meM to pachI nakkI e kareluM, ke phAdhara ke bradhara (koI) paisA nahIM Ape to ? ApaNe bhaInuM kaMIka nA mAnyuM eTale pachI bhaI aDavA nahIM de to ? bhaI jo kazuMya sahakAra nahIM Ape, asahakAra karaze to mArA mitra pAsethI thoDA paisA laIne, pacAsa rUpiyA laIne pAnanI dukAna karIza evuM nakkI karyuM hatuM. emane dhaMdhAmAM ghAlavo haze to ghAlaze, nahIM to ApaNe pAnanI dukAna kADhIzuM. jenI pAse saMtoSarUpI dhana che bALapaNathI, ene zuM duHkha hoya ? jJAna nahotuM toya saMtoSarUpI dhana hatuM. chUTavA mATe sAMbhaLI lIdhI kacakaca meTrikamAM phela thayo eTale pachI bradhara kahe che, "phela thaI gayo ? meM kahyuM, "hA." pachI bradhare kahyuM, "kema tuM phela thayo ? mahenata nA karI te ?" tyAre meM kahyuM, "mahenata karI paNa have pariNAma nA AvyuM tenuM huM zuM karuM ? magaja cAlatuM nathI. breIna khalAsa thaI gayuM che. have AvaDatuM nathI." tyAre bhaI kahe, "pahelAM bahu sAruM AvaDatuM hatuM. meM kahyuM, "game te ho paNa breIna khalAsa thaI gayuM che, kaMDama thaI gayuM che have. eTale moTAbhAI kahe, "le, A hAru tane nA AvaDyuM. mUA, nApAsa thayo. tane kazuM AvaDatuM nathI. badhA varSo bagADyA." meM kahyuM, "je thayuM e thayuM, have tame kaho ema karIe." te moTAbhAI kahe che, "tuM to nApAsa thayo. have zuM karIza ? tuM haju AvatI sAla A parIkSA de. khUba mahenata kara pharI, e pAsa thaI jA. ApaNe vilAyata javAnuM che." meM bradharane kahyuM, "mane AvaDaze nahIM AmAM. bhalIvAra nahIM Ave. eTale mane bIjA varSanuM nukasAna thaze. pAMca varSa lAgaze toye pAsa nahIM thavAno, UlaTuM TAIma nakAmo jaze." eTale pahelAM to thoDA dahADA bradhara bolyA, kacakaca karI. phAdhareya kacakaca karI. ApaNe jANyuM ke bhale kacakaca karI paNa ApaNe chUTyA ne !
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2.2] meTrika phela 65 mAruM rakhaDI paDaze' evo bhaya nathI eTale pachI maNibhAI kahe che ke have tAre zuM karavuM che ?" meM kahyuM, 'tame kaho e karIe. tamane ThIka lAge to tame kaho, nahIM to huM to mArI mete game te karI laIza. mane phAve evuM kaMI huM khoLI kADhIza mAruM." "mAruM rakhaDI paDaze" evo mane bhaya nathI koI jAtano, 'tame kaho e karuM." ane ame to caNA-mamarAnI dukAna kADhIneya UbhA rahIe so rUpiyA lAvatA kane. te dahADe so rUpiyAnI ja mUDInI jarUra ne ? eTale meM kahI dIdhuM, "bahu to kazuM nahIM AvaDe. tame paisA nahIM Apo, kazuM nahIM Apo, milakata nahIM Apo to huM mArI meLe pAnabIDInI dukAna karIza." paNa evuM karavuM nA paDyuM mAre. evuM to bhaI karavA de ke ? emanI AbarU jAya ne ! moTA mANasa ! halako dhaMdho karavA eTale moTAbhAIe kahyuM, "nA, evo halako dhaMdho ApaNAthI thAya nahIM. evuM kevuM bole che tuM?" meM kahyuM, "huM to game te karI khAIza." to e kahe, "ApaNA lokothI Avo dhaMdho nA thAya. AvuM nA karAya, ApaNe to khAnadAna mANasa ! ApaNe thatuM haze ?" tyAre meM kahyuM, "ThIka lAge e karo." bhAI pAse paNa ta thayA lAcAra to moTAbhAI kahe, "have zuM karIza ?" meM kahyuM, "have zuM karuM ? thaze, have je kaMI haze hisAbamAM. ane tamAro dhaMdho che, tame kahetA ho to tamArA dhaMdhAmAM joInTa thaI jauM, nahIM to tame nA kahetA hoya to huM bIjuM bahAra kaMI dhaMdho karI khauM. nokarI to huM karavAno nathI." mane mArA moTAbhAI pahelAM kahetA ke "tuM nokarI karavA jAu to koI rAkhe nahIM." tyAre meM kaheluM ke "nokarI karavA Avyo nathI, zeTha thavA Avyo chuM." tyAre pachI bhAI kahe, "dhaMdhAmAM pesI jaIza ? dhaMdhAmAM kAma para paDI rahevuM paDaze." meM kahyuM, "dhaMdhAmAM tame kaho eTaluM karIza. tame kahezo
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 jJAnI puruSa (bhAga-1) to mane vAMdho nathI. tame kaho e karIza." pachI bhAI kahe che, "hA, bahu sAruM. to ema kara ne, ApaNA dhaMdhAmAM AvavuM hoya to AvI jA. bIjI jagyAe javAya nahIM, enA karatA ApaNe ghera ja rahe ane ahIM kAmamAM pesI jA. A konTrAkTanuM kAma kara, haMDa." kaMTALIne moTAbhAIe lagADyA dhaMdhAmAM tyAre meM kahyuM, 'bahu sAruM." heMDo, cAlo, sUbo thavAnuM to baMdha thaI gayuM ApaNe. dhaMdho svataMtra ane gharano dhaMdho eTale vAMdho nahIM ne ! paisA joItA hoya tyAre vAparavA maLe. hA, heya haoNTalomAM javAya, cA-pANI pIvAya, Aya thAya, teya thAya. e mane sAruM phAvyuM, svataMtra to rahevAnuM ane dhyAna-dhyAna karavuM hoya manamAM to, satsaMga karavo hoya, copaDIo vAMcavI hoya to thAya. vAMcatA jaIe ne kAma karatA jaIe. pachI bradhara kaMTALI gayA ke have UMdhe ravADe caDhaze, enA karatA dhaMdhAmAM ghAlI do. eTale emane nAchUTake mane dhaMdhAmAM levo paDyo, konTrAkTanA. eTale meM jANyuM ke ApaNI dazA pharI have. zaninI dazA hatI te UtarI. khumArIvALAne badhI cIja maLe eTale konTrAkTanI lAInamAM dAkhala thaI gayo. amArA gharanA ja dhaMdhAmAM huM pachI pesI gayo ane emAMthI konTrAkTara thaI gayA. paNa sUbo nA thavuM paDyuM. dabAyo nathI koIthI, "nokarI karuM nahIM kahyuM. A manuSyano avatAra te bhADe ApavAnI cIja che ? mahinAnuM bhADuM keTaluM le ? be hajAra. tyAre kahe, rojanA sATha-pAMsaTha rUpiyA paDyuM ne bhADuM ! A enA karatA eka mazIna ApIe to sarakAra so rUpiyA bhADuM Ape. mazInanuM bhADuM Ape ke nA Ape sarakAra? eTale huM bhADe apAyo nathI, bA. A baLadane roja trIsa bhADuM Ave che ane AnuM bhADuM pacAsa-sAITha. tyAre mUA, AmAM tAro upayoga
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2.2] meTrika phela 6 ) thaI rahyo che ! AvuM jarA zarameya nA AvI tane ? paNa kare zuM ? kyAM jAya bicAro? e to khumArI joIe ne ! zuM joIe ? praznakartA : khumArI joIe. dAdAzrI : khumArIvALAne badhI cIja maLe evuM che, ahaMkAravALAne nA maLe. ahaMkAra ane khumArImAM phera kharo ke nahIM ? praznakartA: kharo, phera to kharo. dAdAzrI : khumArI eTale vaTTavALo. hAtha ghAle temAM tarata ja eksaparTa praznakartA : pachI vaDodarA rahevA gayA ? dAdAzrI : hA, vaDodarA. te dhaMdho tarata AvaDI gayo. pAchuM Ama breIna sAruM. dhaMdhAmAM jyAM ghAlo tyAM mane AvaDI jAya, mane vAra nA lAge. je Apo ne, temAM eksaparTa thavAmAM vAra ja nahIM. mahinAnI aMdara eksaparTa thaI jauM. A hAtha ghAle eTale tarata AvaDI jAya mane. atyAre pacAsa moTelo ahIM cAlatI hoya, tenuM menejamenTa (saMcAlana) huM ekalo ahIM beTho beTho oNrgenAIjha (calAvI) karI zakuM. praznakartA : barAbara. dAdAzrI : bIjuM mane nA AvaDe, paNa 'hAu TU oNrgenAIjha' tamane thoDuM lAge che evo pAvara haze ? praznakartA : kharo, dAdA. dAdAzrI : eTale pachI cha mahinAmAM to oNla rAITa thaI gayuM. emAM eksaparTa thaI gayA. Ama breIna sAruM ne, eTale dhaMdhAmAM pakaDI le, lagAma pakaDI le. pachI varSa dahADAmAM lagAma ja hAthamAM laI lIdhI. be varSamAM to
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 jJAnI puruSa (bhAga-1) badhI sUjha paDe, bahu suMdara paDe paNa svataMtra joIe. dhaMdhAmAM koI kahenAra nahIM ne ! moTAbhAI to mArA bhAI hatA, emAM kazo vAMdho nahIM. bIjo koI kahenAra nahIM ne ! emaNe sUjha paDavA dIdhI ne pachI mane DaphaDAvyo nathI. jANe svataMtra hoIe e rIte soMpeluM ne, te AvaDI gayuM. te dhaMdhAmAM doDha varSamAM to bhaI mane kahe che ke tuM to pharsTa naMbara lAvyo, pharsTa ! tuM to hoziyAra thaI gayo ! ane mArA manamAMya khAtrI thaI gaI ke hoziyAra thaI gayo. pachI manamAM lobha jAgyo ke paisA kamAIe. dhaMdho sAro che eTale emAM paDyA pAchA. dhaMdhAmAM mane ruci paDI gaI, paisA kamAvavAnuM jaDyuM. pachI kArakhAnA nAkhyA ne bIjuM badhuM ema karIne dahADA kADhyA. evuM tevuM dhaMdhA uparanuM kAma to badhuM AvaDe. komanasensa kharI, te badho phoDa pADI ApuM. nAnapaNathI phoDa pADI ApuM. paNa A bhaNavAnA thothAM-copaDA vAMcavAnA, A zuM dhAMdhala ? A posAya nahIM ne. gulAmImAMthI mukta kare e kharuM jJAta meTrikamAM nApAsa thayo. bolo have, mArI samajaNa-akkala joI lIdhI tame ? praznakartA : AmAM akkalanuM kAma nathI. dAdAzrI : paNa huM DaphoLa kahevAyo ke DaphoLa hato te meTrikamAM nApAsa thayo. paNa mane DaphoLa hato to A phAvyuM. A pAsa thayo nahIM, nahIM to huM pelAmAM rakhaDyA karata ne subonI nokarI karavI paData ane sarasUbo TaiDakAvata. je jJAna ApaNe jANIe ane te ApaNane che te gulAma banAve, te jJAna kAmanuM zuM ? gulAmImAMthI mukta kare, enuM nAma jJAna. UlaTo jo pAsa thayo hoya to pachI sUbo thAta, A to UlaTI gulAmI. to sarasUbo TeDakAva TaiDakAva karata. paNa kudarate AbarU rAkhI, AkhI jiMdagI nokarI karavI nA paDI. mane to uparI nA joIe eTale
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2.2] meTrika phela nokarI karavAno prasaMga ja prApta thayo nathI. vicAreya nA Avyo nokarI karavAno. eka phero vicAra karavo paDyo hato thoDIvAra, eka ja dahADA mATe, ahIMthI risAIne jato rahyo'to, gherathI, tyAre. 69 eTale buddhinA AzayamAM bhaNavuM nahotuM, AtmA khoLI kADhavo hato. te meTrikamAM nApAsa thayA ! buddhinA AzayamAM nokarI nahIM karavAnI IcchA ke 'basa, nokarI nahIM karuM.' te nokarI nA karI ne konTrAkTano dhaMdho karyo. eTale buddhinA Azaya pramANe badhuM thayA kare. vyavahAre meTrika phela, adhyAtma TaoNpa loko mane kahe che, 'dAdA, tame keTaluMka bhaNelA hazo ?' peluM sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa, dha varlDa Ijha dha pajhala ITaselpha, dhera Ara Tu vyU poInTasa, evuM badhuM boluM eTale. praznakartA : ane pelo zabdeya Ave che ApanI copaDImAM, 'DiscArja thavA deje, paNa cArja nA thavA daIza.' dAdAzrI : hA, A ATalA zabdo paNa hAI leMgveja thaI gaI ne ! eTale pachI mane badhA kahe che ke "dAdA to bahu hAI leMgveja bole che ne bahu UMcuM bhaNelA lAge che. A dAdA to grejyueTathI bahu AgaLa gayA haze.' eTale loko mane pUche che, 'dAdAjI, tame kyAM sudhI bhaNelA ?' meM kahyuM, 'bhaI, e vAta ughADavAmAM majA nathI. vadhAre nathI bhaNelo bhAI.' tyAre kahe, 'paNa kaho to kharA keTaluMka bhaNelA ?' meM kahyuM, 'tamane kalpanA kyAM sudhI Ave che ?" tyAre kahe, 'grejyueTathI AgaLa gayA hazo.' meM kahyuM, 'huM bahu jabarajasta bhaNelo chuM (!) huM meTrikamAM phela thayelo chuM, 1927 (vikrama saMvata 1983-84)mAM.' praznakartA : vyavahArika dRSTie meTrika phela thayelA cho paNa AdhyAtmika rIte to TaoNpa para cho. dAdAzrI : eno pAra ja kyAM Ave ! adhyAtmanI rIte to koI
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 jJAnI puruSa (bhAga-1) nathI pahoMcyuM tyAM pahoMcyo chuM. tethI to kavie lakhyuM, 'uparanAye uparI, chatAM nimitta !" praznakartA: dAdA, ATaluM ja bhaNyA toya sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa bolo cho ne ? dAdAzrI : e to ema nA AvaDe. meTrika phelavALAne nA AvaDe evuM. A to enI meLe nIkaLe che. A je aMgrejI boluM chuM, e to kyAMthI bolAya che te mane ja khabara nathI ! A zI rIte nIkaLe che te huM ja jANato nathI !
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] e jamAnAmAM karI mojamajA be rUpiyAmAM bAdazAha jevI sAhebI praznakartA : dAdA, ApanI dhaMdhA vakhatanI vAta karo ne. dAdAzrI : dhaMdhA para Avyo tyAra pachI amane paisAnI bhIDa nahotI paDatI. ghera to paisAnI bhIDa joyelI. konTrAkTano dhaMdho, te lokonuM udhAra lAvavAnuM ane sarakAra ApaNane rokaDA Ape. pachI dhaMdhA para zenI bhIDa hoya, bhaI ? ApaNe tyAM bhIDa hoya ke pelA udhAravALAne tyAM ? praznakartA : udhAravALAne tyAM. dAdAzrI : hA, ApaNe tyAM zenI bhIDa hoya ? eTale amArA konTrAkTanA dhaMdhAmAM bhIDa nahIM. eTale gajavAmAM rUpiyA paDyA hoya ane be rUpiyA hoya to cha-sAta bhAIbaMdho pAchaLa pharyA karatA hoya Akho dahADoya. kAraNa ke cA-pANI-nAstA badhuM thAya. be rUpiyAmAM to sAMja sudhImAM badhuM, bhayo bhayo thaI gayo ! atyAre to basso rUpiyA laIe toya nA thAya. ame 1925-26mAM be rUpiyA laIne nIkaLatA'tA ne, te cha-sAta bhAIbaMdha joDe ja pharyA kare Akho dahADo. toya sAMje rUpiyo khUTe nahIM. amAre to gajavAmAM be-eka rUpiyA vAparavAnA hoya ne ?
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA : hAjI. dAdAzrI : te be rUpiyA vAparIe to te cha-sAta bhAIbaMdha joDe phare. te "jI hA, jI hA' karyA karatA hoya ane amane e phAvatuM AveluM, "jI hA, jI hA' karanAruM. praznakartA : be rUpiyAmAM ? dAdAzrI : hA, be rUpiyAmAM to cha-sAta bhaIbaMdho pAchaLa phara phara karyA kare. to e pahelAM sthiti kevI haze lokonI ? ApaNA be rUpiyA, emAMthI kaMIka mane maLaze, eTalA hAru ApaNI pAchaLa phara phara karyA kare bicArA. 'hA jI, hA jI ye kahevA lAge. haju tame evA kaMI sukha dIThA che, be rUpiyA upara ATalA bhAIbaMdho pAchaLa pharyA kare evuM ? phare pAchaLa ? pahelAM to maMdI bahu ne ! bapora thAya ne, eTale vaDodarA jevA zaheramAM che te amArA gAmanA hoya, amArA cha gAmanA oLakhANavALA hoya, te mahIM be-cAra jaNa to evAya nIkaLe ke bapora thAya eTale cA pIvA mATe ja Ave. gherathI bairIne kahe, "Aja heMDo, tyAM jaIne cA pI AvIzuM." eTale ghera cA bacAvavA mATe eka mAIlathI ThaMDatA ThaMDatA Ave ne mAIla pAchA jAya. bacAvyuM zuM? tyAre kahe, "cA." atyAre che kaMI evI bhAMjagaDa ? atyAre to cA pAIe toya khuzI nahIM, jamADIe toya khuzI nahIM. te dahADe to jamavAnuM hoya to cAra dahADAthI bAdhA rAkhe. jamavAnuM sAruM banAvavAnuM hoya ne, to savArathI enA manamAM pANI AvyA kare ke "Aja dUdhapAka khAvAno che, Aja dUdhapAka khAvAno che." ane Aje to koIne jamavAnI pahelI ja nathI ne ! kAraNa ke A kyArathI jamavAnuM UDI gayuM badhuM ? roja be-traNa cA bhALIne eTale. pahelAM to gaLapaNa cAkheluM ja nahIM ne ! A to narI khAMDanI cA maLe. eTale pachI moTuM bhAMgI gayuM badhAnuM. pahelAM to gaLyuM AvyuM to bhagavAna maLyA jANe ! te dahADe paravaLa eka rUpiye ratala vecAtA'tA. te gAyakavADa sarakArane tyAM khAtA'tA.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] e jamAnAmAM karI mojamajA 73 praznakartA : rAjA-mahArAjAne tyAM ? dAdAzrI : hA, sayAjIrAva mahArAjane tyAM. te ame ko'ka dahADo navaTAMkeka lAvIe. te pAchA ghera AvIne cIrIo karIe, te eka-eka paravaLanI trIsa-cALIsa cIrIo banAvIe. akkalavALAnuM kAma emAM. jADI cIrI kare nahIM ane pachI manamAM kahe, ke 'hAza, Aja to paravaLanuM zAka khAdhuM, be AnAnuM navaTAMka.' temAM cAra mANase khAdhuM. AvA phajetA badhA. atyAre to dasa rUpiye kilo lAvo toya evuM nA maLe. e badhuM che ja nahIM, pahelAMnA jevuM khAvAnuM kazuM che ja kyAM ? jevI paisAnI kiMmata, evI mANasatI kiMmata be paisAnI rsTa klAsa cA Ave. evI te sarasa ! traNa paisA ApIe to speziala Ape, pharsTa klAsa dUdhavALI. ane cAya kevI ? praznakartA : atyAre pIvA na maLe evI ! dAdAzrI : sADA traNa rUpiyAmAM pAMca ratalano pelo Dabbo lipTana cAno. e lipTanano peka Dabbo le. e cAno eka kapa pIdho hoya ne, to ghena caDe eka-be kalAka to. A atyAre to evI cA ja kyAM Ave che ? A to ThIka che. eTale tyAre paisAnI kiMmata eTalI sarasa hatI. jo ne, have nANAnI kiMmata ja nahIM. jyAre lakSmInA bhAvanI kiMmata vadhI jAya, enI sAthe mANasanA bhAvanI kiMmata vadhI jAya. jyAre lakSmIno bhAva vadhe tyAre A rUpiyo rUpiyA jevuM phaLa Ape, tyAre A mANaso sArA thaze. atyAre A rUpiyo phaLa ja nathI Apato ne ! amAre to konTrAkTano dhaMdho, te sAta bhAIbaMdhone Akho dahADoya cA pAIe, ghoDAgADImAM-bagImAM besADIe. Akho dahADo badhA joDe ne joDe pharyA karIe, be ja rUpiyAmAM ! ane atyAre soe pUruM nA thAya. evI majA nA Ave. atyAre evA ghoDA ja jovAmAM nathI AvatA ne ! e je ghoDAgADImAM ame beThelA ne, evA ghoDA atyAre jovAmAM nathI AvatA. ghoDA Ama rAjazrI jevA dekhAya ! eTale badhuMya gayuM have.
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 praznakartA : e jamAno gayo. dAdAzrI : pharI Avaze paNa ! jJAnI puruSa (bhAga-1) rasa-kasa ghaTayA phaLo-anAjamAM huM bAra-paMdara varSano hato tyAre khAvA beThA hoya ne, pachI dALa pIvAnuM mana thAya te chAnAmAnA laI le. dALa evI hovI joIe. A to dALa moDhAmAM aDADavI hoya toya gamatI ja nathI. eTale dALa khAto ja nathI. ahIMyA koIne evI dALa ja banAvatA nathI AvaDatI ne ! tuve2omAMya rasa-kasa ghaTyo che. A badhI vastuomAM rasa-kasa ghaTyo. badho 2sa-kasa vagarano mAla che A badho ane khAtara peluM rAsAyaNika nAkheluM. khAtara nA nAkhelI kaI kaI cIja che mane kaho ! khAtara nA nAkhelI cIja kaI rahI che te meM joI. te A saragavAnI sIMga, koThAM, kerI, A badhA amuka amuka jAtanA che te emAM nathI nAkhyuM. ApaNA koThAM to prakhyAta. jo vaparAvA mAMDyA che ne atyAre. pahelAM to koThI nIce eTalA koThAM paDyA hoya, ema ne ema ja saDI jAya. jAnavaroya nA khAya bicArA. atyAre ekuMya koThuM rahetuM ja nahIM kAcuM ane e koThuM to kevuM ! ame nAnapaNamAM jatA dasa-bAra varSamAM, te maLaske pAMca vAgye jaIe, te uparathI paDe. A AvaDuM nALiyera jevaDuM ja, ApaNuM A nALiyera Ave che ne lIluM. Ama toDyuM hoyane zAkha paDeluM, te sugaMdhI joI hoya ne, tame khuza thaI jAva. atyAre lokoya koThAM jevA thaI gayA che ne ! mane to atyAre je kerI khAu chuM ne, te bhAvatI nathI. keTalAya varSathI A kerIo badhI khAu, paNa mane saMtoSa nA thAya koI kerIthI. koI evI kerI nA maLe ke mane saMtoSa thAya ! kAraNa huM paMdara varSano hato ne, tyAre te kerI khAdhelI, te hajuya mArA manamAMthI bhUlAtI nathI ke AvIya kerI hatI. kevI kerIo badhI ! ratnAgirI hAphusa hoya te bahu mIThI hoya ane mIThAzamAM ora ja jAtano, mIThAza nAmano ja guNa
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] e jamAnAmAM karI mojamajA 75 hoya. paNa ApaNe tyAM dezI AMbAnI kerIo thatI ne ? e kerIo paNa svAdamAM bahu sarasa lAge. asala svAdane nA oLakhe AjatA loko A zakkaraTeTIvALI vecavA AvI'tI ne, te meM AkhIya lArI joI paNa ekuMya zakkaraTeTI mane game nahIM. kAraNa ke huM jUnA jamAnAno mANasa, zakkaraTeTIne oLakhavAvALo mANasa, ke A mIThI, A phalANI AvI, enI chAla AvI hoya, enI sugaMdha AvI hoya ! meM kahyuM, A zakkaraTeTI koI le che ?" tyAre e kahe, "are, kAkA, hamaNe eka kalAkamAM badhI ja thaI raheze !" tyAre meM kahyuM, "zAthI ?' te loka samajaNa vagaranuM thaI gayuM che ! emane bhAna ja nathI ke sAco mAla kayo che ! evI samajaNa ja nathI. mane to tArI zakkaraTeTI ekuMya gamatI nathI. A meM tane UbhI rAkhI ne, eTale A cAra AnA laI jA. paNa mAre zakkaraTeTI joItI nathI. tyAre e "nA" kahe che bicArI ! e khAnadAnane ! praznakartA : hA. dAdAzrI : te pachI mane phoDa paDyo. lokone kema mIThAza lAge che ane mane kema A nathI mIThAza lAgatI A khorAkamAM ? A zAkobAkomAM mIThAza kema nathI lAgatI ? praznakartA: te zuM phoDa paDyo? dAdAzrI : A loko je khAya che ne, emaNe e svAda joyelA ja nahIM ne ! jema mANase bhIDa ja joyelI hoya, ene to A bhIDamAM bahu ekAMta jevuM lAge. gADImAM khUba bhIDa hoya toya majA ja rahe, ene bhIDa jevuM nA lAge ane jeNe chUTa ja joyelI hoya tene bhIDa lAge. praznakartA : barAbara. dAdAzrI : A to badhuM dhULadhANI thaI gayuM che, paNa pharI Avaze pAchuM. A cAlIsa-pacAsa varSathI kaDavA varasAda varase che ! bolo, zuM
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) sAruM thAya ? A traNa varasathI thoDo thoDo mITho paDavA mAMDyo che. pachI badhuM mIThuM anAja thaze, sarasa. alabelI nagarI muMbaI te IrAtI hoTalanI cA praznakartA: dAdA, evI koI tamArA jamAnAnI vAta kahone. dAdAzrI : ame 1928mAM muMbaI AvatA. te dahADe muMbaI nagarI bahu rUpALI hatI ane bahu majAnI lAITa hatI. te aThThAvIsanI sAlane atyAre keTalA vaSo thayA ? praznakartA : chappana varSa thayA (1984mAM). dAdAzrI : tyAre kevI alabelI nagarI A to ! ame 1928mAM AvatA ne, tyAre myunisipAliTI kevI sarasa DahApaNavALI ! jarAya gaMdavADo nahIM, cokhkhAI. praznakartA : hA, bahu cokhkhAI hatI, dAdA. dAdAzrI : ane atyAre to kAM dabANa AvyuM hoya, kAM to myunisipAliTIne e goTALiyuM thayuM hoya paNa atyAre to evuM ja che have. praznakartA H goTALiyuM. dAdAzrI : kAM to dabANeya hoya. kAraNa ke te dahADe bAra lAkhanI vastI hatI ahIM ane atyAre (1984mAM) sittera lAkhanI vastI haze. praznakartA eka karoDa thaI gaI haze have. dAdAzrI : myunisipAliTIya zuM kare che ? tyAre e nagarI kevI rUpALI ! ane dareka cIjanI kevI Ama phesiliTI maLe ! ane Thera Thera pelI dukAno-haoNTalo, IrAnInI. enI cA pIve eTale TesamAM AvI jAya. praznakartA : IrAnInI cA bahu vakhaNAya.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] e jamAnAmAM karI mojamajA dAdAzrI : e Thera-Thera khUNA upara hoya ja, dareka kaoNrnara para IrAnInI dukAna hoya. tAjamahela haoNTala karatA IrAnItI cA lAgI sArI praznakartA: tAjamahela haoNTalanI cA paNa vakhaNAtI, tame e pIdhelI, dAdA ? dAdAzrI : e to eka dahADo gayA'tA tAjamahelamAM. tAjamahelamAM ApaNane posAya nahIM ne ! meM kahyuM, "cAlo, tAjamahelanI cA pIe." praznakartA: kaI sAlamAM ? dAdAzrI : 1933nI sAlamAM. A pacAsa varSa thayA ene. meM kahyuM, "haMDo, loko 'tAjamahela, tAjamahela' kahe che tyAre ApaNe cA to baLyuM pIe, hala thaze." te paisA-baisA laIne gayelA. te bAra AnA cAnA lIdhA ane te cA Ama te dahADe ApaNe joI lIdhI, bhaI. A tAjamahelano Avo ThATha che. A phakta A jagyAnA ane moTAInA paisA le che. bahAra je cA eka AnAmAM maLatI hoya te tyAM bAra AnA le che. A to eTikeTavALAnuM kAma ! amane to eTikeTa AvaDe nahIM evI badhI. praznakartA : paNa e vakhate paNa bAra AnA lIdhA ? dAdAzrI : bAra AnA lIdhA'tA. ame cha jaNa gayA'tA, te sADA cAra rUpiyA laI lIdhA. meM kahyuM, "ApaNane A posAya nahIM, enA karatA IrAnIvALo sAro ApaNe." praznakartA: IrAnInI cA be AnAmAM maLe. dAdAzrI : nA, nA, be AnA nahIM, eka Ano. zarUmAM eka Ano hato, paNa eka AnAmAM sarasa... praznakartA : cA ekalI ja pItA'tA ke nAsto karatA ? dAdAzrI te dahADe biskiTo evuM nahotuM. eTale bhajiyAM haze paNa
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 jJAnI puruSa (bhAga-1) ApaNe to nahotA khAtA. paNa game tema toya IrAnInI cA sArI, mane to enuM (IrAnInuM) moTuM jovAthI cA sArI lAgatI hoya. gayA bhajiyAM khAvA traNa mAIla cheTe praznakartA: bhajiyAM to Apane bhAvatA ne, te kyAM khAtA ? dAdAzrI : huM bhajiyAM khAvA gayelo nAnapaNamAM. eka jagyAe traNa mAIla cheTe bhajiyAM bahu sArA banAvatA'tA. te jhUMpaDAmAM banAvato'to. te ahIM AgaLa bajAramAM sarasa haoNTalo melIne tyAM bhaiyAdAdAnA jhUMpaDe khAvA gayA'tA. meM khAdhA tyAre meM kahyuM, "kahevuM paDe mAruM hAru ! jenuM sAruM hoya, te cheTe kADhe toya cAle." rastAmAM che te khaI le ne chAnomAno. tyAre kahe, "nA, bhaiyAdAdAne tyAM TesTa paDe." ane tyAre mANasane e TesTa yAda rahyA kare ke Avo TesTa che e bhajiyAMno. ahIM bIjA ApIe ne tyAre kahe, "pelAnA, A nahoya e. bhaiyAdAdAnA nahoya A bhajiyAM." eTalI badhI yAdagIrI hoya enI. amane bhAve jalebI, paNa dUdhapAka para cIDha praznakartA: bIjuM haoNTalamAM jaIne zuM khAtA ? dAdAzrI : kAma upara jatA pahelAM haoNTalamAM jatA ne jalebI bahu bhAvatI. te badhA mitro bhegA thaI ane jalebInuM paDIkuM maMgAvIne be-cAra khAIe. te nirAMte nAsto karIne ame kAma para jatA. paNa DAyarImAM haoNTalano kharca nahIM lakhavAno, paracUraNa kharca lakhavAno. praznakartA: jalebInI jema bIjI mIThAI paNa bhAvatI ? dAdAzrI : nA, eka phero nAnapaNamAM huM dUdhapAka khAto hato ke, te UlaTI thaI gaI. have UlaTI bIjA kAraNothI thaI, dUdhapAkanA kAraNathI nahIM. paNa mane dUdhapAka para cIDha caDhI gaI. pharI dUdhapAka dekhuM ne gabharAmaNa thaI jAya. eTale pachI dUdhapAka mAre ghera kare tyAre bAne kahyuM ke "mAre A gaLyuM khAvAnuM nahIM phAve, to tame zuM Apazo ?" tyAre bA kahe che,
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] e jamAnAmAM karI mojamajA 'bhaI, bAjarInuM moLiyuM che. bIjuM, tuM ghI-goLa khau to ApuM.' tyAre meM kahyuM ke 'nA, mAre ghI-goLa nA joIe.' te madha Ape tyAre ja huM khAuM, paNa dUdhapAkane to aDuM ja nahIM. pachI bAe mane samajAvyo ke 'bhaI, sAsarImAM jaIza tyAre kaheze ke zuM enI mAe dUdhapAka nathI khavaDAvyo koI dahADo ? tyAM tane dUdhapAka mUkaze ne tuM nahIM khAya to kharAba dekhAya. mATe thoDuM thoDuM khAvAnuM zarU kara.' Amatema mane paTAva paTAva karyo, paNa kazuM dahADo vaLe nahIM. e cIDha pesI gaI e pesI gaI. 79 phATeluM dhotiyuM paheryuM kaLAthI praznakartA : dAdA, tamane pahelethI koI paNa bAbatano ukela lAvavAnI bahu kaLA AvaDatI, to ekAda-be prasaMga kaho ne. dAdAzrI : mArA kapaDAMne sAMdhavAnI chUTa paNa thIgaDuM mAravAnI chUTa nahIM. eka vakhata nAno hato tyAre lagnamAM javAnuM thayuM. meM dhotiyuM paheravA lIdhuM tyAre bA kahe che, phATeluM che bhaI. to meM kahyuM ke huM evuM paheruM ke phATeluM dekhAya ja nahIM. te meM phATeluM paheryuM ne bAne batAvyuM te bAne phATeluM dekhAyuM ja nahIM. tyAre bA kahe, 'tuM bahu kaLAvALo chuM.' chatAMya e badhI kaLA pudgalanI karAmata che. pahelAM mane ema lAgatuM ke A mArI karAmata che ane huM emAM rAcato hato. paNa jJAna thayA pachI samajyo ke e pudgalanI karAmata che. mUA, A pudgalanI karAmata to jaDanI karAmata che. mUA, cetananI kaLA khoLI kADha ne ! pudgalanI karAmata to vAMdarAya khoLI kADhe, e to vAMdarA paNa kare. ekamAMthI karyA pAta be praznakartA : jJAnInI pudgalanI karAmata paNa amane jANavAnI majA Ave. dAdAzrI : te nAnapaNamAM roja pAna khAvA jato. te eka divasa eka bhAIbaMdha joDe hato, paNa mArI pAse paisA to eka ja pAnanA hatA. te zuM thAya ? paNa meM pAnavALAne kahyuM ke tuM roja be pAna Dabala Ape
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) che, te Aje trIjuM mUkIne banAvaje. pAnavALo kahe, 'phAvaze?" meM kahyuM, phAvaze." te traNa pAnavALuM bIDuM lIdhuM. pachI temAMthI eka pAna kADhIne bIjA kAtho copaDelA pAna sAthe ghasIne bIjuM pAna banAvyuM ne bhAIbaMdhane ApyuM. ame nAnapaNathI jAgRtipUrvaka rahetA. kAcanA pyAlA nA phUTe amArAthI evI rIte rahetA. UDyo to chAMTo kapaDuM dhovAmAM nAnapaNamAM amAre tyAM khetaromAM paMpa mUkatA, boIlaranuM pANI ThaMDuM karavAnuM. te garama pANI nIkaLe, phrI oNpha kaoNsTa. garama nIkaLe eTale tyAM kapaDAM laI jaIne dhoI nAkhIe. pachI eka ja rahyuM chelle (pahereluM hoya kapaDuM te), te chAMTA-bAMTA nA UDe evI rItanA pANI dhImuM karIne eka bAjumAM lAvIne dhoI nAkhIe. jarAya chAMTA nA UDe. Ama Ama thoDuM nIce rAkhIne chAMTA paNa nA UDe evuM, nAhavA-dhoyelA. sAbunA chAMTA UDa ke pAchuM dhovuM paDe. e to tyAM sattara varSeya buddhi hoya eTalI to. eTalI buddhi nA hoya to zuM kAmanuM? paNa AmAM (vyavahAramAM) hoya, e ja rIta ahIM (jJAnamAMya) che A. badhA kapaDAMne dhoI nAkhe e pachI, nAhyA pachI eka kapaDuM rahyuM teya dhovuM to paDe ja ne? paNa chAMTA nA UDe evI rIte sAcavIne dhoI nAkhavuM. pahelAM, bIjA kapaDAM dhoI nAkhyA sAbu ghAlIne, mAra dhAMdhala dhAMdhala karIne. tyAre mAthAmAM sAbu UDe toya vAMdho nahIM, paNa nAhyA pachI sAbu nA UDe evI rIte A chelluM kapaDuM dhoI nAkhe. nA dhovuM paDe ? vahelA UThavA karelI kaLA praznakartA : bIjA akhatarA zuM karatA tame ? dAdAzrI : eka phero huM che te bAvIsa-trevIsa varSano hato, tyAre bahAragAma javAnuM hatuM. ghera koI nahIM, ekalo hato. mAre vaheluM gADImAM javAnuM hatuM. vaDodarAthI sADA cha-poNA sAte gADI UpaDe emAM. ane amAre to savAre UThavAmAM bhAMjagaDa badhI. TheTha sADA agiyAra sudhI nAstA cAle rAtanA, te savAramAM UThAya nahIM.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] e jamAnAmAM karI mojamajA 81 praznakartA : sADA agiyAra. dAdAzrI : hA... sastA nAstA ne haoNTalo pharsTa klAsa ane A AvuM nahIM, A badhuM gaMdhAruM nahIM ! te pachI meM kahyuM, "zuM karIzuM have ? savAramAM UThAya nahIM to gADI cUkI jaIzuM ane kAle savAramAM vahelI gADImAM gayA vagara chUTako nathI." eTale bAvIsa varSanI uMmara ne tophAnI jiMdagI, eTale pachI meM kaLA khoLI kADhI. meM kahyuM, 'naLa khullo rAkho ane Dola upara eka thALI mUko." te meM to eka thALI Ama mUkI ane naLa UghADo mUkyo, gagaDATa thAya eTale. te DolanI upara thALI melIne, te savAre thALI para pANIno dhaDa dhaDa dhaDa dhaDa avAja thayo. teya pANIno samaya pUro thatA baMdha thaI gayo ne pachI huM pA-aDadho kalAka thayo tyAre jAgyo. sADA sAte UThyo baLyo, te gADI jatI rahI. thALI mUkelI te ghaNo avAja thayo paNa jAge tene ne ! savAramAM cUkI gayA ane bhAI ekalA paDyA eTale nirAMte sUryanArAyaNa AvyA pachI UThyA. akhatarA to badhAya karI joyelA. have thALImAM Avo khakhaDATa thayo toya nA UThAyuM to ghaDiyALanI pelI ghaMTaDI vAge eno zo hisAba te ? ane pahelAM A ghaDiyALa ghaMTaDI phare ne, evA ghaMTaDIvALA ochA AvatA. pahelAMnA e cAvIvALA ghaDiyALa nahIM. pahelAM to ghaDiyALa gajavAmAM rAkhatA'tA, e pelA ghaDiyALo. e kAma lAge nahIM. javAnImAM bAvIsa varasanI uMmara ane e to savAranI UMgha kevI bhAre hoya ? have te dahADe jANeluM nahIM ke pAMca vakhata pampiMga mAreluM hota ke savAramAM vaheluM UThavuM ja che, UThavuM ja che' evuM pampiMga mArIne sUI gayA hoya to paMpa phUTata. nakkI karIne sUI jAne ke mAre chanI gADImAM javuM che. te pAMca vAge UThI javuM che" evuM nakkI karIne pAMca vakhata bola bola kara ane pachI sUI jA chAnomAno oDhIne. e pachI jhabakIne jAgI jaze. paheluM bolyo che tenuM riekzana Avaze, nahIM bolo to nahIM Ave. praznakartA : evuM thAya ja che, barAbara che.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 2 jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : hA, riekzana Ave che ne je bola bolyo, paMpa mArelo, te paMpa to phUTyA vagara rahe nahIM ne ! paNa evuM karyA vagara tyAM besI rahe mUA. nAnapaNathI moDethI nAhavAnI Teva praznakartA tame vahelA nAhI letA hazo ne, dAdA? dAdAzrI : nAnapaNathI huM nava-sADA nava-dasa vAge nAhato'to. te atyAre mane to loko evuM kahe, 'dAdA, tamAre vahelA nAhI levuM joIe." badhuMya kahe mane to, tyAre huM zuM kahuM? 'hA, evuM karIza have." praznakartA : ane vahelA nahAvA jAva to pAchA kahe, 'dAdA, Aje vahelA kema nahAvA gayA ?" dAdAzrI : e to AvuM ja hoya ne ! kAraNa ke ene vyavasthitanI khabara nathI. eTale evuM bolI jAya che ne, bicAro. ane vaheluM karI zakato haze e pote ? bAkI kaMI A rItarasama, nahAvAnI Dhaba mArI AjanI nathI. vepArI thayo toya koI dahADo emAM phera paDyo nathI. cAlatI veLA bhoMya khakhaDatI atyAre mAruM zarIra AvuM dekhAya paNa huM soLa varSano hato ne, te phaLiyAmAM jato, te jatA-AvatA gharamAMya A lokone saMbhaLAya ke A bhoMya khakhaDe che ! soLa varSano hato toye jamIna eTalI badhI khakhaDe. e to A uMmarane laIne bagaDI gayuM zarIra badhuM. praznakartA: tame bahu TaTTAra cAlo cho ane A badhA Ama (jhUkIne) cAle che. dAdAzrI : hA, Ama cAle che. teja kaMI gayuM ? evuM calAtuM haze ? A Ama rophabhera cAlIe ! dayA khAvI paDe evuM zuM karavA karIe ApaNe ? ko'kane dayA khAvI paDe ke bicArA A DosA paiDA thaI gayA have !
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] e jamAnAmAM karI mojamajA 83 ahaMkAranA AdhAre aMgUTho dharI rAkhyo mArAmAM ahaMkArI guNo badhA kharA. eka phero meM ahaMkAra karI dIdho'to mArA gajA pramANe. te dahADe to ahaMkAra bhAre ne ! nAnapaNamAM mAro bhaIbaMdha mane kahe ke tArA aMgUThe dIvAsaLI bALuM to tuM sahana kare ? meM aMgUTho dharIne kahyuM ke bALa. tane Avo bhAva thayo che, to mane abhAva thAya to huM mUrakha kahevAuM. bhaIbaMdhane ema bhAva thayo che ke tAro aMgUTho keTalo sthira rahe che ? to maneya bhAva utpanna thayo, 'jA ne tuM kahuM eTalo. tAre jeTalI saLagAvavI hoya eTalI, tuM thAka tyAM sudhI. bIjI, trIjI, cothI, pAMcamI dIvAsaLI, tuM kahuM eTalo vakhata." tyAre kahe, "mAre akhataro karI jovo che." te eka ja dIvAsaLI saLagAvI. meM kahyuM. "be kADha, saLagAya." ane be dIvAsaLI saLagI rahyA sudhI dharI rAkhyuM, jarAya hAlyo nahIM. moDhA upara asara nahotI AvI. te pachI mane kahe che, "nA, have mAre nathI karavuM. have rahevA dyo. tamAruM nAma nA devAya." praznakartA: pachI phoDalo thayo'to ne, dAdA? dAdAzrI : e to thAya vaLI, paNa mane asara thaI nahotI e meM joyeluM. ahaMkAra zuM nA kare? A kSatriyo ahaMkArathI ja A badhuM bhogavI zake che. ame jAte kSatriya kahevAIe. kSatriyonA paramANu bahu kaThaNa hoya. gaLuM kApe ne toye asara nA thAya. tethI bhagavAne kaheluM ne ke tIrthaMkara gotra kSatriya vagara hoya nahIM. kamAyA paisA nATakatA konTrAkTamAM praznakartA : tame nATaka-sinemA jovA jatA ? dAdAzrI : hA, nATaka joyelA meM to, paNa eTalA badhA nahIM. nATaka eTale nAnA-nAnA, jyAM ochA paisAnI TikiTo hatI tevA amArA grAmyanATako joyelA bhAdaraNa gAmamAM. ahIM zaheramAM to amAre AvavAnuM ja kyAMthI thAya che ? amArA gAmamAM nAnI-nAnI kaMpanIo je Ave, e nATaka joyelA.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 jJAnI puruSa (bhAga-1) te ame nATakano konTrAkTa rAkhelo. gAmamAM nATaka kaMpanIo Ave teno rojanA so rUpiyAmAM konTrAkTa rAkhI leto ke 'bhAI, AjanI rAtanA che te so rUpiyA tane ApI daIzuM ane badhI jokhamadArI amArI." te pAMca-paccIsa maLe. TikiTo ame phADIe, te loko Ave badhA. napho thAya sAro. A rAvajIbhAI zeTha hau bhAgIdAra ! te nATakamAM viduSakano pATha bhajavavAvALAya nIkaLe. viduSaka eTale hasAvanArA pAchA ! nATaka aDadhuM bhajave, pachI thoDIvAra hasAvanArA bhAI pAchA nIkaLe tyAMthI. "huM khAparo, tuM koDiyo, joDI vIMchuM ne sApanI, che buddhi koInA bApanI." AvuM badhuM bolanArA viduSaka hasAve tyAre A nATakavALA paisA kamAya. ema ne ema kaMI dUdha nathI pItA, te ahIM nATakanA paisA Ape ke ? ghera dUdhamAM kasara kare. pachI eka dahADo varasAda dhodhamAra paDyo. eTale badhAne kahevaDAvI dIdhuM ke Aje maphata, cAlo, cAlo, jaladI AvI jAva. varasAda thayo te koI AvatuM ja nahotuM. tyAre meM kahyuM, "bolAvI lAvo, Aja sAda pADo." te rakhesarane kahyuM, te pachI sAda pADI Avyo. kahe, "Aje maphata che, jene nATaka jovA AvavuM hoya to Avo !" AvuM jagata che badhuM ! eka vakhata to pAMca-paccIsa prekSako ja AvelA, tyAre bhAre thaI paDelI. paNa nAdArI kADhe te bIjA ! pahelAM lAgyuM ke sinemAthI hindustAna bagaDI jaze pachI pelo nATakavALo gAya che, "joyo jamAno A kalino, pApano vistAra che." "huM khAparo, tuM koDiyo, joDI vIMchuM ne sApanI, che buddhi koInA bApanI ?' huM sApa jevo chuM ne tuM vIMchuM jevo chuM, eTale che koInA bApanI buddhi ? evo A jamAno ! AvuM nATakamAM bolatA. ame paccIsa varSanA thayA te pahelAM to nATaka badhA khalAsa thavA mAMDelA. badho jamAno UlaTI gayelo, kAraNa sinemA jAgRta thaI gayelA ne ! te arasAmAM sinemA peThA. A pelAnI paDatI thaI ne AnI caDatI thaI. tAMbu-pittaLanI paDatI thaI, kAMsuM ane sTenalesa sTIlanI caDatI thaI. e
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] e jamAnAmAM karI mojamajA 85 pAchI sTenalesa sTIlanI paDatI thaze tyAre navI vastu UbhI thaze. evI A duniyA cAlyA ja kare che. pachI meM kahyuM, "A to duniyA bagADI nAkhaze A loko. sinemAvALA to duniyA khalAsa karI nAkhaze." mane UlaTuM ema lAge, A kaI jAtanA mUrakhA mANaso, AvuM zuM zodhI kADhyuM? mane phUliza (mUrkhAIbharyuM) lAge. kevA phUliza thaI gayA! AgaLa vadhavAnA badale Ama cAlyA ! AkhA hindustAnane A mAphaka Ave evI zodhakhoLa che ? A to nIce utAravAnI zodhakhoLa ! tyAre loko kahetA ke have loka bagaDI javAnuM che. tyAre huM paNa bolavA lAgato ke loka bagaDI javAnuM che. paNa e amuka TAIma sudhI, varSa-be varSa rahyuM haze ke hindustAnane kharAba karanArI vastu che A. kaLiyuga AgaLa vadhI rahyo che praznakartA H te tame sinemA jovA gayelA ? dAdAzrI : huM vIsa varSano hato tyAre 1928mAM eka phero sinemA jovA gayelo. te vakhate sAyalanTa sinemA hato, TaoNkIjha nahoto. tyAM mane A prazna utpanna thayo hato ke "arere ! A sinemAthI to ApaNA saMskAranuM zuM thaze ? ane zI dazA thaze A lokonI?" sinemA jovA to ghaNAM vakhata gayelo, paNa eka vakhata vicAra AvI gayo'to ke A sinemA to ApaNA hindustAnamAM AkhuM saMskAra ja hIna karI nAkhaze ! pahelAM huM sinemAno virodhI hato ke AnAthI to lokomAM saMskAra khalAsa thatA jAya che. sinemA upara che te manamAM gusso rahyA karato'to ke A kaLiyuga dhasI rahyo che, AgaLa vadhI rahyo che A sinemA bhALIne. pachI sinemAo phelAvA mAMDyA ne sinemAno che te lokarasa vadhyo, eTale huM samajyo ke kaLiyuga jhapATAbaMdha dhasI rahyo che. rAtre caNA levA mokalo to nA maLe ne, be vAge ? praznakartA : be vAge na maLe, bAra vAgyA sudhI maLe.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : caNA cheya kharA. vecanArAya che, badhuMya che paNa kALa badalAyo. zuM thayuM ? caNAvALAnI dukAne jaIne ApaNe bUma pADIe ke "bhaI, caNA Apo.' to kahe, "savAre Avaje, bhaI atyAre nA hoya kALa." evuM A kALa badalAya ne ! mahAvIra bhagavAnane gaye paccIso varSa pUrA thavA AvyA tyAre jJAnI puruSa nathI bhegA thayA. thayuM koI ? kAraNa ke kALa badalAyo che have. paNa ekadama duniyA badalAya-palaTAI nA jAya. e pachI enI asaro thayA kare. have avaLI asaro thayA kare. pachI bIjo vicAra Avyo ke "zuM Ama ja thavAnuM che. A hindustAnanuM? zuM A vicArano upAya che ApaNI pAse? koI sattA che ApaNI pAse ? koI sattA to che nahIM, to A vicAra ApaNA kAmano nathI. sattA hoya to e vicAra kAmano. je vicAra sattAnI bahAra hoya ane enI pAchaLa mathyA karIe e to IgoIjhama che." ekAMtamAM besatA mahIMthI maLyo javAba pachI eka jagyAe ekAMtamAM besIne vicAra karyA, bahu kheMcyuM, tyAra pachI mahIMthI javAba maLyo. pachI emAMthI mane jaDyuM. mahIMthI mane dhakko lAgyo ke nA, evuM nathI. te dahADe amane jJAna nahotuM, jJAna to 1958mAM thayeluM. 1958mAM jJAna thayuM te pahelAM ajJAna to kharuM ja ne ! kaMI ajJAna koIe laI lIdheluM ? paNa tyAre ajJAnamAM e bhAga dekhAyo ke "je avaLuM jaladI pracAra karI zake che, te savaLuM paNa eTalI ja jhaDapathI pracAra karaze. mATe savaLAnA pracArane mATe e sAdhano bahu sArAmAM sArA che. je sAdhano spIDI kaLiyuga lAve, e sAdhano spIDI kaLiyugane kADhI nAkhe." je bagADanAra saMyoga che e ja sudhAre joDe joDe emeya vicAra Avyo'to ke je vastu ATalI badhI spIDathI saMskArahIna karI nAkhe che dezane, e ja vastu pachI eTalI ja spIDathI saMskAravALuM karI nAkhe. je bagADanAra saMyoga che e ja sudhAre.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] e jamAnAmAM karI mojamajA 87 eTale jeTalI spIDathI bagADe teTalI spIDathI sudhAre. ane evuM ja thavAnuM che, jojo ne ! A sAdhano ja ApaNane saMskAravALA banAvaze. emAM sAdhanano doSa nathI, e mAtra nimitta che. mATe sAdhanono vAMdho nathI, sAdhano bhale phelAya. pachI solyuzana maLyuM ke A je kharAba karanAra sAdhano UbhA thayA che te ja sAdhano hindustAnane sudhAraze ane UMce lAvaze. eTale A reDiyo-beDiyo, TeparekarDo ne A badhA ja sudhAraze pAchA ne te ja badhA sAdhano hindustAnane kalyANakartA thaI paDaze. have A sinemAo ne e badhuM savaLuM kAma karaze. Ama sahevAze nahIM jyAre, tyAre badhuM savaLuM kAma karaze. A badhuM tyAre vicAreluM, te mahIMthI javAba maLyo. tyAra pachI enI para vera nahIM. paNa 1958mAM jJAna pragaTa thayuM tyArathI enA pratye jarAya vicAra nahIM AvelA. je sAdhanoe ApaNo nAza karyo, te sAdhano ApaNane sudhAranArA bahu moTA, sarasa sAdhano che. nahIM to Ama roja upadeza ApIe ne Ama dahADA vaLe ? Ama peparothI dahADA vaLe kaMI ? ene to A sAdhano ja jhapATAbaMdha pAcho lAvI de. A sAdhana kevA moTA ! praznakartA : eTale A sAdhano bahu moTA che, eTalI spIDathI ja sudhAre. dAdAzrI : eTalI spIDathI sudhArI Ape. enI mATe koI vastu nukasAnakAraka nathI. kALa evo bhego thAya tyAre nukasAna thAya. A sAdhano kalyANatA moTA nimitta banaze praznakartA duniyAmAM tame eka ja dharmAtmA hazo, sinemAneya sAruM kahenAra ! dAdAzrI : A to sArI vastu che. pelo viDiyo lAve to zuM thAya,
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdA vAto karatA dekhAya ne ? jone tyAre, nahIM to dAdA zI rIte dekhAya? A juone, dAdA jevI vAta saMbhaLAya che ne ? Aje jJAnI puruSanA hAthe (auraMgAbAdamAM) sinemA thieTaranA opaniMga mATe kAtara mUkAya, e paNa mane Azcarya thAya che ! A sinemAnA opaniMga parathI evuM darzanamAM Ave kharuM ke kadAca ApaNuM jJAna ahIMthI (A mAdhyamathI) prakAza pAme ! kema ke A sAdhana saMskAra prakAzamAna karavA mATenuM jabaruM sAdhana che ! AnI pAchaLa moTA kaoNjhijha haze ne ? mane paNa ajAyaba lAge che! praznakartA : chApAMmAM paNa atyAre badhI kharAba vAto ja Ave che, mana bagaDI jAya vAMcIne. dAdAzrI : have chApAM eTalA nukasAnakAraka nathI, kAraNa ke jyAre jagata sArA bhAvamAM Ave ne, tyAre e chApAMmAM sarasa-sarasa vAto vAMcavAnA. tethI enA bhAva bahu suMdareya thAya pAchA. chApAM vItarAga che. harijAto tiraskAra nahoto pasaMda praznakartA : e jamAnAnI evI koI vAta kharI ke je tamane nahotI gamatI ? dAdAzrI : atyAre to A puNyazALI pAkyA badhA, te DaoNlaro dIThA. kAraNa ke dAnata sArI, tiraskAra nahIM lokono. ane amArI prajA to keTale sudhI bagaDelI ! "eya, harijanane kema aDyo ?" koI chokaruM harijanane aDyuM hoya bhUlathI, temAM ene TeDakAve, 'tuM aDyo kema ene ?" AvI prajA ! A to jJAnI chuM eTale zuM boluM ? nahIM to rAjA hota ne, to goLIbAra karAvaDAvata. A AvuM karo cho badhuM? jaMpIne jIvavAye nathI detA ? kUtarA-bilADA pesI jAya mahIM gharamAM to cAle ane A harijanane zuM ? e bicArA AkhuM gAma vALavA Ave, e badhuM sApha karavA Ave, e sevA karavA Ave gAmanI. tene badale ApavA-karavAnuM nakkI kareluM hoya thoDuMghaNuM emanuM ghara cAle evuM, paNa te kAyado zo ?
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] e jamAnAmAM karI mojamajA 89 ahIM AgaLa gaLAmAM koDiyuM bAMdhavuM paDe. thuMkavuM hoya to nIce nA ghUMkAya, koDiyAmAM thuMkavuM paDe ane pAchaLa pagalA paDe enA, bUTa to hoya nahIM bicArAne. e jamIna para pagalA paDe te nukasAnakAraka, mATe enI pAchaLa jheDuM baMdhAtuM te pagalAM bhUMsAI jAya. e AgaLa cAle ne jhaDuM pAchaLa cAle. jheDuM tame samajo ne ? praznakartA : sAvaraNI. dAdAzrI : sAvaraNI nahIM, jheDuM. eTale A kAMTALuM jhAMkharuM hoya che ne, A je vADamAM UgelA, te baMdhAvaDAve. e to anu-Ivana hoya. tame kaho cho ne, e to Ivana hoya. e to kevuM hoya ? regyulara sTejamAM hoya, paNa A to jheDAM baMdhAve. have ATalo badho tiraskAra ! mane to bahu kharAba lAge ke A kaI jAtanA loka ! praznakartA: evuM joyeluM tame dAdA, tamArA vakhatamAM? dAdAzrI : joyeluM baLyuM. A badhuM joIne huM thAkI gayelo. mAruM magaja khasI jAya. huM to kSatriyaputra. mane hau gusso Ave. "kaI jAtanA loko ? ahIM kyAM mAro janma thayo ?" te harijanone to AgaLa koDiyuM ane pAchaLa jheDuM bAMdhavAnuM. ame UMcI nAtanA ne tame halakI nAtanA ! eTale amAre kahevuM paDe che, "he bhayaMkara nara rAkSaso, tamAre hajI bahu bhogavavuM paDaze. A kUtaruM tamArA ghare pagalA karI jAya, bilADI dUdha pI jAya e tame pIvo cho. e cAle ne manuSya para Avo bhayaMkara atyAcAra " nyAya-anyAya jovAno ja nahIM AmAM ? hindustAnamAM mAnavatA zodhe kyAM jaDe ? tiraskArathI thayuM hindustAna duHkhI atyAranA lokomAM moha vadhI gayA eTale prajA thaI gaI DAuna.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) DAuna thavAmAM phAyado zo thayo ? pelA tiraskAra-biraskAra badhA jatA rahyA. eTale huM to khuza thayo ke sAruM thayuM A DAuna thaI gayA. have DAuna che, Ane caDhAvatA vAra nahIM lAge. paNa tiraskAra ne e badhuM gAMDapaNa jatuM rahyuM haDahaDATa. nobala thayA, nobiliTI AvI. bahu lAbha thayo che. aMgrejo ane A badhuM bheguM thayuM ne, bahu sAruM. ane gAMdhIjIe pachI sIla mArI ApyuM, te harijana joDe thatuM e tiraskArapaNuM UDI gayuM. nahIM to brAhmaNane tyAM jamavA beThA hoya ne, to kahe, "jo bhaI, aDIza nahIM, ha." uparathI, ATale UMcethI nAkhe. praznakartA : dAdA, e skUlomAMya evuM hatuM. pANI pIvAnuM hoya to brAhmaNanA pyAlA, paTelanA pyAlA. pelI pANInI paraba hoya ne, tyAM pepara lakheluM hoya pyAlA upara ke brAhmaNanA pyAlA, vANiyAnA pyAlA, paTelanA pyAlA. dAdAzrI : hA, tyAM evuM. eTale mane to zarama Ave, baLyuM AvuM jamavAnuM ! huM nA kahuM ke mAre jamavA nathI javuM, bA. te uparathI nAkhe mUo. zarama nA AvI tane ? tiraskAra, tiraskAra, tiraskAra. tethI du:khI che ApaNuM hindustAna. tiraskArathI duHkhI che. A harijano ne badhI nIcalI varNa che ne, badhA para bhayaMkara tiraskAra karyA che. strIone "gaMgAsvarUpa" kahetA jAya ane "A rAMDelI maLI ne mane apazukana thayA" AvuM bole mUA pAchA ! tyAre mUA "gaMgAsvarUpa" lakhuM chuM zuM karavA ? lakhavAmAM bahu zUrA. ko'ka to jANe gaMgAjI ahIM AvyA ! praznakartA : lagnamAMye na jAya. e to ghaNAM badhA kurivAjo hatA. dAdAzrI : badhA ja rivAjo, kacaro badho. nAnapaNamAM gAMdhIjIne sAMbhaLavA gayelA praznakartA: Apa nAnA hatA tyAre gAMdhIjIno bahu prabhAva hato, to Apane emano koI anubhava kharo ? dAdAzrI : 1921mAM huM tera-cauda varSano hato tyAre gAMdhIjI sabhAmAM
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] e jamAnAmAM karI mojamajA bolyA'tA te sAMbhaLavA gayelo. tyAM gAMdhIjInI be bAju siMha jevA be Ama besADI rAkhatA hatA, pelA miyAMbhAI... praznakartA : mahaMmadaalI ne zaukataalI. dAdAzrI : mane to samajaNa paDatI nathI ke emaNe A be siMhane zI rIte nAthyA haze ? A bIka lAge evA. 91 A vaNikabhAI moDha, siMhane Ama dekhe to praznakartA : hA, dADhI-bADhI hatI. dAdAzrI : are, zarIre majabUta bAMdhAnA ! praznakartA : hA, ane tyAre gAMdhIjI kAThiyAvADI pAghaDI paheratA hatA. dAdAzrI : pAghaDI paheratA hatA te dahADe, TopI-bopI nahIM. gAMdhIjI bolyA, 'haju to A pahelo AMTo choDyo che tyArathI gavarmenTane gabharAmaNa pesI gaI che. haju bIjo AMTo choDavAno bAkI che.' huM vicAramAM paDyo. kahevuM paDe, A kAThiyAvADInA AMTA ! ane AMTA eTalA rAMTA. videzI kapaDAMnA boyakoTamAM taddana suMdara kapaDAM bahu bALI melyA hatA. praznakartA : hoLI ja karatA hatA ne ! dAdAzrI : naryA AlpAkAnA koTa te caLaka caLaka thAya ! praznakartA H tyAre loMga koTa paheratA ne mANaso badhA. dAdAzrI : te dahADe dhotiyAya phorenathI ja AvatA hatA ne ahIM ? praznakartA : hA, dAdA, mAMcesTaranA dhotiyA. dAdAzrI : hA, mAMcesTaranA dhotiyA. ApaNe tyAM to dhotiyA tyAMnA paheravA paDatA. ame ja mAMcesTaranA dhotiyA paheratA'tA ne ! A khamIseya mAMcesTaranuM. ane TopI beMglorathI AvatI. beMgloranI TopI AvaDI moTI, miyAMbhAI pahere evI. Aja AlpAko dekhAtoya nathI,
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( ra. jJAnI puruSa (bhAga-1) paNa te dahADe AlpAkA paheravAnA maLatA'tA. kAraNa ke paisA sastA ne badhI vastu sArI maLatI. pAghaDIno eka AMTo kholyo tyAM sarakAra dhrujI gaI A eka AMTo kholyo che" evuM 1921mAM gAMdhIjI bolyA e. te pAghaDIno eka AMTo kholyo tyAre gavarmenTa dhrujI che, bIjo AMTo kholIza tyAre zuM thaze ? e to meM khoLI kADhyuM ke A AMTAvALA mANasa. kAThiyAvADInA AMTA eTale zuM e gavarmenTa samajI zake nahIM, paNa huM to gujarAtI te samajI gayo. judI jAtanI zodhakhoLa amArI 1922nA janmelA e leMghAvALA ane 1921 sudhI janmelA dhotiyAvALA, A be bhAga paDI gayA te dahADe. A mArI zodhakhoLa judI jAtanI. praznakartA : barobara che. dAdAzrI : gAMdhIjIe hoLI karAvI hatI tyAM AgaLa, mAMcesTaranA mAlanI, paradezI mAlanI. ame badhAe hoLI karelI. praznakartA te viThThalabhAIe nA pADI'tI. viThThalabhAI kahe ke navuM nA lezo paNa hoLI nA karazo. dAdAzrI : evuM che ne, emAM koI loko e bALI mele evA nahotA. A to zrImaMtoe thoDI ghaNI TopIo ne e badhuM nAkheluM nahIM. lokoe kaMI kAcI mAyA che ? paNa bIjuM zuM thayuM ke A je saLagyuM ne, tenAthI lokone asara thaI gaI ke A mAla saMgharavA jevo nathI. eTalI to samajaNa paDI gaI. praznakartA : hA, paDaghA paDI gayA. gAMdhIjIe dekhADyuM te pheravI prajAne dAdAzrI : eTale emaNe saLagAvaDAvyuM e sAruM karyuM. viThThalabhAIe nA kahyuM paNa chevaTe saLagAvyuM ne sAruM kAma karyuM. viThThalabhAI gaNatarI
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] e jamAnAmAM karI mojamajA 93 karatA'tA ke AmAM zuM lAbha thaI javAno che ? ane A gAMdhIjI to bahu jabarA hatA, AMTAvALA mANasa ! viThThalabhAIe AMTo joyelo nahIM. e to sIdhuM berisTarapaNuM. viThThalabhAI ne vallabhabhAI be siMha hatA, e carotaranA be bhAI to ! pachI lokone jAgRti AvI. gAMdhIjIe peluM mIThA sAru caLavaLa karI, mIThAmAMya kADhI kADhIne lohI dekhADyuM ne lokoe lohI dIThuM eTale zUravIra thayA. lohI dekhe nahIM tyAM sudhI zuravIra kema thAya ? e lohI dekhyuM ne, eTale prajA che te sarakAranA viruddha thaI gaI ke A sarakAra bahu khoTI. juo ne, mArI nAkhyA lokone. mULa kAraNa koI jotuM nathI, nyAya jotuM nathI. loka to zuM thayuM e jue. zuM jue ? eTale gAMdhIjIe dekhADavuM'tuM, te dekhADyuM badhAne. Ama prajAne pheravI. | mukhya, gAMdhIjI nirmamatAvALAne ! koI-koI loko gAMdhIjIne kaMI ne kaMI gALo detA'tA. e tame atyAre sAMbhaLo to tamane ajAyabI lAge ! be to chokarAnA nAma para mila karI che, AvuM loko bole. have paccIsa TakA pablika sAcuM samaje ke gAMdhIjI sArA che." te poNo so TakA kahe ke "bahu kharAba che. temaNe to milo karI." enA jhaghaDA cAle mahIM-mahIM, vAda-vivAdanA. potAnI poLamAM beThA hoya toya laDI paDe mUA. gAMdhIjI kyAMya gayA ane laDhavADa rahI ! vallabhabhAIe sarvasva prakAranI mamatA choDI praznakartA : e vallabhabhAInuM to ame jANeluM ke siMha hatA. dAdAzrI : e ekalA ja nahIM, saradAra ane viThThalabhAI banne bhAIo evA. bIjA be bhAIo hatA paNa A be bhAIo evA ja hatA. kAraNa bane bhAIoe mAthuM mUMDAveluM. praznakartA: mAthuM mUMDAveluM? dAdAzrI : vALa rAkhyA'tA ne mAthuM mUMDAyeluM. mAthA para vALa hatA AvaDA AvaDA paNa mAthuM mUMDAvyuM'tuM. eTale loka camakyA ke mAthe vALa
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) che ne zuM mUMDAvyuM ? A mAthuM mUMDAvavuM eTale zuM ? sarvasva prakAranI mamatA choDI devI. 94 praznakartA : sarvasva mamatA choDI devI ? dAdAzrI : hA... ekalA dezanI pAchaLa paDelA be bhAI. emanA vAIphano tAra Avyo toya kahe che, 'korTamAM gayA che.' lokhaMDI puruSe bAMdhI deDakAtI pAtaserI praznakartA H e saradAra vallabhabhAI to bahu jabarajasta hatA. dAdAzrI : jabarajasta puruSa ! praznakartA : ane hindustAnanuM kalyANa paNa... dAdAzrI : phorenavALAe kahyuM ke lokhaMDI puruSa ! e carcIla paNa samajI gayo ke A lokhaMDI puruSa hatA ne A badhA rAjyone ghaDIvAramAM bhegA karI nAkhyA. A hindustAnanA rAjyo bhegA nahIM thAya evuM phorenavALA badhAnA matamAM hatuM. praznakartA H ne saradAra na hota to nA thAta. dAdAzrI : nahIM, phorenavALA zuM gaNatA ahIMnA rAjyone ke A che te deDakAnI pAnaserI jevo thaze ghATa. deDakAnI pAnaserI bAMdhavI hoya to baMdhAya nahIM. kAraNa ke AmathI Ama nAkhIe tyAre pelI bAju Ama kUdIne bahAra nIkaLI jAya. pAnaserI pUrI baMdhAya nahIM. te A rAjyo badhA bAMdhatI vakhate ahIM AgaLa A bAju bAMdhaze, tyAre pelI bAju pharI jaze, phaTakI jaze evuM e lokoe mAneluM ane peTa ThaMDuM rAkheluM. peTamAM pANI hAlavA nahIM dIdheluM paNa tyAre AmaNe bApa thaIne mAryo ene. dareka sTeTavALAne kahe, 'huM tAro phAdhara chuM.' le, bApa thayA. bApa thaIne gAdI laI lIdhI haDahaDATa. jenI AMkhyomAM jabarajasta nirmamatva dekhAya, cokhkhuM. ane nirmamatva e ja paramAtmA, ethI AgaLa bIjA paramAtmA kyAM levA javA ?
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4] aNasamajaNanI bhUlo bhAgIdArane batAvyA babUcaka A jJAna thayuM te pahelAM mane TIkhaLa karavAnI bahu Teva. eka vakhata mArA bhAgIdAra sI. paTela sAthe pharavA jatA hatA. temaNe kahyuM ke tame badhuM kaho cho tyAre kaho A choDa zAno che ? meM kahyuM, IlAyacIno. te upara nAnA nAnA doDavA beThelAM. temaNe mAnyuM paNa kharuM. pachI ghera gayA ne gharaDAMone vAta karI ke ahIM IlAyacI bahu thAya che. tyAre e kahe, alyA, koNe kahyuM ? tyAre kahe, mArA bhAgIdAre kahyuM, pelA aMbAlAle. eTale DosA mArI pAse AvyA. te mane kahe che, alyA, IlAyacI kyAM thAya che? tyAre meM kahyuM, meM tene babUcaka banAvyo, te tame babUcaka zuM kAma banyA ? IlAyacI to choDa upara nahIM paNa mULiyAmAM thAya. have bhUla samajAya, mazkarIo karelI enI praznakartA : ApanI mATe evuM kahe che, Apa to evA ja tophAnI hatA. tame kevA tophAna karelA ? dAdAzrI : are, bahu jAtanA tophAna ! chokarAM kare evA badhAya vaLI. praznakartA kahone dAdA, thoDAka, kevA tophAna karelA ? dAdAzrI : mazkarI karatA lokonI, e TIkhaLo-bIpaLo badhuM.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) mane mazkarInI bahu Teva hatI. tame nAnapaNamAM mazkarIo koInI nahIM karelI ? meM to bahu karelI, baLI. mane to atyAre e badhuM Ama nakazAnI peTha dekhAya. nakazAmAM jema nyUyorka dekhAya, zikAgo dekhAya evuM dekhAya Ama. eTale manamAM ema thAya ke arere, kevA kevA doSo ! mazkarI eTale kevI ke bahu nukasAnakAraka nahIM, paNa sAmAne manamAM asara to thAya ne ! sAmAne du:kha thAya ne, bicArAne, paNa have ApaNane te ghaDIe khabara ja nahIM ne, bhAna ja nahIM ne ! te ame hau nA maMdiravALAnI (gheDiyAonI) mazkarI karatA hatA. ame ja paiDAM DosAonI mazkarI karatA hatA. tyAre zuM atyAre huM Doso nathI ? mArI nA kare ? ane ene avaLuM lAgyuM eTale mazkarI to kare ja ne, chokarAMne zuM? have mArI uMmaranAnI AMkho to bicArAne DhIlI thaI gayelI hoya. have mArI rUmamAM che te be-cAra kurakuriyAM ghAlI jAya loko ane to mArI zI dazA thAya ? evuM ame pahelAM paiDA DosA hoyane, tyAM kurakuriyAM ghAlI AvatA'tA. have mane vicAra Ave che ke A kevuM karyuM ApaNe ? koI ApaNI pAchaLa kare to zuM thAya ? pachI pelA DosA AkhI rAta bUmAbUma kare ke mUA chokarAM, marIe na gayA, A kurakuriyAM mAre tyAM ghAlyA. paNa A badhuM khoTuM karyuM have samajAya che, te dahADe zuM bhUla karI ! nAnI uMmara, cha-sAta varSanA hoya tyAre zuM nA kare chokarAMo ? zIkhyA khoTA guruothI mazkarI praznakartA : dAdA, tame nAnA hatA tyArathI garabaDiyA ja hatA ? dAdAzrI : badhAya garabaDiyA, huM ekalo nahoto. praznakartA : tame badhAmAM Toca upara lAgo cho, jema jJAnamAM Toca upara AvyA ema.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4] aNasamajaNanI bhUlo dAdAzrI : mane jarA vadhAre samajaNa paDe AvI. paNa khoTuM kahevAya ne A to. atyAre to AMkho che paNa koInI AMkho nA hoya, to kevI dazA thAya ? choMtera varSe paga cAlatA nA hoya, bIjuM nA cAlatuM hoya, kAkAne jhAlavA paDatA hoya. eka kAkA to be AMkhe AMdhaLA hatA ne, tyAMya kurakuriyAM melelA. khoTuM dekhAya ne ! AvuM gAMDapaNa bahu hatuM. amArI nAnapaNanI jiMdagI joIe to bahu kharAba lAge che. e DosAnI kevI dazA thAya ? 62 thaiDapaNa eTale A to jUnuM maMdira, emanI zI dazA thatI haze e navA maMdiravALAne (javAnIyAone) zuM khabara paDe ? paiDAM loko Ama cAle ne, tyAre Ama cAlIne, temanI pAchaLa mazkarIo karI paNa khabara nahotI ke jUnA maMdira thAya tyAre zI dazA thAya ? mazkarI kaMIthI zIkhe che ? A ApaNA guruothI (AjubAjuvALA lokothI), je saMjogo badhA bhegA thAya e ApaNA guruo. e jevuM kare eTaluM ApaNe karIe. e badhA che te mAjIne page hAtha aDADe ne Ama Ama galIpacI kare to ApaNeya evuM karIe. e badhA mazkarI kare to ApaNeya mazkarI karIe. vadhAre buddhito durupayoga, mazkarIo karavAmAM ApaNI buddhi vadhAre hoya, teno durupayoga zemAM thAya ? ochI buddhivALAnI mazkarI kare emAM ! A jokhama jyArathI mane samajAyuM, tyArathI mazkarI karavAnI baMdha thaI gaI. mazkarI e kaMI thatI haze ? mazkarI e to bhayaMkara jokhama che, guno che ! mazkarI to koInIya nA thAya. praznakartA : paNa vadhAre buddhivALAnI mazkarI karIe to zo vAMdho? dAdAzrI : paNa ochI buddhivALo mazkarI svAbhAvika rIte kare ja nahIM ne ! bAkI, meM badhI jAtanI mazkarIo karelI. haMmezAM badhI jAtanI
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) mazkarI koNa kare ? bahu TAITa breIna (vadhu buddhizALI) hoya te kare. huM to laherathI mazkarI karato hato badhAnI, sArA-sArA mANasonI, moTAmoTA vakIlonI, DaoNkTaronI mazkarI karato. have e badho ahaMkAra to khoTo ja ne ! e ApaNI buddhino durupayoga karyo ne ! mazkarI karavI e buddhinI nizAnI che. 98 praznakartA H mane to hajuya mazkarI karavAnuM mana thayA kare che. : dAdAzrI : mazkarI karavAmAM bahu jokhama che. buddhithI mazkarI karavAnI zakti hoya che ja ane enuM jokhameya eTaluM ja che pachI. eTale ame te dahADe AvuM jokhama vahoreluM, jokhama ja vahora vahora kareluM. jokhama mazkarIotuM : bhagavAnanA sAmAvaLiyA thayA praznakartA : koInI mazkarI karI nAkhe ne ene jarA coMTI gaI, to pachI enuM zuM zuM jokhama Ave ? kaI kaI jAtanA jokhama che emAM ? dAdAzrI : evuM che ne, ene dhola mArI hota ne, to je jokhama hatuM tenA karatA A to anaMtagaNuM jokhama che. enI mazkarI karI. ene buddhi nA pahoMcI, eTale tame tamArA lAITathI ene kabajAmAM lIdho. eTale pachI tyAM AgaLa bhagavAna kahe, 'Ane buddhi nathI teno A lahAvo le che !' tyAM AgaLa bhagavAnane ApaNA sAmovALiyo karyo khuda. pelAne dhola mArI hota to to e samajI gayo hota bicAro, eTale e pote mAlika thAya eno. paNa A to buddhi ja pahoMcatI nathI, eTale ApaNe enI mazkarI karIe te pelo mAlika pote nA thAya. eTale bhagavAna jANe ke 'ohoho, Ane buddhi nathI, Ane buddhi ochI che, tene mUA sapaDAvuM chuM ?' AvI jA, kaheze. te sAmAvaLiyo ene badale e bese pAcho. sAMdho toDI nAkhe pachI e to. mazkarIvALAne to vagara levAdevAnuM duHkha bhogavavAnuM ane e to bahu khoTuM. mAre to e ja bhAMjagaDa paDI'tI ke vadhu buddhi thaI teno ATalo badho lAbha.'
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4] aNasamajaNanI bhUlo 99 ane tenuM ja ApaNA zvAsozvAsa baMdha thaI jAya, nahIM to koNe karyo che? mahIM kaMI khoTa che zvAsozvAsanI ? hisAba to ApaNe cUkavavA ja paDe ne? juone, khurazImAM besIne pharIe chIe ne ! bIjI rIte kazI harakata nathI, A ekalI harakata che ne ! bIjuM to dasa kalAka kAma thAya baLyuM, beThA beThA bolavAnuM hoya to ! bolatI vakhate to koIka ema ja jANe ke A dAdA veza kare che, khurazImAM besIne ! praznakartA : paNa ame to Aja dhaMdho mukhya karelo. dAdAzrI : nA, paNa haju enA pratikramaNa karI zako ne ! A mAre to e ja kareluM ne, meMya A ja kareluM, tethI ja amArA pelA milavALA bhatrIjA kahe che, "tame to saLIyAkhora cho,' nathI kahetA ? saLIyAkhora kahe che eTale meM kahyuM, pelI buddhi aMtarAya rahI'tI, te zuM kare ? baLavo to kare ja ne ! aMtarAyelI buddhi, tethI "saLIyAkhora' kahe amane praznakartA : buddhi aMtarAya rahI'tI, e zuM dAdA ? dAdAzrI : aMtarAyelI buddhi AvuM khoLI kADhe. aMtarAyelI buddhi zuM kare ? tophAna mAMDe ke nA mAMDe ? te dahADe buddhi aMtarAyelI hatI ne ! te saLIo kare. buddhi aMtarAyane tyAre kaMI majA nA AvatI hoya to saLI kare ke "majA AvI" kahe. saLI eTale zuM ? ke ahIM pote beTho hoya ne TeTo peNe phUTe, enuM nAma saLI ! te A badhI buddhi UMdhI-chattI thayA ja kare ne ! eTale loka jANe ke A saLIyAkhora che ane ameya kahIe kharA ke bhAI, ame saLIyAkhora ja hatA. praznakartA : Apa savaLI saLIya karatA hazo ne ? dAdAzrI : savaLI saLIya kharI, paNa e ochI. vadhAre to avaLI. savaLI to kaMI paDelI ja nahotI ne ! ane avaLI to keTale sudhI ?
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 jJAnI puruSa (bhAga-1) mANasa nA maLe to chevaTe koI chokarAne zikhavADuM ke alyA, pelA gadheDAnI pAchaLa khAlI Dabbo bAMdhajo. are ! gadheDAnI pAchaLa to ame badhA chokarAo bhegA thaIne DabbA hau bAMdhelA. AkhI rAta pachI peluM gadheDuM kUdAkUda ja kare ne ! te pachI AkhI rAta dhamadhokAra. lokone sUvA ja nA de ne pachI ! lokone UMgha nA Ave. eka to lokone kAmadhaMdho kazo nahIM, navarA. saMbhaLAyuM te jue, A zuM thayuM? are ! badhuM A to gadheDAnI pAchaLa Dabbo bAMdhelo! gadheDAnI pUMThe khAlI Dabbo baMdhAve ne pachI pelA chokarAo pAchaLa hAMke. te AkhA gAmamAM ho ho ho cAle. loko pachI gALo de ke A chokarAMonuM satyAnAza jajo ! Avo tevo buddhino durupayoga badho thayelo. tamane to AvuM nA AvaDe ne ? te A badhuM evuM che, A saMskAra badhA gAmaDAnAne ! ane ApaNe to mULathI badhI ADI jAta, vaDhamvaDhA karavA joIe, laDhavADa... A to jJAna maLyuM, te have e rAge paDI gayuM. kusaMgatA ravADe caDhayA bhAIbaMdho saMge praznakartA: dAdA, kharAba Adato kharI nAnapaNamAM ? dAdAzrI : hA, amane paMdara varSanI uMmare kusaMgamAM bIDI pIvAnI Teva paDI gaI. ene satsaMga kaho ke kusaMga kaho. agara huM kusaMgI ne pelAne kusaMgI karAvyo hoya. ApaNA loka zuM kahe che ? mAro chokaro kusaMgIomAM e kusaMgI thayo, paNa alyA mUA, tArA chokarAno kusaMga pelAne aDyo ke pelAno tene aDyo zI khAtarI ? ghaNAM loko ema kahe ke mArA chokarAne kusaMga che badho. tyAre mUA, kusaMgI koNa AmAM ? badhA chae jaNanA bApa kahe che, mArA chokarAne kusaMga aDyo, AmAM kusaMgI koNa ? jarA kaMIka to tapAsa karavI joIe ne ? tenA karatA ApaNe kahIe, ke mAro chokaro kusaMganA ravADe caDhelo che, to vAta judI che. evuM kusaMgane ravADe caDhelA. te bIDI, sigareTa, hukkA pIe tanatAna (tanatanATa) badhA bhAIbaMdho pItA.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4] aNasamajaNanI bhUlo 101 sigareTathI saLagI UThyuM, bahu pastAvo thayo hajuya mane dekhAya, te bhAIbaMdhane tyAM lagnano prasaMga. te lagnano che te mAMDavo bAMdhelo. te berAMo mAMDavAnI nIce, moTI kaDAI mUkIne DhebarA taLe. enI uparano je mAMDavo kharo ne e bAMdheluM. enI joDenI rUmamAM ame badhA bhAIbaMdho beThA beThA mastI karIe. huM sigareTa pIto hato, te meM sigareTa pheMkI Ama bArIe jaIne ane e cAdara upara ja paDI, jyAM AgaLa pelA nIce taLatA hatA. sigareTathI to kaMI moTuM saLagI gayuM hoya evuM banyuM che ? paNa kevA saMjogo bhegA thayA ? nIce DhebarA taLAtA hoya, nahIM to sigareTa chevaTe kANuM paDIne nIce paDI jAya. praznakartA : hA, nIce paDI jAya. dAdAzrI : have nIce peluM saLagAveluM ne, eTale cAdara garama thaI gayelI ane A sigareTa paDI eTale bhaDako thayo moTo. praznakartA: e badhuM garama kharuM ne, eTale saLagI gayuM. dAdAzrI : garama thaI bhaDako thaI gayo. bhAIbaMdha to badhuM dAbI dIdhuM. zAthI thayuM, zAthI nahIM e badhuM dAbI dIdhuM, paNa A bahu khoTuM dekhAya. eTale pachI to mane bahu moTo pastAvo thayo ke vaLI AvuM badhuM ApaNA hAthe, ApaNA nimitte ! ApaNe AvuM nimitta kyAMthI banyA ? bolo, sigareTa upara cIDa caDe ke nA caDe pachI ? amAro bIjo eka bhAIbaMdha te jANe nahIM ke AvuM badhuM banyuM tevuM. te ene ghera huM saLagatI sigareTa nAkhuM, te saLagatI nAkhavAnI Teva, te pelo bhaDaka bhaDaka karyA kare ke saLagI UThaze, kazuMka saLagI UThaze. tyAre meM kahyuM ke "bhAI, ko'ka phero AvuM bane ApaNA hAthe. je nahotuM saLagI UThavAnuM te tyAM saLagI UThyuM. ane ahIM A to badho hisAba judI jAtano che. gabharAIza nahIM, tuM gabharAto nA rahIza." holavavA hala
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 jJAnI puruSa (bhAga-1) jAya pAchuM. ApaNane potAne samajAya ke A kaTeva khoTI che saLagatI nAkhavAnI, enI para jAgRti rAkhavI paDe. pAtAnI ramatamAM chetarAyA paisAnA lobhe praznakartA : dAdA, tame bhUlo karI paNa pachI enA upara khUba vicAra karyA che, jAgrata rahyA cho, pachI to evI kaMIka bhUlo thaI hoya ne pAchA temAMthI bahAra nIkaLI gayA hoya tevA prasaMgo kaho ne ! dAdAzrI : huM nAnapaNamAM naDiyAda gAmamAM sauthI pahelAM Avyo hato. te vakhate agiyAra-bAra varSanI uMmara mArI. praznakartA : eTale pahelIvAra naDiyAda AvelA ? dAdAzrI : hA, pahelI vakhata naDiyAda. tyAre naDiyAda AvuM na hatuM, jaMgala jevuM hatuM. naDiyAda jAnamAM Avelo. tyAM AgaLa dasa dahADA rahyo hato. jAnamAM gayelo te paNa mane yAda che badhuM ! praznakartA : jAnamAM gayelA ? dAdAzrI : jAnamAM, tyAre bIjA zemAM javAnuM ? te jAnamAM gayelo. tyAM pattA ramatA chetarAyelo. pelA cakaraDAmAM pAnA rame che ne ? te tInapattI ramyo ne hArI gayo. praznakartA : tInapattI ramatA hatA te vakhate ? dAdAzrI : hA. tyAre tInapattI ramatA'tA. te dahADe ramavA gayelo. mitroya koI deva jevA hatA ? tIrthakarane to badhA devaloko mitro thaIne Ave ane amAre mitro to pattA, pAnA kADhe evA hatA. pAnA rame che tyAre ahaMkAra InTrasTa (rasa)thI temAM sAcuM-jUThuM hau kare. mitronA saMgamAM paNa mULa mAla to mahIMno ja ne ! tyAM AgaLa tInapattImAM chetarAI gayelo. paMdara rUpiyA, te dahADe paMdara rUpiyA gharanA nahIM, pAchA eka jaNe dasa-bAra rUpiyA ApyA hatA, kazuMka lAvavA. mArI pAse to be-cAra ja rUpiyA hatA, bIjA pelAnA
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4] aNasamajaNanI bhUlo hatA. te enA paisA vaparAI gayA, te mAre phasAmaNa thaI te ghaDIe. te tInapattImAM jatA rahyA badhAya ! 103 praznakartA : tInapattI ? dAdAzrI : tInapattI eTale AjanI tInapattI nahIM, e to jarA Ama... praznakartA : hA, Ama Ama kare ne Ama kare, traNa pattAmAM. dAdAzrI : hA, pahelAM jItADe eka-be vakhata. praznakartA : hA, e Ama Ama nAkhIne. paNa paheluM dekhADe evuM Apane. paheluM to kahe, lo, A pAMca tamArA. pachI pharI be Ape. eTale ApaNe lobha jAge pachI kahe, hAtha mAro. dAdAzrI : hA, pharI Ape. paNa A ApaNI mati kAcI paDI jAya ne ! zuM A badhI goThavaNI ! zI rIte pahoMcI vaLe mANasone ? chokaro agiyAra-bAra varasano. baccAo saraLa hoya. te mojazokhanI jagyA Ave tyAM chetarAI jAya. mojazokhanI jagyA Ave tyAre eMsI varaseya chetarAI jAya, mojazokha nA karelo hoya te. enA karatA chetarAyelo hoya te sAro. anubhava karelo hoya to pharI chetarAya to nahIM ne ! praznakartA : nA chetarAya. dAdAzrI : te paheluM dekhADyuM mUAe, be-traNavAra, eTale ApaNe to bhalAbhoLA mANasa ane gAmaDAnA loka kahevAIe. meM jANyuM ke A badhAmAM, phAvI gayo, paNa pelA mUA tInapattIvALAe chetarI lIdho. te cauda-paMdara rUpiyA laI gayelo, te badhA laI lIdhA. pachI jiMdagImAM niyama laI lIdho ke pharI AvuM kAma karavuM nahIM. pachI ghera kahevAya nahIM A, paisA AvA ne AvA vAparI khAdhA che evuM. te dhIme dhIme jematema karIne ApyA hatA. kahIe tyAre Ape ne koI ! eTale e muzkelI badhI !
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA : khoTuM bolavuM paDe. dAdAzrI : e bolavuM paDe, enA karatA e badhI bhAMjagaDa ja nahIM ne ! A to thoDe thoDe babbe-babbe rUpiyA bhegA thAya eTale ApavAnA. chetarAIne maLyuM e jJAta, tethI pharI ta thavA dIdhI bhUla praznakartA : pachI tyArathI tame pANI mUkyuM ke have koI divasa A pattA nahIM ramavAnA. dAdAzrI : pANI mUkyuM ne ! paNa khoTuM du:khadAyI hoya, te kema karAya ApaNAthI ? te tyArathI ApaNane eka upadeza maLyo ke have A loko joDe UbhuM nA rahevuM. ApaNe jANIe ke AmAM maLatara che, mU hotuM haze ? loko maLatara sAru tamane besADe che ahIM ? pachI je jAgRti AvI gayelI, te pharI A rIte chetarAyo nahIM. eka ja phera joI levAnuM hoya. gInInI parIkSA eka ja phera karavAnI hoya, roja ghasa ghasa karavAnuM nA hoya. nAnapaNamAM A bAbate je jJAna maLyuM pachI oLakhI gayo. eTale meM kIdhuM ke kalyANa thaI gayuM ApaNuM ! lUMTAyA to lUMTAyA paNa cora to dIThA. pachI ame jyAM AvuM joIe tyAM tarata baMdha, AkhI jiMdagI. eTale chetarAyelA e kaMI nukasAna nathI. chetarAvuM eTale moTAmAM moTuM jJAna zIkhyA kahevAya. juo ne, pachI have chetarAu pharI ? have gaNasArA (IzArAthI apAtI cetavaNI) u52thI samajI jauM. mArI hAjarImAM muMbaImAM besI gayelA ghaNAM. mane dekhe Ama Avato hou tyAre, te be-traNa jaNA sAcA thaIne besI rahe. huM jou, Ubho rahuM kharo. e jANe ke hamaNe sapaDAze, paNa khasI jauM. Ubho rahuM kharo. ene jarA lAlaca pesavA dauM, pachI khasuM. kAraNa ke hisAba AvI gayo che mArI pAse. praznakartA : e chetarAya. dAdAzrI : hA, chetarAya... juone, kevo badho hisAba !
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 105 [4] aNasamajaNanI bhUlo bIjAnA khetaromAMthI corIte khAtA, paNa pachI karyA pastAvA praznakartA : evI kaMIka bhUlo karI hatI, jenA khUba pastAvA thayA hoya ? dAdAzrI : huM agiyAra varSano hato ne, tyAre eka jaNa, enA ghera kerIo hatI. te eno bApa nA jANe e rIte bIje mALethI nAkhato'to ane huM jhIlato hato. te badhuM atyAreya dekhAya amane. pelo zuM kahe ke ApaNe kerIo laI ane pachI bagIcAmAM jaIne khaIzuM. te tame jhIlajo ne huM nAkhIza. enA ghera huM bahAra Ubho hato tyAre pelAe nAkhyuM. evuM roja karato'to, mA-bApa nA hoya tyAre. AvuM badhuM amane dekhAya. pachI che te nAnapaNamAM badhA chokarAM kerIo khAvA jAya, te joDe joDe ameya AMbe kerI khAvA jatA. te eka chokarA para bIjo Ubho rahe ne kerI toDe. koIka vakhata to jarAne mATe hAtha nA pahoMce to pelA pAchA Dare kUdako mAratA. te pachI pAchaLathI ene jarA hiMmata ApIe "mAra kUdako, kerI joItI hoya to kUdako mAra, nahIM to UtarI jA." hiMmata ApIe, te pachI kUdako mArIne kerI toDe kharo! have AMbo kokano ne kerI ApaNe laIe, te corI nA kahevAya ? AMbo ko'kano ne kerI khAdhelI, te corI ja kahevAya ne ! chatAM e kerI tyAM khetaramAM khAu paNa ghera koI dahADoya nahoto laI jato. huM khI kharo paNa ghera nA laI jauM. cAritra sAruM eTaluM jANuM. mArI bhUmikAmAM cAritra UMcuM hatuM, chatAM corIo karelI. praznakartA : kerI sivAya bIjuM zuM corIne khAtA ? dAdAzrI : nAnapaNamAM ame corI karavA khetarAmAM jatA hatA. khetaramAM borA, koThAM, variyALI thAya ne, te chokarAMo joDe jaIne corI lAvatA. chokarAM jatA hoya tene bhege bhege jaIne dhaNIne kahyA-karyA vagara kAcI-pAkI variyALI pADIne khAtA'tA.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA : enuM to nukasAna thayuM ne ? dAdAzrI : jabarajasta nukasAna, kahyA-karyA vagara enI to bicArAnI variyALI toDI nAkhI ne ? te pAchaLathI keTalAya pastAvA karyA tyAre cokhkhuM thayuM baLyuM. te pAchaLa moTI uMmaramAM pastAvA thAya enA karatA ApaNe nAnI uMmaramAM ja cokhkhA thaIe, te zuM khoTuM ? bharelA mohe karAvI vIMTInI corI praznakartA : dAdA, Ape peluM kahyuM hatuM ne vIMTInuM, e zuM hatuM ? dAdAzrI : e to, eka vIMTI corI lIdhI'tI, te hajuya khaTakyA kare che mahIM. meM to vIMTI corelI te kevI rIte corI'tI, tame to nahIM jANo e. paNa karAMThI oLakho, karAMThIo ? lAkaDAM bALavAnI kAThIo, karAMThIo Ave che. A tuveranI karAMThI Ave che tame joyelI ? karAMThI kahe. eTale e kAMThInA pULA hatA. te eka mANasane tyAM vecAtA lIdhelA thoDA pULA. te ene tyAM levA gayelo. te huM eka majUra laIne dekhADavA gayo'to, pULA gaNavA mATe, phAdhare kaheluM te pramANe. pelo mANasa uparathI nAkhe ane huM gaNuM. huM gaNuM ane nokarane teDIne laI gayelo, te bAMdhIne laI jAya. te pachI pelAe nAkhatI vakhate pULA nAkhyA. temAM enI A vIMTI enI AMgaLImAMthI khasI gaI. have e mane khabara nahotI ke enI vIMTI khasI gaI eTale Ama thayuM ke game tema paNa enA pULo nAkhavAnI sAthe vIMTI nIce paDI. have enI khasI gayelI vIMTI paDI ke ko'kanI pahelAMnI paDelI hatI te paDI, paNa eka vIMTI nIce paDI. te amAro pelo mANasa pULA levA Avyo'to ne, tene meM avaLI sAIDamAM khaseDyo. meM pelA nokarane kahyuM, tuM pelA pULA gaNI le. pelA pULA bAMdhavA mAMDa. tyAra horu meM enI para paga mUkIdIdho. praznakartA : keTalA varasanI uMmara hatI tyAre ?
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4] aNasamajaNanI bhUlo 107 dAdAzrI tera varSano hato, te vakhate akkala kyAMthI AvI hoya ? kSatriyaputra hato toya corInI dAnata kyAMthI thaI ? paNa A bharelo mAla. moha, bharelo moha. eTale pachI meM che te paga mUkI dIdho pelI vIMTI upara, pelo joI nA jAya tema. pachI pelo mANasa bAMdhIne gayo ghera ane meM che te vIMTI pachI dhIme rahIne gajavAmAM mUkI dIdhI. paDI ne jaDI, meM kyAM corI ?' Ama pratyakSa corI nA karIe. Ama khAnadAnavALAnA dIkarA eTale Ama corI karIne, Ama aDIne kaMI laIe nahIM. kAraNa ke emAM to amArI khAnadAnInI bahAranI vAta. amArAthI AvuM nA thAya e moTAmAM moTo ahaMkAra hoya. eTale Ama corI nA karIe. ame khAnadAna, amArI AbarU jAya. paNa A corI nA kahevAya ? zuM kahevAya ? praznakartA : corI ja kahevAya. dAdAzrI : to Ano artha zuM karyo ? te dahADenA jJAne mane ema kahyuM ke Ane corI na kahevAya. mane ema lAgyuM ke mane jaDI A. eTale corI nA karI kahevAya evuM mane thayuM. nIce paDI ane te ApaNane jaDI. 'paDI ne jaDI,' emAM meM kyAM corI ? evuM te dahADenA jJAne mane kahyuM. tera varSanI uMmare A buddhi nahotI tyAre A veza thayo ne ? praznakartA: paNa dAdA, te eka udaya evo AvI gayo hoya ne ? dAdAzrI : paNa buddhi nahotI tyAre A veza thayo ne ane "jaDI' evuM mAnyuM. samajaNa nahIM tyAre ja ne ! praznakartA : paNa e to tera varSe tamane thayuM ne ! kokane toMtera varSaya evuM thAya. dAdAzrI : hA, e to badhuM toMtera varSe nahIM, traNa lAkha avatAra jAya toya evuM DevalapamenTa hoya nahIM ne !
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 jJAnI puruSa (bhAga-1) vIMTI vecI paisA vAparI nAkhyA praznakartA : pachI zuM thayuM ? dAdAzrI : pachI e vIMTI be-traNa dahADA pachI peTalAda jaI ane vaTAI lAvyA ame. enA cauda rUpiyA AvyA'tA. poNA tolAnI haze, moTI-jADI vIMTI. paNa dAnata cora keTalI badhI kahevAya ? praznakartA: vIsa rUpiyA tolo sonuM hatuM ne tyAre ? dAdAzrI : bAvIsa-trevIsa rUpiyA. e dAnata keTalI sArI dAnata kahevAya e ? praznakartA na kahevAya. paNa pachI zuM karyuM e rUpiyAnuM, dAdA ? dAdAzrI : e rUpiyA vAparyA paracUraNa kharcamAM, A chokarAo joDe ramatamAM vaparAI gayA. e moha mahIM je jaththo bhego thayo'to, te vAparyA. kusaMga bhaIbaMdhono maLelo ne ! kusaMga hoya to ja AvI badhI rIta AvaDe, nahIM to na AvaDe. jJAna pahelAM badhA jevuM ja kaLiyugI jIvana A to badhA jANe ke atyAre dAdAne jJAna thayuM eTale pahelAMnuM jIvana cokhuM gayeluM haze, paNa hoya kaLiyugamAM badhuM cokhkhuM ? gusse thato ne, tyAre sAmAne AdhAzIzI caDhI jAya evuM boluM. AdhAzIzI Utare nahIM pAchI traNa-traNa, caccAra kalAka sudhI. mana tUTI nA jAya paNa AdhAzIzI caDhI jAya. tyAre loko kahe che, AvuM kevuM bolo cho ke gadheDAneya AdhAzIzI caDe evuM ? saMskAra jarAka kAcA kahevAya e. mAtanA AdhAre A tA zobhe A je vIMTI lIdhI e to bahu kharAba saMskAra, nA zobhe e. nAnapaNamAM meM mAna joyeluM e AdhAre A nA zobhe. be varSano hato tyArathI te TheTha aDhAra varSa sudhI meM mAna joyeluM, te AdhAre A zobhe
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4] aNasamajaNanI bhUlo 109 kharuM ? jyAM jauM tyAM mAna, jyAM jau tyAM mAna. apamAna to joyeluM ja nahIM. te AdhAre A zobhe nahIM. praznakartA : sAcI vAta che. AmAM saMskArane ne A vIMTI lIdhI ene zuM lAge-vaLage ? dAdAzrI : e to kharAba saMskAra kahevAya. praznakartA : dAdAjI, A to udayakarmanI vAtamAM pachI saMskAra kyAM Ave te? udayakarmamAM saMskAra zuM karI zake ? dAdAzrI : paNa saMskAranA AdhAre ja udayakarmane. e ja saMskArane ! saMskAra pragaTa thAya. udayakarma eTale saMskAra je hatA te pragaTa thayA. praznakartA : e paNa saMskAra kyAranA ? dAdAzrI : gayA avatAranA. praznakartA: haM, ema. to pachI e gayA avatAranAne ? dAdAzrI : te A badhoya je mAro mAla haze te mane mAna maLe che badheya. te gayA avatAranuM projekzana che. praznakartA: A kSetra maLyuM e saMskArane laIne ja ne? barAbara? dAdAzrI : hA, mA-bApa maLyA teya. praznakartA: hA, badhuM e to ene laIne ja, e bhogavaTA mATe ja maLyuM badhuM. eTale Apa saMskAra enI sAthe saMbaMdha kaho cho? dAdAzrI : hA. praznakartA : hiM, e barAbara. dAdAzrI : paNa AvA saMskAra mahIM ! mahIM kheMcyA kare baLyuM AvuM paNa, A vIMTI paNa dabAI dIdhI. juo to kharA ! eka vIMTI hAru. koI mANasa nA kare AvuM to, AvI che A duniyA, zA khoTA nahIM thayA hoya?
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) maLe to pAMcaso gaNA pAchA ApuM, paNa e khaTake hajuya praznakartA : pachI paisA pAchA ApavA gayelA ne tame ? 110 dAdAzrI : hA, pachI enA mAlikane eka phero pUchavA gayo, to koI jaDyuM nahIM. dasa varasa para gayo'to tyAM AgaLa. meM kahyuM, A gharamAM phalANA bhaI rahetA'tA te ? tyAre kahe, te to nathI, e to marI gayA. e pachI ThekANuM paDyuM nahIM. nahIM to mAro vicAra hato ene dasa gaNA paisA ApIza ke vIsa gaNA paisA ApIza. e kahe ke so gaNA Apo to so gaNA, pAMcaso gaNA kahe to pAMcaso gaNA ApuM. cauda pacA sittera, sAta hajAra rUpiyA ApuM ene. paNa hato ja nahIM. tapAsa karavA gayo to koI bApa ke dIkaro maLe ja nahIM ! meM kahyuM, have zuM karuM ? bIje dharmAdA karo. te kaMI ene lAgatuMvaLagatuM nathI. paNa A to badhuM Avo veza karyo teya khUMcyA kare pachI. A che te kevuM karma pachI khabara paDI, paNa e hajuya khaTakyA kare che. praznakartA : jyAre yAda Ave tyAre ? dAdAzrI : kAyama khUMcyA kare. yAda to hoya ja ne amane niraMtara ! yAda AvavAnuM na hoya. yAda eTale yAda, te mane dekhAyA kare niraMtara. nAnapaNamAM meM eka poNA be rUpiyAnI cIja corelI, te hajuya mane yAda che. tyAra pachI AkhI jiMdagI corI nathI karI. paNa te koI karmanA udayathI haju mane khyAla rahyA kare che ane manamAM thAya ke ene basse-pAMcase mokalAvA joIe, e mANasane. amArA taraphathI prApta thAo e soMpyuM kudaratane praznakartA : dAdA, tame kahevA gayA to pelA bhAI marI gayelA ? dAdAzrI : zuM thAya, e tAla khAdho nahIM kaMI ! praznakartA : to have e na maLe to enuM zuM phaLa ? to enuM pariNAma zuM ema ?
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4] aNasamajaNanI bhUlo dAdAzrI : e to kaMI nahIM. e to ApaNe vahetuM mUkI devAnuM. ame kahI dIdheluM, je emanuM hoya te yogya amArA taraphathI ene maLI jAo. ame evuM nakkI ja karI nAkheluM ke jenuM jenuM hoya e amArA taraphathI yogya emane prApta thAo. eTale kudaratane soMpI dIdheluM. koItuM bAkI tA raho, anekagaNA apAI jAva ! ame ApavA taiyAra chIe. koInuM bAkI nA raho, kiMcitmAtra bAkI nA raho. anekagaNA thaIne apAI jAo. amAre evA paisA zuM karavA che ? praznakartA : nA, nA, tame kaMI karavAnA nathI. dAdAzrI : ame to chellA pAMca-sAta-dasa varSathI nakkI kareluM ke je A kaMI hoya AgaLa-pAchaLa badhuM, te kuTuMbamAM koI duHkhI hoya tenI pAse jAva agara sagAMvahAlAM koI du:khI hoya tenI pAse jAva agara to mahAtmAmAM koI du:khI hoya tyAM, agara pAchalA kaMI RNAnubaMdha hoya tyAM jAva paNa A lakSmI kaMIka, sArI jagyAe vaparAI jAva. eTale ApaNe to ema chUTI gayA. 111 e to cUkate thaI javAnuM badhuM. jene cUkavavuM che ene vAra nahIM lAge. jenI dAnata che ke ATaluM cUkavIe ne ATaluM rahevA daIe tene vAMdho che. enI dAnata zuM che eTaluM ja jovAnuM. dAnatamAM rAjA thavAmAM zuM vAMdho che ? paNa rAjA nA thAya, mUo. jarAka bAkI rAkhe. mana khulluM kare nahIM koI dahADo. paNa AmAM rahI pavitratA cAritranI amane to badhAya raMga lAgelA, amuka raMga nathI lAgyA. je raMga, kavie kahyuM ke jenA pavitra aMgo che badhA. te pavitra aMgo che, zuM bolyA'tA tame ? praznakartA : sarvAMge pavitratA vedI hai, advitIya mahAnatA aisI hai. dAdAzrI : eTale A badhA aMgoe pavitratA verAI che, te mAro puruSArtha nathI. A laIne Avelo evo sAmAna badho, eviDansa badhA.
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) eTale amArAthI vikArI saMbaMdha nahotA thayA. vikArI saMbaMdha sivAya bIjuM badhuM thayeluM. vikArI saMbaMdhamAM A amArAthI nA thAya, amane e mithyAbhimAna hatuM. kuLanA abhimAnathI ghaNuM sacavAyeluM ke amArAthI A nA thAya. 112 eTale eka cAritra sivAya badhI ja kharAbI thayelI paNa cAritra nahIM kharAba thayeluM. cAritra sumeLa raheluM. cAritra bhraSTa nahIM thayeluM. praznakartA : cAritra bhraSTa eTale mAnasika vikAra thayelo koIvAra ? dAdAzrI : vakhate mAnasika thayelo, teno paNa upAya karI nAkhelo pachI. jema kapaDuM DAghavALuM thayuM te sAbuthI dhoI nakhAya, evuM mArI pAse upAyo hatA. sAbuthI dhoI nAkhe ke nA dhoI nAkhe, jenI pAse hoya te ? praznakartA : barAbara che. e upAya zuM karo Apa ? dAdAzrI : e upAya to atyAre kahevA jevo nahIM. e upAya to badho AdhyAtmika upAya che, e sthULa upAya nathI. e bhUla je thaI hoya e sthULa che paNa upAya AdhyAtmika che eno. eTale cokhkhuM hatuM, e bAbatanI sAIDa cokhkhI hatI.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5] madhara [5.1] saMskArI mAtA bahu puNyazALI ne rUpALA jhaverabA praznakartA ApanA madhara jhaverabA vize kaMI vAta karo ne ! dAdAzrI : bA to bahu rUpALA, jhaverabA to ! maNibhAI rUpALA, AkhuM kuTuMba rUpALuM. mULajIkAkA (phAdhara) rUpALA, bA rUpALA, badhAya rUpALA. praznakartA : jhaverabAne to dAMta paNa sArA hatA. dAdAzrI : sArA hatA. e to puNyazALI hatA, bahu puNyazALI ane cAmaDIya hIrAbA jevI rahetI'tI. kevI suMvALI cAmaDI ! nahIM to AvI cAmaDI kaMIthI lAve ? cAmaDIne sonuM dIpave cheya kevuM ! juone, sarasa dAMta karyA che ne! ne mAre sonuM hoya to dIpe nahIM, cAmaDI zAmaLI ne e jhaverabAnI to ArasapahANa jevI cAmaDI ! kAyama sadAvrata thatA te ghera janma jhaverabAto praznakartA: jhaverabAmAM joyuM ke guNo evA uttama, bIjAmAM zodhavA muzkela lAge !
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : e to devI ja kahevAya ne ! emanA ja saMskAra prere ne mane. evA nA hoya mANasa, ochA hoya. praznakartA : bahu ochuM, rera (bhAgye ja). dAdAzrI : emanA phAdhara ne madhara e to ora jAtanA, duniyAmAM jovA jevA mANaso, rAjezrI ghara hatuM. eTale UMco mAla badho, cokhkho mAla. e rAvajIbhAInA gharanI thAMbhalIne dhanya che ! e gharamAM sadAvrata kAyama cAlu ja rahetA hatA. bA je ghera rahelA ne, tyAM emanA bApAne ghera kAyama sadAvrata hatuM. have AvA sadAvrata hoya, tyAM AgaLa moTAmoTA mANasano janma thAya haMmezAM. praznakartA H hA, tyAM dAdAno janma thayo. dAdAzrI : sadAvrata eTale koI bhUkhyuM nA jAya pAchuM. koI sAdhu-saMnyAsI Avyo hoya tene utAro Ape, jamADe, tenuM dhyAna rAkhe. praznakartA: pahelAM asala ghaNAM loko evuM karatA, kAyama sadAvrata rAkhatA. dAdAzrI : hA, tethI bA jevAno tyAM avatAra thAya ne, nahIM to nA thAya ne ? praznakartA: e puNyano lAbha maLe ne ! bAnuM moTuM jotA ja dukhiyo te sukhiyo thAya dAdAzrI : meM amArA bA, jhaverabA jevI koI nArI ja joI nathI. mArI mAnuM moTuM jotA dukhiyo hoya, te sukhiyo thaI jAya evA amArA bA hatA. emanA guNonuM zuM varNana karuM ? amArA gAmanI sAta hajAra mANasanI vastI paNa meM AvA madhara jevA joyA nahotA. te pAchuM niSpakSapAtI rIte vicAra karI joyelo ke
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.1] saMskArI mAtA 115 mArA madhara che mATe mane Ama thAya che ? eTale bIjI rIte tapAsI joyelA. te niSpakSapAta bhAvathI pharI tapAsa karelI. paNa bahu sarasa bAI, bahu suMdara vicAro ! tame gALa bhAMDIne jAva ne tarata ja tame pharI pAchA Avo to bolAve. karuNAvALA, bahu karuNA, jabarajasta karuNA ! ane oNblAIjiMga necara niraMtara ! eTale haju ApaNA hindustAnanA saMskAra che kaMIka. ApaNe evuM che ne, bIjI rIte nAdArImAM gayA che, paNa saMskAramAM nAdAra nathI thayA. jhaverabAtI parsanAliTInI chApa paDI dAdA para e jhaverabA to parsanAliTIvALA (viziSTa vyaktitva) ! te amArI poLamAMthI jyAre nIkaLe, ame je mahollAmAM jaIe ne, te sAmethI huM ane madhara be AvatA hoya to dareka gharavALA gharamAMthI bahAra nIkaLIne tarata bAne 'jaya zrIkRSNa, jaya zrIkRSNa" kahyA kare. huM joDe houM to nA samajI jauM, emanI AvI chApa thAya che te ghaDIe A ? amArA ahIMthI vaDodare sudhI jaIe, to huM joDe houne to AkhA gAmamAM badhAne joyA ja karuM ke kevI A parsanAliTI ! rAtre sAta vAge basamAMthI utarIne gayA hoya, te amArA phaLiyAnI joDenuM phaLiyuM che ne, te phaLiyAe rahIne amAre javuM paDe ghera. te bAnI sAthe eka phero gayelo huM. te joDenA phaLiyAmAM pacAsa ghara A bAju ne pacAsa ghara A bAju, evaDuM moTuM phaLiyuM che. te vacce amAre e phaLiyAmAM thaIne javAno rasto hato, te phaLiyAmAM jo peThA, to tyAM dareka gharamAMthI bahAra nIkaLI nIkaLIne kahe, 'bA AvyA, bA AvyA." dareka strI khAvAnuM karatI karatI 'jhaverabA AvI gayA, bA AvyA, bA AvyA, bA AvyA" karatA bahAra doDI AvatI. nAnI khaDakI te dareka gharathI bahAra Ave. banne bAjunA gharomAM doDadhAma doDadhAma thaI gaI. te parsanAliTI enuM nAma kahevAya ne ! te AkhuM phaLiyuM ja bahAra AvyuM. te ApaNe nA samajIe ke AmaNe zuM prApti karI che ? samajIe ke nA samajIe ? zuM prApti karI haze? praznakartA : prema meLavyo ne !
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : eDajasTamenTa, 'hAu TU eDajasTa." te badhI sArI haze? e badhA nIkaLyA, te badhA sArA haze ? sArA-khoTA badhAya bahAra nIkaLe. bA AvyA, bA AvyA, bA AvyA ! te ApaNane jovAnuM maLe ke nA maLe ? praznakartA: maLe. dAdAzrI : AkhI beu bAju gharA. AvuM ne AvuM meM joyeluM badhuM. e chApa paDelI mane badhI. emanA saMskAra evA te! samatA-khAnadAnI, te pajavatArateya pajavyA nahIM amArA madhara gAmamAM nIkaLe te cha-sAta hajAranI vastInuM gAma, te gAmanA badhAya loko, bairAM-berAM badhAya khuza thaI jAya Amane dekhIne. evuM suMdara ghara, te gALo bhAMDe toya bA hase. bahu samatAvALA. bAe koI dahADoya koIne pajavyA hoya evuM meM joyuM nathI. lokoe bAne pajavyA haze paNa bAe emaneya pajavyA nathI. praznakartA amane to thoDo paricaya kharo, paNa joyuM ke evI vyakti haju sudhI meM joI nathI ! dAdAzrI : evI vyakti joI nathI. jovA maLe nahIM ne, AvI samatA ! A khAnadAnI ! jabarajasta khAnadAnI ! lokone premathI jamADavAmAM ja pote dharAI jAya amArA madhara hatA, e jamADatI vakhate bhUkhyA rahetA kAyama. te meM kahyuM, "kema khAdhuM nahIM ?" tyAre kahe, "huM jamADatI vakhate ja dharAI gaI, jamADIne !' te e dharAI jAya evuM thAya ? paNa evuM thatuM. jo tuM bhUkhyo houM ne pachI jamADavA mAMDuM to dharAI jAu pote, evuM bane kharuM ? koIe sAMbhaLelI e vAta jamADanAra dharAI jAya ? mane evo anubhava thato. praznakartA : thAya, dAdA. je jamADe ene thAya ja, dAdA. dAdAzrI : e sAruM. emane to hapUcI, bilakula bhUkha nA lAge ! jamADavAmAM bahu zUrA ! evo prema meM joyelo.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.1] saMskArI mAtA 117 praznakartA : prema ane sahiSNutAnI mUrti ! dAdAzrI : koI dahIM levA Avyo to dahIM ATaluM kADhI Ape ne uparathI taravALuM. ApaNuM khoTuM dekhAya eTale phrI ApavAnuM ne taravALuM pAchuM. tyAre puNyazALI mANasane ! nahIM ? bAtI dhIraje bApujIne bacAvyA praznakartA te pAchA e dhIrajavALA paNa kharA ! dAdAzrI : hA. e to eka pherA evuM baneluM ke mArA bApA rAtre bahAra sUI gayelA. pAMca-sAta phUTano moTo sApa nIkaLelo. te mAthA upara thaIne caDhelo hato, tyAre mArI bAe te joyo. Akho sApa zarIra upara thaIne pasAra thaI gayo. pachI bAe mArA bApAne UThADyA ane kahyuM ke "tame ughADA sUI gayA hatA. Akho sApa tamArA zarIra upara thaIne cAlyo gayo. have meM garama pANI mUkyuM che te nAhI nAkho." A samatA-dhIraja bAe nA rAkhI hota to bApA jhabakI UThata. bApA jANe ke mane karaDaze. sApa jANe ke mane mAraze. AmAM sApa emane karaData paNa mArI bAnI kevI dhIraja ! bahu suMvALA te zeraDA paDe praznakartA: Ape kahyuM ke bA bahu suMvALA te zuM ? dAdAzrI : A amArA bA to bahu suMvALA mANasa, te temane bahu zeraDA paDatA. A koI polIsavALAe kahyuM hoya ke pelA bhaI ahIM rahe che ?" to tarata ja zeraDo paDe. saMvALA mANaso hoya tene to zeraDo bahu paDe. zeraDo eTale to dhrAsko paDe ne tethI badhA mATe lAgaNI vadhAre thAya. saMskAra UMcA, te vahunA vahu thaIne rahyA praznakartA : dAdA, sAsu tarIke kevA hatA bA ? dAdAzrI : bAnA saMskAra bahu hAI (UMcA), hAI levala saMskAra.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 jJAnI puruSa (bhAga-1) evI saMskArI strI mArA jovAmAM nathI AvI. bA uttara dhruvanA hoya to pAchA mArA bhAbhI AvyA te dakSiNa dhruva. beu bhegA thaI gayA. praznakartA : hA... dAdAzrI : banne dhruva bhegA thaI gayA. eTale meM to Aye joyuM ne Aye joyuM. mane to beuno anubhava thaI gayo. praznakartA: paNa bA kazuM bole nahIM ? dAdAzrI : nA, kazuM nahIM. e to badhuM emaNe sahana kareluM. praznakartA : bahu sahanazIlatA, AvI to meM hajI koInAmAM joI nathI. dAdAzrI : hoya nahIM, amArA AkhA gAmamAM nahotI. emanA AvA badhA saMskArathI divALIbA (dAdAnA bhAbhI) avaLA pharI gayA, eno durupayoga thayo. praznakartA : emaNe evuM joyuM ke A DhIlAza che ahIMyA. dAdAzrI : hA, DhIlAza eTale durupayoga thayo. praznakartA : emanA bIjA guNo joyA nahIM ? dAdAzrI : e guNo joyA nahIM ne emanI nabaLAI joI. eTale loko kahe ke "sAsu vahune kazuM kahetA nathI. caDhI vAgI che vahu !" tyAre bA kahe, "huM vahune zuM kahuM ?" ko'ka bahArano kahe ne to mane pANI caDhe ! e kahetA nahIM eTale mane manamAM ema thAya ke huM kahI dauM emane. eTale pachI mAre jhaghaDo thAya. eTale bA maneya nA pADe ne, ke bhAbhIne nahIM kahevAnuM. paNa e cAritrabaLa to haze ja. cAritrabaLa bahu sAruM, uttama ! amArA bAnuM cAritra keTaluM UMcuM ! praznakartA : te bA to bA ja hatA, jhaverabA !
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.1] saMskArI mAtA 119 dAdAzrI : emanuM (hIrAbAnuM)ya cAritra UMcuM. Amane, jhaverabAne UMcI dRSTie (UMcI AMkha karIne kaDaka najare) nathI joyA hIrAbAe, (saMpUrNa vinayamAM ja rahelA). ane bAnA e saMskAra emane (hIrAbAne)ya sArA maLyA. divALIbAneya sArA maLyA. paNa divALIbA pelo kaDavo velo thaI gayelo ne, te e kaDavATa nA gaI. bAkI bhAbhI hatA yogiNI jevA, emAM to be mata ja nahIM. AvA guNone lIdhe bA para moha te mane moha phakta bA upara ja. hA, evA te suMdara guNo eTale moha utpanna thayelo. premALa, paisA-besA kaMI joIe nahIM, tevA mArA bA hatA. praznakartA : moha phakta bA upara ja ? dAdAzrI : hA. mane to nAnapaNamAM, (nAnI uMmaramAM) ajJAna dazAmAM bA ekalA ja joIe. te bahAra gayelA hoya to te mane temano sAllo (sADalo) ApI jatA. tene hAtha aDADuM ne mane UMgha Ave.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvetA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI bAne pajavyA kRSNa bhagavAtatI jema praznakartA : tame bAne pajavelA ? dAdAzrI : keTalIya vakhata bAne pUchayA vagara mahIMthI dahIM kADhIne khAI gayo, mahIMthI ta2 kADhIne khAI gayo, phalANuM khAI gayo. nAnapaNamAM evuM kareluM. praznakartA H to tamArI pUjA karavI joIe, kRSNa badhuM kareluM to loko pUjA kare che. bhagavAne AvuM dAdAzrI : hA, e to badhuM huM bAne kahyA-karyA vagara khAI jau. eTale mArI joDe eka-be chokarAMo rahetA, te kahe che, 'tame kRSNa bhagavAna cho. A AvuM to koI tara khAI nahIM, badhI.' badhI tara khAI jauM. bAne ghI ja Utare (thAya) nahIM. have A jJAna thayA pachI atyAreya mane mahIM keTalAka loka kahe, 'tame to pahelethI ja kRSNa bhagavAna jevA hatA. AvuM badhuM karatA'tA ne !' kSatriya blaDa, te ghaDImAM haldIghATI jAme praznakartA : dAdA, Ape kahyuM ke Apa tophAnI hatA, te koIne mAreluM Ape ? koI bALakone mArelA ke nahIM nAnapaNamAM ? tyAre jhaverabA zuM karatA ?
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI 121 dAdAzrI : hA, mArelA. tophAneya karelA. tophAna nahIM karelA evuM nahIM. mArelA... sArI rIte mArelA. paNa pachI bAe nA pADI, 'have nA mArIza koIne.' bAe nA kaheluM eTale pachI nahIM kareluM. mULa to gAMDI jAta ! jarA uzkeranAra joIe ke "sAheba, A badhA caDhI beThA che, AvI jAva." zuM kahe che ? pachI TaeNTuM hoya tyAM. e kSatriyo TaeNTuM hoya. bahu jora mahIM, blaDa bahu jabarajasta hoya. ghaDImAM jhaghaDI paDe to haldIghATa jAmIeya jAya. jhaghaDI paDe to A bAju pelA lAkaDIo laIne Utare. mUA, zuM karavA DhIsUma DhasA-DhIsuma DhIsA ? eTale mahIM emane bAvaDAmAMya zakti Ave, jyAre A to mUA koI dahADo soTI mArI nA hoya ! zAnI zakti, koI dahADo soTI mAratA to AvaDatI nA hoya ! pelI DAMga mAre, dhaDAka laIne. mane to eka jaNa ahIM DAMga mArI gayo hato. te paNa huM nIce besI gayo, vAgyuM hatuM bahu, paNa aMdara kazuM asara nahotI thaI. A bhAIbaMdho ne bhAIbaMdhonA jhaghaDAmAM. praznakartA : hA. dAdAzrI : jhaghaDAo. hA, e to mUA eka matabheda paDyo ke AvI banyuM. chokarAMnA paNa bAvaDA majabUta. koIkanA A bAvaDA ATalA majabUta nA dekhAya, amuka pAtaLA dekhAya. praznakartA : paNa tAkAta vadhAre. dAdAzrI : are, tAkAta te kevI tAkAta ! lokhaMDI tAkAta ! ane ajAyabI e ke e lokonA bAvaDA majabUta nA dekhAya, paNa Ama lokhaMDI tAkAta. e hADakAM evA majabUta ane mana majabUta. mAra khAIne Avaje, mArIza nahIM? nAnapaNamAM eka phero eka jaNane DhekhALo mArIne Avyo'to, nAno amatho. te pelAne lohI nIkaLyuM'tuM. pachI huM gharamAM AvIne pesI gayo chAnomAno. loka mAravA nA Ave ne ! jhaverabAne khabara paDI. praznakartA : tame koIne mArIne Avo, to bA tamane mAre kharA?
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 2 jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : samajaNa pADe. te pachI emaNe mane kahyuM ke "bhaI, A zuM karyuM ? jo ene lohI nIkaLyuM. te zuM karyuM A ?" "mAre nahIM tyAre zuM kare ?" meM kahyuM. tyAre kahe, "ene enI kAkIne tyAM rahevAnuM, enI mA nathI, to ene koNa pATApIMDI badhuM kare ? ane keTaluM raDato haze bicAro ! ene keTaluM duHkha thatuM haze ! ene koNa sevaze have ? ane huM to tArI madhara chuM, sevIza. ane tuM mAra khaIne Avaje, paNa koIneya DhekhALo mArIne ene lohI kADhIne AvIza nahIM. tuM DhekhALo khAIne Avaje, to huM tane maTADI daIza. paNa ene koNa maTADaze, bicArAne ?" AvA madhara mahAvIra batAve praznakartA : atyAre to UMdhuM che badhuM. atyAre to UMdhuM kahe, jo mAra khAIne Avyo che to ? dAdAzrI : pahelethI UMdhuM, Aje nahIM. atyAre A kALane laIne thayuM nathI, e pahelethI avaLuM hatuM. AvuM ja che A jagata ! eTale ApaNA loko to "bIje dahADe lAkaDI laIne jaje," evuM kahe. duHkhI karavAnA badhA nizAna ! A mAjI to mane sAruM zikhavADatA'tA, badhuM sAruM zikhavADe. mane bahu gameluM. bolo have, e mA mahAvIra banAve ke nA banAve ? mArA mAjI hatAya evA ! e vAta thayelI nAnapaNamAM, pachI moTI uMmaramAM jarA samaja AvI tyAre (vadhAre) samajI gayo. bAkI AvuM zikhavADe to game nahIM ne pahelAM to ? mane gamyuM. meM kahyuM, 'bA kahe che e vAta sAcI che. enI madhara nathI bicArAnI." eTale DAhyo thaI gayo'to, tarata. te tyArathI mAravAnuM baMdha thaI gayuM. kSatriyo e DAhImAtA gAMDA dIkarA AmAM saMsArI kahevata che ke kSatriyo "DAhImAnA gAMDA dIkarA." kSatriyo kharI rIte DAhyA gaNAya nahIM, saMsAramAM DAhyA nA gaNAya. praznakartA dAdA, AvuM kahenArA ja tIrthaMkara thaI gayA. dAdAzrI thaI ja jAya ne paNa ! emanAmAM gAMTho nahIM ne bIjI. gAMTho
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI 123 nahIM tyAre AvuM bole ne ! ane gAMThovALo to ene velDiMga karI, barliMga karI ane pachI bole. A to barphiMga kareluM hoya tene ukhADI-karIne bole. ane vaNikaputro gAMDI mAnA DAhyA dIkarA, bahu DAhyA. enuM DahApaNa hoya. mA gAMDI hoya. A to lokoe kahyuM. huM nahIM kaheto A, kahevata kahe che A. huM zA sAru kahuM? AmAM zuM karavA paDuM ? mAre zuM levAdevA ? A to kahevata sAMbhaLelI che te huM kahuM chuM tamane. te koI khoTuM nA lagADazo. amane gAMDA kahyA te vAta mane pasaMda paDelI ke hA, vAta sAcI che. kAraNa meM mArA mAjI joyelA, te kSatriyANI jevA ! ema koI dahADo bhUlavALA nA lAge, kazI Dakhala nahIM ane ame to gAMDA ja mULathI ! saraLatAne lIdhe bAe nA pADatA ja baMdha praznakartA dAdA, tamane bAe Ama mAravAnI nA pADI ane baMdha thaI gayuM e kevuM ? dAdAzrI : hA, amArI saraLatA to kahevI paDe ! tyAre nAnuM chokaruM, vALo to vaLI jAya. niSkapaTatA ! paNa bAe karuNA batAvI ke.. praznakartA : jJAna phiTa karAvyuM. dAdAzrI : hA. te kahyuM, "huM to tArI bA chuM ke huM tane sevIza paNa mA vagaranA chokarAne mArI Avyo, enuM koNa karaze have bicArAne? e pachI huM samajI gayo ke A khoTuM kahevAya. pachI baMdha karyuM. meM kahyuM, "A to mArI bhUla thAya che." arerATI hoya ke arere ! Ane thaze have ? arerATI bahu hoya amane. ene vAgyA pachI manamAM bahu ja pastAvo thAya. A badhuM AvuM kema thayuM ? bicArAne lohI nIkaLyuM ! te vakhate mahIM gabharAmaNa thAya Ama chAtIe. badhA kSamya doSo, paNa AvuM nA hoya. akSamya doSa to ame joyo ja nathI. AmanA jevA nirdaya nahIM, evI nirdayatA nahIM. A to khUna karelA hoya enI upara besIne roTalo ne kaDhI khAya ! evA A loko nirdaya kahevAya. AvuM che te saLI karI Ave, hullaDa cAlatuM hoya te chAMTI Ave peTrola, evA A badhA.
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 jJAnI puruSa (bhAga-1) hetu vagara nahIM, paNa jo nAma lIdhuM tyAM tophAna praznakartA: dAdA, tamane hullaDamAM ne emAM temanuM mana thAya javAnuM, nAnA hatA tyAre ? dAdAzrI : thAya to kharuM, paNa te AvuM tophAna nahIM. jene ApaNuM kaMI paNa nukasAna nathI karyuM enA mATe nukasAna karavuM evuM amAruM tophAna nA hoya. amAruM to, jo amAruM nAma lIdhuM hoya tyAM tophAna. ane A badhA loko to hullaDamAM kazuM eNe bicArAe nAma nA lIdhuM hoya toya enuM ghara bALI mele ne dukAna bALI mele, e kaI jAtanuM che ? praznakartA: levA nahIM, devA nahIM. dAdAzrI : levAdevA vagaranuM. praznakartA: khAlI zokha mATe ja ne ? dAdAzrI : nA, zokheya nahIM baLyo. A to eka jAtano pelo gADariyo pravAha. pelAe karyuM, pelAe karyuM, eTale pelAe karyuM. bhAna vagaranuM, gADariyuM, evuM amAruM nA hoya. ame hetu joIe, phAyado joIe, nukasAna joIe. amAruM nAma dIdhuM hoya to pachI AvI bane ekAdanuM. tyAM ApaNane mahIM hAlI jAya, hindustAna-pAkistAna thaI jAya. "AvI jA.' kahe. pUrvanAM saMskAra, madharanuM joIne jAgrata thayA praznakartA : Apane je jJAna thayuM temAM mAnA saMskAra sAthe sAthe ApanA paNa pUrvanA UMcA saMskAra laIne AvyA hazo ne ? dAdAzrI : bahu UMcA saMskAra hovA joIe, e huM mAnuM chuM. kAraNa ke mane nAnapaNathI ja vairAga vartato'to dareka bAbatamAM. ane madhara evA UMcI koTinA maLyA'tA. madhara sArA maLI gayelA. bilakule madharanA
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI 125 ja saMskAra badhA ! kAraNa ke mAruM kareluM che kharuM paNa A huM dekhuM to AvaDe ne ? praznakartA : hAsto. dAdAzrI : eTale madharano anubhava dITho badho, te AvaDI gayuM. A madharanA saMskAro che. A bhavanA saMskAro che, paNa mAla to mAro ja che ne ? saMskAro eTale tamArA thakI mAro mAla jAgrata thavo. mAro mAla jAgrata thavA mATe bIjA saMskAranI jarUra paDe. keTalAya avatArathI huM karato Avelo, te A avatAramAM e koThI bharAIne phUTI. ane potAnuM ja kareluM che ne A badhuM ? emaNe e zikhavADyuM to mane AkhI jiMdagI raheluM. te ApaNA saMskAra che ne A to ! nahIM to mA kAMI ema kahe kharI ke tuM mAra khAIne Avaje ? te ApaNA saMskAra che ane muLa to huM badhA saMjogo mArA laIne Avelo. paNa niyama evo che ke badhA je potAnA saMjogo hoya ne, evuM badhuM vAtAvaraNa maLe. praznakartA H Apa mULathI, pahelethI A mAla laIne ja AvelA. dAdAzrI : hA, laIne Avelo chuM ane evo suMdara mAla che. jo enAthI lokonuM kAma nIkaLaze ! pahelAM to mAMkaNa para bahu cIDha praznakartA : AvA ahiMsAnA bIjA pATho mA pAsethI zIkhyA hoya tevA prasaMgo kahone, dAdA. dAdAzrI : amAre nAnapaNamAM badhA uparathI cIDha UtarI gayelI, paNa mAMkaNa upara cIDha rahI gayelI. jhaverabA ane hIrAbAne UMgha Ave. emane cIDha nahIM, paNa mane cIDha. te mAMkaNanI cIDhathI AkhI rAta jAgelA lokoneya ame joyelA. are ! koIkanI zuM vAta karavAnI ? A amAro ja evo sensiTiva svabhAva hato ke eka mAMkaNane pathArImAM saLavaLato joIne ameya AkhI rAta jAgatA kADhelI. pahelAM pahelAM jamavA nahoto deto, kADhI meluM. ane pAcho vaiSNavane
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) tyAM janmelo ne, te mArato'to hau. tyAM ahiMsAne ATaluM badhuM e mahatva nathI hotuM. eTale gharamAMya zikhavADe nahIM evuM. pachI A to pachI khabara paDI ke A to badhuM khoTuM thayuM. mAMkaNa kaMI Tiphina laIne nathI AvatA bahu varSo pahelAMnI vAta che. huM paccIsa-chavvIsa varSano hato tyAre eka phero gha2mAM mAMdagI hatI madharanI, tene laIne mAMkaNa paDI gayelA. te vadhAre paDI gayelA. te badhA gharamAM kaMTALyA kare. jyAre mANasa narama thaI jAya ne bahu chaiDapaNamAM, tabiyata narama thaI jAya eTale mAMkaNa paDI UThe. te bAnI nIce rAkhavAnI be rajAI hatI narama, te emAM mAMkaNa paDelA. eTale pachI maneya kaiDe ne ! mAruMya nasIba to hoya ne ! 126 che te amArA madhara mArAthI chatrIsa varSa moTA. te madharane meM pUchayuM, koI dahADo koI varasamAM mAMkaNa thatA nahotA. A sAla mAMkaNa thayA bahu, te rAtre kaiDatA nathI ? aDacaNa nathI thatI ?' tyAre kahe, 'bhaI, kaiDe kharA paNa eno mane vAMdho nathI.' meM kahyuM, 'kema, A to AkhI rAta kaiDe !' to kahe, 'enAmAM guNa bahu sAro che, e mAMkaNamAM.' to meM kahyuM, 'zo ?' to kahe, 'bhaI, e kaMI poTalA laIne Ave che ? e jamIne jatA rahe che. e kaMI poTalA laIne AvatA nathI.' mAMkaNa to bhikSuo che. teo kyAM jhoLI laIne AvyA che ? dharAI raheze eTale te bhikSuo jatA raheze. emane gharA-barA bAMdhavA nathI ke kAla hAru kaMI laI jatA nathI. e kaMI phajeTiyuM laIne ochuM Ave che, bIjAnI jema ke 'Apo kaMI amane mA-bApa ?' mANaso phajeTiyuM laIne jAya, e phakreTiyuM laIne nathI AvatA. eTale mane vAMdho nathI, bA kahe che. te mane A zabda gamyo. meM kahyuM, 'A vAta to upakArI che. A zabda mane kAmano lAge che.' kahe che, e poTaluM laIne AvatA nathI. poTalA bAMdhIne laI jatA hoya, to UbhA rAkhavA paDe ke UbhA raho, kema bAMdho cho ? e to jamIne jatA rahe che. eTale ApaNA jevA parigrahI
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI 127 nathI. mane helpa karI emaNe A sarasa vAta karI, mane gamI. meM kahyuM, 'A kevA dhIrajavALA ! dhanya che mAjIne ! ane A dIkarAneya dhanya che !" ApaNA loko mAMkaNane javA de ke ? hAthamAM Avyo eTale mArI nAkhe. pachI huM ene kahyuM ke A tane mahIM cokkasa khAtarI thaI gaI. A eka ocho thaI gayo evaM ? kaI gerenTIthI tuM samajI gayo ke A eka ocho thayo ? to to roja ochA ja thatA jAya. tyAre kahe, "nA, evo kAyado nathI." mane kahe che, "zuM karavuM joIe ?" tyAre meM kahyuM, mAMkaNane mAravAnI jarUra ja nathI." ane nahIM toya mAra mAra karaze ne, to mAMkaNa zenAthI thAya che e jANatA nathI loko. have nathI mAratA teneya amuka sijhana Ave te ghaDIe mAMkaNa ja nathI maLato. tyAre e khalAsa thaI jAya che, enI meLe ja. ane mAra mAra kare che chatAM tene amuka sijhana Ave che tyAre naryA mAMkaNa ja thayA kare che. nahIM to pachI khalAsa karavA mAgo toya thAya nahIM. e tame mArI-jhUDIne khalAsa karo tyAre pADozInA gherathI pesI jAya ! tyAre mUA nakAmo mela ne pULo eka bAjue. praznakartA: paNa dAdA, DhImA thaI jAya che ane pachI valUra valUra karyA karo. dAdAzrI : hA, paNa UMghamAM zuM thAya ? e evuM kahe che ke tame jo amane herAna karazo to ame rAte UMghamAM kaiDIzuM, paNa ame amAro hisAba laIne javAnA chIe. praznakartA : ame to kliTa (jIvaDAMne mAravAnI davA) chAMTIne barAbara cokasAI karIne sUI jaIe chIe. dAdAzrI : hA.. paNa mAMkaNa rahita ghara thayuM kharuM koIne ? A upAya badhA khoTA, UMdhA upAya che. A jagatamAM jeTalA upAya A badhA kare che e badhA UMdhA upAya che. upAya enuM nAma kahevAya ke pharI e duHkha nA rahe ApaNane. A UMdhA upAyathI enA e duHkha kAyama rahe che. A samajAya che ? ane bIjuM zuM ke tame jene mAro cho te tamane khabara
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) nathI ke e keTalA varSanuM AyuSya che enuM ? zuM enuM so varSanuM AyuSya che, te ene mAro cho ? keTalA varSanuM AyuSya haze enuM ? praznakartA : amuka ja divasanuM hoya che enuM AyuSya to. dAdAzrI : ekavIsa dahADA ke evuM enuM AyuSya hoya che. have e pote maravA Avyo che, ene mArIne tame zuM karavA jokhamadArI lo cho nakAmI ? 128 jete batAvI tA zakIe ene na marAya pachI e mahemAnone (mAMNone) meM pUchyuM, 'tame kemanuM karo cho A ? AvavA-javAnI tamArI zuM kriyA che ? ame so mArI nAkhIe to pachI bIjA A pharI kyAMthI Ave che ?' tyAre e kahe, 'amArI vaMza ochI nahIM thAya. mArazo eTalI javAbadArI tamArI raheze ne ame eTalA ne eTalA.' 'Ijha ITa paoNsibala (te zakya che) ?" tyAre kahe, 'hA, kAraNa bIjAne gherathI Ave.' tyAre AjubAjuya pelA jaino kharA ne ! emane koIne kazuM mA2vAkaravAnuM hoya nahIM. eTale pachI cAlyA ja kare A badhuM. badhA godaDA bahAra nAkhe. ApaNe tyAM koI bahAra godaDA nAkhavAnA-sUkavavAnA nahIM. bahAra nAkhe nahIM, te badhA ahIM ApaNe ghera Ave, mukAma kare. tyAre meM to hisAba kADhelo ke A gharamAM jeTalI jIvAta hoya e vINI vINIne bahAra kADhI nAkhIe, bahAra mUkI AvIe to pachI joDe rahevAvALAne muzkelI. eTale A pIDAthI ApaNe cheTA raho. A to cAlyA ja karavAnI. AmAM jo kadI citta rAkhIe to pAra ja nA Ave ne ! ane mAravAno to ApaNe tyAM kAyado ja nahIM. eka paNa jIvane marAya ja nahIM. e saMyoga kyAMthI tamane bhego thayo ? A akarmIo keTalA badhA pApa bAMdhe che, tenI emane khabara nathI ! ane mAMkaNa to ApaNe banAvI zakatA nathI, ene kema karIne mArI zakIe ? tamane lAge che nyAya ? nA marAya ne ? eka mAMkaNa banAvI zake tyAre khabara paDe. mArI zakavAnI zakti dharAve che, paNa e enAmAM banAvavAnI zakti hoya to ja mAravuM joIe. paNa A
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI 129 duniyAmAM koI banAvanAra che eka mAMkaNa ? to marAya nahIM. toya paNa akkala kAma karyA kare ne to zuM karavuM? ke 'bhAI, godaDA bahAra nAkhajo. bahAra bicArA tApamAM tapI jAya, pAchA vINI-vINIne kazAkamAM mUkajo ane pachI bahAra dUra nAkhI Avajo.' e jIva mAryA pachI bIjA Avaze ke nahIM tenI zuM khAtarI ? jIvajaMtunuM sAyansa jJAnIo ekalA ja jANe che. A jIva zAthI utpanna thayA ne zAthI marI jAya che, enI A mUrkhAone khabara ja nathI. dareka jIva AyuSya laIne ja Ave che, tyAM A akarmIo mUA mAravAnuM nimitta bane che ! e hisAba ja che. game teTalA mArI nAkhazo to paNa agiyAra karaDavAnA haze to karaDaze ne bAramo nahIM karaDe. dAdAnI AgavI zailI, mAMkaNa sAthe paNa vAtacIta praznakartA: pachI zuM thayuM dAdA, mAMkaNane mAravAnuM baMdha thayuM? kevI rIte thayuM ? dAdAzrI : meM to pachI bIjI rIte tapAsa karI ke "bhaI, A ame jAgIe ne lAITa karIe to tame nAsI kema jAva cho ?" tyAre kahe, 'tame mArI nAkho, hiMsaka cho." ApaNAthI bhaya pAmIne nAsI jAya bicArA ! A khUnI jevuM lAge ApaNane. meM to emane pUcheluM, "amAre ahiMsaka thavuM che. tyAre e kahe, tame kevI hiMsA karI rahyA cho ? tamane A tamArI hiMsAnuM phaLa che. ame phaLa ApI rahyA chIe hiMsAnuM. dvaSI thaIne tame amArI upara dveSa karelo che. tyAre pachI nakkI karyuM ke ApaNe hiMsaka rahevuM nathI. mANasatA ja parasevAmAMthI svayaMbhU utpanna thatArA tyAre pachI meM kahyuM, 'paNa Avo cho zuM karavA jamavA ?" tyAre kahe, "A sivAya bIjo khorAka nathI amAro. bheMsanuM dUdha hoya e kaMI amAre pIvAya nahIM. ame to manuSya ekalAnuM ja lohI pIvAvALA. kAraNa ke ame svayaMbhU cIja chIe. tamArA parasevAmAMthI utpanna thaIe chIe. ane eTale tamArA ja chIe ame. eTale have rasto zo kADhavo?"
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 jJAnI puruSa (bhAga-1) mAMkaNane to bhagavAne mANasa jAtinA kahelA che. mAMkaNane tiryaMcamAM nathI gaNyA, manuSya dehamAM gaNyA che. (ene svadaja kahevAya.) temane asaMjJI manuSyo kahe che. AhAra phakta manuSyanuM lohI A mAMkaNa mANasamAMthI AvelA che ne te mANasanuM ja lohI pIve che, bIjuM khAtA nathI e. emano khorAka ja A che. A ApaNA loko jevA nathI e loko. ApaNA loko to jo kaMIka jamADene ane jo pelo kahe, ke "joItuM hoya to laI jAva." to dasa-vIsa lADavA hala laI Ave evA. Amane evuM kazuM nahIM. tyAre kyAM jAya bicArA e ? eTale mANasanA blaDa (lohI) sivAya koInuM blaDa emane khapatuM nathI. praznakartA : barAbara che. dAdAzrI : kyAM jAya che, ema kaho. kaI kaI evI haoNTalo hoya ke tyAM AgaLa e jAya ? kAraNa emano khorAka ja A che, bIjo koI khorAka nathI. speziala phUDa ja A che. jo bIjuM phUDa hoya to ApaNe lAvIne khavaDAvIe. te manuSyanuM lohI pAchuM, jAnavara-bAnavaranuM lohI nahIM cAle. manuSyanuM lohI ja emano khorAka. jo ghI-dUdha khAtA hoya to hamaNe ApIe. paNa e le nahIM, aDe nahIM bicArA. ApaNI haoNTala (deha)mAM je che e ja eno khorAka, bIje kyAM jAya e ? A badhA vicAro karI nAkhelA meM. eka vicAra karavAmAM bAkI nathI. nirbhaya karyA te nirAMte jamADatA eTale pachI emane khorAka jamavA deto hato. 'jamIne jAva, AvyA cho to. A haoNTela sArI che, jamIne jAva nirAMte. bhaya pAmazo nahIM." e mArA hAthamAM Ave, pakaDAI hau jAya. eka-eka mArA hAthamAM Ave, paNa bhaya pAme nahIM. e samajI gayelA, A nA mAre. badhuMya samaje, A jIvamAtra samaje ke mane mAraze ke nahIM. tamArA bhAvane oLakhI jAya. eka manuSyo ja sAmAnA bhAvane oLakhatA bahu vAra lagADe.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI tyAra pachI ame to mAMkaNaneya jANIjoIne lohI pIvA detA hatA, kaiDavA detA hatA, ke 'ahIM Avyo che to have jamIne jA.' ene pAcho to nA kaDhAya bicArAne ! kAraNa ke mArI haoNTala evI che ke A haoNTalamAM koIne duHkha ApavAnuM nahIM, e amAro dhaMdho. ApaNI haoNTalamAM Avyo ne jamyA vagara jAya ? ApaNI lojamAM AvyA ne, lojamAMthI javA do tame ? praznakartA : nA. 131 'Amate chellAmAM chelluM pada Apo !' dAdAzrI : to amAre AmAM javA devAya ? eTale mAMkaNaneya jamADyA che. have nA jamADIe to emAM kaMI ApaNane sarakAra daMDa karavAnI che ? nA. amane to AtmA prApta karavo hato. have e phaLa zuM Ape ? e mAMkaNamAM rahelA vItarAga amArI mahIM rahelA vItarAgane phona kare ke 'AvA dAtA koI joyA nathI. mATe Amane chellAmAM chelluM (zreSTha) pada Apo.' phakta ahIM DokamAM kaiDe, e sahana thatuM nahotuM. eTale pachI A sahana thatuM nahotuM tyAre meM prayoga karyo ke huM ahIMthI jhAlIne ahIM paga para mUkato hato. kAraNa e loko samajI gayA ke A ahiMsAvALA che. eTale mArA hAthamAM tarata Ave. hoya cAra mAMkaNa paNa toya hAthamAM Ave. e samajI gayelA. eTale pachI huM ahIM mUkuM paga AgaLa. ahIM judAI nahIM to paNa kyAM jAya bhUkhyo bicAro ? 'ahIM (pagamAM) tame jamo, paNa A rUmamAM (DokamAM) jamazo nahIM,' kahyuM. mane to bocIe karaDe te uThAvIne hAtha upara mUkuM, kA2Na bicAro bhUkhyo nA rahe ! A jagata kevuM che ? A ApaNI mAlikI nathI. je khAya tenA bApanuM. karaDe tyAre khabara paDe, prema kyAM che ? praznakartA : khAlI 'A rUmamAM jamazo nahIM, paNa ahIMnI rUmamAM jamo' ema kaho ! dAdAzrI : hA, eTalI nabaLAI joI pAchI meM ke 'ahIM jamazo
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 jJAnI puruSa (bhAga-1) nahIM. A rUmamAM tamAre jamavAnuM nahIM, bIje badhe jamI lo ane jamIne jAva." jamyA vagara nahIM javAnuM evuM amAre eka-eka mAMkaNane karavuM paDe. ene bhUkhyA kema kaDhAya ? keTalAya jamIne jAya, nirAMte ! te rAte ApaNane AnaMda thAya ke ATalA badhA jamIne gayA, Ama be mANasane jamADavAnI zakti nathI ne A to ATalA badhAne jamADyA ! jeTalA AvyA hoya eTalA jamo nirAMte bA, tamAruM ghara che. ame jamADIne mokalIe. bA jyAre pelA mahemAnane jamADIne mokale che tyAre ApaNe ApaNA mahemAnane khavaDAvIne mokalIe. enA potA pUratuM khAIne pachI ghera jato rahe che ane pAchuM evuMye nathI ke nirAte dasa-paMdara dahADAnuM bheguM jamI le ! eka dahADo to navasothI hajAra mAMkaNa caDhelA. toya meM kahyuM, "tameya cho ne huM chuM. jamI jAva, jamavuM hoya teTaluM." ame jAgatA jamADIe. pAMca mAMkaNa jame te sAruM ke hajAra ? hajAra. cAmaDI baherI karI nAkhe, pachI che saMtApa ? eTale mAruM jJAna bolyuM, "rAtre jagADe che, te dhyAna karavA upakArI che." ane jo tapobaLathI mahIM prakAza thayelo. kAraNa AtmAne kaiDato ja nathI, dehane kaiDe che. ane jo deha upara haju prema che, to AtmA upara prema kyAre Avaze ? mAMkaNa keDe tyAre prema kyAM che, e khabara paDe ne ApaNane ? tapa karIne paNa mAMkaNa joDe matabheda nahIM te matabheda nahIM paDavA dIdhelo, mAMkaNa joDaya matabheda nahIM. ghare mahIM mAMkaNa paDe ne, tenI joDe matabheda-batabheda nahIM. mAMkaNeya bicArA samajI gayA ke A matabheda vagaranA mANasa che. ApaNe ApaNo kvoTA (hisso) laIne cAlatA thaI javuM. praznakartA H tame je ApI detA'tA e pUrvanuM seTalamenTa thatuM nahIM hoya enI zI khAtarI ? dAdAzrI : seTalamenTa ja, seTalamenTa. e kaMI navuM nathI A. paNa seTalamenTano savAla nathI, atyAre bhAva nA bagaDavo joIe ne ? navo bhAva na bagaDavo joIe ne ? peluM seTalamenTa che, IphekTa che paNa atyAre
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI 133 navo bhAva na bagaDe. navo bhAva amAro majabUta thAya UlaTo. A karekTa che, bhale sahana karavuM paDe. kaMI gamyuM tamane ? huM je belensa mUkavAnuM kahuM chuM te.. zuM zuM phAyadA thAya ? praznakartA: eka to zAMti rahe, cIra zAMti. dAdAzrI : nA, upAdhi to thAya baLI ! sahana karavAnI upAdhi to thAya. praznakartA: paNa klezamAMthI mukti rahe. dAdAzrI : hA, klezamAMthI mukti rahe. sahana karavAthI klezamAMthI mukti rahe. jAgatA jamADIne hisAba cUkate karyA praznakartA: UMghamAM to amane paNa keTalAya mAMkaNa karaDI jatA haze paNa jAgatA karaDavA na daIe. dAdAzrI : e to meM pUcheluM emane, "ame jANIe chIe tyAM sudhI to ame khaseDI nAkhIe tamane. tamane vAMdho nathI ne ?" tyAre kahe, "nA, ame to jamI laIe chIe. tame UMghI jAva eTale ArAmathI, sArI rIte jamI laIe." e UMghamAM to AkhuMya jamI jAya che ne ! kudaratano niyama evo che ke "tamane UMghADyA vagara raheze ja nahIM ane ame jamyA vagara rahIzuM nahIM. A tamArI haoNTalamAM ame khAIne ja javAnA chIe !" e khaIne ja jAya che. e mAMkaNa mane AvIne kahI jAya che badhA ke A loko game teTalI doDadhAma kare, game eTaluM aTakAve amane, game te kare paNa ame e UMdhI jAya tyAra pachI laIe chIe, paNa ame amAro hisAba to cUkate karI devAnA. ane jAgatA karaDavA de e zUravIra. je jAgato hisAba cUkate kare, eno hisAba cUkate thaI javAno ane pelo hisAba cUkate nahIM
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 jJAnI puruSa (bhAga-1) thAya. nahIM to UMghatA to hisAba karavA ja de che ne badhA ! rAjA-bAjA badhAya karavA de ke ? tamane kema lAge che ? praznakartA : barAbara che, nA karavA de. dAdAzrI : te huM to jAgatA ja hisAba cUkate karavA deto hato. badhA mAMkaNa sAmaTA bhegA thaIne, tamArA nAka (nasakorA) bolyA, ke bahAra nIkaLe badhA, caDhI bese ane nirAMte besIne jame ! e jamIne jatA rahe che. pachI savAre pAMca vAge dekhAtA ja nathI koI. jamyo hoya ke nA jamyo hoya paNa pAMca vAge eTale Ubho nA rahe. savAramAM zAMta. pharsTa klAsa jamIne nirAMte ArAma karato haze ! eTaluM jame te pachI hAtha aDADe to phUTI jAya e bicAro ! marI jAya mUo ! te ApaNA hAtha gaMdhAya UlaTA ! nirAMte e jamIne jAya. eya vyavasthita che ne ! praznakartA: hA. jAgatA jamADe tevA coryAsI prakAranA tApa jAya ! dAdAzrI : tyAre enA karatA jAgatA jamavA de ne baLyA, hala thaze. A DaoNkTara Ijekzana Ape che te ghaDIe nathI lAgatuM ApaNane? zA hAru eksepTa karIe chIe ? 'tAva UtarI jaze ne paNa !" to "A Ijekzana mAre che ne, pelo tAva UtarI jaze" kahyuM. coryAsI prakAranA tApa, mananA tApa je che ne, e badhA haDahaDATa khalAsa thaI jAya. A tamArI pAsethI rAtanA laI le ! dahADe nA levA do, jAgatA ? praznakartA: nA, dAdA. keTalo UMco samabhAva Ave tyAre e bane ! dAdAzrI : A to huM aThThAvIsa varase karato'to. ahIM (gaLAmAM) mAMkaNa Ave ne, ene ahIM (pagamAM) mUkuM. bhUkhyo nA javA dauM. kAraNa ke meM zodhakhoLa karI che, samabhAva nathI lAvyo chuM. bijhanesa karelo che. samabhAva to, tamane bijhanesa karatA nathI AvaDato, to e zuM karo ? samabhAva to rakhAto haze mUA, kaiDe teno ? kaiDatuM hoya teno samabhAva rakhAto haze ?
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI 135 adbhuta bijhanesa dAdAno, khoTamAM karyo napho praznakartA: to bijhanesa karyo, dAdA? dAdAzrI : hA, bijhanesa karyo. vepArI kharo ne mULa. jo tame UMghamAM jamI ja jatA hoya ne mane mUrakha banAvatA hoya to amArI haoNTalamAM jAgatA jamI jAva. eTale meM bijhanesa karelo che ne ! eTale pachI meM eDajasTamenTa khoLI kADhyuM ke A mAMkaNa che te UMghatA to keDI jAya che, tyAre enA karatA jAgatA ja laI jAva ne ! eTale pachI jAgatA jamADavAnuM rAkhyuM. "hA, kaMDo." te kyAreya bhUkhe maratA nathI, rojeya jamI le che. eTale A mAMkaNa e bhUkhe mare evI jAta nathI, paNa loko UMghatA jamavA de che ane ame jAgatA jamavA daIe chIe. pAchuM ene mAravA-karavAnI vAta ja nahIM. eTale pachI meM nakkI karyuM ke "huM kSatriya chuM, mAre UMghatA zuM karavA jamADavA paDe, jAgatA nA jamADI dauM ?" eTale ahaMkAra kharo ne te dahADe, kSatriyapaNAno ahaMkAra. te ahaMkAra zuM na kare ? paNa e keDavA de eTale ahaMkArathI. bhUkhyA kema javA devAya ? e mAMkaNa zuM kahe che ? 'jo tuM khAnadAna hou to amane amAro khorAka levA de ne khAnadAna nA hou to ame ema ne ema jamI jaIzuM, paNa tame UMghI jazo tyAre. mATe tuM pahelethI khAnadAnI rAkha ne !" eTale huM khAnadAna banI gayelo. AkhA zarIre keDatA hoya ne, to kaiDavA dauM. AvA pAMca-pAMca varasa kADhyA che meM. manamAM eka e ke ApaNe kSatriya chIe, kema nA jamI jAya ? evA A badhA tapa karelA kharA meM. eka avatAra to tapa karo, pelA bIjA tapa karavA karatA. UlaTuM kahe, 'tapa karavA che mAre, apavAsa karavA che." "mUA, zuM apavAsa karIza ? A mAMkaNa kaiDe te tapa kara ne, mAMkaNa ne maccharA AgaLa." evI kaThoratA karelI A zarIra upara paNa te mULa rasto nahoto e. praznakartA: e asahaja kahevAya ? dAdAzrI : nA, e badhI nakala karelI, IgoIjhamanI nakala karelI. jo ke have mArI pathArImAM mAMkaNa AvatA ja nathI, bicArAno hisAba
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) pUro thaI gayo che. jo hisAba adhUro rAkhIe to hisAba kAcA rahe. ame to nirAMte jamavA detA'tA. te jamIne kaMI mArA IThyotera varSa laI gayA e ? chIe ne IThyotera varase nirAMte ! 136 jAgatA karaDavA dIdhA te jJAna pragaTa thayuM praznakartA : ApanA jevI kSatriyatA nA hoya amane, te karaDavA nA daIe to bIjo koI upAya karAya ? dAdAzrI : mAMkaNa kaiDe to enA bIjA upAya zuM paNa ? ene ApaNe bahAra nAkhI Avo. tamane zaMkA paDe che ke A mane kaiDI jaze, mATe tame bahAra nAkhI Avo. bAkI jagata zaMkA rAkhavA jevuM che nahIM. tamAre na anukULa Ave to vINIne bahAra nAkhI Avo ane huM to vINatoya nahoto. te pachI AkhI rAta mArI jAgRtimAM ja jatI'tI e mAMkaNane lIdhe, chatAM kaMTALyo nathI. amane mAMkaNa kaiDatA'tA ne, te ame koI dahADo bahAra nathI nAkhyA. ame kaiDavA dIdhelA, paNa tamane eTalI badhI zakti nahIM Ave. eTalA mATe tamane ema nathI kaheto. tamAre to mAMkaNa pakaDI ane bahAra nAkhI AvavA. eTale tamane manamAM saMtoSa thAya ke A mAMkaNa bahAra gayo. ame to TADha vAya ziyALAnA dahADe, to jarA UMgha AvI hoya to peluM oDheluM pAchuM kADhI nAkhIe dhIme rahIne. pachI e ja jagADe. te pachI jJAnIne ko'ka jagADe nahIM to emane kazuM joIe ne ? ko'kane ghera gesTa hoya to jagADe. gesTa joyelA tame ? eka-be mAMkaNa bharAI gayA hoya to te jagADe. huM samajuM ke sAruM thayuM, kalyANa karyuM, e UThADe e sAruM. e gesTa kahevAya. e kazuM laI nA jAya joDe, bharapaTTe jamIne jAya. ko'ka dahADo joyelA nahIM ? amAreya ko'ka dahADo vAro Ave, paNa have mane aDatA nathI. te A nIrubena kahe che, 'mahIM mAMkaNa dekhAya che.' meM kahyuM, 'tamane ThIka lAge e karajo, vINajo.' tyAre kahe, 'eka dahADo badhuM kADhI nAkhIe to ?' meM kahyuM, 'nA, evuM nA karazo. chone jame bicArA. che to jame che. maDaduM thayA pachI nA jame.'
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI 137 praznakartA: nA jame. dAdAzrI : e jANe ke haoNTala nIkaLI gaI. kSatriya guNa amAro A ! A guNa amane bahu helpaphula thAya. A ahaMkAra kaThaNa hoya, DhIlo nA paDI jAya. evA prayoga meM karelA. te jAgatA karaDavA dIdhA, tethI to A jJAna pragaTa thayuM che ! A to sahejeya peTanuM pANI nA hale evuM ajAyaba jJAna che ! cUkavI dyo hisAba, pachI ta De mAMkaNa praznakartA: dAdA, amArI dhIraja to khUTI jAya ke kyAre A mAMkaNa karaDavAno aMta Avaze ? dAdAzrI : e to khoTI bhramaNA che. eya eno hisAba pUro thAya che, mAMkaNanoya hisAba pUro thAya che. jo tame hisAba cUkate karavA do ne, to hisAba pUro thayA pachI mAMkaNa tamane aDe ja nahIM. tamane mAMkaNavALI pathArImAM sUvADe toya aDe nahIM tamane. A jagatano nyAya ja evo. nathI nyAya ? A jagata nyAya svarUpa che bilakula. tamane aDe ja nahIM pachI, macchara-bacchara kazuM tamane nA aDe. pelA maccharadAnIvALA bAMdhane tyAM pharyA kare. tame opanamAM sUI jAva paNa tamane nA aDe, hisAba cUkate thaI gayo pachI. A to loka dhakela dhakela kare che ne hisAba cUkate thavA detA nathI. paNa vAteya kharI. jyAM sudhI nabaLAI hoya tyAM sudhI maccharadAnI bAMdhIne sUI jAva. praznakartA : mAravA karatA sAruM ne ? dAdAzrI emAM nabaLAI hoya to. ko'ka dahADo dhIme dhIme ochuM thaI jaze. paNa ApaNo bhAva evo rAkhavo ke nathI mAravA. mAMkaNane kADho, paNa mAro nahIM praznakartA: evuM maccharanuM. have ene ApaNe pelI maccharadAnIo nAkhIne e karIe chIe ke e ApaNane nA karaDe ne nirAMte jarA ArAma levA de.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : maccharadAnI rAkhavA mATe vAMdho nathI. praznakartA : e vAMdho nahIM ? dAdAzrI : nA, eno vAMdho nahIM. tame ene mAro to vAMdho che. nahIM to AkhI rAta jAgatA rahIne mAMkaNane kADho to vAMdho nahIM. AkhI rAta jAgatA raho, to mAMkaNa jatA rahe. have emAM kaMI maccharadAnI che nahIM, mAMkaNamAM zI rIte lAvazo? pelI maccharadAnI bAMdhajo nirAMte, ame kaMI evuM nathI kahetA ke tame maccharadAnI bAMdhatA nahIM. kAraNa ke A kALanA manuSyonI tAkAta nahIM ne A badhuM sahana karavAnI ! sahana karavAnIya pAchI zakti joIe ne ! ene zuM kahe che ? titikSA. pathArImAM mUkatAya nA karaDe, te thayo hisAba pUro praznakartA : ApaNe jAtrAmAM gayA tyAre ApanA DabbAmAM to keTalA badhA mAMkaNa hatA ! dAdAzrI : hA, toya mane aDatA nahotA. jeTalA loka A mAMkaNa mAravAnI hiMsA kare che ne, temane jeTalA mAMkaNa karaDe che teTalA mane nathI karaDyA. tamArI pathArImAM mAMkaNa mUke ne tamane nA karaDe to jANavuM ke enI sAtheno tamAro hisAba cUkate thaI gayo. A mAMkaNa bicArA keTalA badhA DAhyA che ! A amArI upara phare che te karaDatA nathI, kAraNa te jANe che ke A mAravAnA nathI. jamavAnuM pUruM thayuM ne mahemAna AvyA praznakartA: nAnA hatA tyAre bAe tamane samajaNa pADI, evuM moTA thayA pachI tame bAne samajaNa pADI evuM banyuM hatuM ? dAdAzrI : hA, eka vakhata evuM banyuM hatuM. te vakhate huM paccIsachavvIsa varSanI uMmarano hato. tyAre amAre ghera eka vakhata evuM baneluM ke baporanA bAra-sADA bAra thaI gayelA. te evA TAIme ame badhA jamavA beThA hatA. gharamAM te dahADe ame traNa ja jaNa huM, mArA vAIpha
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI 139 hIrAbA ane bA hau hatA. A to ame zaheramAM rahIe, te gAmamAMthI koIka ne koIka avAranavAra amAre tyAM AvyA ja kare. te evA TAIme eTalIvAramAM bahArathI bhAdaraNanA traNa-cAra jaNa mahemAna AvyA! bIjA traNa jaNa judA paNa amArA eka mAmA hatA emAM. te pesatA ja bolyA, 'bhANAbhaI, ame AvyA chIe, jamavAnA chIe." have jamatA pahelAM jo cAra jaNa AvyA hota ne, to ame e jamavAnuM badhuM rahevA daIne bIjuM saraplasa karI ane thoDIvAra pachI sAthe besata. paNa A to ame jamI rahyA ne tarata ja AvyA. aMdara badhuM zAka-bAka, dALa-bALa tapelImAM thoDuM thoDuM rahyuM hatuM, badhuM khalAsa thavA AveluM. have jamI rahevA AvyA hatA eTale tapelImAM vATakI dALa paDI hatI phakta, te pelI bAI laI jAya eTalI ja. bhAta, pelI bAI laI jAya eTalo ja vadhyo hato. amArA cAra jaNa (pote-traNa, cothI-kAmavALI bAI) pUratuM banAve ane bIjA be AvyA hoya to banAve vadhArAnuM. nahIM to A lokone zaheramAM to vadhAre banAvIne DhoLavA-karavAno rivAja ja nahIM ne ! praznakartA : nA. dAdAzrI : eTale pelA Ama oLakhANavALA ane te khAsa sagAMvahAlAM ja hoya te bole to kharA ne ? haju jamavAnA chIe ame, evuM bole ne, gammata kare ne? eTale gharamAM pesatA meM joyA, eTale meM bUma pADI, meM kahyuM, "Avo, Avo, padhAro, padhAro. beso tyAM AgaLa." eTale AgalA rUmamAM beThA. atyAre kyAMthI AvyA ?', joI bAtI nabaLAI unALAno sakhata tApa, mAjI mArA sAmuM jamavA beThA'tA. mane kahe che, "A kyAM AvyA atyAre ?" zuM kahe che ? praznakartA : A kyAM atyAre AvyA ? dAdAzrI : pelA loko sAMbhaLe evuM nahIM paNa Ama hAvabhAva
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 jJAnI puruSa (bhAga-1) uparathI samajI gayo ke zuM kahevA mAge che ? pelA loko to AgaLanA rUmamAM che te potAnA kapaDAM badalatA hatA, bistarA mUkatA'tA. emane khabara nahIM ke A zuM kahe che ? paNa huM mAjInA hAvabhAva samajI gayo. eTale mAjIne meM kahyuM, 'beso, hamaNAM zAMti rAkho." IzArAthI Ama karyuM eTale samajI gayA. ame to vaiSNava DevalapamenTanA toya bA hatA ne, te eTalA badhA suMdara svabhAvanA hatA. te amArA bAnuM to mane kyAreya sahejeya bagaDeluM ja nahIM ne, paNa te dahADe bagaDyuM ! emanA moDhethI meM nabaLAI sAMbhaLI eka phero, tyAre thayuM ke A AmanuM mana bagaDe che ! AvA bA to meM kyAMya joyA ja nathI ! aDatAlIsa varSa emanI joDe rahyo paNa emano koI doSa meM joyo nathI. paNa emano eka ja phero doSa joyelo, te ghaDIe ke potAnI matithI ke game te hoya paNa bAthI saheja bolAI gayuM ! ke "A raDyA atyAre kyAM AvyA !' bA aMdarakhAne bolyA te huM sAMbhaLI gayo. AvA khAtadAta mANasa AvuM bolyA" te na rucyuM amArA bA bahu ja khAnadAna hatA. bAno svabhAva bahu umadA hato. amArA bA bahu moTA mananA, bahu diladAra mananA, bahu lAgaNIzIla ane e to sAva devI jevA. saMskAra to mane emaNe ApelA. toya emanuM mana che te tUTI gayuM ane emanI lAgaNIo te ghaDIe jatI rahI. je koI dahADo nA bole, e pote mane kahe che, "A raDyA atyAre kaMI AvyA ?" e to nobala hatA, paNa mane emanI A nobiliTI ruci nahIM. have jene huM mahAnamAM mahAna AtmA mAnuM ane je bAe mane saMskAra ApyA hatA, e bA eTalA badhA manuSya premI ke AkhI jiMdagI emAM arpaNa karI che evA, emanI paNa jyAre dhIraja khoyelI dekhI eTale mane gabharAmaNa thaI gaI ke A zuM bolI rahyA che ? eTale mArA manamAM asara thaI gaI ke AvA khAnadAna mANasa jo AvuM bolatA haze to bIjA lokonuM to gajuM zuM che ? AvA asala
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI khAnadAna meM to mArI jiMdagImAM joyA, te mane thayuM ke e AvuM bole. je mane ema kahetA hatA ke koI DhekhALo mAre to mAra khAIne Avaje paNa mArIne na AvIza, e paNa AvuM bole che ? emanI paNa ATalI badhI hInatA AvI gaI che ! enuM kAraNa zuM ? emane Avo vicAra Avyo ! thAkyA hatA te pharI mahetatanI upAdhi pachI meM tapAsa karI ke e zA hAru bolyA evuM ? ke have thAkyA to che, te bAne bicArAne kAma na thAya paNa emanA manamAM ema ke amArI vahune khAvAnuM banAvavuM paDaze, keTalI musIbata ! eTale bicArA e bolyA. 141 Aje savArathI kAmamAM Akho dahADo thAkyA hatA ane pAchuM A hAru karavuM paDaze AnuM. kAraNa ke evA saMjogomAM e AvyA hatA ke bicArA thAkyA hoya te ane pAchuM have A banAvavAnuM thaze. eTale emanA manamAM gUMcAyA. ane huM paNa jANuM ke bA ne hIrAbA thAkI gayelA, huM jANI gayo, te A have karaze koNa ? te meM kahyuM ke tamArAthI nA thAya to huM karIza. ane emane madada to karavA lAgavuM paDe ne bicArAne ! samayanA AdhAre ApaNe samajI jaIe ne, ke have atyAre AvyA che. eTale pachI bAnA manamAM thayuM ke 'atyAre to A dALeya nathI, kazuM nathI, vahelA AvyA hota to, ApaNA jamatA pahelAM AvyA hota to dALa AghIpAchI karIne, thoDI ochI laIne paNa ApaNe bhege-bheguM badhuM ukela lAvI nAkhata.' A dALa thoDI hota to bhAta mUkI deta. bIjuM A to dALeya karavI paDaze. atyAre dALa khalAsa thaI gaI che ane pAcho bapore jarA sUvAno vakhata thayo tyA2 horo A AvyA. have pharI dALa karIzuM kyAre ? dasa vAge AvyA hota to nA bolata. atyAre A pharI karavuM paDe ne, tenI upAdhi manamAM. eTale zuM ke cokhA-dALanI paDelI nahIM paNa mahenatanI paDelI. eTale huM manamAM samajI gayo ke A lokone A mahenata phAvatI nathI. zarIramAM nabaLAI thaI gaI che. koI dahADoya AvuM nA bole evA
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 jJAnI puruSa (bhAga-1) bA, te AvuM kahe. moDhe pAchA sarasa bolAve ke "Avo padhAro', AMkhyuM sarasa rAkhIne, paNa manamAM "A raDyA atyAre kaMIthI AvyA ?' meM kahyuM, "AvuM ? zuM bolyA A ?" dhIme rahIne kahyuM. pelA to bahAra beThelA. meM kahyuM, "A tame ? tame mane zikhavADo AvuM, nA zobhe AvuM." eTale pachI tarata vaLI gayA. 'nahIM, kazuM nahIM kahe. eTale huM samajI gayo, emano kaMI doSa nathI. 'have A badhA thAkelA che, manamAM thAkelA che. bIjo kaMI bhAva bagaDyo nathI A." jhaTapaTa saheluM saTTa batAvyuM jamavAnuM, dAdAe eTale bAne te ghaDIe to meM kazuM kahyuM nahIM. te ghaDIe leTa-go karyuM. pelA bahAra beThA hatA ne ! eTale pachI meM A badhAne kahI dIdhuM khAnagImAM, 'tame sUI jAo nirAMte badhA. tame jarAka ArAma karo. Aje mane banAvI ApavA do A lokone." te pachI meM kahyuM, "huM badhuM karI ApIza. tame ArAma karo. sAduM karIza, bahu tyAre roTalI nahIM karuM, zIro karI ApIza. mane to AvaDe, zIro che, zAka che, khIcaDI ne bIjuM evuM ADA-avaLuM rAge pADI daIza. enuM mane AvaDaze, tame kaMTALazo nahIM. tame A bhAMjagaDamAM dALa caDhAvavA mUkazo ne bhAta caDhAvo, eya tamArAthI paoNjhiTivalI thaze nahIM pAchuM. ane huM to A samajAvI daIza ke mAmA, jamI lo, haMDo ApaNe jhaTapaTa, tame bhUkhyA thayA hazo. pachI bahu moDuM thAya." zIro che, zAka che, bIjuM emane karI ApIe eTale kaMTALe nahIM pachI. zIro mukIe eTale khuza thaI jAya ApaNA loko. ane zAka pharsTa klAsa baTAkAnuM taLIne karI ApIe, khuza khuza thaI jAya. tyAre zuM kare che ? praznakartA: to Ape banAvyuM? dAdAzrI : hA, te pachI meM banAvI ApyuM. mArI-ThokIne zIro-bIro halAvI karIne Apyo badho. Ama che to thoDI kaDhI halAvI nAkhI, ATalo zIro banAvelo ne thoDIka khIcaDI mUkI dIdhI. ane dALa-bhAta rAma tArI
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI 143 mAyA ! "A saheluM saTTa, pelI zI upAdhi ! meM kahyuM. pachI e badhA mANaso jamyA-karyA. zIro khAIne khuza thaI gayA e loko. game tevA saMjogomAM bhAva bagADazo nahIM eTale e badhA jamIne gayA pachI meM bIje dahADe madhara ne vAIphane kahyuM, "have jo pharI AvuM vartana thaze, koI vakhata AvA bhAva thaze gharamAM, to huM vairAga laI laIza gharamAMthI. to huM ahIM AgaLathI tyAga karIza saMsArano, sAdhu dazA laI laIza." evuM jarA kaDakAIthI bIka mATe kaheluM. eTale te dA'De jJAna nahIM paNa A kaDakAIthI kaheluM. evuM dabaDAvelA meM. te trAguM kareluM. evuM kema phAve? A loko Dare pAchA. paNa mAre kahevuM paDyuM ke koI paNa mANasa rAtre traNa vAge Ave toya te ene jamavAnuM pUchavAnuM ne koInuM mana sahejeya bagaDavuM nA joIe, game tevA saMjogomAM. ahIM koI gesTa AvyA game te TAIme, madharAte, game teTalA Ave to jarA paNa manano bhAva nA bagaDavo joIe." te divasathI bannene meM niyama levaDAvyo. - tamAruM mana bagaDaze to vairAga laI laIza bapore bAra vAgyA pachI jo koI paNa mANasa Ave to tamAre tabiyata narama hoya to sUI rahevuM, huM jAte banAvI ApIza. Avyo eTale bhAva bagADavAnA nahIM, nahIM toya jamADavo to paDaze ja paNa bhAva bagADIne jamADavo e mane posAze nahIM. AcAra bagaDaze te cAlaze paNa tamAruM mana bagaDaze to huM vairAga laI laIza. ATalI dhamakI meM emane ApelI. tyAra pachI emaNe nathI karyuM. eTale tyAra pachI e gharamAM abhAva peTho nathI jarAkeya. kema zobhe ApaNane ? tyAra pachI badhA pharI gayelA. kAraNa ke emane bhaDaka pesI gaI ke A vairAga laI le to. te tyAra pachI Aja sudhI ghera vAtAvaraNa evuM thaI raheluM. koI paNa Ave toya bhAva bagaDyo nathI. meM kahyuM, te pachI ghaNAM varSo sudhI raheluM, maneya bagaDeluM nahIM.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) pachI zarIranI nabaLAI AvI. eTale have koI karI zake ja nahIM ne koInuM, paNa raheluM evuM. pachI atyAre to vaiDapaNa thayuM eTale AvuM sAruM thAya nahIM. 144 sAduM batAvajo paNa bhAva bagADazo nahIM manuSyo kyAMthI AvavAnA hoya bicArA ? e to eTa enI TAIma Ave. te meM emane kaheluM ke tamAre jamaNa nA banAvavuM hoya to vAMdho nathI, paNa je hoya te mUkajo. AvI paDelA hoya tene mATe khIcaDI-zAka je hoya te bhAvathI karavuM. mahIM bhAva bagaDyA kare, e zuM kAmanuM ? peloya mANasa samajI jaze tamArI AMkho uparathI ke A mANaso bIjAnA jevA ja che ! atyAre nA AvyA hota to sAruM thAta' AvA bhAva nA hovA ghaTe. AvA bhAvathI to mana jo eka vakhata bagaDe to savAre e bhAIne bistarA bAMdhato nA jue eTale thAya ke 'A to mUA pAchA Aje paNa rokAvAnA ja che ! ThIka che, sAMje jaze paNa AjanI rasoI to banAvavI ja paDaze.' teya bagaDelA mane jamADavI paDe. te pachI sAMje paNa bistarA bAMdhatA nA jue to pAchuM moDhuM bagaDe. te pachI to kamane rAjI vagara karavuM paDe. bhale bhatrIjA jamAI thato hoya, ene je hoya te, khIcaDI ne roTalo mUkajo. tamane je IjhI lAge te. paNa emane bhAvathI, premathI jamADo basa. bhAkharI ne zAka utAvaLathI bane te karajo, huM khuza thaIza. huM ema nathI kaheto ke kaMsAra mUko emane. AbarU mATe nahIM paNa premapUrvaka jamADavA che mAre praznakartA : dAdA, e AbarU sAcavavA mATe sAruM-sAruM banAve, pachI bhale ne bhAva bagaDelA hoya ! dAdAzrI : huM to evo niyamavALo, te game tevo sagovahAlo Avyo hoya ne, ADe-avaLe TAIme Avyo hoya, mAre AbarU rAkhavI che evuM kazuM nahIM manamAM, mAre temane premapUrvaka jamADavAnA che. game te roTalo
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI ne zAka mUko, mArI AbarU jatI nathI. huM AbarU karavA nathI Avyo ke mAre tyAM AvI rasoI joIe ne Ama joIe. e amAre tyAM kAyado. ane ApaNA loko AbarUdAra eTalA badhA te savAramAM zikhaMDa-pUrI hau khavaDAve. zikhaMDa khavaDAve ke ? AbarUdAra juene, AbarUdAra ! zA mATe AvuM karo cho ? zikhaMDa-pUrIno pAcho ropha to pADavo che. meM bAne kahI dIdhuM, mAre ropha pADavo nathI. ahIM sagAMvahAlAM, jamAI Ave to tamane je anukULa Ave te mUkajo paNa premathI khavaDAvo. 145 praznakartA : samajamAM AvyuM. dAdAzrI : vicAra bagaDavo nahIM joIe bilakula, ArtadhyAnaraudradhyAna na thavuM joIe. bhale Avo bA, ghara tamAruM che. poliza karavAnuM nahIM ApaNe, poliza bilakula nAmeya joIe nahIM. sAhajika. je hoya te mUko. zAka nA hoya to nA mUkazo, athANuM kADhI Apajo. khulluM kahI dejo ke zAka Aje nathI bhaI, cAlaze ? ane premathI mUkajo. roTalo khAvA taiyAra che jagata. jagata premathI je Apo te khAvA taiyAra che. A loko jamaNa jamADe che enAthI kaMTALI gayA che. premano roTalo lokone pasaMda che. mATe premathI rAkheluM bahu thaI gayuM. jagata prema khoLe che, vastu nahIM premanI jarUra che, bIjI kazI jarUra nathI. jagata prema khoLe che, vastu khoLatA nathI. have tuM tyAM rasoI mAguM chuM ? prema tArA para rAkhe eTale tane lAge ke bahu sAruM che. kaMI vagovuM nahIM ne, khIcaDI-kaDhI khavaDAve toya ? hA, ane vagove tenoya vAMdho nahIM. e to game te hoya toya paNa premathI khavaDAvo. hA, mANasane bhUkhanA TAIme khorAka joIe. zuM ene ghera khIcaDI-kaDhI nathI khAto, te ApaNe tyAM nA khAya ? ene tyAM rAte khAto hoya, to ApaNe dahADe khavaDAvIe. je hoya te mUkavAnuM, hAjara sTaoNka je hoya te. ApaNe prema e ja jamaNa. praznakartA : sTaoNka ja na hoya to ? dAdAzrI : zeno ?
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA: e roTalA-roTalI, kaMI hoya ja nahIM to ? dAdAzrI : nA hoya to zuM vAMdho che ? ApaNe kahIe, "beso bA, jamavAnuM kaMI che nahIM, Aja khAlI che. te hamaNe bhUsuM-bhUsuM evuM kaMI maMgAvIe chIe. A cha eka AnA mArA gajavAmAM che, ApaNe badhA ja khAI laIe. haMDo, cA ne nAsto karI laIe." ekavAra cetavyA pachI e niyama kAyama pALyo praznakartA: ApaNe to "atithi devo bhava" ema kahIe chIe ne? dAdAzrI : hA ! tithi nakkI karyA sivAya, kAgaLa-bAgaLa lakhyA sivAya Ave e atithi, ane te ghaDIe jo ApaNI pariNati sArI rahI tyAre jAgRti kahevAya, tyAre puruSArtha kahevAya, to mokSane mATe sarTiphAIDa thavAnI taiyArI thaI gaI. kasoTImAM UtaravuM paDe ne ? te pelA lokoya samajI gayA ke meM jAte jamavAnuM banAvyuM. pachI meM e lokone samajaNa pADI ke emanI tabiyata narama che. praznakartA : pAchuM badhuM DhAMkavuM paDe, nahIM? dAdAzrI : DhAMkavuM to paDe ne A, nahIM to ApaNI ja khAmI ughADI thAya ne ? praznakartA: barobara. paNa dAdA, e AvyA eya bhagavAna ja ne? dAdAzrI : e to have 'bhagavAna che" evuM khabara paDI. pelA bhagavAna mATe bagADIe to vAMdho nathI, kAraNa ke emane to lAkho jaNa bolAvanArA hoya paNa Amane koI bolAvanAra nA hoya. tene mATe ApaNe tyAM che te bhAva nA bagADAya. ApaNe koNa mANasa ! kyAM ApaNo vyavahAra ! nizcaya nA hoya to bhale paNa vyavahAra to UMco hovo joIe ne ? A ja moTAmAM moTuM tapa che. te pachI A niyama emaNe AkhIya jiMdagI pALyo. paNa A banAvathI emane khUba ja pastAvo thayelo. A to e mahemAna AvyA te vyavasthita, rahyA te paNa vyavasthita ane gayA teya vyavasthita. to pachI avaLo vicAra Ave ? nA ja Ave. pAcho e je
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI 147 khAya che e enA hakkanuM ja khAya che, to pachI enA mATe avaLo vicAra ja nA Ave ne premathI jamIne jAya. te A aNasamajaNa pesI gayelI. saMskArI kuTuMbamAM aNasamajaNa pesI jAya bIjAnuM joIne, pADozIonuM. paNa pachI to A eka ja prasaMge temane cetavI dIdhA. koIka ja dahADo Avo prasaMga hoya, pachI kaMI rojaroja nA hoya. pachI to koI paNa Ave, te nirAMte jamI-karIne ja jAya. bIjAnA mana bagaDyA, te nathI jamyo koIne tyAM praznakartA: A to tame AvA jAgRta hatA eTale, paNa bahAra bIje to AvuM ja thaI gayuM che ke mana bagaDyA vagara rahe ja nahIM. dAdAzrI : hA, eTale ja nAnI uMmarathI pacAsa varSanI uMmara sudhI koIno mahemAna thayo nathI. eka ja jagyAe gayA'tA, tyAM jamavAmAM moDhuM caDeluM joyeluM haze. tyAra pachI meM kahyuM ke A lokone tyAM jamavA javA jevuM nathI. ApaNI pAse hoya to jamADavA jevA che paNa jamavA jevuM to che ja nahIM. huM to koIne tyAM nathI jamyo, mosALamAMya jauM nahIM. bahu thAya tyAre jau ekAda dahADo. mana bagaDI gayelA lokonA. pelo akaLAyelo mANasa zuM nA kare ? ame' tAtA chatAMya bA pUchatA praznakartA: dAdA, evuM paNa sAMbhaLyuM che ke tame nAnA hovA chatAM bA tamane pUchatA ! dAdAzrI: hA, eka vakhata vyavahAramAM koIkane ApavAnuM thayuM tyAre amArA bAe mane pUchayuM ke "A vyavahAranuM zuM karIzuM ? zuM ApuM?" te meM kahyuM, "bA, tame A nAnI-nAnI bAbatamAM mane zuM pUcho cho ? tame eMsI varSanA, huM cuMmAlIsa varSano, te mArA karatA tame vadhAre jANo. mATe tamane je phAve e karavAnuM. to bA kahe che, "nA, pUchAya tane. phAve evuM nA karAya." "eMsI varSano suthAra ane pAMca varSano gharadhaNI" paNa gharadhaNIne pUchavuM paDe. huM game tevI toya suthAra ja gaNAva.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 jJAnI puruSa (bhAga-1) bAto mahAna upakAra, paradeza na javA dIdhA praznakartA bAnA bIjA prasaMgo hoya te kaho ne, dAdA. dAdAzrI : AI.vI.paTela mane AphrikA laI javAnA hatA. te tyAMnI koI kaMpanImAM mane ghAlavA pharatA hatA. paNa mane thayuM ke tyAM mAre nokarI karavI paDaze, te pAchA mane TaiDakAve. mArA madharaneya ema hatuM ke paradeza nathI mokalavo. praznakartA : keTalA varSanI uMmaranA hatA tyAre ? dAdAzrI : aDhAra varSano hato tyArathI mokalatA'tA, AphrikA javA mATe... praznakartA : mULajIbhAI mokalatA'tA? dAdAzrI : mULajIbhAInA mAmAnA dIkarA thAya AI.vI.paTela. te pachI AI.vI. kahe che, "huM laI jauM aMbAlAlane ?" e to pachI bAe nA javA dIdho. bA kahe che, "mAre paradeza nathI mokalavo, mAre ahIMyA AgaLa sAruM." mAre to vadhAre joItuM ja nathI. dhaMdho cAle konTrAkTano badho, te oNlareDI. bIjuM, ghera A tarasALImAM (pa-7 vIghA jamInanI) jarA Avaka hatI ane ahIMnI (10 vIghA bhAdaraNamAM jamInanI) Avaka hatI. praznakartA: te bAe AkhA jagata upara bahu moTo upakAra karyo ! dAdAzrI : bA to mane khasavA ja nA de. mArA vagara game nahIM bAne. tyAM gayA hota to bahu tyAre paisAvALA thayA hota to paisAvALA thaIneya lokonI pAchI gulAmIo karo. mela chAla, A zI vaLagaNo ? bhagavAnane khoLI kADhavAnI IcchA nAnapaNathI. te golanA (dhyeyanA) sTezane pahoMcI gayA. je loko, jagata AkhuMya khoLe che e jagyAe ApaNe pahoMcI gayA eTale nirAMta thaI gaI, kAma pUruM thaI gayuM. mAre to huM Avyo eTale basa !" amArA bAne uMmara bahu thaIne, te pachI bA choMtera varSanA hatA
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI 149 tyAMthI chellA ATha varSa huM emanI pAse ja rahyo'to. kAraNa ke e "mAro aMbAlAla, mAro aMbAlAla, mAro aMbAlAla' karyA kare. bIjuM kazuM joIe nahIM. mAruM moDhuM jue ke khuza. eTale rAtre e ghaNAM pherA jhabakIne UThe Ama, 'muMbaIthI Avyo nahIM, muMbaIthI Avyo nahIM." eTale pachI amArA bhAgIdArane meM kahyuM, "thoDo vakhata AvI jaIza, paNa khAsa karIne ahIM bA pAse rahIza." hA, madhara to bahu sArA. mArA vagara jarAye gamatuM nahIM emane. bahAragAmathI mAre AvavuM paDeluM. tyAM emanI pAse rahevuM paDe. "bIjuM badhuM karaje. paisAya mAre nA joIe, kazuMya joIe nahIM A." paisA to koI dahADo mAgyA ja nathI, koI dahADoya nahIM. ApIe to kahe, mAre paisA zuM karavA che? mAre tuM Avyo eTale bahu thaI gayuM ! meM kahyuM, 'bA, tamAre paisA kema joItA nathI ?" to kahe, "ApaNI kahevata che ke "bApa jue lAvato ane mA jue Avato." huM to tuM AvuM eTale basa thaI gayuM." ane bApa to zuM lAvyo, e pUcha pUcha karyA kare. muMbaIthI Avyo te kazuM lAvyo ke ? atyAre evuM nahIM hoya ne ? mAe lAvato ja jue ? bAne che te covIsa kalAka aMbAlAla yAda rahe. huM tyAM muMbaI jauM to emanAthI rahevAya nahIM, sahana nA thAya. bIjuM kazuM ja joIe nahIM, aMbAlAla joIe basa. covIseya kalAka, dhyAna ja enuM e, jyAre juo tyAre e ja dhyAnamAM hoya. eTale mAre chellA sAta-ATha varSa ahIM rahevuM paDyuM dhaMdho choDIne. emanI joDe ja besI raheto. te pachI maMtro bolAvuM, bIjuM bolAvuM, trIjuM bolAvuM. darzana karavA jevo tuM ekalo ja !" bA to bahAra koI dahADo maMdire darzana karavA nathI gayA. AThama hoya ke gokuLa AThama hoya, badhA bhAIbaMdho zuM kahe ke kAle bAne darzana karAvavA huM gADI mokalIza. tyAre mane koI mANasanI gADI levI e priya nahIM. eTale pachI bAne meM kahyuM, "kAle darzana karavA javA gADI joItI
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 jJAnI puruSa (bhAga-1) hoya to..." tyAre bA kahe, 'bhAI, mArI jiMdagImAM to huM eka ja mAnuM chuM ke darzana karavA jevo hoya to tuM ekalo ja chuM !" mAre darzana karavA koI jagyAe javAnuM nathI. te amArA gharamAMthI ame beu jaNa darzana karavA gayelA nahIM koI jagyAe. bA kahe, 'darzana karavA to tuM gharamAM ja chuM, pachI mAre darzana karavA zuM kAma javuM ? mAre darzana karavA bahAra javAnI jarUra ja nathI." eTale bA koI dahADo darzana karavA nathI gayA. bAne to A ja darzana, A je kaho te A ja. mAro bhagavAna tuM chuM" oLakhI lIdhA hatA bAe loko kaMI dehane namaskAra kare che ? nA, e to pUjya guNone laIne namaskAra kare che. ame amArA bAne kaheluM, "have tamAre bahAra darzana karavAnI jarUra che nahIM. have gharamAM ja darzana karajo." te amArA bA roja amane namaskAra karatA. bA to kamplITa mAnatA'tA, ke "tuM bhagavAna, mAro bhagavAna tuM chuM." meM kahyuM tuMya kharuM ke tamAre tyAM bhagavAna AvyA che. tyAre e kahe, hA, mAre tyAM AvyA che." bA mAnatA'tA, paNa bIjA badhAne zI rIte samajaNa paDe, bicArAne ? samajaNa paDavI joIe ke nA paDavI joIe ? samajaNa paDyA vagara zuM kare che ? hIro hoya toya laI jAya pelo, be biskiTa ApIne. laI le ne ke nA laI le ? praznakartA : laI le. dAdAzrI : A duniyAnI ajAyabI kahevAya A dAdA bhagavAna ! tArI AvI vAto mane bahu game praznakartA: dAdA, nAnapaNathI ja bAno tamArA upara Avo bhAva? dAdAzrI : hA, mane eka vakhata bA pUche ke "bhAI, Aje te dAtaNa karyuM nathI. tyAre meM kahyuM ke "Akho oraDo bharAya teTalI cIrIo bhegI karI hoya to thAya, toya te A jIbha cokhkhI thaI nathI, to Ano aMta
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI ke hada kharI ke nahIM ?' tyAre bA kahe, 'tArI AvI vAto sAMbhaLavI mane bahu game che, toya e to dAtaNa to karavuM paDe ne !' bAtuM mata tA dubhAya, mATe traNa-traNa vakhata khAto praznakartA : dAdA, tameya bAne bahu sAcavatA ne ? 151 dAdAzrI : huM vaDodarAmAM bahAra nIkaLuM to mAruM sarkala evuM te koI jagyAe phrenDane tyAM gayo hoya, te phrenDane tyAM koI gesTa AvyA hoya to kahe ke 'Aja to jamavA besI ja jAva. tamAre besavuM ja paDe, cAle ja nahIM. Aje A ekadama ja navI jAtanI kerI lAvyA chIe, tame besI jAva.' te pelo maMDe eTale pachI ene nA pADuM nahIM. tyAM eka pUrI ne ATalo rasa jarA jarA tyAM khau. ane huM kahuM ke 'mArI tabiyata jarAka nathI sArI, tabiyata barAbara nathI.' te tyAM ATalA pramANamAM lau. pachI bIjI jagyAe oLakhANavALo hoya tyAM gayo to kahe, 'Aja to tame jamIne jAva.' te pharI koI dahADo tAlamAM Avyo hoya to bIjI jagyAeya khaI lau, paNa pahelethI huM lau ATaluM ja. huM jANuM ke A to badho khela che ApaNo. pachI ghera AvuM tyAre bAnI joDe jamavAnuM ja, nahIM to bA jamyA vagara besI ja rahyA hoya! ane pAcho ghera AvuM ne nA khAu to bAne khoTuM lAge. bA kahe, 'tuM mArI joDe khAto nathI, huM tArI joDe khau.' eTale pAcho bA joDe khau! praznakartA H te bA joDe nA khaIe to nA cAle ? dAdAzrI : nA, e to huM nA khAu to bAnuM mana dukhAya. eTalA mATe to huM pelAne tyAM thoDuM thoDuM khau, ATaluM ATaluM ane ghera AvIne thoDuMka khau. nAnapaNathI Avo prayoga karelo. bapore jamavAnuM eka vakhata hoya tene badale traNa vakhata khAto'to, huM. eka jagyAe sADA agiyAra, bIjI jagyAe bAra, trIjI jagyAe sADA bAre jamato hato.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 jJAnI puruSa (bhAga-1) traNeyatA mAtA samAdhAna mATe praznakartA: paNa e vakhate traNa jagyAe jamavAnuM evuM zAthI ? dAdAzrI : bahu je maMDyo hoya tenA mananA samAdhAna mATe. pachI bIjo koI kaheto hoya tenA mananuM samAdhAna karavA ane pachI bAnI joDe. praznakartA: traNeyanA mananA samAdhAna rAkhavA mATe. dAdAzrI : hA, pahelAMne tyAM eka roTalI khauM, bIjAne tyAM eka roTalI khauM ane chevaTe be roTalI khAIe, paNa badhAne rAjI rAkhato'to. bhaIbaMdhaneya rAjI rAkhato'to, pelA bIjAneya rAjI rAkhato'to ne bAneya rAjI rAkhato'to. mArA jevuM to koI karato ja nahIM hoya AvuM to. praznakartA : paNa bAne nA rAjI rAkhIe to cAle. dAdAzrI : paNa bAne to cAlatuM haze ? ane pelA phrenDaneya rAjI rAkhavo paDe. kAraNa ke ene to ko'ka dahADo gesTa AvyA hoya ne mArA jevAne nA besADe to ene bicArAne pAchuM manamAM duHkha thAya. praznakartA : eTale jJAna pachI AvuM badhuM ke pahelethI ? dAdAzrI : jJAna pahelAM, jJAna pachI to evuM hoya ja nahIM ne ! koIne tyAM khAvAya nahIM javAnuM. pachI to jamavAya nahIM beThelA ne ! (1968mAM muMbaImAM mAsIbAne tyAM zarU thayuM) ane atyAre ame jamIe to koI vaDhe nahIM. jJAna pahelAM A badhuM bAnA samAdhAna mATe, paiDA bAne. eTale AvI rIte traNa vakhata ghaNI pherA jamavuM paDatuM mAre, paNa emanA mananuM asamAdhAna nA thAya eTalA mATe ghera jamato hato. sahejeya manane e na thAya. emane pahelAM nA kahI dauM ne jo mAne to ThIka che. "mArI tabiyata barAbara nathI" ema kahuM paNa tema chatAMya kahe, to pachI khAto. jamavAnuM pramANa enuM e ja praznakartA : toya peluM jamavAnuM pramANa pheraphAra na thAya, khorAka levAnuM paNa pramANa sAcavIne !
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI 153 dAdAzrI : pramANa enuM e ja, pramANa bahAra na jAya. game evuM svAdiSTa hoya toya nA jAya. e pramANe sAcavavA mATe A khavAya evI cIja che, ghauMnI hoya toya bAjumAM mUkI dauM ane tema chatAMya traNa vakhatamAM mahIM vakhate ajIrNa thaI gayuM tyAre sAMje kahIe ke "Aja tabiyata bagaDI che, sAMje nathI khAvAnuM." paNa koIne e nahIM thavA devAnuM. bAne to meM ATaluMya khoTuM nahIM lagADeluM, AkhI jiMdagIya. AvA bA maLe nahIM. koI dahADo jovA nA maLe evA bA ! tene che te AvuM karuM to mAruM zuM thAya ? eTale traNa-traNa vakhata khAto'to. rAjI sakhIte kAma levAnuM che pachI chevaTe bAne kaheluM paNa, ke huM traNa-traNa vakhata khau chuM tamAre lIdhe. bA kahe ke zAthI bhAI ? mane pUche e pAchA. hIrAbA emane pAchA zikhavADene ke kema ochuM khAva cho, tamAre khavAtuM kema nathI, evuM kaMI pUcho joIe. hIrAbA jANe ke bahAra khaIne AvyA che. te bA mane pUche, "kema khavAtuM nathI tArAthI ? kema bhaI Aja nathI khavAtuM ?' kahuM, jarAka evuM che ne !" eTale e samajI jAya pachI. pachI kahI dauM ke bahAra baLyuM mAre khAvuM paDe che ne tamArI joDe khAvuM ja paDe, zuM thAya te ! jo rAjI rAkhIne badhuM kAma levAnuM che, ane eTaluM. bIjuM badhuM vyavasthitanA tAbAmAM. Thokara mArIne cAlIe e nA cAle. tane kevuM lAge ? praznakartA : barobara, dAdA. taTasthatAthI nirIkSaNa karyo bAto svabhAva praznakartA : jhaverabA kaI sAlamAM gujarI gayelA? dAdAzrI : 1956mAM, huM aDatAlIsa varSano thayo tyAM sudhI rahelA. praznakartA : eTale bA gayA pachI jJAna thayuM ? dAdAzrI : bA gayA pachI be varSe jJAna thayuM. bA to mUrti kahevI paDe ! mArA madharanI tyAre coryAsI varSanI uMmara hatI. rojeya evuM
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 jJAnI puruSa (bhAga-1) kahe, "mane AMkhe dekhAya che tyAM sudhI mane kazuM harakata nathI." ane thoDuM khavAya, harAya-pharAya nahIM, te huM pAse beTho beTho zuM karuM ? roja sahajAtma svarUpano maMtra bolAvyA karuM. huM bolAvuM to e bolyA kare. mane jJAna thayeluM nahIM te vakhate. Ama to emanA manamAM IcchA evI ke mAre AMkho haju sArI che eTale mAre vAMdho nathI. meM eka phero pUcheluM, 'bA, javuM che have ?' tyAre kahe, "nA, zarIra sAruM che. mArI AMkho-bAMgo sArI che." eTale huM samajI gayo ke mahIM dAnata nathI emanI javAnI. "mane A goThI gayuM che" kahe che. coryAsI varSa thayA, ATalA gapoTiyA toya che te haju 'goThI gayuM' e chUTatuM nathI. have mane to mAtRprema hoya ja ne? mAtRbhakti hoya ne ? paNa zA mATe ? A taTastha rIte huM jouM ke ohoho ! manuSyonA svabhAva kevA hoya che ! kevA moTA, mahAna ! AvaDA moTA nobala mAInDanA hatA, have te paNa kahe che ke "mAre to haju AMkho sArI che ne !' eTale meM kahyuM, 'dAnata che emanI jIvavAnI." AgavI zodhakhoLa dAdAnI, "Aje bAe sahI karI !' A to zodhakhoLa karyA karuM roja, dareka bAbatamAM zodhakhoLa karato'to. eTale mAre tyAM amArA mAmAnA dIkarA rAvajIbhAI AvyA hatA. uMmaramAM mArAthI cAra-pAMca varSa nAnA hatA. eTale huM ane rAvajIbhAI, ame beu eka dahADo bahAra sAthe sUtA hatA joDe joDe. ame to rAte bAra vAgelA, te sUI gayelA. te amArA bAne che te eka dahADo rAtre bAra-eka vAgyo haze tyAre kaMIka cUka AvI haze, eTale e dhIme rahIne bolavA mAMDyA, aMdara. te rAte eka vAge huM jAgI gayo tyAre e mahIMthI bolatA'tA, "he bhagavAna, have tuM laI le mane. have chUTAya to sAruM ! have choDa." eTale pachI meM rAvajIbhAI joDe sUtA'tA, temane UThADyA te ghaDIe godA mArIne. meM kahyuM, "juo, A bAe sahI karI ApI ! huM roja kahuM chuM sahI, te Aja sahI karI ApI. sAMbhaLajo." te bA pharI bolyA, "he bhagavAna ! tuM laI le." be vakhata bolyA.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI 155. bIjI vakhatamAM e sAMbhaLI gayA. mane kahe, "kema Ama bolyA ? AvuM bolyA?" kahyuM, kaMI duHkha thAya tyAre bole ne !' kAraNa ke mahIM duHkha thAya te sahana nA thAya tyAre mANasa bhAva karI nAkhe ke "baLyuM, chUTAya to sAruM." te sahI karI Ape. paNa jo bAe sahI karI ApI. AvI rIte ja (kudarata) sahI karAvI le che. ahIM evo godo mArI Ape ne tamArI pAse sahI karAvI le. pachI sahI karI Ape ke nA karI Ape? have thoDA dahADAtA mahemAna, karo taiyArI te maraNa thatA pahelAM, paMdara dahADA pahelAM bA rAte evuM bolatA'tA. eTale meM rAvajIbhAIne kahyuM, "A taiyArIo thaI, sahI karAvI lIdhI." tyAre mane kahe, "zAthI ?" tyAre meM kahyuM, "A sahI tame sAMbhaLI nahIM ?" tyAre kahe, "sAMbhaLyuM to kharuM.' meM kahyuM, 'have taiyArI karI rAkho." pachI bIje dahADe savAranA pahoramAM ame beu jANatA'tA toya rAvajIbhAInI rUbarUmAM bAne meM pUchayuM, 'bA, have ahIM rahevAnuM game che ke javAno vicAra kharo ? have tamArI IcchA javAnI che ne ? have javAno kazo vAMdho nathI ne ?" tyAre kahe, "nA, bA, zarIra sAruM che mAruM to. mane kazuM thayuM nathI. haju to sAruM che. mane AMkheya sAruM dekhAya che ne ! mane kazo vAMdho nathI. mane ahIM game che badhuM." paNa Ama sahI to thaI gayelI, enI emane khabara nathI paNa huM samajI gayelo. eTale te dahADe savAramAM meM rAvajIbhAIne, hIrAbAne, badhAne kaheluM ke "have thoDA dahADAnA mahemAna che bA. atyAra sudhI A phorma upara sahI nahotI karI, have sahI karI ApI. eTale have taiyArI che. have pAMca-dasa dahADAmAM pelA (jamarA) levA Avaze. A kahyuM te emaNe sahI karelI che. have paMdareka dahADA kADhe. mATe have paMdara dahADA sudhI dhyAna rAkhatA rahejo. mATe paMdara dahADAmAM taiyArI karo, vidhina phiphaTIna Dejha." meM rAvajIbhAIne kahI dIdhuM, 'tame taiyArI rAkho have. tame jazo nahIM have. tame taiyAra thaIne AvI jAva phoIne vaLAvavA. have dasa-paMdara dahADAno hisAba che. te pachI e dasa-paMdara dahADAmAM jatA rahyA.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 jJAnI puruSa (bhAga-1) asahya duHkha vakhate sahI thaI jAya chUTavAnI eTale koI paNa mANasa sahI karyA vagara marI zake nahIM. e kaMI bIjA koIno kAyado nathI. mULa dhaNInI sahI joIe, dhaNInI sahI sivAya marAya nahIM. ApaNA loka sahI karI Ape tyAra pachI maravAnA ! tyAre loko zI rIte sahI karI Ape ? loko sahI karI ApatA haze ? tyAre loko kahe che, "ame evA kaMI kAcA nathI, sahI karI ApIe !" alyA mUA, evo dukhAvo UpaDaze, evo dukhAvo UpaDaze ke tuM kahuM ke bhaI sAba, have chUTI javAya to sAruM." e pote ja kaheze. enI sAthe sahI thaI gaI. sahI karyA vagara nA thAya. A chAtImAM hArTa phela thavAnI taiyArI thAya ne, to evo dukhAvo thAya, te kahe, "chUTAya to sAruM, chUTAya to sAruM." te tarata sahI ne tarata ukela. praznakartA: paNa A dAjhI gayA hoya ke eksiDanTa thayo hoya.. dAdAzrI : hA, tenI mahIM sahI karyA vagara rahe nahIM. aMdara bhAva thAya ke A sahana nathI thatuM ane chUTI jau to, chUTAya to sAruM AnAthI, A duHkhathI mukta thavAya to sAruM." e du:khathI mukta thavuM enuM nAma sahI karI ApI. sahI thayA pachI ja Ave maraNa AvI rIte (kudarata) sahI karAvI le che. sahI karyA vagara jAya ja nahIM. kharekhara tamArA mAlika koNa che ? tamAro uparI koI nathI. signecara A InkamaTekSamAM nathI letA ? badhAmAM signecara. ahIMyA paradezamAM AvavuM-karavuM hoya to pAsaporTamAMya sahI joIe. janma thatI vakhateya signecara vagara to janma ja nA thAya, to A kaMI koInA bApanuM che te ApaNane laI jAya tyAM AgaLa ? niyamarAja to kAyado che, e ApaNI sahIthI halakI che vastu. ApaNI sahI hoya to ja niyamarAjA Ave. A jamarA nathI, niyamarAja che. yamarAja nahoya. ApaNI sahI vagara zI rIte Ama ne Ama khase ? tamane samajAI A bAbata ?
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] pUrvenA saMskAra thayA jAgrata, mAtA thakI 1pa7 A to badhuM anubhavanA tAraNa upara lAvelo huM pAcho. huM to dhaMdho ja e mAMDato. madhara chellI sthitimAM hatA tyAre... te amArA bA hatA ne, te coryAsI varSe opha thaI gayA. bAne e vakhate to tabiyata bahu sarasa Ama. amArA bAno chello kALa hato, pathArIvaza hatA ne, tyAre maraNanA be kalAka pahelAM pUchayuM ke koNa koNa beThA che ? emaNe AMkho kholIne badhe ja joyuM ke koNa koNa che te ! amArA mAmI hatA ne emano chokaro hato. meM kahyuM, 'A jerAmabhaI." to kahe, "hA.. hA, beso." ane be kalAka pachI to mahIMthI cAlavAnI taiyArI karI dIdhI. ane pachI emanA zvAsozvAsa jozathI cAlavA mAMDyA, eTale huM jANI gayo ke A taiyArI karI che. A have jAya che. te meM badhAne kahyuM, "taiyArI che AjanI." pachI kahyuM, 'tame tamArI vidhi karajo, navakAra maMtra bolajo ane huM mArI vidhi karuM chuM." hIrAbAne besADyA sAmA ne pachI badhI vidhio karavA mAMDI. te meM doDha-be kalAka vidhi karI. pachI vidhio pUrI thaye bA gayA. madharo prema te ajJAta tethI raDavuM AveluM praznakartA : dAdA, tamane koInA mRtyunI evI kaMI asara thayelI ? dAdAzrI : 1956mAM thayelI, jJAna thatA pahelAM amArA madhara opha thaI gayA'tA tyAre te dahADe raDavuM AveluM. praznakartA eTale e je tamane asara thaI gaI, raDavuM AvI gayuM te vakhate tame kyAM hatA ? dAdAzrI : kyAM ? praznakartA : tame je draSTAbhAvamAM... dAdAzrI : nA, te ghaDIe draSTAbhAva nahoto. te ghaDIe to huM A aMbAlAla chuM' e ja. tyAra pachI be varasa pachI jJAna thayuM A.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA : paNa dAdA, kAntibhAI gayA tyAre tamane jarAya IphekTa nahotI dekhAtI. dAdAzrI : nA, te dahADe raDavuM nahIM AveluM. huM te dA'De bahAragAma hato. ahIM hota ne, mane raDavuM zenA para Ave che ? maranAra upara nathI AvatuM, bIjA lokone DhIlA dekhuM ne, to mane Ave che. e to tyAM AgaLa ko'ka ekadama dhrusake dhrusake raDI paDe ne, te jou to mane asara thaI jAya pachI. atyAreya asara thAya. ahIM koI raDatuM hoya ne, to asara thaI jAya. paNa enI asara bIjA loko upara vadhAre paDaze ema mAnIne eneya kaMTrolamAM laIe ame. bIjAne vadhAre asara paDI jAya ne ! bAkI zarIra to evuM ja hoya, deha to evo ja hoya. praznakartA : ema nahIM, dAdA. e be sthiti, madhara opha thaI gayA tyAre ane hamaNAM e bemAM zo phera ? dAdAzrI : te dahADe to A madharano prema ja khAlI, prema ja raDAve che.
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1] phAdhara rAjezrI mANasa ne saraLa jIvana praznakartA : mAtAnI sAthe pitAnA saMskAra kevA hatA ? pitAjI zuM karatA'tA? dAdAzrI : e to rAjezrI mANasa. tyAM amArI jamIna hatI, tyAM ghoDo rAkhatA'tA ne ! pheTo pahere ne, te rAjakumAra jevA dekhAya. phAdhare IjhI lAIpha (saraLa jiMdagI) ja goThavelI hatI. kazuM dhaMdho kare nahIM, kAraNa sAdhAraNa cAlyA kare gharanI AvakathI. praznakartA : khetIvADI hatI ? dAdAzrI : khetIvADInI AvakathI cAlyA kare. lAMbuM nahIM pAchuM, teya kuTuMba cAle eTaluM ja. praznakartA : barobara. dAdAzrI : saraLa rIte. pitAjIne lAgyuM ke judo ja che A chokaro praznakartA : phAdharanI sAthenA prasaMgo jaNAvo ne ! dAdAzrI : mArA phAdhare mane kahyuM ke "kaMIka kasarata karavI joIe,
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 jJAnI puruSa (bhAga-1) savAre pharavA javuM joIe." meM kahyuM, 'pharavAno TAIma nathI maLato. tyAre kahe, "e to kADhavo joIe, zarIra sAruM rahe.' tyAre meM kahyuM, "jaIzuM." tyAre kahe, "kaI bAju jaIza ?" tyAre meM kahyuM, 'Ama bhAgoLa tarapha.' tyAre kahe, "nA, ApaNuM peluM najIkanuM khetara che tyAM jaje." meM kahyuM, "khetaramAM jaIne zuM karavAnuM ?" tyAre kahe, 'tyAM AMbA vAvelA che ne, ApaNe A daseka AMbA ropyA che, te e rastAmAMthI thoDuMka emAM bahArathI eka thelImAM daDa laI javo. te daDa thoDo thoDo nAkhI AvavAno." daDa ApaNe tyAM hoya che ne... praznakartA: mATI, hA. dAdAzrI : roDa uparathI daDa mahIM laIne emAM nAkhaje, navarAza maLe tyAre. daDa laI jaIne nAkhIne pAchA AvIe, eTale ApaNe pharavAnuM thaI gayuM ane kasarata thaI gaI. phAdharane nA kahevAya nahIM eTale pachI karIe thoDuMghaNuM. phAdharane nA nahIM paNa meM kahyuM, "mane evI AMbAnI lAlaca nathI, e kerIo khAvAnI mane kaMI lAlaca nathI. A dhaMdho mAro nahoya. jene kerIo khAvI hoya te nAkhe." te thoDA vakhata pachI e khetara vecyuM tyAre meM emane kahyuM, "jo AMbA hota to AMbA sAthe vecAI jAta ne ! A dhULa-dhULa dAbelI badhI nakAmI ja jAya ne !' koNe AMbA khAdhA, ane mela ne pULo UMce ! kyAM kheDUtonA kAyadA ne kyAMya jatuM rahyuM badhuM ! huM jANuM ke A duniyAno rivAja, jenA hAthamAM khetara che tenI kerI. AMbA (kerI) pachI ghera lavAya ke nA lavAya khetaramAMthI ? praznakartA: vecyA pachI to na lavAya. dAdAzrI : to ApaNe dhULa nAkhelI nakAmI jAya ? daDa nAkheluM nakAmuM jAya ? kema ema ApaNe nAkheluM ? praznakartA : daSTi upara AdhAra. dRSTi badalAya to e daDa barobara che, bIjAne gayo ema. dAdAzrI : nA, paNa A badhI phasAmaNo che ! eTale mArA pitAe
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ [6] phAdhara 161 kahyuM ke "A jANato haze aMdarakhAne ke AnuM AvuM thavAnuM che evuM !" meM kahyuM, 'tamAre je mAnavuM hoya e mAno." tyAre kahe, 'tArA janmAkSara bahu UMcA che !' mAre to bhagavAna ja joItA hatA eTale AvuM badhuM tophAna ! kyAM A daDa dAbIe ne A badhA AMbA ucherIe, ne kyAre khAvAnA ne koNa khAze, zuM ThekANuM? A taiyAra kerIo khAva ne chAnAmAnA ! hA, jene bagIcA vAvavA hoya, bagIcAnA mAlika thavuM hoya e bhale rope badhA. ApaNe kaMI AnA mAlika thavuM nathI. ApaNe Ano garvarasa joIto nathI. ghaNAMya garvarasavALA che, e enI meLe vADIo karaze ne eya kerIo Avaze ne ucheraze ! evA ghaNAMya che ! ahIM kaMI khoTa che ? badhI jAtanA loka ! mAre AvuM joItuM nahotuM, mAre to bhagavAna ja joItA'tA. A kerIo-berIonI mane kaMI paDelI nahIM. chatAM A mamatA choDavAnI nathI. mamatA rAkhavAnI paNa kevI ? mAlikI vagaranI mamatA. onarazipa nahIM, TAITala nahIM. mArA janmAkSara bahu UMcA, tethI badhA maryAdA rAkhe praznakartA H AgaLa kahyuM ema ApanA janmAkSara UMcA yoga batADatA hatA ? dAdAzrI : hA, A pada maLavAnuM hatuM te to jyotiSavALAe kaheluM, phAdhara-madharane ke A judI jAtano (putra) tamAre tyAM janma thayelo che ! praznakartA : janmAkSara koNe banAvelA ? dAdAzrI eNe ja banAvelA. A goLa-goLa pIluM banAveluM che. te ahIMthI paccIsa phUTa lAMbuM, te vAMca vAMca kare. te pachI Ama phAdhara badhA mArI maryAdA rAkhe.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 jJAnI puruSa (bhAga-1) phAdhara moTAbhAIneya vaDhavA nA de moTAbhAI mane vaDhatA hatA, jo ke e mArA karatA vIsa varSa moTA, eTale vaDhatA hatA. huM bAra varSano ane e batrIsa varSanA. tyAre bradhara to moTA kahevAya, moTI uMmaranA e. e to vaDhe ja ne have, bAkI phAdhara vaDhyA nathI. phAdhare to bradharane ema kaheluM, ke "ene vaDhIza nahIM. enA janmAkSara judI jAtanA che !" paNa bradhara to vaDhe. te pAchA mArA moTAbhAI laDe ne, to mArA bApujI kahe, 'maNibhAI, ene bolavAnuM nahIM, akSareya kahevAnuM nahIM ene ! janmAkSara to jo, enA janmAkSara joyA che ke ? kahevA jevo nathI A mANasa, ene laDhIza nahIM." praznakartA evuM kahe ? dAdAzrI : haM. toya paNa moTAbhAI to laDyA vagara rahe nahIM ne ! moTAbhAI kharA ne, te prema hato enI pAchaLa, sAco prema. ane sAcA prema khAtara e mane vaDhe to zuM, mAre toya emane nA laTuM. eTale meM to bAno prema joyo, bApano prema joyo, moTAbhAIno prema joyo, badhAnA prema joyA. phAdharane jijJAsAvaza prazno pUcha pUcha karatA praznakartA dAdA, tame pahelethI ja phAdharane prazno karI karIne bahu pUchatA ? dAdAzrI : hA. mArA phAdhara mArAthI, jo ke kaMTALatA nahotA. paNa emane manamAM ema thAya ke "A bahu pUcha pUcha kare che. kAraNa ke "AnI joDe kyAM AvyuM ? A Ane Ama kema kahevAya che ? Ane Ama kema kahevAya che ?" te pUchI pUchIne huM tela kADhI nAkhuM. praznakartA: kaI uMmarathI pUchatA'tA, dAdAjI ? nAnapaNathI ja ? dAdAzrI : sAta varSano hato tyArathI ja. Ane zuM ne AvuM zuM? navuM pUcha pUcha pUcha... jyAM hoya tyAM kazI vAta dharI ke AnuM pUcha pUcha
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ [6] phAdhara 163 karavAnI Teva ! ane phAdharane pelA lokoe kaheluM. phAdharane lAlaca ApelI pelA janmotrI lakhavAvALAe, ke tamArA putra gajabanA puruSa thavAnA che ! ane temAM mahArAja pAchA Ameya kahe, "pUchatA nara paMDitA.' eTale pAchuM badhuM maLatuM Ave. paNa paMDitaya thayA nahIM ne ! ane jJAnI thaI gayA! oLakhI svabhAva jagatano, varyA phAdhara saMge praznakartA: phAdhara sAtheno koI vizeSa prasaMga hoya to jaNAvazo? dAdAzrI : huM eka phero pIrasato hato nAnI uMmaramAM, bAra-tera varSano, te amArA kAkA beThA'tA, amArA phAdhara beThA'tA, badhA jamavA beThA'tA. te sahuthI ochuM zAka mArA phAdharanAmAM mUkyuM ane emanA karatA thoDuM vadhAre kAkAmAM mUkyuM. bIjA badhAne vadhAre mUkyuM. tyAMthI loka samajI gayelA, ke A chokaro jabaro che ! keTalA vinayavALo che ! phAdharane ATaluM ja mUkyuM. jyAre phAdhara mahIM akaLAyA kare ke zAkeya melato nathI. jagata samaje che tamAro ne mAro saMbaMdha. eTale vadhAre nA mUkAya. saheja ja vadhAre paDI gayuM to loka e bAju jue, ke jo enA bApane keTaluM mUkyuM ! phAdharane chetaryA, te pachI khUba pratikramaNa karyA praznakartA : phAdharanI sAthe kaMI bhUla thayelI ? dAdAzrI : hA, amArA phAdharane eka jyotiSIe kaheluM ke "A tamArA ghera moTuM ratna pAkeluM che. ene saMskAramAM jarAka kacAza nA paDe e jotA rahejo." have phAdhara te keTaluMka jue ? huM emane chetaruM to e keTaluMka jue? huM sinemA-nATaka jovA jauM, bhAdaraNamAM. te jovA jauM pachI e, te phAdhara jANe ke e sUI gayo che. te sUI jauM, pachI UThIne bArI para caDhIne UtaruM. te bA ekalA jANe. bA mane kahe, 'bhAI, tuM paDI jaIza. AvuM nA karIza." meM kahyuM, "nA, mane vaDhaze e. huM to AvuM ja karavAno." AvA badhA tophAna bahu karelA. phAdharane chetarelA, bAne nahIM chetarelA. bA ekalAne je je karuM, te
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 jJAnI puruSa (bhAga-1) kahI dauM. ane phAdhara to vaDhaze evo mane Dara lAge. eTale kahI dauM ke huM gayo ja nathI ne rAte sUI gayo hato.' chatAMya nATaka joI Avyo hou. pAchA loko emane kahe, 'tamAro dIkaro to nATaka jovA Ave che." eTale pAchA kahe, 'tuM kyAre gayo hato? UThyo kyAre tuM ?" meM kahyuM, "e to thoDIvAra jaIne pachI pAcho Avato rahyo hato." eTale A badhAnA pratikramaNa kara kara karelA. gharamAM meM zuM zuM karyuM, Ama zuM zuM karyuM? phAdharanI joDe zuM dago karyo ? e kahe, "nATaka AvyuM che, tAre jovA javAnI jarUra nathI." tyAre kahyuM, "hA, nahIM jauM." ane nATaka joI AvIne bAne khAnagImAM kahI rAkhyuM hoya, ke huM AvuM tyAre bAraNuM jarA ughADuM rAkhajo. eTale bA bAraNuM ughADuM rAkhe. te huM pesI jau haDahaDATa. e badhA gunA ja karyA ne ! amArI hAjarImAM phAdharano dehavilaya praznakartA : mULajIbhAI keTalI uMmare gayelA ? dAdAzrI : pacAsa-ekAvana varSa. praznakartA : ema ? bahu nAnI uMmaramAM gayA ! dAdAzrI : nAnI uMmaramAM paNa te dahADe to ekAvana varSa jIve to bahu kahevAya. praznakartA: e to bahu AnaMda kare loko, vana ujavyuM ema ujave. dAdAzrI : ekAvana-vanamAM Avyo, kahe. praznakartA : (vikrama saMvata) tyAMsInI sAlamAM mULajIbhAI gujarI gayelA, tyAMsImAM eTale Aje sAMITha varSa thayA (saMvata 2043, I.sa. 1987). dAdAzrI : hA, tyAMsInI rela (pUra).
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ [6] phAdhara 165 praznakartA : tyAMsInI rela AvelI eTale sAMITha varSa thayA. eTale phAdhara tamArI keTalA varSanI uMmare gayelA? dAdAzrI : vIsa varSano hato ne phAdhara opha thaI gayelA. zuM baneluM ke amArA phAdharanI tabiyata sArI nahIM, tyAre huM ahIM konTrAkTanA kAmo para jato'to. eTale amArA moTAbhAI maNibhAI mane kahe, 'tuM kAma para rahe, huM phAdharanI khabara kADhI AvuM. huM jarA maLI AvuM chuM." meM kahyuM, "sAruM tyAre, tame jaI Avo. pachI huM AvIza." te IcchA mArI bahu, vakhate deha chUTI jAya to ? pachI mArA bradhara che te bhAdaraNa gayA te dahADe. te dahADe borasada ne bhAdaraNanI vacce pelI gADIo nA cAle, te ghoDAgADI maLI. koI vakhata aise hI calane kA ! te e gayA pachI thoDIvAra pachI mane kudaratI rIte sahaja mahIM vicAra Avyo ke lAva ne, heMDa ne bhaI, ApaNeya javA dyo ne, kya khabara kADhI AvuM. A kAma bIjAne soMpI dauM ane huM paNa jAuM." eTale huM paNa bApujIne maLavA gayo. meM e kAma bIjA badhAne soMpI dIdhuM ane huM to upaDyo ne ghoDAgADImAM besI gayo. pachI maNibhAI to pAchA AvatA'tA tyAM, jovA gayA'tA tyAMthI ane mAruM AvavuM, te sAmA bhegA thayA. temaNe mane pUchayuM ke "tuM Avyo ke ?" meM kahyuM, "hA, mane mahIMthI vicAra Avyo ke jauM, te huM badhAne kAma soMpIne Avyo chuM." tyAre emaNe mane kahyuM, 'to have tuM tyAM ghera jA ane have huM kAma para pAcho jAuM chuM. tuM raheje hamaNAM be-cAra dahADA, bApujInI tabiyata narama che te. huM tyAM karI laIza badhuM." eTale bradhara tyAM pAchA gayA ane huM "phAdhara' pAse Avyo. eTale emaNe rAtre ne rAtre javAnI taiyArI karI dIdhI, tyAM sudhI e jatA na hatA. huM Avyo eTale taiyArI karI, nahIM to tyAM sudhI taiyArI nahotA karatA. te bA kahe, 'sAruM thayuM tuM Avyo. Aje to vadhAre kharAba hAlata che." pachI thoDIvAre opha thaI gayA. rAte ne rAte ja musApharI pUrI karI. te Avyo ne phAdhara upaDyA ! eTale jenA khabhe caDhavAnuM hoya tenA ja khabhe caDhAya. huM cAra ja kalAka agAu Avelo vaDodarethI, te
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) Agale dahADe moTAbhAI AvelA. paNa jene khabhe nanAmI caDhavAnI hoya, hisAba hoya te cUkavAya che. 166 te ahIM mArA khabhA upara javAnA hatA, te e rIte gayA. amArA RNAnubaMdha pUrA karyA. loko pachI kahe ke bhaI, Ane khabhe ja caDavAnuM lakheluM. te caDIne gayA enA khabhe, maNibhAIne khabhe nahIM, evuM loka khoLI kADhe badhuM. badhAne hajI phAdhara che, mAre kema nahIM ? huM vIsa varSano thayo, tyAre phAdhara opha thaI gayA. tyAre mane samajAyuM ke meM zo dago karyo'to, tethI A phAdhara opha thaI gayA. te tarata khabara paDI gaI mane. ane madhara nirAMte pacAseka varSa sudhI rahyA. eTale A dagA ne phaTakAne lIdhe A badhuM. te A dagA-phaTakA choDI devAnI jarUra che have badhI. badhe A jyAM jyAM AvuM baneluM ne, tyAM badhe kudaratane tyAM noMdha hoya. te mane tarata khabara paDI ke AnuM zuM ? lokone to pacAsa-pacAsa varSanA thaye paNa phAdhara hoya che ne mAre zuM che ? paNa e gunA karelA. praznakartA : phAdhara opha thaI gayelA emAM zuM guno hoya ? dAdAzrI : e dagA-phaTakA ja karelA ne ! eTale e pitRbhAvanA dagA-phaTakA karelA ne dagA-phaTakAnuM pariNAma maLyuM. ane mAtRbhAvamAM evuM nahIM kareluM, te mAtRbhAva rahyo. cAlo have, vAta navI nIkaLI. A mArA phAdharanI vAta nIkaLI. eya meM hisAba kADhyo'to. meM kahyuM, 'vIsa varSe A badhAnA phAdhara che ne mAre kema nahIM ?" nA hovA joIe baLyuM, phAdhara ? vyavahAra to sAro joIe ne, Akho ? mA-bApatI sevA e pratyakSa-rokaDuM praznakartA : Apa pahoMcyA ne cAra kalAkamAM ja phAdhara gayA, te ApanI sevA nA lIdhI ?
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ [6] phAdhara 167 dAdAzrI : nA, pachI meM bAnI sevA karelI. bApujI vakhate mArI vIsa varSanI uMmara hatI, eTale juvAnajodha uMmara hatI. bApujIne khabhe caDhAvIne laI gayelA eTalI sevA thayelI. pachI hisAba jaDyo, ke "mUA, AvA to keTalAya bApujI thayA ! have zuM karIzuM?" tyAre kahe, "je che emanI sevA kara. pachI gayA e gaoNna. paNa atyAre hoya to tuM emanI sevA kara. nA hoya to ciMtA nA karIza. badhA bahu thaI gayA. bhUlyA tyAMthI pharI gaNo. mA-bApanI sevA e pratyakSa rokaDuM che. bhagavAna dekhAtA nathI, A to dekhAya che. bhagavAna kyAM dekhAya che ane A mA-bApa to dekhAya che.' jIvanamAM je karyuM hoya te ja chelle bheguM thAya. praznakartA : phAdharanI mRtyu vakhate kevI sthiti hatI? dAdAzrI : e to mArA phAdhara maravAnA thayA ne, tyAre phAdhara pAse amArA eka phoI hatA raIbA, te phAdharanI chellI rAtre mane kahe che, "tuM khasa bhaI." kahyuM, "zuM kAma che tamAre ahIM ?" to kahe, "mane bolavA de nAma, bhagavAnanuM." eTale te ghaDIe pAchA te AvIne moTethI mahIM phAdharanA kAnamAM kahe che, "bolo rA....ma.." zuM kahe che ? praznakartA : bolo, rAma. dAdAzrI : te kAnamAM bolyA ne, te eTalo moTo avAja thayo ke mahIM jIva Ama to bhaDakelo hoya, te AthI vadhu bhaDake. tyAre meM kahyuM ke have rahevA do ne. mahIM paDagho thAya che, nA bolazo. UlaTuM ahIMthI moTuM khaseDI nAkho. vagarakAmanuM ahIM AgaLa to mahIM lAuDa spIkara jevuM lAge. moTuM lAuDa spIkara bolyuM hoya ne, evuM lAge. te mahIM jIva bhaDake bicAro. eTale meM emane kahyuM, "bolI rahyA ! have mAthAphoDa nA karazo UlaTA. te bolavAnA hatA tyAM sudhI nA bolyA ne have kyAM bolaze ? te "rAma bolo, kahe che. jo pahelAM karyuM hoya to atyAre bheguM nA thAta badhuM? je sAmAna hoya te badho bhego thaI gayo.
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 jJAnI puruSa (bhAga-1) A have zuM kAmanuM ? have A atyAre jatI vakhate, gADImAMthI utaratI vakhate ApaNe kahIe, "kema cho ? majAmAM cho, tabiyata sArI che ?" to mUo, UlaTo poTaluM mAre ! alyA mUA, UtaravA to de nirAMte. tyAre have ene khabara kaMInI pUche che ? A to huM mArA phAdharanI hakIkata kahuM chuM. huM to vIsa varSano hato ne, samajI gayo. meM kahyuM, "A mahIM atyAre bhaDakATa thAya ne nakAmo avAja thAya. A loko kaI jAtanA che te ? mahIM bhaDakATa zuM kAma karo cho ? baLyuM. ene jIvavA do ne sArI rIte ! mahIM e DhamaDhola vadhAre paDatuM) thAya bicArAne !" have te ghaDIe 'rAma, rAma' kare zuM dahADo vaLe? A vagarakAmanA te ghaDIe "jaya jinendra bolo, 'jaya jinendra.' alyA mUA, zuM kAma bola bola karo cho A TAIme ? sAjA hatA te ghaDIe besavA nA dIdhA ThekANe ! tyAre kahe, "khAMDa laI Avo, A laI Avo." chelle TAIma Ave AkhA jIvananuM saravaiyuM praznakartA : dAdA, A chellA kalAkamAM amuka A tibeTanA lAmAo amuka kriyAo karAve che. jyAre mANasa maraNa pathArIe hoya che, tyAre lAmAomAM ema kahe che ke e loko enA AtmAne tuM AvI rIte jA, athavA to ApaNAmAM je gItAnA pATha karAve che ke koI sArA zabdo ene kahevA. enAthI enI para chellA kalAkamAM kaMI asara thAya kharI ? dAdAzrI : kazuM vaLe nahIM. tame bAra mahinAnA copaDA lakho cho, te dhanaterasathI tame napho mAMDa mAMDa karo ane AkhA varasanI khoTa kADhI nAkho to cAle ? praznakartA nA cAle. dAdAzrI : kema ema ? praznakartA : e to AkhA varSanuM ja Ave ne !
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ [6] phAdhara 169 dAdAzrI tyAre peluM AkhI jiMdagInuM Ave ! A to loko chetare che mUA ! lokone mUrakha banAve che ! praznakartA : paNa dAdA, mANasanI chellI avasthA hoya, jAgrata avasthA hoya, have te vakhate koI ene gItAno pATha saMbhaLAve, agara to bIjuM kaMIka zAstranuM saMbhaLAve ane enA kAne jo paDe... dAdAzrI : jo e mANasa pote kaheto hoya, enI IcchA hoya to. e rAma kaheto hoya to rAma ! paNa e atyAre zemAM hoya e tamane zuM khabara paDe? atyAre to e kyAMya haze ke "mAro nAno chokaro ThekANe paDavAno bAkI che !' maraNa vakhate to AkhI jiMdagInuM saravaiyuM Ave. ekadama nAma levAnuM kahe to zuM thAya? tyAre ApaNA loka AvuM pakaDAya pakaDAya kare. e kahe ke "mane helpa karo" to barobara che. mAre AvI IcchA che. e samajaNane TakAvavI joIe paNa bhAna nA hoya ane pachI kAnamAM "rAma rAma" karIe to rAma kemanA rahe te ? kayA rAmanI vAta karo cho ? rAma to badhA bahu jaNanA chokarAM che. dazarathanA chokarAnI vAta karo cho ? evuM cAle nahIM A badhuM.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] moTAbhAI rAjavaMzI puruSa jevA lAgatA moTAbhAI praznakartA: dAdA, ApanA bhAI kevA hatA ? dAdAzrI : amArA moTAbhAI joyA hoya to rAjapuruSa hatA ! evA mANasa meM joyelA nahIM, gAyakavADa sarakAra jevA dekhAtA'tA. Ama dekhAvaDA mANasa. ApaNane khabara paDe, rAjavaMzI puruSa. praznakartA bradhara tamArAthI keTalA moTA hatA, dAdA ? dAdAzrI : vIsa varSa moTA, phAdhara jevA. moDhA para parsanAliTI ane pATIdAra Ama dekhAvaDA ! raMga to mArA jevo ja. ghauM raMganA hatA paNa dekhAvaDA hatA. AMkha-bAMkha evI, kapALa moTuM hatuM. te bAne eka dahADo meM kahyuM, "A maNibhAInuM kapALa kevuM sarasa che ne mAruM kapALa AvuM kema ? A maNibhAInuM kapALa bahu sAruM che ne mArA kapALamAM ahIM vALa Uga Uga thAya che, te kapALa moTuM thatuM nathI mane." tyAre bA kahe, "emanuM phakIranA takiyA jevuM (moTuM kapALa-kapALamAM vALa ochA evuM) kapALa che, tAruM kapALa sArAmAM sAruM kahevAya." kayuM kapALa sAruM teno abhiprAya mane samajaNa paDatI nahotI. eTale peluM loka
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] moTAbhAI 171 'kapALa moTuM moTuM kahe evI kaMI kahevata hatI pahelAM ke ghoDAnA kadanuM kapALa... eTale nAnapaNamAM davA hau copaDelI baLI, paNa kazuM vaLyuM nahIM. paNa bAe kahyuM ke "bhaI, kapALa to tAruM sAruM che." evuM kahyuM tyArathI samajI gayo. pachI mane samajaNa pADI ke kapALa keTaluM joIe ? tyAre kahe, "jo bhaI, A bhAga, A bhAga ne A bhAga, (kapALa, kapALathI nAka, nAkathI dADhI) A traNa sarakhA dekhAya e kapALa kahevAya." eTale mane samajaNa pADI dIdhI, mAruM samAdhAna karI ApyuM emaNe. jovA jevo vaibhava moTAbhAIno maNibhAI to e jamAnAmAM pharsTa klAsa kapaDAM paheratA. ohoho ! kevA kevA koTa ne badhuM! hA, te amArA bhAIne pAchuM joIe kevuM ? e to jANe nahoya kheDUtanA dIkarA ! te unALAno Dresa judo, comAsAno kesa judo, voTara praphavALo ane ziyALAno Dresa judo. te evuM che, unALAmAM che te heTa paheratA'tA, ziyALAmAM che te pheMTo paheratA'tA ane comAsAmAM reIna koTa paheratA'tA. comAsAmAM pelo varasAda mahIM pese nahIM evo Dresa pahere. eTale traNa sijhananA traNa alaga Dresa hatA. amArI kapaDavaMja pAse jamIna hatI basso vIghA. tyAM AgaLa ghoDI-boDI badhuM rAkhe. moTAbhAI e ghoDI upara bese to ghoDI rADa pADe (jorathI haNahaNATa kare) ane pheMTo paherIne e Ama rAjakuMvara jevA phare. moTAbhAI prinsa jevA mANasa hatA. praznakartA: tameya bAMdhatA'tA pheMTo ? dAdAzrI : rAma tArI mAyA ! mArI TopI A je che te, ethI vadhAre nahIM. praznakartA: tame evuM nahIM kareluM, dAdA ? dAdAzrI : mane to kazuM nahIM AvuM badhuM. huM to sAdo mANasa, e
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 jJAnI puruSa (bhAga-1) bhAI rAjezrI mANasa. janmyA'tA tyAreya rAjezrI tarIke ane meM evuM joyuMya nathI, sukha emaNe je joyuM che te. praznakartA : pelI ghoDI upara nahIM beThelA ? dAdAzrI : ghoDI upara beThelo ne ! bAkI emano vaibhava joyelo, te vaibhava bhogavelo, basa eTaluM ja. parsanAliTI ne tejasvI AMkhone lIdhe phaphaDe badhA mArA moTAbhAI to parsanAliTIvALA. emanI hAI parsanAliTI hatI, "mena oNpha parsanAliTI." e jhaverabAne peTe siMha jevo pAkelo puruSa ! te dekhAyeya siMha jevA ! puNyeya che ne, te pATIdAra jabarajasta pAkelA. so-basso mANaso beThuM hoya to habakI jAya, bhapakI jAya emane dekhIne evI jabarajasta parsanAliTI. emanI AMkha dekhIne bhaDakI jAya loko, moTA oNphisaroya. huMya bhaDakato'to ne mArA phAdhara hau bhaDakatA'tA. emanI parsanAliTI eTalI badhI te bahAra pAMca-pacAsa mANasa UbhuM hoya ane e bahAra nIkaLe ne, to pelA badhA AghApAchA thaI jAya, ema ne ema ja. sUbA-sarasUbA hoya toya badhA emane dekhIne dhrujI jAya. phojadAra badhA AghApAchA thaI jAya emanI AMkha ne moTuM jotA. sIno (caherAno dekhAva) ja evo hato emano. moDhA uparano sIno dekhatA ja loka camake. amArA bhAdaraNanA ekeeka pATIdAra emane Ama dekhatA ja thatharI jAya. e pote cAle to emanI AMkha paDatA ja, khAlI dRSTithI ja AghApAchA jatA rahe so mANaso evuM emanuM lAITa hatuM. emanI AMkho to bhAre pratApI, vAgha jevI tejasvI. emanI AMkha jotA to ahIM khaMbhAtamAM koI pesenjara Ubho nA rahe. AMkha evI jabarajasta, kaDaka mANasa evA. emanI AMkhamAM eTaluM badhuM teja, huM hau phaphaDato'to ne, jANe ziyALavo phaphaDe evI rIte Ama Ama thAya ! emanI sAthe bahu bolAya nahIM, vAtacIta nA thAya.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] moTAbhAI 173 pUrvabhavatA yogI te jabarajasta "o' paDe praznakartA tamane maNibhAInI bahu bIka lAgatI, dAdA ? dAdAzrI : bahu, siMha beThelo hoya to jau paNa A mahIM beThelA hoya to nA javAya. mane to emane jotA ja pasIno thaI jato'to. emane jotA ja gabharAmaNa thaI jAya. magaja bahu kaDaka ne prabhAvazALI, te mane hau Ama Ama thAya, phaTAkA mAre. emane jotA ja bIka lAge. praznakartA : zenI bIka lAge, dAdA ? dAdAzrI : e AMkha ja evI hatI emanI, te mane bahu bIka lAgatI'tI. mane bahu bIka lAge, emanI joDe rahevAmAMya. e AMkha ja judI jAtanI ! te loka ethI ja bhaDake ne ! ane Ama emanuM moTuM ja dekhe to bhavya, paNa moTuM jotA ja bhaDakATa thaI jAya ! praznakartA : paNa moTAbhAIno Dara kema ? dAdAzrI : bahu Dara, e moTAbhAIno mane Dara e peluM huM nAno hato tethI Darato'to evuM nahIM, paNa mArA moTAbhAI jyAre bahAra nIkaLatA hatA tyAre A jogIdAsanI AkhI poLa bhaDakatI hatI ane sarakArI oNphisamAM jatA tyAre AkhI oNphisa bhaDakatI hatI. kAraNa ke emanI parsanAliTI evI. bahAra nIkaLe to jANe siMha bahAra nIkaLyo evuM dekhAya pelAne ! AMkha ja evI dekhAya. kAraNa ke evuM zIleya kharuM, mahIM amuka prakAranuM. paNa je zIla haze te pUruM hota to A judI ja jAtanA mANasa hota ! praznakartA : paNa je kAle ApaNe vAta karatA hatA e zIlavAna emane kahevAya ne ? tame je kIdhuM ke zIlavAna jo Ave to sApa suddhA upara caDI jAya. dAdAzrI : nA, paNa e evA zIlavAna nahIM. e to ahIM (vaDodarA) AvIne pachI zIla badhuM likeja thayeluM, paNa kaMIka raheluM. prabhAva ja evo, bhalabhalA ThAkoraneya prabhAva nA hoya evo A (emanI) prabhAva ane vANIya evI. ane "o" (prabhAva) eTalo badho paDe. prabhAva moDhA
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 jJAnI puruSa (bhAga-1) parano ! e yogIpaNuM kahevAya. te jotA ja bhaDaka lAge ApaNane. eTalo badho tApa lAge ke na pUcho vAta. praznakartA: nA, paNa have A lU maLI ke kema bhaDaka lAgatI hatI ! pUrvajanmanA yogIne, ane yogIno tApa puSkaLa hoya. dAdAzrI : bahu tApa, bahu tApa. emanI joDe sUI gayA hoya toya sahana nA thAya ApaNAthI, evo tApa hoya. bhAIe karI Takora, "tane ghoDI para besatA na AvaDyuM' praznakartA : dAdA, maNibhAIe tamane koI Takora karI hoya, bhUla batAvI hoya evo koI prasaMga kaho ne. dAdAzrI : maneya eka phero amArI ghoDIe pADI nAkhelo. pachI meM ghera AvIne amArA moTAbhAIne kahyuM. have tera varSanI uMmare huM kahuM ke "A ghoDIe mane pADI nAkhyo, mane lAgyuM che. tyAre e kahe, "ghoDI ATalI badhI kiMmatI, te pADI nAkhatI haze? tane besatA AvaDyuM nahIM hoya." mane pAchaLa bahu vicAra AvyA ke AvaDI sarasa ghoDI koIne pADatI nathI. mane eNe pADI nAkhyo ke huM paDI gayo ? mane besatA nA AvaDyuM ke eNe pADI nAkhyo ? pachI mane samajAyuM ke mane besatA ja nahIM AvaDyuM. huM samajI gayo. meM kAnapaTTI pakaDI. ApaNane besatA nA AvaDyuM. akarmI paDI jAya ! pAcho lokone kahe zuM ke "ghoDIe mane pADI nAkhyo." ane A ghoDI eno nyAya kone kahevA jAya? tane ghoDI para besatA nathI AvaDatuM emAM tAro vAMka ke ghoDIno ? ane ghoDIya besatAnI sAthe ja samajI jAya ke A to jaMgalI janAvara be, Ane besatA AvaDatuM nathI." gussAmAM pheMkI dIdhA sTava ne kapa-rakAbI praznakartA : moTAbhAIno Avo tApa, prabhAva to bhAbhI sAthe emano kevo vyavahAra hato?
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] moTAbhAI 175 dAdAzrI : amArA moTAbhAI bahu AkarA. te eka vakhata mahemAna AvelA. te mahemAnane saheja utAvaLa haze, eTale "cA jaladI mUkAvo" kahe che. mane kahe che, "tuM kahI Avyo cA mUkavAnuM ?" meM kahyuM, "hA, kahI Avyo." te bhAbhIne jaladI cA mUkavAnuM kahyuM. te amArA bhAbhI che te sTava saLagAvavA gayA paNa sTava barAbara saLage nahIM. te sTavamAM pIna kaMI nahIM AvatI hoya ke evuM tevuM kaMIka thayuM haze, pahelAM to evuM hatuM ne badhuM ? A to sAMITha varSa pahelAMnI vAta karuM chuM. avamAM pIna nAkhe ane mahIM bharelo kacaro nIkaLyo nahIM. mahIM pheMkApheMka kare. sTavane mAra-mAra kare upara, eka kAMkarI bharAI haze, to te dahADe sTava barAbara cAlyo nahIM. te amArA bhAbhIne cA mUkatA jarA vAra lAgI. moTAbhAI utAvaLamAM hatA, te pachI Ama bhAMjagaDa thaIne eTale amArA bhAIno jarA mijAja khasI gayo. eTale pachI mArI bA AgaLa bUmAbUma karavA mAMDyA ke pA kalAka thayo, atyAra sudhI to rasoI pUrI thaI hoya ane cAnuM ThekANuM nathI. eTale A to akaLAyelA mANasa, have e zuM nA kare ? eTale e to cIDhiyA khAIne aMdara AvyA ane cIDhamAM ne cIDhamAM kahe, 'tArAthI kazuM nathI thatuM.' te pelA utAvaLa karavA gayA, te utAvaLamAM pIna mAravA gayA, te pIna mahIM bhAMgI gaI eTale bhaI vadhAre cIDhAyA. pachI bhaIe zuM karyuM ? emaNe to gusse thaIne sTavane UMcakIne bahAra pheMkI dIdho haDahaDATa. saLagato sTava pheMkI dIdho. ane kapa-rakAbI hatA ne, te eneya lAta mArI pheMkI dIdhA. A tapasvI to bahu krodhI hoya. kyAre zuMnuM zuMya karI nAkhe ! zUre caDe to zuM nA kare ? praznakartA: hA, e barAbara che. zUre caDyo zuM nA kare ? dAdAzrI : pelI ajJAnatA ne zUra caDe pAchA, te badhuM bahAra pheMkI dIdhuM. te mane hasavuM AvyuM.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 jJAnI puruSa (bhAga-1) te badhA mahemAna aMdara beThelA. te meM kahyuM, "have zuM karazo ?" tyAre kahe, "zuM kare have ? pAchale bAraNe rahIne cA laI Ava haoNTalamAMthI, kyAMkathI." meM kahyuM, "haoNTalanuM nA lavAya. huM ahIM sTava laI AvuM chuM joDavALAno. pachI kahyuM, 'have kapa-rakAbI lAvavA nahIM paDe ?" tyAra pachI thoDIvAra rahIne kahe che "lAvavA to paDaze ne !' AnI Aja bhAMjagaDa ! te meM kahyuM, "A kapa-rakAbI phoDI nAkhyA, te nA phoDI nAkhata to sAruM paData ne ! to kahe, "hA, te rIsa rIsamAM nAkhI dIdhA. bolo have, enuM zuM.... AvuM jagata ! badhA kapa-rakAbI nAkhI dIdhA. zuM Amane zobhe ? te sTava bahAra pheMkI dIdho, kapa-rakAbI badhA pheMkI dIdhA ne AvuM badhuM ! AvuM pachI mANasa akaLAyane narI akaLAmaNa ja UbhI kare che. A pelA cA mUkanAranA manamAM to zeraDA paDe ne baLyA ! A be badAmonI cA ne tophAna keTalA badhA? ane bhAbhI zuM kare che ? Ava kharAba hoya to e zuM kare ? praznakartA : paNa e samaje nahIM ne emAM ! dAdAzrI : nA, paNa evA kevA mahemAna ke bhagavAna karatAya moTA? mahemAnane kahIe, 'bhaI, sTava saLagato nathI. koI hoziyAra cho AmAMthI, to jarA saLagAvI Apo ne." emAM kaMI ochuM e thAya che ? ApaNo bhAva che ene cA pAvAno. paNa AvuM nahIM te. mahemAna AgaLa AbarU rAkhavA Ama pheMke. AbarUdAra mANasane kapaDAM paheravA paDatA haze? A zA hAru ? AbarU DhAMkavA hAru kapaDAM pahere che. huM bahAra badhuM joI Avyo chuM. A badhA nakazA ema kaMI huM bhUlI jau ocho ke ? A nakazA kaMI bhUlI javAya ? A badhA nakazA joyelA hoya ne ? praznakartA : hA, joyelA hoya. dAdAzrI : te sTavane bahAra paDelo joyelo, ne saLagato sTava joyelo ! majA Ave, haju hasavuM Ave e yAda karatA.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] moTAbhAI 177 praznakartA: dAdA, Ama pheMkavAthI badho kacaro nIkaLI jAya ghaNIvAra. dAdAzrI : hA, nIkaLI jAya, saLagavA mAMDe. hA, te amArA bhaIe karyuM evuM, paNa nA nIkaLyo kacaro. pachI amArA bhAbhI kahe che, "e to nAkhe paNa tame laI Avo ne baLyo, sTava to laI Avo. A kaparakAbI to gayA paNa sTava to lAvavo paDe ne ?" te samo karAvIne pachI vAparatA'tA ne ! badhA ema kaMI ema ne ema maphata ApatA haze ? sAta rUpiyA letA hatA, pittaLanA sTavanA. praznakartA: te divase sAta rUpiyA sahelA nahotA. dAdAzrI : hA, saheluM nahotuM. bahu torIvALA te jamavA tA bese paMgatamAM praznakartA: loko emanAthI phaphaDatA evo koI prasaMga jaNAvo ne ! dAdAzrI : poLamAM jainonA gharo kharA ne, te poLamAM zeThiyAone tyAM kaMI jamavAnuM hoya to zeThiyAo phaTAkA mAre ne AkhI poLeya phaTAkA mAre. "maNibhAI sAheba, maNibhAI sAheba" kare. te zeThiyAo zuM kare tamArA jevA ? "mArI dIkarI che, enA lagna che te tamAre AvavAnuM che maNibhAI," te AvIne kahI jAya. kAraNa ke lokone jamADavA paDe ne, poLamAM che eTale. pelI oLakhANa che eTale jamADavA ja paDe ne! lagna vakhate jamavA bolAve amane be bhAIne, paNa mArA moTAbhAIno rivAja zo te jANo cho tame ? mArA moTAbhAI zuM kahe ? "hA, paNa ame koIne tyAM jamavA jatA nathI, koI jagyAe. kAraNa ke amArA moTAbhAIno niyama hato ke ughADe mAthe huM jamavA nahIM besuM. loka jamavA bolAve tyAre kahe, "huM ughADuM mAthuM karIne bahAra jamavA besato nathI koI jagyAe." A to cokhkhuM kahe. praznakartAH lAInamAM nahIM besuM, eya badhuM oNrDinarI lAge. dAdAzrI : he, jame-kare nahIM. pelA kahe, "huM ghera mokalAvuM ?" tyAre kahe, "ghereya nahIM amAre." pachI huM pelAne samajaNa pADuM ke "gharamAM besADo to Avaze, paMgatamAM nahIM bese."
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) te pelA zeThiyAo badhA, AjubAjunA zuM kare ke 'bhaI, tamAre be bhAIone gharamAM besavAnuM.' tyAre e kahe, 'to AvIza, huM gharamAM besIza.' eTale loko gharamAM besADatA'tA. AkhI nAta hoya, game tyAM poLamAM hoya ne jamavAnuM, te maNibhAI jame nahIM. bAkI huM to bahAra besuM. huM to besI jau, mane vAMdho nahIM. ApaNe AvI AbarUvALA nahIM ne ! 178 amAre evo ropha-bopha nahIM, ApaNe to sAmAnya mANasa kahevAIe. emane asAmAnya, te ughADe mAthe pablika vacce jamavA nahIM besuM, kahe. have emAM kyAM pahoMcI vaLAya ApaNAthI ? pachI pelA loko zuM kare bicArA ? AvA ADA mANasa joDe nikAla to kare ne loko, nA kare ? praznakartA : nikAla to karavo paDe ne ! dAdAzrI : emane moDhe koNa kahe ke 'ADA cho' evuM ? 'bhAI, tamArA lIdhe to ame gharamAM jamavAnI vyavasthA rAkhIe chIe. eTale maNibhAI sAheba, tamane gharamAM jamavA besADIzuM' kahe che. te gharamAM pATalA mUkIne enI upara besADI jamADe. poLamAM bahAra jamavA nA besADe koI. ane poLano koI paNa mANasa evuM nathI kahevA Avyo ke 'maNibhAI sAheba, tame jamavA beso, badhA loka beThA che temAM.' emane gharamAM besADe kAyamane mATe. emane ne mane beune gharamAM besADatA, bIjA badhA bahAra bese. AkhI nAta bahAra bese. magaja evuM te emane gharamAM besADavA paDe. te koI dahADo ughADuM mAthuM karIne rastA upara jamavA beThA nathI, koI jagyAeya. jAnamAM gayA hoya tyAMya emane ko'kanA gharamAM ja besADavA paDe. lAInamAM jamavA nA bese koI dahADoya. A torI kaMIthI ? kayA dezamAMthI AvyA teya khabara nA paDe ! jo ke emanA A badhA kAyadA mane nA game paNa mAre emanI joDe besavuM paDe ne ! ApaNo ropha paDI jAya ne ! ApaNane besADe to emanoya ropha paDe. emanI joDe maphatamAM mAro hau ropha paDe. have zuM Avaka hatI ? zakoya Avaka nahotI. temAM milakatamAM zuM ? kazuMya nahIM ne ! bUmAbUma
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] moTAbhAI 179 bahu, kUdAkUda bahu, AvuM A. paNa pANIdAra keTalA te ! e kSatriyonuM lohI evuM. pUrvatI puNyanA lIdhe loko rAjAnI jema rAkhe praznakartA : pahelethI niyama hato ne emano ? dAdAzrI : emane loka 'miyAMpaNI bahu che" kahetA hatA. miyAMpaNI kema kahe ? bAdazAhI hoya to miyAMpaNI nA kahe. A to ghera bAdazAhI nahIM. praznakartA : bAdazAhI nahIM eTale ene miyAMpaNI kahe ? dAdAzrI : tyAre bIjuM zuM kahe ? bahu miyAMpaNI, paNa moDhe kahI juo joIe ! praznakartA: moDhe nA kahe. ApanA moTAbhAInI je vAta karI, e gayA janmanI saMcita puNyanA hisAbe e miyAMpaNI rAkhatA hatA ne? dAdAzrI : zenA hisAbe ? praznakartA : e moTAbhAI jyAM ema kahe ke "huM bahAra nahIM jamuM ne huM aMdara jamIza" paNa e emanI puNya haze tyAre ja e pramANe loko vartatA hatA ne? dAdAzrI : jabarajasta puNya, rAjA jevA rAkhatA hatA. Aje nathI hAtha para, paNa pahelAnuM kaMI haze ! praznakartA: pahelAMnuM haze. dAdAzrI : bahu moTI puNya kahevAya, tamArI vAta sAcI che. puNya vagara to loka bolAve ? koI jamavA na bolAve. bahAra jamavA nA bolAve ne ! bahAra besIe toya nA bolAve. A to zuM kahe ? 'bahAra nahIM, aMdara gharamAM besADIzuM." ane lokoe besADelA. meM joyelA, mane hau besADe.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 jJAnI puruSa (bhAga-1) chokarAM zuM dhADe tevA che, te ta thayA chokarAM mane loko kahe che, "tame be bhAIo chokarAM vagaranA kema? AvuM vyavasthita tamArA be bhAIonuM haze ?" tyAre meM kahyuM, "amArA bhAIne chokarAMnI koI vAta kare ke chokarAM hAru tame pharI paraNo. kAraNa pahelI vAranI bAIne chokaro hato, te chokaro marI gayo ne bAIe marI gaI. te pachI pharI bIjI vakhata paiNyA hatA ane pAchuM trIjI vakhata kahe, "pharI paiNo." tyAre moTAbhAI kahe, "chokarAM zuM dhADe devA che ?" bolo have, vyavasthitamAM nA ja hoya ne, jyAM AvI vANI nIkaLe !" eTale ame beu bhAI evA. A chokarA-chokarAMnI kAMI paDelI nahIM. praznakartA : dAdA, "dhADe devo' e zabda jarA samajAvo ne. dAdAzrI: lazkaramAM Ubho karIne pAcho laDavA mokalavAno che, ene dhADe devAno che, kahe che. dhADa, dhADamAM kahyuM ane amAre koI paTelane chokaro thayo hoya ne peMDA vaheMcatA hoya tyAre moTAbhAI zuM kahe ? "alyA mUA, e to rAjAne tyAM janmelo hoya to ThIka che, A mUA eka kharapaDI (ghAsa niMdavA mATenuM nAnuM hathiyAra) vadhI emAM zuM vaheMce che ?" e tiraskAramAM bole ene. te eka phero amArA mAmA ne mAmI emano chokaro nAnakaDo haze ne, varSa-doDha varSano, te DaoNkTarane tyAM laI javAno. te mAmI amane kahe che, "bhANAbhAI, heMDo mArI joDe. A bAbAne dekhADavA teDI javo che." te bhAI kahe, 'haMDo, huM AvuM chuM." te bhaI hau mAmInI joDe joDe eka DaoNkTarane tyAM gayelA. pachI davAkhAnAmAMthI AvatA'tA, te rastAmAM taLAva AvyuM. te taLAva dIThuMne to moTAbhAI mAmIne kahe che, "A locAne mahIM nAkhI do." have AvA mANasa, zuM karavuM ? Amane kaMI chokarAMnI paDelI nA hoya. praznakartA : eTale yogI ja ne, barAbara yogI. dAdAzrI : e to zuM kahe ? "chokarAne dhADe devo che ?" pachI
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] moTAbhAI 181 bolo, tyAM e buddhinA AzayamAM ja nA hoya. te pharI thAya ja nahIM, chokaruM ja nA thAya. e to chokarAnI IcchA karI hoya to thAya, mahIM AzayamAM hoya to. badhuM tamArI IcchA pramANe ja baneluM hoya che, e buddhinA Azaya pramANe. paNa "dhADe devA che e kahetA hatA ne, te huM hau nAno hato tyAre bolato hato, "dhADe devA che ?" paNa pachI samajAI gayuM ke AvuM nA bolAya. paNa chokarAne mATe pachI mAgaNI nahIM karelI. mUA, A vaLagaNa ATaluM ochuM che, te vaLI pAchuM A vaLagaNa vadhAruM ? te pAcho bApa thAya, te Ama loco nAkhIne ThaMDavuM paDe. bApA thavA gayA ! eTale pUrvabhavanA mAgatA RNAnubaMdha evA hoya nahIM ne ! te ATaluM jarA RNAnubaMdha hoya, te pUrA karavA Ave che. paisA ekalAnuM nahIM, kaSAyonuM hoya, ahIMnuM badhuM hoya. AvIne bApane mAre tyAre enuM RNa pUruM thAya, tyAre hisAba cUkavAya. AvA badhA hisAba hoya che. rAjezrI ne dayALu, te lokone madada karatA praznakartA H dAdA, kahe che ne ke krodhI mANasanuM dila bahu sApha hoya, te moTAbhAInuM dila kevuM hatuM? dAdAzrI : hA, amArA maNibhAInuM bahu moTuM mana hatuM, rAjazrI mananA hatA, hoya te badhuM ApI de. rastAmAM ko'ka kahe ke mAre AvuM du:kha che, to e ApI de. bahu ApI detA'tA. rastAmAM tame kahyuM hoya, ke mAre AvuM badhuM thayuM, to tamAruM du:kha badhuM laI le. 'tamAruM lAvo" kahe, evA mANasa hatA. Ama bahu dayALu, lAgaNIvALA mANasa toya bhoLA bicArA. keTalAka rAjezrI mANasa te bhoLA bahu hoya, diladAra hoya mANasa e. huM bhoLo nahIM, e pahelethI bhoLA. emane jarAka galIpacI karo ne, to je mAge e ApI de. huM nA ApI dauM, huM samajIne ApuM. praznakartA : paNa dAdA, e khumArI che. dAdAzrI : bahu jabarajasta. ane jamADe ahIMyA AgaLa rasoDe.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 jJAnI puruSa (bhAga-1) keTalAka mANaso pahelAM che te bapora thAya eTale cA pIvA nIkaLe, ahIM zaheramAM hauM. ApaNA maNibhAIne tyAM evA ghaNAM mANaso AvatA hatA. te ghare cA mUke nahIM, ha. be jaNa hoya ne, te eka jaNane kahe, 'tuM Ama jA, huM Ama jau chuM." te ghare cA-bA mUke nahIM, pIve nahIM. atyAra sudhI meM to joyeluM A badhuM. maNibhAI to rAjezrI mANasa te kaMI bole nahIM, kazuMya. AvI tevI bhAMjagaDa nahIM. huM bahu jhINo mANasa, huM hisAba khoLI kADhyuM ke A AvyA cA pIvA, paNa moDhe nA boluM. moDhe to ema ja kahuM, "Avo-padhAro, paNa manamAM lAge ke cA pIvA Avyo. mane banAvI jAya e game nahIM. majUrono pakSa laI, phojadArateya karyo narama praznakartA Ape kahyuM hatuM ke moTAbhAIthI phojadAra, moTA oNphisaro badhA phaphaDatA, to evo koI prasaMga kaho ne ! dAdAzrI : amArA moTAbhAI, te emano konTrAkTano dhaMdho. te phojadAra kAThiyAvADI majUrone pesavA nA de, majUrone TaiDakAve. te majUro ene eka-be rUpiyA Ape. te moTAbhAIe jANyuM ke A phojadAra majUronuM khAI jAya che. te eka dahADo corA upara moTAbhAI beThelA, temaNe phojadArane AvatA joyA. te phojadArane kahyuM, 'tame phojadAra ke ? tame amArA mANasa pAsethI paisA lIdhelA, te ahIM to kAyado nathI." te bAjumAM DAMga paDelI te phojadAra sAme ugAmI ! alyA ! majUrone lUTe che ? te phojadAra to nATho ne bhAI pAchaLa doDyA. tyAre pelo kahe, "meM tumhArI gaiyA (gAya) huM." te pachI moTAbhAIe ene choDyo. tethI amArA moTAbhAI kahetA, 'pahelo ghA rANAno." A to phojadAra sAme narama thAya to phojadAra caDhI bese ke "kema AvA majUro lAvo cho ? naramAInI paNa hada hoya. tA gabharAya gAyakavADanA pitarAIthI paNa mArA moTAbhAI to bahu kaDaka magajanA. te eka jaNa DarAvato'to
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] moTAbhAI 183 ahIM, gAyakavADa sarakArano eka pitarAI hato mAmAno dIkaro, zyAmarAva mahArAja. te moTA-moTA amuka mANasa hoya ne, tene ghera bolAvI ane haMTara mArIne sIdhA karI nAkhato'to. e to zeTha kahevAya ne, tyAM koI bApoya pUchanAra nahIM. tyAre mAmo sAheba, jUo sAheba ke mAsA sAheba, je te pesI gayelA e. rAjAnA nAma para AvuM kare eTale pachI loko zuM kare ? mahArAja evA nahotA, mahArAja bahu sarasa. paNa enA nAma upara A badhuM carI khAdhelA. moTA-moTA AgevAna mANaso, baso-basso vIghAnA vatanadAra rAjA jevA dekhAya Ama, tyAre te ghaDIe kepha nA caDe ? te zyAmarAva mahArAje che te eka vakhata maNibhAInA phrenDane phaTakAryo. e IToLAnA eka pATIdAra, ene haMTara mArI enuM tela kADhI nAkhyuM. eTale amArA moTAbhAIne eka zyAmarAva mahArAjano koka kArabhArI haze, te pachI kahevA Avyo. te kahe che, "mAruM nAma dezo nahIM. huM to tyAM nokarI karuM chuM." te eno kArabhArI zyAmarAvanI vAta karavA mAMDyo. e kArabhArI je pelo zyAmarAva bhaDakAvato'to, haMTara mArato hato, enuM maNibhAIne kahe che. ane tamAruM hau nAma devAnI taiyArIo kare che' kahe che. e paTelane haMTarathI mArelA te mArA bradhare jANyuM to emanuM magaja phATuM phATuM thaI gayuM ke "zuM samaje che e? tArA zyAmarAvanI aisI-taisI. tArA zyAmarAvane kaheje.' te emane tyAM kArabhArI bhaI hatA ne, te kahe, 'zyAmarAva mahArAjane tame bolo cho, paNa mahArAja jANaze to tamArI zI dazA thaze ?" tyAre kahe, "alyA, tArA zyAmarAvanI aisI-taisI. jA, kahI de, evA to keTalAya joyA meM. tArA zyAmarAva jevAne to kaMI meM lapeTI nAkhyA, kaMIka UDADI mUkyA !" pelo kArabhArI phaphaDI ja gayo. te pelAe zyAmarAvane kahyuM, paNa zyAmarAvathI kazuM ja nA thayuM. A to bahu jabarA
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 jJAnI puruSa (bhAga-1) mANasa ! A to khela kare evA mANasa ! ughADe choge khela kare evA, gaNakAre nahIM. e mArA moTAbhAI to eTalA badhA khATA svabhAvanA hatA ke paravazapaNuM to jarAya cAle nahIM. e zyAmarAvane hala AvuM bole ! paNa A puNyazALI mANasa, te kazuM nA thayuM. koItIya gulAmI pasaMda nahotI moTAbhAIne tame jUnI vAto jANo nahIM. A jUnI vAto amArA magajamAM bharelI hoya badhI. A rAjAo to bahu vasamA, enA pitarAI bhAIoya bahu vasamA hoya. praznakartA : hA. dAdAzrI : mAmA sAheba, phuA sAheba ne kAkA sAheba. AvuM te hotuM haze? mANasa para Avo anAcAra karavo, sAruM nA kahevAya ! enA karatA A DemokreTika (lokazAhI) bahu sAruM kahevAya, AvuM to nahIM. e loko to game tene mAre. phAve tene mAre vagara gune, potAnuM dhAryuM nA thAya to. A to game tene haMTara mAre eno zuM artha che ? zyAmarAve mArA bradharanA bhaIbaMdhane ja mArelo. te magaja phATuM phATuM thaI gayuM emanuM ane pachI zabda zuM bolyA ke "A dezamAM manuSya tarIke jIvavuM tenA karatA IglenDamAM kUtarA tarIke jIvavuM sAruM.' svataMtra deza to kharo ! A gAyakavADa sarakArane mATe huM taiyAra nathI. e sarakAra ApaNe mAthe. tethI vAkya khoLI kADhyuM ke IMglenDano kUtaro sAro, paNa ahIMno manuSya khoTo kahe. AvuM bolatA e. jo ke eya mAgaNI khoTI hatI. emAM zuM phAyado? kUtarAmAMya zuM phAyado? paNa A emane gamyuM nahIM AvuM. praznakartA: nA gamyuM. dAdAzrI : AvuM nA hoya. zI rIte sahana thAya A ? AvA loko DaphaLAya DaphaLAya karatA hoya tyAM che te sahana nA thAya emanAthI. e to kApI ja nAkhe, bIjuM kazuM kare nahIM. bahu jabarA mANasa hatA.
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] moTAbhAI 185 sUbAne paNa phaphaDAve te ghera beThA ceka maMgAve praznakartA : kahe che, maNibhAI to sUbAne paNa saMbhaLAvI detA. dAdAzrI : amArA bhAdaraNamAM eka ApaNA jeThAbhAI nAraNabhAI karIne sUbA hatA, te amArA pitarAI thAya. amAro chaThThI peDhIno pitarAI bhAIAta thAya, e jeThAbhAI. e to ahIM amadAvAdI poLamAM chellA gharamAM rahetA'tA. e pAchA ahIM AgaLa che te vaDodarAnI paMcAyatamAM presiDanTa hatA. gavarmenTa ene sUbA tarIke utAre. bradhara konTrAkTara hatA, te vaDodarA AvIne konTrAkTano dhaMdho karatA'tA. dhaMdho konTrAkTano kharo ne ! te emane paMcAyatamAM TenDara rAkhavAnuM. te Amane pelA bilanA paisA levAnA hoya ne, te pelA kArakuno-bArakuno jaladI Ape nahIM eTale paMcAyatamAM bila levA jAya te vakhate mahIM pesatA ja A joDenI rUmamAM, pahelI oNphisamAM e amArA pitarAI bhAI sUbA beThelA hoya. te A moTAbhAI che te ahIMthI paMcAyatamAM pesatAnI sAthe ja bUmo pADatA pADatA jAya ane badhA kArakunonA rUbarU bole ke "alyA, A amAro pitarAI pelo 'pADA rAMDavo' Avyo che ke nathI Avyo ?'' A presiDanTa, have ene AvuM bole, e sUbo mANasane. te pachI pAchA pelA sAMbhaLeya sUbA. have A kArakunanI rUbarU sUbAne 'pADA rAMDavo' kahe che, to A kArakunanI zI dazA thAya bicArAnI ? te mahIM phaphaDatA hoya. 'A maNibhAI Avyo' kahe ! ane pelA sUbAya mahIM phaphaDyA kare ke 'Avyo maNibhAI, Avyo maNibhAI !' te pachI maNibhAI AvIne oNphisamAM pese to pelA bila kADhI nAkhe tarata, 'nA thayuM hoya toya ApI dyo' kahe. eTale pelA sUbA kahe, 'maNibhAI besa, huM kahI dau chuM, tAro ceka hamaNe ApI deze.' te aMdara-aMdara phaphaDe ane jaladI pelA kArakunane bolAvIne kahe, 'A
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 jJAnI puruSa (bhAga-1) maNibhAIno ceka pahelo kADhI Apa, bhaI." tyAre maNibhAI kahe, "mAro ceka ghera beThA Avavo joIe." "hA, hA, ghera beThA mokalI daIza" sUbA kahe. nyAyI khAtuM nahotuM tethI tahotuM gamatuM amane te AvuM bole, bhAre khAtuM. paNa nyAyI nahotuM, eTale mane nahotuM gamatuM. bAkI bahu marda puruSa ! bahu joradAra mANasa, kaMI ora ja jAtanuM breIna paNa bolAya nahIM, AvuM nA bolAya. te sUbAbhAI pachI AvIne kahI jAya amArA bAne, "amArA bhaI thAya, huM zuM karuM ? A AvuM bole che ! 'pADA rAMDavo' kahe che." pachI mane kahe, "bhaI, AvuM bole che A maNibhAI, juone. A sAruM kahevAya ? zobhe A to ?" kahyuM, 'khoTuM kahevAya A badhuM. AvuM nA bolavuM joIe." potAnA pitarAI ane kevA sarasa sUbA mANasa ! e bahu lAyaka mANasa hatA. paNa A maNibhAI AvuM ne AvuM bole badhuM. te emane ekalAne evuM bole evuM nahIM, bIjA badhAne. phojadArane hau, phojadAranA bApaneya bolI de. koIneya gAMThelA nahIM. meM joyuM nathI ke koI subAne gAMThalA ! ane ame namra. ame kaDakanI joDe ja kaDaka. ane A mArI kaDakAI to be AnI. A barachI kharI mArI, barachI kahevAya. ekjhakTa barachI amArI pAse kharI, paNa teya che te ame jyAre vAparIe tyAre khabara paDe. vANI ja evI nIkaLe ke pelAne hArTa besI jAya, badhA chAtInA pATiyA. e ekjhakTa barachI, huM ke. paNa amArA moTAbhAInI barachI to tame joI hoya ne to ajAyaba ! huM bhaDakato'to emanAthI. koIthI sAcI vAteya kahevAya nahIM. brAnDItI latathI kiMmata jatI rahI moTAbhAInI eTale e mijAja evA badhA, zI rIte posAya ? ane mAreya bahu khAvA paDe, huM ke. e to A sarakAramAM che te A badhI bhAMjagaDo UbhI thAya. paNa brAnDIne lIdhe pelI emanI je barachI hatI te UDI gaI. pelI brAnDImAM UDADI mele loko. 'javA done, pIe che" kahe.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] moTAbhAI 187 praznakartA : moTAbhAI brAnDI pItA hatA ? dAdAzrI : hA, pIvA-karavA joIe, te eka tulasIbhAI hatA ne, tene to AvaDI AvaDI capoDe. tulasIbhAIe eka ja pherI kahyuM, "maNibhAI, ATalo badho dArU ne A badhuM... ApaNAthI A nA pIvAya vadhAre, thoDA pramANamAM lyo ne." tyAre huM mArI kamANImAMthI pIuM chuM, mArA paisAmAMthI lAvIne pIuM chuM. tame mane salAha Apazo nahIM' kahe che. hA, AvuM bole. koIne gAMThe nahIM. bhASA khoTI ne bahu ahaMkArI. have A AvuM khoTuM nA bolAya, AvuM nA bolavuM joIe. paNa tulasIbhAIneya bole AvaDuM AvaDuM. te tulasIbhAI bahu gabharAtA'tA. mArI vera bAMdhavA taiyArI nahIM, moTAbhAI taiyAra maNibhAI evA te puruSa bahAra nIkaLe ne, te AkhI poLamAM koI mANasa evo nathI ke emanI sAthe be akSareya bolI zake, pachI te sUbo hoya ke phojadAra hoya. praznakartA : emanI joDe koI nathI bolyA. dAdAzrI : emanI joDe akSareya nahIM. pAchaLa bahu bolatA'tA, AgaLa pAchuM cUpa, caDI cUpa. ane e jyAre bole tyAre emanuM nAma nA devAya. koIe nAma dIdhuM to khalAsa. pachI Ane zuM vera baMdhAze, e jovA-karavAnuM nahIM. vera bhogavavA taiyAra, e pote ja taiyAra. ane huM pahelethI ja vera bAMdhavA taiyAra nahIM. bahu veranA mAra khAdhA meM. mane badhA anubhava che, yAda che badhA pUrvabhavanA. veranA zuM phAyadA kADhyA, e mane yAda che ! huM to verathI ja kaMTALelo. pAchaLa to sahu bole, mArI rUbarU bole to kharuM eka divasa meM emane kahyuM, "A ghaDiyALInI dukAne tamArI vAto thAya che. A paccIsa hajAra rUpiyAnuM devuM thaI gayuM che. te loko pAchaLathI tamAruM nAma kahe che ke A devAdAra thaI gayA che. tamArI pAchaLa badhA loko avaLuM bole che." tyAre kahe, "sUryanArAyaNane dhULa uDADe ne sAmI
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 jJAnI puruSa (bhAga-1) tyAre kharo ! pAchaLa to sahu koI UDADe. e to enA AMkhamAM paDaze. mArI rUbarUmAM koI bolyo ? moDhe koI kahenAra maLyo ? mAre moDhe kahe tyAre kharuM." ane rUbarUmAM koI phojadAreya nahIM bolelo. ane e ghaDiyALIne ema kaheje, ke "devuM to tuM karI joje, paccIsa hajAra laI Avaje. koI dhIre che ene ?" pUchI Avaje. "A mane dhAryuM te mArA keDa upara dharyuM che ne ! te ema ne ema dhIre che ? AvuM bole. A rakSaNa karavA bole ke koIne pUchaje ne ke tame kema lAvatA nathI? 'e peDhI upara pAMca hajAra dhIraze nahIM ane koI. mAre paccIsa hajAra devuM che, to mArI keDo upara bhAra che' evuM jA kahI Ava. AvuM nAgu bole. paNa ApI dIdhuM pachI emaNe. emaNe maratI vakhate mane evuM kaheluM ke koI paNa mANasa A paisAmAM bAkI na rahevo joIe. jyAre dArU pInAra mANasa AvI maryAdA koI dahADe rAkhe ? ane te emaNe badhuM ApI dIdheluM. mAre bhAga to cUkavavAnuM thoDuMka ja rahyuM'tuM. pachI milakata vecIne ApI dIdhuM, game te karyuM paNa ApI dIdhuM. mArIne Avaje, bicAro thaIne tA AvIza. e maNibhAI zUrAtanavALo kSatriya, kharo pATIdAra kahevo paDe ! so-so mANasamAM koI nAma nA de eya meM joyuM ane mane koI gAMThatuMya nahotuM teya meM joyuM. praznakartA : eTale tamane aMdarathI evI IcchA hatI ke mane koI gAMThe ? dAdAzrI : nA, evuM nahIM. evI IcchA ja na hatI. praznakartA : pachI gAMThavAno savAla ja nahIM. dAdAzrI : mane priya thaI paDavAnI Teva. huM emane zuM kahyuM ke loko
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] moTAbhAI 189 mane vAta kare ke bhAIne ATaluM badhuM paccIsa hajAranuM devuM che ne ATalI badhI ghemarAjI zI rIte ? tyAre teo mane kahe, 'tane vAta kare che, mAre moDhe kema nahIM karato? tuM bicAro thaIne pharuM chuM. A bicAro sAro che, A bicAro sAro che. te koIkano bicAro thaIne nA AvIza ahIMyA AgaLa. mArIne Avaje, paNa bicAro thaIne nA AvIza." te mane to lokoya pAchaLa kahe, "be bhAIomAM A bicAro bahu sAro che. nAno bahu sAro che, nAno sAro che." hA, e siMha ne A bicAro banyo. eTale amArA beno uttara-dakSiNano phera evuM loko kahe. praznakartA: te ekabIjAnI kamparijhanamAM tamane zuM thAya te ghaDIe? dAdAzrI : mane nA game "bicAro zabda. praznakartA: haM, dAdAne nA game. Apa jevA siMhane kevI rIte game? dAdAzrI : mArA moTAbhAI ja kahe ne, "alyA, pelo kaheto hato ke tamAro bhaI bicAro bahu sAro che. A zuM ghUsADyuM che te ?" praznakartA: bhaI evuM kahe ? dAdAzrI : hA. praznakartA : moTAbhAIneya nA game "bicAro ?" dAdAzrI : nA, mArI nAkhene tyAM ne tyAM, sAMbhaLe to ! "bicAro zuM kahe che ? A moTAbhAI to zabdonA tolavALA. eTale amArA moTAbhAI zuM kahe ? "bicAro kahe to ahIMyA AvIza nahIM tuM." "bicAro' zabda mArI DikSanarImAM nA khape, evuM kahe. AvuM badhuM tophAna, AvI badhI bhAMjagaDa ! mane hiMsAno bhaya, moTAbhAIne bilakula nahIM praznakartA: maNibhAI to bahu ja jabarA. dAdAzrI : bahu vasamA. phojadArane mAre, nAyaba sUbAne mAre, sUbAne
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 jJAnI puruSa (bhAga-1) mAre. badhAne mAre. tyAM ja ThAra kare evA mANasa A to. enI baMduka laIne ene ja ThAra kare. e bhaya-baya nahIM koI jAtano. mane to e hiMsA karavAno moTo bhaya. amArA bemAM phera eTalo ke hiMsakabhAva mane nA game. mArI trADa phakta ! trADa emanA jevI, emaneya AMbI jAya evI trADo nIkaLatI hatI. emanI zarIranI zakti paNa kevI ke eka jaNane pAchaLathI dhabbo mAryo'to, to cha mahinA sudhI pelAne lohI jAmI gayuM'tuM. khAlI Ama dhabbo ja mAryo eTalAmAM lohI jAmI gayuM. e kevA kAMDA-bAMDA bahu vasamo svabhAva, te badhe ropha mAre praznakartA : kAntibhAI amane tamAre ghera mokalatA, to ameya dara phero gabharAtA. dAdAzrI : hA, e hau gabharAya. kAntibhAI bhANAbhAIne mokale. te kAntibhAIneya eka phero joDo laIne pharI vaLyA hatA. 'mArA bhAIne bagADuM chuM tuM' kahe che. mArA bhAIne bolAvavA Avyo to tArI vAta tuM jANe ! te kAntibhAIneya bUTa mAryo chUTo. e to bhalA AdamI nAsI gayA. zuM thAya che ? kare zuM che ? kAntibhAIe bahu vasamA. paNa zuM thAya ? A to bahu vasamA putra, A to bhAdaraNa gAmamAM AvA khoLavA muzkela thaI paDe. TheTha sudhI, mAthA bhAre. kAraNa khAtuM bahu kaDaka, bahu vasamuM khAtuM. praznakartA : kaDaka, kaDaka. dAdAzrI: maNibhAI baMdUka rAkhatA. te bAbariyAne helpa karatA'tA. bAbariyo bahAravaTiyo thayelo ApaNe tyAM, e tyAM AvIne paDe. bAbariyo AvIne tyAM AgaLa pesI jato'to. kAraNa ke emane potAne kazo vAMdho nahIM ne, emane to bAbariyAnI joDe bhAIbaMdhI nirAMte. paNa e mane game nahIM A badhuM. hiMsaka vastu mane game nahIM. e tame ropha mAro, ApaNuM kAma nahIM. A baMdUka phoDIne mArI nAkhe. AmanI joDe posAya nahIM, A moTAbhAInI joDe.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] moTAbhAI 191 vIMchIte mAre tethI vadhAre karaDe moTAbhAIne emanI khoparI bahu bhayaMkara, kaMI rAjavaMzI khoparI jabarajasta ! A judI jAtanA mANasa, ApaNane posAya nahIM. vIMchIneya mArI nAkhe, lyo ane pachI e bAMdhe upara. koNe AvuM jJAna ApyuM haze ? tyAre meM emane samajaNa pADI ke A mane, bAne ne A hIrAbAne-amane traNane vIMchI kaiDato nathI, tamane bene (moTAbhAI ane bhAbhIne) kaiDe che. tame be ja vIMchIne mAro cho. tyAre kahe, 'tuM bhagataDo chuM, tuM besa ahIM. mAre tArI vAta sAMbhaLavI nathI." te mAra mAra ja kare AvuM. ane amane to vIMchI mAravAno kyAreya vicAra sarakhoya nahoto Avato. te dahADe to vaDodarAmAM Thera Thera vIMchI karaDatA'tA. te 193839nI sAla sudhI vIMchI karaDatA'tA, pachI khalAsa. A pelA hiTalare maMthana karyuM ne, tyAra pachIno kALa kaMI ora ja jAtano pheraphAra thaI gayo ! e valovyuM te badho pheraphAra thaI gayo, nahIM to pAra vagaranA vIMchI ! te bahu karaDe, e beya jaNane. paNa mane to vIMchI-bIMchI koI dahADo karaDelA nahIM. paNa amArA maNibhAIne dara mahine vIMchI karaDato, khoLI kADhIne emane karaDe. mane na posAya hiMsA, moTAbhAIthI judo e pakSamAM A eka mAMkaNane mAravA hAru cAra dIvAsaLI saLagAve ane ene satI karAvaDAve. mane to A posAya ja nahIM ne ! huM A pakSamAM judo houM, hiMsA pakSamAM bilakula judo. hiMsA pakSa mATe posAya nahIM, A mAra-tophAna ! paNa AvA AvA tophAna badhA joyelA meM. A to saMsAramAMthI kema chUTavuM? paNa A puNyeya sArI te chUTI gayo, nahIM to nA chUTAya. zI rIte chUTAya ? paNa A bAnA saMskArane ! bA bahu saMskArI ! hA, tethI badhAya loka kahetA'tA bAne, "are bA, tame to devI jevA, A moTo to rAkSasa jevo ja che ane bIjo nAno saMta jevo che. eka bhAI kevo, bIjo bhAI kevo !" A beunuM judI jAtanuM che badhuM, evuM hau kahetA'tA.
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 jJAnI puruSa (bhAga-1) bhAIno prema bahu, paNa bIjo meLa na paDe praznakartA : maNibhAIne bA pratye valaNa kevuM ? dAdAzrI : maNibhAI to rAjezrI mANasa, eka akSareya bAne bole nahIM koI dahADo. praznakartA ane dAdA, tamAruM ne moTAbhAInuM kevuM? dAdAzrI : A mAre to ema meLa ATalo ja paDe, prema bahu, paNa sAmasAmI bIjo meLa nA paDe. moTAbhAIno prema bahu. bAkI A to badhuM joyuM. A duniyA joI badhI ane duniyAno premeya joI lIdho. premamAM zuM kADhyuM teya joyuM. hiMsAnA matamAM judA paNa ahaMkAratA maThamAM eka praznakartA: dAdA, tamAre moTAbhAI sAthe matabheda thAya ? kyAre thAya ? dAdAzrI : bahu phera amAre, moTAbhAI ne mArAmAM. ame be bhAI hatA, te beunA mata judA judA. eka maThamAMthI AvyA hoya evA, chatAM vicAromAM bheda hato. e hiMsAne svIkAratA hatA, huM hiMsAne svIkArato na hato. tyAre meM kahyuM, "A tamAre phaLa bhogavavA paDaze. tyAre kahe, "tuM moTo bhagataDo Avyo, narasiMha mahetA jevo." eTale amAre A bAbate matabheda. praznakartA : paNa dAdA, Apa hiMsAne svIkAratA na hatA ane ApanA moTAbhAI hiMsAne svIkAratA hatA, to A matabheda hovA chatAMya maTha eka kevI rIte e samajAvo. dAdAzrI : ahaMkAramAM beu eka ja lAInamAM. praznakartA : ahaMkAramAM. dAdAzrI : koI jagyAe daMgo jAmavo joIe, te beu taiyAra hoya.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] moTAbhAI 193 beunuM lohI ukaLe. are ! koI dukhiyA mANasane koI moTo mANasa mArato hoya ne, to tela kADhI nAkhe enuM. eTale kharuM kSatriyapaNuM ! kSatriyapaNe konuM nAma kahevAya ke raste jatA vaDhavADa vahore. eka nabaLA mANasane jabaro mANasa mArato hoya to nabaLAnA pakSamAM UbhA rahIne pelAnuM tela kADhI nAkhe, enI joDe vera bAMdhe, enuM nAma "kSatriya!" siMha ghAsa nA khAya kadI praznakartA : moTA thayA pachI to tamane moTAbhAI sAme hiMmata AvI haze ne ? dAdAzrI : amArA moTAbhAI dararoja mane kahe, 'tArAmAM barakata nathI, barakata nathI." te eka dahADo emanI barakata meM kADhI nAkhI. praznakartA : e kevI rIte ? dAdAzrI : evI muzkelIomAM sapaDAyelA, rAjA jevo mANasa te kyAreya paNa nA kare evA kAryo karavA mAMDyA. te amArA moTAbhAIe ekavAra che te so-baso rUpiyA kamizana khAdhA haze koInA. eka jaNe kahyuM ke "maNibhAI sAheba, amAre ATalA lAkaDAM joIe che ne Apa to konTrAkTara cho eTale mokalI Apo." emaNe to mokalI ApyA. paNa kamizana rAkheluM, te so-doDhaso emane kamizana maLyuM. te ghera AvIne kahetA'tA ke Aja to pelAne lAkaDAM mokalI ApyAnuM kamizana sAruM maLyuM, doDhaso eka rUpiyA. ' kahyuM, "kamizana khAdhuM? A kALa pharyo ! AvuM karo cho? jenI AMkha jotA so mANasa AghuMpAchuM thaI jAya evo puruSa, tamane dekhatA phojadAra-bojadAra, sUbA-bUbA badhAya AghApAchA thaI jAya e AvuM kamizana khAtA zIkhyA ?' te moTAbhAIne meM kaheluM ke "A siMha taraNA khAvA mAMDyo. nA khavAya, khAvAnuM nA hoya toya nA aDAya. koNa tame ? kaI jAta tamArI ? tame kevI jAtanA mANasa ne taraNA khAva cho ?'
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 jJAnI puruSa (bhAga-1) ' kahyuM, 'siMha ghAsa nA khAya. koI avatAramAM nathI khAdhuM. A pahelAMmAM paheluM ghAsa khAya che." bhAbhI beThA hatA ne meM kahyuM, "aphiTa mANasa, A mane phiTa nathI thatuM. ghAsa khAdhuM tame ?" tyAre kahe, "saMjoga hoya to karavuM paDe." meM kahyuM, "nA, siMha koI saMjogamAM ghAsa nA khAya. enuM nAma siMha!" maNibhAIne to dhULadhANI karI nAkhyA eka dahADo. "anaphiTa' kahyuM te e pAro UtarI ja jAya ne ! mULa A siMha mANasa, jyAre emanI bhUla dekhADI, te paheluM to amArA bhAbhIe uparANuM lIdhuM. kahe che, "evI aDacaNa hoya to enA so-doDhaso maLyA, emAM zuM kaMI ? eno dhakko khAdho che ne enuM kAma karyuM che ane ene phAyado karI Apyo che." meM kahyuM, nA paNa kamizana zabda jene kahevAya e ApaNane hoya nahIM. ApaNe siMhanA bALaka chIe. siMhe koI avatAramAM A ghAsa nathI khAdhuM." kamizana le evA nahotA paNa bhAbhInA dabANathI thaI bhUla kharekhara evuM baneluM nahIM, amArI lAIphamAM hau nahIM baneluM. te dahADe maNibhAIe e karyuM paNa e to amArA bhAbhInuM dabANa bahune, tethI evuM kareluM. Ama kamizana nA khAya koI dahADo. e nahotA khAya evA. taraNA aDe nahIM, lAkha rUpiyA hoya toya aDe nahIM. pote garIba thaI gayA hoya toya nA aDe. tethI maNibhAIne pachI bahAra meM kahI dIdhuM, "ApaNane zobhe nahIM A. ApaNe koNa mANasa ? konA chokarAM e to samajo ? AkhI jiMdagImAM ame nathI aDyA koI dahADoya ne tame kamizana khAva cho ?" sAmA mANase soMpyuM tamane kAma, te pelA vepArIne tyAM tamAruM kamizana lo cho ? sAmA mANase kahyuM ke tyAMthI mane ATaluM jarA karI Apo ne !' eTale paccIsa hajArano mAla hoya, temAM ApaNe traNasocAraso khAI jaIe eTale sAmo mANasa evuM jANato hato ke A kamizana khAze, eTale mATe tamane ApyuM che ? e jANe ke A khAnadAna mANasa che, paiso amAro bagaDe nahIM ! ane A vizvAsaghAta ! AvuM zobhe nahIM ApaNane !
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] moTAbhAI 195 koI mANasanuM kamizana khavAtuM haze ApaNe ? ApaNe kaMI dalAlanI peDhI hoya to vAta judI che. dalAlanI peDhI hoya to to pelA kahe ke bhaI, A AmanI karavatI to AvatA-jatA beu bAju vahere che. paNa ApaNAthI e kema thAya ane tamane to e sArAmAM sArA "maNibhAI sAheba" mAnIne to pelA bicArAe soMpyuM ke A sAhebane soMpIza to mAruM kAma sAruM pataze. te UlaTuM ghoDAgADInA paisA ApaNA gharanA ApelA che, evA ApaNe khAnadAnI mANaso ! asala khAnadAnI ! AvuM nA zobhe ApaNane, kamizana nA hoya. kaMI khAvAnuM nA hoya, tethI kaMI ghAsa khavAtuM haze ? "siMhanA putra chIe." tyAre kahe, 'te mane kahyuM tyAra pachI samajaNa paDI gaI. A tArA bhAbhI pelI vakhate bolyA eTale mane ema sAruM lAgyuM'tuM." paNa pachI moTAbhAIe kahyuM ke "e badhuM kamizana rAkhavA jevuM nathI. have tuM pheraphAra karI nAkha, (pAchuM ApI de.) jo tame khAnadAna, to AvuM na zobhe praznakartA : A badhuM paNa necaralane ? tame kazuM karavA gayA'tA ? dAdAzrI : necarala, khAnadAnI che e to. zuM khAnadAnI emanI ! meM joI che emanI khAnadAnI ke koInoya paiso le nahIM, UlaTuM potAnA hAthe ghasAI chUTe kAyama. ane emaNe AvuM karyuM ? emanI jiMdagImAM paisAnI bAbatamAM eka ja khoTuM kAma kareluM ATaluM. eTale meM kahyuM, 'jo tamArI jAtane tame khAnadAna gaNo cho to A zobhe nahIM, nahIM to khAnadAna cho nahIM." A khAnadAnIno ahaMkAra haze teno vAMdho nathI, e ahaMkAra khAnadAnI sAcave che. nahIM to e ahaMkAra nA hoya to khAnadAnI UDI jAya, nAdArI kADhe. bhAInI kuTeve paisAnI bhIDa maNibhAI Ama bahu sArA mANasa, rAjezrI kuTuMba jevA. pAse hoya to ApI de. paisA-besAnI paDelI nahIM. dhaMdho moTo-sAro, Avaka bahu, paNa te pIvAnI kuTeva bhAIne paDI hatI. praznakartA: e to paTelomAM to ghaNAM kharAmAM hoya ja che, dAdA.
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : A bhAI to rAjezrI ne emane chUTa hoya ne ! siMhane to chUTa ja hoya ne badhI ? A to siMhavaMzanAmAM to chUTa hoya ne? praznakartA : hA, chUTa hoya. dAdAzrI : te eya moTAbhAI khUba dArU pIe. te pAMca-dasa varSa paisAnI aDacaNa paDelI. e pAMca-dasa varSa amArA bhAInA rAjamAM bhIDa paDelI, bAkI pachI paisAnI bhIDa nahIM paDelI. paiso to jyAM AgaLa hAtha ghAluM ne, to paiso maLyA kare. paiso to dhaMdhAmAM badho bahu Avato hato, paNa moTAbhAInA pIvAmAM badho zI rIte rahe? Avaka badhI bahu hatI paNa dArU hoya ne, tyAM nA zobhe paiso. ane bhaI to pacAsaso rUpiyAno roja dArU pIve. praznakartA : oho ! dAdAzrI : amAre to moTAbhAIne roja cAlIsa-pacAsanI zIzI joIe. have zI rIte posAya A dhaMdho amAre ? zIzI pacAsanI joIe ane te vilAyatI, eya sArI rIte pIve-kare. e gharamAM zI rIte rUpiyo rahe te ? keTalI Avaka hoya che ? te 1930-3ra e jamAnAmAM. praznakartA : pacAsa rUpiyA to bahu kahevAya, AjanA pAMca hajAra rUpiyA. dAdAzrI : eTale Avaka to, te pItA'tA emAM jatuM rahetuM'tuM badhuM. pachI ghara-bAra badhuM gIro mUkeluM. tarasALInI jamIna haka gIro mUkelI. gAmanI dasa vIghA, tarasALInI sADA cha vIghA, ghara-bAra badhuM gIrave. bahu vItyA pachI svataMtra karyuM bhAIthI alaga thaI dhaMdhAmAM Avakeya kharI te dahADe. konTrAkTano dhaMdho te dahADe to bahu sAro gaNAto'to. paNa pachI tANa paDavA mAMDI. amAre milakatamAM devuM thavA mAMDyuM. pachI mAre svataMtra karavuM paDyuM. praznakartA : e kaI uMmare, dAdA ?
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] moTAbhAI 197 dAdAzrI : trIsa varSanI uMmare svataMtra. mane hau dasako vItelo ne ! te pachI mane yAda rahI gayo hato thoDo. dhaMdhAmAM moTAbhAInI joDe gayo'to, te vIteluM pachI. praznakartA : zuM vIteluM, dAdA? dAdAzrI : badhuMya vIteluM. UchInA lAvavA paDe ne Ama karavuM paDe te. udhAra anAja laI AvavuM paDe. e vIteluM nA kahevAya ? praznakartA : vIteluM ja kahevAya ne e to. dAdAzrI : ha. dhaMdho sarasa, moTo dhaMdho chatAM paNa AvuM karavuM paDe. kAraNa bhAIno kharco evo. brAnDInA tophAna badhA ! huM svataMtra judo thayA pachI mane nahIM vIteluM. moTAbhAIne dArU choDAvavA na karI jabarajastI ame alaga thayA pachI be-traNa jaNa mArI pAse AvyA. te mane kahe che, "tamArA bhAIne dArU to choDAvI devaDAvo." meM kahyuM, "have e emanI meLe choDI de to ja, jabarajastIthI herAna thaI jAya." A meM to AvA badhA tophAna joyelA che paNa A rasto sAro ne? nahIM to moha caData ne ? paNa aDacaNo paDelI badhI, e badhI jAtanA veza joyA. sukha emaNe bhogaveluM ane duHkheya paDyuM dasako, eya meM joyeluM. praznakartA: zenuM du:kha paDeluM ? dAdAzrI : jarUriyAtanuM khUTe. mahemAna AvyA hoya ne, to le-mela kare. pahelAM khUba mahemAna posAtA hatA. pachI mahemAna badhA samajI jAya ke mAruM hAru kaMIka khUTe che ! udhAra lAvavAno vakhata Avyo'to. A sAruM nA kahevAya ne ! praznakartA: kaI sAlamAM, dAdA ? dAdAzrI : trIsathI chatrIsa sudhI.
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA : ogaNIso trIsathI chatrIsa sudhI, tyAre tame dhaMdhAmAM hatA ? dAdAzrI : tyAre huM dhaMdhAmAM sAthe hato. pachI judo dhaMdho karato hato. praznakartA : judo dhaMdho ? dAdAzrI : judo dhaMdho thayA pachI mAre ApavuM paDatuM hatuM. emane kaMI bijhanesa cAlato nahoto. eTale pachI mAre ApavuM paDatuM hatuM. pachI ogaNacAlIsamAM judo thayo emanAthI. mAruM hita bhAIne sukha thAya temAM che mane bAvIsa-trevIsa varase eka jaNa nAnI amathI amArA be bhaIo vacce phAcara mAratA'tA. te bhAI mArAthI paccIsa varSa moTA hatA, te phAcara mAratA'tA. Ama sArA mANasa, have e IrAdApUrvaka phAcara nahotA mAratA, "emAM tAruM hita nathI" ema mane kahetA'tA. meM kahyuM, mAruM hita mArA bhAIne sukha thAya temAM che. mArI milakata jAya temAM nathI mAruM sukha." e DosA to sajjaDa thaI gayA. eTale emanA kahetA pahelAM huM samajI jau ke A phAcara mAravA Avyo. jo A eka kuTeva nA hota to... maNibhAIne pIvAnI Teva paDI e bahu kharAba thayuM. pItA zIkhyA ropha mATe ane enA AkhA ropha mArelA, nahIM to amArA gAmamAM paTela na hato evo koI. e to ApaNA gAmanA ghaNAM lokoe kahyuM, "AkhI nAtamAM marda puruSa ATalo ja che. A eka kuTeva nA hota to ApaNA gAmano moTAmAM moTo mANasa gaNAta. jo pIdhuM nA hota to moTAmAM moTuM nAma nAtamAM kADhata.' praznakartA nAma kADhata, hA. paNa thoDuMka pItA'tA ke bahu pItA'tA? dAdAzrI : vadhAre, vadhAre pI nAkhe ghaNI vakhata. TopI hau bhUlI
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] moTAbhAI jAya. choTAbhAIeya moTAbhAIne kahyuM ke 'maNibhAI, A jo tane lata nA hota to ApaNA gAmano eka moTo jabarajasta AgevAna gaNAta.' paNa pachI pelI Teva paDIne jarAka, te badhuM bagaDI gayuM. spiricyuala levalamAMthI avaLI lAItamAM nahIM to eksepzanala (asAdhAraNa), siMha jevA. amArA moTAbhAI bahAra siMha gaNAya paNa A badhI khoTI Tevone eTale to emanI velyU (kiMmata) nA thaI. brAnDInI Tevane, te pIe eTale patI jAya. mANasa tarIke gaNavAnI kiMmata ja zuM rahI ? pIe eTale khalAsa thaI gayuM. game tevo parsanAliTIvALo ene A hoya te khalAsa thaI gayo. 199 praznakartA : paNa mULa e khamIra to jAya nahIM ne, dAdA ? dAdAzrI : khamIra to jAya nahIM paNa dArUnI Tevane, te lokoe kADhI nAkhyA. emanuM vajana paDavA nahotuM devuM, te A TevanA nAmathI kADhI nAkhyA lokoe, ke javA done, pIve che.' praznakartA : emanuM spiricyuala levala hAI hatuM, dAdA ? dAdAzrI : mULa spiricyuala levalamAMthI A avaLI lAInamAM AvI gayelA. puNya pratApe rophathI pathArImAM ja maryA amArA moTAbhAI, te emane badhA loko zuM kahetA te jANo cho ? ke 'maNibhAI, tame pathArI aMdara nahIM maro.' zuM kahe ? praznakartA : pathArInI aMdara nahIM maro. dAdAzrI : dareka je Ave te ema kahe ke 'maNibhAI, tame pathArImAM marazo nahIM. ATaluM badhuM tame loko para zirajorI karo cho, te che te bahAra ja tamane ko'ka UDAvI deze.' to e kahe, 'nahoya bahAra UDanArA, A to pathArImAM maranArA ! A to rAjezrI mANasa !' amArA kAkA hatA caturabhAI karIne, te e kahetA hatA ke
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) 'maNibhAI, tuM pathArImAM nahIM maruM. bahAra ja maravAno cho, ko'ka mArI nAkhaze.' tyAre kahe, 'e tamArI samajaNanI vAta che, mArI vAta judI che. huM pathArImAM maravAno, tame Avajo.' te evA puNyazALI, te pathArImAM ja maryA. nahIM to pathArImAM nA mare evo mANasa. koIneya choDelo nahIM. te pathArImAM rophathI maryA, ArAmathI. maratI vakhateya badhA evuM kahenArA hau joDe hatA, meM joyelA. ta gayA koIne tyAM smazAtamAM, toya loko AvyA moTAbhAI marI gayA tyAre manamAM bhaya peTho ke sAluM koI nahIM Ave to zuM karIzuM ? smazAnamAM koI nA Ave to zuM karIe ? loko badhA satyAgraha kare to ? kAraNa ke zuM thayuM hatuM ke e koIne tyAM smazAnamAM nathI AvyA evA pATIdAra bhAre ! koIne tyAM smazAnamAM e pote jAya nahIM ne mane javA nA de. 'eya smazAnamAM nahIM javAnuM' kahe. 200 tyAre meM kahyuM, 'A bA marI jaze to koNa Avaze ?" 'e tAre jovAnuM nahIM. smazAnamAM nahIM javAnuM' kahe che. te huM nA jau. te pachI maneya evo bhaya rahyA kare, amArA bA thaiDA hatA. te meM kahyuM, 'A bA marI jAya to koI Avaze nahIM ApaNe, ane A maNibhAIne to koInI paDelI nathI.' eTale huM chAnomAno jaI AvuM. ApaNe vyavahAru mANasa, vyavahAra sAcavuM. te pachI e pahelAM maravAnA thayA, bA pahelAM. paNa e gayA ne, te dahADe cAlIsa-cAlIsa mANasa besI rahyuM'tuM ! kazuM AMca nahIM AvI. praznakartA : IzvarakAkA to A vAta kahetA raDI paDe. dAdAzrI : IzvarabhAI raDI paDatA hatA. e to maNibhAI rAte aDhI vAge marI gayA ne, to 'o mArA bhAI re' karIne khUba raDyA. alyA, amane koIne raDavuM nathI AvatuM ne tamane raDavuM Ave che ! e IzvarabhAI evA lAgaNIvALA hatA. lAgaNIzUnyatA nahIM, lAgaNIvALA, e IzvarabhAI ghaDiyALI.
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 [7] moTAbhAI chevaTe dArU choDI karyA upavAsa maNibhAI puNyazALI mANasa, paNa zuM thAya che? eya nAnI uMmaramAM opha thaI gayA ne ! praznakartA : keTalI ? dAdAzrI : pacAsa varSanI. zarIra badhuM khalAsa thaI gayeluM emanuM. kAraNa ke emaNe upavAsa karelA te vakhate ekatrIsa. te upavAsathI marI gayelA. upavAsamAM helpa nA thaI barAbara. praznakartA : zuM maNibhAIe upavAsa karelA? dAdAzrI : ekatrIsa upavAsa karelA, pANI ekaluM pIe te. praznakartA saMthArA jevuM e to? dAdAzrI : saMthAro kare che ? veravI puruSa kahevAya A to. e to emane potAnA manamAM Ave evuM kare, gAMThe ja nahIM ne ! praznakartA : paNa e upavAsa kema karelA, dAdA ? dAdAzrI : te upavAsa to eTalA mATe karyA ke "A zarIramAM mAre dArUnA paramANu che, e badhAne sApha karI nAkhavA che." te zarIranI zuddhi mATe karyuM hatuM A. pote dArU pItA'tA ne, eTale zarIramAMthI jhera nIkaLI jAya. jo ke dArU chUTI gayelo, emanI jAte ja choDI dIdhelo be varSa pahelAMthI. tyAra pachI upavAsa karelA. Ama pAchA saMta puruSa jevA thaI gayelA, kAraNa ke supara breIna hatuM emanuM. te zarIrane pheraphAra karavA mATe, zarIrane pAchuM puNyazALI banAvavA mATe, pApo dhovA mATe ekatrIsa upavAsa karelA. DaoNkTara to nimitta, mULa kAraNa upavAsa te upavAsamAM gayA e. upavAsa choDatA nA phAvyA.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA : upavAsa choDatA phAvyA nahIM, ekadama khAI lIdhuM. dAdAzrI : ApaNe A ramaNalAla DaoNkTara kharA ne, te ramaNalAla kahyuM ke "jarA moLA dahIMnI chAza hoya ne, to vAMdho nahIM." te ramaNalAla chAza apAvaDAvI. emane che te chAza pIvAnuM kahyuM ane tethI vikAra thaI gayo, peTa bagaDI gayuM. praznakartA H hA, bagaDI jAya, chAza bhAre paDe. dAdAzrI : e chAzanuM pariNAma badalAyuM. te DaoNkTaranA AdhAre bagaDyuM chellA upavAsamAM. upavAsa choDAvatA DaoNkTarane nA AvaDyuM ne e DaoNkTaranI bhUla thaI gayelI, emano hisAba haze tethI. te vaiSNava DaoNkTaranA hAthe bagaDyA pachI pelA jaina DaoNkTarane bolAvyA. te pachI ApaNA pelA prANalAla AvyA ne, e kahe che ke "nA, AvuM nA karAya. A to maganuM pANI ApavuM paDe. chAza zuM karavA pAI ? e nA apAya. atyAre to maganA pANInI ja jarUra hatI, ekatrIsa upavAsa choDavAnA eTale. A kaI jAtanuM badhuM? have UMdhuM thaI gayuM che mahIM e. A bahu moTI bhUla thaI gaI che.' tyAre kahe, "banavAnuM banavAkALe banyuM. zuM ?" A je banavAnuM hoya e banI gayuM. e jaina DaoNkTara nA AvyA ne vaiSNava DaoNkTara AvyA. temane pelA jo jaina hotane to.... praznakartA : zuM ApavuM e khabara paData. dAdAzrI : hA.. maganuM pANI apAvaDAvata. ane A che te vaiSNava DaoNkTare zuM apAvaDAvyuM ? chAza apAvaDAvI, moLA dahIMnI. te upavAsa choDAvatA nA phAvyA ne ramaNalAla DaoNkTaranI e bhUla thaI te nimitta banyA. have e to nimitta mAtra. e to ApaNe emane gunegAra gaNatA nathI, paNa bhaI maryA che ne, te pote upavAsa karIne maryA che. e ekatrIsa upavAsa karyA pachI emane tabiyata bagaDavAthI emanI lAIpha phela thaI gaI.
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 203 [7] moTAbhAI chuM pUrvabhavato yogI' bolyA chellA covIsa kalAka maratI vakhateya be dahADAthI bola-bola karatA'tA moTAbhAI, zuM kahetA'tA ? maratI vakhate kahe che, "huM chuM pUrvabhavano yogI, kaMI pApabaLe huM Avyo." covIsa kalAka eTaluM ja bola-bola kare, bIjuM kazuM bolatA ja nahotA. eTale yogI puruSa, zIlavAna puruSa kahevAya ! A to. maratI vakhateya paNa evA ja tejasvI ne dekhAvaDA dekhAtA hatA. mane to lAgatuM ke A koI yogI puruSa haze ! praznakartA haze ja ne ! dAdAzrI : yogI ja hatA, meM joyelA hatA. pahelethI bahu jAtanA mANaso joyelA, te darekamAM zuM vizeSatA che te huM mArka karato. ane amArA moTAbhAI to sArA mANasa hatA, mahAna yogI puruSa ! te yogI puruSa eTale kevA ? dhAre evuM karI zake eTaluM badhuM sTroMga mAInDa ! ane "kevA sTroMga mANasa te !" eka dahADo kahe che, "mAre have dUdha para rahevuM che." to cha mahinA dUdha upara rahelA. eka dahADo nakkI kare ke "amAre to A bhAjI para rahevuM che, to cha mahinA bhAjI para rahe. kazuMya hAle nahIM." evA sTroMga mANasa to ApaNe joyelA nahIM. huM to sTroMga AmAM hato ja nahIM. evA sTroMga mANasa ! e to vaTavALA. cha-cha mahinA sudhI kahe, A gaLapaNa nahIM levAnuM. tyAre kahe, tema. cha mahinA sudhI dUdha upara to kahe, tema ! kaMTrolara mANasa. divALIbAe koI dahADo bhAta ke evuM vadhArIne nahIM khAdheluM. amArA maNibhAIno svabhAva bahu Akaro, te badhuM cokhkhuM khAvA joIe. AvuM sAyanTiphika rIte jIvatA toya e pacAsa varSe marI gayA, divALIbA trIsa varSanA hatA te ghaDIe.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8] bhAbhI [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba bhAbhI hatA bIjIvAratA re vaTavALA gAmanA praznakartA : dAdA, tamArA bhAbhI divALIbA kyA gAmanA hatA ? dAdAzrI : amArA bhAbhI gajerAnA. A amArA bhAbhI che te bIjIvAranA, pahelI vakhatanA bhAbhI naDiyAdanA hatA. pahelAM naDiyAda paiNelA amArA bhAI, pharI A gajerA paNelA. e nAnuM gAma paNa bahu vaTavALuM gAma che. mArA bhAbhI bahu DAhyA paNa e vaTavALA bahu. te bhatrIjo kahe, 'kAkI, amArA khetaramAM ghauM bahu pAkyA che, be maNa mokalAvIza." tyAre kahe, "nA bA. mAre kaMI ghauM nahIM joIe. koInuM maphatiyuM ke nahIM evA vaTavALA. bhatrIjAo kahe paNa le nahIM. tuM "hA' kahe, nahIM to aMbAlAlate paiNAvI daIza. amArA moTAbhAI pahelAM paraNavAnI nA kahetA hatA tyAM AgaLa. huM nahIM paNuM' kahe che, gAma nAnuM hatuM te. te mArA phAdhara kahe, "meM hA
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba 205 pADI che. mAruM nAma rAkhavA mATe, huM kaMI choDavAno nathI. tuM nA pADIza to huM to mArA aMbAlAlane paiNAvI daIza." praznakartA: aMbAlAlane paiNAvI daIza? dAdAzrI : hA, Ama bolelA. praznakartA : te dahADe jIbhanI kiMmatane ! dAdAzrI : e khumArI judI hatI. praznakartA: hA, tamane paiNAvI deta divALIbA joDe. dAdAzrI : hA, paiNAvI deta. praznakartA : tame nAnA hatA toya ? dAdAzrI : e paiNAvI deta. e to jhaverabAya pAchA mULajIbhAIthI be varSa moTA hatA. pahelAM evuM hatuM. te vAIpha moTA sArA UlaTA, vahIvaTa sAro calAve. praznakartA : vahIvaTa sAro calAve emano. dAdAzrI : A bhAI to mArAthI vIsa varSa moTA ane bhAbhIthI ogaNIsa varSa moTA, bIjI vakhata lagna thayA eTale. praznakartA : eTale tamArI uMmaranA bhAbhI haze ? dAdAzrI : hA, mArI uMmaranA, huM ne e be sarakhA. bhAIne lIdhe mahArANI jevo ropha te joyelA? praznakartA: hA, dAdA. Ama dekhAvamAM prabhAvazALI lAge. dAdAzrI : bahu prabhAvazALI e to. dekhAvaDA bahu hatA. bAe evA rUpALA, bahu rUpALA. AkhuM cokaThuM ja rUpALuM. A divALIbA bahu rUpALA
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 jJAnI puruSa (bhAga-1) hatA. A to hamaNAM koDha nIkaLyA emane. koDha thatA pahelAM to gorA gaba hatA. mahArANI dekhAya evA dekhAtA'tA. amArI vaDodarAnI jogIdAsa viThThalanI poLamAM Ama bahAra nIkaLe ne, emane "mahArANI' kahe badhA. praznakartA : evo ThATha paDato haze Ama ! dAdAzrI : AkhI poLamAM rANI jevo ropha rAkhe. have emano ropha nA paDe eTalo. paNa tyAre amArA bhAIne lIdhe emano ropha paDe. bhAI to jANe rAjA che paNa A mahArANInI peTha phare joDe joDe ! poLanA loka to "rAjA ne rANI" kahe. amArA bhAIno eTalo badho dAba e poLamAM, eTalo badho ropha, tethI emane "mahArANI" kahevA paDe. "AvyA mahArANI" evuM kahetA'tA. emane (moTAbhAIne) lIdhe to AmanI kiMmata vadhI gaI, nahIM to bhAbhInI zI kiMmata ? bhaInA nAma para ropha pADI khAya, lokone TaiDakAvyA kare, badhuM kare. praznakartA: bhAbhIne to bahu sukha hatuM. dAdAzrI : bhAbhIne bahu sukha, bhAbhIe bahu sukha bhogavyuM. vIsa varSa patinuM sukha bhogavyuM emaNe. pachI rAMDyA. pacAsa varSathI (dAdAzrInI hAjarImAM jyAre divALIbA 80 varSanA hatA, tyAre dAdAzrI emanA mATe 50 varSa kahe che.) nirAMte jIve che baI, puNyazALI bAI ! amArA bhAbhIe mahArANI pada bhogaveluM, teno ropha, A kaDakAI haju jatI nathI ne ! strIcAritra oLakhatA zIkhyA bhAbhI pAsethI praznakartA: tame dAdA, ghaNIvAra kaho cho ke tame bhoLA hatA paNa bhAbhI pAsethI strIcAritra kevuM hoya tenA pATha zIkhyA ane strIcAritrane oLakhavAmAM tame pAkA thayA, to evuM to bhAbhImAM zuM joyuM to tamane AvuM zIkhavA maLyuM ? dAdAzrI : maNibhAI jIvatA hatA tyAre amArA bhAbhI moTAbhAI jamavA bese tyAre emane roja kahetA'tA ke "tame nA hoya to mArAthI jIvAya nahIM." bIjI vakhata paNelA ne, eTale tyAre jarA e joDuM judI jAtanuM hoya.
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba 207 mArA manamAM ema thAya ke A bhAbhIe pANI pAI dIdhuM. mane mijAja bahu AvI jAti para. eTale mArA manamAM khaTako rahyA kare, cIDha caDhe ke A zuM bole che ? A bairI emane dabAvI jAya che. A vAgha jevo, siMha jevo ene A dabAve che, te huM bahu akaLAto'to. ane moTAbhAIe to mAnI lIdhuM ke A karekTa vAta che. traNeya kALa satya bole che A. zuM mAnI lIdhuM ? tame nA hoya to mArAthI jIvAya nahIM. bhaI khuza thaI jAya ke AvI sArI maLI che ! zuM mahArANI maLyA che ! emanA manamAM ema ke ohoho ! AvI strI maLe nahIM pharI. dhIme dhIme, dhIme dhIme e bhAInI upara cogaradamathI enuM jALuM nAkhIne bivaDAvI de. eTale pAMjarAmAM pUrelA vAgha jevA thaI gayA bhAI. e pote mArA bradharanI joDe strIcAritra ramyA, te meM pakaDI lIdhuM badhuM. huM to samajI gayo, ohoho ! strI ATalI badhI kaThaNa ! A baI roja AvuM pIvaDAya pIvaDAya kare, jANe vAvaNa Ama zikAra mAravA jatI hoya ne evuM. 'tame nA hoya to mArAthI jIvAya nahIM, mArAthI rahI nahIM zakAya." praznakartA H AvuM emane kahe ! siMha jevA bhAIne kapaTathI banAvI dIdhA bakarI dAdAzrI : te amArA gharamAM AvIne ATaluM badhuM phera karI nAkhyuM, mArA moTAbhAImAM ! ane te zI rIte bakarI banAvI gayA haze te jANo cho ne tame ? kapaTa karIne. kapaTa karIne bhAIne bakarI banAvI dIdhA. praznakartA : bIjA zuM kapaTa kare bhAI sAthe ? dAdAzrI : amArA bhAbhI te Akho dahADo khA khA ja karyA kare ane pachI amArA moTAbhAI Ave ne, tyAre kahe, "mane kazuM khavAtuM ja nathI, baLyuM !" mane emaNe zikhavADelI A strI jAtinI AkhIya vidyA, strIcAritra. hoya juduM ne bole juduM. praznakartA : barobara, dAdA.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : pachI mArA bhAI marI gayA tyAre meM bhAbhIne pUchayuM ke 'bhAI to gayA, to tame kema na gayA ? tame kahetA'tA ne ?' to kahe, 'ema te kaMI marI javAtuM haze ? tame jAva.' praznakartA : 'tame jAva,' kahe che... 208 dAdAzrI : haM, kapaTa badhuM, kapaTa samajI gayelo huM. traNa miniTamAM sIdhA karI nAkhuM, jo maNibhAI nA hoya to. maNibhAI mane kahe ke 'Ane sIdhA karI Apa,' to traNa miniTamAM sIdhA karI ApuM ene. AkhI jiMdagI pAMsarA karI ApuM, kho bhUlI jAya. paNa e to mAruM cAle nahIM, eTale huM zuM boluM tyAM ? nahIM to huM kahI dau ke pelI IstrI sArI A kapaDAM to e karI Ape, jyAre A baI kAma lAge nahIM. oLakhe takhazIkha bhAbhIte, te na Ave gutAmAM praznakartA : dAdA, Apa bhAbhInuM kapaTa samajI jatA tyAra pachI bahAra emanI sAthe athaDAmaNa thaI jatI ? dAdAzrI : hA, te eka phero mAre ne emane bhAMjagaDa paDI gayelI. mAre ne emane phAve nahIM. te bolAbola karatA hatA, tyAre mArI vANI emanI joDe kevI nIkaLe ? lokoe samajI jAya ke AdhAzIzI caDhe evI vANI nIkaLI. kevI ? AdhAzIzI caDhe evI. eTale pachI e bole evuM ne, to javAba AvI rIte hoya. kAraNa ke amArA bhAbhI che te mane gunAmAM ghAlI devA phare paNa huM bhAbhIne pagathI mAthA sudhI oLakhuM eTale huM tarata kahI ApuM. mAreya bolavA joIe ne, huM bolyA vagara rahuM nahIM ne ! divALIbA kahe, 'tame bolo cho to mArA mAthAnI AdhAzIzI caDI jAya che.' meM kahyuM, 'tyAre tame bolo cho tyAre mArA mAthAne nahIM thatuM hoya ?' e vaLI ethIya vasamuM bole, AvaDuM AvaDuM bole. Amane (hIrAbAne) bolatA nA AvaDe. e ne bA, beu jaNA bole nahIM bicArA. ame beu bolIe khUba, te moTAbhAI zuM jANe, ke tuM AvuM boluM chuM tethI AvuM thAya che.
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba 209 mane potAne hau khabara paDe ke mArA hArA A gadheDAne AdhAzIzI caDe. gadheDAne haMmezAM AdhAzIzI caDe nahIM, teneya AdhAzIzI caDe evI mArI vANI nIkaLe che, tyAre e zabdo kevA nIkaLatA haze ? paDIza sUrasAgaramAM, zuM karI DarAve bhAIne praznakartA tamArA bannenI athaDAmaNa vakhate bhAI kazuM bole kharA? dAdAzrI : eTale bhaI kazuM kahevA jAya ne, tyAre bhAbhI trAguM kare, kapaTa kare. ene kAma karAvavuM hoya ne, to amArA bhAIne zI rIte dabaDAve e jANo cho ? amArA moTAbhAIne bivaDAvavA mATe zuM bolyA ? "mAre sUrasAgaramAM paDavuM paDaze, tamArA bhAIne lIdhe. huM to A sUrasAgaramAM paDavA heMDI." 'to A sUrasAgaramAM cAlI, jau chuM,' evuM kahe emane DarAvI mAravA mATe. kAraNa ke buddhi bahu kAma kare, jabarajasta kAma karI jAya. ane bhaI rAjamAna rAjazrI svabhAvanA, suMvALA hatA. eTale bhaDakI jAya bicArA, e AvuM saheja trAguM kare ne ! te maNibhAI bhaDakI gayA. emane mahIM bhaDaka bahu lAge ne, pahelI baI marI gayelI ne ? praznakartA: hA. dAdAzrI : te emane Aropa Avelo ke emaNe mArI nAkhI'tI. praznakartA : acchA ! dAdAzrI : eTale emanA manamAM ema ke A bIjI vakhate evuM thAya to mArI zI dazA thaze ? evuM kaMIka thAya to mAre mAthe Aropa Avaze. A marI jAya to upAdhi Avaze badhI. A sekanDa mereja, eTale bhaDakI bhaDakIne cAlelA. eTale e dabAI gayA. nahIM to dabAya nahIM e. e to vecI de evA. eTale je pahelI vakhata marI gaI teno Aropa ApaNA mAthA upara lokoe rAkhyo che, ane jo A bIjI vakhata mare to lokone purAvo maLI jAya ne mAre mAthe Avaze Aropa. have e sAcuM-khoTuM bhagavAna jANe, paNa Aropa to Avyo'to.
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 10 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA eTale e bhaDaka pesI gaI'tI ? dAdAzrI : e mane kahetA'tA, nahIM to A bAI to zuM hisAbamAM? kaLA karI bhAIe dekhADyuM bhAbhInuM kapaTa praznakartA : pelI bhaDaka pesI gaI ne ? dAdAzrI : hA, bhaDaka pesI gaI. pachI amArA bhAI jarA mahIM TADhA paDI gayA eTale meM kahyuM ke "tame beso, huM jarA bhAbhIne dhakko mArI AvuM." pachI bhAbhIne kahyuM, 'haMDo ne, hamaNe huM sUrasAgara teDI jAuM. cAlo, huM tamArI pAchaLa AvuM, tyAM ekalA bIka lAgaze tamane. tamArA ekalAthI jAte paDatA phAve nahIM. huM tyAM Ubho rahuM. tamane hiMmata nahIM Ave tyAre huM tamane tyAM dhakko mArI ApIza pAchaLathI." tyAre mane kahe, 'tame paDo." e amArA moTAbhAIe sAMbhaLyuM. mAre to moTAbhAI AgaLa bhAbhI pAse bolAvaDAvavuM hatuM. tethI amArA bhaInA jovAmAM Ave ke "hA, A kharI baI che !" A mArA bhAIne kahe che UlaTI. Ama amArA moTAbhAI pAse pepara phUTI gayuM. moTAbhAI samajI gayA. meM mArA moTAbhAIne kahyuM ke joyuM A ! juo A veSa, A saravaiyuM juo, A strIcAritra juo. A jAta koI paDe nahIM. koI navaruM nathI ane paDavAne taiyAra thAya to ApaNe kahevuM, 'haMDo, huM tamane dhakko mArI ApIza." praznakartA : nA paDe, puruSone dabaDAve. dAdAzrI : bahu pAkA. praznakartA : je paDanAro hoya te koIne kahe nahIM. dAdAzrI : zuM karavA AvuM kahe ? sAmAne dabaDAvavA mATe. ekeya maratA nathI, juone ! kAraNa ke emaNe bahAra paDa rAkheluM vacce, aMtarapaTa rAkheluM. praznakartA: nATaka kare, kamplITa nATaka.
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba dAdAzrI : Ama karI nAkhIza, Ama karI nAkhIza paNa mahIM paDa rAkheluM. te pachI ame samajI gayA. pachI bhaIne khabara paDI chelle, emaNe jANyuM ke aMdarakhAne kapaTa rame che. evuM emane pachI chevaTe dekhAyuM. bIjI vakhata paiNIte mUrakha bane praznakartA : dAdA, bhAbhI evA sTroMga hatA ? dAdAzrI : A to sekanDa vakhatanA baI eTale bahu vasamI hoya. bIjIvAranA mahArANIne, eTale amane be bhAIone TaiDakAvI nAkhatA hatA. breIna eTaluM badhuM amArA bhAbhInuM, te bhAIne phaphaDAvIne tela kADhI nAkhyuM'tuM. dabaDAya dabaDAya ja kare dhaNIne. huM to samajI jAu tarata. amArA bhaIye samajI jAya, paNa pelA premane laIne bhUlI jAya e badhuM. bIjI vakhata paiNavuM nA joIe paNa mUA paiNIne pachI mUrakha bane che. bhaIne ATalI uMmare mUrakha banAve che ! 211 amArA moTAbhAIthI bahAra so mANasa hAlI jatuM hatuM. evA che te vikarALa, evI parsanAliTI. kevA mANasa ? rAjezrI mANasa. jenI chAtI evI paNa te ahIMyA phaphaDI gayA bIbI AgaLa. rAjA jevo, siMha ja joI lo. siMha jevo pATIdAra dekhAvamAM. siMha jevA paTelane dhULadhANI karI nAkhelo. emanI AMkha dekhIne badhA khasI jAya, te bakarI banI gayelA. e siMha jevAne bakarI banAvI dIdhA. e vAghaNa jevI UbhI rahe. mane to ajAyabI lAgI ke A mAro vAgha jevo bhaI ane ene bakarI banAvI dIdho ? bhAIne vazamAM rAkhavA kare kImiyo praznakartA : pelI vAta kahone dAdA, tamArA bhAbhIe peluM kazuMka saMtADI dIdhuM hatuM. dAdAzrI : hA, saMtADI dIdhuM hatuM. praznakartA : zuM ? e vAta kahone jarA, dAdA.
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : amAre paisAnI bahu bhIDa hatI. bhaIne te ghaDIe te jamAnAmAM paccIsa hajAra devuM thaI gayeluM konTrAkTanA dhaMdhAmAM. te paisA nahotA eTale emanI pAse paisA mAgavA paDe eTalA mATe emaNe kImiyo karyo. te e kolasAnI guNo hoya te badhuM saMtADI de, cokhA saMtADI de, phalANuM saMtADI de. pachI ApaNane lAvatA moDuM thayuM hoya ne, to ApaNe ema kahIe, zemAMthI banAvyuM ?" to kahe, 'joDethI laI AvI thoDA." te Amatema ApaNane dabaDAvavAmAM rAkhe. A gamyuM nathI mArato. najare joyelI vAta kahuM chuM. be maNa cokhA hoya to upara mUkI Ave. te pachI kahe, 'A cokhA laI Avo, cokhA nathI." pANI jue, ke bhAIne kemanuM thAya che ? tyAre bhAI kahe, 'tArI pAse pAMca-pacAsa paDyA che ? so eka ?" have so rUpiyAmAM keTalA Ave, pAMca rUpiyA bhAvanA? keTalA dahADA cAle ? evI ja rIte eka phero zuM karyuM'tuM ? kolasAnI guNa hatI ene nokarANI baI pAse upara caDAvaDAvI ane pachI ahIM AgaLa kahe che, A juo, A kolasA thaI rahyA che." have te dahADe to doDha rUpiye guNa AvatI'tI baLI, paNa be-cAra guNo sAthe lAvIe tyAre peluM bhADuM ochuM thAya ne ! tyAre meM kahyuM, 'paisA to che nahIM Ave ane tamArI to badhIya guNo thaI rahI." te amArA bhaI kahe che, "alyA bhaI, jAne, udhAra laI Ava." tyAre e kahe, 'tamane huM ApuM paNa mane pAchA Apo to ApuM." eTale e pAchA gharanA zeThANI, te amArA moTAbhAI kahe che, "bhaI, Apane tyAre, te Apa." te vaLI huM samajI gayo ke A paisA emanI pAsethI levA hAru Ama kImiyo kare che. amAre levA paDe ne eTalA mATe paNa moTAbhAI ne huM beu laIe nahIM evA, hAtha-bAtha dharanArA bIjA. huM khoLI kADhuM hau pAcho. kolasAnI guNa trIje mALa saMtADI dIdhelI. meM jAte joI pachI. kAraNa ke mAre bapore zIro khAvA joIe. e bahAra jAya ne, tyAre huM mArI meLe e sTava laIne zIro banAvIne khAI lauM.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 13 [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba praznakartA sekanDa vAIphane eTale evuM ja badhuM hoya, bIjIvAranAne eTale. dAdAzrI : bIjIvAranA eTale to e khoTA bhegA thayA. bIjIvAranA hoya to jarA vadhAre papalAya papalAya kare. nahIM to bahu marda mANasa hatA, amArA moTAbhAI pharsTa vAIphane to gAMThe nahIM. te sekanDa vAIphane mAna ApatA'tA amArA bhAI. "A sAla Ama dhaMdho cAle che ne tema dhaMdho cAle che', ene khuza karavA mATe AvuM badhuM bole. have ene khuza karIne zuM kAma che te ? bIjuM, sADI joItI hoya to sADI laI Ava tAre. joIe che ? le, bIjI lAva, heMDa. sonAnI baMgaDIo banAvavI che? le. hIrAnA kApa karAvavA che ? ene A kahevAnuM hoya ke "A sAla Ama dhaMdho thayo, tema thayo ?" khoTa jAya tyAre bUma pADaze ApaNane. 'tamane dhaMdho karatA nathI AvaDatuM' evuM kahe. te ghaDIe ApaNI AbarU zuM rahI? bhAI bhoLA tethI bhAbhIne hAtha ghAlavA dIdho dhaMdhAmAM maNibhAI bhoLAne eTale divALIbA vIpharyA. te pachI dhaMdhAmAM hAtha ghAlI dIdho emaNe. ame ne amArA bhAI dhaMdho karIe ne, te AvIne jANe InkamaTekSa oNphisara pUchatA nA hoya, "zuM thayuM emAMthI ? A AITamamAM tamane zuM lAbha maLyo? AmAM zuM lAbha maLyo ?" amAro konTrAkaTano dhaMdho hato mArA bradharanA vakhatamAM. amArA bhAbhI hoziyAra bahu hatA. te amAro be bhAIno hisAba mAge che, ke hamaNe zuM kamANI cAle che ne e badhuM." amArA moTAbhAI AvuM badhuM kahI de, bIjI vAranA dhaNiyANI eTale. te mArA bhAI bhAbhIne zuM kahe ? Aje kAma karyuM temAM lagabhaga chasso rUpiyA maLyA haze. praznakartA chasso rUpiyA ! dAdAzrI : hA, evuM kahe. have te ghaDIe mane kaMI khabara nahIM ke A kahevAnuM zuM pariNAma Avaze te ! pachI dhaMdho barobara nahoto cAlato.
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 jJAnI puruSa (bhAga-1) tyAre kahe, "roja-roja chasso lAvatA'tA ne kema AvA TADhA paDI gayA ?" meM kahyuM, "A vaLI amArAmAM kyAM hAtha ghalAvaDAvyo ? A bhaIeya kharA che ne ! dhaMdho to kyAreka cAle ne nAya cAle ! huM hisAba nahIM Ape, mArI svataMtratA para kApa nahIM cAle te pachI maneya kahe, "hisAba kaho." meM kahyuM, "A kaMIthI lAvyA ApaNA gharamAM ? A veza kyAM thayo ?" ApaNA uparI koI nA hoya, ne vaLI pAchA A uparI thaI beThA ! moTAbhAI uparIpaNuM kare nahIM. A moTAbhAInI DhIlane laIne bhoLA bhalA AdamI, te A bIjIvAranI bairI eTale caDhI bese haMmezAM. te A caDhI beThelA. "mArI svataMtratA para kApa nA cAle. huM kaMI ahIM sarvanTa (nokara) nathI, huM to mAlika chuM. maNibhAIno hisAba lejo' kahyuM. AvuM mane pUchavA mAMDyuM eTale pachI meM kahI dIdhuM. ahaMkAra jarA bhAre mAro. meM kahyuM, 'huM hisAba nahIM ApuM. dhaMdhAmAM tamAre bilakula hAtha ghAlavo nahIM, cUpa. tame mArA sAheba thaI beThA cho ? ahIM mArI pAse nahIM cAle." bhAbhInA nimite ghara choDI nAsI gayA praznakartA : dAdA, bhAbhI sAthe evo koI prasaMga banyo ke jemAMthI A duniyA parathI mana UThI gayuM, jemAMthI A adhyAtma taraphano vega khUba vadhI gayo. dAdAzrI : hA, evo prasaMga banelo ne ! e prasaMgamAM amArA bhAbhI nimitta banelA. teya pAchuM eka phero nAsIye javuM paDyuM'tuM bhaInA sAmrAjyamAM. hA, nAsI Avyo'to ghara choDIne. kahyA-karyA vagara amadAvAda ekalo Avato rahyo'to. eTale risAyo nahoto paNa nakkI kareluM ke ahIM rahevuM nathI. risAyo nA kahevAya, paNa e badhAne ema lAge ke risAIne jato rahyo. meM nakkI ja kareluM ke ApaNe ahIM rahevuM ja nathI have. AmanI joDe phAve nahIM, A bAI joDe.
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba 215 ADakatarI rIte trAsa Ape amane praznakartA : zuM thayuM hatuM, dAdA ? dAdAzrI: amArA bhAbhI joDe mAre matabheda cAlyA kare. moTAbhAI to rAjezrI mANasa. te konTrAkTano sarasa dhaMdho paNa A bhAbhI joDe matabheda cAle. mAruM magaja badhuM kaDaka eTale bhAbhInI joDe jarA athaDAmaNa thayA kare. praznakartA : paNa e evuM zuM karatA'tA? dAdAzrI : amuka bAbatamAM ADacho (aDacaNa, aMtarAya) bahu karelI. mArI jarUriyAtanI vastu e ApatA na hatA. mane jevI rIte ucharelo hato madhare, te rIte ucheratA na hatA. bIjI ADakatarI rIta karatA'tA. eTale mAruM bahu magaja jatuM'tuM. e dahADe to badho manuSya svabhAvane, eTale khAvA joIe, pIvA joIe sAruM sAruM e pramANe ane temAM aMtarAya kare e. veDhamImAM joIe ghI vadhAre te bhAbhI mele ochuM mane bAe ucharelo judI rIte ne A uchere judI rIte. kAraNa ke bAe khAvA-pIvAnuM sArI rIte khavaDAyeluM-pIvaDAyeluM. ghI khAvAnI Adata bAe pADelI. eTale Teva evI mULathI, ke ghI vadhAre joIe dareka bAbatamAM. bIjuM, khAvAno jarA zokha hato. veDhamI bahu bhAvatI'tI mane. te veDhamI hoya tyAre ghI joIe vadhAre paDatuM. te ahIM bhAbhI che te veDhamI kare ne mAre to ghI joIe vADakImAM. te bhAbhI thoDuM thoDuM mUke, te posAya nahIM. e ghI ochuM mele eTale mahIM magaja casakI jAya, mane bahu trAsa chUTe. bhAbhI jamavAtA TAIme ja phariyAda karI badhuM bagADe praznakartA : evuM zuM kAma kare bhAbhI ? dAdAzrI : A to mArI pareya judAI rAkhe jarA. maNibhAIne sAruM sAruM mUke. maNibhAI pAchA kahe, "kema AvuM karo cho ?" tyAre kahe, "nA, emane A mUkyuM. jeTaluM joIe eTaluM le ! te huM lauM nahIM pachI,
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 jJAnI puruSa (bhAga-1) cIDhano, rIsano mAryo. ApaNe joyeluM nahIM ne AvuM badhuM. ApaNe to laherathI khAdheluM-pIdheluM. pachI ahIM AvuM te zI rIte phAve ? maNibhAI jANe nahIM bicArA. huM kahuM to phariyAda thAya, to emane kADhI mele ghaDImAM, eka sekanDamAM ja ! AvuM jagata A badhuM ! mAre dasako bahu rAzI gayelo, bhAbhI joDe. praznakartA: tamane bhAvatI vastu nA Ape ? dAdAzrI : hA, veDhamI jyAre hoya tyAre mane ghI to maLe ja nahIM, joIe evuM. eTale meLa paDe nahIM mane, majA nA Ave. mAro zokha pUro thAya nahIM. eTale pachI roja matabheda paDyA kare, bhAMjagaDa thayA kare ne mane rIsa caDyA kare. paNa A sahana karavAnuM lamaNe lakheluM hoya te to karavuM paDe ne ! chUTako ja nahIM. lamaNe lakheluM nathI karatA loko ? kyAM lakheluM kare che? praznakartA : lamaNe lakheluM kare che. dAdAzrI : paNa be, eka to lamaNe lakheluM ne pachI pAcho kakaLATa. jamavA beThA tyAre bhAbhI dararoja jamavAnA vakhate ja bhAIne phariyAda kare badhI. te bhAInuM jamavAnuM bagADe ne mAre heDeka thAya. mane heDeka thAya ne, kAraNa huM moTAbhAInA prezaramAM houM, mArAthI bolAya nahIM akSareya. ane bhAInuM jamavAnuM bagaDe bicArAnuM, sArA mANasanuM, A kakaLATa karavAnI Teva bhAbhIne paDelI ! bhAbhIthI paravaza rahevA karatA bhAgI chUTo ahIMthI te pachI eka dahADo bahu bolAbola thaI bhAbhI joDe, bhaI nahotA te vakhate. eTale mane manamAM bahu khoTuM lAgyuM. tyAre evuM thAya ne mane, ke huM to bhagavAnane gALo bhAMDuM, evo chuM. mAro guno hoya to kahI de. zene mATe paNa A badhuM ? zene mATe paravaza rahevAnuM ApaNe ? mane manamAM ema thayuM ke baLyuM, A bhAbhIthI dabAI rahevuM AnA karatA to ApaNe svataMtra karI khaIe te sAruM, pachI je kaMI karIe te.
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba eTale pachI meM te dahADe nakkI karyuM, Aja to heMDo, have ahIMthI jatuM rahevuM che. A ahIM rahevuM ja nathI have. kAyamane mATe have dhaMdho ja judo karavo. A bhAbhI joDe nA rahevAya. bhAgI chUTo ApaNe ahIMthI. jarA vadhAre paDatuM thaI gayeluM. eka paisoya joDe rAkhyo nahIM evI morAliTI 217 pachI bhaI joDe jamavA beTho. bhaI jamatA hatA ane meM vaheluM jamI lIdhuM. vahelo jamIne agiyAra vAge mAro lAMbo koTa paheryo te dahADe uMmara to trevIsa varSanI hatI paNa lAMbo koTa paherato'to. kAraNa mULa konTrAkTano dhaMdho eTale zeThAI to kharI ne, te bahAra zeThAI to gaNAya ne ! eTale lAMbo koTa paheruM. dhaMdho konTrAkTano ne konTrAkTanA kAma para jato'to. eTale paisA to hAthamAM hoya paccIsa-pacAsa rUpiyA. Ama to pAchA vaTanA kaTakA ! eTale koTamAM dhaMdhAne lIdhe paisA paDelAne paccIsa-trIsa rUpiyA, te badhA kADhI kADhIne noTo-boTo, paracUraNa-baracUraNa badhuMya je hatuM, bhaInA gajavAmAM mUkI dIdhuM. mArA gajavAmAM eka paisoya rAkhyo nahIM. kAraNa ke jyAM sudhI moTAbhAInA tAbAmAM chuM, emanA paisA kahevAya. mArA paisA kahevAya ja nahIM. morAliTI te dahADe paNa hatI. juo ne, gajavAmAM paisA hatA te mUkIne gayA. emanA manamAM ema nA thAya ke dhaMdhAnA rUpiyA hatA ne, te laIne gayo che. te pAchaLa Aropa nA kare. 'kazuM lIdhuM nathI' evuM emanA manamAM thavuM joIe. 'kazuM lIdhA vagara gayo che !' e ApaNI sinsiyAriTI emane lAge. moTAbhAInA gajavAmAM paisA mUkI, agiyAra vAge nIkaLI gayo tyAMthI koTa paherIne, cAlyo rophabhera sTezana tarapha. ghoDAgADIvALA sTezanano eka Ano le paNa eka Ano lAvuM kyAMthI ? mArI pAse gajavAmAM paisA ja nahIM. zuM karuM ? tyAre cAlatA cAlatA baroDAnA sTezana para pahoMcI gayo ane gADI UpaDavAnI pA eka kalAka vAra hatI. gADI amadAvAda javAnI hatI.
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 jJAnI puruSa (bhAga-1) mAMgatA tA phAve te jUThuM bolIne lIdhA paisA have tyAM AgaLa sTezana upara gayo, te jayaMtIbhAI karIne eka oLakhANavALo mitra maLyo. kahe che, "kema, kaMI jAya che ? bhAdaraNa javuM che?" meM kahyuM, "nA bhaI, mAre bIjI jagyAe javuM che. mAre amadAvAda javuM che. tyAre gajavuM badalAI gayuM hoya ke game te, koTa nathI badalAyo paNa paisA pelA gajavAmAM rahI gayA.' tyAre kahe, "keTalA rUpiyA joIe che? pAMca rUpiyA laI jAo." tyAre meM kahyuM, "nA, pAMca rUpiyA nahIM. ekAda rUpiyo tArI pAse hoya to lAva. mane joIe uchIno." enI pAsethI rUpiyA uchIno lIdho bhaIbaMdha hato eTale, nahitara to nA magAya. mAgatA nA phAve. te paNa TaiDakAvIne leto hoya e rIte rUpiyo mane Apo" evuM tevuM nahIM, "ekAda rUpiyo lAva joIe kahyuM. eTale pelAe rUpiyo Apyo. Ama to huM lauM nahIM koInI pAse, levAnI to Adata ja nahIM. hAtha dharavo ne maravuM be sarakhuM lAge. naryuM jUThuM bolyo paNa sAcuM bolIne to mAguM ja nahIM. ame kSatriyo loko, magAya nahIM amArAthI. koInI pAse mAgato hoya toya magAya nahIM. mAgatAya nA AvaDe baLyuM. meM tamane rUpiyA ApyA hoya uchInA, teya mane mAgatA koI dahADo AvaDyuM nathI ane huM moTI aDacaNamAM rahyA karuM. eTale AvI rIte TevAyelo mANasa chuM huM. paNa mArI paristhiti AvI thaI'tI. AkhI jiMdagImAM, ATalI lAIphamAM, mane te dahADe saheja manamAM e lAgeluM. ko'kanI pAse mAgavo paDe eka rUpiyo ? A rIta che? nahIM to meM nakkI kareluM ke A hAtha dharavA mATe nathI. ApeluM kharuM, paNa A hAtha dharavA mATe nathI. ApavA mATeya ahaMkArathI nahIM ApavAnuM. eno hAtha dharavA mATe nathI, paNa te mUMjhAmaNa jheravI zakato nathI ne huM jheravI zakuM chuM. jJAta pachI ta raho e ahaMkAra jo ke A badhI mArA jJAna pahelAMnI vAta che. pachI to jJAnI thaI
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba 219 gayo. have vAMdho nahIM. bhIkha mAgavAnI rahI ja nahIM ne ! atyAre to mane have hAtha dharavAnuM kahe to, atyAre huM ahIM AgaLa AhAra hala vahoravA jau. tame kAle kaho ke "dAdA, tame vahorI lAvo," to huM badhuM vahorI lAvuM. kAraNa ke atyAre to mane evuM kazuM rahe ja nahIM ne ! atyAre huM tyAM jaIne kahyuM ke "bena, eka roTalI ane ATalo bhAta Apajo." dareka jagyAe pUchI AvuM ane mane to judAI nahIM ne ! game tyAM jauM to bena khuza thaI jAya. UlaTI mane dekhIne khuza thaI jAya. pharI Ave to sAruM A "dAdA." jarUra jeTalA ja lIdhA paisA have pelA bhAIe rUpiyo kADhIne Apyo mane ne kahe, 'vadhAre ApuM?" meM kahyuM, "nA, nA." huM jANuM ke ahIMthI amadAvAdanI TikiTa paMdara AnA che lokalanA. lokalanA ja sto ne, phAsTa-bAsTa nahIM. ochAmAM ocho cArja lokalano. te eka rUpiyo to che, ApaNe bIjuM zuM joIe che ? tyAM sTezana para UtarI ane tyAM ajavALuM haze te ghaDIe, ajavALe ajavALe jamanAdAsane tyAM jatA rahIzuM. praznakartA : jamanAdAsa ? dAdAzrI : hA, jamanAdAsa bhaIbaMdhanA tyAM javAnuM nakkI kareluM. tyAM AgaLa eka bhAIbaMdha, bIjI mitrAcArI oLakhANa badhI bahu, paNa eka A bhAIbaMdha to khAsa kAgaLa lakha lakha kare ke tame eka phero Avo, Avo, paNa mAre evo TAIma nA hoya. kAraNa ke konTrAkTano dhaMdho. A nAsI UThyA tyAre emano vakhata Avyo. helpa karI hatI mitrate, te upakAra bahu mAne praznakartA H e mitrane tamArA para bahu prema hato? dAdAzrI : eTale evuM che ne, jamanAdAsa eTalo badho bhAva zAthI rAkhe ke meM helpa karelI ane dukAna karavI'tIne tyAre have helpa keTalI ? tyAM amadAvAda javAnuM bhADuM enA phAdhara nahotA ApatA, te meM ApeluM.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) ene amadAvAda AvavA enA phAdhare cAra AnA ApyA nahotA. enI pAse bhADuM hatuM nahIM, te mitra mane kaheto'to ke 'mAre amadAvAda javuM che ne phAdhara ApatA nathI cAra AnAye. bhADuM-bADuM kazuMye che nahIM.' to meM kahyuM, 'huM tane pAMca rUpiyA ApuM chuM.' te dahADe pAMca eTale pAMcaso jevA hatA. 'te pAMca rUpiyA ghaNAM che, to to mAro bhayo bhayo thaI gayo' kahe che. 220 te meM ApyA. 'tuM jA, tArI meLe dhaMdho kara' kahyuM. mArI pAse paisAbaisA bIjuM nA hoya, paNa AvuM bhADuM-bADuM ApuM nAnapaNamAM. eTale pAMca rUpiyA laIne e Avyo'to. eTale pachI e mitra pAcho bahu upakAra mAne. eTalI bAbata mATe ke 'tame paisA ApyA to huM amadAvAda AvI zakyo' kahe che. eTale bahu rAkhato'to. koIne tyAM javAtI IcchA nahIM, te eDresa rAkhuM tahIM e mane kAgaLa lakha lakha karato'to, 'ahIM Avo, ahIM Avo, ahIM Avo.' tyAre meM kahyuM, 'heMDone tyAM jaIe.' paNa eDresa-beDresa koInuM leto nahoto pahelethI. Ajeya leto nathI. kAraNa mAre javAnI IcchA ja nahIM koIne tyAM. eTale eDresa koInuM rAkhuM nahIM, bhaIbaMdha hoya ke game te. e mAruM lakhI le paNa huM to koIno TAMko ja nahIM mArato ne ! atyAra sudhI TAMko (noMdha) nahIM mArelo koIno. kyAM rahe che e tyAM AgaLa ko'kane pUchavuM paDe, to pachI zuM thAya? pAcho eTalo badho manano pAvara ke mAre vaLI tAruM eDresa zuM karavuM che ? mAre je vakhate jarUra haze te maLI Avaze. mAre vaLI kyAM javAnuM che tyAM AgaLa ? ane javAnuM haze tyAre e sAmo teDavA Avaze. eTale e pAvaramAM saranAmuM koInuM lakheluM nahIM. AkhI jiMdagImAM koInuM eDresa meM lakhyuM nathI. eTale pelAnuMya eDresa nahIM lIdheluM. jyAre jaIzuM tyAre hau maLI raheze. have te dahADe muzkelImAM mUkAyo. e to phasAmaNa thaI gaI toya manamAM ema nakkI karyuM ke dahADAnI gADI che ne, eTale vAMdho nahIM. agiyAranI gADI baporanI e to Ama cAra kalAka pachI pahoMcI jAya.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba 221 eTale pachI dhoLe dahADe ajavALe ajavALe khoLI kADhIzuM, pahoMcI jaIzuM DhALanI poLe. tethI agiyAranI gADImAM jato'to ke dahADe hoya ne to harIpharIne ene khoLI kaDhAya. ane pAse paisA hoya to ghoDAgADIvALAne kahIe ke bhaI, amuka poLe laI jA. poLanuM nAma ekaluM jANuM. TikiTano cArja vadhI gayelo tethI thaI phasAmaNa te pachI huM eka rUpiyo laIne TikiTa levA gayo amadAvAdanI. te dahADe AvI kyU (lAIna) nahIM, jyAre jaIe tyAre bArI UghADI ja hoya ane koI lenAroya nA hoya. A kyuM to tyAra pachI thaI badhI. ekavIsa-bAvIsa varSanI uMmara mArI, eTale keTalA varSa pahelAMnI vAta thAya che A ? bAvana varSa pahelAMnI vAtane. praznakartA H hA, 1930nI sAlanI. dAdAzrI : bolo, have bAvana varSa upara kevuM sarasa hindustAna haze ! huM TikiTa levA gayo vaDodarAthI amadAvAdanI paNa thayuM vicitra. have sthiti badalAI gaI. pelA mAstare kahyuM ke "bhaI, eka rUpiyo nahIM, eka Ano upara joIze. cArja vadhyo che, sarakAre bhADuM vadhAryuM che. paMdara AnA hatuM tene badale eka rUpiyo ne eka Ano karyo che." kyAM A phajeta ? meM jANyuM ke eka Ano vadhaze, te rastAmAM Ama cA-pANI karIzuM ne bahu thaI gayuM ApaNe. have eka Ano kyAMthI lAvavo? meM kahyuM, 'UbhA raho, huM vaTAvIne lAvuM chuM." bIjo eka Ano hoya to Ape ne ? pachI bIjo vicAra Avyo ke "bhaI, A eka Ano lAvIe to TikiTa maLe paNa to pachI Ama bhaIne kAgaLa zI rIte lakhavo ?" te dahADe be paisA thayelA posTakArDanA. meM kahyuM, "kyAMthI lAvuM have ?" akkala calAvI kADhyo rasto have A sthiti AvI, have kyAMthI eka Ano lAvavo ? pAcho konI pAse mAgavo ? bIjuM koI dekhAyuM nahIM oLakhANavALuM. pelA bhAI
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 jJAnI puruSa (bhAga-1) jatA rahyA, vadhAre ApavAnA hatA te. have zuM thAya ? have amadAvAda javuM che ane A ahIM to rAta rahevAya nahIM, eTale Aja gADImAM javuM che. pachI bIjI eka gADI kharI paNa rAta paDI jAya. amadAvAdamAM rAta paDI jAya to pAchuM javuM zI rIte tyAM AgaLa ? pahoMce zI rIte ? pachI eka sUjha paDI. eTale pachI akkala calAvI. akkala sArI hatI, te akkalane kahyuM, 'tuM zuM kahuM chuM?" tyAre kahe, "ema karone TikiTa vagara besI jAo ahIMthI ane vAsadano sTezana mAstara ApaNo oLakhANavALo che, tyAM UtarIne tyAMthI TikiTa lo. eTale be AnA bacI jaze." te sUjha paDI mahIM ke "bhaI, ema ne ema gADImAM besI jAva ApaNe." eTale meM kahyuM, 'rahevA do, ApaNe TikiTa ja nathI levI. ApaNe besI jAva Ama ne Ama, vAsadathI TikiTa kaDhAvIzuM. eTale be-traNa AnA, A gALo ocho thAya ne ?" vagara TikiTe, khudAbakSa tarIke eTale tyAM AgaLa pachI meM nakkI karyuM ke Aja to relvenI corI karo. kAraNa ke have Ano-bAno mArI pAse maLe nahIM ne gADImAM javAya nahIM, enA karatA gADImAM besI jAva ne, hala thaze. eTale akkala vAparI, te TikiTa vagara khudAbakSa tarIke besI gayo gADImAM. praznakartA: pachI tame vAsada sudhI vagara TikiTe AvyA? dAdAzrI : hA, vagara TikiTa AvyA, "khudAbakSa' ! te vakhate khudAbakSa nAmeya koIe pADeluM nahIM. kAraNa ke e nAma pADanArAne akkala ja nahotI ke A zuM kahevAya te ghaDIe ? e TikiTa vagarane zuM kahevAya enuM nAma ja pADanAra nahotuM. koI akkalavALo hoya to pADe ne ? pachI bahu vadhI gayA ne, eTale to "khudAbakSa nAma pADI dIdhuM. "khudAnA bakSelA !" te dahADe TikiTa nA levI hoya to jAjarAmAM besI rahe. TheTha muMbaI jAya toya jAjarAmAM, bahAra nIkaLe ja nahIM. eka phero to pAMca rUpiyA hAsa aTakyuM'tuM. pAMca rUpiyA kyAMthI lAve? pAMca rUpiyA to bahu moTI vastu. sAta rUpiyA bicArA sTezana mAstarono AkhA mahinAno pagAra.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba 2 23 TikritI corIthI bacyA be AtA te pachI tyAMthI TikiTa vagara beTho huM be-traNa sTezana mATe. tyAM AgaLa vAsadanA sTezane Utaryo, be AnA bacAvavA mATe. vAsada sTezane sTezana mAstara oLakhANavALo hato eTale vAMdhA jevuM nahotuM. te sTezana mAstara kahe che, "atyAre kaMIthI AvyA ?" meM kahyuM, gherathI Avyo. meM kahyuM, 'TikiTa Apo mane amadAvAdanI." te tyAM rUpiyo Apyo. te mane TikiTa kADhI ApI. be-eka AnA vadhyA, pelI corI karIne tenA. tyAM AgaLa eka rUpiyAmAM be AnA ochA le. eTale mArI pAse be AnA bacyA. vAsadamAM khAdhA bhajiyAM te pIdhA cA-pANI pachI vAsadamAM eka jagyAe eka bhajiyAvALo oLakhANavALo hato. e haoNTelavALo hato tyAM bhajiyAM khAvAno mane zokha hato. jamIne nIkaLyo'to, paNa have be-aDhI vAgyA eTale pachI bhUkha to lAge ja ne ! te tyAM AgaLa jaIne pAchuM bapore eka AnAnA bhajiyAM khaI Avyo, zokha hato eTale. khAdhuM tyAre saMtoSa vaLyo ane pachI be eka paisAnA cA-pANI pIdhA. te dahADe aDadhA AnAmAM ApatA'tA. pachI bahAra nIkaLI ane eka posTakArDa lIdhuM be paisAnuM, eTale be paisA emAM vAparyA. AbarU na jAya eTale bhAIne lakhyuM posTakArDa te posTakArDa lakhyuM moTAbhAIne. meM kIdhuM, "A to AbarU jaze." kAle savAre kahe, 'AvaDI moTI uMmarano vIsa-bAvIsa varasano chokaro nAsI gayo." eTale ApaNo vaTa zuM rahyo te ? huM to moTo konTrAkTara kahevAu ne ! mAro konTrAkTano dhaMdho kahevAya ane "nAsI gayo" kahe, to mArI AbarU zuM rahe ? mATe kAgaLa to lakhavo joIe ke huM A jagyAe jau chuM, nahIM to gAmamAM khoLAkhoLa thAya ke bhaI, taLAvamAM paDI gayo, opha thaI gayo ke zuM thaI gayuM enI bhAMjagaDa thAya ne ?
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) eTale te dahADe ja kAgaLa lakhavo joIe eTale khoLAkhoLa nA kare pachI. 224 eTale pachI ghera lakhyuM bradharane ke huM risAyo nathI, nAsI gayo nathI ke huM jato rahyo nathI. agara to mane kaMI trAsa nathI tamArA taraphathI paNa mArI AvI IcchA ke mAruM prArabdha badalAyeluM che. huM have amadAvAda jaIne kaMIka karuM. huM bhAgI jato nathI, paNa mArI IcchA che ke mAre have amadAvAda sTeDI thavuM, mAre koI dhaMdho karavo. mATe mArI ciMtA karazo nahIM, mane khoLazoya nahIM.' amadAvAda jau chuM eTaluM lakheluM, kone tyAM jau chuM evuM nahIM. 'huM amadAvAda chuM, mATe tame mArI tapAsa karazo nahIM' evo kAgaLa lakhI nAkhyo. praznakartA : eTale te vakhate gusso nahoto, tame ja posTakArDa lakhyuM ne ? dAdAzrI : hA, tyAM posTakArDa lakhyuM. praznakartA : e AkhI sUjhanI vastu che. dAdAzrI : e posTakArDa lakhyuM eTale bIje dahADe che te badhAne e (hAza) thayuM. nahIM to gabharAmaNa thaI jAyane badhAne, mUrakha kahevAIe ApaNe. e to bhAIno ojasa (tApa) mane sahana nA thAya, eTale moDhe kahI zakuM nahIM. nahIM to moDhe kahIne nIkaLata paNa e to moDhe kahetA gabharAmaNa thaI jAya. te emanuM ojasa evuM hatuM. eTale pAchaLathI kAgaLa lakhavo paDyo. pachI besI gayo gADImAM. puNyazALI te cAnA TAIme cA maLI gaI ANaMda AvyuM te ANaMda sTezane Utaryo. te eka oLakhANavALA maLyA. mane kahe che, 'kyAM javAnI taiyArI ?' meM kahyuM, 'amadAvAdanI.' te kahe, 'Avo, Avo, Avo. cA-pANI karyA vagara javAya nahIM. cA pIne pachI jAo.' meM kahyuM, 'cAlo, heMDo, cA-pANI karIe. joItuM'tuM ne vaide kahyuM.'
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 25 [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba te ANaMda sTezane pAMca-sAta oLakhANavALA mitro maLyA. badhA cA pItA'tA. phrenDa sarkala hatuM ke, te sAthe cA pIdhI. ADA dahADe evI Teva nahIM bahu lokonAmAM bhaLIne cA pIvAnI, paNa te dahADe to khuza thaIne pIdhI. tyAM cA-pANI karyA. pachI kahe, "thoDo nAsto-bAsto karo." to meM kahyuM, "nA, nAsto atyAre nA thAya. mAre to gADI rAte pahoMcavAnI che tenI upAdhi." kAraNa, bIjI gADImAM beTho eTale, pelI gADI jatI rahelI. eTale cA bapore joItI hatI te maLI, cAnA TAIme cAya maLI AvI. mAruM zuM kahevAnuM ? puNyazALI chIe ne ! badhA jyAM-tyAM Ape cA-pANI ! pachI besI gayA pAchA gADImAM, te TheTha aMdhAruM thayuM tyAre sAMje cha-sAta vAge gADI tyAM pahoMcI. kAraNa ke pelI gADImAMthI UtarI paDyA, pachI bIjI gADImAM besavuM paDyuM. eTale pachI che te rAtre gADImAMthI UtaravAnuM thayuM. te rAtre amadAvAda pahoMcyo huM. paisA nahIM, eDresa nahIM, mitrane tyAM pahoMcavuM kema ? rAtre tyAM AgaLa amadAvAda sTezane Utaryo. te dahADe sTezana evA hatA, AjubAju khAsa vastI nahIM kazI. have makAna khoLI kADhavAnuM, eDresa nahIM. kAne baherAza hatI. praznakartA: dAdA, te dahADeya baherA hatA, bAvIsame varSe ? dAdAzrI : thoDA baherA to kharA ja. praznakartA : pahelethI ? dAdAzrI : thoDA baherA kharA. eTale mane thayuM ke pelo kahe ke "Ama AvyuM. kAkA, atyAre kyAMthI AvyA ?" tyAre pAcho huM samajuM nahIM evuM thAya ne pAchuM ? eTale pachI ema ke ghoDAgADImAM besI jaIe, te dahADe ghoDAgADIo cAlatI'tI. te dahADe rikSA-bikSA kazuM nahIM, ghoDAgADIo ekalI ja. gADIoya nahIM, bahu mANasoya nahIM. have ene ghera javA mATe te dahADe ghoDAgADImAM kaMIka paisA kharcavA
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 jJAnI puruSa (bhAga-1) paDatA'tA. ane paisA nahotA e vakhate, te ghoDAgADImAM zI rIte javuM? paisA hatA nahIM, karavuM zuM che ? bhADAnA paisA nahIM. tyAre aMdhAruM thaI gayeluM. huM vicAramAM paDyo ke be AnA nathI ghoDAgADImAM javAnA, nahIM to ghoDAgADIvALAne kahIe ke bhaI, mane DhALanI poLe utAra, to utArI de tyAM AgaLa bicAro. DhALanI poLa eTaluM mane yAda paNa zI rIte javuM e AvaDe nahIM. te poLanuM nAma ekaluM AvaDe, bIjuM kazuM nA AvaDe mane. poLamAM gayA pachI khoLI kADhuM tarata paNa paisA hoya to ghoDAgADImAM besAya ne ? have saranAmuM nahIM, gajavAmAM paisA nahIM, sUvuM kyAM? rahevuM kyAM ? mATe khoLI kADhe ja chUTako ne, saranAmuM nA hoya toya ? te dahADe khabara paDI ke A TAMko mAryo hoya (saranAmAnI noMdha karI hota) to sAruM paNa TAMko mAryo ja nahIM ne ! jiMdagImAM TAMko mAravAnI Teva ja nahIM, prakRti ja nahIM evI. kAraNa ke mAre koI dahADo jarUra ja nahIM koIne tyAM javAnI. ane hoya to paisA laIne nIkaLe ne te ghoDAgADI, gADI badhuM sAdhana hoya. pachI mAre zI upAdhi ? paNa saranAmuM lakhuM nahIM ane te dahADe AvuM banI gayuM, saranAmA vagara zI rIte javuM ? ghoDAgADI paNa zI rIte karavI ? paisA nahIM ne ! eTale pachI cAlatI pakaDI meM. bIjo koI pADozI nahIM, koI joDe nahIM. vagara saranAme hoziyArIthI zodhI kADhyuM ghara pachI vicAratA vicAratA thayuM evuM ne, daravAjAnAya nAma nA jANuM. kAraNa ke A daravAjo A che ke phalANo evI kaMI paDelI ja nahIM. kAle jANe kAma nA lAgavAnuM hoya evuM ane jANe nirbhayasthAne nA pharyA karatA hoya evuM badhuM. koInA naMbara ke naMbara kazuMye nA maLe. eTale pachI Ama cAlyo te eka daravAjo khoLI, e daravAjAmAM peThA. pachI nAmeya jANyuM daravAjAnuM. pachI jatA jatA rastAmAM kaMI jaDe nahIM. pachI vicAra karyo ke
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba 227 have kyAM AgaLa ghara khoLavuM ne A ziyALAmAM kyAre dahADo vaLaze ? Ama to AkhI rAta pharIzuM toya nahIM jaDe. ApaNe amadAvAdanA bhomiyA nathI. amadAvAda zaheramAM pharelo nahIM. amadAvAdamAM rastA jANuM nahIM. bahu vakhata gayelo nahIM, be-cAra vakhata gayelo. pachI buddhithI vicAryuM ke A mitra kolasAno vepArI che. mATe kaMIka rasto evo khoLI kADhIe, ke e kyAM AgaLa bhegA thAya ! hA, te dahADAnI akkala kahuM chuM, mArI akkala zuM kAma karatI hatI te dahADe. mahIM briliyansI kharI ho ! tALo meLavI lau ke enuM eDresa bhale nathI, paNa A mANasa kolasAno vepAra kare che to Ane oLakhe koNa ? te mahIM akkale khudA dekhADyA. kahe che, kolasAno dhaMdho kare eTale A haoNTalavALA oLakhe emane. badhI hoTalavALA emane tyAM gharAka haze. praznakartA : hA, kolasA lenAro. dAdAzrI : mATe ApaNe haoNTalavALAne pUcho. haoNTalavALo koka jANakAra maLI Avaze. e koI paNa hoTelavALo oLakhANavALo nIkaLaze. te ApaNe haoNTelavALAne pUchatAM pUchatA jaIe to kaMIka ThekANuM paDe. te rastAmAM jatA jatA haoNTalovALAne pUchavA mAMDyuM ke "bhaI, jamanAdAsa paTela karIne ahIM kolasAnA moTA vepArI che, tame oLakho cho ?" ema karatA karatA ATha-dasa haoNTalo para pUchayuM. sAta-ATha jaNAe kahyuM ke "nA, bhaI ame oLakhatA nathI." eTale haoNTale-haoNTale pUchatA pUchatA gayA tyAre eka haoNTelavALo kahe che, "hA, oLakhyA. tame kaho to mUkavA AvIe. jamanAdAsa karIne che, DhALanI poLamAM." meM kahyuM, 'DhALanI poLa kyAM che ?" to kahe, 'DhALanI poLa Ama najIkamAM Avaze have. A ahIM rahIne A raste ja sIdhA cAlyA jAva tame A bAjuthI." mane rasto dekhADI dIdho. eDresa-beDresa badhuM lakhAvyuM ne tyAM pahoMcI gayo. praznakartA: sAdhAraNa vAkya che eka eTale ke ghara choDIne gayA, to pelA bhaInuM eDresa lIdheluM nahIM amadAvAdanuM. eDresa to kahe huM koInuM leto nathI, mAre koInI jarUra nahotI.
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 28 jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : mAre jarUra nahotI, eDresa ja leto nahoto ne ! koInuM lakhI nahoto leto. pelA bhaI lakhIne Ape toya khovAI jAya mArI pAse. praznakartA ane jarUra hoya, have jarUra paDI pelA bhAInI to kaI rIte tyAM pahoMco cho enI sUjha utpanna thaI gaI. dAdAzrI : hA, enI sUjha utpanna thaI gaI. praznakartA : pelA haoNTelavALAne pUchayuM ke "bhaI, A kolasAvALA kyAM rahe che ?" dAdAzrI : hA, kolasAno dhaMdho kare ne, eTale meM hisAba kADhyo. sUjha paDI ke A koI hoTalavALAne pUcha pUcha karo. pachI emaNe dekhADyuM. eTale AvI sUjha paDe. harato-pharato, vAto karato paNa bodhakaLAvALuM jIvana kharuM. A bodhakaLAne lIdhe DhALanI poLa jaDI, nahIM to ghera-ghera pUchavA javAya ke amArA mitra kolasAnA vepArIne oLakho cho ? dhanabhAga amArA, te tame mAre tyAM AvyA ! DhALanI poLa pahoMcyo ne ene ghera gayo. nIcethI bUma pADI ke "jamanAdAsa, jamanAdAsa, jamanAdAsa che ke ?' eTale pelo sAMbhaLI baha khuza thaI gayo ke "oho ! mAre tyAM AvyA !" e to eTalo badho uchALA mArato'to, khuza-khuza thaI gayo. kAraNa ke huM AvuM nahIM ne ! kalpeluM ja nA hoya ke Ave ! koI dahADo AzA ja nahIM rAkhelI ne ! e to doDadhAma karato nIce Avyo, beu jaNa nIce AvyA. dhanabhAga amArA ! te A tame atyAre mAre tyAM AvyA ! mArA AnaMdano pAra nathI. tene to galagaliyA thaI gayA te dahADe, prema bahu Ama te dahADe. have e jANe ke harakhabhera AvyA haze ! huM zuM Avyo, te huM jANuM. meM kahyuM, "sAruM thayuM, heMDa, paheluM jamavAnuM kADha bA. jamyA pachI vAto karIe.' pachI e to jamavAnuM badhuM taiyAra haze te mUkI dIdhuM. badhuM jamI
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba 229 lIdhuM, pachI nirAMte sUvA gayA tyAre meM kahyuM, "huM ahIM rahevAno chuM. huM phasAIne Avyo chuM, kaMI ema ne ema nathI Avyo. huM nAsIne Avelo chuM. tyAre kahe, 'paNa AvuM zA mATe karo cho ?" kahyuM, "mAre A bhAbhI joDe meLa paDato nathI. pUrvabhavano hisAba judI jAtano che.' sukhamAM zodhyuM duHkha, saMDAsamAMya kyU te pachI savAranA pahoramAM saMDAsa AgaLa dasa-paMdaranI lAIna thayelI. meM kahyuM, "baLyuM A zahera ! A kyAMthI meM joyuM ? A kyAMthI AvyuM mane ?" paNa javuM kyAM ? gherathI nAsI AvelA. have mUA, AmAMya duHkha tamane ! bIje badheya duHkha hoya, ahIMyAya duHkha che tamArA A? jeNe julAba lIdho hoya tene zuM thAya bicArAne ? huM ? bhale ATalA badhA sukha che A lokone, te sukhamAM ja mane duHkha lAgyuM. jo zodhakhoLa karI A lokoe, sukhamAM ja duHkha zodhyuM ! zemAM du:kha zodhI kADhyuM ? praznakartA: sukhamAM du:kha zodhyuM. dAdAzrI : nahIM, sukhane laIne duHkha lAgyuM. pAra vagaranuM sukha che atyAre. A saMDAsa baMdha karyA hoya ane pachI vahelo UThIne sADA pAMca vAge Ave tene ekadama javAnI chUTa, to keTalA jaNa vahelA UThIne jAya? praznakartA : badhA jAya. dAdAzrI: haM, tamane samaja paDIne ? sarakAre te baMdha nathI karyuM tenuM A sukha che te. te mAre kyAM jaIne UbhuM rahevAnuM thayuM. te mane kahe, "thoDIvAra, pAMceka miniTa UbhuM rahevuM paDaze." meM kahyuM, "nA, eka miniTeya nahIM, pAcho AvuM chuM." A vakhate saMDAsa nathI javuM enA karatA bahetara ApaNe ema ne ema besI rahIzuM ! ApaNe AvuM saMDAsa javuM nathI. baMdhakoSa thaze to parama dahADe phAkI laIzuM. A nA posAya ApaNe ! A zI rIte posAya? tyAM UbhA rahIne zAnI rAha juo cho ? mera cakkara, AnIye
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) kiMmata ? saMDAsanI ATalI badhI kiMmata vadhI gaI ! tyAre mUA, ahIMye ToLeToLA ! mUA, lojamAM kiMmata vadhI gaI hoya, ahIMyAya kiMmata vadhI gaI ? are ! mane to zarama lAge baLI ! 230 kyUmAM jamavAmAMye huM nA Ubho rahuM. enA karatA ema ne ema, baLI tArI roTalI tAre ghera rahevA de. thoDA caNA phAkI laIzuM. e to ApaNe mokSa Apato hoya to lAva UbhA rahIe, rAta-dahADo UbhA rahIe kyumAM! AmAMye kyU ! praznakartA : sonApura (smazAna)mAMye kyU lAge che. dAdAzrI : maratI vakhateya pAchI kyU ? mAruM hAru keTaluM nIcapaNuM ! meM to amadAvAdamAM saMDAsa joyeluM ne AvuM, te kaMTALI gayo ke AvuM jaMgaliyAtapaNuM ! AgaLa lallubhAI UbhA hoya, pAchaLa nagIna zeTha UbhA hoya. enI pAchaLa nagIna zeThanA zeThANI UbhA hoya. zeThANI-zeTha tame beu che te saMDAsa mATe AvyA cho ? ne kyUmAM UbhA rahyA cho ? mUA, kaI jAtanA cakkaro cho ? kevI zarama bharelI vAta che, kyUmAM UbhuM rahevuM paDe ! zarama bhareluM lAge ! amadAvAdanA zeThiyA meM joyelA badhA. enI oNphisamAM beThA hoya tyAre loka Ama Ama kare (salAma bhare) ane tyAM kyUmAM UbhA rahyA hoya Dabbo laIne ! mUA, A zarama bhareluM nA kahevAya ? A to kaMI sAruM dekhAtuM haze ? enA karatA baMdhakoSa thaI jaze to julAba mATe phAkI laIzuM. amAre to kudaratI rIte yU bhegI thayelI tahIM amane A nA posAya. e to sAmAnya janatA kahevAya, kyUmAM UbhA rahe te. jene potAnuM svamAna jevuM kazuM nahIM, e to sAmAnya janatA kahevAya ! gheTAM ne bakarAM jema lAInamAM UbhA rAkhyA hoya ema lAInamAM A gheTAM UbhA rahe ! amAre to kudaratI rIte koI dahADo kyU bhegI thayelI nahIM ! A to kaMI zobhe ? zuM AmAM te moTo trilokano nAtha mahIM bese che ?
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba 231 tamAre hajI ahIM cAlu che ? AkhA muMbaI zaheranI AbarU jAya! paNa bIje badheya evuM che ne ? praznakartA : badhe cAlI sisTamamAM Ama ja cAle che. dAdAzrI : jo have bicArA mANasane keTaluM svamAna ghavAya rahyuM che ! A svamAna kahevAya? saMDAsa javAne mATeya svataMtra nahIM ? jyAre javuM hoya tyAre javAnuM nahIM ? mane to badhA bahu jAtanA vicAra AvI jAya ke A kaI jAtanuM ? ATalI badhI kiMmatI vastu A thaI paDI che! hAtha kALA thAya e dhaMdho mAro nahIM praznakartA : pachI zuM thayuM? dAdAzrI : mArA mitre kahyuM ke "mArA kolasAnA dhaMdhAmAM tamane bhAgIdAra tarIke rAkhIe. ApaNe ahIM kolasAnI dukAnamAM bhAgIdArI." meM kahyuM, "nA bA, kolasAno e dhaMdho mAro nahIM. hAtha kALA thAya e dhaMdho mAre nahIM. kolaso hoya tyAM mAruM kAma nahIM. A koyalA jovA hAtha mArA che ? huM to konTrAkTanA dhaMdhAvALo mANasa. ApaNe to ApaNA konTrAkTanA dhaMdhAmAM ja kharuM. A dhaMdhe mArAthI besAya nahIM. A tArI joDe bIjI vAtacIta karIzuM." eTale pachI eNe baMdha karyuM. paNa meM yojanA ghaDI ke A kolasAnI dalAlI ApaNI lAIna ja nahIM. A to e kare, mAruM kAma nahIM. e dhaMdho ApaNane zobhe nahIM. te dahADe mahIM ahaMkArane, huM mAro dhaMdho khoLI kADhIza. ane mane to e AvaDe. kAraNa ke mAre dareka vastu calAvI levAnI pahelethI Teva paNa aham joIe, 'kaMIka chuM" e bhAna nahIM hoya. konTrAkTamAM sarvisa tA karavI paDe, mATe ghaDI yojanA eTale karavuM zuM? ahIM ko'kane tyAM khAvA mATe paDI rahevAnuM nathI. eTale pachI meM nakkI karyuM ke koI konTrAkTarane khoLI kADho. eTale konTrAkTarane khoLI kADhyo pachI. huM tyAM jaIne eka jaNane pUchI
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 jJAnI puruSa (bhAga-1) Avyo pAcho savAramAM. huM to mArI lAInamAM javAno hato. AvaData kharI dhaMdhAnI paNa e to sarvisa karAvaDAve zeThiyAo. eTale meM eka yojanA ghaDI. konTrAkTarane kahyuM, "bhAI, sarvisa to huM koI dahADo karavAno nathI ane karavA nIkaLyoya nathI." sarvisa to huM karuM nahIM. pahelethI niyama ja lIdhelo. koInI sarvisa karavA mATe janmyo nathI. eTale sarvisa to nahIM karuM. konTrAkTanA dhaMdhAmAM hoziyAra, breIna sAruM cAle. phrI kAma karIza, pachI e mane choDaze nahIM meM kahyuM ke "bhaI, huM tamane phrI oNpha kaoNsTa tamAruM kAma karI ApIza, tamane jyAre ThIka lAge tyAre mArI pArTanarazipa Apajo ne nA ThIka lAge tyAM sudhI nA Apazo. A tamArA konTrAkTano dhaMdho mane soMpo. je kAma soMpo enI javAbadArI badhI mArI. tamAre AvavAnuM nahIM, tamAruM konTrAkTanuM kAma badhuM huM karI ApIza. tame mane kAma soMpo. pachI tamAruM kAma tamane sahI salAmata lAge ne tame kamAva, to mane tamAre je parasanTeja ApavA hoya te Apajo. nA kamAva to nA Apazo. mArA gharanA kharce rahIza. tamArAthI apAya to Apajo, nahIM Apo to cAlaze paNa mAre pArTanarazipamAM rahevAnuM. mane tamAre pArTanarazipamAM levo paDaze." kAraNa huM jANuM ke traNa mahinA pachI e zuM kare ? mane choDe nahIM e. suparavijhana sarasa AvaDe eTale pelo khuza. kAraNa evI AvaData mane. eTale huM jANuM ke ApaNe pahelethI ema ne ema phrI oNpha kaoNsTa raho, to pachI enI meLe khasavA deze nahIM ane nokarI rahe nahIM. huM tamAro sarvanTa nahIM paNa pArTanara tarIke rahIza praznakartA nokarI nA posAya eTale pelAne cokhkhuM ja kahI dIdhuM ? dAdAzrI : hA, eTale meM pelAne kahyuM, "jo tamArA konTrAkTanA dhaMdhAmAM "AI vila helpa yU !" tamArA pArTanara tarIke huM jIvavA mAguM chuM, sarvanTa tarIke nahIM. mAre tamArI pAse kazuM joItuM nathI. huM phakta
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba 233 mArA kharca joga joIe, te mArI meLe upADa karIza. tamAre ApavAlevAno adhikAra nahIM. mane ThIka lAge to huM upADuM ane temAM tamAre jo anukULa Ave to bIje mahine "hA" pADajo. tamArI Dakhala nahIM koI jAtanI." zuM kahyuM? praznakartA : huM tamane helpa karIza ane upADa mArI meLe karIza. tamArI DakhoDakhala nA joIe. dAdAzrI tuM AkhuM ne huM lauM, tyAre to meM bhikSA ja mAgI kahevAya ne? hA, tAruM kAma badhuM karIza, mAre ghera paisA laI javA nathI. paNa mAro ropha rAkha. ropha joIze mAre to, basa bIjuM kazuM nahIM. praznakartA : DakhoDakhala nahIM joIe. dAdAzrI : nahIM, bIjuM kazuM nahIM joIe, AvI gayuM badhuM. eTale pelo mANasa to eTalo badho khuza thaI gayo, ene bahu gamyuM. A to bahu sAruM kahevAya. eNe hA pADI, "badhI rIte tame jema kaho ema. tamane traNa AnI pArTanarazipa ApIza." meM kahyuM, "mAre bahu thaI gayuM traNa AnI. mAre mAro kharco nIkaLaze to basa thaI gayuM. huM paisA bhegA karavA mATe nathI Avyo tamAre tyAM. huM to mAro hodo nahIM choDavA mATe." e zarta karIne pachI Avyo ghera, pelA bhAIne Utaryo'to tyAM paNa maNibhAI bIje dahADe teDavA AvyA. rahevA ja nA de ne. pachI moTAbhAIe tyAM nA rahevA dIdhA, nahIM to huM jamAvI deta, vAra nA lAgata. moTAbhAInI maryAdA rAkhI, pAchA ghera gayA praznakartA: moTAbhAI tamane zodhIne teDavA AvyA? dAdAzrI : te pachI moTAbhAI AvIne UbhA rahyA. ahIM nA UtaryA mAre bhaIbaMdhane tyAM. emanA sATu rahetA hatA pUMjAbhAI karIne, Ama ApaNI khaDakInA, temane tyAM AvIne UtaryA. pachI emanA sATu ne e beu jaNa khoLatA khoLatA ahIM AvyA gADI laIne. moTAbhAI ne e AvyA eTale mane to manamAM ema thayuM ke have
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 jJAnI puruSa (bhAga-1) to pAchA javuM paDaze. AMkhe AMkha maLI ne, eTale mane kahe, "A thAya nahIM AvuM." emanI AMkhamAM saheja jhaLajhaLiyA AvyA nahIM. praznakartA Ave ne, dAdA. dAdAzrI : meM kIdhuM, 'tame AvyA zuM karavA ?" to kahe, "are ! AvuM thAya ? tArAthI AvuM AvatuM rahevAya ? khoTuM dekhAya A to." meM kahyuM, 'nahIM karuM pharIvAra." mane kahe che, "kema Ama karyuM? AvuM A zobhAspada thAya che ?" nA thAya, paNa chatAM thaI gayuM. meM kahyuM. "ApaNe AvuM nA thAya' e kahe. kAgaLa maLyo eTale samajyA ke amadAvAda to jau chuM, 'paNa AvuM zA mATe ? kema AvuM karyuM te ?" meM kahyuM, "zuM karuM ? mane nathI phAvatuM. mane anukULa nahIM Ave. tyAre kahe, "nA, badhuM anukULa Ave, kema nA Ave ? pachI ame gayA pAchA. zarama choDAya nahIM ne moTAbhAInI, moTAbhAInI maryAdA nA choDAya. pachI bhAI joDe gayo eTale pelAnI joDe sodo karelo nakAmo gayo, sodo phela. eTalI aDacaNa paDelI, eka ja dahADAnI. pachI aDacaNa koI dahADo paDI nathI. paDI haze paNa jUja, kaMI khAsa aDacaNa nahIM paDelI. aNasamajaNanI bhAMjagaDa, te nAsI chUTavAno DAgha paDyo moTAbhAI AvyA eTale pAchuM javuM paDyuM. pAchA AvyA te pachI hatuM tenuM te A to. ane tamAre to AvuM kaMI pharavuM ja nahIM paDyuM hoya ne ? A to mAre pharavuM paDyuM. mAruM anubhava pramANa TheTha sudhI e. dareka vastuno anubhava hoya ne, te mAro khyAla emAM rahyA ja karavAno. e vismRta nahIM thavAno koI raste. e jJAna thatA pahelAMnA che badhA anubhavo. AvA badhA aneka jAtanA anubhavo thayelA hoya, zuM nA thayA hoya? jJAnI puruSa AgaLano kaMI Azrama (pUrvAzrama) bhUlI jAya che ? badhuM ja hoya. paNa ATaluM baneluM e, ItihAsa A badho. ATalo DAgha paDI gayelo. nAsI javAno DAgha kahevAya ne A to ! nA kahevAya ?
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba 235 gharano dhaMdho, ghera kazuM harakata nahIM. A to aNasamajaNanI bhAMjagaDa badhI ! bIjI kazI bhAMjagaDa nahotI. jamavAnI ja bhAMjagaDa e kaMI sArI kahevAtI haze ? e to badhuM gAMDapaNa kahevAya, emAM majA nahIM. praznakartA H nA, ema nahIM, paNa te vakhate paNa ATalI sUjha hatI ke apramANikapaNe nathI jIvavuM. dAdAzrI : e to badhuM hatuM. praznakartA : koInuM eka sahana nathI karavuM, ghI taraphano rAga jato nathI karavo. dAdAzrI : hA. praznakartA: e vakhate je ghI taraphano rAga hato, emAM kaMI parivartana AvyuM? dAdAzrI : konA taraphano ? praznakartA : peluM ghI ochuM ApyuM hatuM ne ! dAdAzrI : nA, parivartana AvatuM haze ? parivartanamAM Ave e judA. mAnyatA e evI mAnI dIdhelI ke ghI zarIranuM teja che ne e Ama che ne tema che. e badhI mAnyatAo mAnI eTale cAlyuM. chatAM ghI e bahu hitakArI vastu nathI, normAliTImAM sAruM che. ane mane che te chAliyAmAM ghAlIne veDhamI khAvA joIe. jagatane zI rIte posAya te ? amArA bhAbhI to amArA guru kahevAya che. emane kahuM chuM ne, 'tame mArA guru, mane A mArge Thelyo. A mohamAMthI choDAvaDAvyo !" moTAbhAI bolyA, "arere ! tane ATalo badho trAsa !" praznakartA : pachI bhAIne, bhAbhI tamane trAsa Ape che e khabara paDI ? dAdAzrI : hA, te eka phero e enI meLe ja mane kahe che, "cAla Ava, ApaNe haoNTalamAM cA pIe." tyAre meM kahyuM, "A koI dahADo joDe
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 jJAnI puruSa (bhAga-1) beThA nathI ne A mane kahe che !' ame be bhaI koI dahADo haoNTalamAM sAthe beThelA nahIM. maryAdA koI dahADo choDIe nahIM. pachI mane kahe, 'tane tArI bhAbhI taraphano bahu trAsa che. A tane bahu duHkha de che." meM kIdhuM, "e saMbhAravA jevuM nathI have bahu. tame manamAM nA rAkhazo. tame jANyuM eTale basa thaI gayuM ! kharekhara atyAra sudhI vikhavAda thaI jAya eTale mATe huM tamane nahoto kaheto." pachI emanI AMkhamAM pANI AvI gayuM. mane kahe che, "A to bahu zikArI baI che." meM kahyuM, 'tyAre tamAre oLakhavI joIe ne ?" "A to mane chetaryo atyAra sudhI kahe che. "A mAla judI jAtano che, mATe jarA samajIne rAkho." kahyuM. bhAInI AMkhamAM pANI nIkaLI gayuM te dahADe to. "arere ! tane ATaluM du:kha ! huM kyAM Ane paiNyo ke tane du:kha de che ? mArA bhAIne ATalI badhI aDacaNa thAya che, te mane have khabara paDI." "tame kazuM rAkhazo nahIM evuM tevuM badhuM manamAM. e to mAthe paDyuM te bhogavI levAnuM. paNa tame je mAnatA'tA evuM nathI A." meM kahyuM. praznakartA : barobara. dAdAzrI : eTalI emanA manamAM khAtarI thaI gaI ke A baIe trAsa Apyo che. praznakartA AnuM nAma saMsAra. dAdAzrI : te baLyuM vIteluM ne, amaneya vIteluM bhAbhI pAse. AzvAsana ApatAro ja raDAvI duHkhI kare pachI to amArA moTAbhAI gujarI gayA. te vakhate amArA bhAbhI uMmaramAM nAnA, te je koI Ave e emane raDAve. tyAre mane thayuM ke A bhAbhI "sensiTiva vadhAre che, te A loko Amane bicArAne mArI nAkhaze ! eTale pachI meM bAne kahyuM ke "lokone tame ema kahejo ke bhAI saMbaMdhI tamAre vahu joDe kazI vAtacIta karavI nahIM." alyA, A zuM tophAna ? alyA, vAMdara ghA jevuM karo cho ? tamArA karatA to vAMdarA
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba 237 sArA ! vAMdaro ghAne pahoLo karI karIne mArI nAkhe evuM tame emane kahI kahIne karo cho, to tamArAmAM ne vAMdarAmAM phera zo ? lokone raDAvA mATe Avo cho ke hasAvA mATe Avo cho ? A to AzvAsana ApavA javAnuM, ene badale bicArAne mArI ja nAkhe ! paNa jagatano kAyado evo che ke AzvAsana ApanAro mANasa pote ja du:khI hoya to zuM AzvAsana Ape? e to enI pAse je che te ja Ape. eTale Aje loko du:khI che ne ! eTale ApaNe sAmAne ema kahevAnuM ke "koI mANasa sukhI hoya, aMtaranA sukhavALo hoya to ahIM padhArajo, nahIM to ahIM padhArazo nahIM ane ghera beThA AzvAsana patra lakhI nAkhajo.' A bhUtAne ahIM nakAmAM zuM karavAnA? A bhUtA to AvIne bicArAne UlaTA raDAve. bhAbhInA sagA oLakhIte te gabharAyA praznakartA: moTobhAInA opha thaI gayA pachI bhAbhI sAthe kevuM rahyuM? dAdAzrI : amArA bhAI opha thaI gayA pachI bhAbhIe eka phero trAguM karyuM. rAMDyA pachI lagabhaga be-traNa mahinA thayA haze. te bA ne badhAnA manamAM gabharAmaNa thaI gaI ke A baI jIvaze nahIM. meM kIdhuM, "kazuM thavAnuM nathI. A baI to badhAne mArIne mare evI che. amathA badhAne dabaDAve che. te trAguM zuM karyuM ? amArA mAmAnA dIkarA rAvajIbhAI te AvIne beThA'tA. eTale amArA bhAbhIe chAtI kUTavA mAMDI, Ama UMcA kUdI kUdIne ! hAya hAya karIne kUdavA mAMDyA. eTale rAvajIbhAI amArA bhaDakI gayA, gabharAI gayA che ! pachI meM emane kahyuM ke "rAvajIbhAI, kema azAMta thaI gayA? moDhA para ATaluM badhuM zuM thaI gayuM che ?" eTale rAvajIbhAI mane kahe, 'bhaI, bhAbhIne A zuM thayuM che ?" meM kahyuM, "kazuM thayuM nathI, kasarata kare che. tame gabharAva cho zuM karavA ? tamane majA nathI AvatI ? keTaluM sarasa A kUde che te ! A keTalI badhI kaLA kare che !" to kahe, "AvuM bolAya ?" te meM kahyuM, "hA, juo to, A jovA jevuM ja che. A to hamaNe cA pIze. tame beso ne. ahIM beso ApaNe, hamaNe cA-bA pIe chIe. emanA manamAM je uchALo che ne, te kUdI rahe, eTale pachI ApaNe cA pIe.' meM hokAro
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 jJAnI puruSa (bhAga-1) pADIne kahyuM, e sAMbhaLe evI rIte. 'A juone, A keTalo AnaMdano nAca che ! A nAca to juo, keTalA kUde che ! AnaMda karavA jevuM, to tame gabharAyA kema ?" eTale pelA baMdha thaI gayA, eya gabharAyA. bhAbhI tarata bolI UThyA, 'tame mane jaMpIne besavAya nA dIdhI koI dahADo. A Ane nAca kaho cho tame ? haju Ane kasarata kaho cho ?" tyAre meM kahyuM, "zuM A zakti vadhAro cho tame ? ane trAgA karavA che mArI pAse ?" pachI mane kahe, 'beso, beso, tamAruM badhuM joI lIdhuM !! meM kahyuM, "sAruM, meM tamane joI lIdhA ne tame mane joI lIdhA. pelA rAvajIbhAIne gabharAvI mAryA, e trAguM kahevAya. trAguM eTale sAmAne bivaDAvI mAravuM. karatA AvaDe nahIM paNa oLakhI kADhuM trAgAne A to atyAre jJAnI thayA. bAkI, pahelAM to ahaMkAra kharo ne ! tyAre kahyuM ke mAthuM mAra ne, joIe ! mAthuM phoDa, heMDa ! mane bivaDAvavA phare che ? AkhA jagatane bivaDAvIne huM upara beTho chuM !" trAgA joDe mAre vera che. bahu trAgAvALo mANasa che te ApaNane AgaLa nA vadhavA de. A trAguM karavuM eTale bahu moTuM dabANa karavuM. mane nA AvaDe, e ApaNI akkala evI pahoMce nahIM. emAM bahu akkala joIe. e trAguM karato hoya ene khoLI kADhuM kharo paNa trAguM karatA nA AvaDe. trAgAvALA mANasa hoya to mane bahu kaMTALo Ave. AkhI duniyAnA trAgA utAruM evo jAdugara chuM AkhI duniyAnA trAgA calAvuM evo nathI. AkhI duniyAnA trAgA utAruM evo mANasa chuM, jAdugara chuM huM to. badhuM rAmAyaNa pUruM thayA pachI mArA bhAbhI chevaTe eTaluM bolyA, 'tamane bhagavAneya pahoMcI vaLe nahIM." atyAre mArA bhAbhI mane zuM kahe che ke "tamArA jevo puruSa meM koI joyo nathI. koI puruSane huM gAMThI nathI. huM koIneya gAMThuM nahIM, pachI game te kema nA hoya ! trAgA karuM, game te karuM. tamArA bhaIneya gAMThI nathI.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba 239 eka phakta tamane gAMThI. ATalA badhA mANaso maLyA, koInI pAse mAruM dhAryuM karAvI zakI nA hoya to tame ekalA ja cho. tamane nA jItI zakI. tame ekalA kaMI DagyA nahIM, mArA tAbAmAM nA AvyA. tame ja mane DArI (DarAvI). bIjuM koI mane DArI zake evuM che nahIM." zuM kahe che? praznakartA koI mane DArI zake evuM nathI. dAdAzrI : hA, tamArA bhaIe ATalIya DarAvI nathI ke mane koI dI DArI nathI, tame DArI mane. tamArI pAsethI ja zIkhyo A kaLA tyAre meM kahyuM, 'tamArI jANelI vidyA huM zIkhI gayo. tamArI badhI kaLA huM tamArI joDe ja zIkhyo ne ! A tame ja mane je jJAna zikhavADyuM che, te ja jJAna tamArI para Ave che. tamAruM ja strIcAritranuM hathiyAra meM tamArI upara vAparyuM che. tame mane A vidyA zikhavADI, te meM ja tamane oTImAM ghAlI dIdhA." amArA bhAbhI ATalA kaDaka paNa mArA gharamAM pesatA ja bUTa khakhaDatA ja cUpa. zAthI ? amArI eka AMkhamAM kaDakAI dekhelI tethI. A to strIcAritra kahevAya. tyAM to eka AMkhamAM pUjyabhAva ne bIjI AMkhamAM kaDakAI hoya to kAma thAya. kaLAthI ThaMDA pADI dIdhA bhAbhIne praznakartA : AgaLa kahyuM ema bhAbhI tamane ekalAne ja jItI na zakyA to evo koI prasaMga kharo ke ApanI buddhikaLAthI emanI bolatI baMdha thaI gaI ? dAdAzrI : eka phero amAre ghera eka viyAyelI bilADI be baccA UMcakIne lAvI. te nAnA nAnA baccA mUkelA. pachI te dhIme dhIme AvavA mAMDyA. jJAna thatA pahelAM baccAmAM huM phasAI gayelo, kAraNa ke dayA kharI ne ! paNa pharI phasAu zAno ? praznakartA : bilADInuM baccuM pALyuM'tuM ?
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : mAre pALavAnI IcchA nahIM, paNa cA pItA pItA DhaLI'tI. te lapaka lapaka karavA AvI eTale meM dUdha melAvyuM. nAnA nAnA baccA pharatA pharatA Ave, eTale meM jarAka dUdha reDI ApyuM. mArA manamAM ema ke bicArA bhUkhe marI jaze ! ohohoho ! A duniyAnA pAlaka AvyA ! koNa AvyA? praznakartA enA pAlaka AvyA. dAdAzrI: duniyAnA pAlaka AvyA ! bicArA bhUkhe marI jaze ! meM kahyuM, "ema kaMI nathI karatA. A tAro ja Dakho che, mUA !" pachI to TevAI gayA. eka phero AvyuM eTale peDyuM. eTale pachI pAse ne pAse besI rahe. ane pachI to eTaluM badhuM pAse AvI gayuM. pachI to khase ja nahIM ne ! AvI phasAyA bhAI, AvI phasAyA ! te ema karatuM karatuM moTuM thayuM ane bahu samajaNuM thaI gayuM. te huM ghera AvuM tyAre ApaNA (bilADI) bA che te rAha joIne besI rahyA hoya ke bhaI, hamaNe agiyAra vAge Avaze, sADA agiyAre, eTale sADA bAra-eka vAgyA sudhI moDuM thayuM hoya toya tyAM AgaLa AgalA daravAje AvIne besI rahe, Ama karIne besI rahe. huM AvuM eTale e tarata pAchaLa cAlavA mAMDe ema ne ema tyAMthI ja, jotAnI sAthe ja. praznakartA kaMIka RNAnubaMdhavALuM haze tyAre ja ne? dAdAzrI : hA, haze tyAre ja ne ! e kahe, "have jamavA-karavAnuM badhuM maLaze." eTale ATalI badhI phasAmaNa thaI'tI. te pachI amArA bhAbhI AvyA ne, e jarAka kaThaNa svabhAvanA. ane svAmInArAyaNa dharma pALe, te kutarA-bilADAne aDAya nahIM emanAmAM. te huM jyAre bahAra gayo houne, tyAre bhAbhI bilADIne mAre sArI peTha. aDI jAya to emane khavAya nahIM ne ! eTale mAre kADhI melavA hAru. "A rAMDa jatI rahe ne. to A bhAIne je lapharuM vaLagyuM che te chUTI jAya!' evuM kahe. hIrAbA : paNa emane to bacakuM bharI lIdhuM hatuM ne !
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba 241 dAdAzrI : ema ? emane ? hIrAbA : hA, tyAre. dAdAzrI : tyAra pachI AvuM kare, enI upara dAMtiyA kare to bacakuM ja bharI le ne pachI. dAMtiyA karavAnA hoya ? A vAMdarA che e dAMtiyA kare, tame joyelA nahIM ? amArA bhAbhI to dAMtiyA kADhIne dama kADhI nAkhatA'tA. eya marajAdA dharma te, baLyuM ane dharma kema kahevAya che ? tamane bacakuM bharyuM hatuM koI dahADo ? hIrAbA : nA, bA. mane nahIM. dAdAzrI : eTale pachI mane bAe eka phero kahyuM, ke "A bilADIne tuM ahIM AgaLa khavaDAvuM chuM ne A mAre che." eTale meM e bilADIne mAre nahIM eTalA hAru rasto karyo. meM emane kahyuM, 'bilADIne zuM karavA mAro cho ? vakhate amArA maNibhAI AvyA haze to zuM karazo ? nahIM to vaLI dUdha to pAto hoIza koIne ? huM dUdha zA hAru pAu chuM ? kadAca bhaI AvyA haze, koI jANe have amArA bhAI ja AvyA hoya !" to kahe, "Ave ?" tyAre meM kahyuM, "hA, jo jo. Ave che ne satsaMgamAM jAya che. bIjA phera cUkavavA Ave ke nA Ave ?" pachI cUpa, pachI mAratA nahotA. bhAbhI pAsethI zIkhyo ne thayo strIcAritramAM ekko huM to emane moDhe ja kaheto ke tamane to zuM paNa huM Izvaraneya gAMhyo nathI. tamArA jevAne to oTImAM rAkhIne pharuM chuM. A peTamAM pANI nA hAle tyAM AvA trAgAno to zuM hisAba? have tamArA tAbAmAM AvuM nahIM. strIcAritra kevuM hoya, teno pATha tame zikhavADyo. have huM chetarAu nahIM, tamArA jevI lAkho strIo Ave toya. A badhuM bIjA loko tamArAthI trAsI jaze, huM trAguM ja nahIM. AvA trAgA meM bahu joyA, nahIM to huMya bhoLo hato. tamArA kapaTanA saMgrahasthAna badhA joI lIdhA meM cogaradamathI. tethI jagatamAM huM strIcAritramAM ekko thaI paDyo. paNa tamAruM ja zikhavADeluM che ne ! tamArI ja DhAla !
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA : tame e DhAla vAparelI ? dAdAzrI : e ja DhAla vAparuM emanI pAse. koI puruSathI emane nA pahoMcI vaLAya. oLakhI jau strIcAstrine, te chetarAu have eTale trAguM to amAre ghera ame joyeluM, anubhava thayelo ne ! kharuM zikhavADyuM bhAbhIe to. badhuM cAritra ajamAvI joyuM mArI joDe. eTale huM samajI gayo ke strIcAritra karyuM A. kayuM cAritra ? strIcAritra. AjanI badhI strIonA cAritra oLakhI jau ke ANe A strIcAritra karyuM. Ama trAguM karatAnI sAthe samajI javuM ke trAguM karavA mAMDyA. eTale strIcAritra zuM karI zake, e badhuM mArA lakSamAM che. koI strIthI huM have chetarAu nahIM. ane tethI ja mane koI strIo banAvI nA jAya. A bahenone AvaDe ne? badhuM AvaDe. huM samajI jau ke ANe karavA mAMDyuM. strIcAritra samajIne ahIM badhAne moDhe kahI dauM. ahIM koI kare nahIM, kAraNa badhA jANe ke A dAdA strIcAritranA ekkA che. eTale strIcAritra moTo viSaya che e kharuM, jabarajasta viSaya che. bhAbhI mAstara ne huM ziSya, zIkhyo strIcAritra strIcAritra e bahu moTAmAM moTuM vijJAna (!) che. tame zabda sAMbhaLelo kharo ke nahIM ? praznakartA : hA, dAdA, bahu. dAdAzrI : strIcAritra e moTuM vijJAna, jabarajasta ! praznakartA : paNa dAdAjI, enuM kAraNa Apa khullA hatA eTale samajI zakyA, nahIM to samajI na zako. dAdAzrI : strIcAritra samajI gayelo eTale badhuM oLakhuM strIonuM. strIcAritra huM bhaNelo. praznakartA : tame bhaNelA, dAdA ?
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhAbhI sAthe karmono hisAba 243 dAdAzrI : hA, bhAbhI to mArA guru ja thayA ne ! amArA bhAbhI mAstara ne huM ziSya. emaNe mane strIcAritra zikhavADyuM AkhI lAIphamAM. praznakartA : oho ! dAdAzrI ane emAMthI pachI strIcAritrano meM abhyAsa karyo'to. strIcAritra bhalabhalA mANasone UDADI mele, e badhuM huM zIkhyo chuM. mane zikhavADeluM eTale huM zIkhyo chuM, pAsa thayelo chuM. eka hajAra strIomAM evA mAstara hoya nahIM, bIjI badhI strIone oTImAM ghAle. ene tyAM puruSano hisAba ja zuM? A strIcAritrane koI rIte pahoMcI nA vaLAya. bahu jAtanA cAritra joyA. strIcAritramAM pAsa thayA pachI ja jJAnI thavAya A badhuM joyeluM, abhyAsa bahu thayelo ne ! ane amArA bhAbhI hatA ne, tethI A mArga upara caDhyo, nahIM to caDhata ja nahIM. strIcAritra pAsa thayA pachI ja jJAnI thavAya che, nahIM to thavAya kevI rIte ? ane bhAbhIe to bhagavAna banAvyo UlaTo. praznakartA: hA, sAcI vAta che. dAdAzrI : nahIM to strI mArI nAkhe. praznakartA: hA, mArI nAkhe. dAdAzrI : pAsa to huM pharajiyAta thayelo strIcAritramAM. paNa e bahu sArA, upakArI che. hajuya che, paNa have nA bolAya mArAthI. mArA to vaDIla kahevAya ne ? A jUnI vAto badhI. praznakartA : paNa dAdA, emano mokSa thavAno ja ? dAdAzrI : emAM ame paDIe nahIM. badhAno jyAre-tyAre mokSa thavAno che, AkhA jagatano !
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.2] bhAbhIne upakArI gaNyA bhAbhIe utAryo amAro ahaMkAra amane hIrAbAe pajavelA nahIM. hIrAbAe to du:kha ja nathI dIdhuM koI dahADo. jhaverabAe nahIM, maNibhAIe nahIM, mULajIbhAIe paNa nahIM. A bhAbhIe jarA pajavelA, hisAba haze ne pAchalo ? praznakartA : hisAba sivAya hoya ja nahIM ne ! dAdAzrI : badhA hisAba ja, e to mane khabara ja paDI gayelI pahelethI ke A hisAba cUkate kare che. praznakartA : khabara paDI gayelI toya paNa Apane jhaghaDo thayA kare bhAbhI sAthe ? dAdAzrI : bahu, AkhI jiMdagI cAlelo. hajuya cAle che. hajuya khUTato nathI. mArA bhAbhI kahe che ke "tamArAmAM krodha che, tyAM sudhI sarvajJa nahIM thAo." tyAre meM kahyuM, "meM jarAka krodha eka khUNAmAM rAkhI mUkyo che ne te tamAre mATe ja rAkhI mUkyo che." e to jarA Ama cokhkhA mANasane, eTale kakarA hoya baLyA ! eya kakarA ne huMye kakaro. pachI joI lyo majA ! banneya kakarAne ! praznakartA : te e kema choDI nathI detA?
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.2] bhAbhIne upakArI gayA 245 dAdAzrI : Ama choDatA haze e ? mArI joDe vera bahu bhAre hatuM. praznakartA H dAdA, e zuM kAraNa haze Ama ? dAdAzrI : RNAnubaMdha. praznakartA: eTale bhAbhI apamAna karyA kare ? dAdAzrI : hA, bhAbhI bahu apamAna kare. bhAbhIe to tela kADhI nAkhyuM'tuM. bhaI apamAna karatA hatA, e to jANe moTAbhAI thAya eTale ApaNe ene e nA karIe. paNa bhAbhIe AvyA tyArathI apamAna Apa Apa karyuM. amArA bhAbhIe amAro ahaMkAra utArI pADyo'to. praznakartA: e vakhate AkaruM lAgatuM haze, dAdA ? dAdAzrI : bahu AkaruM. lAge duzmana paNa samajAya to kAma re mitranuM praznakartA : ema bahu AkaruM, dAdA. dAdAzrI : mane e je dasako vItyo che te koIneya vItyo nahIM hoya. mane je dasako vItyo che te bhavobhavanuM bheguM kare toya tenI tole na Ave tevuM gajabanuM vItyuM che. mArI ApavItI tamArI kalpanAmAM na Ave. bhAbhIe duHkha devAmAM kaMI bAkI rAkhyuM nathI ! have emano doSa nahIM paNa hisAba to mAro ja ne ! A jagatamAM koInI noMdha karavA jevI nathI. praznakartA : paNa ghaNIvAra duzmana paNa mitranuM kAma karatA hoya che. dAdAzrI : haMmezAM mitra ja hoya che paNa samajAtuM nathI. eTale keTalIka mArI ja bhUla haze evuM mane lAge che. paNa te dahADe to nA ja lAge ne ! te dahADe to ema ja lAge ne ke A khoTA che. te dahADe nAnI uMmaramAM to ema ja lAge ne, A mane duHkha de che. tethI huM kaheto'to ke narasiMha mahetAne mAthAnA maLyA evuM mane A maLyA !"
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 jJAnI puruSa (bhAga-1) maneya hitakArI thaI paDyA bhAbhI eTale mane to yAda AvatuM hatuM. mAre zuM karavuM paDatuM'tuM ? rAtre UThIne pachI mane vicAra Ave. huM vIsa-bAvIsa varSe zuM kaheto'to ke 'narasiMha mahetAne emanA bhAbhIe kahyuM eka vacana, te mahetAne lAgI dAjha; te mane A bhAbhIe kahyuM vacana, enAthI maneya dAjha lAgyA karatI'tI.' tyAre meM kahyuM, 'ApaNe sarakhuM che, narasiMha mahetAne ne ApaNe.' evuM mane A helpa thayelI AmanAthI. e bhAbhIe helpa zuM karI ? te AvuM kare eTale pachI enuM riekzana Ave. eTale rAte manamAM vicAra karuM ke narasiMha mahetAne bhAbhI hitakArI thaI paDyA, maneya hitakArI thaI paDyA. eno savaLo upayoga karuM to kAma nIkaLI gayuM ne ! ApaNe A rasto maLyo che, lAbha uThAvavo hoya to lAbha uThAvAya, nahIM to mohamArge caDhI jAta, kyAMya mohamAM athaDAta ! paNa temaNe kharI lAlabattI dharI dIdhIne Ama ! sAruM thayuM ne ATaluM, mane bahu AnaMda thayo. maneya bhAbhI kAma lAgyA ! te A ame pAMsarA thayA, nahIM to pAMsarA nA hota ne ? e mArA mohane toDI ja nAkhe. e pote mohane toDavA mATe nahotA karatA, mane sukhI nA thavA devo e hetuthI. huM bahu paMpa mAruM toya mahIM moha utpanna thAya nahIM. kAraNa ke ahaMkAra tyAM moha Ubho rahe nahIM ane sarvasva gherI lIdhelo ahaMkAre. jJAtI thavAmAM timitta bhAbhI huM emane kahuM chuM ne, 'tamAre pratApe A thayo chuM.' meM emane emeya kaheluM ke narasiMha mahetAne emanA bhAbhI maLyA te e bhagata thayA moTA ane tame mane maLyA tethI huM bhagavAna thaI jaIza ! mane A bhAbhI maLyA che te mane mokSe javAno rasto maLI gayo. praznakartA : ane Apa kharekhara thaI gayA dAdA bhagavAna ! dAdAzrI : hA paNa nimitta evuM hatuM e. nimitta kharA ne ? nimitta kahevAya ne ?
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.2] bhAbhIne upakArI gayA 247 praznakartA : hA, nimitta. dAdAzrI : vairAga lAvanAra e nimitta banyA, mAruM to jo ke banavAnuM to A ja hatuM, paNa nimitta e banyA. jyAre A jJAna thayuM ne tyAre bhAbhIne meM kahyuM, 'tamArA rUDA pratApe mane jJAna thayuM. tame mane duniyA dekhADI." praznakartA : jaya saccidAnaMda. dAdAzrI : A bhAbhI mane mokSe laI jaze, helpa karaze A. dAjha lAge tyAre mahIMthI taiyArI thAya ne ? meM kahyuM, "A bhAbhIe mane zikhavADyuM. vaDhyA paNa zikhavADyuM bahu." praznakartA : dAdA, emano upakAra. dAdAzrI : hA, mAnavo to paDe. atyAre emano upakAra mAnuM chuM, mane A raste javAmAM helpa karI. praznakartA: bhAbhIe tamane A tarapha vALyA. dAdAzrI : hA, anaMta avatAra A saMsAra) bAju hato te (mokSa bAju) vALyo. ahIM (saMsAramAM) zuM kADhavAnuM che ? tethI atyAreya kahuM chuM, "bhagata banAvyA bhAbhIe. emano bhAbhIno moTAmAM moTo guNa mAnavA jevo che." ane guNa mAnelo emano TheTha sudhI. te A tarapha vaLavAne mATe vadhu kAraNo maLyA. emaNe ja mane A jJAnI banAvyo. osTrakazanathI thAya pragatinA prayANa praznakartA: eTale bhAbhIe tamane AdhyAtmikatA tarapha vALyA? dAdAzrI : nAnapaNathI AdhyAtmika tarapha vaLelo ja hato svabhAva ane temAM che te A mArA bhAbhI hatA ne, emanuM oNsTrakazana hatuM. oNsTrakazanathI ja zaktio utpanna thAya, paNa mazIna horsa pAvaravALuM
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) joIe. mArA moTAbhAI ane bhAbhI mAre mATe ati upakArI thaI paDelA. dharmamAM mane bahu madadakartA thaI paDelA. temanA ja oNnsTrakazanathI huM AgaLa vadhyo chuM. mArA vairAgatA timitta banyA bhAbhI mArA bhAbhI to mAruM tIrthadhAma che. A jJAna thayuM te temane AbhArI che. te evA na hota to mane vairAga Avata nahIM. 248 praznakartA : eTale AkhA vairAganA bIja tyAMthI vavAyA ema kahevAya ne ? vairAganA nimitta e bhAbhI banyA dAdAne. dAdAzrI : helpa karI vairAgane, mULa vairAga to hato ja. vizeSa vairAga utpanna thAya evuM thayuM. eTale emano upakAra mAnato'to. mokSane dhakke caDhAve cIkaNI phAIlo mokSe javA mATe vadhAremAM vadhAre upakArI koNa ? to kahe, cIkaNI phAIla. ane moLI phAIla ApaNane nIkaLavA nA de. moLI eTale mIThI lAgatI hoya, te ApaNane mokSe javAmAM madada nA kare. tamAre javuM hoya to jAva, nahIM to kaMI nahIM. nahIM to nAsto karo nirAMte. eTale meM to jame kareluM. eTale amArA bhAbhIne roja kahuM, 'tame cho to A huM pAmyo chuM, nahIM to nA pAmuM. dhanabhAgya ! mAruM kalyANa thaI gayuM !' have A vAto sAMbhaLavAmAM TAIma nakAmo jAya eTalI ja vAta che ne, zuM phAyado AmAM ? praznakartA : A to tALo maLe che, dAdA. A to mahApuruSonA jIvananI joDe tALo maLe che ke A yathArtha darzana thAya tyAre mANasano vega pakaDAya ema. Ama kevA badhA sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa maLe che !
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.3] vyavahAra lakSmI taNo, bhAbhI joDe karmatA gUMcavADA te nathI sacavAtA bhAbhI praznakartA : jJAna pachI kevuM hatuM bhAbhI sAthe ? dAdAzrI : AkhI jiMdagImAM amArA bhAbhIne sAcavI zakato nathI, A badhAne sAcavI zakuM chuM. praznakartA : dAdA, e zAthI ? e kema Ama ? dAdAzrI : karmanA gUMcavADA. praznakartA : game eTaluM khuza karavA jAya toya khuza nathI thatA. dAdAzrI : game e Apo toya khuza nA thAya ne ! praznakartA : huM. dAdAzrI : te duniyA mane maLI. A bhAbhI maLyA paNa rAjI thaI zakatA ja nathI, game eTalA prayatna kare toya. game te ApavA dhAro toya rAjI nA thAya. nA ApavA dhAro toya... praznakartA : enI pAchaLa zuM kAraNa hoya, dAdA ? rAjI ja nA thAya, enuM zuM kAraNa hoya che ? dAdAzrI : lobha evo.
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 5 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA: saMtoSa nA thAya, ochuM ne ochuM lAgyA kare. dAdAzrI : hA. hakadAra nahIM chatAMya mAMgyuM te ApyuM bhAbhIne praznakartA : diyara thayA ne tame, dAdA. dAdAzrI : diyara tarIkenuM badhuM ApI dIdhuM meM. amArA bhAbhI AvyA'tA to emane kahI dIdheluM ke 'tamAre je joIe te. mAgo eTalA ApuM." e jamIna emanA nAmanI che, te dareka vastu ApI dIdhI'tI. eTale AkhuM gAma jANe, te koI mAruM nAma de nahIM ne ! nahitara dama kADhI nAkhe, jo divALIbAnuM lau to. to to vacce mANaso laIne Ave ke A bhAbhInuM jarA juo to kharA ! emanuM kazuM rAkheluM ja nahIM, badhuM ApI dIdhuM. badhuM emanI pAse ja che. mahine traNaso rUpiyA to vyAja Ave che. vyAja AvatuM karI nAkhyuM e badhAnuM. e kazuM hakadAra nahotA, paNa emanA manane kaMI samAdhAna to thavuM joIe. mArA diyara AvaDA moTA bhagavAna che ne ! bhAbhIno kesa UMco mUkI dIdho badhuM ApIne, kharekhara AkhuM ghara emane ApI dIdheluM. makAna meM hAI klAsa bAMdhI ApyuM che, Ara.sI.sI.nuM. have zuM emane ? ekalA ja rahe che. bhAdaraNamAM emane e ghara soMpyuM che. meM kahyuM, 'vAparajo tame." kAraNa upakAra che ne ! emane ekalAne soMpI dIdhuM. bhAbhIno kaleIma ta rAkhyo bAkI praznakartA : dAdA, tame to evuM kaheluM ke huM koIno kaleIma bAkI rAkhato nathI. dAdAzrI : hA, no kaleIma. kahI daIe badhAne ke bhaI, mAro kaleIma koI jAtano che ja nahIM. evuM cokhkhuM kahIe ame. kaleIma to emanI joDe rAkhelo nahIM pahelethI. emane koI pUche ke tamane dAdA joDe koI jAtano kaleIma che ? to kahe, "nA. kharI rIte mAre to koI kaleIma nathI." no kaleIma evuM karI nAkhyuM.
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.3] vyavahAra lakSmI taNo, bhAbhI joDe 251 praznakartA: hA, kharI rIte koI kaleIma nathI" e kahe ane chatAMya to jo kaleIma nathI evuM jo hoya.. dAdAzrI : e kaleIma na rAkhe evuM meM rAkheluM che pahelethI. huM to bahu coksa mANasa ne, te koI vacce hAtha ghAle nahIM ke divALIbA joDe nyAya karavAno. meM nyAya karavAnuM rAkheluM ja nA hoya ne kazuMya. uparathI helpa karavAnuM rAkheluM. eTale bIjI kazI levAdevA nahIM mAre ane emane. praznakartA: hA. dAdAzrI : pachI mAre je ApavuM hoya e ApuM. praznakartA : Apo e barobara che. dAdAzrI : pachI meM emane kahI dIdheluM ke have joIe che vadhAre? AthI joIe che vadhAre ? chevaTe kahe, "nA bA, have mAre nathI joItuM." e bhAre AvaDe e to ! eTaluM ke mArI upara rAga-dveSa nathI emane. chetarAIne paNa koIto kaleIma bAkI tA rAkhuM emanA bhaI (divALIbAnA bhaI) ja pote kahI de ne ke "tamAre emanI joDe kazuM nahIM. e tamane kazuM kahI nA zake." emanA taraphathI koI bUma pADato nA Ave. kAraNa ke huM haMmezAM eka rAkhato'to ke tamAre ne mAre kaMI bhAMjagaDa paDI eTale dasa hajAra tamArI pAse rahe to mane vAMdho nahIM paNa tamArA pAMca hajAra mArI pAse Ave e vAMdho. zAthI, ke pachI tame che te bolAvo pelA ene, ArbiTreTarane ane ArbiTreTara mAre tyAM Ave, ke copaDA jovAnA che pelA. tyAre huM kahuM ke 'bhAI, sADA bAra to thayA che, kAle Avajo." evuM cAle nahIM ne ! AbiTreTara upakArI gaNAya. paNa meM koI kaleIma rAkhelo nahIM, nahIM to ArbiTreTara mAre tyAM Ave. ane huM to ArbiTreTarane kADhI meluM tarata. ArbiTreTara AvIne pAchuM kahe, "cA mUko." eTale pachI ApaNe mUkavI paDe ke nahIM ? huM AbiTreTara thayo chuM paNa evuM vartana meM karyuM nathI. UlaTuM mAre ghera cA pAu ene. eTale AkhA gAmamAM koI mane ema kahI nA zake ke tamArA
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) bhAbhInI bUma che.' nahIM to amArA pATIdAra to hAlo, TaiDakAvIe, majA Avaze e bahAne. amAre tyAM dhaMdho ja A, lokono. huM kepha rAkhuM tyAre ne ! kepha ja rAkhuM nahIM ane koI jagyAe kaleIma bAkI rAkhato nahIM. paccIsa hajAra ghasAI chUTuM paNa ene kaleIma ka2vAne rAkhuM nahIM, sAmAne. tA maLe Avo bhagavAta jevo diyara kyAMya 252 emano bhaI zuM kahe che jANo cho tame ? emanA sagA bhAI che te paNa ema cokhkhuM kahe che ke A pATIdAranI AkhI nAtamAM Avo koI paTela meM joyo nathI ke je A mArA benane pAlave. AkhI nAtamAM tamArA jevo diyara koI maLe nahIM ke jene potAnI bhAbhI nAnI uMmaramAM rAMDelI hoya ane tene AvI rIte rAkhI hoya ! amArAmAM to dareka mAbApa ja sAcave, amArI nAtamAM jo rAMDe ne ! milakata enI Ape paNa bIjuM kAMI dhyAna rAkhe nahIM. meM kahyuM, 'A amAruM ghara to evuM che nahIM. amAre ghera saheja paNa duHkha nA paDavA de.' A hIrAbAe nathI paDavA dIdhuM. e divALIbAe hIrAbAne jAte kahyuM, 'tamane meM duHkha ApyuM'tuM, paNa tame mane duHkha Apazo ? eno badalo lezo ?' to hIrAbA kahe, 'nA, mAre levo nathI.' eTale emaNe (hIrAbAe) kaleIma rAkhyo ja nathI koI jAtano. meM kahyuM, 'nahIM to amArI khAnadAnI jAya. e bhale makAna AkhuM vApare, bIjuM kaMI joIe to ApyA karIza.' paNa toya che te emanI bhUkha maTI nahIM koI dahADo ! emanA bhAI hau kahe ne ke ATalo badho lobha che paNa bhagavAna jevo diyara maLyo che. e bhagavAna ja kahe che. enI benane evuM kahe che ke 'Avo diyara maLe nahIM.' toya paNa enA benanA manamAM evuM che ke 'nA, e tame kaho, huM mAnuM nahIM. tame mAno cho.' jJAna pachI leTa go karI tibhAvyA bhAbhIne amArA bhAbhI badhAne che te chetarI nAkhe. mane hau chetarI nAkhe ne ! e hAru jabaruM khAtuM ! te keTalA badhA kapaTa, jabarajasta kapaTanA paDadA ! e kevA moTA haze ! ene 'strIcAritra' kahyuM che.
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.3] vyavahAra lakSmI taNo, bhAbhI joDe 253 praznakartA : tamArI joDe tamArA bhAbhI kapaTa kare to tame sAme kaDakAIthI raho ? dAdAzrI : paNa kaDakAIthI rahuM to tela kADhI nAkhe pAchuM. huM to leTa go karuM, aTAvuM-paTAvuM. pachI jarA vadhAre kapaTa karatA hoya to huM kahuM badhAnI rUbarU, "A amArA bhAbhI hatA te ghara baMdhAyuM, nahIM to ghara zI rIte bAMdhata?" eTale pAchA TADhA paDI jAya. praznakartA: to to vadhu caDhI jAya. dAdAzrI : bhale ne caDhI jAya, paNa ekavAra atyAre to TADhA paDyA. pachI caDhI jaze tyAre huM ApIza pachI eka thApoTa, sIdhA karI nAkhIza. paNa atyAre gADuM rAge paDI gayuM ne ! praznakartA: A evuM kahyuM ne, ke bhAbhI joDe tame bahu kaDakAIthI raho cho, to e zuM ? dAdAzrI : kaDakAI rAkhuM ja emanI joDe. Amane kahuM ke ApavAnA kharA, paNa e be hajAra kahe to ApaNe hajArathI sAMdhavA. bhalene ApaNe be hajAra ApavA che, ethI vadhAre ApavA che, paNa ApaNe hajArathI sAMdhavAnuM. "nA, nA, thoDAka to vadhAro kahe. ema karI karIne vadhArAvaDAve. hamaNe (svAmInArAyaNa) maMdiramAM jamADavA'tA, mahArAja ne e badhAne. te mane kahe ke "tame paisA Apazo ? saMtone jamADavA che." te meM kahyuM, "huM hA pADuM, paNa rakama pahelethI nakkI karo to hA pADIza. mane tame bajeTa kaho to ApuM, nahIM to nahIM Ape. tame je bajeTa kahezo te ApIza." te dAkhalo ApuM. e bajeTanA bAraso kahe, tyAre meM kahyuM, 'pharI have nahIM Avene vAta ?" to kahe, "nA, bArasomAM jamI raheze. tyAre meM kahyuM, "teraso nahIM thAya ne ?" tyAre kahe, "nA, bAraso.' to kahyuM, "teraso thAya to jokhamadArI tamArI." tyAM huM jauM, tyAM AgaLa badhA jamI rahyA pachI pelA badhAnA bIlo Ave tyAre aDhArasonA AvyA. bIla AvyA hoya tyAre aDhAraso ApavA paDe ne ! huM zuM karuM, ApavuM paDe ne ?
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 54 jJAnI puruSa (bhAga-1) amane bhoLA mAtI, oTImAM ghAlavA jAya hamaNe che te strIo mATe svAmInArAyaNanuM maMdira baMdhAyuM. tyAre amArA bhAbhIe che te pote jAte UbhA rahIne baMdhAvaDAvyuM. eTale potAnA nahIM, lokonA paisA paNa badho vahIvaTa pote karyo. praznakartA : kyAM ? bhAdaraNamAM ? dAdAzrI : bhAdaraNamAM, strIo mATe maMdira. peluM maMdira to hatuM eTale pachI A baMdhAyuM. te pachI mane amArA bhAbhI kahe che, "maMdira bAMdhavAnuM che to temAM kaMI Apazo ? tame kazuM karo, strIo mATe maMdira bAMdhavuM'tuM svAmInArAyaNanuM." tyAre meM kahyuM, "huM to traNa hajAra rUpiyA ApIza. te tamAre je karavuM hoya te karajo." tyAre kahe, 'huM jamADIza." tyAre meM kahyuM, "jamADajo tyAre." emaNe jyAre kahyuM hoya tyAre svAmInArAyaNa maMdiramAM jaIne ame tyAM AgaLa kharco hau karI AvatA hatA, emane je hajAra, paMdaraso, be hajAra kharco karavo hoya. e kahe, "mAre jamADavA che', to ame tyAM jaIne jamADI AvatA hatA. meM kahyuM, "dharmAdo karajo ne jamADajo." ApaNe ApIe ne to e jANe ke emane samajaNa nathI te apAyA, nahIM to e Ape nahIM ne. AvuM jANe ! have jo AvuM hoya, ene kevI rIte pahoMcI vaLavuM te ? mane kahe, 'tame bahu bhoLA cho." meM kahyuM, 'hA, bhoLo chuM tyAre ja A dazA thaI ne !" te kahe, "bahu bhoLA cho tame, eTale loka paisA khAI jAya che tamArA badhA." meM kahyuM, "koNa khAnAruM che ? loka khAya che ? ApaNe kahIe toya kaMI khAtuM nathI." e to mane hau ema jANe ne, Amane oTImAM ghAlIne pharuM. atyAreya evuM, mAruM tela kADhI nAkhe, hA ! praznakartA H atyAre paNa ? dAdAzrI : atyAre paNa. eka dahADo meM jarA DaphaLAvyA'tA. te pachI risAyA'tA. pachI varSa dahADo AvIne kazuM laI gayA nahIM. je laI
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.3] vyavahAra lakSmI taNo, bhAbhI joDe jatA'tA ne, te nA laI gayA. eTale kahevaDAvyuM ke 'tamane ApIzuM, tame laI jAva.' eTale pachI levA AvyA tyAre mane kahe che, 'tame te dahADe evuM kahyuM'tuM eTale nahotI AvatI.' meM kahyuM, 'e to tame kAcA paDI jAva eTale mAre kahevuM ja paDe ne !' 'huM kAcI ? huM zenI kAcI, tame kAcA cho' kahe che. 'huM samajI gayo, badhuM samajI gayo' kahyuM. paNa bhAre khAtuM badhuM ! te hamaNe pAchuM rAge cAlyuM che ne vaLI pAchuM paMcara thaze. praznakartA : amArA jevA to bhoLavAI jAya Ama. 255 dAdAzrI : nahIM, tamArA jevA nahIM, bhalabhalAne AMTA mAre evA. e eka ja jANe ke huM A badhAne, AkhI duniyAne chetaruM evI chuM. eTalI badhI akkala mahIM ane kharuM, e buddhi kharI. pacAsa strIone to upadeza ApavA bese, emane zuM nA AvaDe? Apta jevA mAtI, chetarAIe jANIjoIne A phere jarA ekatA karI emanI joDe. hIrAbA marI gayA ne, pachI temaneya bolAvyA. te emanI meLe ja AvyA vyavahAra sAcavavA mATe, derANI opha thaI gayAne eTale. pachI meM kahyuM, 'mAruM koNa hatuM ? tame ekalA ja rahyA ne have. hIrAbA hatA te gayA.' eTale emane meM Apta jevA jANI kIdhuM, 'tamAre paisAnI jarUra hoya to paisA ApuM. daseka hajAra ApuM to cAlaze ?' 'ghaNAM thaI gayA' kahe che. meM kahyuM, 'mAre tamane dasa hajAra rUpiyA ApavA che, paNa dasa hajAra hAthamAM nahIM ApuM rokaDA. vyAja maLaze tamane dara mahine so rUpiyA. tamAre to vyAja ja joIe ne ?' to kahe, 'hA.' meM kahyuM, 'A bhAIne tyAM mUkuM chuM, vyAja dara mahine so rUpiyA Apaze.' te pachI AvIne emaNe khoLI kADhI sisTama. mane kahe, 'to mArI pAse A cAra hajAra che, e huM vAparI nAkhuM A dharmAdAmAM ?' tyAre meM kahyuM, 'vAparI nAkho.' emanA bhatrIjAne meM kahyuM, 'A dasa hajAra mUkuM teno tuM TrasTI thA. be jaNanuM TrasTa mUkIe.' tyAre kahe, 'nA bA, emanAmAM Ubho rahuM to mAre gALo khAvI paDe.' koI bhAI-bAI UbhuM nA rahe. eka emanA bhAI ekalA sAcave che bicArA. praznakartA : eTale Apa jANIne chetarAva.
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : AkhI jiMdagI jANIne chetarAyA'tA. kazuM levAya nahIM, devAya nahIM toya ! 256 emano doSa joyo ja nathI, mArI ja bhUla have emano doSa nathI, paNa huM zI rIte gADuM nabhAvato hoIza ? emano doSa ja joyo nathI koI dahADoya, mArI ja bhUla che A. hisAbane A badho. bIjuM kaMI vera haze ne pUrvabhavanuM, te pUruM karyuM. gAmamAM koI emane sArA nA kahe, koI paNa mANasa ema nA kahe, emano bhAI, emano bhatrIjo, koI nahIM. te meM pachI emane mATe tyAM rUpiyA vyAje mUkyA. bIjA eka hajAra ema ne ema ApyA emanA hAthamAM. te pachI emane sTenalesa sTIlanA DabbA joItA'tA. vecAtA maMgAvAnuM kahetA'tA. tyAre meM kahyuM, 'ahIMthI Apaze. tame hajAra tyAM ApI dejo, tamane agiyAra hajAranuM vyAja Apaze. te ekaso dasa rUpiyA mahine vyAja emane Ape che.' tyAre kahe, 'bhAdaraNa beMkamAM mUko to ?' tyAre meM kahyuM, 'nA, ahIM Amane tyAM rAkhIzuM.' have AvuM badhuM paNa huM to samajuM. AvuM bole te samajuM. chone mane mUrakha samajaze, bIjuM zuM samajaze ? praznakartA : hA. dAdAzrI : emano eka kAyado, levuM to dAdAne chetarIne levuM ane huM chetarAu nahIM. paNa 'huM chetarAu chuM' evuM emane dekhADo karI ApuM badhuM. tethI ApaNA kavie lakhyuM ne, lobhiyAthI chetarAya ane vItarAga cAlyA jAya. lobhiyAne lobha karavA daIe. mULa svabhAva to jAya nahIM ne bicArAno. lucco hoya to luccAI karavA daIe. eTale badhuM jANIne karavA daIe. paNa ApaNe to ApaNe gAma javuM che. chone, e to kare. chetarAya to javA de ApaNA gAme praznakartA H barAbara che, ApaNe ApaNA gAma javuM che. mAnIne mAna ApI, lobhiyAthI chetarAya.
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.3] vyavahAra lakSmI taNo, bhAbhI joDe dAdAzrI : hA, evuM paNa javA de ne ! 'hA, jAo tyAre, Avajo ho, jaya svAmInArAyaNa' kahe, nahIM to AMtare. 'tamArI pAse che ne ApatA nathI.' paNa zenA kahIe, 'kaMI mAgo karo cho ?' tyAre kahe, 'nA, mAgatA nathI, paNa tamAre ApavA joIene amane.' haM... kyAM AmanI joDe bAjhIe ? te pAchI phAIla UbhI thAya. phAIla UbhI thAya ne ? 257 praznakartA : hA, phAIla UbhI thAya. dAdAzrI : ane paisA to kaMI sUtA sUtA laI javAya che joDe ? praznakartA H tamArI cIkaNI phAIla che, dAdA. dAdAzrI : nahoya cIkaNI, tamane cIkaNI lAge. tamane samajaNa nA paDe eTale cIkaNI kaho paNa mane cIkaNI lAgI nathI. praznakartA : bahu samajI zakAya nahIM emane Ama. dAdAzrI : huM jANuM ke emano svabhAva lobhiyo che. lobha, lobha, lobha, niraMtara jAgRti lobhanI. mane jyArathI e bhegA thayA che tyArathI eka sekanDeya emanI jAgRti baMdha thaI nathI e bAjunI. ane A AmanI joDe to upAdhi kAyama rahevAnI. meM kahyuM, 'ApIe toya A pAMsarA thAya nahIM, emanI diSTa badalAya nahIM.' lobhI dRSTi che ne, te nA badalAya. emane lobha chUTyo nahIM koI dahADoya eTalo badho lobha ! zI rIte A nobala gharamAM peThA te ajAyabI che ! eka guNa maLato Avelo A, cAritra hAI klAsa. tene lIdhe nabhI rahelA paNa lobha pesI gayo hato ne ! hIrAbAnA keTalA vAsaNo-bAsaNo badhuM vecI nAkhyuM. enA je paisA AvelAne te pote rAkhyA. paNa teno vAMdho nahIM, ghI DhaLyuM to khIcaDImAM. kaMI corI gayA che loko? loka laI gayA che ?
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.4] bhAbhInA UMcA prAkRta guNo UMcuM cAritra ane zIlavAtapaNuM praznakartA : cAritramAM bhAbhInuM TaoNpa klAsa dekhANuM Apane ? dAdAzrI : hA, AkhI poLamAM nAma nA devAya koIthIya. nAma dIdhuM to AvI banyuM. siMhaNa jevI bAI ! koI chaMcheDavA jAya to AMkha kADhe ne, te pelo dhrujI jAya. kAraNa ke zIlavAna! emAM be mata nahIM. koI puruSa dRSTi bagADI na zake. jo koI daSTa emanA tarapha bagADe to marI gayo jANo. upa2thI mAre evA, jyAM ne tyAM caMpalathI mAre, AkhuM bajAra UbhuM hoya toya. sAMdhA toDI nAkhe evI, A rajapUtANI jevI bAI ! cAritramAM bahu UMcA hatA, satI jevA. cAritra evuM koInuM joyeluM nahIM. AkhA gharamAM emanuM cAritra to meM bahu UMcuM joyeluM. bhAbhInuM cAritra eka naMbaranuM, hAI klAsa cAritra ! A strIonA jevuM paheravAnuM nA hoya emanuM. AkhA bhAdaraNa gAmanI badhI strIonI kaho to paganI pAnIo dekhAya, AmanI pAnI nahIM dekhAyelI koI dahADo. paNa A bhAbhI sADI pahere ne, emanI sADI hoya ne ATale sudhI, to paganI pAnI eka doroya nA dekhAya. koI dahADo dekhAyuM nathI Ama cAle te ghaDIe ane sADalo dhULavALo thAya nahIM, nIce dhULa aDe nahIM. tuM samajI gaI ? praznakartA : samajI gaI. keTalA hoziyAra haze ? kevA hoziyAra !
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.4] bhAbhInA UMcA prAkRta guNo 259 paganI pAnI dekhAya nahIM te sADalo dhULavALo thAya nahIM dAdAzrI : amArA bhAdaraNanA loko mane tyAM vaDodare kahevA Ave. koI dahADo Ave ne, te mane zuM kahe? A tamArA bhAbhI kahevA paDe ! tyAre meM kahyuM, "zuM?" tyAre kahe, 'tamArA bhAbhI jyAre bahAra jatA hoya, gAmamAM maMdire-baMdire, te ghaDIe emanI pAnI koIe dIThI nathI. tyAre e vaTa che ne, eka jAtano ! keTaluM kekyulezana (gaNatarI) che ! nahIM to ATalA ATalA paga ughADA dekhAya baLyA ! ane jo sADI DhaseDyA kare to dhULavALI thatI hoya. "A to jANe kSatriyANI ja cAlI rahyA che," evuM dekhAya. bhAdaraNanA loko kahe ne, eTale mane pANI caDe. e saMskArane ! eTale mane manamAM zuM ne zuMya thaI jAya ! mane pauNa (pANI) caDe, mArA bhAbhInuM juo kevuM sarasa ! te pauNanA mAra khAdhA, godA. jJAna nahotuM thayuM tyAre, have to kazuM nA thAya. have mane to jANe, mArA bhAbhIpaNuM ne evuM kazuM rahyuM ja nahIM ne ! bhAbhInuM cAritra UMcuM tethI dAdAne ahobhAva. huM jANato hato ke amArA gharamAM AkhI peDhI judI jAtanI hatI. hIrAbAe bUma paDavA dIdhI nathI ke AmaNe (bhAbhIe) koI dahADo bUma paDavA dIdhI nathI. koI bUma na paDe ne koI zaMkA nahIM evI lAIpha badhI. koI ema nA kahI zake ke tamArA cAritramAM Ave che ! e ja mAre mana to badhuM sonuM hatuM. praznakartA : basa, e ja milakata. dAdAzrI : basa, e ja amArI milakata hatI. eTale mane AnaMda e badho, emAM cAritranI kiMmata bahu. praznakartA : cAritranI moTI kiMmata ! dAdAzrI : bhale bhAbhI bIjI rIte kaDavA jhera jevA mane lAgatA haze paNa A bAbatamAM Ama rAgeya kharo. loko to ema ja jANe ke
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 jJAnI puruSa (bhAga-1) A beune che te pUrvanuM jabarajasta vera che ! chatAMya bhAbhI tarIke bhAva bagADyo nathI koI dahADo. kema mane emanA upara bhAva raheto'to ? tyAre kahe, "emanAmAM mukhya eka guNa, parapuruSa tarapha dRSTi nahIM karelI koI divasa" cAritra UMcuM eTale bahu sAruM kahevAya ne ! kevaDo moTo guNa kahevAya? praznakartA bahu moTo. dAdAzrI : amArA cokaThAmAM guNa che. pahelAM bA evA, hIrAbA evA, A bhAbhI evA. AkhuM cokaThuM kevuM ? ajAyaba cokaThuM kahevAya. kaLiyugamAM "satI' A eka ja joyelA ame atyAre (1986mAM) emane eMsI varSa thayA. pacAsa varSathI rAMDyA che. pacAsa varSa vidhavA sthitimAM gALyA. pacAsa-pacAsa varSa vikarALa kALa kADhyo ne ? praznakartA: hA, pacAsa varSa. dAdAzrI : trIsa varSanI uMmare rAMDelA, paNa cAritra bAbatamAM koI dahADo bUma nahIM, barADo nahIM. eTikeTavALI baI ! sArA kapaDAM-bapaDAM paheravAnI chUTa toya pahere nahIM. Ama yogiNI jevA. tamane lAge emAM koI yogiNI jevA guNa haze ? yogiNI eTale jeNe parapuruSa sAme dRSTi sarakhI nahIM karelI. dRSTiphera nA kare koI dahADo. ene lIdhe e game te kahe e karavA huM taiyAra chuM. kAraNa ke amArA gAmamAM emanA mATe cAritranI bUma paDelI nahIM. te koI emanA mATe bolI zake nahIM, AMgaLI karI zake nahIM. eTale emanA mATe e kahe e karuM. ane e kahe ke tame bhoLA cho to huM kahuM, "bhoLo chuM." pavitra leDI (strI) ane dekhAya che ne, pyaoNriTI che ! pahelethI maryAdA dharma laI lIdho ne, maNibhAI opha thaI gayA tyArathI. pharI koI dahADo halyA nathI. AkhI jiMdagI saMyama pALelo. AvA bhayaMkara kaLiyugamAM, A kALamAM saMyama koNa pALI zake ? e puNya kahevAya ne !
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.4] bhAbhInA UMcA prAkRta guNo A kALamAM cAritra ! koI parapuruSane emaNe joyo nathI, jANyo nathI. koI puruSane aDyA nathI koI dahADo jiMdagImAM. vicAra kharAba Avyo nathI koI divasa. mane A bahu gameluM. ane mULa A ahaMkArI, gAMThe nahIM koIne. Avo saMyama pALavo, tyAre bhagavAna rAjI thAya. ema te kaMI rAjI thatA haze ke ? 261 praznakartA : nA thAya. dAdAzrI : tethI mahArAja (sahajAnaMda svAmI) rAjI thayA haze, AvuM hoya to ja rAjI thAya ne! praznakartA : dAdA, huM page lAgavA gayo, tyAre jarA dUra rahejo, dUra rahejo' ema kahyuM. dAdAzrI : hA, e koI puruSane aDyA nathI. ane jo tamAro hAtha aDI gayo ne, to emane nahAvA javuM paDe tyAre. praznakartA : ema ? :: dAdAzrI : Avo niyama lIdhelo. ghaNI strIo hindustAnamAM haju haze kharI, paNa meM joyelA hoya to A ekalA ja che khAsa. mArA anubhavamAM AvelA. praznakartA : strIomAM AvuM jIvana bahu ochuM jovAnuM maLe. dAdAzrI : atyAre hoya kyAMthI A kaLiyugamAM ? satyugamAMye ko'ka ja, be-pAMca satIo hoya. mAta bahu emanA para, tethI vaza thaIne rahelo emanA bIjA guNo bahu uttama, A strI, koI puruSa sAmuM nA jue eTale mane bahu mAna emanA pratye, sakhata mAna ! mAna to rahe ne ! game eTaluM kapaTa kare toya mAna rahe. e mArA manamAM to keTaluM badhuM e lAge ! bhale ATalI buddhi hatI tyAre A bAju pAMsarA eTale ATaluM
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) badhuM AvaDeya che ne ! nahIM to AvaDe ? mAre to bahu moTA pUjya che ! vaDhe toya mArA manamAM ema ke AvA bhAbhI to maLe ja nahIM ne ! nahIM to sAMbhaLavuM paDe ne ApaNe ? ja praznakartA : hA. dAdAzrI : AkhuM gAma kahe ke 'tamArA bhAbhIe koI jAtanuM AbarUnuM kalaMka ke bIjI koI jAtanI cAritranI bUma AvavA dIdhI nathI.' nahIM to emanuM kaMIka paNa che to cAritranuM khaMDana thAya to badhI upAdhi to mAre ja Ave ne ? eTale mAre ATaluM bahu thaI gayuM. tamAre mane gALo devI hoya to daI dejo. hisAba ja cUkavavAno che ne, bIjuM zuM karavAnuM che? 262 ApaNA manamAM ema ke Avo uttama guNa che, mATe ApaNe thoDAghaNAM khattA khAIne paNa Amane nabhAvavA. eTalA uttama guNane laIne huMya vaza rahelo emane ke AvA uttama guNa ! amArA gharamAM A pramANe hatuM. cAritranuM bahu hAI (UMcuM), madhara-badhara badhAya, pahelethI ja. te emanuM cAritra sAcaveluM. game nahIM, parapuruSano vicAra ja nahIM. eTale eno lAbha to hoya ne ! atyAreya mahIM emanA pratye mAna kharuM badhuM, paNa upara nA dekhADuM, nahIM to caDhI vAge pAchuM. caDhI vAge ke nA caDhI vAge ? diyara amArA lakSmaNajI jevA !' praznakartA : dAdA, bhAbhIne tamArA mATe mAna kharuM ? dAdAzrI : hA, maneya nAnapaNamAM 'lakSmaNajI' kahetA hatA. teo kahetA, 'mArA diyara lakSmaNajI jevA che. mArA diyara jevo diyara nA maLe.' kAraNa ke ame be sarakhI uMmaranA paNa emanI pAnInI sAmuM ja joto'to huM, moDhA sAmuM nathI joyuM. pelA lakSmaNajIe sItAne rAkhyA'tA evI rIte Amane rAkhyA'tA, evuM e pote kahetA'tA, 'kahevuM paDe mArA diyaranuM !' praznakartA : bahu ochA kuTuMbamAM jovAnuM maLe AvuM badhuM. maLe ja nahIM, javalle. A kaLiyugamAM to maLe ja nahIM.
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 263 [8.4] bhAbhInA UMcA prAkRta guNo pAvaraphula buddhithI pADe zAstronI samajaNa dAdAzrI : amArA bhAbhI bahu pAvaraphula ! Ama breIna bahu bhAre hatuM. eTale Ama vAtacIta kare ne, te kevI suMdara ! A buddhi badhI vadhelI ne ! ApaNI joDe vAtacIta kare ne, te ApaNI bhUlacUka khoLI kADhe. buddhi eTalI badhI sarasa ! puruSone pakaDe, vakIla jevI buddhi. praznakartA paNa tyAM kramikamAM to buddhinI ja vadhAre jarUra che ne? dAdAzrI : hA, emanI buddhi jabarajasta. hamaNAM pacAsa-so bairAo beThA hoya, to teo upadeza ApavA mAMDe, te sarasa upadeza Ape ane zAstro badhA samajAvI zake. kAraNa ke emane pahelethI zAstro ne badhuM AvaDe. pahelethI ja magaja sAruM cAle. atyAre tyAM amAruM navuM ghara bAMdhyuM che ne, tyAM pAMca-pacAsa bairAM bhegA besIne e pote satsaMga kare, badhAne samajaNa pADe. samajaNa badhI bahu, te zAstro ne zAstro samajaNa pADI de. te e badhA pacAsa bairAMo emanI pAchaLa pharatA hoya. tyAre kaMI jevI tevI vAta che, satsaMga samaja pADavo te ? mane kahe che, "badhA mAre tyAM bhegA thaIne AkhI rAta bhakti karI." meM kahyuM, sAruM, karo." praznakartA : roja amAre tyAMthIya jAya che badhA. dAdAzrI : hA, badhA jAya che. UlaTuM sAruM thaI gayuM. A to amAruM dhanabhAgya kahevAya ! mane AnaMda thAya ne ! emanI keTalIka vAta lokone samajaNa paDe to sAruM ne ! kharI baI, bahu satsaMgI ! AkhI jiMdagI bhakti karI, "mahArAja, mahArAja' kahe. e dharma ja emanuM rakSaNa karyuM amArA bhAbhIe svAmInArAyaNa dharma sAro pakaDI rAkhyo che. vidhavA strI tene mATe mArga sArAmAM sAro che. kAraNa ke A trIsa varSa rAMDelA, paNa jone bilakula cAritra cokhyuM. eTale huM kahuM ne ke A dharma sAro che. e dharma ja emanuM rakSaNa karyuM.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA: kharekhara dharma ja emanuM rakSaNa karyuM, dAdA. dAdAzrI : ha. ane emanI bhAvanA kharI ne ! bahu majabUta. have trIsa varSanI uMmara, zI rIte varSo kADhavA? A dharmamAM pesI gayA ne, pachI koI strI-puruSane aDavuM nahIM. evA badhA niyamo laI lIdhA te bahu sAruM. bhAbhIe kahyuM, "mane paNa jJAna Apo' eka phero tyAM (vaDodarAmAM) darzana karavA AvyA, paccIsa-trIsa bairAM laIne. emanI AsisTanTa pAchI, emanA phaoNloarsa badhA. nIrubena beThA'tA ne emane laIne AvyA badhA. te pAchA emanA pholoarsa badhA zuM kahe ? "tame jema AmanA cho ne, evuM amAre mATe A che." meM kahyuM, 'bahu sAruM bA." eka phero amArA bhAbhI che te daseka varSa upara AvelA. mane kahe che ke "mane AtmajJAna Apo." pachI meM kahyuM, "nA, tamane jJAna nA apAya" tyAre kahe, 'tame A badhAne jJAna Apo cho, to mane kema nathI ApatA?" tyAre mane evuM lAgyuM ke Amane jo jJAna ApIzuM to keTalAya mANasone bicArAne koI samajaNa pADanAra maLe nahIM pachI. e pote vAMce to emanI pAse pacAsa bairAM beThA hoya. have e pacAsa satsaMgIone satsaMga karAvaDAve. e thAMbhalo tUTI paDe, to pacAsa mANasa kaMI bese bicArA ? emano thAMbhalo paDI jAya to roja satsaMga sAMbhaLanArA te kyAM jAya ? koNa upadeza ApavA jaze ? praznakartA : barobara. tA toDAya lokono AdhAra, jJAna ApI emane dAdAzrI : Amane ThaMDaka thaI jAya eTale pachI jAya nahIM tyAM. praznakartA : hA, pachI jAya nahIM. dAdAzrI : ane jo A thAMbhalo paDI jaze to muzkelI thaI jaze. ane ApaNe kyAM thAMbhalo toDI nAkhIe A ? eTale meM kahyuM, "A
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.4] bhAbhInA UMcA prAkRta guNo 265 jJAna tamane ApavA jevuM nathI. jJAna to tamane pharI maLI Avaze AvuM, tamAro ne mAro kauTuMbika saMbaMdha thayo e to kaMI jevo tevo nathI. tame je karo cho e barAbara che. tamAre to jJAna ja che ne ! tamAre zuM kAma che A ?" ema kahIne pAchA kADhyA. keTaluM mANasa hatuM sAthe ane emanA AdhAre to bahu vaLe. praznakartA : sAcI vAta che. dAdAzrI : huM kahuM, 'tamAro dharma bahu sarasa che." e emanI meLe namaskAra karyA kare. enI meLe pate evuM hoya ne, to ApaNe ene ahIM ghAlIe nahIM. ahIM kyAM AgaLa rAkhIe badhAne ? A pAMcasonuM ahIM AgaLa jamavAnuM banAvavAnuM muzkela paDe che, to pachI badhAnuM zuM thAya ? ApaNe ToLuM vadhAravA nathI AvyA. ApaNe to jene duHkhamukta thavuM hoya saMpUrNa, tene mATe che A badhuM. praznakartA : barAbara. dAdAzrI : eTale ApaNI IcchA ja nahIM emane A bAju lAvavAnI. aMte bhagavAna jANI karatA AratI praznakartA: have tamArA bhAbhI AvIne ApanA darzana kare kharA? dAdAzrI : hA, paMdara-vIsa varSathI kare che Ama besIne badhuM. AmanA jevA koI kahe ke "bhagavAna che," tyAre pAchA page lAge. e to pahelethI page lAge badhAne, dararoja. jyAre hoya tyAre nIce besIne page lAgavAnuM sADalo pAtharIne. eTale amAre thoDuMghaNuM RNAnubaMdha ochuM thayuM ne tyAre ! paNa haju che. AmaNe kahyuM to AratI utAre. tyAM bhAdaraNa ghera jAu tyAre AratI utAre hauM. praznakartA : barAbara. dAdAzrI : A nIrubena samajaNa pADe tyAre AratI kare pAchA.
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 jJAnI puruSa (bhAga-1) ApaNe tyAM gayA ne, eTale e kahe ke "mAre dAdAnI AratI utAravI che. te badhAnI rUbarUmAM emaNe AratI utArI'tI. A udayakarmanA kevA gUMcavADA hoya che ! karmanA gUMcavADA thayA kUNA toya dAdA rahe cetatA praznakartA: paNa eTaluM kUNuM thayuM kahevAya ne ? to pachI have kyAM rahyuM ? dAdAzrI : paNa ame cetatA rahIe, phAIla che ne ! phAIla, phAIla ! mArA kahetA pahelAM e vAta samajI jAya AkhI. praznakartA : eTale bahu vicakSaNa ! dAdAzrI : bahu vicakSaNa, jabarajasta ! te mAre aDadho bola bolavo paDe. A badho hisAba che e phAIlono, te huM jematema nIkaLelo. mAro hisAba patI jAya to bahu sAruM. AmanA jevA patAvI Ape, lavAdI karIne. praznakartA H dAdA, patAvavA jevuM che ja zuM emAM kaMI ? dAdAzrI : nA, kazuM ja che nahIM. praznakartA : Apane peluM phrekTara thayuM'tuM tyAre eka vakhata ApanI tabiyatanI khabara kADhavA AvelA, mane yAda che. dAdAzrI : hA. praznakartA : paNa te vakhate bahu ja lAgaNIthI Apane pUchatA'tA, tabiyatanA samAcAra. dAdAzrI : lAgaNI to kharI paNa pAchuM vadhAre to peluM. praznakartA: paNa lAgaNI hoya tyAM AvuM rahevAnuM ja. dAdAzrI : rAga ne dveSa beu hoya ne ! eka vakhata to jayaMtI UjavI tyAre kahe, "mAre bIjI ujavavI che." meM kahyuM, 'tame e ja kaho cho ne, tame dAdA jIvajo."
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.4] bhAbhInA UMcA prAkRta guNo praznakartA : hA. dAdAzrI : tyAre sAruM AzIrvAda maLyo te vadhaze, vadhaze have. divALIbAnA AzIrvAda to phaLe ne ! vaDIla kahevAya, pUjya kahevAya. vyavahAramAM to pUjya kharA ne ! divALIbA kare dAdAtI jUtI vAto praznakartA : bA, dAdAnI jUnI vAta karo ne. 267 divALIbA : huM jyAre bhAdaraNathI aTalAdarA jauM, te vacce UtarIne hIrAbAne maLIne jau. hIrAbA gayA pachI ochuM karI nAkhyuM meM. paNa aMbAlAlano bhAva mArA pratye bahu, hA. nIrumA : bahu bhAva. divALIbA : e (maNibhAI) dhAmamAM gayA ne, huM bahu raDuM. mArA page hAtha mUkIne kahe, 'bAnI jema huM tamane rAkhIza,' te e rIte rAkhI che. mane vaDheya kharA, diyara che te. paNa maneya pAchuM ochuM kazuM thAya ja nahIM prema, bhAvamAMthI ochuM nA thAya. bhAbhI kharA te, te pajave praznakartA H vaDhe ne bhAbhI eTale, pajaveya kharA ne ? divALIbA : hA, bahu. huM sevA bhUlI gaI'tI aTalAdarA mArI, pATIye. meM eka rUma rAkhelI. cAra DosIo mArI jevI, te badhAnI pATIyA upara mUkelI. te huM to vaDodarAmAM ghera AvI pachI nAhI. te pachI mArA kapaDAM levA mAro sAmAna kADhyo tyAre mArI ThAkorajInI e sevA nA joI meM. meM kahyuM, 'mArI sevA rahI gaI tyAM pATIye ne huM to pATIye bhUlI gaI.' te pachI moTaramAM AvelI, te apavAsa paDelo ane aMbAlAla tyAM ghera ja hatA. narama zarIrane lIdhe e kAma para kaze jatA nahotA chellA varSomAM pote. te pachI sAMja paDavA AvelI. eTale mAre pachI pUjA vinA apavAsa paDe, eTale jamAya nahIM. ane peluM moTaramAM AvelI eTale e
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) sAMje nahIM jamavAnuM mAre. eTale pachI bIje dahADe huM pUjA karyA vagara jamIza zI rIte, evuM mArA mane badho vicAra karyo. 268 pachI huM to eka jaNa tyAM aTalAdarA Avato'to, e nokarI karato'to vANiyo, tene tyAM TheTha mAmAnI poLamAM pUchI AvI. meM kahyuM, 'bhaI, tamArA gherathI tame koI aTalAdarA javAnA ?' tyAre kahe, 'nA.' eno chokaro hato te, 'bApA to mArA AvI gayA' kahe. have konI sAthe ? pachI pAchI AvI ane aMbAlAlane have kahyA vagara nahIM cAle. meM kahyuM, 'bhaI, huM to A mArI pUjA bhUlI gaI aTalAdarA ane Aja atyAre to khAvAnuM nathI mAre, aDIne AvI te. paNa have AvatI kAle mAre levA jau teya apavAsa paDe ne AvatAya pachI.' tyAra pachI e kahe che, 'tyAre apavAsa karI levAno !' pachI huM to aMdara oraDAmAM gaI, evuM kahyuMne eTale. hA, te sAruM. eTale pachI che ne caMdrakAnta Avyo gADI laIne, caMdrakAnta da22oja dAdAnI pAse sAMjanA pAMca vAgye Ave. te pachI pelA tyAMthI UThI oTalA para gayA. emane khakhaDyuM eTale khabara paDIne ke Avyo caMdrakAnta. te caMdrakAntane kahe che, Ubho rahe, tuM aMdara Ava gADI mUkIne. bUTa nA kADhIza. aTalAdarA javuM che, divALIbA emanI pUjA bhUlI gayA che.' eTale caMdrakAntane Ubho rAkhyo ane pote koTa paherIne gayA. te pATIye mUkelI badhAnI sevA. te meM kaheluM ke mArI lAla kapaDAMmAM sevA che. ane e badhA jANe che ke divALIbAnI A. eTale pachI e gayA caMdrakAntanI gADI laIne ane mArI pUjA laI AvyA. meM rUma kahelI e pramANe tyAMthI laIne AvyA, tyAre zAMti thaI mane. bahu zAMti, keTaluM badhuM hoya ! eTale 'apavAsa karI levAno tyAre' Ama kahyuM ane javAnuM to emaNe dhAreluM paNa mane to AvuM kahe. : nIrumA H pajave tamane, bhAbhI kharA ne ? tamAre pAchuM hatuM ne evuM, barAbarano hisAba hato, diyara-bhojAIno ! divALIbA : hA, pachI laI AvyA. emane keTaluM badhuM e ! e to badhuM mane atyAre bahu sAMbhare che emanuM. vaDhelAya sAMbhare, pachI mane rIsa nahIM. mane jema kudaratI bhAva hoya ne, ema emanA vize bhAva rahe.
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.4] bhAbhInA UMcA prAkRta guNo 269 mahArAja, mArA aMbAlAlane kazuM nA thAya praznakartA: bA, bahu bhAva tamane dAdA upara ? divALIbA bahu. sayAjIrAva hatA te vakhate zarUAtamAM vaDodarAmAM komI laDAI thaI ane e zAka levA gayelA mArakITe. eTale AvyA nahIM, bahu vAra thaI ane A amArI jogIdAsa viThThalanI poLa AgaLa ja te bahu ja mANasa bheguM thayuM. meM kahyuM, "amArA aMbAlAla bahAra mArakITe gayA che." te huM to e thaI, gabharAI gaI. eTale pachI bhagavAna kRSNanI eka mUrti hatI mUkelI. bhagavAnane kahyuM, "mahArAja, amArA aMbAlAlane AvatA-jatA mArakITa-bArakITa kaMI jANatA nA hoya ane kaMIka jhapaTe AvI jAya, to mArA aMbAlAlane kazuM nA thAya !" evuM thAya mane to. pachI AvI gayA ghera. ane e koInI cuMgalamAM nA Ave. kaMInA kaMI saMtAI jAya evA hatA e ! mane badhI khabara ne ! evA hatA e to. evo ne evo bhAva-prema TheTha sudhI rAkhyo emaNe. bahu samaju ane kazuM bole nahIM, ane bole ne tyAre mamaro mUke ne evuM ! bhAbhIne emano dharma choDAvAnoya Agraha nahIM karelo divALIbA : emaNe koI dahADo nathI kahyuM ke svAmInArAyaNa dharmane tame mUkI duyo ke ApaNe AtmajJAnanI vAta karIe. huM ne e be vAto karIe hau paNa te vakhate A vadhAre pracAra nahIM ne emano. eTale emanA manamAM ke A niyama-dharama ahIMyA badho sAro eTale barAbara che. mArI nAnI uMmara, emanA karatA huM eka varSa moTI. eTale huM ne e beu jJAnanI vAto karIe. emanA bhaI nA bhaLe emAM kazuMya ane emanA AgaLa ame nA karIeya vAta. huM vaDhuMya kharI ne eya mane vaDhe bahu. pachI jANe kazuM ja nahIM, aMtaranI lAgaNI hoya ne e to. pahelethI bhagavAnamAM ja ruci divALIbA : caMdrakAnta amAro, A badhA karatA emanA para vadhAre prema ke dAdA, bhagavAna jevA ! caMdrakAnta bIjAnI AgaLa vAto kare ke dAdA, bhagavAna jevA che. A saMsArathI judI vAto, A saMsAranI vAto
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 jJAnI puruSa (bhAga-1) nahotI, AtmAnI eTale jJAnanI. jo e hota to bIjA badhA kahetA ke dAdA ene jJAna ApavAnA hatA. paNa e to nAnI uMmaramAM eka divasa cAlyo gayo (dehavilaya thaI gayo). pahelAM kAyama sAMje pAMca vAge gADI laIne Ave alakApurIthI vaDodarA. praznakartA : dAdA pahelethI saMsAramAM alipta rahetA ? divALIbA : pahelethI koI paNa jAtanA kAmamAM citta ja nA hoya. ahIMthI A amuka kAma karavuM che evuM rahe ne pachI kare. pachI sAMje pAMca vAge Ave. bilakula AnI mahIM dhyAna ja nahIM, dhaMdhAmAM nahIM, bIjAtrIjA saMsAra vyavahAramAM nahIM. pahelethI ja AvuM hatuM. nIrumA : pahelethI ja kahe che, dhaMdhAmAM ke vyavahAramAM kazAmAM dhyAna nahIM, basa bhagavAnamAM ja e. dAdAzrI : mane gamatuM nahIM A badhuM, ruce nahIM. mane to bhagavAna sivAya bIjuM kazuM rucatuM ja nahotuM ! nIrumA : pachI moTAbhAI vaDhe emane, "kAma nathI karato" ema karIne. dAdAzrI : hA, vaDhe. nIrumA : pachI emanA bhAI kahe to huM olavI nAkhuM ke zAka levA gayA hatA. Amatema karIne huM olavI nAkhuM, kahe che. dAdAzrI : moTAbhAI Ama rAjezrI mANasa paNa svabhAva jarA Akaro. dAdAnA brahmacarya vize.. nIrumA : dAdAnA brahmacaryanuM kaho ne. divALIbA emanA brahmacaryane to koI pahoMce nahIM. ane ohoho.... emane bilakula manamAM khoTo vicAra nahIM, evuM emanuM brahmacarya ! nIrumA : pahelethI ja, nAnapaNathI evuM hatuM ?
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.4] bhAbhInA UMcA prAkRta guNo 271 divALIbA : nAnapaNathI ja. te dahADe ojhala, paDadA bahu. be ghara vacce amArI bAju eka bAraNuM hatuM, moTuM khaDakI devuM. amArA be ghara, mArA sagA kAkA sasarA ne amAruM, maMgaLabhAInuM ne mULajIbhAInuM. ane e jeTha hatA te gajerA paiNelA mArA kuTuMbamAM ja paNa eno svabhAva bahu che te adekhAIvALo hato, IrSAvALo. mArA bAe mane bahu ApeluM. ene oramANa sAsu hatI, eTale e benane oramANa mA, te bahu kapaDAMnuM ke evuM ApeluM nahIM. eTale ene IrSyA Ave. te bA tarasALI gayA ane bA bheMsa rAkhatA'tA, te pelI bhoyaNo chAza levA Ave. te dahADe ghera-ghera bheMsa hatI. bheMso badhA rAkhatA bhAdaraNamAM ane ghera-ghera kodarAnA choDa, ATale ATale sudhI paga jAya evA, A mAruM joyeluM badhuM. kodarAnA choDo bhaiDe goLIo. te ApaNe A gAyo rAkhe pelI bharavADaNo, te AvaDI AvaDA mATalA laIne chAza levA Ave. te bA tarasALI gayelA ane mAre valovavAnuM. mArI nAnI uMmara paNa badhuM aMbAlAla mane karAvavA lAge. pachI che ne, te jeThanI lAja kaDhAvelI banevI thAya toya. meDe kAma karatA'tA, te mAre nIce javuM hoya to pelA uMbarA vacce bese. pachI aMbAlAlane to rIsa caDhIne te lAkaDI laIne nIce AvyA ane kahe, "ahIMthI UTho cho ke nathI UThatA ? UTho, jAva bahAra ! ahIM zuM karavA vacce beThA cho ? nahIM to A lAkaDIthI phaTakAruM chuM.' A cauda-paMdara varasanA aMbAlAla, eTale pelA nAThA. mAre saMDAsa javuM hoya, bAtharUma javuM hoya toya ene adekhAI Ave te uMbarA vacce bese. paDadA te dahADe, te mArAthI nA javAya. A koI puruSa beTho hoya to lAja kADhavAnI che. ane bA kahe, 'banevI thAya ne !" "e to gAMDo che," bA evuM kahe. enI lAja kADhavAnI nahIM, te to mArI jAya evo che. aMbAlAla enI pAchaLa doDyA. te aMbAlAlanI dhAka lAgI, te nAsIne jato rahyo. saMsArato moha nahoto praznakartA H tame dAdAnuM kahetA'tAne ke dAdAne paraNyA pachI moha nahoto saMsArano. hIrAbA dasa varasa piyara rahyA'tA.
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 jJAnI puruSa (bhAga-1) divALIbA : moha nahIM. teo nAnA cauda varasanA hatA tyAre Ama A loko paiNe che ema paiyA, paNa evuM kazuM nahIM. emane potAne A mArI strI, dharmapatnI che ke A huM eno dhaNI ke kazuM ja nahIM. emane to moha ja nahoto, kapaDAMnoya nahIM ne hairAnoya nahIM. praznakartA: pachI keTalA varasa hIrAbA piyara rahyA'tA? divALIbA : emane to teDyA'tA pachI pAMca-cha varase. paraNyA pachI emanA bApe paisA ochA ApyA'tA. mArA sasarAe paiThaNa nakkI karelI be hajAra te vakhate. keTalA varSo thaI gayA ane te ! te vakhate be Ane zera dUdha, Ane ja, be Aneya nahIM. ane rUpiyAnuM bazera-aDhI zera ghI, bheMsanuM. evo vakhata hato emanA lagna vakhate ane mane bIjI vakhata varAyelI. ane mArI sAthe emane bahu phAve pahelethI, bhAI-bahenanI peTha rahelA. dAdA ane emanA bhAbhI vacceno vArtAlApa dAdAzrI : mULajIbhAI saMvata tyAMsI (saMvata 1983, I.sa.1927) mAM gayA. maNibhAI ogaNacAlIsamAM gayA ane bA, mArI uMmara aDatALIsa hatI eTale ogaNIso chappanamAM gayA. hIrAbA hatA te chayAsImAM gayA. praznakartA : divALIbA kahe che, ke "have huM jau tyAre tame Avajo." dAdAzrI : evuM te hotuM haze ? e to tamAre badhAne vaLAvIne javAnuM. meM kahyuM, 'A tamAre javAnuM hoya to mane vaLAvIne... vAMdho zo che paNa ? huM to jIvato ja chuM. huM koI dahADo maravAno ja nahIM ne ! hIrAbAye maryA nathI.' praznakartA : ema kahe che, "AtmA kyAM mare che ? AtmA marato ja nathI." dAdAzrI : basa. praznakartA : e kahe che, "huM marI jau tyAre tame bhAdaraNa Avajo."
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.4] bhAbhInA UMcA prAkRta guNo 273 dAdAzrI : tame pahelAM maravAnA? tame rahejo ne, zarIra sAruM che tamAruM. gamatuM nathI duniyAmAM bahu ? divALIbA : bhagavAnano Azaro che eTale game che. dAdAzrI : e bahu moTo Azaro ! divALIbA : eTale game che. dAdAzrI : e Azaro sAro che. praznakartA: have kahe che ke basamAM ekaluM AvavAnI hiMmata cAlatI nathI paNa hIrAbAne chellA joI gayA. dAdAzrI : have emanI hiMmata nA cAle paNa pelA chokarAone meM kahyuM ke tame jyAre Avo tyAre emane teDI lAvajo. praznakartA : e kahe che ke A dAdAne eksiDanTa thayo tyAre jovA AvI, tyAre emanA darzana karelA. pachI to nathI avAtuM bahu. dAdAzrI : uMmara thaIne ! mArA karatAya varasa moTA. huM mAro pAchalo anubhava kahuM ke A satsaMga joIe tevo kema barobara nathI nIkaLato ? kAraNa bhUtakALanI jJAna thatA pahelAnI vAta nIkaLatI, te AvaraNakartA hatI. te mane samajAyuM. te pUrvanI vAta baMdha karI tyAre suMdara satsaMga nIkaLato. jJAna maLyA pahelAnI vAta te pUrvAzrama kahevAya, te rileTiva Azrama kahevAya. te badhA ja poIjhana kahevAya. te have riyala Azrama thayo. amAro satsaMga te kevo ! rileTivamAM kaMI levAdevA nahIM, riyalamAM saMpUrNa prApta karyuM che. temano (jJAnIno) hetu zuM? saMpUrNa loka kalyANa mATe normala bhAva, bIjo koI bhAva ja nahIM ne satsaMgano niraMtara bhIDo, te A (pUrvAzrama) vAta bhagavAnane tyAM gaMdhAya. AvuM pahelAMnA jJAnIomAM (pUrvAzramanI vAto) hatuM ke kema te zaMkAspada che.
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA jJAtI paNa ramaduM, blaDa rilezananuM nahIM kheMcANa praznakartA: jJAnIne je kuTuMbanI vyaktio bhegI thaI, emanI sAthe pUrvanuM RNAnubaMdha keTaluM? pUrvanuM RNAnubaMdha keTalI IphekTa kare ? ane tenuM kheMcANa jJAnIne kharuM ? dAdAzrI : eya ramakaDuM ane jJAnI paNa ramakaDuM. jJAnIne bahu kheMcANa hoya nahIM, lohacuMbaka ane TAMkaNI jeTaluM kheMcANa hoya. praznakartA ema ! dAdAzrI : blaDa rilezana kharuM ne ! agiyAra peDhIe amAre eka ja gAma, A bolo, blaDa rilezana kharuM ke nahIM ? praznakartA : pAkI rIte. dAdAzrI : beu khaDakIo amArI eka ja. praznakartA : hA, te nAgajIbhAI AgaLa ApaNe badhA bhegA thaI jaIe. dAdAzrI : barobara. nAgajIbhAI (agiyAramI peDhIe paradAdA)
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ 275 [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA tyAre eka jaNa kahe che, "huM to jugAra ramuM chuM ne Ama karuM chuM ne tema karuM chuM ane ramI ramuM chuM." "alyA, kazo vAMdho nahIM, besa. badhuM ramuM chuM paNa jIvato chuM ne ! mane bhego thayone, tAruM kAma thaI jaze." kazuM muzkelImAM Avyo hoya tyAre A bAju caDI jAya bicAro. tethI kaMI mANasamAMthI jato rahyo ? A pazAbhAI DaoNkTara thayA ane emanA kAkAno chokaro kAMIka bIje raste gayo, mATe kaMI mANasamAMthI jato rahyo ? tyAre kaMI phemilImAMthI jato rahyo ? kADhI nakhAya ApaNAthI ? praznakartA : paNa e to jyAM sudhI deha che tyAM sudhI badhA che. dAdAzrI : rilezana che ne, blaDa rilezana che. tame kahyuM ke, "huM bhAdaraNanI khaDakIno chuM." eTale moTI khaDakIvALA mAre cauda peDhIe rilezana thAya che, to tame dasa-agiyAra peDhIe bhegA thatA hazo ne ? rilezana che ne ? praznakartA : bhAdaraNamAM be khaDakI che, eka nAnI ane eka moTI. dAdAzrI : barAbara che. moTI khaDakIvALA mAre caudamI peDhIe thAya che, to tamArI (sagAI) be-traNa peDhI ochI hoya, paNa badhA ApaNe eka ja chIe ne ? judAI che ja nahIM ne ? A chaThThI peDhIe ame kAkA thayA. koIne ATha peDhI hoya, koInI sAta peDhI hoya ane te ahIM vyavahAra pUratuM. vaDhavaDhA thAya eTale tuM koNa ne huM koNa ? pachI ahIMyA bApa joDe vaDhavaDhA thAya tyAre zuM thAya ? ahaMkAratI laDhalaDhA paNa kapaTa na hovAthI ekatA praznakartA : vaDhavaDhAya bahu thAya, dAdA ? dAdAzrI : A to ghaDIkamAM, "A mArA kAkA thAya, mArA phAdharanA kAkA thAya" emeya kahe, te vaLI khuzamAM hoya to. ane ko'ka lokoe ApaNA khaDakIvALAne Thapako Apyo ke A aMbAlAla to... to pAchuM manamAM ema thAya ke bahu roTara (nAlAyaka) mANasa che A. eTale A rilezanavALuM to badhuM AvuM ! ame evuM ja karatA hatA nAnapaNamAM.
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 jJAnI puruSa (bhAga-1) svabhAva evo badhAno. A badhA kAkAnA dIkarA tIkhA lhAya jevA, eka pAMca miniTamAM laDhI paDe ane dasa miniTa pachI joDe jamavA beThA hoya ! praznakartA H Aje evuM kahetA'tA ke bahAra jhaghaDIe pachI ghera AvIne kazuM nahIM. dAdAzrI : te ne te ghaDIe, tarata ja AIskrIma khAvA besI jAya. badhA jhaghaDajhaghaDA, 'tane koNa pUche che' evuM kahe ! aMdarathI cokhA, ghaDI pachI kazuM nahIM. paNa laDhalaDhA bhAre. ko'ka to jANe ke have A ghara tUTI gayuM. have paccIsa varaseya bhegA nahIM thAya A loko ane e pAcho Ave tyAre ame joDe jamatA hoIe. te pelo hau vicAramAM paDI jAya, kaI jAtanA loka che A ! ochA mANasa AvA hoya. praznakartA: mAre ene moDhe kahI devAnuM, e mane moDhe kahe. pAchaLa kazuM nahIM. dAdAzrI : hA, kapaTa nahIM. nahIM to mana tUTI jAya, A mana nA tUTe. praznakartA : kapaTavALuM hoya to mana tUTI jAya ? dAdAzrI : tUTI jAya. A to cokhkhA, pyaoNra. ahaMkAra ja bhAre. praznakartA : paNa kapaTavALo hoya to jhaghaDo nA kare ne jhaghaDo vALI le. dAdAzrI : kare nahIM, paNa thaI jAya tene zuM kare ? jANI-joIne kare nahIM paNa thaI jAya che, sAmAne karavo hoya to. ApaNe nA karavo hoya, sAmAne karavo hoya. bhatrIjAo moTA paNa vijaya bahu rAkhe amAro A to ghaDI pachI kazuM nahIM. enA (bhatrIjAnA) phAdhara (kajhIna bradhara) joDe bahu laDuM huM. te jue badhA. vIsa varasa moTA toya AvaDA AvaDA zabdo kahuM.
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 277 [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA praznakartA : vIsa varasa moTA. dAdAzrI : bhatrIjAe badhA lAyaka. A te akSareya bole nahIM. evo vinaya kyAMthI lAve ? mArAthI eka-be jaNA to moTA, rAvajIbhAI nAnA pAchA. "be bhAIo bole emAM ApaNAthI bolAya nahIM kahe che ane amArA bhaIye kahe, "eya, kema bolyo? ame be game tema bolIe." mArA jevo bhaIye koI nA maLe. praznakartA : e to meM joyuM dAdA, pele divase Apa AvyA ne, te rAvajIkAkA bAjumAM beThelA. pachI vallabhakAkA Ave eTale teo UThIne bAjumAM khasI gayA. rAtre paNa evuM kare ke vallabhakAkA Ave, eTale pote tarata jagyA karI Ape. dAdAzrI : hA, bhatrIjA thAya paNa moTAne mArAthI traNa varasa. praznakartA : tamane to karI Ape, paNa vallabhakAkAneya karI Ape. dAdAzrI : karI Ape ne, vallabhabhAI moTAne. enA phAdhara kaMI lagna-bagna hoya ne, e jamavA bese pachI mAro vAro hoya to pUchayA vagara bese nahIM. amAre tyAM besavA javuM paDe. bahAra koI bole to sahana na thAya amArA bhatrIjA koI saheja avaLuM bole ne, to e enI joDe laDhalaDhA kare. "mArA kAkAnuM nAma lIdhuM, mAro kAko eTale koNa ?" ane Ama mArI joDe khadabada karatA jAya. lohI ekanuM eka ja ne ! lohI laDhI (UkaLI) UThe. praznakartA : dAdA, evuM kema thatuM haze ? lohInI sagAI AvuM karatI haze ? dAdAzrI : lohInI sagAI evI ja hoya haMmezAM. praznakartA: be bhAIo ke be baheno game teTaluM dhikkAre paNa trIjuM koI bole to sahana nA thAya.
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : blaDa rilezanamAM ghaDImAM ekadama rAga, paNa samAnatA nA rahe. bahAra samAnatA rahe, ekadama rAgeya nahIM ne Seya nahIM. A to ghaDIkamAM kahe ke "tamArA vagara mane gamatuM nathI." pachI ghaDImAM kahe che, "tane jou chuM ne mane kaMTALo Ave che. evA A rAga-dveSa. blaDa rilezananuM kAma ja evuM. e ame laDhIe emAM tame vacce koNa peThA ? trIjuM koI bole enI joDe laDhavA jAya. e badhuM jovA jevuM che. e to be jaNa mAMhyomAMhya laDhatA hoya ne emane khaseDavA hoya ne to Avo rasto karI ApuM to e laDhatuM rahI gayuM ane tyAM AgaLa trIjA joDe laDhavA mAMDe. tyAM pelAnuM to rahI gayuM. huM gADI bIje pATe caDhAvI ApuM. A gADI A pATe calAvavAne badale pelA pATe cAlI to cAlI gADI. ame lokone kahyuM, ke have mArI gADI koI pheravI Apazo nahIM, bIje pATe." huM to kAyama jAgRta eTale huM kahuM ke "pATo pheravavA Avyo che ?" pitarAI bhAIomAM hatI jabarajasta harIphAI praznakartA pitarAI thAya eTale AvuM badhuM cAlyA ja kare ? dAdAzrI : A badhA pitarAI thAya. pitarAI eTale zuM ? rAInA vATelA. rAItAmAM nAkhavuM paDe ne ? praznakartA : haM. dAdAzrI : te nAkhelAmAM caDI jAya badhuM. joyelA nahIM ? tamArA pitarAI to sArA hoya, amArA pitarAI to tame joyA hoya to khabara paDI jAya. hA, amArA paTelomAM pitarAI to harIphAI bahu, jabarajasta. emanA karatA huM moTo ne mArA karatA e moTA, A ja harIphAI... amArA pelA pitarAI milamAlika kharA ne, bharUca milavALA, e kahe che ke "dAdA, tame to bhagavAna thayA ne A badhuM..." eTale e paisAnI bAbatamAM mArI joDe spardhA karavA jAya. lohI eka che eTale
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA 279 uchALe caDhe emane, "ame emanA karatA kAcA nathI. eTale mane kahe, A hamaNe pelAne lAkha rUpiyA ApyA. have pAMca lAkha bIjAne ApavAnA che." meM kahyuM, 'tame zrImaMta mANasa eTale tame ApI zako. mArI pAse lakSmI AvI nahIM eTale huM ApI zakuM evuM che nahIM." meM kahyuM, "bhaI, juo, tame karoDAdhipati cho ane huM to mAruM jematema karIne, A konTrAkTano dhaMdho karIne dahADA kADhuM chuM. amArI pAse karoDo nA hoya. mAre tamArI joDe harIphAI nathI. huM to tame kaho ke tamArI pAse nathI, to huM kahIza, "nathI." "tamArI pAse che to huM kahIza, "che." mAre tamArI pAse billo levAno nathI, mAre to bhagavAna pAse billo levAno che. mArI pAse je che e tamArI pAse nathI ane tenI harIphAI karavA mAgato nathI. kAraNa ke huM to AkhA jagatano ziSya thaIne pharuM chuM. huM koIno guru thavA pharato nathI." eTale huM to sAcesAcuM kahI dauM. eTale ema karIne kaMI A mArI joDe harIphAI nA mAMDe evuM rAkhuM, paNa toya harIphAI choDe nahIM ne ! A AmAM mAruM nAma dekhe ne, peparamAM Ave roja, dAdA bhagavAna. te amAruM blaDa eka kharuM ne, te sahana nA thAya. te spardhA TheTha sudhI badhe. mANasa spardhAmAMthI bahAra nIkaLI jAya to bahu kAma thaI jAya. mArI joDe spardhA karo AgaLa Avo praznakartA : paNa dAdA, spardhA e DevalapamenTanuM sTeja to kharuM ne? dAdAzrI : kharuM, DevalapamenTa vadhAre. paNa DevalapamenTa kyAre vadhe ? spardhAmAM enI sAmAnI zaktione dabaDAve nahIM ane enI zaktio vadhatI hoya temAM vadhavA de. A to badhA spardhAvALA zuM kare che ? sAmAnI zaktione phrekacara karI nAkhe che, pote AgaLa javA mATe. paNa meM to nAnapaNamAM eka kAyado rAkhelo. te huM to mArA bhatrIjA, AjubAjunA sarkalavALA badhAne kahI deto ke tamAre joIe e helpa ApuM, vyavahAramAM ja to. A jJAna nahotuM tyAre. vyavahAramAM to spardhA hoya ne badhAne ! badhA bhatrIjAne meM kahyuM, 'tamAre je joIe e ApuM paNa mArI joDe spardhA karo ane AgaLa AvIne tamArA ziMgaDAthI mane mAro, tyAM sudhI huM jovA
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 jJAnI puruSa (bhAga-1) taiyAra chuM paNa majabUta thAva. tamArA ziMgaDA vadhe ne e ziMgaDAthI mane mArazo toya mane vAMdho nathI paNa tame ziMgaDAvALA thAva. eTale evA zaktivALA thAva. pAchA nA paDazo." AvuM meM chUTa ApelI badhI. kaMI e pAchaLa rahe, enA karatA AgaLa vadhe e sAro. pAchaLa rahe eTale ApaNe mAthAkUTa karavI paDe. enI meLe vadhato hoya to sAruM che ne? praznakartA : hA, dAdA. dAdAzrI : jyAre ApaNA loko to pAchuM pADavAnuM khoLa khoLa kare. meM zuM kaheluM ke AI vila helpa yU. meM AkhI jiMdagI evuM ja rAkheluM. sAmAnI je zakti vakhANI, te potAne prApta thAya praznakartA : mane AvuM kahevAnI zakti Ave ? dAdAzrI : hA, hA, AvuM juo tyAre hiMmata Ave ne baLI. A badhA mane kahe che, "dAdA, evI zakti amArAmAM kyAre ?" kahyuM ke AmAM jeTalA zaktizALI che, ene ApaNe vakhANIe ke "oho ! kevI suMdara zakti che !" e tamane prApta thaI jAya basa. A niyama che duniyAno. zakti ene pAcho pADavAthI prApta nA thAya. ene pAcho pADIne tame AgaLa Avo evuM nA thAya. ene vakhANIne, ene javA daIne, tame AgaLa Avo. spardhA evI hovI joIe ke ene vakhANIne pachI enI AgaLa jAva. ene vagovIne, ene Diprezana ApIne, ene UMdhA raste nAkhI daIe ene spardhA nA kahevAya. spardhA eTale helpa, 'tuM tArI meLe cAla, tane joItI hoya to helpa ApuM ne tuM have spardhAmAM cAla." ame to nAnapaNathI ja AvuM helpa karavAnuM nakkI kareluM paNa A badhA vaiDiyAone meM joyelA. saheja koI AgaLa vadhyo ke mArI-ThokIne, dhakko mArIne ene pAchaLa pADI deze. ane koI pAchaLa rahI gayo hoya to ene AgaLa laI Avaze, paNa ene kahe, "mArI pAchaLa rahe." A badhA khoTA ja ne ! A keTaluM badhuM DevalapamenTa kAcuM che ! mane bahu cIDha caDhe ke A kaI jAtanA loko che ? ane mane ziMgaDA mArazo tyAre mane ema lAgaze ke A DAhyo che. paNa tame mArAthI AgaLa vadhajo.
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA 281 vaNatolyuM-vaNamANuM pAchuM mokalI ApuM praznakartA Ape vAta karI ke kuTuMbamAM aMdaroaMdara ghaDIkamAM vaDhavaDhA thaI jAya to te vakhate jJAna pahelAM tame zuM karatA hatA ? dAdAzrI : amArA vaiDiyAone eka kUvAmAM bhAga hato. te sAmasAmI gALo bhAMDatA'tA. te meM thoDI sAMbhaLelI. pachI korTe gayA. eTale AvuM ne AvuM badhuM, jhaghaDA ne jhaghaDA ane pAchA ekeya thAya. eka khaDakI kharI te pAchA eka thaI jAya paNa laDheya kharA. laDhavAnuM thAya te AvaDuM AvaDuM, kaMI nAnuM nahIM, nobiliTIthI ! karakasara nA rAkhe. praznakartA : vaNatolyuM, vaNamAgyuM. dAdAzrI: hA, vaNatolyuM ne vaNamAgyuM. eka amAro bhatrIjo hato, te jyAre Ave ne, tyAre bolato bolato ja Ave. eTale pachI jyAre javAnuM thAya ne tyAre meM kahyuM, 'tamArI poTalI laI jAva. paNe mUkI rAkhI che, ho !" tyAre kahe, "poTalImAM kazuMya nathI, e to thelI ekalI ja hatI." tyAre meM kahyuM, 'paNa mahIM sAmAna hato ne !" e peluM vaNatolyuM ne vaNamAgyuM ApyuM hoya ne, eTale huM mUkI ApuM pAchuM, te huM kyAM saMgharuM te ? huM eno kAko thato'to, paNa vaNatolyuM mane mokalI Ape. have zuM thAya ? kAkA thayA eTale bole ja ne ! bIjo koI bahAravALo bole to mArIeya kharA ke enI joDe kaMI vaDhavADeya karIe ke eno nikAla karIe paNa A to kazuM thAya nahIM ApaNAthI. praznakartA : paNa dAdA, svIkAro nahIM to pAchuM ene ja Ave ne ? jo sAmo svIkAre nahIM to pAchuM konI pAse jAya ? ApanAranI pAse ja jatuM rahe ne ? dAdAzrI : e vAta judI, e jJAnanI vAta thaI gaI. e jJAnanI vAta hoya nahIM ne te dahADe to. te dahADe to mArI paccIsa varSanI uMmara, tyAranI vAta che. paNa ATaluM samajI gayelo ke A game te paNa enI dukAnano je mAla hoya e Ape loko. e Ape che bicArA, te mUkI rAkhavAno pachI. pAcho jatI vakhate kahIe ke "laI jA tAro."
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA: e barobara che, pAchuM ApI devAnI vAta. dAdAzrI : vagarakAmanuM, vaNatolyuM A. tamane ApI gayeluM koI vaNatolyuM? praznakartA: nA, hajI sudhI nathI ApyuM. dAdAzrI : tyAre sAruM. bAkI A to duniyA vaNatolyuM ApI jAya. dAdAtA kaDaka zabdo UtAre ghena praznakartA : dAdA, tame paNa e lokone laDatA hazo ne ? dAdAzrI : te eka chatrIsa varSano bI.koma. thayelo moTo oNphisara hato, amAro bhatrIjAno chokaro, eTale huM dAdo thauM eno. e jamAnAmAM to bI.koma. thayelA e bahu moTA oNphisara gaNAtA hatA. te mane AvIne kahevA mAMDyo ke "dAdAjI, mArA madhara oNpha thaI gayA toya mAre haju kahevuM paDe che, ke e bahu pakSapAtI hatA." eTale A jJAna thatA pahelAM be varSa agAunI vAta che. eTale tyAre jJAna thayeluM nahIM ane koI paNa vAtano javAba ApavAnI mane prekTisa. eTale pachI meM ene kahyuM, 'tArI bAe pakSapAta karyo e vAta tArI dRSTie sAcI bhaI, paNa tArI bAe tane zuM karyuM che e huM kahI ApuM have. tArI mAe tane nava mahinA peTamAM rAkhyo'to ane pachI aDhAra varSa sudhI pAchaLa kurakuriyuM pherave ema pheravyo. eTale Aje tArI mA kharAba che ne tArI vAIpha sArI che ema ? mUA, vacananI tulanA karatA nathI AvaDatI ? vahunI vAta sAcI ? guru (patnI) dekhADe che ema zIkhuM chuM tuM ! A nava mahinA tane peTamAM rAkhanAra koNa kahe te? AvaDA moTA oNphisarane ! ane bhADuM-bA dIdhuM nathI te, nava mahinA ArAma karyo tenuM. te pharI bolyo nathI e. AvuM bolAtuM haze ? AvuM kevuM ? mA, mA nA kahevAya ?" paNa A juone, "A mArI mAe pakSapAta karyo kahe che ! bolAtuM haze ? karyo hoya toye nA bolAya. madhara eTale madhara. tamane kema lAge che ? praznakartA : barAbara che.
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA 283 dAdAzrI : te pharI bolyo nahIM pachI. A mArA kaDaka zabdo sAMbhaLyA ne, enI dRSTi pharI gaI. pachI cAra-pAMca phere mane kahyuM, "mArI bA evA nathI." A to ghena caDhayuM'tuM vahunuM. vahunuM ghena caDhe, te zuM thAya ? ane vahunA ghenamAM che te vacananI tulanA karavA beTho ! paNa ghena utArI dIdhuM haDahaDATa, mArI-ThokIne. tyAre mArA vAIpha (patnI) tyAM UbhA hatA ne meM pelAne AvuM kaheluM, te mArA vAIpha kahe, "AvuM nA kahevAya." meM kahyuM, zuM kahevAya tyAre ? eno roga nA kADhIe to pachI huM dAdo zeno ? dAdo thayelo chuM." te paNa kevo zabda bolyo ! AvA koI bolyA haze zabdo, ke "nava mahinA to tArI mAe peTamAM rAkhyo e huM jANuM chuM ?" evuM moDhe kahyuM pAchuM, paNa eno roga nIkaLI gayo. ghena UtarI jAya ne ! ghena utAravA mATe amArA kaDaka zabdo hoya che. A kaDakAImAM bIjuM kazuM nahotuM. A ghena utAravA mATenI davA che ! A to naryuM ghana, ghana, ghena ! praznakartA : copaDavAnI pIdhI che ne ? dAdAzrI : copaDavAnI pI gayA, zuM thAya che? praznakartA: eTale dAdA, patnInuM kaheluM sAMbhaLavuM nA joIe ne ? dAdAzrI : e to tAre samajavuM joIe ke nA samajavuM joIe ? pelI guru (patnI) Ave tyAre pAchuM pharI nA jau ne ? ema ! kharo pAko chuM ! gurunuM sAMbhaLIe, gurunuM nA sAMbhaLIe ema nahIM, paNa koI bAbatamAM) pharI javAnuM kahe tyAM nahIM. praznakartA : be kAna eTale ja ApyA che ne, dAdA. eka kAnamAMthI sAMbhaLI bIjA kAnethI kADhI nAkhavA mATe. dAdAzrI : hA, kharA pAkA vANiyAbhAI ! be kAna eTale ApyA che, kahe che. tame samajyA ? eTale ApaNA mahAtmAo vyavahAramAMya duHkhI nA thAya evA badhA rastA batAvIe. potAnA mA-bApa game tevA gAMDAdhelA hoya toya strI (patnI)nuM manAya ja kema karIne ? tamane kema lAge che?
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA : barAbara che, sAcI vAta che. dAdAzrI : eTale have mA-bApanI sevA karajo barAbara, haM. pharI pharI lAbha nahIM maLe. AdhAzIzI caDe evA zabdo bolatA jJAta pahelAM amane pahelAM avaLuM bolavAnIya Teva bahu, UMdhuM-chatuM bolavAnI Teva. UMdhuM eTale AdhAzIzI caDhe evuM, heDaka thAya evA zabdo amArA. kevA? praznakartA: heDeka. dAdAzrI : hA, te amArA pitarAI bhAI vIsa varSa mArAthI moTA, vIsa nahIM, paccIsa varSa. Aje hoya to paMcANuM varSanA hoya. te eka dahADo AvyA, poTalI laIne. te huM bAnI joDe beThelo. A to amArI heDekanI vAta kahuM chuM, amArI kevI dazA hatI te ! sAMbhaLavuM che badhAne ? praznakartA: hA. dAdAzrI : ema? hA, badhA rAjI hoya to, nahIM to A kaMI kahevA jevI vAta nahoya. eTale meM bAne kahyuM, "A tamArA bhatrIjA AvyA." e bhAI sAMbhaLe evuM bolyo, emane jarA rIsa caDhAvavA mATe. huM samajI gayo ke zene mATe AvyA che te ! pelo ramaNa paraNavAno hato, dharmaja jAna javAnI hatI. Amane javuM nahotuM emane tyAM eTale ahIM AvyA, te muMbaIno hisAba kADhyo. e kahe che, "mAre tyAM muMbaImAM badhuM samuM karavAnuM che ne, te muMbaI javuM che." te bahAnuM kADhIne gherathI nIkaLyA. te huM samajI gayo ke AmaNe bahAnuM kaMI kADhyuM. huM jANato'to ke A beno vAMdho AvavAno che A phere. eTale meM bAne kahyuM, 'A tamArA bhatrIjA AvyA !" e kahe che, "alyA, bAe mane joyo che, emAM tuM zuM karavA kahuM chuM ? vacce DahApaNa karuM chuM. tyAre meM kahyuM, 'tame zenA hAru AvyA, e huM samajI
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA 285 gayo chuM." tyAre kahe, "bola zuM che te ? tuM zuM samajI gayo che ?" meM kahyuM, 'tame kaMI javA AvyA cho ?" tyAre kahe, "mAruM Injina bagaDyuM che eTale mAre muMbaI javuM ja paDe ne ?" bAnI rUbarUmAM meM kahyuM, 'huM kyAM nA kahuM chuM? paNa A dhoLAmAM dhULa paDaze.' uMmaramAM gharaDA, vRddha mANasa, kuTuMbamAM mobhAdAra, moTI uMmara toya AvuM kahyuM. bA hau kaMTALI gayA ke "A zuM bole che, aMbAlAla !" tyAre e mane kahe che, "le tyAre, rahevA dIdhI A poTalI. hamaNe pAcho tyAM AgaLa jAnamAM jaIza." paNa gayA tyAM. AvA amArA bhAIo badhA ! nA, paNa keTalo badho kaDaka zabda bolyo'to ! kAmanuM nahIM ne e badhuM ! AvuM thayA pachI vikhavAda vadhI jAya ne ! ane pachI vikhavAdanI davA karavA jaIe to veza thAya. e ajAyabI paNa, e kahe che, "A poTalI rahevA dIdhI. le, A kAle savAramAM huM jaIza tyAM AgaLa, tAre vAMdho che have ?' kahyuM, "nA, to to vAMdho nahIM." e tyAM gayA, paNa ame vaDhIeya kharA. emane tyAM lagna hoya ne, to amArA pitarAI bhAIo zuM kare ? jamatI vakhate emano pATalo mArI joDe rAkhavAno. rAvajIbhAI zeThe badhAne kahI dIdheluM, 'mArA bhAIno pATalo mArI joDe rahe." TheTha sudhI maryAdA bahu sAcavelI. nAno kharo ne, huM nAno bhAI thauM, badhAno. mArA sAta-ATha (pitarAI) bhAIo hatA. te bhAbhIoya bahu joyelI, teya nAno diyariyo lADako-lADako karIne ucharelo mane. ema ucharelo eTale mijAja bharAI gayelo, eno pAvara mahIM, pAvara ! te heDeka thAya evI bhASA ! kevI? paNa jo atyAre bhASA sudharI gaI che ne ? A bhagavAna (jJAna) hAjara thayA pachI bhASA sudharI gayelI. bIjI rIte bahu DAhyA hatA. pahelAM bhagavAna nahotA (jJAna nahotuM) toya DAhyA hatA paNa bhASA badhI heDeka thAya evI, AdhAzIzI caDhe evI bhASA hoya. velDiMga karanAro mAra ja khAya haMmezAM praznakartA : dAdA, A to tame sAruM ja karyuM ne ! e lokonA vikhavAda vadhI na jAya e mATe tame velDiMga karI ApyuM.
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : hA, paNa te "velDiMga' kare eTale mAra paDe, ane "velDiMga" nA kare to "Avo kAkA, Avo kAkA' kare. paNa e mArathI badhAe vairAga Apyo ne ! pachI ApaNane saravALe zuM Ave ? vairAga Ave, nahIM to vairAga te Ave ja nahIM ne ! A jagata joDe zI rIte vairAga Ave? tamane Ave vairAga thoDo ghaNo ? ane A duniyAmAM "velDiMga' karavAmAM to haMmezAM mAra ja khAvo paDaze. ane te pachI vairAga Ave ke A beunA sukhane mATe "velDiMga' karyuM, toya ApaNane ja mAra paDyo ! te ame pAra vagarano mAra khAdho che ! bhatrIjo saMjogavazAt AvuM bolyo haze praznakartA : kuTuMbamAM sAmA mATe sAruM karavA gayA toya mAra paDyo, te vakhate zuM samajaNa rAkhatA hatA ? dAdAzrI : amArA bhatrIjA cImanabhAIne devuM thaI gayeluM. te temanuM ghara harAja thatuM hatuM, te loka e rAkhavA bhegA thayelA. tyAre mane thayeluM ke A tenA chokarAM zuM karaze ? ghara vagaranA thaI jaze. te meM ghara harAjImAM rAkhyuM. bIje ja divase eka jaNa mUo amadAvAda cImanabhAIne tyAM gayo. mULa to bhAdaraNamAM cImanabhAInI AbarU khalAsa thaI gayelI. te mUo pAcho amadAvAda khalAsa karavA gayo. te pAMca-sAta jaNa beThelA ne pelo cImanabhAIne kahe, "alyA ! cImanabhAI, bhAdaraNanuM tAruM ghara harAja thaI gayuM ne te tArA kAkA aMbAlAle rAkhyuM." te cImanabhAI tarata ja bolyA ke "emAM emaNe zuM navAI karI? huM aMbAlAlakAkA pAse ATha-dasa hajAra mAguM chuM. te mUo pelo pAcho amAre ghera Avyo ne bA beThA hatA ne teNe vAta kADhI. te huM cetI gayo ne samajI gayo ke e mUo pAcho mArA gharamAMya jhaghaDo ghAlaze. te ghaNIya bIjI vAto kADhI. meM enI vAtane TALavA prayatna karyo. toya te mUo kahe che ke "bhaI, huM amadAvAda gayo hato ne acAnaka cImanabhAI maLyA. te to ema kahetA hatA ke huM ja aMbAlAla pAse ATha-dasa hajAra mAguM chuM." huM tarata ja samajI gayo ke "cImanabhAI kaMIka saMjogavazAt AvuM bolyA haze, nahIM to cImanabhAI AvuM bole
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA 287 ja nahIM." eTale meM pelAne kahyuM ke "haze, hisAbamAM je hoya te kharuM. e to copaDAmAM temanuM je kaMI nIkaLatuM haze te haze ja ne !" mUA, AvA bhAMjagaDiyA loka hoya che ! jarUra pUratA ja lIdhA paisA, mATe ja hoya e cora praznakartA : jJAna pahelAM paNa AvI samajaNa, A to jabarajasta nobiliTI kahevAya ! AvA kuTuMbanA bIjA prasaMgo hoya to kaho ne, dAdA. dAdAzrI : amAre eka mAmAno dIkaro hato. te vAparavAnA paisA nA hoya to mArA gajavAmAMthI kADhI le. eTale huM jou ke pacAsa rUpiyAmAMthI A trIsa rahyA, vIsa kaMI gayA haze ? paNa laI janAra cora hoya to badhA laI jAya. mATe che mArA bhAInuM kAma. eTale huM mAMhyomAMhya Ane jANuM pahelethI ke Ane paisA khUTyA haze ane eNe lIdhA haze. evuM ghaNAM vakhata kare toye moDhe kahuM nahIM koI dahADoya. mAmAno chokaro enI AbarU khodAtI haze ? amArA gajavAmAM ene hAtha ghAlavAno adhikAra. bIjuM koNa ghAle ? te e zuM kare ? bahu dahADAthI paisA laI jAya. hIrAbAneya kahevAnuM nahIM, hIrAbAya gusse thaI jAya. eTale dasanI noTa mahIM bIje dahADe jou to nA hoya to huM samajuM ke e bhAI laI gayA. khAtadAta mANasane mUMjhavavuM e khoTuM gaNAya. tyAre A nIrubena mane kahe che, pachI tame emane kaho nahIM kazuM?" meM kahyuM, "zuM kahevAnuM ?" tyAre kahe, "corI kare e sAruM kahevAya ?" meM kahyuM, "corI nahoto karato e. khAnadAna mANasano chokaro corI kare nahIM." e corI nahoto karato. e to ApaNA loka ene "cora' kahe, huM cora' nA kahuM. khAnadAna mANasano chokaro, corI kema karIne karI zake ? tyAre mane kahe, 'tyAre te zuM karato hato ?" meM kahyuM, "e mAgavAnI khAnadAnI karatA levAnI khAnadAnI sArI." enAthI mAgI nahIM zakAya, Ama hAtha nahIM dharI zakAya, khAnadAna puruSa eTale....
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA : hA, hAtha nahIM dharI zakIe. mAgavAnI khAnadAnI nA posAya ! dAdAzrI: eTale huMya pasaMda karato hato, 'tuM lau chuM e barobara che" kahyuM. mAgavAnI tArI khAnadAnI nA hoya evI. svAbhAvika huM samajuM chuM ke mAgavuM ane maravuM barobara lAge. 'bhAI mane daseka rUpiyA Apajo" evuM khaMjavALavAnuM (mAgavAnuM) tAre nA hoya. A kADhI lIdhuM. ane bhAInuM lIdhuM e guno nathI, mAmAnA dIkarA thAya ne ! praznakartA : hA, hA. dAdAzrI : cora konuM nAma kahevAya ? dasa nA le, sAMITheya laI le. praznakartA: hA, cora enuM nAma ke A badhAya laI le. dAdAzrI : traNaso paDelA hoya toya paNa eNe pAMca ja lIdhA. praznakartA : hA, e jarUra eTalA ja lIdhA. dAdAzrI : huM samajuMya kharo ke A laI gayo. e pAcho mArA sAmuM jue ke hamaNe kaheze, mane vaDhaze ke "alyA, te hAtha ghAlyo hato ne !" meM kahyuM, "nA bA, huM kahuMeya nahIM." pAchuM e khAnadAna mANasane mUMjhavuM e khoTuM dekhAya. khAnadAna pAse eksepTa karAvavuM e to guno kahevAya. emAM enI AbarU rahI ne mArI AbarU rahI eTale mAre to evuM kahevAya nahIM ke "tuM AvuM nA kADhI laIza." emAM enI AbarU rahI, mArI AbarU rahI. e mArI pAse mAge evA nahoya mAgaNiyAta A to. A hAtha nA dhare evA badhA A to. meM koIne vAta karI sAdhAraNa, to mane kahe, "ene kahI devuM joIe. TeDakAvo joIe ene. pAcho corI karatA zIkhe che." mArA mAmAno chokaro cora kahevAya ? kaI jAtanA mANaso cho ? "e to chAnAmAnA kADhI le che ne !' to meM kahyuM, "zuM bhIkha mAge mArI pAse ke bhAI, mane vIseka Apo." A to kSatriyaputra che. kevo che ? e hAtha
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA nA dhare, eTale meMya cAlavA dIdhuM. bIjI jagyAe nahIM le. te mAre tyAM haka nahIM emane ? 289 praznakartA : paNa e bhAI kahe che ne, 'laI laIe nahIM to bIjuM zuM karIe ?' dAdAzrI : bIjuM Ape koNa ? bhAI Ape nahIM, koI Ape nahIM! praznakartA : bIjA pAse mAMgeya nahIM. dAdAzrI : nA mAge, hAtha dhare nahIM. zA hAru mAre ema kahevuM ke tuM kema kADhI lau chuM ? te cora TharAvuM ene ? Avo khAnadAna mA-bApano chokaro jenA uMbarA upara loko kanyA Ape che ! uMbarAne kanyA Ape che, mANasane nathI ApatA, ene mAre cora TharAvavo have ? tamane kema lAge che ? joItA hoya to kADhI le. basa, bIjuM kazuM vadhAre nahIM ne ! A eka ItihAsa che emano to lakhAya evo. hato. tahoya cora e, mAgatA AvaDatuM nathI A koI kahe, 'tamArA mAmAno dIkaro corI kema kare che ?' meM kahyuM, 'khAnadAna che eTale. nAlAyaka hoya to corI nA kare, mAgatA AvaDatuM hoya to.' praznakartA : mAgatA AvaDatuM hoya to corI nA kare. dAdAzrI : huM, corI nA kare. mAgatA nathI AvaDatuM mATe AvI rIte le che. mAgatA na AvaDe evA mANasa kharA ke nahIM, nAkavALA ? meM kahyuM, 'amArA mosALiyA khAnadAna gharanA che.' praznakartA : e kahe che ke mane levAno adhikAra hato eTale leto dAdAzrI : hA, barobara che. paNa adhikAra to zeno ? kAraNa mAgatA nathI AvaDatuM. mAgavuM ne maravuM be sarakhuM lAge che. adhikAra to kharo ne. adhikAra paNa AvI rIte nA hoya. pUchayA vagara levAno adhikAra
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 jJAnI puruSa (bhAga-1) nA hoya, paNa eya cAlyA karatuM hatuM. paNa jema jema chetarAIe ne, tema majA AvatI gaI. kSatriya prajA sagA bhAI pAse mAgI nA zake, hAtha dharI zake nahIM. eTale e dRSTie huM emane leTa-go karyA karato hato. mane pAchA kahe, mahine-be mahine tamArA gajavAmAMthI jarUra hoya tyAre thoDA paisA laI lau ." kahyuM, "huM jANuM chuM." eno vAMdho nahIM, kAraNa eno haka che. praznakartA barAbara che. dAdAzrI : AjanA kSatriyone to mAgatA hau AvaDe che ! meM tamAre tyAM thApaNa mUkelI hoya ne, pachI mane to AkhI jiMdagI mAgatA nA AvaDe.te mane mahIM zuM Ave ? atyAre enI pAse nA hoya te vakhate ApaNe mAgIe to ene duHkha thAya. AvuM hau pharI vaLe badhuM. eTale A AvuM UbhuM thAya eTale koInI pAse mAgato nathI, sAmAne du:kha nA thAya eTalA mATe. kaheze, "ApaNA che ne." meM kahyuM, "bhaI, ApaNA che paNa ene duHkha thAya ne ! atyAre enI pAse nA hoya to ?" praznakartA : barAbara che. dAdAzrI : te A jJAna pachI thoDuMka zIkhyo, teya khAsa nathI AvaDatuM. ane have AvuM zIkhIne kyAM javuM che ? mokSe javuM che. ApaNe to. have to e ADAIye nathI rAkhavI ane aDiyalapaNuMya nathI rAkhavuM. praznakartA : barAbara. khAtadAta mANasane cora kema kahevAya ? dAdAzrI : jo ene kahe to mAmAnA chokarA joDe saMbaMdha tUTI jAya ane keTalA rUpiyA mATe? basso-pAMcaso rUpiyA mATe. ane enI choDI Ave tyAre tame dasa hajAra ghasAva. have to ema ja cAlavA do ne gADuM, je rIte cAle che te. tUTI jAya ke nA tUTI jAya ? "cora cho, harAmakhora, mArA gajavAmAMthI corI gayo nA kahevAya evuM. koI bahArano laI gayo toya nA kahevAya. ane keTalAka mANasone huM kahuM chuM, "A corI karI jAya
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA 291 che tene zuM kaho cho ?" tyAre kahe, "khapavALo haze te laI gayo haze." eTalA badhA suMvALA loka bahAra hoya che. A jJAna nA lIdheluM hoya, te ene khapa haze tyAre laI gayo haze. hoya ke nA hoya ? praznakartA : hoya. dAdAzrI : bAkI khAnadAna mANasanA chokarAM cora hoya evuM huM mAnato nathI. huM svIkAra nA karuM. khAnadAna jo cora thAya to e khAnadAnI zenI kahevAya ? eTale kAle amArA mAmAnA dIkarA AvyA hatA. te A nIrubenane kaMIka kahetA hatA ke "dAdAjInA gajavAmAMthI huM zuM karato hato ?" praznakartA : e kahe, "mAre sinemA jovuM hoya to chAnomAno paisA kADhI lau emanA gajavAmAMthI." dAdAzrI : evuM bIjuM-trIje dahADe. tyAre dasanI noTa ochI thayelI hoya. eTale huM jANuM ke bIjuM koI letuM nathI, A bhAI ekalo laI jAya che. te mahIM eMsI paDyA hoya ne, temAMthI dasa ke vIsa je joItA hoya eTalA laIne bIjA sAMITheya rahevA devAnA. eTale mane samajaNa paDe ke A sAMITha rahe che mATe ApaNA zaMkarabhAI hovA joIe, bIjo koI hoya nahIM. mane to tyAre yAdagIrI bahu rahe. mArA gajavAmAM zuM che e mane khyAlamAM ja hoya. eTale phoDa nA pADuM. A dAdA "bhagavAna" jevA che. pachI che te eka dahADo badhA bhegA thayA tyAre kahe che, "huM to paisA hau ko'ka dahADo kADhI lauM, mAre jarUra hoya tyAre." AvuM pAchuM ughAya kare pAcho. praznakartA : pAchA e kahe ke, "huM to ema ja samajuM ke dAdAne khabara nathI paDatI." dAdAzrI : hA, 'dAdAne badhI khabara paDe."
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA : paNa pachI jyAre khabara paDI ke dAdAne to khabara paDe che ne bolatA nathI, tyAre emane lAgyuM ke A dAdA, "bhagavAna" jevA che. dAdAzrI : te mane kahe che, "bhaI, huM tamArA gajavAmAMthI paisA kADhI lau chuM, te tame jANo cho ?" tyAre meM kahyuM, "bhaI, badhuMya jANuM. tAre joItA hoya eTalA kADhI leje." te paisA kADhI leto'to paNa tene ame ciDAyA nathI, ene kazuM kahyuMya nathI, moDha Takoreya nathI mArI. jANe ene lAIsansa kADhI ApyuM hoya ne, evuM rAkhyuM. zuM karyuM? praznakartA : khabara ja nathI paDavA dIdhI ke tame jANo cho. A to dAdA enuM hRdaya parivartana thaI jAya. dAdAzrI : parivartanathI e bolato'to ne kAle ke meM dAdAnA gajavAmAMthI to bahu dahADA kADhI lIdhuM che paNa emaNe mane kahyuM nathI koI dahADo. eTale hA, parivartana thaI jAya. ATaluM AvaDI jAya to kAma nIkaLI jAya pachI hIrAbAe badhI cAvIo laI lIdhI mArI pAsethI, tamane badhAya chetarI jAya che te. amArA bhAgIdAreya cAvIo laI lIdhI. badhAe cAvIo laI lIdhI. praznakartA : dAdA, e badhI vAta kharI, paNa badhAe ApanI pAsethI A cAvIo laI lIdhI paNa e badhAnI cAvI Ape lIdhI. amArA tALA kholI ApyA Ape. dAdAzrI : e jAgRta hoya ne ! vyavahAra jALavavAno bhaya che ne e lokone bhaya che, tethI vyavahAra jALavI zakatA nathI. praznakartA H hA, bhaya che, kharekhara vAstavikamAM evuM nahIM. dAdAzrI : haM, jo vyavahAra jALavavAnI zakti hoya to, vyavahAra
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA jALavatA AvaDato hoya to bIjI jagyAe chetarAya nahIM. e hau chetarAya che. mATe khAlI bhaya ja che eka vyavahAra jALavavAno. zuM karazo have ? 293 evuM che ne, duniyA cAle che e bhrAMtithI cAle che. badhA UMdhA rastA che. jo tamAre sadmArge javuM hoya ane sanAtana sukha joItuM hoya to A mArga che. loko cAle che e raste nathI, enAthI kaMI UMdhA cAlo. e to mane nAnapaNamAM ja samajaNa paDI gaI hatI. paNa eTaluM AvaDI jAya to kAma nIkaLI jAya, nahIM toya laI ja javAnA che ne pelA ? praznakartA : hA. dAdAzrI : nathI laI javAnA ? ane enA karatA rUpiyA vadhAre che ApaNI pAse ? bahu tyAre beMkamAM bheguM nA thayuM mAre eTalI ja muzkelI ne ! praznakartA : hA. dAdAzrI : toya hIrAbAnuM to che sArI rIte. mArI pAse nA rahyuM phakta. tyAre mAre joIe che zuM ? zenA hAru joIe mAre ? mAre nANuM zenA mATe? badhuM bojArUpa. praznakartA H tamane A badhA joIe. dAdAzrI : hA, basa, basa, bahu thaI gayuM. mAre to tamane badhAne jou, e mane khUba AnaMda ! zaMkarabhAIne jou toya atyAre AnaMda. emanA mATe koI dahADo cIDha caDhI nathI. nAnapaNamAM cIDha caDhI haze vakhate, pachI nahIM. sudhA2vA prayatna karyo paNa pachI jANyuM ke 'emAM kaMI bhalIvAra Ave evo nathI.' tyAre amArA bIjA mAmA kahe che, je enA kAkA thAya, ke 'A patharo che, ene zuM karavA tame loko sudhAravA pharo cho ? tamArA TAMkaNA badhAya nakAmA jaze.' meM kahyuM, 'mAmA, mArA TAMkaNA nakAmA jaze. tamAruM kazuM javAnuM che AmAM ? mAmAnA dIkarA tarIke mArI pharaja nahIM ?' praznakartA H barobara che.
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : have pharaja UDI gaI badhI. have badho samAna bhAva thayo che, paNa te dahADe to pharaja hatI ke nahIM ? tame kema kaho ? vyavahAra kharo ne Ama ? paNa A dAkhalo bahu muzkelIvALo che, nahIM ? 294 praznakartA : dAdA, ATalI jAgRti ne A vicAra Avavo e bahu moTI vAta che. mAgatA pahelAM paisA ApI sAmAtI AbarU bacAvI dAdAzrI : eTale koIneya mAgavA dIdheluM nahIM. mArI pAse jene jarUra hoya ne, tene koIneya mAgavA devA paDe evo vAro Avelo nahIM. huM pahelethI ene kahuM ke 'mArI pAse paisA ATalA vadhAre che. te jarUra hoya to laI jAva.' tarata pelo taiyAra ja besI rahyo hoya. te mAgavA sudhI tame A lokonI AbarU lo cho? jo ApavA ja che to mAgavA dezo nahIM. nahIM to 'ApavA nathI' ema kahI do. kharuM ke khoTuM ? paNa ApaNA loka zuM kahe, 'e mAgaze to ApaNe ApavAnA chIe, nahIM to ApaNe kaMI ApIe nahIM.' alyA mUA, mAgavAthI to enI sAta peDhInI AbarU jAya, nAka jAya ! A to kSatriyo eTale bhalene bhikhArA jevA hoya toya... praznakartA : mAge ja nahIM koI. dAdAzrI : ane hindanA Aryaloko che, Arya AcAra-vicAravALA che. bhikhArI jevA hoya toya nA dhare hAtha. eto sagobhAI AkSepa Ape, paNa ame prema ApIe te pachI mAmAnA dIkarA eka dahADo kahe che, "mArA eka oLakhANavALA AvavAnA hatA. emane maLavA javAnuM hatuM to mArA moTAbhAInuM dhotiyuM kAle paherI lAvyo'to ne navuM, te mArA moTAbhAI 'corI gayo, corI gayo' karyA kare che. A AvuM kare che.'' te pachI enA moTAbhAIne kahyuM, 'alyA, dhotiyuM laI gayo paheravA tene corI kaho cho ? mUA, kaI jAtanA loka cho?' eTale meM ene kaheluM, 'mArA dhotiyA laI
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA 295 javA tAre, tArI pAse hoya nahIM to. ApaNe ahIMthI laI jaje, mArA kabATamAMthI. sagA bhAInuM mana AvuM hoya ene zuM karavAnuM?" praznakartA (zaMkarabhAI) : are, eka dahADo mane kahetA'tA ne ke 'tAre ema kahevuM ke huM rAvajIbhAIno bhAI nahIM." dAdAzrI : evuM hau kahevuM emanI AbarU jAya eTalA hAru. A zAmaLA dekhAya ne jarA, pelA emanA bhAI dhoLA gAya jevA dekhAya. te huM vaTuM pachI. meM kahyuM, "kaI jAtanA mANasa cho te ? moTA-moTA oNphisara mAre tyAM Ave, toya huM kahI dauM ke A mArA mAmAnA dIkarA ane tamane zarama Ave che ? sagA bhAI thAva toya zaramAva cho ? kahI devuM joIe ke A mAro sago bhAI thAya evuM. zAmaLo hoya te kAMI guno karyo?' e cA laI Ave toya huM kahuM, sagAI to oLakhAvuM ke "A mArA mAmAnA dIkarA che. tAre je mArI kiMmata karavI hoya te karaje." huM to sAcuM kahI daIza, kahyuM. praznakartA (zaMkarabhAI) : dAdA, pelA paisA nahIMne eTale. e paisAvALA zrImaMta mANasa ane ame A garIba tethI. dAdAzrI : paNa dAdA to kharA ne tamArI pAse ? praznakartA (zaMkarabhAI) : e to che ja ! dAdAzrI: tamAre kahevuM ke mArI pAse dAdA che. mAre AkhI jiMdagI upakAra nA bhUlAya. praznakartA (zaMkarabhAI) : paNa amAre dilanI zrImaMtAI hatI ne emane dilanI garIbAI. dAdAzrI : e kahe, "A kAmanA nathI." meM kahyuM, 'A tame rUpALA eTale tame kAmanA, A nahIM kAmanA.' ane evuM kahe, "A to paththaro pAkyo." meM kahyuM, 'nahoya paththaro." te atyAre Avaka keTalI haze bAra mahine ? praznakartA : lagabhaga cAlIsa hajAra to khetInI Avaka hoya.
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 jJAnI puruSa (bhAga-1) amArI jovAtI daSTi ja judI ne dAdAzrI : (zaMkarabhAI tarasALIvALA) ahIM rahe ne hukko bharI Ape nirAMte. te pelA badhA ene vaDhe tyAre huM uparANuM lauM. meM kahyuM, "enuM nAma nA dezo, hala thaze." A emaNe hukkA bharelA kaMI nakAmAM javAnA che ? hA, paNa AvaDe nahIM, ene zuM karavAnA? emane phAve nahIM AvuM tevuM, sarvisa phAve nahIM. ane te zI rIte paiNyA te kahuM ? te ATalI pAMsaTha varSanI uMmara thaI eTale have kahIe to khoTuM dekhAya. khoTuM dekhAya ne zaMkarabhAI ? praznakartA (zaMkarabhAI) nA dekhAya, kazuM khoTuM nahIM, dAdA. dAdAzrI : nA dekhAya khoTuM ? e paiNavAnA hatA ne, tyAre gharavALA badhA kAkAo zuM kahe che ? "Ane tame laI jaIne zuM karazo ?" tyAre pelA loko kahe che, "ame emane nathI ApatA, A uMbarAne ApIe chIe." atyAre cAreya chokarAMo nirAMte kamAya che, badhAya kamAyA. eTale emane kamAvAnI jarUra ja nA rahI ne ! choDIo cha che nirAMte. loka kahe. "choDIo zI rIte paiNAvazo AvaDI moTI ?' meM kahyuM, "alyA mUA, enI pAchaLa nA paDazo. enI pAchaLa paDIne zuM kADhavAnuM ?" praznakartA: e kahetA hatA ke "kazuM kamAyo nahIM, meM to kazuM kareluM nahIM jiMdagImAM ane mAre cha choDIo. badhA ciMtA kare paNa dAdA kahe ke tane khabareya nahIM paDe ne tArI dIkarIo paraNI jaze." e kahe ke "pachI mAre evuM ja thAya che." dAdAzrI : evuM thAya ne ! nahIM to pATIdAra nAtamAM cha chokarIo hoya to jhera ogALavA paDe. praznakartA : haM, jhera ogALavA paDe. paNa A to dAdA, A mApavAnuM trAjavuM ja juduM ne? dAdAzrI : emano mAla bahu UMco paNa peluM kazuM AvaDyuM nahIM ane hADakAM namyA nahIM. thoDI mahenata karavAnI thAya ne, e game nahIM.
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA cA pAvAnI tame kaho, to tame kaho eTalI pAya e lokone. ahIMthI tarasALI badhA jAtrAmAM jAya ne, te emane bolAvI lAve. 'heMDo, A dAdAnuM mosALa ahIM amAre tyAM.' te bolAvIne tyAM cA-pANI pAya e lokone. badhuM dUdha ja emAM vApare. eTaluM to AvaDe che ne ! A jene AvaDe che, ene peluM nahIM AvaDe to cAlaze. dAdAne soMpyuM to badhuM rAge paDI gayuM e bahAranuM kAma kare nahIM pAchuM ane lahera-pANI karavuM basa e ja dhaMdho. nA khetaramAM jAya ke nA bahAranuM kAma kare. nokarIo huM apAyA karuM ane pelA mArA nAmathI pagAra ApyA kare. e to pharato rahe, pachI kazuM kAma kare nahIM. eTale pachI meM baMdha karI dIdhuM. meM kahyuM, 'pelA bicArA mArA nAmathI kyAM sudhI pagAra Ape ?' 297 te AkhI jiMdagI eNe nokarI karI nathI, e amArA mAmAnA dIkarAe. ene kazuM AvaDe nahIM ne ! pachI A lahera-pANI ne bhajiyAM karavA. eka bhAI moTo konTrAkTara paNa e ene soMpe tyAre ne ? rAma tArI mAyA. ApavA-karavAnuM nahIM. zIkhelA ja nahIM ne ! meM kahyuM, 'A bhAInuM jo to kharo ! pAcho A cha choDIono bApa che. pAchI paiThaNo ApavAnI. paisoya kamAto nathI, ema ne ema...' te pachI enA bhAIne kahyuM, 'ene kAMIka rUpiyA Apaje.' pAchA enA bhAI mane zuM kahe ? 'tame kaho to ApuM, nahIM to mArAthI apAya nahIM. mArAthI hAtha chUTe evo nathI.' kahe che. meM kahyuM, 'paNa tArA bhAInI AgaLa huM kahuM ne tuM ApuM e kaI jAtano kAyado ? huM tamane salAha ApuM, eTale mArI AjJA che ema karIne. jo huM AjJA ApuM to tuM pacAsa hajAra ApI de, paNa huM salAha nA ApuM tyAre e bhAI tAro ke mAro mUA?" te eka phero e mane kahe che ke 'bhAI, mAre tyAM choDI paiNe che, daseka hajAra rUpiyA Apazo ?" meM kahyuM, 'laI jaje.' enI choDI hIrAbAne khAvAnuM karI ApatI'tI ema karIne dasa-paMdara hajAra rUpiyA ane bIjA pAMceka hajAra amAre tyAM enA chokarAnA nAma upara dhaMdho
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 jJAnI puruSa (bhAga-1) karelo InkamaTekSa bacAvavA, ema karIne vIseka hajAra rUpiyAnI rakama ApI hatI. eNe sittera hajArano kharca karyo temAM patI gayuM ! have zuM kahe che ? "bhAI, mAre bAra mahine lAkha rUpiyA AvatA hoya to mAre tamArA paisA ApavAnA." "rahevA de ne, hamaNe mela pULo' kahyuM. have e eka Anoya kamAto nahoto. enA eka chokarAne mAre tyAM teDI gayo. meTrika thayelo ane e thayo moTo konTrAkaTara, bahu jabarajasta buddhino. amAruM makAna eNe bAMdhyuM paheluM ane atyAre bAra mahine lAkha rUpiyA kamAya che. AvuM thAya che ! e bhAIne cha-cha choDIo zI rIte paiNAve ? paNa lokone koI maLI Ave che ne ! pAcho lokone zuM kahe ? mArA bhAI "bhagavAna" che. pahelethI, AjathI nahIM, mane jJAna nahotuM thayuM toya. te kahe, "bhAI, meM tamane sopyuM to mAre badhuM rAge paDI jaze. bhAI tame je karazo e kharuM. mane to AvaDatuM nathI kAMI." te badhuM soMpI dIdheluM. eTale badhuM rAge paDI gayeluM. loko kahe, 'tamane soMpyuM to kAma thaI gaI gayuM ane nahotuM soMpyuM e bhAIo rahI gayA." evuM che A to ! pakaDAya te nahIM, nathI pakaDAyA e cora eTale jo tamAro bhatrIjo evo hoya, koI dahADoya bicAro koInA gajavAmAMthI kazo paisoya nA le. have e mANase eka dahADo gajavAmAMthI basso rUpiyA kADhyA ne laI gayo ane ApaNA gharamAMthI koI mANase joyo. pachI ene pUchayuM, gharanA hisAbe ke "te basso lIdhA che ?" tyAre kahe, "nA, meM nathI lIdhA." to ApaNe samajIe ke A koI dahADo le evo nathI chokaro. mATe saMjogavazAt che. koI saMjogamAM gUMcAyelo lAge che. eTale ApaNe ene "cora' nA kahevo joIe. ane A hindustAnanA badhA loko ene "cora' kahe che. saMjogavazAt pakaDAyA ene "cora" kahe che. mera gAMDiyA, naMgoDa, A kaI jAtanA mANaso che ? je nathI pakaDAyA e ja mUA coro che. kharA cora to pakaDAya ja nahIM. A saMjogavazAtu pakaDAI jAya bicArA ane kharo cora to AMkhamAM dhULa nAkhIne jato rahe. eTale saMjogavazAtu corane ame cora kahetA nathI. saMjogavazAtu koI mANase corI karI to enA cAritramAM phera thaI zake nahIM. kAraNa ke
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA 299 saMjogavazAt ane paramenanTa, e bemAM kaI bAbata para che A mANasa, eTaluM ja ame joIe. ApaNA loko to saMjogavazAt eka dahADo pakaDAyo to ene kAyamano cora kahe A to. have ene Aropa ApavAthI enA keTalA badhA gunA lAge ? zI zI kalamo lAge ? A InDiyano saMjogavazAtune cora ja TharAvI de che, jANe enA mekara (banAvanAra) hoya ema. saMjogavazAtuM cora te cora nahIM, dAdAnI AgavI daSTi tame cAra vakhata corI karo toya huM tamane cora nA kahuM, kAraNa saMjogavazAt corI karo cho. tame cora nathI ane e cora to judA che. saMjogavazAt nahIM, e to eno vepAra ja che. ane ApaNAmAM to saMjogavazAt pakaDAyo ke loko kahe, javA do enuM nAma. evuM nA bolAya mUAtuM mAryo jaIza. saMjogavazAt rAjA bhIkha mAge ke nA mAge ? are, saMjogavazAt huM hau bhIkha mAguM. traNa dahADA khAvAnuM nA maLyuM hoya to mahIM lhAya UThe ne, te lAva" kahIe. mAge ke nA mAge ? te saMjogonA gulAma che manuSyo. tIrthakaroya saMjogonA gulAma hatA, A kahI dauM. chatAM pote svataMtra hatA eka bAju. paNa jyAM sudhI deha che tyAM sudhI gulAmI to kharI ne ! eTale A gulAmI che eka jAtanI. mahIM bharahADa (lA ke sagaDIno Uno rAkhavAno bhAga) lAgyo hoya, te zuM thAya ? praznakartA: AvuM cokhkhuM koNa kahe, dAdA ? dAdAzrI : saMjogavazAt cora to rAjA paNa thaI zake che. praznakartA: hA, dAdAjI. prinyuDisa rahevuM e moTo guno dAdAzrI : jyAre traNa dahADA khAvAnuM nA maLe to bhikhArInA gharanA roTalA tyAM AgaLa paDyA hoya to chAnomAno laI le ke nA laI le ? chAnuMmAnuM letA AvaDe rAjAne ? badhuM AvaDe bhUkha lAgI hoya tyAre. mArI daSTie saMjogavazAt cora AkhI duniyA ja che. paNa saMjogavazAtunA
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 jJAnI puruSa (bhAga-1) corane cora nA kaho, nahIM to bhayaMkara doSo besaze. tamane samajaNa paDe, saMjogavazAt bane evuM ke nA bane ? saMjogavazAt bane enI para priyuDisa (pUrvagraha) rAkhavuM e moTo guno che. huM to priyuDisa ja rAkhato nahoto. prijyuDisa zAne mATe rAkhavAnuM ? A priDisathI to A jagata UbhuM rahyuM che. ApaNA bApA hoya, koI saMjogomAM ene ko'ka kahe, "kAkA, mane basso rUpiyA Apo ne, mAre bahu aDacaNa che." have kAkA ahaMkArI hoya eTale nA kahevAya nahIM pelAne ane ahIM ghera chokarA AgaLa calaNa nA hoya. tyAre zuM kare ? chokarAnA gajavAmAMthI kADhI le. have e cora che ? zuM che ? saMjogonA AdhIna che. - saMjogonA AdhIna koI mANase karyuM hoya ene ame guno gaNatA nathI. kAyamano cora hoya eno ame guno gaNIe. enA mATe to amAruM sarTiphikeTa hoya ja, paNa te cora tarIkenuM nahIM. eTale enA tarapha A abhAva nA hoya amane. tamane kema lAge che, A kAyadA kazuM kAmamAM lAge? praznakartA : hA, barobara che. ame eka abhiprAyavALA, na badalIe sarTiphikeTa dAdAzrI : amArA kAyadA judA che, tamArA kAyadA karatA. ame eka abhiprAyavALA. eka ja jAtano abhiprAya, abhiprAya badalavAno nahIM. eTale amAre zuM karavuM paDe? te gharamAM koTa kADhyo che ane emAM basso rUpiyA paDyA che. ane eka mANasa e nahIM le evo mane abhiprAya beThelo ke A mANasa kyAreya paisA le nahIM, corI kare nahIM. have e mANasa che te Avyo'to ane gajavAmAM hAtha ghAlelo evuM gharanuM koI mANasa joI gayuM hoya, meM nA joyuM hoya. pachI mAre to pAchA bahAra javAnuM thayuM. bahAra kaMI paisAnI jarUra paDI tyAre mahIMthI paisA nA nIkaLyA. bahAra jaIne huM Avyo, meM ghera kahyuM, 'AmAM paisA koIe lIdhA'tA?" tyAre kahe, "nA, ame lIdhA nathI. tyAre zuM che ?' meM kahyuM, "nA, kazuM nathI, kazuM nathI. mArI oTImAM ghAlyA'tA te mane jaDyA." pachI kahe, "pelA bhAI
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA 301 tamArA gajavAmAM hAtha ghAlatA'tA, te thoDuM-ghaNuM kAMI ochuM thayuM che ?" meM kahyuM, "nA, mArI oTImAM hatA te mane jaDI gayA." paNa mane peluM maLI gayuM, koNe hAtha ghAlyo te ! have e bhAIne to huM mAnuM ke A corI kare nahIM evo amAro abhiprAya enI mATe. A eka phero abhiprAya bAMdhyo eTale basa, e bIjuM temAM pheravavAnuM nahIM. are ! cora khuda amArA jovAmAM Avyo hoya, zaMkA tUTI gaI hoya, ame cheTethI joI gayA hoya, toya ame ene cora kahetA nathI. kAraNa ke emane jo cora kahuM to meM ja kahyuM che ne ke A cora hoya nahIM. pachI mAre sarTiphikeTa badalavAno vakhata Avyo ? to zuM huM che te A eka kaoNlejanA sarTiphikeTa karatAya gayo ? le, to Ano purAvo zo ? tyAre kahe, "amAro kAyado che." huM morala vecAtuM leto hato pachI bIje dahADe e Ave to e jANe nahIM evI rIte koTa Avo mUkI devAno eTaluM ja agara koTamAM vadhAre rAkhavAnuM nahIM. koTamAM kADhavA jevuM mUkI devAnuM. e jANe nahIM e rIte pAchuM. ene apamAna nA lAge e rIte! paNa enA para ame evuM mana nA rAkhIe ke priyuDisa nA hoya ke A laI gayo to nA rakhAya. praznakartA : ene bIjIvAra paisA levAno cAnsa na Apo? dAdAzrI : ApIe nahIM ane chatAMye apAI jAya to e laI gayo to ame priyuDisa nA rAkhIe. huM morala vecAtuM leto'to. corI kare toya ene pharI bolAvato'to ne cetato raheto'to. tyAM koTa nA kADhuM. paNa ene ema nA kahuM ke tuM cora che. mane purAvo maLe, badhuM maLe toya nA kahuM. kAraNa ke huM mANasane cora kaheto nathI, huM corane cora kahuM chuM. praznakartA: corane, manuSyane nahIM ! dAdAzrI : nA, e tame kaho cho e nahIM. huM evI dRSTithI kahuM
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 jJAnI puruSa (bhAga-1) chuM ke badhA mANasone huM cora kaheto nathI. jeno corano svabhAva ja che niraMtara tene huM cora kahuM chuM ane je saMjogavazAt corI kare che ene cora huM kaheto nathI. mArI vAta samajAya to bahu kiMmatI che ane jagatanA loko kone pakaDe che ? jagatanA loko kone cora kahe che ? chIDe pakaDAyo tene. mUA, AkhI jiMdagI eNe nathI kareluM, Aje pakaDAyo to kAyama mATe enI AbarU bagADI nAkho cho ? e mArI pAse nahIM. te A saMjogavazAt to rAjAya bhIkha mAge. mATe e rAjA rAjApaNuM choDato nathI eTale A amAruM vAkya bahu UMcuM che. samajavA jevuM che vAkya ! ane jagata AkhuM AmAM ja sapaDAyuM che. pakaDAyo ke Aje meM jAte joyo. alyA mUA, enuM AgaluM-pAchaluM cAritra jo. hajAro rUpiyA Ape to nA le evA mANasone corI karavAno prasaMga Ave che, to enA cAritrane dhULadhANI karI nAkho cho ? eka to tamArI jAta bagADo cho ! ane kAyamane mATe enI jAta bagADo cho. enI upara Aropa Apo, te ene bahu AghAta lAgI jAya. A amAruM vAkya jo samajavAmAM Ave to bahu kiMmatI che. saMjogavazAt cora kahIe chIe ame. rAvaNe bIjuM kazuM karyuM nathI, saMjogavazAtu khAlI kudRSTi karI. eNe eka vicAra evo karyo ke mAre pakaDI lAvavI che ene. te ene mATe ATaluM badhuM jagate karyuM ! je moTAmAM moTo sAyanTisTa, vijJAnI, ene bhagavAne paNa "bhagavAna" kahelo che. e pratinArAyaNa kahevAya. te ene A dezanA loko vagove che. e dezanuM zuM bhalIvAra thAya te ? enA pUtaLA bALe che ! dhanya che A jagatane (!) jAta choDAvavA lokoe bhatrIjAne caDhAvyo praznakartA : kuTuMbanI bahu vicitra hoya evI prakRti sAthe Ape kevI rIte vyavahAra karyo ? dAdAzrI : amArA eka bhatrIjA hatA, te zuM kare ? rIsa caDhe ne, to pADozInI bheMsanuM gALiyuM kApI nAkhe, te bheMsa jatI rahe. eTale badhA pADozIo bicArA ciDhAyA kare manamAM, ane e loko bole te pahelAM
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA 303 to A AvaDuM AvaDuM bole. eTale pachI boleya nahIM e loko. pachI lokoe kImiyo khoLI kADhyo, ke tamArA kAkA konTrAkTano dhaMdho kare che AvaDo moTo ane tame ghera besI rahyA cho? tame to bhatrIjA thAva, tamAre to cokhkhuM kahevAnuM ke "nokarI-bokarI nahIM karuM, bhAga Apavo paDaze." tyAre kahe, "mane AvaDatuM nathI ne, huM zuM karuM tyAM AgaLa ? konTrAkTanuM AvaDe nahIM ne !" pelAe samajaNa pADI'tI, tAre eTaluM kahevAnuM ke "mane bhAgIdAra tarIke rAkho." te AvuM ko ke zikhavADyuM ne, te ene phiTa thaI gaI vAta. eTale ahIM AvIne bAnI hAjarImAM ja beTho. te 'Avyo chuM evuM nA bole, "ame AvyA chIe. ahIM jamavAnA chIe, be varSa-pAMca varSa rahIe tyAM sudhI. pachI ApI daIzuM ame." kahe che. zuM kahe che ? praznakartA: pachI ApI daIzuM. dAdAzrI : ema jANe vIzI (bhojanAlaya)nA paisA nA ApI devAnA hoya ? AvuM hau bole, badhuM bole ! te pAchA bA mane kahe, "baLyuM, A chokaro AvuM bole che !" meM kahyuM, "chone bole, bole e to." ApaNe cALavAnuM, cAraNI ApaNI pAse rAkhavAnI ! ghauM ghauM rahI jaze, kAMkarA nIce paDI jaze. te pachI mane kahe che, "huM Avyo bahArathI, kAkA, huM Avyo chuM." meM kahyuM, "bahu sAruM thayuM. bhatrIjo mAre tyAM Avyo te mane bahu AnaMda thayo." huM jANuM ne badhuM. pachI mane kahe che, "konTrAkTamAM mAro bhAga rAkhavo paDaze." eTale tarata ja, zuM banyuM ne kevI rIte A mANasa bole che AvI rIte, te badhuM mane Akhoya ItihAsa dekhAyo. A mANasa AvuM bole ke konTrAkTamAM bhAga rAkhavo paDaze ! meM kahyuM, "hA bhAI." huM samajI gayo ke A AvuM nA bole. AvuM potAne svArtha-jvArthanI samajaNa ja nahIM. pote AvuM svArtha karAvavAnI IcchA dharAve nahIM. kAraNa ke A AvuM kare nahIM. lokoe, ko'ke paTTI caDAvI che A. huM jANuM ke ko'ke battI (AMTI) evI ghAlI dIdhI che, A battI kADhavI muzkela thaI paDaze. prakRti oLakhI bodhakaLAthI lIdhuM kAma praznakartA : e to maneya kahyuM'tuM, 'A tamAruM ekalAnuM nahoya, mAro bhAga che."
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : hA, tamane to vaLI ema ja kahetA'tA, 'mArI ja mAlikI che, Ano mAlika ja huM chuM." A vAta sAMbhaLavA jevI che. tyAre bAne to bahu dhrAsko paDyo, ke "hAya hAya, A bhAgIdArInI vAta kare che ane A bhaI to ema kahe che, "tane bhAga ApIzuM." meM kahyuM, "tuM to bhatrIjo thauM, tane pahelo bhAga Apavo paDe. tyAre bIjA kone bhAga ApavAno che ?" eTale kahe che, 'tyAre kAkA, ApaNe joDe jamavA besIe." tyAre meM kahyuM, "besa, heMDa." pachI eNe traNa roTalI khAdhI tyAre meM kahyuM, "eka-be roTalI vadhAre khaI jA. pachI ApaNe dhaMdhA upara javAnuM ne pachI tyAM jaIne zuM karavAnuM ? tane mANaso Apaze, e mANaso para tAre dekharekha rAkhavAnI, emane paisA ApavAnA. je kharco thAya te tAre eno hisAba rAkhavAno. te be kAma rAkhyA che, eka vAghoDiyA AgaLa che, te cAra mAIla cheTuM che sTezanathI, ane bIjuM eka sADA pAMca mAIla dUra che. tane kayuM phAvaze ? cAra mAIlavALuM phAvaze ke sADA pAMca mAIlavALuM?" "mane cAlIne javAnuM nahIM phAve' e kahe che. tyAre meM kahyuM, 'bhaI, e to konTrAkTanA dhaMdhAmAM cAlIne javuM paDe." tyAre kahe, "nA, e mane nahIM phAve. mAre tamAro dhaMdho nathI karavo. mAre bhAgeya joIto nathI." enI meLe ja nA kahevaDAvyuM. meM AvuM goThavI dIdheluM. huM samajI gayo'to ke AvuM kahIza ne, eTale nA kahI deze muo. enI meLe ja nA kahI deze. huM enI prakRti oLakhuM ke A kAMTAvALI prakRti che ke kAMTA vagaranI che ? eTale enI meLe ja nA kahevA mAMDyo ane peluM meM ema ne ema kahyuM hota ne ke 'bhAgIdAra-bAgIdAra nA rAkhIe" to Akho dahADo kakaLATa cAle. amane to AvaDe ne AvuM badhuM. kaI bAjuthI A AMTA ukelavAnA che e jANIe ne ! te AvuM thayuM tuM. meM to jANuM, "AnI joDe kyAM bhAMjagaDa karIe ApaNe?" bhatrIjo eTale manamAM bhAva ke kaMIka ThekANe pADuM mArA manamAM nakkI kharuM ke ene kaMIka raste pADavo. eTale pachI
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA 305 manamAM ema ke hajAra-be hajAra rUpiyA kharcI ane kaMIka nAnI dukAna karI ApIe. manamAM bhAva kharo evo. kAraNa ke A bhatrIjA joDe game tema thayuM toya e to peTa pAkyA jevuM ja kahevAya. kyAM pATA bAMdhIe, bhatrIjA evuM bole to ? te pachI meM kahyuM, "ahIM dukAna karI ApIe." tyAre kahe, "zAnI dukAna ?" meM kahyuM, "A anAja-kariyANuM badhuM." tyAre kahe, 'trAjUDIyA (nAnuM trAjavuM) laIne besavAnuM ?" meM kahyuM, 'tyAre bIjuM zuM laIne besavAnuM ?" tyAre e kahe, "nA, e trAjUDIyA-bAjUDIyA mane nA phAve.' lyo have, A bIjI vAta nA pADI, keTalI tumAkhI te ? tyAre pachI meM kahyuM, "nokarI karIza?" "hA, nokarI karIza" kahe che. pachI meM che te sUrasAgara para eka peTrolapaMpavALo hato, te oLakhANavALo hato ApaNo. meM peTrolapaMpavALAne kahyuM, 'bhaI, Ane rAkha. e peTrola bharI Apaze lokone ane e lakhaze Ama." pachI ene meM kahyuM, "peTrolapaMpa upara tArI jagyA (nokarI)nuM nakkI karyuM che." tyAre e kahe, "nA, e to zivAkAkAnA chokarAMo tyAM peTrola levA Ave, te e kaheze, "eya peTrola Apa." zivAkAkAnA chokarAMnI ja vAta, bIjAnI nahIM. te huM peTrola ApuM ?" tyAre meM kahyuM, "e vAteya ApaNe kADhI nAkho, baMdha rAkho.' kaMIthI zivAkAkA sAMbhare che Ane ! jone, A ApaNuM ne ApaNe sAMbhare, bIjuM bahAranuM koI sAMbhare nahIM. A keTalI badhI magajanI tumAkhI ! eTale pachI meM kahyuM, 'bhAI, tyAre tuM zuM karIza have ? ekuMya kazuM mAnato nathI. alyA, eka zabda to mAro mAna." tyAre kahe, "nA, evI nokarI-bokarI nA joIe. amAre to nokarI evI karo ke koI ema nA kahe ke tuM Ama kara." tyAre meM kahyuM, 'bhAI, evuM nA thAya tyAre zuM karIza ?" tyAre kahe, "ame amAre ghera jatA rahIzuM pAchA." paNa e kahe che, "be mahinA rahIne tapAsa karIzuM, pachI ame jaIzuM." tyAre meM kahyuM, bene badale cha mahinA rahe ne !" te mahino-doDha mahino rahyo. avaLuM bole toya jotA paoNjhiTiva roja bA joDe bese ne kahe "bA, ciMtA nA karazo, haM.. kamAIza ne, eTale badhuM ApI daIza." pachI meM eka dahADo gajavAmAM joyeluM to
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 jJAnI puruSa (bhAga-1) bicArAne gajavAmAM bAra-cauda AnA paisA. mane tAva Avelo ane e jeThAbhAIne tyAM gayo haze, tyAre jeThAbhAInI vahue pUchayuM, "kAkAnI tabiyata kema che ?" tyAre kahe che, "emane tAva Avyo, temAM mAre zuM levAdevA ? e to Ave tAva to !" eTale pachI jeThAbhAInI vahune rIsa caDhI, te pAchA ahIM AvIne bAne kahyuM, tyAre bA kahe che ke "AvuM bole che A." tyAre meM bAne kahyuM, "chone bole. tyAre bIjuM zuM karazo tame ? upAya che kaMI bIjo ? mATe eno evo upAya karo ke jethI bhAMjagaDa nA thAya ApaNane." ame kevA ahiMsaka upAya karyA ! kazI bhAMjagaDa nahIM. te be-traNa dahADA pachI e kahe che, "mAre javuM che ghera." te eNe lUgaDAM-bUgaDAM laIne ThaMDavA mAMDyuM, mane to khabareya nA paDI. eTale pachI zaMkarabhAI Avyo, tyAre e kahe che, "viThThalabhAI to gayA." meM kahyuM, "alyA, enI pAse bAra-cauda AnA hatA, zemAM jaze e bhAdaraNa ?' te A kaMI pAMcanI ke dasanI noTa haze, te meM kahyuM, "le A noTa, ene ApI Ava." te pachI tyAM vahelo vahelo zaMkarabhAIne doDAvyo. ane pachI tyAM AgaLa ene paisA ApyA ne, te kahe, "kAkA garIba mANasa che, garIba mANasanA paisA mane zuM karavA Apo cho ?" te nA lIdhA. eTale pachI ApaNA raNachoDabhAI eka dahADo kahe che, "A viThThalane juone...' kahyuM, "zuM karavA Ama karo cho ? sAro che bhatrIjo. ApIe chIe toya nathI leto je bhatrIjo, te A duniyAmAM khoLI lAvo joIe." ApaNe ApIe ne to e kahe che, "tame garIba cho, tamAruM nA joIe mAre." eTale AvA bhatrIjA kaMIthI lAvIe ame ? ApaNe ApIe to loka laI le ke nA laI le ? praznakartA : laI le. dAdAzrI : gajavAmAM nA hoya ane ApIe toya nA le. eTale raNachoDabhAI bahu khuza thayA. mane kahe che, "mane A kaLA gamI. tame kharI kaLA khoLI kADhI." tyAre meM kahyuM, "zuM thAya, Ama joDe rahevAnuM ? kaMI kaLA nA khoLI kADhIe to zuM thAya che?"
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA joyA 307 ahaMkAra bhagna paNa emAM guNa have e bhatrIjo amAro eTalo badho ahaMkAra bhagna ke AkhI jiMdagI meDa (gAMDA) jevA ja rahyA che ! have kayA avatAramAM e ahaMkAra bhagna thayo haze ane kayA avatA2mAM vedaze e bhagavAna jANe. AvA badhA bahu jAtanA ahaMkAra bhagna meM joyelA. ahaMkAra bhagna, prema bhagna e bahu jAtanA bhagna ! ahaMkAra bhagnanuM che te, enI pAse pacAsa ja rUpiyA hoya ane tame kaho ke 'tamArI vAta thAya, mAre jarA hamaNe paisAnI aDacaNa che.' te ko'kanI pAsethI uchInA laI le pAMca-paccIsa rUpiyA, ane Ape, 'lyo moTAbhAI' Ama karIne. praznakartA : ApI de. dAdAzrI : enI mIThAza lAgI ne ! pelI mIThAza zarIramAM lAgI, te enI velyuezana ApI de sAmI. ahaMkAra bhagna evA hoya. praznakartA : AvA to ahaMkAra bhagna hoya che badhA. AvA ja badhe, jAtajAtanA hoya che. dAdAzrI : ene kahe to keTaluM duHkha thAya ! kahezo nahIM ene. paNa mANasa pote kevA hatA... eka phero ame gayelA, te ghera zAka laIne AvelA. mAIla cheTe pote cAlIne jAya ne pAchA zAka laIne Ave. te pachI ghera AvIne paisA gaNyA tyAre kahe che ke 'A zAkavALIno eka Ano vadhAre AvI gayo che. te kAkA tame beso, huM ApI AvuM ene.' te pAcho tene ApavA gayo ane amane besADyA. meM kahyuM, 'besa ne, have pachI apAze, kAle Apaje.' tyAre e kahe, 'nA, ene atyAre gaNatA duHkha thaze bicArIne.' have A Amane gAMDAya zI rIte kahevAya ? paNa jo zAkavALIne eka Ano pAcho kema ApI Ave e hisAbeya gaNavA jevo ne pAcho ! mahIM pAcho jaIne ene daIne pAcho Avyo bicAro. tuM ApI AvuM ? nA ApI AvuM. huMya nA ApI AvuM ne, baLyuM. A mAthAkUTa zI baLI ? kAle ApI AvIzuM vaLI. bahu tyAre ApavA hoya to kAle apAze, pa2ma dahADe apAze, bhegI thaze tyAre. A
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 jJAnI puruSa (bhAga-1) to kahe, hamaNe ja jaIne. te mane besADI rAkhIne gayo. have enAya kaMIka siddhAMta hoya che ne, dhyeya to hoya ke nA hoya ? dhyeya vagaranA jIvana zI rIte hoya, to to ahIM bhegA zI rIte thAya mane ? dAdAe dhyAna rAkhI paiNAvaDAvI bhatrIjAtI chokarI pachI che te enI choDI paiNAvavAnI thaI, tyAre pelo manu kamAyelo, te manune meM kahyuM, 'tuM vadhAre Apa." cImanabhAI pAse lAbuM nahIM, chokarAo mokale nahIM bahu. te cImanabhAIne kahyuM, 'tuM Apaje." ane choDI paiNAvAnI thayelI, te ochI bhaNelI hatI. tyAre meM kahyuM, "Ane mATe kaMIka karo. tyAre manu kahe che, "huM sAta hajAra ApIza." cImana kahe che, "huM traNa hajAra ApIza." tyAre meM kahyuM, "ApaNe eTalAmAM patI jAya, evuM karI lAvIe." eTale huM ane manu che te tyAMthI UpaDyA, muMbaIthI, te surata gayA. tyAM dharmajano eka chokaro hato. sAdhanamAM lAMbuM nahIM paNa Ama hatuM sAruM. te bhAdaraNano bhANo hato. pachI enA mosALiyA to kahe che, amAre karavuM ja che." tyAre meM enA mosALiyAne cokhkhuM kahyuM ke "eno bApa magajano kreka che ane choDI ATalI ochI bhaNelI che. ane lagna karavAnuM che paddhatisaranuM, eno vAMdho rAkhavAno nathI. bIjI kazI zarta-barta nahIM cAle." pelo bhAdaraNavALo kahe che, "pharI AvuM nahIM maLe." eTale tarata pelA dharmajavALAe "hA" pADI dIdhI. manubhAI te dahADe evA rUpALA, dekhAvaDA dekhAya. Ama pharsTa klAsa kapaDAM paherelA, rAjezrI jevo dekhAya. te mane ne manubhAIne, beune dekhIne ja pelo chokaro ja khuza thaI gayelo. "mAre to paNavuM che to ahIM ja paiNavuM che. game evI chokarI, gAMDI Apaze toya paNa Amane tyAM ja paiNavuM che' kahe che. te ema ne ema nakkI karI lAvyA. te jAna UtarI ne paiNyo. have chokarIne lUgaDAM koNa Ape A bemAMthI ? koI Ape nahIM. eTale lUgaDAM ApavAnuM meM kaheluM ke "tArA bAra mahinAnA lUgaDAM amArA." eTale paMdaraso rUpiyA judA mUkyA. te kaMI so-savAso rUpiyA vyAja Ave, te pachI e choDIne pAMca varSa sudhI ApyuM vyAja. pachI e choDI kahe che,
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA 309 mAre makAna bAMdhavuM che tyAM AgaLa sosAyaTImAM, tame rokaDA ApI do." te pachI ApI dIdhA ene. have emanI choDI paiNatI vakhate, emanA be bhAIo mane kahe che, A bhaIne sAcavI lejo." zuM kahe che ? kAraNa, enI potAnI choDI che, emanA be bhAIo potAnA kharce ene paiNAve che tyAre A zuM kahe che, emane paiNAvavI hoya to paiNAve, paNa huM lagnamAM AvavAno nathI." eTale pachI meM A lokone zikhavADyuM ke eka sarasa vIMTI banAvaDAvo ApaNe. pachI ene kahyuM, 'tame vIMTI paherIne kanyAdAna devA besajo." eTale sarasa vIMTI paherAvI, te pachI AvyA paNa. praznakartA H vIMTI kheMcI lAvI emane. dAdAzrI : sarasa vIMTIne, te Ama jotA jAya ! paNa bhoLA, bIjuM kazuMya nahIM bicArAne ! te evA bhAIoya maLI Ave che ne ! juo ne, emane sAcavanAra kevA maLI AvyA paNa ! puNyazALI hoya ne ! e lokoe paiNAvI dIdhI, beu thaIne. ane uparathI A bhAI gALo bhAMDato hato, 'tamane koNa kahe che paiNAvI devAnuM? moTA paiNAvavAvALA AvyA ! juo to kharA ! emanA moDhA to juo !! AvuM bole. lokone kaMI kahevAya A phajeto ? praznakartA : nA. dAdAzrI : haM, te AvuM lokone kahevAya nahIM, ApaNe joyA ja karavuM paDe. hisAba haze tyAre bhegA thAya ne, nahIM to evA bhatrIjA kevI rIte bhegA thAya ? praznakartA: hA. kADhI melatA to sahune AvaDe, enA karatA nikAla karo dAdAzrI : te amArA caMdrakAntanA phAdhara bahu akaLAyA. kAraNa ke emane kAkAno chokaro thAya A, mAro bhatrIjo thAya. "are, Ane kADhI melavo tamAre zuM kahe che ?
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA H kADhI mUko. dAdAzrI : kADhI melatA to sau koIne AvaDe, ApaNane navuM zuM AvaDyuM e khoLI kADho ne, kahyuM. kADhI melatA kone nA AvaDe ? praznakartA : badhAyane AvaDe. dAdAzrI : ane ame koIne kADhI nA melIe. praznakartA : tamArI kharI zodha che, haM. dAdAzrI : eTale duniyAmAM badhI jAtanA khelo hoya. jAtajAtanA mANaso mane maLelA ! praznakartA ane emAM A rIte nikAla lAvavo e bahu moTI vAta che. dAdAzrI : tyAM AphrikA jaIne je emanI dukAne Ave ne, tene kahe, "A badhA mArA nokara che, huM ja zeTha chuM. A raNachoDabhAI nokara, rAvajIbhAI nokara, badhA nokara che mArA." AvuM bole. te paisoya kamAyo nahIM, AkhI jiMdagI Avo ne Avo rahyo. pachI raNachoDabhAI mane eka dahADo kahe che, "A AnI joDe prasaMga (saMbaMdha) rAkhavA jevo nathI. kyAMya Ubho rahevA devA jevo nathI." meM kahyuM, "AvuM kaMTALe pAlavatuM haze ? ene janma koNe Apyo ApaNI joDe ? kADhI melazuM ne to pharI Avaze e bIjA janmamAM, enA karatA nikAla karI nAkho ne enI joDe.' to mane kahe, "enI joDe zI rIte rahevAya ?" kahyuM, "sArAmAM sAro mANasa e. mane to gALa bhAMDI jAya, ke mAro kAko akkala vagarano che, Ama che, tema che, lobhiyo che. paNa ApaNe e taraphano bho nahIM ke bhaI, e hajAra rUpiyA mAgavA Avaze, pAMca rUpiyA mAgavA nA Ave AkhI jiMdagI. e kAMI ocho phAyado che ? A moTAmAM moTo phAyado !" "hA, e vAta kharI, nA mAge" kahe che. "ane bIjAne tame pArTanara karo tyAre e bahu sarasa hoya, bahu ja Ama lAyakAta hoya, bahu vinayavALo hoya paNa pAMca hajAra levA Ave ne to ene nApAsa karajo ne Ane pAsa karajo,' kahyuM.
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA 311 tame Amane rUpiyA ApI juo hoya to? jo A kahe che ke nahIM, ke tame garIba mANasa ? je rUpiyA nA le teno anubhava pahelo karavo, e game eTalI gALo bhAMDe toya. ane pelA badhA mIThA bolavAvALA to pAMca hajAra levA ja AvyA hoya. Amane svArtha nA AvaDe. kazuM svArthadhvArthanI bhAMjagaDa ja nahIM ne ! e Ave te "padhAro" evuM kahIe ne, te rAjI thaI jAya. bAkI marI jAya toya Ama nahIM. pANI nA hoya toya mAgavAnuM nahIM, tyAre ochuM che kaMI ? ApaNane nirbhaya banAvI dIdhA. raNachoDabhAIne samajaNa pADI. te pachI raNachoDabhAI kahe che, "maneya gamI A vAta. eneya guNa hoya ne mahIM !' huM paisA ApuM, jene chetaryA tene pAchA ApI Ava praznakartA: 'athaDAmaNa TALo' e sUtra tame paheluM tamArA bhatrIjAne ApeluM e prasaMga jaNAvazo. dAdAzrI : thayuM'tuM evuM ke 1951mAM kosabADa egrikalcara kaoNleja baMdhAtI hatI. teno konTrAkTa lIdhelo. kosabADa karIne eka che egrikalcara phArma, tyAM khetIvADI kaoNleja bAMdhatA'tA. nIrumA : A peluM surata AgaLa kosamADA ? dAdAzrI : nA, e kosamADA nahIM, kosabADa. ane (te vakhate) ekAvanamAM che te kAntibhAIne, "athaDAmaNa TALaje" enA mATenI AjJA ApelI. te hajuye pALyA kare che. nIrumA tyAre to tamaneya jJAna nahIM thayeluM. dAdAzrI : evuM vyavahArika jJAna kharuM badhuM. vyavahArika to bahu sAruM jJAna hatuM. vyavasthita to badhuM samajAI ja gayeluM mane te dahADeya. A AtmAnA jJAna sivAya bIjuM badhuM anaMta avatAranuM anubhavajJAna AveluM che. paNa koInI joDe athaDAmaNamAM nA Avazo." A vAkya zI rIte nIkaLeluM tenI AkhI vAta karuM. amAro eka bhatrIjo hato. bhatrIjo
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 jJAnI puruSa (bhAga-1) eTale amArA kAkAnA dIkarAno dIkaro. te beraMgI thaI gayelo. jarA tophAnI ne avaLe raste caDhI gayelo. te enA phAdhara mAre tyAM bahArathI AvyA, te emanA chokarAne laIne AvatA'tA. te meM emane kahyuM, 'tamArA chokarAne bahAra Ubho rAkho ane tame mahIM Avo." tyAre pelA chokarAne bahAra Ubho rAkhI mahIM AvyA. mane kahe che, "chokarAne mahIM besADuM, tApamAM Ubho che ne ?" kahyuM, "nA bhaI, ahIM mAre tyAM nA besADazo maherabAnI karIne. A chokarAne mAre tyAM besavA nA devAya." e corI nathI karato paNa labADI to kare ja che. "huM aMbAlAlakAkAno bhatrIjo chuM. te huM tamane ghAsatela laI AvI daIza, phalANuM laI AvIza." te A kaMTrolanA vakhatamAM lokone ghAsatela maLe enI bahu majA Ave ne ? te rUpiyA laIne bhAgyo, e pharI rUpiyA Ape-kare nahIM. enI buma paDelI eTale pesavA nahoto deto. "mArA gharamAM nahIM, ahIM nahIM pesavA dauM." pachI meM kahyuM, "AkhA phemilImAM A tamAro chokaro Avo pAkyo ! aMdarakhAne dAnata cora haze tamArI, tamArI mA-bApanI dAnata cora hoya to chokaro Avo pAke. kema Avo pAkyo ?" AvuM bolanAra huM to kaDaka. te veLA jJAna nahIM eTale vyavahAramAM meM zuM kahyuM? "A gharane apavitra karazo nahIM." tyAre pachI e chokaro bahArathI kahevA mAMDyo ke 'dAdAjI, mane mApha karajo." tyAre meM kahyuM, "mApha kyAre karuM ke tuM A mAthuM mUMDAvI dauM ane pachI gAmamAM kahI dau badhAne ke jenA jenA paisA chetarIne lIdhA che, te badhAnA paisA huM tane ApuM ane tuM ApI Ava badhAne." eTale corIne lAvelo nahIM paNa AvuM badhuM khoTuM ja kahevAya ne ? loko vizvAsathI Ape bicArA ane aMbAlAlano bhatrIjo che, e nAmathI Ape badhuM. te mAthAnA vALa kADhI nAkhavAnI zarata karI ane ghera beThA pagAra, bIjuM kazuM karavAnuM nahIM. huM je paisA ApuM, te badhA paisA bhAdaraNamAM jaIne mAgatAvALAne ApI Ave, jene chetaryA hoya tene. paNa cha mahinA karIne pachI nA karyuM. meM zuM khoTo rasto batADyo'to ? praznakartA : sarasa, dAdA. dAdAzrI : bIjA paisA ApuM, te ghera beThA badhAne ApI Ave ane
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA badhAnI sahI laIne mane Ape. eTale pachI huM ene pharI AgaLanI sarvisa ApuM, dhaMdhAnuM kAma huM ene soMpI dau. chokaro hoziyAra hato paNa nA karyuM. te pAcho ahIMthI nAsI gayo. 313 mArA paisAthI sudharato hoya to bahu thaI gayuM te badhethI kuTAI karI ane pAcho Avyo. huM ne amArA bhAgIdAra kAntibhAI sUI gayelA. te pelo ahIM AvIne bahAra Ubho rahIne, 'dAdAjI, huM Avyo chuM' kahe che. meM dhIraja pakaDI. meM kahyuM, 'zuM che A ?" pachI e bolavA mAMDyo ke 'mane koI jagyAe koI saMgharatuM nathI, mATe tame saMgharo ane have kaMI bhUla thAya to mane dariyAmAM nAkhI dejo.' eTale pachI mArI AMkha TADhI paDI. AvuM jo ephiDeviTa kare che, to pachI ethI vadhAre to ApaNane nA hoya. eTale pachI meM nokarImAM mAre tyAM rAkhyo, samo thavA sAruM. amArA bhAgIdArane kahyuM ke dasa hajAranuM nukasAna thAya ke ADuMavaLuM kare toya leTa-go (jatuM) karavAnuM che. eka mANasa mArA paisAthI sudharato hoya to mAre bahu thaI gayuM. te pachI e mANasane je je kuTeva kharI ne, te meM ene eka zarata karI. meM bhAgIdArane kahyuM, 'ene A kAmanI silaka enA hAthamAM Apo. silaka ene soMpI kahevAnuM ke tAre kAcuM lakhavAnuM ane ApavA-karavAnuM badhAne. ane mane pUchIne Ape badhAne. emAM tAro kharco tAre lakhavAno AmAM.' pachI meM kahyuM, 'jA, tuM amAruM phalANuM kAma cAle che vasaImAM, te tuM jA tyAM AgaLa.' eTale hisAbanI copaDI ApI ke hisAba lakhaje. eTale pachI badhuM karato'to kAmakAja. paNa e jamAnAmAM roja ATha-dasa rUpiyAnuM pANI kare e, 1942mAM. eTale pachI meM ene zuM kahyuM ke 'bhaI, A rIte amAre tyAM posAze nahIM. tuM je karato hoya e mahIM lakha to posAze mane, paNa tuM Amatema paisAmAM garabaDa-goTALA karI nAkhe ane Ama kazuMya tArAmAM khoTuM to lakhAtuM nathI ane locA vALuM chuM. te lakha. tuM sigareTa pIto hoya to lakhaje, dArU pIto hoya to lakhaje. meM ene chUTa ApI. huM tane vaDhIza nahIM ane tane sudhArIza.' toya e kaMI lakhe ke ? te pachI
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 jJAnI puruSa (bhAga-1) dhIme dhIme meM zodhakhoLa karI. meM kahyuM, 'Ane zuM che ?" amArA bhAgIdArane meM kahyuM, "game teTalA paisA kharcAya paNa A chokarAne sudhAro. A anaMta avatAra enA kharAba karI nAkhaze. ane zakti che, Ama vALIe to pAMsaro haMDaze." te pachI amArA bhAgIdAre nakkI karyuM ke "mUA, A bAra mahine pAMca hajAra bagaDe to bhale bagaDe paNa Ane sudhAravo ApaNe." khoLI kADhyuM ke A to mArA paisAno sadupayoga kare che eTale pachI tapAsa karI tyAre eno hisAba zuM jaDyo ? dareka mANasa mane kahe, "A tamAro bhatrIjo bahu sAro mANasa. bahu nobala mAInDano che." meM pUchayuM, "ema? amAro bhatrIjo nobala che ? zI rIte tamane lAgyuM ?" to kahe, "amane dekhatA pahelAM e "Avo, Avo, Avo, cA pIvo' kahe, te sTezananI haoNTelamAM to vIsa jaNane cA pAI de evo che." meM kahyuM, "e to DAhyo che." mane pakaDAyuM ke huM khoLato'to ke A zAmAM jAya che ? kevI rIte vApare che ? eTale mane e sAruM lAgyuM. sAruM, cA pAya che lokone. mArA paisAno Avo sadupayoga kare che. pachI zodhakhoLa karatA evuM lAgyuM ke e potAnI jAtane mATe vAparato nahoto atyAra sudhI. "ohoho ! tame to mane ghaNI vakhata nAstA karAvaDAvyA che. te loko "aho aho' kare. e lokonA hAru A badhuM karato'to, e khoLyuM to jaDI AvyuM. bIjo koI (khoTo) rasto nahoto ke brAnDI ke evI badhI koI jAtanI kuTeva nahotI. eTale pachI meM leTa-go karyuM. meM kahyuM, 'bhale have ADuMavaLuM lakhaze toya vAMdho nathI. kAraNa ke huM peluM kahuM ke "A tuM sAruM karuM chuM,' to ene vadhAre enkarejamenTa (protsAhana) maLe to AkhA gAmane cA-pANI pAya. to pachI ApaNo kAmadhaMdho aTakI paDe. eTale mAre to je joItuM'tuM e khoLI kADhyuM. pAcho evo mANasa eka phero mArA madharane javuM'tuM bhAdaraNa, te vaDodarAnA sTezana para Avyo. mane kahe che, "bAne kyAM besADIzuM ?" meM kahyuM, "bhaI, bAne gADImAM besADavAnA" tyAre kahe, "nA, meM sTezana mAstarane kahI rAkhyuM che. amArA dAdAnA bA Ave che." "alyA, sTezana mAstaranI joDe ApaNe zuM levAdevA ?" ane mane to bojo, bodharezana
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA 315 lAge. AvuM zA hAru ApaNe oLakhANa joIe ? ApaNe nahIM chokaro paiNAvavo ne nahIM chokarI paiNAvavI ne ApaNe sTezana mAstaranuM zuM kAma che te ? ApaNe TikiTa laIne ahIMyA besavAnuM. A ene ema bhapako joIe ke "mArA dAdA !" eTale mAstarane jaIne kahe che, "koNa Ave che ? jJAnI che ne Ama che ne tema che." te mAstara dhrujI gayo bicAro. eTale bicArAe tyAM pelo rUma kholI Apyo, A besADe che te ! praznakartA: haM, veITiMga rUma. dAdAzrI : veITiMga rUma. te bAne besADyA tyAM AgaLa. pachI meM kahyuM, 'bhaI, bAthI calAtuM nathI ane gADI UpaDaze to pAchI upAdhi thAya. tuM bAne tyAM AgaLa laI jaIne tyAM khurazImAM besADa." 'dAdAjI, bAne nirAMte besavA do' kahe che ane gADI UpaDI. meM kahyuM, "alyA mUA, A zuM karyuM? have bA zI rIte doDaze ?" "kazo vAMdho nahIM dAdA, tame bAne besavA do." ane gADI gayelI pAchI bolAvI ane bAne besADyA pachI gADI UpaDI. eTale e je paisA vAparato'to ne, enI pAchaLa enuM A baLa hatuM. Ama paisAnA pANI kare te relvetA paisA nA bhare pachI (pAcho e) che te zuM kare ? konTrAkTano dhaMdho amAro. konTrAkTanA dhaMdhA para mAla to laI javo paDe ne ? te dareka vakhate sTezana parathI mAla lAve ApaNo. bombethI mAla laI Ave ne relavemAM, te enuM peluM e karAvavuM joIe ne ? vajana karAvIne. moTo vajanadAra mAla hoya badho. be-cAra maNa, pAMca maNe vajana hoya. te enuM vajana karI ane evI rIte lAvavuM joIe.te ame kaheluM ke "tAre jeTalo kharca thAya eTalo, enuM lageja (bhADuM) bharaje.' paNa lageja bharyA vagara mArI-ThokIne tyAM lAve. pelA TikiTa kalekTaranI sAmo thaI jAya ne tyAM jhaghaDA kare ne mAra-tophAna ! mAstaro joDe jhaghaDA ne jyAM ne tyAM juo jhaghaDA, jhaghaDA ne jhaghaDA ! relavemAMya ThokAThoka (mArAmArI) kare, Ama paisAnA pANI kare ne relavene je kAyadesara paisA bharavAnA che, te nA bhare ane uparathI
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 jJAnI puruSa (bhAga-1) jhaghaDA kare. eTale pachI mArI pAse phariyAdo Ave ke tamArA bhatrIjAne kADhI melo, A tamArI AbarU bagADa che. athaDAmaNa TALo' sUtra prakAzya Ama eTale meM kahyuM ke bhaI, meM tAruM zuM bagADyuM che ke mArI AbarU bagADuM chuM? kAM to tuM jato rahe, jo AbarU bagADavAnI hoya to." eTale pachI mane kahe che, "kAkA, mane kaMIka dharma Apo, mane sUjha paDatI nathI A badhI. A tame roja pustaka vAMco cho, mArA AtmAnuM kaMI kalyANa thAya evuM mane dekhADo ne !' te meM ene kahyuM ke "tane zikhavADIne zuM karavAnuM, tuM to badhA joDe athaDAu chuM te ?" sarakAramAM dasa rUpiyA bharavA jevo sAmAna hoya toya paisA bharyA vagara lAve ane Ama lokone vIsa rUpiyAnA cA-pANI pAI de ! te pelA khuza-khuza thaI jAya. eTale dasa bace nahIM, UlaTA dasa vadhAre vaparAya evo nobala (!) mANasa. ' kahyuM, "alyA, tAre zuM karavuM che? tAruM kalyANa thaI gayeluM che (!) ne A keTalAya lokone mArIne AvuM chuM e ochuM che ?" tyAre e kahe, "mArA AtmAnuM kaMI thavuM joIe ne ? mArI para kaMI kRpA karo." tyAre meM kahyuM, "jo huM eka ja paDIkI ApuM chuM, pALIza ?" tyAre kahe, "marI jaIza paNa choDIza nahIM e paDIkI." meM kahyuM, "basa, koInI joDe athaDAmaNamAM AvIza nahIM, ATalI paDIkI." pachI paDIkI teNe vAMcI, pachI e gayo. pachI bIje dahADe mane kahe che, paNa e athaDAmaNamAM AvIza nahIM eno zuM artha ?" tyAre meM kahyuM, "hA, besa have." pachI meM kahyuM, "ApaNe ahIMthI tuM bahAra nIkaLuM ane sAmo sApa Ave tene athaDAu chuM?" "nA, to pharIne jauM." meM kahyuM, "kema ?" "keDI khAya' kahe che. meM kahyuM, "sAruM. sAmo vAgha Ave to?" "nA, jato rahuM." meM kahyuM, 'pADo ?" tyAre kahe, "nA, pharIne jauM.' kahyuM, 'patthara Ubho hoya to? tuM kahuM ke patthara kema Ubho che, tuM khasa ahIMthI to ?" tyAre kahe, "nA, kudIne jauM, ene kaMI khaseDAya ? Ama karatA karatA ane sthULa athaDAmaNa TALavAnI samajaNa pADI pahelI. dhULa, Ama AMkhe dekhAya, mananuM kAma nahIM. mananI AmAM jarUra ja nA hoya. Ama AMkhe dekhAya e athaDAmaNa pahelI TALavAnI zikhavADI.
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ 317 [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA niyamathI pALyuM sUtra, thaI gayo kSamatAvALo pachI sUkSma athaDAmaNa TALavAnI zikhavADI. koInI joDe matabheda paDI gayo, to ApaNe jANIe ke A kAyama tUTI jaze e pahelAM ApaNe kahIe, "nA, nA, A to mArI bhUla thaI." Ama karIne sAMdhI levAnuM. mane kahe che, "e AvaDI gayuM mane." e to ene AvaDe AvuM, A to enI mULa lAIna. eTale ema karatA karatA athaDAmaNa TALavI e niyamathI Takyo che, atyAra sudhI e Takelo che. eka ja lAIna, basa. have e jema amAro bhatrIjo thAya evA bIjA amArA bhatrIjA bharUca TeksaTAIla milanA mAliko, A caMdrakAntabhAInA kAkA hatA te. pelA chokarAne (bhatrIjAne) emaNeya nokarImAM rAkhyo pAcho. mane pUchayuM ke "A tamAre tyAM hato te kema nIkaLyo ?" kahyuM, "DAhyo thayelo che. tame rAkhajo." te sArA pagArathI rAkhyo. e chokarAe to emanuM khUba ja sarasa kAma karI batAvyuM. kAraNa ke bahu kepebala (kSamatAvALo) thaI gayelo, A badhuM taMtra calAvI le evo. te huM jau tyAre mAlikoe kahI rAkheluM ke kAkA Ave to emane badhuM e rAkhajo. eTale huM jauM tyAre jhAMpAmAM pesatA ja pelA paheregIro ne badhA Ama Ama karyA kare. Ama lAMbo koTa paherIne jau ne pAcho kahevAu kAko emano ! e zeThanA kAkA AvyA ! tyAM ropha paDe amAro. te mAre eka phero A bharUca bajAramAM javuM'tuM. te rastAmAM ghoDAgADIvALAne kahe che, "eya... cala.' te AkhA bharUcamAM ghoDAgADIvALo musalamAna hoya ke game te hoya paNa ene A kahe ke Idhara Avo, eTale pelo Ave. chUTako ja nahIM ene ! enI baI besADI hoya to utArI devI paDe. ATalo badho rophavALo mANasa ! mane ghoDAgADImAM laIne mIThAIvALAne tyAM AgaLa laI gayA. te dareka mIThAIvALo bahAra nIkaLIne je je kare. "are ! zeThanA kAkA AvyA, zeThanA kAkA AvyA !" badhuM kahI vaLelo mUo ! have mIThAIvALAne zuM lAbha maLato haze? milane jyAre jyAre jarUra hoya ne, tyAre orDara Ape. eTale
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 jJAnI puruSa (bhAga-1) mIThAIvALo khuza thaI jAya ke "mAruM kAma thaI gayuM." kamizana-bamizana khAvAnuM nahIM. phakta A "bApajI-bApajI' kare ke bahu thaI gayuM. mArA kAkAne bApajI' kahyA ne ! ane eneya bolAve. te A ja mAna khauM, mAna khauM. te pachI e rAvajIbhAI zeThe mane kahyuM, "Ane zuM taiyAra karyo che tame ? tame kahetA'tA ne, tame matabheda pADI nahIM zako ! tyAre matabheda pADavA meM prayatna karyo. huM milamAlika thaI ene matabheda pADavA prayatna karuM paNa e AmathI matabheda pADuM to Ama pharI jAya che ane AmathI matabheda pADuM to Ama pharI jAya che. matabhedamAM ja nathI Avato. meM kahyuM, 'nahIM Ave. atyAre e matabhedamAM nahIM Ave. kaMI vadhAre bhAMjagaDa thaI ke khasI jAya, ane te kevuM khasI jAya ? ema ne ema nahIM, tamArA mana toDIne nahIM. tamane hAtha-bAtha pheravIne kahe, "kAle savAramAM jo cApANI-nAsto che, tamAre AvavAnuM." ajAyabI ja che ne ! meM ene kahyuM, 'tuM athaDAmaNamAM nahIM Ave to mokSe jaIza." te 1951mAM kahyuM'tuM, te Aja dina sudhI athaDAmaNamAM nathI Avyo. A eka ja vAkya mAruM pALe ne, koInI athaDAmaNamAM nahIM Ave, e mokSe jaze. zuM kahyuM? athaDAmaNa TALaje', jaladI mokSe javAnuM sAdhana praznakartA : koInI athaDAmaNamAM na AvavuM. dAdAzrI : "athaDAmaNa TALaje ATalA ja zabda, eTaluM ja kaheluM. praznakartA : be ja zabda, athaDAmaNa TALaje. dAdAzrI : TheTha mokSe jatA sudhI A gerenTI mArI. pahelo sthULa artha samajAze, pachI sUkSma samajAze, pachI sUkSmatara samajAze, pachI sUkSmatama. sUkSmatama kayuM? tyAre kahe, "caMdu joDe tanmayatA karavI e athaDAmaNa nA thavA devI." zuM kahyuM? praznakartA : tanmayAkAra nA thavA devuM. dAdAzrI : Ama pote che AtmA ane caMdu joDe tamAre athaDAmaNa ja
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA 319 thaIne ? A eno sUkSmatama artha. eTale A eka-eka vAkyamAM AkhA zAstra samAI gayelA hoya. A jaladI mokSe javAnA sAdhano ApyA che. praznakartA : barAbara, sarakhI rIte pakaDI ja laIe to... dAdAzrI : to kAma nIkaLI jAya. bhatrIjAno rAga kADhavA jatA jaDyuM sonerI sUtra e bhatrIjAno roga kADhavA jatA jaDyuM ne mane. bIjo kazoya roga nahIM, baLyo A ja roga. tyAre meM kahyuM, "A roga to huM pasaMda karuM. Avo rogI hoya ne, tene nA thatuM hoya toya godA mArIne karuM ke lokone cA pAIne paNa khuza karaje." Ama to mane gamato roga Avyo eno. meM kahyuM, "cho vApare. ene peluM (mAna) posAyA kare. basa Ama kahyuM ke tAre cA-pANI pAI devAnA, nAsto-bAsto karAve. atyAre to jarA AvakamAM TADho paDI gayo che. toya paNa marda mANasa ! game tevuM kAma hoya, vaDApradhAna pAse javuM hoya to jaI Ave evo hato paNa Aje pAMca varSathI nathI evI zakti. bAkI vaDApradhAnanI sahI hau laI Ave. badhuM AvaDe, karekTa. aMdara cokhkho. bIjI kazI dAnata nahIM, A ja. pAcho kahe, "dAdA, tamAro bhatrIjo chuM ne ! bIjA bahu kharAba guNo nathI. tamAro guNa che, tame keTalA moTA mananA cho !" pachI cokhkho thaI gayo chokaro, pachI pyaoNra thaI gayo. pachI to hAI levala gayelo. milanA zeTha pAse to bahu kiMmata vadhI gaI enI, paNa Ama sudharI gayo. eTale A jAtanuM eka vAkya samajaze ne, to bahu thaI gayuM. negeTiva guNane kevI rIte pojhiTivamAM pheravavo? have eka chokaro cora hoya, temAM to keTaluMya enA mA-bApa ne gharane hAya hAya bApa, hAya hAya bApa thayA kare. baLyuM A hAya hAya bApa, hAya hAya bApa zAno kare che te ? chokaro cora te ! "are mUA, e to hoya. Ano zo upAya te khoLI kADhyo che? ene nAkhI devo che ?" tyAre kahe, "nA, nAkhI to kema devAya ?" "mUA, tuM upAya kahe
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 jJAnI puruSa (bhAga-1) mane. tyAre kahe, "nA, AmAM kazo upAya nathI." tyAre ApaNe kahIe ke sArAmAM sAro che A chokaro. corI karatA AvaDe che ne ! kaMIkeya AvaDyuM ne te ? praznakartA corI karatAya AvaDyuM ne ! dAdAzrI : haM. mATe zAMti rAkha ne, mUA. e DAhyo thaI jaze, pharsTa klAsa DAhyo thaI jaze. enuM gajavuM kapAya nahIM. bIjAnuM gajavuM kapAya tyAre enuM gajavuM kapAyeluM nA hoya. e pelAne gajavuM kApavA de ke ? ane tAruM to pelo gajavuM kApI jAya. amArA A bhaI che te bI.esa.sI., bI.phArma thayelA. eka phero kaMI TikiTa paDI gaI hoya ke game te, sAMtAkrujhanA sTezana upara che te emane UbhA rAkhyA pelA TikiTavALAe, tyAra ho emanA A nAnAbhAI AvyA. AvIne kahe che, "tame jAva. jAva tame." "eya zuM che ?" Ama rasto kADhI de e to. bhaNelA badhuM, paNa AvI badhI nizALamAM bhaNelA ! tahIM bhaNe to gaNaze mATe DonTa Disamisa enIbaDI Ama nizALamAM bhaNelA e be jaNa; A bI.I. enjiniyara thayA ane pelA bI.esa.sI., bI.phArma thayela, paNa AvI nizALa-bizALamAM kazuM bhaNelA nahIM. A bhAI to AvI badhI nizALo bhaNelA hoya ! ame e bhAIne che te chUTA karyA'tA ne, e bhaIe paMdara varSamAM amArI joDe dhaMdhAmAM lAkhathI savA lAkha rUpiyA potAnI jAtane mATe kharcI nAkhyA ! kevuM ? gharanA kharca nahIM, dhaMdhAmAM potAno pokeTa espensa ! praznakartA : pokeTa espensa ! dAdAzrI : hA, te emanA phAdhara kahe che, "A chokaro zI rIte posAya ?" tyAre meM kahyuM, 'to dariyAmAM nAkhI do ane jo posAto hoya to rahevA do." tyAre kahe, "dariyAmAM kaMI nAkhI devAya ?" tyAre meM kahyuM, zuM karIzuM tyAre? Ano upAya mane kaho." tyAre kahe, "e to upAya nathI paNa AnuM kaMI sudhare nahIM ?" meM kahyuM, 'e vakhata Avaze tyAre sudharaze, ema ne ema nA sudhare. ane e badhI nizALo bhaNI leze. pAcho e
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA 321 DaphoLa nahIM bane." e badhI nizALo bhaNI Ave ne, savA lAkha rUpiyA kharcA e kaMI nakAmA jatA haze, baLyA ? atyAre eksaparTa thaI gayelo che. Ama, pharsTa klAsa ! game ene choDAvI de ne ! atyAre dAdAne jo koIe pakaDyA hoya to choDAvI devaDAve. koIneya Akho ne Akho choDAvI devaDAve, game tyAM hoya toya. ene evuM AvaDe A. eTale A kaMI paiso kharcalo nakAmo jato nathI ! eTale kaMI game te kaoNlejamAM bhaNelo che A mANasa ? rUpiyo bhale ghaNo kharcAyo paNa kaMIka bhaNelo che A mANasa ! ema ne ema kaMI kharca thato haze ? mATe bIvA jevuM nathI. nathI evo chokaro ! tene pAchI AvI kaoNlejamAM bhaNavA mokalavAno nathI. e bhale rahe, ApaNe sukhI thavAnuM ke A navI nizALamAM bhaNe che ! e ko'ka dahADo kAma lAgaze ApaNane. nahIM ? emanA bhAIo badhA nizALomAM bhaNyA'tA. e badhA bhAIo AnAthI kaMTALatA'tA. meM kahyuM, "nA, e bahu sArA mANasa che. e che to kAma cAlaze." tyAre kahe, 'paNa A badhuM ?" "nA, e badhuM baMdha thaI jaze ane pelo eno kAma lAge e guNa raheze. atyAre e badhuM baMdha thaI gayuM ne, ane kAma lAge evA. atyAre kahe, "emanA jevA koI nahIM !" have te dahADe Disamisa karI dIdhA hota, to zuM raheta? mATe "DonTa Disamisa enIbaDI." zuM kahyuM? praznakartA : DonTa Disamisa enIbaDI. dAdAzrI : hA. moTuM, bahu vizALa mana rAkhavA jevuM che. dAdAnA bhatrIjAno anubhava emanA svamukhethI praznakartA (kAntibhAI) : tame je mane maMtra Apyo. dAdAzrI : hA, e to mane khyAla che. praznakartA (kAntibhAI) : e maMtrane pakaDI rAkhyo che atyAreya. paNa ghaNI vakhata che ne, mane Ama thaI paNa jAya. pachI tarata tamAro zabda yAda Ave ke dAdAe mane zuM kahyuM hatuM ? eTale hAtha pAcho paDI jAya. bAkI hAtha Ama Ubho ja thaI jAya !
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 2 jJAnI puruSa (bhAga-1) je zabda kahyo ne, athaDAmaNamAM nahIM AvavAno, e athaDAmaNa nahIM, basa. dAdAzrI : paNa manamAM koInI mATe kharAba vicAra nahIM ne ? praznakartA (kAntibhAI) : nA, nA. kharAba hoya to kahI dau kharo. hoM. mane kharAba vicAra AvI gayo to ene moDhe kahI dauM, ke tuM Avo chuM." praznakartA (kAntibhAI)-mahAtmA sAthe H (zarUAtamAM) dAdAne tyAM AvuM te dAdA mAmAnI poLamAM rahe. tyAre mArI sattara varSanI uMmara hatI, Aje (1986mAM) mArI bAMsaTha varSanI uMmara che. dAdAzrI : tame badhA ekaDAmAM hatA ke mIMDAmAM hatA? praznakartA (2) : saMpUrNa mIMDuM ja. dAdAzrI : ema? have ekaDo thaI gayo tamAro ? praznakartA (2) : thayo. dAdAzrI : bahu kAma thaI gayuM e to. praznakartA (kAntibhAI) : huM to mahA tophAnI, kAkA. dAdAzrI : hA, paNa mArI AgaLa bahu sIdho rahe che. praznakartA (kAntibhAI) : e to barAbara che, paNa tyAre Ama dhruje. kema, mArA phAdhara kahetA hatA ne ke tame laI jAva ene. hajI mane khabara che ne ke kAzIbA kahe, "tame ene laI jAva, mAre enuM moTuM nathI jovuM." tyAM sudhI kaheluM tamane. dAdAzrI : hA, evuM kahyuM'tuM ne. praznakartA (kAntibhAI) tyAre tame kahyuM ke "bhaIne huM laI jau chuM.' pachI tame mane sIdho vasaI korTanuM kAma cAlatuM'tuM tyAM mUkyo. pachI mane kosabADanA kAma para mUkyo. barAbara che ?
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA 323 dAdAzrI : haM... praznakartA (kAntibhAI) : tame nA rAkhyo hota to khalAsa thaI gayo hota. dAdAzrI : hA. praznakartA (kAntibhAI) : tame na rAkhyo hota to mArI jiMdagI saphaLa kyAM thAta tyAre ? hA, paNa tame rAkhyA pachI badhAne lAIna para caDhAvI dIdhA. dAdAzrI : sAruM, amAro to kAmadhaMdho ja e che ne ! praznakartA (kAntibhAI) : tame badhAne jIvatadAna ApyuM. barAbara che ne? dAdAzrI : nimitta kahevAu. praznakartA (kAntibhAI) : sIdhAne to badhAya rAkhe, paNa vAMkAne rAkhe e marada. dAdAzrI : A badhA vAMkA ja che ! praznakartA (2) : pUrepUrA vAMkA hatA, dAdA. dAdAzrI : tameya vAMkA.. praznakartA (kAntibhAI) huM to bahu ja hato. praznakartA (2) ame aMdarathI bahu vAMkA. dAdAzrI : tame vadhAre vAMkA... praznakartA (kAntibhAI) : huM to vadhAre, atizaya. dAdAzrI : tame to so TakA. praznakartA (kAntibhAI) : so TakA.
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : atyAre to e pAMca polIsavALAne ahIM pakaDI lAve. phojadArone hau pakaDI lAve. 324 praznakartA (2) : e hamaNAM kahetA'tA ke huM ahIMthI AvuM ne, te amadAvAdI poLanA chokarAMone mArato mArato AvuM. dAdAzrI : hA, eTale A ja jovAnuM che ! A jovA e Ape che. praznakartA (kAntibhAI) : tame A jo mAruM na karyuM hota to ATalI hade huM hota ? na hota. mIMDAmAMthI ekaDo mane e tame ja karAvyoche. dAdAzrI : hA, paNa evuM koI bole nahIM ne, kahI nA batAve. A to pote upakAra bhUlatA ja nathI ne. te enuM nAma ja mANasAI kahevAya, devapaNuM kahevAya. mANasa nA kahevAya, deva kahevAya. praznakartA (kAntibhAI)-mahAtmA sAthe : A dAdA bhagavAne mane mANasa banAvyo e dAdA bhagavAnano eka ja AzIrvAda bahu che. eka ja AzIrvAda tamane Ape, paNa e AzIrvAda pakaDI rAkho to, amalamAM mUko to tamArI jiMdagI saphaLa thaI jAya. bAkI mAre to bahu cAle, vAtavAtamAM. tame koI kaMI vAta karo ane mArI Ama spriMga chaTake tarata. ko'kane jo thoDo krodha hoya to kaMTrola Ave, paNa jene so TakA Avato hoya eno kaMTrola rAkhavo te bahu muzkelI che. e so TakAmAMthI kaMTrola Avelo mAre, e jhIro para lAvI dIdho mane. Aje emanA thakI huM sukhI chuM basa. bAkI samajone ke pachI mane jAnavaramAMthI mANasa banAvyo, evuM kahIe toya cAle. atizaya gusso, Ama cAlato hou ne mane gusso Ave. ahIM amadAvAdI poLamAM pharavA Avyo ne pelA loko jo hokI pakaDI le to mane gusso Ave, samajI gayA ? badhA ja trAsI gayelA, A to dAdAe rAkhyo... dAdAzrI : evuM che ne, huM jANuM ke A sAco hIro che. paNa khoDa AvI gaI che, to tenI para pahela pADI de to rAge paDe evuM che. te loka to kADhI nAkhe, meM A pahela pADyA. pachI ekadama oNla rAITa. te A
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA 325 sAcA hIrAne. che sAco mAla eTale. kAraNa ke mane kaheluM pahele dahADe ke 'dAdA, tame rAkho, nahIM to pachI mane dariyAmAM nAkhI dejo." praznakartA (kAntibhAI) : ane mArA madhara-phAdhare to kaheluM ke amAre ghera to lAvazo ja nahIM." dAdAzrI : meM kIdhuM, "dariyAmAM nA nakhAya." paNa sAruM A rAge paDI gayuM. sArA-kharAba sarTiphikeTomAMya samabhAve nikAla praznakartA : dAdA, jJAna thayA pachI kuTuMbanI vyaktio sAtheno vyavahAra kevo hato? dAdAzrI : pachI amAro eka bhatrIjo che te A bharUca TeksaTAIla milano zeTha hato. te kahe, "kAkA, tame pahelAM je hatA, te to bagaDI gayA tame. kAkA kevA sArA mANasa hatA ane A dharmamAM paDavAthI bagaDI gayA. tyAre meM ene zuM kahyuM ? "tuM moTo mANasa eTale tane samajaNa paDatI nathI AmAM. huM pahelethI ja Avo hato paNa tane khabara nathI paDI. huM to jANe ne ke huM kevo hato te ! A to bahu vasamo mANasa che tAro kAko to !" e kahe, 'paNa pahelAM nahotA ne ?" meM kahyuM, "nA, pahelethI ja evo hato. tamane khabara ja nahotI. huM joDe ne joDe rahuM ne !' tyAre kahe, "evuM kevuM bolo cho ?" meM kahyuM, 'e pahelethI jANuM. oLakhuM tArA kAkAne !' eTale pachI mane Dipresa (hatAza) karI zake nahIM ne ! tyAre zuM kaMI ApaNe nathI oLakhatA ? badhuMya oLakhIe. eTale AvuM kahIne niveDo lAvI ApIe paNa "ame AvA nathI evuM na bolIe. pahelethI AvuM bolIe eTale zuM jANe ke A pahelAM na hatA, te AvuM bole che ! ane eno kazo artha ja nathI. UDADI mele vAta. ane mAruM kAMI khoTuM che evuM mAne che A. 'tyAre mUA, tAruM zuM sAcuM che ? ema ne ema gappAM, samajyA vagara bola bola kare che !! "tame to jarA e thaI gayA, tame Ama thaI gayA. tame kuTuMba pratye have bhAva
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 jJAnI puruSa (bhAga-1) nathI rAkhatA, lagnamAM nathI AvatA." te pAcho lagnamAM jaI AvuM. 'hA, kAkA AvyA'tA. kAkA bahu sArA mANasa !" te mUA teno te ja tuM, tArA karatA A mArA skUlanA sarTiphikeTa sArA ! AkhI jiMdagI pAsa batADe. meTrika pAsa lakhe ke nA lakhe ? ane tame to ghaDIkamAM sArA, ghaDIkamAM khoTA ! eTale evuM A jagata to cAlyA kare. paNa ame samabhAve nikAla karI nAkhIe, bahu sarasa. pitarAIno guNa, te ADuM bole e to ame eka jagyAe amArA gAmamAM che te amane satsaMga mATe bolAvelA, te tyAM satsaMga karatA'tA tyAre amArA eka pitarAI bhAI te ADuM-teDuM bole. te bhAI beTho beTho bolyo ke have nIce dabAvIne beThA cho moTI rakama, khUba dabAvIne beThA cho eTale have satsaMga thAya ja ne nirAMte. zuM kahe che ? praznakartA : khUba dabAvIne beThA cho. dAdAzrI : huM samajyo ke A pitarAInA guNathI bolyo che A mANasa. ene sahana nA thAya ne. meM kahyuM, 'bhAI, zuM dabAvIne beTho chuM tamane zuM khabara paDe? mAruM beMkamAM zuM che e tamane zuM khabara paDe ? tyAre e kahe, "are ! dabAvyA vagara to AvuM bolAya ja nahIM ne, satsaMga thAya zI rIte ?" meM kahyuM, "beMkamAM jaIne tapAsa karI Avo.' lAkha AvatA pahelAM kaMInuM kaMI baoNmba (kharca) Ave che ne vaparAya jAya che. eTale bharAvo to thato ja nathI koI dahADoya ane bhIDa paNa paDI nathI. bAkI kazuM dabAyuM-karyuM nathI. kAraNa ke amArI pAse khoTuM nANuM Ave to dabAvAya ne ? evuM nANuM ja Ave nahIM eTale dabAve zI rIte ? ane evuM ApaNe joItuMya nathI. ApaNe to bhIDa nA paDe, bharAvo nA thAya. joI zuddhAtmA, bhamaraDA mATe tA rAkhyo abhiprAya praznakartA : AvuM sAMbhaLIe tyAre lAge dAdAe kevA badhA eDajasTamenTa lIdhA haze !
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA 327 dAdAzrI : hA, eTale lamaNe lakheluM, te chUTako thAya nahIM ne ! amArA gAmanA hatA, pitarAI hatA eTale amAre hau pAMsarA rahevuM paDe emanI pAse. ko'ka phero khoTuM lAgI jAya che, te pAchuM samuM karavuM paDe, pAcho hAtha-bAtha pheravavo paDe. paNa DrAmeTika A badhuM. kevuM ? DrAmAmAM abhinaya nA kare ne, to pelA daMDa kare. e sagAM hoya ne, e mane to ema kahe, 'tame to have satsaMga karo cho. tamane to have duniyAnI kazI paDelI nathI." meM kahyuM, "nA, are ! tamArA vagara to mane gamatuM ja nathI." evuM kahIe. tyAre pAchA khuza thAya ! lyo, pAchA bhUlI jAya ! eya bhUlI jAya ne ApaNe to bhUlelA ja chIe ne ! ApaNe nATaka karIne pAchA. 'tamArI vAta to judIne, tame to blaDa rilezanavALA, evuM tevuM nATaka karIne pAchA. ApaNI meLe jo bhAdaraNa jaI AvyA ne ApaNe ? pitarAIo bhegI oDa bAMdhI nahIM. gAmamAMthI eka-be jaNa nA AvyA, AvA virodhI haze te. UlaTuM, e be jaNe zuM karyuM? UlaTA e jyAM loko hoya tyAM kahI AvyA ke dAdA bhagavAna AvyA che, huM ke. te eka jaNe kahyuM hau ke UlaTA tamane e praoNpagenDA (pracAra) karI Apaze. hA, A to Thera Thera kahI AvyA ! 'tyAM jazo nahIM, darzana karavA mATe." A to AvuM jagata ! e bhego thAya to amane enA mATe abhiprAya nA hoya. te bhego thAya eTale ene khabara nA paDe ke mArI emane khabara che ! kAraNa ke eno abhiprAya zuM rAkhavAno? e ja bhamaraDo che jyAM. zuddhAtmA ne bhamaraDo be ja, bIjuM che ja zuM ? enA bApA darzana karI gayA'tA bicArA. ane eNe che te tyAM ADuM ja gA gA karyuM AkhA gAmamAM. ane (satsaMga kAryakramamAM) ApaNA bhUMgaLA vAgyA ne, te ene nA game. ene pahelAM saMbhaLAya, kAraNa ke rAha joIne besI rahyo hoya ne ! praznakartA: naTubhAIe sAda paDAvyo eya emaNe ja sAMbhaLyo, dAdA. dAdAzrI : sAda paDAvyo teya khoLI kADhyuM'tuM, naTue paDAvyo A. ene ja paDelI hoya A badhI.
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA zarIra ne kAna tyAM ja saravA hoya che. dAdAzrI : evuM jagata che A to ! chatAM e bhego thAya to ene ema nA lAge ke ApaNAthI judo che. kAraNa ke amAre judAI che nahIM, e bicAro bhamaraDo che, bhamaraDA mATe zuM abhiprAya? enA hAthamAM sattA nathI, saMDAsa javAnI sattA nathI. e je karI rahyo che te badho mAro ja hisAba dekhADI rahyo che. hAsto, emAM enI bicArAnI sattA che ja nahIM ne ! e zuddhAtmA ja che, enA zuddhAtmAne ApaNA namaskAra che. nATakIya sagAI rAkhI badhA joDe ApaNA kuTuMbI che ne ApaNA pitarAI thayA, emAM ApaNo zuM dahADo vaLe ? kaMI vaLe ? huM koIno pitarAI, tameya koInA pitarAI, teya A to badhuM A dehe karIne kuTuMbI, pitarAIo, AtmAne to kazuM levAdevA nahIM ne ! karmanI bhAMjagaDo, athaDAmaNo, karma badhA karyA hoya te RNAnubaMdha badhA, hisAba cUkavavAnA. tethI dhIre dhIre ame to vyavahAramAMthI bahAra nIkaLI gayelA. mane A gameya nahIM. mAmAnA dIkarAone, badhAne kahI dIdheluM ke tame jeTalI sagAI rAkhazo evI sagAI huM nahIM rAkhuM. praznakartA : barobara che. dAdAzrI : huM rAkhIza vyavahArathI, te paNa nATakIya rAkhIza ane tame sAcA dilathI rAkhazo, evuM kahI dIdheluM badhAya sagAMvahAlAMne. kAraNa ke amArI nATakIya sagAIne tame ema mAno ke A dAdAne mArI para bahu bhAva che. praznakartA: nATakIyamAMya bhAva to dekhADAya ne? dAdAzrI : bhAva vadhAre dekhAya UlaTA. praznakartA: hA, UlaTuM vadhAre dekhADe.
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA dAdAzrI : eTale jhaghaDo thAya nahIM koI dahADoya ane pelI Asakti eTale jhaghaDo thayA vagara rahe nahIM. AmAM Asakti nahIM ne bilakuleya. lyo tamArA pustako te jJAta pAchA, toya ame vItarAga praznakartA : ApanA kuTuMbamAMthI koIe jJAna lIdhuM hoya, emano anubhava kevo rahyo ? 329 dAdAzrI : pelo bhaI kaheto'to ne ke 'dAdA, have tame kADhI melo toya ame kyAM jaIe ? have amAre to ahIM ne ahIM ja AvavuM paDe. kAraNa ke tame amane e rastA upara laI gayA cho, te have ame ekalA zI rIte pAchA pharIe ?' praznakartA : e pAchA javAno rasto laI lIdhelo che ke ? dAdAzrI : ane AnaMda sAthe che eTale pachI IcchA ja nA thAya ne ! toya eka jaNa che te ApaNA pustako ApelA, te pAchA ApI gayo. praznakartA : pustako pAchA ApI gayA ? dAdAzrI : amAro eka bhatrIjo hato ne, te meM ene A jJAna ApyuM. bahu kaThaNa hato ne krodhI hato. meM jJAna ApyuM, te dahADe e zuM kahe che ? Aja rAte moTo nAga Avyo mArI sAme. ekadama AvIne pheNa mAMDI. eTale meM kahyuM, 'huM zuddha chuM, zuddha chuM,' te jato rahyo.'' tyAre meM kahyuM, 'e hatuM te bahAra nIkaLI gayuM badhuM have.' te pachI ene pustako ApyA, badhuM ApyuM. pachI varSa-be varSa sudhI eNe A karyA karyuM, darzana karyA, badhuM karyuM. pachI ko'ke kahyuM ke A to badho jaina dharma che. te ko'ka guru maLI gayo ene. te manamAM ema thayuM ke A pAcho jaina dharma ApaNA gharamAM ? vahune pUchayuM ke A jaina dharma che ? tyAre e kahe, ApaNo vaiSNavadharma ane teya pAcho bALakRSNano dharma che. pachI e mane kahe che, 'lyo, A tamArA pustako pAchA ane A tamAro dharma pAcho ne tamAruM jJAneya tamane pAchuM.' tyAra pachI mArA manamAM ema AvyuM ke 'bhaI, eno upakAra mAno.' meM kahyuM, 'sAruM thajo, bhalA
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 jJAnI puruSa (bhAga-1) AdamI eNe rastAmAM, gaTaramAM nAkhI dIdhA hota, tene badale ahIMyA AvIne pustako pAchA ApI dIdhA. nahIM to ema pheMkI de to koNa nA kahe che ?" te "A jJAneya tamane A pAchuM ApyuM kahe che. zuM kahe che ? evuM che A jagata to ! praznakartA H have evuM nA kahe, dAdA. have koI nahIM kahetA hoya evI rIte. dAdAzrI : have to evuM nA kahe, paNa pahelAM AvuM kahI gayo. eTale badhA bhatrIjA-batrIjA pesI jAya paNa ame kahIe nahIM koIne. e to hisAbavALA, te cIkaNuM konI joDe hoya ? jenI joDe vadhAre rahevAnuM hoya tyAM ja cIkaNuM hoya ne ke cheTevALA joDe ? cheTe to badhe "jaya zrIkRSNa, jaya zrIkRSNa", jALIethI "jaya zrIkRSNa" karIe toya cAle. ane ahIM to ApaNe "jaya zrIkRSNa" kahIe ne, to kahe, "haM, rAte to AvuM karatA'tA ne atyAre pAchuM AvuM karo cho ?" e pAchuM rAtanI phAIla ughADI kare. te mUA DhAMkane have. jematema karI DhAMkI DhAMkIne kADha ne ahIMthI, paNa nA choDe. dAdAnI kharI oLakhANa nA paDI praznakartA enA chokarAMo to amerikAmAM dAdAnA ekadama parama bhakta thaI gayA'tA ne ? dAdAzrI : hA, juone ke A badhA chokarAo kevA dAdAmaya thaI gayA ! juone, nahIM to blaDa rilezana A prApta ja na thAya. e blaDa rilezana paNa bahAragAma rahevAthI keTalo badho vyavahAra sudharI gayo ! praznakartA : atyAre kahe che ke huM dAdAne mAnuM, paNa paMdara varasa pahelAM pUchayuM hoya to nA mAnuM. pelA muMbaInA mahAtmA emane amerikAmAM maLyA haze ne, emanI bAjumAM beThelA ne, tyAre e loko kahe ke "A dAdA bhagavAna to mArA kAkA sasarA thAya." pachI emaNe samaja pADI ke A tamArA kAkA sasarA
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] kuTuMba-pitarAI-bhatrIjA 331 che eTale tamane dAdAnI bahu oLakhANa nA paDI. loko emano bahu lAbha le che. dAdAzrI : ema ! praznakartA : dAdA, ame hau AvI paDyA, amAre tamane choDavA nathI have. dAdAzrI : nA, have tame zAnA choDo ? mahA puNyazALI cho. praznakartA A paga ame choDIe nahIM, dAdA. dAdAzrI : A chokarAo bahu puNyazALI ke A dAdAno emane lAbha maLe che. dAdA ghera beThA kaMIthI AvavAnA hoya ApaNe tyAM ? ghera beThA, koIne bolAvavAya nA javuM paDe. e puNya che ne, eka jAtanuM. puNya kharuM ne ? praznakartA: kharuM. dAdAzrI : haka, haka ApaNo. A avatAramAM kharA phAvI gayA, nahIM ? tamane lAge che evuM ? anaMta avatAranuM saravaiyuM vaLI gayuM ! sAmo paDagho na paDatA DAhyA thayA bhatrIjA eTale amane je sAmA thayA ne, bhatrIjAo ne badhA, e badhA DAhyA thayA have. kAraNa ke amAro sAmo paDagho nA paDe ne ! praznakartA : dAdA, vadhAre samajAvo ne ! dAdAzrI : ene zuddha ja joIe ame. eno doSa ja nathI evuM joIe, amAro ja doSa che evuM dekhAya. A dRSTi amArI rahe eTale pachI eno sAmo paDagho paDe nahIM. eTale ene sudharI ja gaye chUTako. jJAna nahotuM tyAre amane bhegA thayA temAM aDadhA sudharI gayA ane koI bagaDI gayA. loko kahetA'tA ke A tame bahAravaTiyA banAvo cho lokone.
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 jJAnI puruSa (bhAga-1) praznakartA : jJAna pahelAM ? dAdAzrI : hA, jJAna pahelAM. kAraNa ke tyAre mahIM eka guNa kharo. sahana karI levAno ke dayALu guNa kharo mahIM. koI paNa du:kha de, koI trAsa Ape to sahana karI levAnuM mAMhyomAMhya te. sagovahAlo, koI mitra hoya to ATalo guNa kharo e. eTale koI pAMca-dasa hajAra rUpiyA ghAlI gayo hoya, paNa dveSa nahIM enA mATe. eTale pachI loko mane zuM kahe ke tame ene sIdho nA karyo ane zikSA nA karI, te A have bahAravaTiyo thaI beTho che. zikSA karI hota to pAcho paDe. tyAre meM ene samaja pADI ke 'tamArI bhUla thAya che. mArAthI zikSA thaI zake ema nathI.' to kahe, 'kema nA thAya ?' meM kahyuM, 'A koI bhalo dayALu mANasa hoya, e koIne dhola mAre te kevI mAre ?' praznakartA H polI. dAdAzrI : polI mAre. tyAre pelA kahe, 'tethI A bahAraviTayA thayA. tame AmAM emane kazuM kahyuM nahIM !' meM kahyuM, 'e jo bahAravaTiyA thaI jAya to emane potAne nukasAna che. mArA maLavAthI emane potAne vadhu vega pakaDaze, tyAre pachI koI mAthAno maLI Avaze. te enA sAMdhA ja toDI nAkhaze. pachI aTakavAno to kharo ja ne ? aTakyA vagara rahe nahIM ne !'
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10] pragaTyA guNo nAnapaNathI [10.1] asAmAnya vyaktitva pahelethI asAmAnya thavAto vicAra praznakartA : Apane AvuM jJAna udayamAM AvyuM te pahelAM pUrvAzramamAM ApanuM vyaktitva, ApanA vicAro-samajaNa kevA hatA te jANavuM che. dAdAzrI : mane teramA varSe asAmAnya thavAno vicAra Avelo. A sAmAnya eTale zAkabhAjI. asAmAnya eTale sAmAnya mANasane je takalIpha paDe che, te asAmAnya mANasane koI takalIpha nA paDe. sAmAnya mANasa koIne helpa nA karI zake ane asAmAnya mANasa helpane mATe ja hoya. tethI tene jagata eksepTa (svIkAra) kare. praznakartA H asAmAnya mANasanI Dephinezana (vyAkhyA) zuM che ? : dAdAzrI : asAmAnya eTale jagatanA badhA lokone helpaphula thaI paDe, dareka jIvane helpaphula thaI paDe. amatho bIjo jIva aDe to eneya helpa thaI paDe. praznakartA : Ama to dareka vyakti koIne kaMI ne kaMI rIte helpa karato ja hoya che ne ?
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : pote karato ja nathI, prakRti karAve che. pote svataMtra thAya tyAre asAmAnya thAya. sAmAnya mANasa lAcArI hau anubhave. traNa dahADA bhUkhyo rAkhe to lAcArI hau anubhave. mATe asAmAnya thavuM. pachI potAnA sukhano pAra ja nA rahe. A to pote aTakI gayo che. atyAre to moTo mANasa jue eTale laghutAgraMthi utpanna thAya ne aMjAI jAya. alyA, e ja sAmAnya mANasa che, to tenAthI zuM aMjAvAnuM? na mAphaka AvyuM kapaTa, saraLatA pahelethI praznakartA H tamAro svabhAva kevo hato pahelethI ? dAdAzrI : mane nAnapaNathI ja jUTha-kapaTa, luccAI, corI, lobha vigerenuM dila ja nahotuM. mAre to nAnapaNathI ja A mana-vacana-kAyAnI ekatA. manamAM hoya te vANImAM ne vartanamAM AvI ja jAya. chatAM eka-be vakhata kapaTa thayeluM, paNa tenAthI mahIM bagaDyuM ne ! yAda karyuM ke zuM khAdheluM te AvuM thayeluM ! te pachI samajAyuM ke A kapaTa amArI prakRtine mAphaka nathI AvatuM ne choDI dIdheluM. paNa mane (mAInDa) jhAvAM mArelA, te tapAsa karI ke A koNa ? tyAre kahe, manane buddhi saporTa Ape che ane buddhine ahaMkAra saporTa Ape che. te mArAmAM nAnapaNamAM saraLatA, nirlepatA, niSkapaTapaNuM ane cAritra sAruM hatuM ne bIjuM amuka kharAba hatuM. ahaMkAra bahu bhAre hato. "aMbAlAlabhAI A cha akSarane badale "aMbAlAla' koI bole to bhAre ahaMkAra Ubho thato. duzmanono Akho deza saLagAvI mUkuM evo pAvara hato. e pAvara kevo hato ke jJAna nA thayuM hoya to nake laI jAya. bhagavAnanuMya sahana nA thAya, paNa amArAmAM saraLatA bahu suMdara hatI. mAjInA (ApelA) saMskAra suMdara hatA. amArAmAM badhI jAtanA roga bharelA. (jJAna) pachI ame nIrogI thayA. koIne DabalarUpa na thavuM praznakartA : te dAdA, Apa pahelethI saraLa eTale koIne DakhalarUpa na thAva ?
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.1] asAmAnya vyaktitva pahelethI 335 dAdAzrI : kokane DabalarUpa thAya, te ApaNane pahelI Dakhala paDe. mATe evA saraLa thaI jAva, ke koIne sahejeya Dakhala nA thAya, to tamane Dakhala nahIM thAya. evI rItanI prekTisa meM pahelethI mUkelI ane meM to nAnapaNathI e rIta mUkelI. kAraNa ke vaLI Dakhala karIne pAchA ApaNe DakhalarUpa thaI javuM. kapaTa-mamatA hatA ja nahIM praznakartA : dAdA, nAnapaNathI ApanAmAM kapaTa nahIM, to kapaTa ne kuTilatA eka ja ke alaga-alaga ? dAdAzrI : emAM che te kapaTa ane kaThoratA be bheguM thayeluM hoya, e kuTilatA thAya. have A badhA bIjA pakSavALA, je mAnatA hoya ne ene tamArI vAta karo e vAta mAnaze ja nahIM, kAraNa ke e saraLa ja nathI ne ! saraLa hoya to jyAM gayo hoya ne tyAM saraLa. ApaNe ahIM Avyo hoya to saraLa hoya to vAta eksepTa karaze, bIjAnI vAta hoya toya. bIjAnI vAta sAcI hoya to eksepTa kare, evo saraLa hovo joIe. amArAmAM mukhya guNa A hato nAnapaNathI, saraLa, kapaTano rasto ja nahIM bilakula. jUja, bahu jUja. ane mamatAnI aTakaNa nahIM, jUja. saMsAramAM moTA thavAnI IcchA kharI ! pahelAM hatI paNa e to badhuM dhULadhANI nIkaLyuM. eTale AmAM (dharmamAM) IcchA hatI nahIM, pUjAvAnI kAmanA nahIM. praznakartA: pUjAvAnI kAmanA AmAM nahIM ? dAdAzrI : nA, jarAya nahIM. bhIkha ja nahIM ne e jAtanI.
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.2] mamatA nahIM tyAM khau kharo paNa ghera na lai jauM mane nAnapaNamAMthI eka Teva evI ke koI cIja poTaluM bAMdhIne lAvavI nahIM. huM nAnapaNamAM bhAIbaMdho sAthe khetaromAM jato. bhAtabhAtanA cAritra (ramato ramato) karato. ame badhA pAMca-cha bhaIbaMdho vANiyA-pATIdAra badhAya, AkhuM amAruM sarkala jaIe vADImAM khetaramAM pharavA mATe. tyAM AgaLa che te mogarI ropI hoya, koInAmAM mULA ropyA hoya, koInA khetaramAM baTAkA ropyA hoya, variyALI karI hoya. pachI ame badhA mogarI hoya to mogarI khaIe ne eya jAtajAtanA mULA ne zakkariyA e badhuM khA khA kareluM. ane pachI badhA bAMdhI lAve ATaluM ATaluM, zAkanI corI karI lAve. paNa mane nAnapaNathI eka Teva bahu suMdara hatI, game tyAM laI jAya emanA khetaramAM. te jau kharo badhA joDe, paNa huM koI dahADoya ghare bAMdhI nA lAvuM. koI dahADo ghera kazuM lAvyo nathI. tyAM AgaLa mogarI khAdhI eTalI kharI, makAI hoya emanA khetaramAM to ekAda khauM kharo. tyAM ja khAto, bAkI huM hAthamAM jhAluM nahIM kazuM. amArA bhaIbaMdho kahe ke "paDIkuM to laI lo.' huM kahuM ke "nA, koI dahADo eka rIMgaNuMya nA lauM. huM aDuM nahIM koI dahADoya." pachI pelo mULa dhaNI hoya ne, te thoDuMka bAMdhIne ghera ApI jAya.
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.2] mamatA nahIM 337 mamatA nahIM tethI jagata dise eThavADA sama amArA amuka dhyeya bahu suMdara hatA. poMka khAvA gayelA bAjarIno. ApaNe tyAM bIjo zAno poMka hoya ? praznakartA : juvArano. dAdAzrI : e juvAranA poMkane daLIne ghI nAkhIne enuM peluM e banAve che. poMkiyuM ke evuM kazuM kahe che ene ? praznakartA : poMkiyo. dAdAzrI : te ATaluM baMdhAve, te badhA bhAIbaMdho laIne Ave. badhA lAlaca loko ! huM to tyAM khauM eTaluM ja. lokoya che te pachI ghera paNa ApatA. ATaluM ATaluM e khetaramAM peluM zAka baMdhAvaDAve ke lyo, bAMdhI jAva." mane kahe ke "amArA khetaramAM kAjunA badhA jhADa che, te kAju levA cAlo.' te badhAya mArA mitro pAzera-pAzera bAMdhI Ave, thelIo badhI. huM ATaluMya bAMdhI nA lAvuM, huM tyAM khAva eTaluM. A jagatano eMThavADo huM kyAM aDuM? e kAju hoya ke sonuM hoya, evuM bAMdhIne eMThavADo nahIM lAvavAno. amArAmAM mamatA nAmeya nahIM. aparigrahI pahelethI, lAlaca-lobha nahIM huM nAnapaNathI lAlacu nahIM. lAlaca ATalIya nahIM, koI dahADoya nahIM. tame Apo, ahIMthI baMdhAvo toya amAre kAmanuM nahIM. huM koNa, mArAthI levAtuM haze AvuM? poMka khAvA bolAve che to poMka khAIne jatA rahevAnuM paNa parigraha nahIM. mahIMthI game ja nahIM. koI vastu ghera nahIM lAvavAnI. bilakuleya lobha nahIM, janmathI ja lobha nahIM. bhale ahaMkAra hato. eTale ame poTalI kyAreya nA bAMdhIe. te pUrve evI te Aja sudhI poTalI bAMdhI nathI. e kaMIka pahelAMnA saMskAra badhA. pahelethI mamatAno svabhAva ja nahIM. koI vastu tame Apo to ahIM ne ahIM bIjAne ApI daIne huM cAlyo ja. ghera na laI jAu koI dahADoya. bAeya eka vAra mane kaheluM ke "bhaI, thoDIka cAkhavA jeTalIya
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338 jJAnI puruSa (bhAga-1) mogarI nA lAvyo?" meM kahyuM, "nA, e pAchI kyAM bhAMjagaDa karIe ? ApaNe tyAM khAvA jaIe chIe, levA jatA nathI." zuM kahyuM? praznakartA: khAvA jaIe chIe, levA nahIM. dAdAzrI : eTale saMgraha karavAnI Teva ja nahIM ne ! e bhAMjagaDa ja nahIM ne ! lobha nAmano guNa pahelethI ja nahIM, bilakula ! prakRti guNo bahu UMcA jovA maLe. mamatA to dekhAya ja nahIM. tame game evuM baMdhAvaDAvo to kahe, "nA bA, huM bAMdhIne hAthamAM nahIM laI jAu, ahIM khaIza kharo thoDuMka.' praznakartA: dAdA, ApanuM eTaluM badhuM cokhkhuM enA kAraNe A badhI parasattAo rileTivamAMya chUTI gaI. A je rileTivamAM ATalI badhI spaSTatA rahetI hatI tamane, te A guNone kAraNe ? dAdAzrI : mahIM guNo to kharA ne, tenA AdhAre. praznakartA : lAlaca nahIM eTale cokhkhuM dekhAya.
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.3] oblAIjiMga necara chetarAIne paNa pArakAMtA kAma karuM A to mAro nAnapaNano guNa hato te huM kahuM chuM, oNblAIjiMga necara. hA, mane oNblAIja karavAnuM game badhuM. huM nava varSano hato tyAre gharamAMthI mane zAka levA mokale, ke 'jA, zAka laI Ava." zAka levA jAu te mArkeTa cAra pharlAga dura. te gherathI zAka levA nIkaLuM ne amAruM makAna e phaLiyAmAM cheka chelle jevuM hatuM. raste jatA jatA pADozIone pUchato pUchato jauM ke huM zAka levA jau chuM, tamAre zAka lAvavuM che kaMI ? tamAre lAvavuM hoya to huM laI AvuM.' ema badhAne pUchuM. te mane ema thAya ke amArA ekalAnuM laI AvuM to to vakhata nakAmo jAya ane tethI bAjuvALA badhAne pUchI temanA zAkabhAjI paNa laI Avato. paisA-baisA to ApaNe hoya to ApIe, nahIM to e Ape. ane badhAnA paisAno hisAba rAkhato. kazo paisoya kADhI leto nahoto. UlaTo paisA umeruM, mAre mAthe Aropa nA Ave eTalA hAru. emanA manamAM zaMkA nA paDe eTale huM chetarAu. huM pAcho bhalo mANasa ne, te chetarAuM. chetarAu eTale pAchA gharanA paisA umerIne kAma karI ApuM. meM AkhI jiMdagI pArakAMne mATe ja kADhelI. mArA potAnA mATe koI dahADo kADhI nathI. mAre gherathI eka kAma karavAnuM kahyuM hoya ke A
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) posTakArDa nAkhI Avaje, to badhA AjubAjuvALAne pUchato AvuM ke 'bhaI, huM posTa oNphisa jau chuM, tamAre kaMI kAgaLa nAkhavAnA che ?" ko'kane kema karIne rAjI karuM emAM AnaMda 340 je kaMI kAma hoya te, bIjuM kaMI lAvavuM hoya to lAvI ApuM. kAraNa ke eka dhakkAmAM jeTalA kAma thAya eTalo ko'kano dhakko bace ne ! mAre dhakkA bhego dhakko thAya. eka dhakkAmAM cAra dhakkAnA kAma thAya. eya pUchatA pUchatA jaIe, zuM vAMdho paNa ? koI kahe, 'mane tArI para vizvAsa nathI Avato.' tyAre kahIe, 'bhaI, page lAgIe chIe.' paNa bIjAne vizvAsa Ave che tenuM to laI jaIe. eTale pahelethI oNblAIjiMga necara ! paNa mahIM mane AnaMda Ave emAM, mane e game, ko'kane kema karIne rAjI karuM, blAIja karuM e. oNblAIjiMga necara biginsa eTa homa (paropakAranI zarUAta gharathI karavI joIe). (khAlI) bahAra blAIjiMga karIe eno artha nahIM, ApaNe gherathI ja zarUAta karavI joIe. pADozamAM koIne oNblAIja karyA nA hoya ne bahAra oNblAIja kare. ane mAruM zuM jatuM rahyuM emAM? pelA badhA rAjI thAya ke A chokaro kevo DAhyo che ! letA chetarAyA te umeryA potAnA paisA praznakartA : eTale bIjAne AnaMda thAya te ja tamAro AnaMda ? dAdAzrI : huM terathI aDhAra varSano hato tyAre bhAdaraNa gAmathI vaDodare AvuM copaDI-bopaDI levA, tyAre amArA moTAbhAI ahIM AgaLa rahe. huM nAnI uMmarano hato toya huM vaDodarA AvuM tyAre AjubAjuvALA koI kahe, 'amAruM che te gaMjI paheraNa lAvajo, amAruM A lAvajo, amArI be caDDIo letA Avajo.' te pelA kahe, 'baMDI lAvajo mArI, ATaluM amAruM lAvajo.' koI kahe, 'mArI A TopI laI Avajo, ATalA naMbaranI.' mitrAcArI eTale kahe ne badhA ? te huM laI jau kharo, lAvuM kharo pAcho.
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.3] oblAIjiMga necara 341 te eka phero amArA bhAdaraNa gAmavALAe baMDI maMgAvelI. te vaDodarAthI baMDI lIdhI. huM to paMdara AnAmAM lAvyo'to. te huM baMDImAM eka Ano chetarAyo. te pachI eka jaNe mane kahyuM, "ahIM pelI dukAne cauda AnAmAM maLe che." have moDhe magAya nahIM enI pAse. eTale pachI cauda AnA laIza" kahyuM. nahIM to pachI enA manamAM ema thAya ke eka Ano AmaNe kADhI lIdho. ApaNe bhoLA mANasa, te chetarAIe ne pelo jANe ke have AmaNe ApI dIdhI vadhAre Ano. eTale te dahADethI huM Ano umerato'to. dukAtavALAne duHkha nA thAya eTale bhAvatAla nA karIe pAcho mAro svabhAva kevo ke jenI lArI AgaLa Ubho rahyo ane pUchayuM eTale ene tyAMthI ja lAvavAnuM. eka phero pUchayuM eTale pelo bhAva kahe eTale laI lau. e khaTapaTiyo hoya to vAMdho nahIM, ApaNane khaTapaTa AvaDe nahIM. tuM Ama kara, be AnA ochA kara evuM mane AvaDe nahIM. AvaDe eTaluM ja karIe ne ! e badhI kacakaca karavAnI nA game mane. pahelethI, mULathI ja AvuM. game nahIM A badhuM. pachI vadhatuM-ochuM hoya to nabhAvI levAnuM. mAro svabhAva kevo ke ene du:kha nA thAya eTalA mATe ene tyAMthI ja levAnuM. eTale huM mAro svabhAva samajuM. ane je lokoe bIjA joDe maMgAvelA, te sAta jagyAe pUchI pUchIne, badhAne apamAna karI karIne paNa laI Ave che. eTale huM jANuM ke A loko mArA karatA be Ane phera lAve evA che ane mArI pAse maMgAvyuM te mArA be AnA vadhAre javAnA che. je laI jAu temAM bAra AnAnuM gaMjIpharAka lAvyo houM, te emAM be AnA ochA lauM. kahyuM, ApaNe chetarAyA hoya ane ApaNe mAthe Aropa Ave. bIjI jagyAe dasa Ane maLatuM hoya, be Ane chetarAyA hoya ane pelAne vahema paDaze ke be AnA khAI gayA haze, enA karatA ApaNe be AnA ochA laI lo." mahIM ene zaMkA paDe evuM rAkhyuM nahIM. eTale pahelethI ja be AnA ochA leto. praznakartA: ApyA hoya enA karatA ?
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : hA, bAra AnA ApyA hoya to dasa AnA meM ApyA che' evuM ene kahuM. eTale huM darekamAM be-traNa AnA ochA ja leto. pelAne sastuM dekhADuM, eTale pelo kahe, 'sastuM lAvyA !' eTale koI vakhata to huM be AnA e ane eka Ano vadhArAno gharano umerIne pachI tyAM AgaLa ApuM. ema karIne traNa AnA bAda karIne huM pelAne rakama kahuM. kamizanano Aropa nA Ave te mATe umeratA 342 praznakartA : jJAna pahelAM paNa AvuM hovuM e eka alaukika vastu che ne ! dAdAzrI : evuM nAnapaNathI kareluM. eTale e ema nA kahe ke mArAmAM mizana kADhI gayA ! huM to dasa Ane lAvato hato ne bAra AnA ApyA, be AnA kADhI lIdhA. e mizanano loka mArI para Aropa kare eTalA mATe A traNa AnA kADhI nAkhyA. traNa AnA kADhI nAkhuM, be AnA nahIM. hA, kAraNa ke e jANe be AnA mizana kADhI lIdhuM. le, alyA, kamizana huM zIkhyo ja nathI mArI jAtathI... pAchA mArI joDevALA loko kahe ke 'kevA mANasa cho, AvuM te hoya ? ApaNe ApyA che bAra AnA, to bAra AnA levAmAM zuM vAMdho hato ?' meM kahyuM, 'nA bA, kAraNa ke bIjI jagyAe ApaNe chetarAyA hoya to ?' ApaNe bhalA mANasa ! manamAM ema jANuM ke huM to bhoLo chuM, vakhate pelAe eka-be AnA vadhAre lIdhA hoya to. eka to mane letA AvaDe nahIM, eno zuM artha ? game vakhANa ane 'ene duHkha ta thAya' e hetu Amane kyAM pahoMcI vaLAya, A jagatane ? ane vakhate be AnA umeryA te zuM khoTa gaI ? e vakhANe to kharA ne ! te bahu ochA bhAvathI lAvyA, bahu sAruM lAvyA. praznakartA : enA vakhANathI ApaNane zuM maLyuM emAM? dAdAzrI : Ama te vakhANa kare tyAre khabara paDe. vakhANa karatI
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.3 oNblAIjiMga necara 343 ghaDIe e je cA (kAna) maLe che ne, e cAnI kiMmata A cA karatA sArI hoya che. eTale mane e vakhANa bahu gamatA'tA. eTale huM umeruM paisA. mane to ene duHkha nA thAya e hetu hoya. paNa game te A rIte umerIne Apato'to. AvI nAnI Tevo badhI. A vAtonI jarUra ja nahIM ne ! paNa Aye helDiMga hoya che. A badhAM pagalA mane hempiMga thaI paDelA. eTale umerIne ApIe eTale kaleIma nahIM ne! no kaleIma ! ATha AnA mATe zaMkA kare te prema toDe evA loko pahelethI Avo cetIne cAluM, kAraNa ke pelo Aropa Ape te game nahIM. enA manamAM zaMkA paDe teya game nahIM. huM to be AnAnI cA pIvAnuM baMdha rAkhuM ane pachI be AnA AmAM ghAlI dauM. enA manamAM zaMkA nA paDe, evuM rAkhyuM. vagarakAmanI zaMkA A bicArAne! zaMkA paDe eTale prema tUTI gayo ne ! prema zuM rahyo ? zaMkA Ave to, mULa to zaMkA pAra vagaranI che ane pAcho eka zaMkAno huM umero karI ApuM. keTalI zaMkA hoya mANasane ? praznakartA : ghaNI. dAdAzrI : narI zaMkAmAM ja che. zaMkAmAMthI AgaLa AvatA ja nathI loko. ghaNI vakhata to mArAthI vadhAre nA apAyuM hoya ane eka rUpiyAnI cIja maLatI hoya, e poteya jANatA hoya lenArA sAmA, to mArI pAse bhAdaraNathI maMgAvyuM ke vaDodarA jAva cho to ATaluM laI Avajo. eno huM eka Ano mArA gharano umeruM ane paMdara AnAmAM e cIja lAvyo kahuM. e emanA manamAM zaMkA nA paDe eTalA hAru. vakhate mArA paisA bagADyA nathI ne kahe, "mahIM cA-pANI nathI pIdhA ne ?' emane zaMkA nA paDe ke mArA paisAmAM cA-pANI pI gayA. A eka ja Ano, vadhAre nahIM. ApaNe kaMI ochA pacAsa AnA umeravAnA che ? evuM eka Ano umerIne laI jato hato. praznakartA : dAdA, Apa kema ATaluM badhuM eDajasTamenTa letA hatA ?
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : A jIvo ThekANA vagaranA che ! ATha AnA mATe zaMkA UbhI kare, bAra varSanI oLakhANa hoya toya ! kevA che ? praznakartA : bAra varSanI oLakhANa hoya toya ATha AnA mATe zaMkA kare. dAdAzrI : ATha AnA mATe zaMkA UbhI kare, enA karatA ApaNe pahelethI cokhA rahIe. praznakartA : paNa ApaNe bIla ApI daIe ne ene. dAdAzrI : nA, nA, te dahADe koNa bIla rAkhatA'tA ? e lArIomAMthI mAla levAno, bIla koNa rAkhe te dahADe ? ane AnAAnAno hisAba gaNe. eka AnAno phAyado thAya eTalA hAru vaDodarAthI maMgAve. have mArA jevA svabhAvano, huM to chetarAu baLyuM ! eTale cAra-cha AnA, ATha AnA ochA laIne vastu Apato'to. tyAre kahe, "A to bahu sastI maLI." meM kahyuM, "hA, ghaNI sastI maLI." be rUpiyA mATe na thAya amAruM mana bhikhArI mAre to A joTo levA jau toya dareka dukAnadAra babbe rUpiyA vadhAre letA. "aMbAlAlabhAI AvyA, aMbAlAlabhAI AvyA" kahe ane huM vadhAre ApuMya kharo. meM kahyuM, "A Ane dAnata ja jyAre be rUpiyA vadhAre levAnI, uparathI mUo laI le tethI jo rAjI thato hoya to zuM vAMdho che ? enuM mana bhikhArI che, mAruM mana to bhikhArI nathI thayuM ne be rUpiyA mATe." evo svabhAva A to, jAya nahIM. A to svabhAva paDelA. mane to na phAve AvuM badhuM. vesTavo karyo besTa upayoga loko mATe praznakartA : dAdA, bIjI kaI rIte tame lokone madada karatA ? dAdAzrI : amAre bhAdaraNamAM makAnanI sAme amAro vADo hato. jema tamAre kampAunDa che ne, evuM amAre enAthI lagabhaga aDadhuM evuM
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.3] oblAIjiMga necara 345 kampAunDa hatuM. e kazuM vAparavAmAM letA nahotA eTale pachI huM emAM zAkabhAjI karato'to, nAno chokaro hato toya. e loko enI jagyAe zuM karatA'tA ? jagyA vaparAzamAM nA hoya ne, eTale gAmaDAmAM to bheMsonuM chANa ne khAtara ne badhuM nAkhe tyAM AgaLa. te pachI meM kahyuM, "mAre jagyA vAparavI che." eTale e lokoe badhuM uThAvI lIdhuM ane pachI meM dUdhiyA-bUdhiyA vAvavA mAMDyA. evuM badhuM mane game. phakta nizALamAM nA AvaDe. te eka bInA keTalAya velA phUTI nIkaLe ! te mAro hAtha evo ke bahu moTA moTA dUdhiyA thAya. te evA sarasa AvaDA AvaDA dUdhiyA thavA mAMDyA. pAne pAne dUdhiyA bese. ane makAIno DoDo to AvaDo AvaDo thAya. pahelAM khAtara-pANI puSkaLa ne badhA saMjoga bhegA thayA te sarasa thAya. te pachI huM toDIne badhA lokone ApI AvuM pAcho jaIne. te emane kAmamAM lAge tema ApuM. lokone to maphatanI cIja game ne !
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.8] mAra khAya tyAM tarata choDI de risAyA tAtapaNamAM eka vAra : praznakartA : Ape kahyuM ke ahaMkAra bahu bhAre hato, te koI divasa tamAruM dhAryuM na thAya to risAva kharA ? dAdAzrI : amane mULathI ADAI ochI. risAvAnI to Teva ja nahIM, nAnapaNathI ochI. mArA gharanA saMskAra ja evA eTale saraLatA. paNa eka-be phero nAnapaNamAM risAI joyeluM, pAMca-sAta varSe. te amArA sagAMvahAlAMnA chokarAM AvelA. te bAe kazuM ApyuM, te mane ochuM paDyuM. kaMI khAvAnI sArI cIja haze, te mane ochI maLI mArA pramANamAM. eTale pachI meM kahyuM, 'mAre nathI khAvuM' tyAre risAyo. eTale kaMI vastu mane ApavAnI kahe, mane ochI paDe eTale huM risAu. te pelI je vastu hatI te tyAM ne tyAM rahI gaI, pelA chokarAM khaIne jatA rahyA. mArI vastu tyAM ne tyAM rahI gaI. pachI e hatI teya ko'ka khAI gayuM. rAte huM khoLuM tyAre jaDe nahIM. meM kahyuM, 'peluM kaMI che ?" tyAre kahe, 'e khalAsa thaI gayuM bhaI.' tyAre meM kahyuM, 'hAya ! A to risAyAnI khoTa khAdhI ApaNe.' be roTalI khAvI ne chamakalA bahu, thoDuM khAvuM ne chamakalA bahu. evo khoTano dhaMdho na cAle, ApaNane na posAya. eTale pachI je Ape te laI lau.
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.4] mAra khAya tyAM tarata choDI de 347 praznakartA : pachI dAdA, je maLe e laI lo ? je Ape e laI lo tame? dAdAzrI : anukULa Ave to laIe ne nA anukULa Ave to rahevA daIe. risAvA-karavAnuM nahIM. eTale meM hisAba kADhI nAkhelo ke AmAM khoTa che badhI, A khoTanA ja dhaMdhA. mATe mAre pharI risAvuM nathI. bhAbhIne dUdha kema vadhAre, te pAchA risAyA huM toya pAcho eka phero risAyo hato, daseka varSanI uMmare. praznakartA : e peluM divALIbA joDe dUdha mATe thayuM tuM ne. bA joDe dUdhanI bhAMjagaDa thaI'tI ne ke mane pAzera, emane pAzera, sarakhuM nahIM. dAdAzrI : hA, te bhAbhI agiyAra varasanA ane huM dasa varasano. pachI che te e AvyA eTale mAre muzkelI UbhI thaI. mArA dUdhamAMthI mane ochuM maLavA mAMDyuM, bhAga paDavA mAMDyo ne ? te dahADe to eka paisAmAM acchera (ardhazera) dUdha AvatuM hatuM, be paisAmAM ratala. te eka paisAnuM huM pIto hato ne eka paisAnuM e. bhAbhInuM ne mAruM enuM dUdha sarakhuM hatuM, acchera. eka phero ane rAtanA vALuM karavA beThA tyAre mArI bAe bhAbhIne vadhAre dUdha ApyuM ne mane ochuM ApyuM. te pachI mane mahIM dveSa Avyo bA upara ke "bA, tame AvuM karo ?" eTale to jhaghaDo karyo. bAne meM kahyuM, "mane AvuM zuM karavA ochuM Apo cho? mAre to AvuM nA cAle. huM to mAruM dUdha juduM lAvIza." eTale bIjI jagyAe bheMsavALAne tyAMthI dUdha laI AvavAnuM, te vecAtuM lAvato'to. emanuM bIjuM koI ApI jatuM ne huM jAte laI Avato. te huM mAruM eka accheranI loTI dITha laI AvuM. toya A mArA bA che te amArA bhAbhIne vadhAre Ape mArA karatA. emanA vADakAmAM jou to vadhAre hoya, emAM mane mahIM baLatarA thAya. pachI meM kahyuM, "have dUdha vadhAre lAvavAno chuM. mArA mATe, to bA kahe che, "evuM kema kare che ? sarakhuM dUdha pIvAya." tyAre meM kahyuM, "bA,
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 jJAnI puruSa (bhAga-1) AvuM kema ? huM tamAro chokaro thau ane A vahu, A to kAle bIjI vahu lAvIe. chokaro bIjo kyAMthI AvavAno che ? AvuM kema karo cho ? vahu to marI jAya to bIjI lAvIzuM." evI amArI mAnyatA, amArA kSatriya lokonI. tyAre huM kaMI pharI AvavAno chuM ?" evuM kahyuM. A to vahu thaIne AvelA. te tame beune sarakhuM Apo cho, paNa mane thoDuM vadhAre maLavuM joIe. enI mAM ahIM nathI, te ene rAjI rAkhavI paDe bAne huM zuM kaheto hato ? "mane ne bhAbhIne sarakhA gaNo cho tame bA? bhAbhIne acchera dUdha, te maneya acchera dUdha Apo cho ? ene ochuM Apo." mAre acchera rahevA devuM hatuM, mAre vadhAravuM nahotuM paNa bhAbhIne ochuM karo, doDha pAzera karo. tyAre mane kahe, 'tArI mA to huM ahIM chuM ane enI mA ahIM nathI eTale ene mA vagara sUnuM lAge che. mA vagara te ahIM rahe che ne, eTale ene rAjI rAkhavI paDe. pArakAM gharanI choDI ApaNe ahIM AvI te vadhAre sAcavavI paDe. ene khoTuM lAge bicArIne, ene duHkha thAya. eTale sarakhuM ApavuM paDe." te mArI ghare ja sAsu thayelA joyelA meM. sAsuno vyavahAra kevo hoya te meM mArI ghare ja joyelo. meM joyA ke sAsu AvA hovA joIe, chokarA karatA vahune vadhAre game ! risAyelo khoLe risponsa e vAta samajavA jevI hoya paNa juo ne, nAnI uMmarano eTale samajaNa nA paDI. bA mane samajAva samajAva kare, ziMgaDA mAra mAra kare toya paNa mAre meLa paDe nahIM. te tyAre ADo thayo, risAyo, meM dUdha nA pIdhuM. meM kahyuM, 'nathI pIvuM mAre." pachI te eno koIe risponsa Apyo nahIM barobara, jevo joIe evo risponsa kazo maLyo nahIM. e risAyelo risponsa khoLe paNa ene
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.4] mAra khAya tyAM tarata choDI de 349 koI vakhata pUchanAra nAye maLe. te pachI koI pUchanAra nA maLyuM ane sAMja thaI gaI. hA, risAyelo te pachI mane nA bolAvyo. tyAre meM kahyuM, "A to koI have manAvatuM nathI. pachI mArI meLe jaIne besI gayo. meM kahyuM, mAre to dUdha ne roTalo khAvo che, bhUkha lAgI che. te emaNe ApyuM. e to taiyAra ja hoya ne ! risAya tenuM jAya. e badhuM taiyAra ja hoya che, UlaTAnuM risAyo eTalo vakhata jatuM rahe. pachI pAchuM Ave. te eka phero risponsa nA Apyo eTale meM laI lIdhuM. hisAbe jaDI mAtra khoTa te pachI meM te divase zuM zuM gayuM eno hisAba kADhyo. te divase savAranuM dUdha to gayuM, ApaNe rahI gayA. A to UlaTuM baporanuMya gayuM. baporano lAbha hato te khoyo UlaTo ane sAMje hatA tenA te pAchA. manAyA tyAre UlaTuM nukasAna gayuM. te meM khoLI kADhyuM. te pachI jyAre risAune tyAre e vastu khAvAnI to UDI jAya paNa pachI enI asareya UDI jAya. te pachI huM tapAsa karuM, "mane zuM maLyuM ?" te kazuM nA maLyuM. praznakartA: khoTa gaI. dAdAzrI : khoTa gaI UlaTI. praznakartA : zuM khoTa gayelI tamane ? dAdAzrI : khoTa to ApaNane ja gaI ne ! "dUdhane tarachoDIne mUo jato rahyo" kahe che. zuM kahe che ? praznakartA : tarachoDIne jato rahyo. dAdAzrI : pachI mArI bhAbhIne kahe che, "le, have zuM karIzuM? tuM pI jA." eTale UlaTuM ene vadhAre pAyuM. bhAbhI ne mAre sarakhuM nathI joItuM, vadhAre joItuM'tuM potAne, te pelIne vadhAre pAyuM. evuM gAMDapaNa na thavuM joIe. te dahADe to mAruM dUdha gayuM. meM kahyuM, "bIje divase savAramAM
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 jJAnI puruSa (bhAga-1) Dabala maLaze, te enuM e ja maLyuM. A zuM thayuM?" tyAre khoTa gaI. mATe pharI khoTa jAya evo dhaMdho ja nA karavo. risAvAnuM ja nahIM ne ! dUdha pIdhA pachI risAvuM. eTale nAnapaNathI samajI gayo ke A risAvuM eTale khoTa javAno dhaMdho. eTale khoTano dhaMdho baMdha karI dIdho, ADuM thavuM nahIM. khoTa lAgatA risAvAnuM thayuM baMdha praznakartA rIsa e ADAI kahevAya? dAdAzrI : tyAre e ADAI ja kahevAya ne ! ApaNe haThe caDhIe mAruM dUdha ATaluM ochuM kema ?" are melane pULo, pI le ne. pharIvAra Apaze. eTale eka phero ADo thayo, te pachI khoTa gaI. eTale meM kahyuM, "have pharI ADuM thavuM nathI." nahIM to tyAre badhA kahe, "rahevA do tyAre ene !' te pachI evuM ja thAya ne ! eTale tyArathI pachI risAvAnuM baMdha karyuM. have koI bAbatamAM risAvuM nahIM. pachI risAyA ja nathI ane koInI joDe. nA phAvatuM hoya toya paNa risAvuM nahIM. pharI bolAve ke ThaMDo jamavA, to huM tarata jauM. pharI pastAvo karavo ja paDe evI sisTama praznakartA : Ape kahyuM ne ke dUdha amAruM gayuM risAyA tethI, te kaI uMmare? dAdAzrI : te nava-dasa varSanI uMmare. praznakartA: paNa dAdA, nava-dasa varSanI uMmare ameya evI rIte dUdha gumAvyA hatA. te amaneya khoTa paDe pelI peTanI, eTale ema to thAya ke A khoTa gaI, paNa toya ame risAvAnuM cAlu rAkhyuM ne tame baMdha kevI rIte karI dIdhuM ? dAdAzrI : meM eka phero pastAvo karavo paDe, pharI pastAvo na karavo paDe evI sisTama rAkhelI. jeno pastAvo karavAmAM Avyo, te pharI pastAvo thAya evuM na karavuM. praznakartA : dAdA, ahIMyA to vyavahAramAM ripITeDalI (vAraMvAra) karyA ja kare.
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.4] mAra khAya tyAM tarata choDI de 351 dAdAzrI : paNa zuM thAya te have ? mane A nahotuM gamatuM AvuM ke samajyA vagara pagalA mUkIe ne pachI pastAIe. vAre ghaDIe pastAvo karavo, e kaMI rIta che ? risAyo toya mAruM potAnuM mApa nIkaLI gayuM ke khoTa kone gaI ? e jaDyuM ne mane. mATe e dabaDAvavAnI sisTama ja choDI do, trAguM karavAnI. risAvuM eTale trAguM karavuM. risAyelA mATe nA UbhuM rahe jagata praznakartA H A khoTane tarata oLakhI, e to vANiyA buddhi thaIne? dAdAzrI : e to evuM kaMI nahIM. vANiyA buddhi eTale vicArazIla buddhi kahevAya, DahApaNavALI buddhi kahevAya. khoTane oLakhe, pachI pharI khoTa nA khAya ne ! te kharo buddhizALI koIthIya risAI nahIM. risAya eTale khoTa jAya. tame eka dahADo risAIne rAtre dhamapachADA karIne nA khAva to pachI badhA zuM kare ? badhA jAgatA rahe ? vakhata thAya eTale badhAya UMghI jAya. eTale khoTa tamane jAya. A risAvuM to tane A je AnaMda Avato hoya teya jato rahe. zuM risAmaNA ne manAmaNA pAchA ? ane manAveya koNa baLyuM? A to jamavAnuM thAya eTale kahe, "kAkA, cAlo jamavA, jamavA heMDone ! tyAM AgaLa jamavAnuM taiyAra thaI gayuM che, badhA besI rahyA che." tyAre pelA kahe, "nA, atyAre jamavA nathI AvavAno, jAva." te pelA loko eka-be vakhata vinaMtI kare, pachI ? pachI Tebala para jamavAnuM to cAlu thaI ja jAya ne! jagata to cAlyA ja karavAnuM. jagata kaMI UbhuM rahe thoDIvAra ? tame risAva to gADI kaMI risAyelAne manAvavA Ave ? vAta samajavAnI jarUra che. sAheba, jAnavALA UbhA rahe ? praznakartA: nA, koI nA UbhA rahe. dAdAzrI : jAnavALA chokaro paiNAvavA jatA hoya, tame risAyA hoya, te tamArA hAru besI rahe be dahADA ? nA rahe. evuM A jagata !
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ 352 jJAnI puruSa (bhAga-1) saravaiye vepAra che khoTato eTale eka-be pherA nAnapaNamAM risAI joyeluM, paNa emAM khoTa gayelI. eTale tyArathI meM risAvAnuM choDI dIdheluM. meM saravaiyuM kADhI joyuM ke risAvAmAM tadana khoTa che, e vepAra ja tadana khoTano che. eTale pachI kyAreya paNa risAvuM nahIM, evuM nakkI ja kareluM. koI ApaNane game te kare toya risAvuM nahIM. kAraNa ke e bahu khoTavALI vastu che. bahu moTuM nukasAna che A to. have che te tame gALo do toya huM tamane vinayathI bolAvuM. tame gALo do ane huM vinayathI bolAvuM, ApaNA beno dharma Avo hoya. kAraNa huM jANuM ke tamArAmAM nabaLAI hoya ja ane jo mArAmAM nabaLAI hoya to pachI jJAnI zeno ? gALo sAme huM gALo dau agara risAu to jJAnI zeno ? risAvAya nahIM, eksepTa karavuM joIe.
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.5] jAyuM jagata polaMpola joI pokanI banAvaTa praznakartA: Apa jagatane oNjharva (nirIkSaNa) bahu karatA, te zuM oNkjharva karatA? dAdAzrI : huM nAno hato dasa-bAra varSano, tyAre amArA kuTuMbamAM eka bhaI marI gayelA. te mArA kAkAnA dIkarA ne e badhA AgaLa oDhIne beThelA ane poka melI e lokoe tobadhA emanA bhaIoe poka melI. te poka melI kevI rIte ? mAthe ATale sudhI oDhADeluM. kheMce ahIM (moDhA) sudhI eTale moTuM dekhAya nahIM, AMkha dekhAya nahIM. mahIM zuM karI rahyA che, e poka melI rahyA che ke reDiyo vagADI rahyA che, ApaNane khabara paDe nahIM. eTale Ama eka bhAIe poka melI ane "o mArA bhAI re' karIne evI bUma pADI, te koNa jANe zuM IlekTrisiTI, te mArI AMkhamAMthI pANI nIkaLavA mAMDyuM. ema ne ema AgaLa lUgaDuM kheMcyA sivAya. evo avAja Avyo, te evo viSAdarasa utpanna thAya evuM bolyo. te mArI AMkhamAMthI pANI AvI gayA. eTale pachI mane thayuM ke atyAre huM ATaluM raDyo to A keTaluM raDyA haze? pachI pelA je bhAIe poka melI hatI ke, te eNe moTuM ughADyuM to kazuMya nA maLe, baLyuM ! meM kahyuM, "A keTalo dago de che !" dago pakaDyo !
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 jJAnI puruSa (bhAga-1) meM eka paiDA kAkA hatA tene pUchayuM, "tamane raDavuM nA AvyuM ?" tyAre kahe, e to poka melavI paDe ! lokone zI rIte khabara paDe ke Amane tyAM marI gayA evuM ? eTale poka melavAnI !" te Ama pokeya mele evA che ! badhI jAtanA loko ! emanA avAja uparathI ApaNane lAge ke bahu ja raDe che A ! ane AgaLa peluM lUgaDuM kheMceluM ne, eTale bahu pAkA loko ! te avAja sarasa kADhe ema, banAvaTa kare evI. bhoLA dilanA te pahelAM mAnyuM sAyuM pahelAM to bahu kANa-mokANa ne mAra-tophAna karyA karatA'tA. te dahADe kUTavAnA bahu rivAjo hatA. jo koI marI gayuM hoya ne, te paccIsa-paccIsa bairAM AvIne chAtIo kUTa kUTa kare. te UMcA thaI thaIne bairAMo kude, te e dhabaka, dhabaka, dhabaka, dhabaka, dhabAka. emanA avAja uparathI ApaNane lAge ke A strIo potAnI chAtI toDI nAkhaze. ApaNe to bhoLA dilanA mANasa, mane ema lAgyuM ke A baIo marI jaze bicArI Ama karIne. eTale mane to bahu duHkha thavA mAMDyuM. meM kahyuM, 'ATaluM badhuM duHkha ! A lokone keTaluM badhuM duHkha paDatuM haze !' Ama chAtI DhAMkIne pachI te kUTe, Ama Ama Ama avAja kare. mane thayuM ke A to pachI chAtI tUTI jAya ! ane te avAja moTo moTo avAja saMbhaLAya ne ! A kaI jAtanA ApaNA vicAro ne A kaI jAtanuM? eTale pachI huM to tapAsa karavA gayo. meM to pachI mahIM koI eka-be jaNa sArA hoya ne, tene kahyuM, "A zuM karavA Ama karo cho ? A loko AmAM koI pAchA AvavAnA che ?" nAno hato toya manamAM evuM thAya. te e badhAne thAya ne ? enA dhaNI marI gayA hoya to nA thAya ? laukki vyavahAramAM zodhI kADhI nATakIya banAvaTa huM nAno ne, te mane mahIM bahu lAgaNI thAya. huM to jevuM dekhuM evuM sAcuM mAnuM. kAraNa ke mane buddhinI kaMI lAMbI paDI nahotI. mane hArTanI bahu paDelI, eTale hArTilI svabhAva. te AvuM dekhuM to mahIM kaMInuM
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.5] jANyuM jagata polaMpola 355 kaMI thaI jAya ! eTale badhA kUTI AvyA pachI meM to jaIne dhIme rahIne eka gorANIne pUchayuM, 'tame A chAtI zuM karavA toDI nAkho cho ? A tamArI chAtI, te AmAM roga thAya badhA A to ! duHkha thAya A to !" tyAre gorANI kahe, "tane samajaNa nA paDe." meM kahyuM, "zuM che ? chAtImAM nathI ThokatA ?' tyAre kahe, "jenA marI gayA hoya ne, te ekalI kUTe. bIjA badhA to Ama hAtha athADe Ama. aMdara nA aDe ene, chAtImAM nA aDe. eTale avAja moTo kare." pachI meM kahyuM, "A tamane badhAne zI rIte raDavuM Ave che ? te kono chokaro ? koNa marI gayuM ne tamane raDavuM zenuM Ave che ?" tyAre kahe, "e to sahu sahunA gharanuM saMbhArIne raDe." ene ghera bAbo marI gayo te saMbhArIne raDe, pelAne dhaNI marI gayo hoya te saMbhArIne raDe, Amane koI raDatA nathI, tyAre mane phoDa paDyo. meM kahyuM, "ohoho ! tyAre to A loko pAkA che ! haju huM kAco chuM." A badhuM nATaka ja judI jAtanuM che have. eTale AmAMthI huM khasI gayo pachI. A badhuM pola che. eTale sAcA dilathI raDe bicArA. kAraNa ke sAmAne raDato dekhIe to ApaNane raDavuM Ave ja svAbhAvika rIte. A to badhuM poluM jagata che ! A to badhI kaLA che ! pachI meM kahyuM, "A sAcuM nahIM ?" tyAre kahe, "nA, Ane laukika kahevAya, laukika." meM jANyuM, to have tamArI vepArI peDhI kahevAya. kaI jAtanI kaMpanI A ? InDiyana pajhala, na pahoMcI vaLe phorenavALA nAno hato paNa jijJAsA bahu jANavAnI, te evA dagA khoLIkhoLIne zodhakhoLa karI tyAra pachI. tyAM AgaLa jaIne joI Avyo'to Ama karatA'tA e ! te huM jANuM ke A poluM sAMbeluM vAgyuM ! A sAMbeluM nakkara nahIM, poluM sAMbeluM. kAMI khAMDavAmAM kAma lAge poluM sAMbeluM ? evI vAta thaI che A ! huM to badhe joI Avelo chuM. poluM vAgyuMne. mULa hAthano ja avAja ane poluM lAge eTale kahI dIdhuM pachI. tyAre poluM to posAtuM haze mUA ? tyAre mane kahe che, "tame jANatA nahotA poluM hoya che evuM?" bahu pAkA loko, te ATale sudhI lUgaDuM kheMceluM ne avAja sarasa kADhe ema, evI banAvaTa kare ! paNa te dhIme dhIme joIne
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3pa6 jJAnI puruSa (bhAga-1) zIkhI gayo. tyArathI samajI gayelo ke A jagatamAM vicArIne UtaravA jevuM che. A pagathiyA UtaravA jevA nathI, A jokhamakAraka che. A jokhamavALuM jagata che ne? kAcI mAyA nathI, InDiyana che A to ! phorenavALA to A pajhalamAM ja mUkAI jAya ke A InDiyana pajhala kaI jAtanuM? kUTe chAtI, paNa chAtIne vAge nahIM. amArA dezanuM pajhala to juo ! A InDiyana pajhalane bIjA koI saoNlva nA karI zake ! tyAMnA pajhala ApaNe saoNlva karI zakIe, ApaNuM pajhala e saoNlva nA karI zake. laukki rIte sAcuM paNa thaI gayo durupayoga praznakartA : dAdA, zA mATe AvI banAvaTa ApaNe karatA hoIzuM? dAdAzrI : have mANasa marI jAya tyAre zA hAru raDe che ? tyAre kahe, "enA taraphano moha hato te ogaLI gayo." have to evuM kahe che, "alyA, raDavA dyo, raDavA dyo... mUA ! raDavA de ema. DacUro bharAze emane." eTale ApaNA loka pachI bhegA thaIne raDAvaDAve. have eno thaI gayo durupayoga ! pachI have raDAya raDAya ja kare che ! ene thoDoka ja vakhata raDAvI devAnuM. tene pachI A loko kANa ne mokANa badhuM cAlyuM pachI ! have zuM thAya che? chAtIo kUTavAnI. paNa A zAnA hAru chAtIo kUTo cho mUA ? A laukika che. enuM nAmeya ApaNe koIne pUchIe ke "zuM karavA javAnuM che ?" tyAre kahe, "laukika karavA javAnuM che. laukika eTale banAvaTa. pelo sAcuM raDato hoya ne ApaNe to jUThuM paNa raDavuM paDe ne ? raDavuM nA paDe ? ahIM loko Ave tyAre mahIM sAcuM raDe, mahIM jUThuMya raDe, paNa badhA besatA hatA ne tyAre laukika kahevAya. chatAM laukika rIte e sAcuMya che, karekTa bAya rileTiva yU poInTa ane alaukika eTale riyala sAcuM. pola bahAra nathI paDatI, tethI laukika cAlyA kare alaukika to vAta ja judI hoya ne ! ane laukikamAM to AgaLa
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.5] jANyuM jagata polaMpola 357 lUgaDuM kheMcI ane pachI pAnanuM dAbavuM (DUco dAbI rAkhelo) mahIM ghAleluM hoya te cAlyA kare. pola bahAra paDI jAya to loka samajI jAya badhA. lokone to A pola mAlama nathI paDatI ne, eTale A jagata cAlyA ja karavAnuM. praznakartA: samaje to badhAya che ke AvuM nATaka karuM chuM. dAdAzrI : nA, badhA samaje nahIM e to. praznakartA: karanAro samaje nahIM ke pote guno kare che te ? dAdAzrI : nA, samaje to to potAne ghera Ave ne toya "Ama Ama" kare, paNa potAne ghera chAtI toDI nAkhe che mUo. mATe samajatA nathI. laukika eTale laukika, phakta laukika kyAre nathI karatA ? jyAre potAno deha chUTe tyAre laukika nathI karatA. potAno deha choDe tyAre raDavAnuM nahIM, karavAnuM nahIM, kazuMye nahIM. te ghaDIe karatA haze ? pArako chUTe tyAre kare che ane potAne deha hoya to kazuMya nahIM. potAnA deha vakhate koI raDe che? praznakartA: raDavAnuM rahyuM nahIM ene. dAdAzrI : are, raDanAro ja jato rahyo ne, koNa raDanAra rahyuM have ? AkhI duniyA lauki, mATe aloki tarapha jAva praznakartA : dAdA, paNa meM evuM joyuM che ke jene saguM nikaTanuM hoya, e chAtIne aDADe che ane enuM to lohI badhuM kALuM kALuM thaI jAya che. dAdAzrI : e che te tadana nikaTatA, paNa bIjA badhAya to pAchA raDe che, sAcuM raDe che, paNa te emanA sagAMne saMbhArIne raDe che. e pAchuM saMbhArIne raDe che, te ajAyabI che ne ! bhUtakALane A loko vartamAnakALamAM lAve che ! InDiyano dhanya che tamane ! bhUtakALane vartamAnakALamAM lAve che ne, e prayoga dekhADe che. ApaNane ! are, badhuM ApaNe jANIe nahIM ane pachI jyAre ApaNe samajatA
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 jJAnI puruSa (bhAga-1) thaIe chIe, tyAre ApaNane zabda rUpe mAlama paDe che ke A to laukika che. laukika eTale zuM? uparacoTiyuM. kevuM ? suparaphyuasa. A to samAjanI aMdara ja saDI gayuM che. zuM thayuM che ? samAjanuM baMdhAraNa rahyuM nathI ane samAjamAM saDo, be bAjunuM kema posAya ? kAM to baMdhAraNa hovuM joIe, nahIM to jo saDo hoya to pheMkI do ne e samAjane, A samAja nA joIe. je makAna jIrNa thaI gayA, ene pADI nAkho ne ahIMthI. A duniyA ja AkhI laukika che, ApaNe alaukika tarapha heMDo. AmAM phasAIzuM, to mAryA gayA jANo. ane anaMta avatAranI A bhAMjagaDo ! te nAnapaNathI ja mane A avaLuM lAgatuM. marI gayo tenuM nahIM paNa potAnA svArthanuM rahe are ! keTalIka vAra to, jeno dhaNI marI gayo te bairI zuM karavA raDe che ? tyAre kahe, e enA manamAM ema raDe che ke A mUo mane paiNyo ane pachI kaMI mUkI gayo nahIM ne have mAre ekalIne rakhaDI maravAnuM thayuM. e enA du:khane raDe che, pelo marI gayo tene raDatI nathI. potapotAnA du:khothI raDe che, marI jAya ene raDatA nathI. badhe svArthanI sagAI che A badhI. A mANasa marI gayA pachI svArthanuM raDe che. ane koI kahe, "huM premathI raDuM chuM,' to eno premano svArtha che. prema enuM nAma kahevAya ke jIve-mare toya prema rahI zake che. eTale A badhuM svArthanuM raDe che. te e gayA pachI raDe. nahIM to jo kharuM raDavuM AvatuM hoya ne, to pahelethI raDavuM Ave ke have zuM thaze mAruM ? chetarAIne jagatanI pola pakaDato gayo huM chetarAyelo pahelAM, bhoLo-bhalo mANasa ! chetarAyelo pachI mArA khaI samajI gayelo. te chetarAI-chetarAIne jagatanI pola pakaDato gayo. ane pola tene 'pola' kahyuM, nathI pola tene 'pola nathI kahyuM. A badhuM nATaka ja che khAlI. mahIM polaMpola nathI ? A jagatanI badhI pola huM joI Avelo, kAraNa ke huM sAco
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.5] jANyuM jagata polaMpola 359 puruSa hato. mane AvuM laukika nA phAve. AvuM laukika te phAvatuM haze ? raDavuM eTale raDavAnuM ja Ave. paNa pachI meM joyuM ke A poluM jagata che. A kaMI sAco vepAra che ? tamane kevo lAge che ? tyAre A khoToya nathI. A to laukika che. ApaNe evuM laukika karavAnuM. laukika eTale jevo vyavahAra ApaNI joDe loko kare, evo ApaNeya karavAno. tamane e laukika game ? ene laukika kahe che ne ? emAM koI kAcA hoya to mAryo ja jAya, paNa laukikamAM to ene bIje dahADe koIka guru zikhavADanAra maLI Ave ke "AvI rIte thatuM haze ? jo AvI rIte karAya." eTale pelo pharI evI bhUla nA kare. eTale Ama chAtIe mAre kharA, ApaNane evuM dekhAya, paNa vAge nahIM ene ! laukika eTale vyavahAra. saba rotA hai to ApaNe paNa rovAnuM, paNa raDyA vagara rovAnuM, raDavAnuM nahIM. A laukikamAM badhI samaja paDe che, paNa AmAM samaja paDatI nathI. AmAM sAcesAcuM raDe che ! praznakartA : dAdA, e dasamAM varSanI vAta pachI tame eMsI varSa sudhImAM keTalI vakhata raDyA ? dAdAzrI : raDAya to kharuM, amuka sTeje pAchuM raDAya ane pachI baMdha thatuM gayuM. e to bA marI gayA tyAre raDyo to AvI rIte, kAraNa ke e jo na raDuM ne, to mahIM DUmo bharAya ne duHkhI thavAya. eTale jANIne raDelo. mahIM je mArApaNAnA paramANu bharAI rahyA che, te mArApaNuM Aje lephTa thaI (chUTI) jAya che. eTale enuM pANI thaI jAya che ne e pANI mahIMthI bahAra nIkaLI jAya che. nahIM to chAtIe DacUro bharAya, ke "mAruM mAruM. mArI bA, mArI bA." jAya jamAInI kANamAM paNa na choDe svAda praznakartA AvI jagatanI pola joyelI hoya tevA bIjA anubhava kaho ne, dAdA. dAdAzrI : huM bAvIsa-trevIsa varSano hato tyAre ahIM vaDodarA
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 jJAnI puruSa (bhAga-1) pAse che te vizvAmitrInuM sTezana, nAnuM phalega sTezana A nAnI gADInuM tyAM gayelo hato, oLakhANavALA AvavAnA hatA eTale. huM sTezana para emane maLavA gayo'to. te pachI sTezana para beThA beThA vakhata thayo ne sADA agiyAra-bAra thayA hatA, te jenA jamAI opha thaI gayA'tA ne, te bhAI bhAdaraNa javAnA hatA. mArA manamAM ema ke emanA jamAI marI gayA che eTale bahu duHkha thatuM haze, te ApaNe emane maLavuM nathI. emane maLIe to emane duHkha thAya, eTale ApaNe nathI maLavuM. huM mArA manamAM AvuM gabharAto hato ane pachI to e ja bhegA thayA. te Ama phALiyuM bAMdhIne beThelA, peluM jamAI opha thaI gayelA eTale. nahIM to pAghaDI ghAle, te huM maLyo tyAre e eka hAthamAM DhebaruM ane eka hAthamAM athANuM jarA ne peluM maracuM khAtA'tA. "mUo, A Doso jamAI marI gayA che ne maracuM to choDato nathI. e nirAMte cAve che DhebaruM !" "pUjAlAlanI kANamAM jAu chuM" kahe che. pUjAlAla emanA jamAI thAya ane A sasarA zuM bole che ? eka hAthamAM DhebaruM ane enI mAthe Ama athANuM khAtA jAya che ne mane kahe che ke "pUjAlAlanI kANamAM jAuM chuM." eTale mane ajAyabI lAgI. meM phoTo joyo. mane kahe che, "pUjAlAla marI gayA." kahyuM, "AvI mazkarI karI ! DhebaruM ne athANuM hAthamAM !" praznakartA : dAdA, tame je kaho cho ne, tyAre Ama piksara jotA hoya evuM lAge ! dAdAzrI : pikyara UbhuM thAya tenI bahu majA Ave, badhAne nA thAya. paNa e Ama Ama athANuM kheMce ane DhebaruM khAtA jAya ne cAvatA jAya pAchA. eTale huM nAno hato toya mane ema thayuM ke baLyuM, A emanA sasarA thaIne A zuM bolI rahyA che ! uparathI pAchA athANuM Ama Ama karIne cAle che ! "mUA, choDane athANuM, Ajano dahADo pAMsaro mara ne !" paNa nA mare A loko to ! kANamAM jAva cho to athANuM zA hAru khAva cho have ? be DhebarA khAIne pANI pI lo ne ! to kahe, "nA, athANuM khAvuM paDe. be DhebarA khAIne pANI pIve to nA
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.5] jANyuM jagata polaMpola 361 cAle." meM kahyuM, 'baLI, tamArI kANa AvI ne AvI !! kharI mazkarI karI che, nahIM ? praznakartA : mIThI mazkarI che ke kruala (nirdaya) mazkarI che ? dAdAzrI : eTale meM 'pajhala" kahyuM, pajhala ! mazkarI samajAya to to lokone kaMTALo ja Ave ne, mArI mazkarI karI ? vyavahAramAM badhuM khAyapIve ane uparathI DoLa dekhADe. ane DoLane laIne pachI A bhrAMti jatI nathI. DoLa nA joIe, cokhkhuM joIe. pachI meM amArA bAne vAta karI. te kahe che ke "khAya to kharA ne, bicArA kyAM jAya te ?" mArA manamAM ke dilanA sAcA haze loka. have evuM hoya tyAre DhebarA ke je AvyuM roTalA-boTalA, te khAIne cAle ne emane ? huM to samajI gayo ke A badhuM jagata poluM che. melo ne chAla A to ! A to ApaNI ja bhUla thAya che. mATe AvAthI cetIne cAlo. etA banevInI ciMtAmAM huM jANuM che e nasakorA bolAve bIjA eka jaNa mArA oLakhANavALA hatA, temane tyAM bahAragAma Utaryo hato. te mane kahe ke "mArA banevInI tabiyata hamaNAM bahu bagaDI gayelI che, sIriasa che. eTale mane to Akho dahADo cena paDatuM nathI. parama dahADe ja tyAMthI khabara joIne pAcho Avyo. nAnI uMmaranA, 'bahu sIka (mAdA) che" emane tyAMthI evo tAra Avyo che." tyAre mane ema samajAyuM ke AnI bahenanI uMmara pAMtrIsa-chatrIsa varSanI, dhaNI ADatrIsa varSano to Ane keTaluM duHkha thatuM haze ? te Ama ciMtA karyA karato hato. temanI A vAta sAMbhaLIne maneya ciMtA thavA mAMDI, ane te vakhate mane "jJAna" thayeluM nahIM. eTale meMya sUramAM sUra pUrAvyo ke "bhAI, hA, ghaNuM khoTuM thAya che A badhuM. have tamAre jovA javuM paDe tyAM AgaLa." tAra Avelo te evI vAtacIta cAle che. tyAre agiyAra vAge Ama ADA thaIne vAto karIe ame palaMgamAM, eya palaMgamAM ne huMya
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 jJAnI puruSa (bhAga-1) palaMgamAM. pachI mane to aMdara Imozanala thavA mAMDyuM eTale UMgha ja nA Ave pachI. AvI vAta kare eTale pachI ApaNA manamAM thAya ne, baLyuM, te huMye jAgyo. te huMye jarA vicAramAM, sADA agiyAra thaI gayA ne e to nasakorA bolAvA maMDyo ! Ama banevInI ciMtA karato ne atyAre ghasaghasATa UMghe che ! evuM A jagata che ! tyAre mane thayuM ke "A mANasa kaI jAtano che!" he bhagavAna ! A duniyA AvI hoya ? enA banevInI ciMtAthI mane AkhI rAta UMgha nA AvI ! dekha duniyA ! enA banevI hAru huM jANuM chuM, huM upAdhi karuM chuM ane e nasakorA bolAve che ! AnuM nAma jagata. nAka (nasakorA) nA bolAvanAroya mUrmo kahevAya, nAka bolAvanAroya mUrkha kahevAya. praznakartA: haM, beya che. duniyAnuM nirIkSaNa karI chevaTe tAraNa kADhyuM ame dAdAzrI : UMghavuM to paDe ja ne ? banevI mAMdA hoya ke game te hoya, te UMghavuM ja paDe ne ? pelI jAgRti mane satAve, jene jAgRti ochI hoya te UMghI jAya. pachI meM mArI jAtane kahyuM, "huM kyAM A DaphoLa banyo !" jeno banevI mAMdo hato te UMghI gayo ne meM enI vAta sAMbhaLI to mane asara thaI gaI ! A to ApaNe ja DaphoLa chIe ! tyArathI huM A rIte duniyA oLakhato Avelo. bIjuM kazuM nahIM, eno doSa nahIM kADhe. noMdha leto ke duniyA zuM che ! praznakartA: dAdA, pelA sAyanTisTanA oNkjharvezana hoya ne, te tamArA oNkjharvezana badhA vicAra karelA che. badhA oNnjharvezana kare ne badhAne noMdhe. te sAyansano niyama che. te tame vadhAremAM vadhAre noMdho karIne vadhAremAM vadhAre tAraNa kADhyuM e pratyakSa dekhAya che ! dAdAzrI : te A badhI noMdha karI. pAcho hisAbeya ame kADhelo hoya, ke nyAya karAvavA jaIe to zuM thAya ? tyAre kahe, "alyA, paNa te UMghI nA jAya tyAre zuM kare ? e tame bhUla karI." e sALo eno UMghI ja jAya ne vakhata thAya tyAre ApaNe sUI jaIe. UlaTuM mArI bhUla kADhe,
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.5] jANyuM jagata polaMpola 363 lokeya. A duniyA ! joI lo ne ! badhI rIte A duniyAne ame joyelI che! ane bahu UMcA UMcA puruSeya joyelA. beu joyeluM meM, nathI joyuM evuM nahIM. pachI samajI gayo ke A jagata polaMpola che. takalAdI upara cIDa pahelethI mane to nAnapaNathI dareka cIja upara cIDa. zenI upara ? tyAre kahe, takalAdI upara. praznakartA: takalAdI vastu upara cIDa. dAdAzrI : takalAdI upara cIDa. have takalAdI kaI cIja nathI ? takalAdI ja che ne A badhuM. A DigrIo che te mAthAmAM nathI lAgelI, te takalAdI ja che ne? jagatane jANyuM pApatuM saMgrahasthAta praznakartA : dAdA, evuM jagata mATe bIjuM zuM tAraNa kADhayuM hatuM ? dAdAzrI : mane bAra-tera varasanI uMmare thayeluM ke A jagata to pApanuM ja saMgrahasthAna che. jyAM paga mUko tyAM pApanuM saMgrahasthAna che. te meM nAnapaNamAM nakkI kareluM ke A pApanA saMgrahasthAnamAM pharavuM enA karatA bapore be kalAka sUI javuM, te dharmanuM pustaka vAMcI-karIne pAcho sUI jAuM. kSaNe kSaNe dekhAya vikarALa, tethI na thAya moha praznakartA : dAdA, ApanA dAkhalA bahu sacoTa hoya che, to e dAkhalA kyAMthI Ave che ? dAdAzrI : amane nAnapaNathI ja moha nahIM paNa jANavAnI bahu IcchA, eTale amane dAkhalA (rUpaka) maLI AvatA. praznakartA H tamane nAnapaNathI moha kema thato nahoto ? dAdAzrI: amane A svarUpa nAnI uMmaramAM dekhAtuM'tuM, vikarALa.
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 jJAnI puruSa (bhAga-1) kSaNe kSaNe bhayavALuM, kSaNe kSaNe duHkhavALuM, kSaNe kSaNe upAdhivALuM dekhAtuM'tuM. eTale mUcha ja nA thAya ne koI jagyAe. koI jagyAe TesTa ja nA Ave. ane bIjuM mane samajAI gayeluM ke A kudaratI cIjo badhI ja lona upara che, te jyAre-tyAre rIpe (cUkate) karavI paDaze ja. ane jagatanI cIjo te maphatamAM nathI maLatI, te to peIDa karelI che te ja maLe che. mATe eka pAI paNa bagADavI na joIe, nahIM to rIpe karavI paDaze. mane bAvIsamA varase mahIM aMdarathI javAba maLelo ke "tAre je levuM hoya te leje, e rIpe karavuM paDaze."
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.1] vidha vidha bhaya sAme... maraNano bhaya, to thatuM ke A na khape ApaNane praznakartA: dAdAjI, nAnapaNamAM tamane bIka lAgatI'tI? dAdAzrI : nAnapaNamAM badhA bIve, huMya bIto'to. huM to nAno hato tyAre mane maraNano bhaya lAgato hato. janme te maravAnA ja che. mane kamakamATI thatI hatI ane nAnapaNathI ja thatuM hatuM ke A badhuM ApaNane na khape. praznakartA: koInuM maraNa joyeluM ? dAdAzrI : meM nAnI uMmaramAM maraNa joyeluM. eka vakhata lagnamAM che te pelA baMdUkanA bhaDAkA karanAro mANasa, tenI baMdUkamAM kaMIka bhUla thaI gaI ane marI gayo. te tyAM AgaLa lohI pAra vagaranuM ! te ame to nAnI uMmaranA dasa-bAra varSanA, te bhaDakI gayA. te atyAra sudhI bhaDakATa hato, jJAna thayA pahelAM. kAraNa joyeluM ja nahIM ne AvuM badhuM ! nAnapaNamAM lAgato hato sApa-vIMchIto Dara praznakartA bIjI zenI bIka lAge, dAdA ? dAdAzrI : sApanI bIka lAge ne bhUtanI bIka lAge. lokone vahema badhA jAtajAtanAne !
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ 366 jJAnI puruSa (bhAga-1) jamIna upara te dahADe sApa bahu, vIMchIya puSkaLa, bAra mahinAmAM chasso sApa to dekhAya mANasane. cora-bahAravaTiyAnI paNa bIka lAgatI. praznakartA: oho ! dAdAzrI : ane atyAre Ane bAra mahinAmAM keTalA sApa dekhAtA haze? praznakartA : meM to hamaNAM joyo ja nathI, pahelAM joyA haze paNa bahu nahIM. paNa dAdA, enuM kAraNa e ke tamAre jaMgalomAM ghaNuM rahevAnuM thatuM'tuM. pelA ratnAgirI bAju jaMgalamAM lAkaDAM levA javAnuM eTale pachI tyAM sApa dekhAya ja ne, eno vAso ja tyAMne ! dAdAzrI : amAre ghereya bahu joyelA. ame jaMgalamAM joyA tenA karatA ghera vadhAre joyelA. te dahADe ghara AMgaNe bahu sApa rahetA'tA gAmomAM. kAraNa ke lokonA Ameya be-cAra ghara paDI gayA hoya, koI vADA hoya, mahIM bharAI rahe. te badhA lAkaDAM mUkI rAkhe, karAMTho mUkI rAkhe. eya moTA-moTA nAga ! pAchA khetaramAMya pharavA jaIe ne mahIM, kerIo khAvA jaIe, phalANe jaIe, te sApa dekhAya bahAra. praznakartA: comAsAmAM bahu nIkaLe. kAraNa ke jamIna badhI bodAI gaI hoya eTale bahAra nIkaLI jAya. dAdAzrI : hA, eTale nIkaLe. ane zaheromAM vIMchI to roja betraNa dekhAya. uparathI paDe hau, ApaNe sUI gayA hoya to AMkha para paDe. praznakartA: have evuM nathI, have to mANasonI vastI vadhI gaI. dAdAzrI : haMa, evuM nahIM. te dahADe A gaTaro nahotI. te dahADe to saMDAsa pelA khullA hatA ne gaTara badhI khullI ane atyAre to mahIM peluM pANI e bharAI rahene galITepamAM. te mahIM AvavA-javAno rasto baMdha, eTale gaTaramAMthI nIkaLIne bahAra nA avAya. tyAre peluM sIdhuM ja AvatA'tA. kalpanAne lIdhe bhAbhInA bhUtatI bhramaNA praznakartA: Ape kahyuM ke bhUtano bhaya lAgato, te bhUta joyeluM ?
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.6] vidha vidha bhaya sAme. 367 dAdAzrI: huM tera varSano hato tyAre tAva Avelo ane baMdha oraDAmAM beThelo, bAraNA vAsIne. sAme moTuM kabATa hatuM, te ene bAraNA nahIM. gokhalA kharA mahIM. traNa-cAra mALanA gokhalAvALA kabATa hoya, paNa bAraNuM nA hoya ene. ekavAra AMkha ughADI to sAme jhAMkhuM dekhAyuM, tyAM mArA (pahelAM) bhAbhI dekhAyA. mane to maNibhAInA pahelAM vahu dekhAvA mAMDyA. maNibhAI pahelAM paraNelA ne, te sUrajabhAbhI dekhAvA mAMDyA. ane emano bAbo meM joyelo, te bAbo ne bhAbhI beu dekhAvA mAMDyA. meM kahyuM, A kyAMthI AvyA pAchA ?" te paNa bAbAne laIne caDha-Utara karatA dekhAya. ane pachI e gokhalAmAM pahele mALe caDhe, pachI pAchuM chokaruM dekhAya. bIje mALe caDhe, chokaruM dekhAya. meM kahyuM, "A bhUta che ke zuM che A ?" loko kahetA hatA ke te marI gayA ne bhUta thayA che. te mane tAvanA dhenamAM evuM dekhAyuM. te mane bIka peThI. te evI pratiSThA karelI te dekhAyuM. bhUta thayelA e jJAna hAjara thayuM. ane lokoe sthApanA karI hatI ke bhUta che, tethI dekhAyuM. te huM to pachI kaMTALyo ne bhaya pAmI gayo. pachI to ekadama AMkha mIMcIne bAraNuM kholI nAkhyuM. eTale bhUta dekhAtuM baMdha thayuM. A badhA kalpanAnA bhUtA ! ApaNe jevuM kalpIe ne, evuM dekhAya. jeno vicAra Ave tevuM dekhAya. mATe samajavuM ke jevI pratiSThA karIe tevuM phaLa Ape. lokoe kaheluM te dekhAyuM mahuDAmAM bhUta huM dhaMdho karato hato, tyAre amAruM konTrAkTanuM kAma cAle tyAM AgaLa. ahIM jarodamAM A vizvAmitrI brIja bAMdhelo. te bAMdhavAno rAkhelo konTrAkTa, 1932mAM. tyAre covIsa varSe brIjamAM (lo levala) kAma upara jato hato. tyAM kAmanI sAITa upara makAna rAkhyuM hoya, tyAM rahevAnuM rAkhyuM hoya. sAITa upara rahIe, te tyAM jau sAIkalathI. eka dahADo sAIkala laIne gAmamAM gayelo. te tyAM gAmamAM jaIne pachI pAchA AvatA moDuM thayuM. rAtre sADA agiyAre jato hato aMdhArAmAM, sAIkala upara. rasto daDavALo ane aMdhAruM ghora thaI gayeluM. moDuM thaI gayeluM, te spIDI sAIkala mArI. te lokoe mane kaheluM ke A jagyAe che AvuM. lokoe kahelI
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ 368 jJAnI puruSa (bhAga-1) te vAta yAda AvI. A je mahuDo che ne, tenI para bhUta rahe che. evI vAta sAMbhaLelI ke tyAM rastAmAMnA mahuDAmAM bhUta che. mahuDo AvavAno thayo ne, eTale mane bhUta dekhAvA mAMDyuM. tyAre manamAM vahema paDI gayo, vakhate bhUta AvyuM haze ke zuM haze te ? tyAM joyuM te Ama bhaDakA dekhAya moTA-moTA ne olavAI jAya. bhaDakA thAya ne olavAI jAya. bhUtanA bhaDakA jovAmAM AvyA. baso phUTa AghethI mane to bhaDako dekhAyo. pachI to sAIkala jorathI mArI mukI. najIka AvyA ane mane moTo ne moTo bhaDako dekhAya. mane lokonuM kahevuM sAcuM lAgyuM. pachI mane vicAra Avyo ke AvI phasAyA, tyAre ApaNe sAhasa ja karo ! zUrAtatavALo svabhAva, te bhayanI sAme paDyA eTale pachI huM to mULa zUrAtana raMgavALo kharo ne ! te bhayanI sAme hathiyAra khoLI kADhyuM. mahIM bhaDaka te Ama Ama thAya ke sAluM, A che zuM te ? eTale Dara to eka bAju lAgyo paNa bIjI bAju humalo karavAnI Teva. A jJAna nahotuM thayuM, tyAre eka kuTeva hatI ke jyAM jyAM aDacaNa hoya, jyAM bIka hoya tyAM sAmA javuM evI Teva, pAchA nahIM pharavuM. te e Teve jora karyuM. e bhUta hoya to bhUta, enI sAme paDavuM. je thavAnuM haze thaze, nAsavuM nahIM. meM zuM nakkI karyuM? praznakartA : bhUtathI Ama nAsavuM nahIM. dAdAzrI : nAsavuM nahIM, ApaNe sAmuM paDavuM. je thavAnuM haze e thaze. e paDI tyAre paDavA de AkhIye. Tapale peluM mAthuM kANuM thAya to enA karatA ApIe nahIM ? je hoya te, ApaNe enI upara paDo. have pAchuM nathI pharavuM. pAchA pharIe to vaLagaze ApaNane. bhAgIe to coMTI paDe che. loka zuM kahe, "bhUtathI bhAgyA eTale tamane e coMTI paDe." paNa e to mane kaTeva ja nahIM, bhAgavAnI Teva ja nahIM. nahIM to bIjo hoya to tyAMthI pachI pATalI pheravI de. tyAMthI kaMI nAsI javAnuM che bhUta ? zuM kahe che sAheba ? praznakartA : bIjo hoya tene parasevo chUTI jAya.
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.6] vidha vidha bhaya sAme.. 369 AtmazraddhA ke "mane kazuM thAya nahIM dAdAzrI : A ja Teva moTI, bhayanA sAmA ja javAnI Teva. koI paNa bahAravaTiyA AvyA, te enA sAmuM javAnI Teva paDelI, bhAgavAnI Teva nahIM. evI AtmazraddhA aMdara ke mane kazuM thAya nahIM. e pUrvanuM haze kaMI ! praznakartA : hA. dAdAzrI : nahIM to AvI AtmazraddhA nA hoya. pacAsa mANasa hoya toya bhaDakuM nahIM karAya. dhAriyA-baMdUko laIne Ave toya nA bhaDakuM. bhaDaka to meM joI ja nathI. eTale thayuM ke lAvo ne have, paDatuM nAkhuM enI upara ja. e bhaDakA upara, bhUtanI para ja ApaNe paDatuM nAkho. nAkha sAIkala enI upara. eTale meM sAIkalanI spIDa vadhArI, khUba spIDa vadhArI, pachI meM to jaIne nAkhyuM paDatuM. eTale sAIkala jorathI, bhaDako thAya temAM ja athADI. e bhaDakA nahotA bhUtatA, hatA saLagatI bIDInA praznakartA : paNa bhUta hatuM kharuM ? dAdAzrI : bhUteya nahotuM kazuM, bhUtano bhAIye nahoto paNa Teva AvI ! upara paDavAthI pelAne vATI nAkhyo ! ane e bhaDako bIDI saLagAvanAra eka mANasano ja hato. te pelo bIDI saLagAvato hato enI upara paDyo. huM athaDAIne paDyo, mane lAgyuM. ane pelo mANasa bicAro khAsso pachaDAI gayo, dabAI gayo UlaTo. huM samajI gayo ke koI mANasa haze A ! pelo mANasa hato, bIjuM kaMI hatuM nahIM. e bUmAbUma karavA mAMDyo. "bhaI sAba, mane kyAM mArI nAkhyo? mane koNe mArI nAkhyo ?" "are, tane koNa mArI nAkhe ? huM chuM kahyuM. ane uparathI meM pelAne DakAvyo. meM kahyuM, "nAlAyaka, rastAmAM Avo cho ? atyAre kyAMthI Avyo ?" ema karIne jarA khakhaDAvyo. tyAre kahe, "zeTha tame ? zeTha tame cho !" meM kahyuM, "hA" mane kahe, 'tame atyAre kaMIthI Avo cho ?"
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ 370 jJAnI puruSa (bhAga-1) mane to A vAgyuM.' kahe che. meM kahyuM, "haMDa, pATApIMDI karIzuM have. chAnomAno Ave tyAM AgaLa. heMDa, heMDa, jarA tyAM sudhI ThaMDa." te mahuDAnI pele sudhI laI gayo. pachI meM kahyuM, "jA have, le bIDIo ApuM." thoDI tene bIDIo ApI. pAMceka rUpiyA ApyA haze, eno zo guno bicArAno? sAMbhaLelA jJAtinA AdhAre vahema e tyAMthI ja khoLI kADhyuM ke A badhI kalpanA che koI jAtanI. ApaNe jevuM kahIene evuM dekhAya. e hasyuM, e UMcuM thayuM. have kharekhara kazuMya hatuM nahIM. rAte agiyAra vAge paNa pahelo vahema zI rIte paDyo? tyAre tyAM AgaLa pavana haze, aMdhAruM haze, te pavanamAM koI dIvAsaLI saLagAvato haze bicAro, bIDI saLagAvavA mATe. te pelo pavana khUba eTale bIDI saLagAvavA phare, te dIvAsaLI saLagAve ne olavAI jAya. te be-traNa dIvAsaLI bhegI karIne saLagAve. pavanane lIdhe dIvAsaLIo saLagAvye jato, te enA bhaDakA dekhAtA hatA. e dIvAsaLIno bhaDako AvaDo (nAno) haze paNa mane to AvaDo (moTo) dekhAya. kAraNa jevo dekhIe (kalpIe) evo dekhAya. A vAta zuM hatI ke pelA mahuDAmAM bhUta che, evuM jJAna ApaNane lokothI thayeluM. te tyAMthI ja vahema paDI gayelo. kharekhara bIjuM kazuM hotuM nathI. eTale meM be-traNa jagyAe AvA bhUtA joyelA paNa badhuM AvuM. kalpanA khAlI, kharekhara kazuMya nahIM. be-traNa vakhata dAkhalA joyA, lokoe kahyuM ke A jagyAe bhUta rahe che, te (kalpanAthI) joyuM. che kharA bhUta, nathI evuM nahIM paNa mane maLyA nathI. bAvaLanuM TUMThuM lAgyuM bhUta sama eka vakhata pAleja-bArejA AgaLa amAruM nAnA nALAnuM kAma cAle. te rAte eka phero aMdhArAmAM huM jato'to. konTrAkTano bijhanesa eTale moDuM thAya, pachI aMdhArAmAM javuM paDe. te aMdhAruM thaI gayeluM. eTale bhUta dekhAyuM hAruM, hAlatuM-cAlatuM dekhAyuM.
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.6] vidha vidha bhaya sAme. 371 have hatuM kazuM nahIM. bAvaLiyAnuM ThUMThuM Ama UbheluM hatuM ne upara pAMdaDA-bAMdaDA kaMI nahIM ne, eTale mANasa jevuM dekhAya. te mane ema lAgyuM A loko kahetA'tA e vAta sAcI che ke A jagAe rahe che. te tyAMya evuM karyuM hatuM. meM kahyuM, "cAlo have, ene aDIne ja javuM ApaNe." A sAmA javAnI Teva pahelethI, eTale huM to e bhUtanA bhaNI ja cAlyo rophabhera.. mULa to kSatriya prajAne ! tyAM gayA tyAre tene huM aDyo to dUThuM nIkaLyuM ! bAvaLiyAnuM dUThuM joyuM. kSatriya svabhAva te nIDaratAno guNa mULathI eTale paccIsa-trIsa varSanI uMmaramAM bhUtanI zodhakhoLa karavA nIkaLelo. amAro dhaMdho konTrAkTano eTale rAte nIkaLIe, te jyAM bhUtA che kahe tyAM rahIne jaIe. ane mULathI Dara nahIM ne, eTale vadhAre phAve. praznakartA : hA. dAdAzrI : nIDaratA mULathI. mukhya guNa nIDaratA hovI. Dara koIno nahIM, bahAravaTiyA hoya toya. praznakartA: dAdA, have e nIDaratAno guNa je che te kayo, paugalika guNa ke AtmAno guNa ? dAdAzrI : e to A pudgalano ja guNa. AtmAmAM to Avo guNa hoya ja nahIM ne ! mULa kSatriya svabhAva, namatuM nahIM jokhavAnI Teva. praznakartA : barobara che. dAdAzrI : pachI to TAIma Ave tyAre namatuM jokhAvaDAve ne ! be dahADA bhUkhyA rAkhe ne, e badhuM namatuM thayuM. A badhA jaMgalI jAnavarane zI rIte vaza kare che ? bhUkhe mArIne vaza kare che. paramANu evA bharelA hoya ne paNa mULa kSatriya. praznakartA : mULa, paramANune lIdhe kheMcANa evuM rahe.
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ 372 jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI : paramANu bharelA hoya evA. vAta sAMbhaLe, hAkoTo sAMbhaLe, te enI mahIM zUravIratA UbhI thaI jAya praznakartA: hA, enI zUravIratA UbhI thAya ne pelA Darapoka hoya te gharamAM pesI jAya. dAdAzrI : hA, evuM. e che kalpanAnI bhUtAvaLa praznakartA H Apane AvI bhaDaka nathI, mATe bIjAnI bhaDaka kADho cho ! dAdAzrI : sAcuM che to ja nIkaLe ne, nahIM to nIkaLe kevI rIte ? jeNe bhaDaka joI ja nathI ne khoTI ja che A bhaDako, evuM mAre puravAra thaI gayeluM pAchuM. A bhUtonI vAteya. bhUta che kharA, nathI evuM nahIM paNa bhUta AvuM nA hoya. A je kalpanAnA bhUto, e mArI nAkhe che. tyAre bIjuM kazuM mAratuM nathI. pelA bhUta to ApaNane herAna ja karI nAkhe, tela kADhI nAkhe ane te pratyakSa Ama AMkhe dekhAya. Ama e bhUto to dhoLe dahADe dekhAya. koI jAnavaranuM rUpa laIne Ave, koI manuSyanuM rUpa laIne Ave, moTA daityanuMya rUpa laIne Ave ! praznakartA : hA. dAdAzrI : ane bhaDakAve. paNa A bhUto to meM AvA joyelA, te badhA ja khoTA. A to badhA jAte joyelA bhUtA. pachI DisAIDa kareluM ke A badhI khoTI vAta che. je pramANe ApaNI kalpanA thAya evuM dekhAyA kare. kalpanA che ne ? praznakartA : kalpanA che. hA, eTale prayoga paNa evo bhASAmAM Avyo che ne, ke badhI bhUtAvaLo bahu UbhI karI che eNe. dAdAzrI : hA, basa e kalpanAnI bhUtAvaLa.
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.7] yamarAjatA bhaya sAme zodhakhoLa jamarAtI avaLI mAnyatA ekalA hindustAnanI huM nAno hato te dahADe gAmaDAmAM zuM cAlatuM'tuM ke jamarA che upara. mANasa marI javAno thAya tyAre jamarA laI javA Ave che, badhA jIvane. eTale A loko zuM mAnatA hatA? AkhuM jagata nahIM, hindustAna ekaluM ja. mANasa mAMdo thAya ne, eTale jamarA jIva levA Ave che. jamarA nAmanuM jIvavuM che te khAI jAya che badhAne. - have AkhA hindustAnamAM A mAnyatAe eTalo bhayaMkara roga ghAlI dIdhelo hato. tyAre duniyAmAM jamarA vagara cAle che ne, ApaNA hindustAnamAM ja jamarA ! hindustAna sivAya bIjA lokone jamarA vagara cAlyuM ane Amane jamarA vagara nathI cAlatuM. have bIjA koI dezamAM mAratA mAratA jamarA AvatA e vAta ja nahIM ne ! A ekalo ja deza evo hato ke jamarA ahIMyA Ave che ! dasa varSeya vicAra AvatA avaLI mAnyatA sAme meM kahyuM, 'jamarA bahAranA loko mAne che ke nathI mAnatA ?" dasabAra varSe mane A badhA vicAra AvatA hatA. have AkhA hindustAnamAM badhe jamarAnA bhUta ghAlI dIdhelA.
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 jJAnI puruSa (bhAga-1) baMgALamAM, madrAsamAM, kerALAmAM, eka-eka sTeTamAM ghera-ghera loko jANe. jamarAne sahu koI oLakhe, enI oLakhANa pADavIeya nA paDe. e ApaNA hindustAnamAM kayA khUNAmAM A jJAna phelAyeluM nahIM hoya ? praznakartA: badhe che. dAdAzrI : dareka khUNo, nepALa, bhUtAna badhe, evarIvhera. kayuM ajJAna phelAyeluM hoya ? jamarA jIva levA Ave che. jamarAno dhaMdho zo ? te zuM karavA Ave ? praznakartA: tamane upara pahoMcADavA. dAdAzrI : pAchuM eTale sudhI, ApaNA loko to zikhavADe, ke mANasa marI jAya te jamarA che te ahIMthI jIva laI jAya che ane ApaNe je badhA pApa karma, khoTA karma karyA hoya, te rastAmAM tamane mAra mAratA mAratA ne bahu duHkha detA detA laI jAya bhagavAna pAse. loko AvuM jJAna jamarAnuM rajU karatA. eTale A to maratA pahelAMya bhaya pesI jAya. alyA mUA, paNa zarIra vagara vAge kone te? kUtaruM raDe eTale jamarA AvyA, te bhaDake chokarAM pachI lokoe kaheluM pAchuM ke "jamarA Ave kyAre khabara paDe ? teno niyama zI rIte khabara paDe ?" tyAre loka kahe ke "A kUtaruM raDyuM ane A tamArA mAmA mAMdA che eTale tyAM sudhImAM to AvyA jamarA, samajo !" eTale bolo, bhaDakI ja javAya ne ! alyA mUA, kUtarA raDe che, emAM jamarA zuM karavA Ave ? have chokarAM to sAcuM ja mAne ne bicArA, mA-bApa kahe eTale. potAnA mA-bApa vizvAsu kahevAya. mA-bApa-guru e jema kahe ema. Ama chokarAM sAcuM mAnI le eTale emane bhaDakATa lAge, eTale rAtre bIka lAge. pachI kUtaruM raDe to emanA manamAM ema ja thAya ne ke jamarA ahIM AvyA, te mane hau laI jaze ! eTale nAnI uMmaranA chokarAMo badhA phaphaDatA'tA pahelAM. nAnA chokarAMne jamarAno bhaya lAge. mANasa mAtrane bhaya jamarAno. te nAnI
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.7] yamarAjanA bhaya sAme zodhakhoLa 375 uMmaranA chokarAM tyArathI ja bhaDaka, bhaDaka, bhaDaka, bhaDaka, bhaDaka thayA kare. jamarA kahyA ane tenA phoTAo hau chapAvyA pAchA. citaryA phoTA jamarAnA bIka lAge evA pahelAMnA jamAnAmAM jamarAnA moTA moTA phoTA bahAra kADhIne mUkatA'tA. ene kaMIka A moTA moTA dAMta ne moTuM dekhADyuM, bIka lAge Ama ! te have loko phoTA laTakAvyA vagara rahe nahIM ne ! kaLiyuga che, te nA kare? jamarAnA phoTo dekhADelA lokone. te phoTA joyelA ke? praznakartA H hA, joyA che meM phoTA to game tevA hoya paNa asala to nahIM ne ! dAdAzrI : have enA phoTA ame nAnapaNamAM joyelA. A hindustAna deza ane temAM AvuM zikhavADe. te bicArA loko bhaDakI bhaDakIne marI jAya. lokone gabharAmaNa thaI jAya bicArAone. eTale pachI meM vicAryuM ke, hindustAnanI prajA AvI namAlI kyAMthI thaI ? tera varSe mane ATalo bhaya lAgyo hato, to badhA lokone keTalo bhaya lAgato haze ? keTalAya chokarAM ne badhA taraphaDI maratA haze bicArA ! tyAre huMya sAcuM mAnato hato. phaphaDATa thAya manamAM eTale pachI huM zodhakhoLa karuM. phaphaDATa thAya ja nahIM, te zodhakhoLa zI rIte kare ? badhAne helpa thAya eTale rAtrinI lIdhI sevA eTale huM tera varSano hato te mane zuM vItyuM'tuM te kahuM. praznakartA: hA, kaho. dAdAzrI: te vakhate amArI joDe pADozamAM phaLiyAmAM eka pADozI hatA. te kAkA oLakhANavALA hatA, te emanI pAse besatA-UThato. kAkA vRddha hatA ane te bahu mAMdA hatA. tema chellI sthitimAM hatA ne deha chUTavAnI taiyArIo, te tabiyata lathaDI gayelI.
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ 376 jJAnI puruSa (bhAga-1) eTale pachI tyAM AgaLa che te rAtre badhA sUI jAya vArApharatI, emane davA ApavA sAru. AjubAjuvALA badhA loko jAge, rAte temanI pAse badhA bese, ane rAte sUI jAya tyAM. Ama helpa kare. temanI sevAmAM huM besI rahuM. bIjA moTI uMmaranA sevA kare paNa huM mArAthI jeTalI bane eTalI karuM. paga dabAvuM, page hAtha pheravyA karuM. tyAM badhA loko jovA Ave, huM tyAM besato. eka dahADo ravivAra hato ane te eka gharanA mANasane te dahADe avAya evuM na hatuM. ema ne ema badhA besIne thAkelA tyAre meM badhAne kahyuM, 'bhaI, Aja ravivAra che ne mAre rajA che. huM kAkAnI joDe besIza. Aje tame badhA ahIM nA sUI jatA, huM sUI jaIza kAkAnI pAse. tame badhA ghera jaIne sUI jAva, huM emane davA ApIza rAte. kAkAnI sevAmAM huM rahIza." tyAre kahe, 'tane AkhI rAta phAvaze ?" meM kahyuM, 'phAvaze. rAtre UMgha Avaze to pachI sUI jaIza paNa huM thoDIvAra bAra-eka vAgyA sudhI besIza. kAkAne ThIka lAgaze eTale." tyAre badhA kahe, "sAruM'. kUtaruM raDatA thaI bhramaNA, "jamarA AvyA' eTale badhA sUvA gayA ne huM tyAM rahyo. te pachI kAkAne davA ApI ane huM besI rahelo. kAkA jarA ArAmamAM paDyA. te dasa-sADA dasa vAgyA haze tyAre kAkAnI to AMkha mIMcAI. kAkA to UMghI gayA, nirAMte davA pIne ane huM to jANuM. have javAna chokaruM eTale keTalA kalAka jAgI zake ? eTale agiyAra vAge mane UMgha AvavA mAMDI, toya huM to rAte bAreka vAgyA tyAM sudhI jAgato besI rahyo'to. pachI meM sUvAno prayatna karyo. sUI javAnI taiyArI karato'to tyAre kUtaruM eka jagyAe raDyuM, paNa cheTe. kUtaruM khUba raDyuM. te mArA sAMbhaLavAmAM AvyuM. te nA sAMbhaLyuM hota to vAMdho nA Avata, paNa mArA sAMbhaLavAmAM AvyuM. te mArA manamAM ema lAgyuM ke "A to jamarA AvyA haze ! A to kUtaruM raDyuM !"
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.7] yamarAjanA bhaya sAme zodhakhoLa 377 sAMbhaLelA te zraddhelA jJAte karI upAdhi tyAre meM jJAna sAMbhaLeluM. lokoe mane jJAna kaheluM. mane zuM kahe ? kUtaruM raDe tyAre jANavuM ke ahIM jamarA AvyA. alyA, kUtaruM raDe nahIM bicAruM ? te ApaNA loka kahe, "kUtaruM o o karIne raDe tyAre jANavuM ke jamarA ahIMyA ATalAmAM phare che. kUtarAne khabara paDe, kUtarAne dekhAya !" eTale A jJAna mane thayeluM. zuM jJAna thayeluM ke jamarA levA Ave che, enA zuM lakSaNa hoya to AvyA evI khabara paDe ? tyAre kahe, "kutarA raDe to jamarA levA AvyA che e khAtarI." jJAna to ApaNA loka Ape ja che. alyA, A jJAna tame nA ApyuM hota to zuM nukasAna hatuM ? evuM jJAna nA ApyuM hota to A lokone vAMdho hato kaMI ? praznakartA : thoDo Dara rAkhavAne vAste. dAdAzrI te peluM meM sAMbhaLeluM jJAna, eTale have te ghaDIe manamAM kazuM thAya ke nA thAya ? eTale e jJAna hAjara thayuM. have sAMbhaLeluM jJAna to herAna kare. jo nA jANyuM hota to kazI upAdhi nahotI. zuM jANyuM ? praznakartA: kUtaruM raDe to jamarA Ave. dAdAzrI : A jJAna na jANyuM hota to mane duHkheya nA hota. paNa A jJAna huM jANI Avyo hato pAcho, AvA akkalavALA pAsethI. A akkalanA kothaLA che ne, emanI pAsethI meM jJAna jANuM. sAMbhaLeluM jJAna to asara karyA vagara rahe nahIM ne. meM jJAna sAMbhaLeluM teno vAMdho nahIM, paNa sAMbhaLelA para zraddhA beThelI mane. jo zraddhA nA besI hoya to vAMdho na Avata. zraddhA nA bese to kazuM asara nA thAya. eTale mane yAda AvyuM ke A kUtaruM raDyuM, A badhA kahetA'tA kharuM ke kUtaruM raDe tyAre pelA jamarA Ave. A jJAna maLatuM Ave che ! kAkAe to laI jaze paNa mane zuM karaze eto phaphaDATa eTale mane vahema paDyo ke Aje jamarA AvyA che kharA
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ 378 jJAnI puruSa (bhAga-1) ATalAmAM. haju to A marI gayA nathI, mAMdA thayelA tene levA Avene ke sAjAne levA Ave ? eTale A mAMdAnI sevAmAM beThelo ane eka bAju kUtaruM raDyuM. kahyuM, "ottArI, AvI gayo A to.' kAkA to sUI gayA che bicArA, paNa A mANasa kAkAne laI jaze Aje savAramAM ja evuM lAgyuM mane. zuM lAgyuM ? eTale mahIM thavA mAMDyo Dakho ke A kAkAne savAra sudhImAM laI javAnA. ahIM sudhI AvyA che mATe A kAkAne lIdhA vagara jAya nahIM. A jatA raheze savAramAM. ane e kAkA amArA sagA hatA, eTale mane ciMtA thavA mAMDI. bolo, zuM nA thAya mane ? praznakartA : badhuM thAya ne ! dAdAzrI : pachI mane manamAM ema thayuM ke jamarA kAkAne levA AvyA to ApaNane zuM karaze ? ApaNe te ghaDIe zuM karIzuM ? eTale mane e gabharAmaNa thaI gaI. phaphaDATa peTho ke ApaNane godA mArato jAya. have huM to nAnI uMmarano bALaka kahevAu tera varSano, te bhaya lAge ne pAcho jamarAno ? eya moTA moTA dAMta dekhADe, te A badhuM ApaNane jarAka TapalI mAre to ApaNI zI dazA thAya ? bhayatA jJAna sAme bIjuM jJAta goThave to A jAya have bhaya nIkaLe zI rIte ? jyAM sudhI A jJAna thayuM che, AnI sAme bIjuM jJAna nA Ave tyAM sudhI A bhaya nIkaLe nahIM. je jJAnathI bhaya thayo enuM virodhI jJAna na hoya tyAM sudhI bhaya nIkaLe nahIM. have kAkAne choDIne mAre jatuMya nA rahevAya ! bIjuM koI hatuM nahIM. te kAkAne mane soMpIne badhA sUI gayA hatA. eTale kharI upAdhimAM mUkAyo ! A upAdhi peThI pAchI ! praznakartA: tame musIbatamAM AvI gayA. dAdAzrI : eTale mArI to dazA ja besI jAya ne ? ane pachI mane UMgha AvavAnI baMdha thaI gaI. bhaya peTho eTale UMgha kyAMya UDI jAya ! nAno bALaka eTale bhaDakI gayo, pachI UMgha Ave che ? te UMdheya
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.7] yamarAjanA bhaya sAme zodhakhoLa 379 nA AvI mane to rAte. tyAre to nAnI uMmara hatI toya UMgha nA AvI mane, UMgha-buMda badhuM UDI gayuM. jamarAnI meM rAha joI, hamaNAM levA Avaze, hamaNAM levA Avaze. hamaNe laI jaze, hamaNe laI jaze. huM jarA vadhAre jAgRta hato ke, tene laIne upAdhi ! jADA, DhebarA jevA mANasa hoya ne, te to pAchuM bagAsuM khAIne sUI jAya pAcho. mane to AkhI rAta UMgha nA AvI. sensiTiva mANasa, zuM thAya have ? te savAranA pAMca vAgyA toya UMgha nA AvI. savAre kAkA hemakhema, lAgI pelI vAta polI eTale mane AkhI rAta upAdhi rahI ane kAkA ghasaghasATa UMgha le. jenA mATe huM ciMtA karuM chuM, te sUI gayA ne huM jAgyo. pachI thAkIne savAre thoDIvAra UMghI gayo ane pachI UThI gayo ekadama jhaTako mArIne, tyAre kAkA hatA, tyAM ne tyAM ja hatA, ema ne ema ja rahyA. kAkAya hatA ne huMya hato. kAkAya enA e ane huMya eno e. jamarA savAra sudhI AvyA nahIM ne koI jamaruM nA laI gayuM kAkAne. koI bApoya laI gayo nahIM. savAramAM to kAkA jAgyA ne UThyA. eya beThA thayA nirAMte ! meM kahyuM, 'hAya hAya ! A to khoTuM che badhuM. poluM lAge che !' eTale mane e jamarA pareya rIsa caDhI gaI. mAMDI tapAsa, jamarAnI vAta sAcI ke khoTI ! pachI savAra thaIne badhA AvavA mAMDyA. cha vAge badhA AvyA tyAre meM kahyuM, "jamarA AvelA jatA rahyA. jamarA AvyA paNa A kAkAne laI gayA nathI. mATe A jamarAnI vAta khoTI lAge che mane. jo ATale sudhI AvyA ne pAchA kema gayA? ApaNe koIe kaMI nA pADI nathI, to konI bIka lAgI ene ?" tyArathI mane vahema paDyo ke A loko khoTI vAta kare che ! jamarA kevI rIte hoI zake ? ahIM AvyA paNa e pAchA jatA nA rahe, mATe vAta khoTI che A. A koIe tUta ghAlI dIdhuM che ! A hAruM gaNyuM ja lAge che !
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380 jJAnI puruSa (bhAga-1) loko ThokAThoka kare che ke zuM che ? eTale pachI meM to tapAsa karavA mAMDI, tera varSanI uMmarathI pAchaLa paDyo ke jamarA nAmanuM jIvaDuM sAcuM che ke khoTuM che ? enI bairI, ene kaMI chokarA-chokarAM haze ke mUo paiNyA vagarano vAMDho haze? lAva ne, tapAsa to karavA de ke A vAta sAcI che ke khoTI che ? A jamarA kharekhara phekTa (sAcuM) che ke A lokoe ThokI besADelI vAta che ? jagatane gAMThe nahIM evo gAMDo ahaMkAra eTale meM kahyuM, 'have jamarAne khoLI kADhuM tyAre kharo. have AnuM taLiyuM-naLiyuM badhuM kADhI nAkho. A kaMI pakaDo, A polane khoLI kADho." pachI bahu tapAsa karI. mULathI svabhAva kaDaka A bAjuno. ame to mULa kSatriyane pAchA, janmelA kSatriyane tyAMne. je je khoTI vAta hoya, tenI pAchaLa paDavAnI Teva paDelI. e to mAro ahaMkAra gAMDo hato, kevo hato ? praznakartA : gAMDo ahaMkAra. dAdAzrI : hA, jagatane gAMThe evo nahIM. ame jagatane gAMThelA nahIM. jagatane gAMThe e DAhyo ahaMkAra kahevAya. jagatane gAMThe eTale jagatane haLI-maLIne cAle e DAhyo ahaMkAra kahevAya ane mAre to gAMDo ahaMkAra. sAmo paDIza paNa lokone du:kha na rahevuM joIe eTale evA khoTA bhaya nahIM. eTale pachI sAmo paDyo. badhA zAstro uthAmI nAkhyA. A jamaro koNa mUo che ? je karavuM haze e karaze paNa huM enA sAmo paDavAno. lokone A duHkha nA rahevuM joIe. ATalo bhaDakATa bicArAone ! huM jyAre muzkelImAM mUkAva ne, tyAre huM AkhA saMsAranuM vibhAjana toDI-phADI nAkhuM. te tera varSanI uMmare muzkelImAM mUkAyo. huM paMDitone pUchI Avyo. "A jamarA nAmanuM jIvaDuM kaMIthI AvyuM, bApajI ?" tyAre kahe, 'tame nA samajo, bolazo nahIM." meM kIdhuM, "nA, mAre
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.7] yamarAjanA bhaya sAme zodhakhoLa 381 eno virodha karavo che, je thavAnuM hoya te thAya. huM to bhagavAnaneya TekAvuM evo mANasa chuM. mAro krAMtikArI svabhAva, lokanI sAmo paDanAro ! paNa eno niveDo lAvI nAkhuM. te brAhmaNone pUchayuM tyAre kahe ke "evuM nA bolAya, nahIM to jamarA tane pharI vaLaze." meM kahyuM, 'tamane pharI vaLaze." te cAlI jabarajasta vicAraNA meM kahyuM, 'jo jamarAja hoya to ene pagAra koNa Ape che? pagAra to Apavo paDe ne. e kAma kare te badala ? nA Apavo paDe ? enuM pemenTa koNa ApatuM haze ? ene pagAra zuM maLato haze ?" to kahe, "e huM jANato nathI. pagAra to hoto haze ?" to pagAra vagara koI kAma nA kare, jamaro ke jamarAno bApa hoya toya. pagAra vagara to koI mahenata kare nahIM. koNa mahenata kare ? eTale pachI eTalA badhA vicAramAM huM paDyo ke "AvaDo moTo jamarAjA ATalA badhA loko marI jAya tene upADI jAya to eno pagAra koNa cUkavatuM haze ? ane pagAra zemAM DaoNlaramAM ApatA haze ke rUpiyAmAM ApatA haze ? kyAMthI enA pagAranuM pemenTa thAya che ? kaI beMkano ceka hoya che ? kaI beMkamAM ceka vaTAve che ?" AvA badhA mane vicAro mahIM sUjhavA mAMDyA. te pachI mane vicAra karato karI mUkelo ke "A mUo jIva levAvALo to nokara che ke zeTha che ? jamarA haze tyAre eno uparI koNa haze? eno heDa koNa haze ? heDa oNphisa koNa calAve che A ? e oNphisa konI che ?" tame evo vicAra karelo koI dahADo? eTale vicAratA vicAratA mane ema lAgyuM ke "bhagavAnanI oNphisa hovI joIe. paNa te oNphisa kyAM rAkhI che bhagavAne? heDa oNphisa kyAM che? jo jamarAjA jevA eka nokara AvuM kAma kare che, to enI oNphisa kevaDI moTI haze ? to bhagavAna kevaDo moTo haze ? ene Avaka kyAMthI AvatI haze ? revanyu kyAMthI AvatuM haze enuM ? bhagavAnanuM revanyu hoya to ene pagAra Ape ne ! koI Avaka hoya to pagAra Ape ne !
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) ane bhagavAna A revanyu kevI rIte kalekTa karato haze ? ane A badhuM zuM haze AnI pAchaLa ?' 382 pachI Ama karatA karatA badhI AgaLa vAta cAlI, 'to bhagavAna zuM karato haze ? bhagavAna paiNelo haze ke kuMvAro haze ? vAMDho haze ? A badhAne bairI maLe che ne bhagavAnane berI nahIM maLI hoya ? ane maLI hoya to bhagavAnanI sAsu koNa haze ? sasaro koNa haze ?' A badhuM mane vigatavAra kaho, evI badhI tapAsa karI. te koI javAba ApI zakyo nahIM. eka saMta puruSa hatA, teya javAba nA ApI zakyA. e badhI vAto para to bahu ja vicAra Ave mane. e eka vicAra uparathI to naryA vicAra, vicAra, vicAra Ave. eTale pachI gUMcAI jAva huM. huM jANuM ke A badhI gUMcAmaNa che, badhuM khoTuM che, A badhuM tUta che. pachI enA bahu vicAra karatA karatA TheTha sudhI vicAra gUMcAyelA rahyA. Ama moTI uMmara thatI gaI ne, tema vicAra karatA ema lAgyuM ke A koI jamA nAmanuM jIvaDuM hatuM ja nahIM. badhuM mathAmaNa karavA mAMDI eTale mahIM zraddhA UDI gaI e bAjunI, jamarA nAmanI. eTale te dahADAthI AvA vicAro jAgelA. karyuM jAhera, 'jamarA tAmatuM jIvaDuM ja tathI' te chevaTe paccIsame varSe meM khoLI kADhyuM ke jamA nAmanuM jIvaDuM ja nathI. tapAsa karI tyAre gappe nIkaLyuM badhuM. te ene jyAre zodhakhoLa karIne tyAre e choDyuM. jamarA nAmano deveya nathI, A badhuM bogasa ja che, vAta ja khoTI che sAva. so TakA vAta khoTI che, eka Takoya sAco nathI. e jamarAne mATe meM eTalI badhI zodhakhoLa karI, tapAsa karIne have badhAne jAhera karI dIdhuM ke jamarA nAmanuM jIvaDuM che nahIM. A to loka badhA samajyA vagara ThokAThoka kare che ke jamarA Ama kare che ne phalANuM kare che. ko'ke A jamarA nAmanuM khoTuM bhUta ghAlyuM che. koI jamaro levA Ave paNa koI che ja nahIM jamaro. jamarAnI hayAtI ja nathI, koI janmyoya
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.7] yamarAjanA bhaya sAme zodhakhoLa nathI. A to tophAna ja che khAlI. tamane UMdhe raste caDAvyA che. khoTuM phelAveluM che mahIM. ane hoya to hamaNe ja mane laI le. eTale pachI meM pustakamAM khulluM lakhyuM ke 'jamarA nAmanuM jIvaDuM nathI enI gerenTI ApuM.' jamarAtA khoTA bhayathI mArI tAkhyuM hindustAtane lokone bhaya pamADIne mArI nAkhyA. loko kAMI ochA nathI, A AgalI prajA ApaNI ! AkhA hindustAnamAM khoTA vahema ghAlI dIdhA'tA ane vagara kAmano bhaya ! bhayathI trAsa pAmI gayuM che AkhuM hindustAna ! muslimo nA bhaDake, kizciyano nA bhaDake, ekalA A lokomAM ja pesI gayeluM bhUta. 383 mera cakkara, zuM karavA lokomAM bhayanuM sAmrAjya phelAvo cho ! gappAM mAryA che hindustAnanA lokoe. lokono vizvAsa nA karazo Avo tevo. mUA, A khoTI bhaDaka che, kADhI nAkhajo. te meM lokone kahyuM ke 'alyA, zAMtithI khAva-pIvo, majA karo. jAva, jokhamadArI mAre mAthe lau chuM. jema IzvaranI vAto meM zodhakhoLa karI che, A badhI jAte joIne kahuM chuM. traNeya kALane mATe satya kahuM chuM huM. pAchaLa koI chekanAra nA maLe evI vAta huM kahuM chuM ke jamarA nAmanuM koI jIvaDuM hatuM nahIM.' ti-yamarAja te thaI gayuM yamarAja tyAra pachI loko pAchA kahe che, 'paNa evuM sAva jUThuM to kema kahevAya ? ema gappu to nahIM hoya ne ? kaMIka enuM mULa to haze ja ne ?' jamarAnA sthAna para koNa haze ? praznakartA H karmanuM phaLa hoI zake. : dAdAzrI : hA, e ja kahevAya karmaphaLa. paNa eno kaMTrolara to hoya ke nA hoya ? eTale loko zuM kahe che ? 'jamarA nA hoya, to ene badale koI haze to kharuM ne ? to ja laI jAya ne ! mANasa marI jAya che te, yamarAja to joIe ne ? jamarA vagara to kema cAle ? jo jamarA nA
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384 jJAnI puruSa (bhAga-1) hoya to kharekhara che zuM?" tyAre loko khulAso to pUche ne pAcho ? paNa kharekhara zuM che ? e niyamarAja che. zuM che ? praznakartA : niyamarAja. dAdAzrI : mULa vAta tamane kahI dau. A niyamarAja hatA, tenuM A lokoe ni' kADhIne yamarAja karI nAkhyuM. kharekhara niyamarAja che. have tene badale "jamarA bole. te bolo, A loko gUMcAI jAya ne bicArA ! yamarAja ne niyamarAjamAM phera haze ke nahIM hoya ? jamarA ane niyamarAjamAM phera nahIM ? praznakartA : bahu phera. niyama-rAjathI lAge nahIM bhaya dAdAzrI : jagatane niyama ja calAvyA kare che, bIjuM koI calAvanAra na hoya. koI niyama che. A niyamanA AdhIna A jagata che. jamarAnA AdhIna nathI, yamarAjAnA AdhIna nathI, A niyamarAjanA AdhIna che. konA AdhIna che ? praznakartA : niyamarAja. dAdAzrI : niyamarAja eTale eka jAtanuM vyavasthita, niyamathI ja badhuM cAle. emAM koI AvI badhI bUmo mAranAruM che ? praznakartA: nA. dAdAzrI : have tame kaho niyamarAja, e bhaya lAgavA jevI vastu che ? jarAya bhaDakavA jevuM che AmAM kazuM? have niyamarAjathI bIka lAge? praznakartA : nA lAge. dAdAzrI : mANasa niyamathI mare che. niyamarAja laI jAya che, emAM bhaya lAgavA jevI koI vastu che ? niyamathI janme che ne niyamathI mare che ane vyavasthitane tAbe che. have niyamarAjane pagAra Apavo paDe ?
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.7] yamarAjanA bhaya sAme zodhakhoLa 385 niyamathI savAra thAya, niyamathI rAta paDe. niyamarAja tamane samajAyuM ? niyama ja laI jAya che. praznakartA : have Ano hisAba koNa rAkhe ? dAdAzrI : kudaratano niyama evo che ke Ano hisAba niyama ja rAkhe che. niyamarAja eTale kudaratanA kAyadAnA AdhAre A cAle, temAM vacce bhagavAnanI ke koInI jarUra nathI. tame vyavasthita jANo cho ne ? vyavasthita ja kare che ne badhuM ? have emAM kaMI mAravAnuM rahyuM ? eTale tyAM rastAmAM koI kaSTa-baSTa karatuM nathI. koI che ja nahIM, koI bApoya nathI tyAM AgaLa. ane jamarA kaMI tyAM mAratA mAratA laI jAya che ? meM kahyuM, "koI bhaya pAmazo nahIM. koI levA AvanAruM nathI, niyamarAja che. tamane gamaze ?" tyAre kahe, "e to bahu sAruM. to to bhaya nA lAge, niyamarAja che eTale.' loko samaje ke A niyamarAja che, have vAMdho nathI. niyamarAjane oLakhyA tame ? jo yamarAja kahe to keTalo bhaDakATa Ubho thAya ? ne niyamarAja kahe eTale phoDa paDe. e badhAno bhaDakATa UDI jAya. eTale A Avo badho kacaro ame kADhI ApIe. A niyamarAjane badale yamarAja mUkIne A lokoe tela kADhI nAkhyuM ! tyAre mUA, AvuM zuM kAma mArI nAkhyA ? lokone kahI do ne, chevaTe te niyamarAja che, yamarAja zuM karavA ghAlI dIdhA ? have pahelethI niyamarAja kahyuM hoya to vAMdho hato? hetu pApa karatA aTakAvavAno praznakartA: nA. to Avo jamAno khoTo bhaya zA mATe ghusADyo haze pahelAMnA lokoe ? dAdAzrI : jamarAno bhaya zAthI dekhADatA'tA loko ? tyAre AgaLa je yamarAja kahenArA te kaMI gAMDA hatA ? gAMDA nahotA. te lokoe zA hAru A niyamarAjane badale yamarAja mUkelA ? du:khI karavA mATe nahIM
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ 386 jJAnI puruSa (bhAga-1) mUkelA. mULa hetu kharAba nahoto A. je loko corIo, luccAIo karatA bhaDakatA na hatA, e pApa kare tyAre loka zuM kahe ? A brAhmaNo zuM kare ? jo tuM marIza ne, tyAre jamarA Avaze ane tane mAratA mAratA tyAM laI jaze. enA manamAM bhaya ghAlo, ke jethI khoTA karma ochA bAMdhe. eTale dabANa sAru lokone A kahela. praznakartA : zistamAM rAkhavA mATe, dAdAzrI : e samaje che ke A pablika che te je khoTA kAma kare che ne, te ApaNe jamarAnuM nAma ghAlo eTale khoTA kAma karatA aTakI jAya. hA, eTale e thoDo vakhata cAlyuM. eTale thoDoka lAbha rahyo paNa eno pAcho geralAbha Ubho thaI jAya. haMmezAM khoTAthI lAbha levo nahIM. A badhA rUpako avaLA paDyA che. have A rUpako nA samaje to zuM thAya mANasanuM ? pApa ochA thayA nahIM te jamarA rahI gayA eTale ema karIne te kaMI ApaNA lokonA pApa ochA thayA nahIM ne jamarA rahI gayA. te UMdhuM ghAlyuM to khoTA kAmeya cAlu rahyA ne Ave cAluM rahyuM. jo pApa ochA thayA hota to huM jANata ke A rUpaka ApeluM kAma lAgyuM. pApa vadhyA ne jamarA rahI gayA. bhayeya cAlu rahyo ane Aye cAlu rahyuM. jUThuM jJAna kyAM sudhI helpa kare ? nA helpa kare. evuM khoTuM dekhADavAno artha nathI, enA karatA jema che ema kahI do ne ! ane zikhavADo ke A zAnAthI javAbadArI UbhI thAya che ! praznakartA : paNa enI pAchaLa Azaya to zubha che ne Ama to ? khoTA kAmathI bIve evo Azaya eTale e zubha Azaya che ne ema ? dAdAzrI : zubha Azaya Avo nA hoya. zubha AzayavALuM pAMca-dasa TakA nukasAna kare evuM hoya, jyAre ahIMyA paMcANuM TakA nukasAna kare che ! Ane to pakaDI maMgAvA joIe. koNe UbhuM karyuM che A tophAna ? praznakartA: enuM mULa maLavuM muzkela che.
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.7] yamarAjanA bhaya sAme zodhakhoLa 387 dAdAzrI : are, AvuM tophAna UbhuM karanAra nahIM jaDe paNa jamaro to che ne ? jamaro kAMI nAsI gayo che ? AkhI duniyAnA bhUtA kADhavA Avyo chuM A samajAya che ne ? vagarakAmanA bhUtA eTalA badhA ghAlI dIdhA che ! te khoTuM ghAlI dIdhuM che tamane. praznakartA : khoTuM ja. dAdAzrI : eTale pachI meM jamarAne Disamisa karAvaDAvyA. A badhA khoTA trAsathI badhAne meM kADhI nAkhyA A vijJAnathI. huM bhUtA kADhavA mATe Avyo chuM AkhI duniyAnA. te meM kADhavA mAMDyA. praznakartA : barAbara. dAdAzrI : temAM pelA jUnA je gAdIovALA che ne, tene bahu virodha thayA kare ke A dAdA ApaNuM badhuM gAdIpaNuM toDI nakhAve che, Avaka badhI. kAraNa, lokonA vicAro pharI jAya ne, loko svataMtra thaI jAya ne ! loko gUMcAyelA hoya ne, tyAM sudhI emane paisA AvyA kare. ane gUMcavaNa hoya nahIM to pachI koNa jAya tyAM ? eka-eka zabda apUrva, tethI ja chuTakAro thAya praznakartA barAbara che, eka navo vicAra maLyo. dAdAzrI : amAro ekeeka zabda navo, apUrva hoya. pUrve kyAreya paNa sAMbhaLeluM nA hoya, vAMcyuM nA hoya, jANyuM nA hoya evuM ane to ja chuTakAro thAya, niveDo Ave. nahIM to A gUMcavADAmAMthI kyAre pAra Ave? jyAM AgaLa loko ema ja kahe che, "eya kUtaruM raDyuM, jamarAja AvyA !' Ano meLa paDe kharo ? kyA kAyadAthI bolatA haze A kUtaruM raDyuM eTale jamarA AvyA ? eTale A badhAno huM phoDa pADavA Avyo chuM. have A badhuM Dimolizana (nikaMdana) karo. A niyamarAja barobara samajAI gayuM tamane ? A badhuM
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) niyamarAjathI che, bhagavAne Ane banAvyuM nathI. gaoNDa Ijha Ina evarI krIecara (bhagavAna dareka jIvamAM che). bhagavAnane jema che tema jANo. gaoNDa Ijha naoNTa krieTara oNpha dhIsa varlDa eTa oNla (bhagavAna A duniyAno racanAra nathI), onlI sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa (mAtra vaijJAnika sAMyogika purAvAo) che ! A huM joIne kahuM chuM, koI zAstranI vAta nathI karato. joyelI vAta sArI ke zAstranI vAta sArI ? praznakartA : joyelI. dAdAzrI : huM... zAstra to atyAre mahIM keTalAya pheraphAra thaI gayA hoya zuM khabara paDe ? 388
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.8] bhagavAna viSe AgavI samaja sAcA dilano eTale bhagavAnanya TaiDakAvato saMsAra e to baMdhana ja che, mane to nAnI uMmaramAM A baMdhana lAgI gayeluM. mane to tera varSaya baMdhana lAgatuM'tuM. duHkha nahotuM toya baMdhana lAgyA karatuM'tuM. praznakartA : kayA paribaLanA AdhAre Apane baMdhana lAgatuM hatuM ? dAdAzrI mArI lAIpha tamAre jANavI che to huM thoDIka vAta karuM ke nAno hato tyArathI mane A duniyAmAM parataMtratA gamatI na hatI koI paNa mANasanI. mane uparI gamato nahoto. e bahu moTo trAsa ! koI paNa uparI huM pasaMda karavA mATe taiyAra nahoto. manuSyothI upara uparI koI hovo ja na joIe. mAthe uparI hoya to paravazapaNuM keTaluM badhuM rahe? e to mAre bhagavAna joDe jhaghaDo hato, tera varSano hato tyArathI. huM nAnapaNathI bhagavAnane TaiDakAvato. eTale bhagavAnanI taraphe huM sAcA dilano hato. bIjuM kazuM nahIM, kapaTa-bapaTa nahIM. sAdhu-saMtonI sevA karavI bahu gamatI praznakartA : tame terame varSe kevI rIte zodhyuM ke mAro koI uparI nathI ?
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ 390 jJAnI puruSa (bhAga-1) dAdAzrI: hA, huM tera varSano hato tyAre amArA gAmamAM, bhAdaraNamAM bhagavA lUgaDAMvALA sAdhuo AvatA'tA eka-be. hindustAnI hatA, uttara pradeza-paMjAba taraphanA. emAM eka vedAMtI saMta puruSa hatA. emane 'jJAnIjI mahArAja' kahetA loka. te AMdhaLA hatA ane bahu vRddha hatA. Ama bahu AnaMdI hatA ne sArA hatA, hRdayanA bhoLA mANasa hatA. eTale pelA chokarAMoe kahyuM ke AMdhaLA mahArAja che ane bahu sArA che. eTale mArI IcchA thaI, 'lAva, huM jaI AvuM." te skUlamAMthI TAIma maLe ne, eTale pachI tyAM AgaLa saMta puruSanA Azrama jevuM hatuM tyAM darzana karavA jato. ame to vaiSNavamAM janmelA eTale bhagavA lUgaDAMdhArI saMnyAsI pAse darzana karavA jaIe. jaina ke evuM tevuM manamAM nahIM kazuM, je ho te. mane lAgeluM ke mahArAja bahu cokhkhA che, nispRhI che. te badhA chokarAo emanA paga dabAve to huMye dabAvavA mAMDyo, hetu samajyA vagara badhAne joIne. pachI bApajI to bolI UThyA, "baccA terA nAma kyA hai ?" kahyuM, "aMbAlAla." tyAre kahe, "acchA." pachI mahArAjanI sevA karavA, pagacaMpI karavA, paga dabAvavA mATe roja jato'to. skUlamAMthI chUTIne chAnomAno, kalAka-aDadho kalAka. te masAja karI ApuM jarA, mane game e. zAthI paga dabAvavA Avato'to? tyAre kahe, "e AMkhe AMdhaLA hatA chatAM huM AvuM ane kahyuM ke "bApajI, jaya rAmajI" evuM boluM tyAre, koNa? aMbAlAla !" e zabdathI oLakhI jatA. eTale mane bahu Azcarya lAge, ke "A mahArAja sArA che." pachI mahArAjane kahuM ke "huM thoDo dUdhapAka banAvI lAvIza, khAjo." to kahe, "khAzuM." eTale bAne kahuM to karI Ape. te thoDo dUdhapAka ne pUrIo banAvIne ApI AvuM. evuM kaMI ApI AvuM. kaMI lADavA karyA hoya to ApI AvuM. ko'ka ko'ka dahADo, roja nahIM. eTale bahu khuza thayA.
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.8] bhagavAna viSe AgavI samaja 391 bhagavAta mokSe laI jaze' sAMbhaLI thayuM manomaMthana pachI eka dahADo mane kahe che, "baccA, bhagavAna tumako mokSa meM le jAyegA. tuM mArA paga dabAvuM chuM, tuM sevA karuM chuM, bhagavAna tane mokSe laI jaze." A vAkya mahArAjanuM mane ThIka nA lAgyuM. eTale mane bahu ja khUMcyuM, mArA magajane. tarata mahIM magaja phATyuM ke "bhagavAna mane mokSe laI jAya ? evo koNa haze vaLI pAcho ?" meM kahyuM, "sAheba, tamArI sevA karavAnA phaLa rUpe jo mane bhagavAna mokSe laI jAya to A vAta na karo to sAruM lAgaze mane. A vAta mane anukULa nathI. mane pasaMda nathI. bApajI, evuM pharI bolazo nahIM have, nahIM to pharI nahIM AvuM." mane sevA karavA do tamArI, tame mArA bhagavAna cho. mane mokSe laI janAra bhagavAna joIto nathI. mAre evA bhagavAnanI jarUra nathI vacce, mAre tamArI ja jarUra che. mane jo bhagavAna mokSe laI jAya to evA mokSamAM mAre javuMye nathI. evo mokSa mane khapatoya nathI. e mane posAze nahIM. tamAre laI jAvo hoya to huM taiyAra chuM kahyuM. eTale emane ajAyabI lAgI. emanA manamAM ema ke "A bacyuM che ne, eTale samaje nahIM ne !" te mane kahe, "dhIme dhIme tane samajAze." pachI evuM gujarAtImAM kahyuM, tyAre meM kahyuM, "sAruM sAheba," paNa mane to moTA-moTA vicAra AvyA. ke jo bhagavAna mokSe laI jAya to eno upakAra bhUlAya nahIM ne ! tame eka ATalI ja cA pAI hoya to upakAra bhUlAto nathI, to je mokSe laI jAya eno upakAra to bhUlAya nahIM, teno keTalo upakAra mAnavo paDe ? bhagavAna uparI evo mokSa nA joIe. bhagavAna mane mokSe laI jAya to eno upakAra huM kyAre vALuM? bhagavAna to mAro uparI rahe ne ! tyAre enA oNblAIjiMga (upakAra) nIce rahyA. bhagavAna ApaNane laI jAya, to je laI jAya teno ApaNe pADa to mAnavo paDe ne ? meM kahyuM, "evo mokSa mAre joIto nathI. mAre to mokSa koI uparI nA hoya evo joIe. peluM oNbligezana (upakAra) nA joIe mane. enA mokSamAM e mane laI jAya to eno upakAra mAre
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) mAthe caDyo, e to bojo rahyo.' ane je bhagavAne A jagatane kriyeTa karyuM ane jeNe jagatamAM ApaNane banAvyA eno upakAra bhUlAto haze? eTale ApaNo mokSa thAya nahIM. ane e pAchuM bhagavAna mokSe laI jAya mane, paNa te uparIno uparI to rahyo ne pAcho. ane uparI tyAM AgaLa che te mokSa kahevAya ja nahIM ne ! 'uparI mAre joIto ja nathI. bhagavAna uparI che evuM svIkAra ja karato nathI. tame mArA uparI cho, pratyakSa cho mATe. pratyakSa upakArI cho eTale' kahyuM. pachI mahArAja camakyA ke 'ye kyA bolatA hai, ye kyA bolatA hai ? aisA nahIM bolo, nahIM bolo.' bhagavAna tamArI kalpanA jevA che ja nahIM pachI bApajI gabharAya ne. kahe che, 'A zuM kahe che, AvuM nA bolAya. bhagavAnanI niMdA kema karuM chuM ? A to meM kahyuM ke bhagavAna tane mokSe laI jaze.' tyAre meM kahyuM, 'nA, huM to bolIza. niMdA nathI karato. bhagavAna evA che ja nahIM, je tamArI kalpanAmAM che. eTale bhagavAnane to huM zodhuM chuM. mahArAja, mane paNa e meLa ja nathI paDato. e bhagavAna mokSe laI jAya, evuM mAre javuM nathI. huM to mArI rIte jaIza.' 392 ko'ka mane mokSe laI janAro ? Ijha dhera enIbaDI ? ane te tamAro uparI hoya. AI DonTa vaoNnTa baoNsa. tuM uparI, mane laI janAra tuM koNa vaLI ? tuM navaro kaMIthI pAkyo ? mAthe bhagavAna uparI hoya to pachI ene mokSa kahevAya ja zI rIte te ? uparIvALo mokSa mATe joIto nathI. huM anDarahenDa rahevA mAgato ja nathI A varlDamAM. je thavAnuM hoya te thAya, paNa anDarahenDa rahevA mAgato nathI. tamArI sevA karIza, paNa anDarahenDa nahIM. praznakartA : paNa sevA kare e anDarahenDa ja kahevAya ke nahIM ? dAdAzrI : nA, nA, huM nahIM rahuM anDarahenDa. tamArI dRSTimAM jo huM anDarahenDa lAgIza to huM UThI jaIza. tamArI dRSTi phera thaze, huM UThI jaIza. sevA badhA prakAranI karIza. eTale mahArAja samajI gayA ke A chokaro jabaro che !
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.8] bhagavAna viSe AgavI samaja 393 besADyA pachI UThADe e mokSa zuM kAmano ? bhagavAna ApaNane mokSe laI jAya, to tarata vicAra Ave, e bole ne sAthe badhuM cItarAmaNa philamanI jema dekhAya. e laI jAya to mane kaMI besADe tyAM ? vakhate mane mokSe laI gayA, te paNa ahIM eka jagyAe besADyo ke "ahIM besa. uparI hoya te to kahe, "ahIM besa A sophAseTa para." e sArI jagyA hoya, pharsTa klAsa jagyA hoya ane ahIM beTho hoya, pachI eno khAsa navo oLakhANavALo Avyo, bIjA sagAMvahAlAM, sALAno chokaro Avyo to ? eTale ApaNane kahe, 'UTha ahIMthI ne pelA enA sALAnA chokarAne besADe. are baLyo tAro mokSa, ApaNane UThADe e mokSane zuM karavAno ? jyAM te "UTha' kahenAro tyAM javAnI zI jarUra ? beThA pachI UThavAno vakhata Ave evo tAro mokSa mAre nathI joIto. tAre ghera rAkha mahIM. tuM ekalo sUI jA nahIM. koI "UTha" kahenAra nA hovo joIe. mokSa eTale koI UThADe nahIM, koI uparI nahIM. enA mATe janmyo nathI. enA karatA to mArA phAdhara-madhara je pratyakSa upakArI che, te mArA sAcA. tuM kyAre pratyakSa upakArI ? enA karatA A saMsAra sAro. mokSe laI janAro koNa hoya ? mokSano mArga che tyAM sudhI gurunI jarUra, jJAnIonI jarUra paNa mokSe laI janAra koI bhagavAna jevI vastu nathI. bhagavAna (uparI) hoya to A duniyA jIvavAno artha zo che ? mArA phAdhara-madhara e bhagavAna mArA. kAraNa huM joI zakuM chuM, mane jIvana ApyuM che. evo bhagavAna tame Apo, phAphAM marAvaDAve evo bhagavAna mAre joIto nathI. rileTivamAM upakArI cAle paNa riyalamAM nahIM ja gharanA mANasa, phAdhara-madhara uparI. e rileTiva uparI che, paNa riyala uparI to koI joIe ja nahIM. bhagavAna mAthe haze e nahIM cAle. ahIM A mAthe hoya te bhAMjagaDa ! bApA che te ja upAdhi che, e to janma lIdho eTale upAdhi choDAya nahIM. paNa bIjA to vagara janma Ape
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ 394 jJAnI puruSa (bhAga-1) mUA vagarakAmanA caDI bese. varlDamAM mA-bApa uparI hoya te eno vAMdho nahIM, bAkI bIjAnuM uparIpaNuM svIkAravA taiyAra nahoto huM. A mA-bApa upakArI che, mATe e bhale ApaNane TaiDakAvaze to calAvI laIzuM. hA, TaiDakAvA paDe to gharavALA TaiDakAve eno vAMdho nathI. kAraNa ke e loko to ApaNA mATe mahenata kare che. eTale upakArI che. nAnA hatA ne moTA karyA e badhuM jANIe ke ApaNe. paNa moTA nA karyA hoya ne mUA ApaNane TaiDakAve e koNa vaLI? bhagavAne moTA karyA nathI evuM khulluM dekhAya che. e ApaNane TaiDakAve, ene zuM levAdevA? mA-bApe moTA karyA e to meM jAte joyeluM. A khulluM dekhAya che eTale emano upakAra nA bhUlAya. e to pratyakSa upakArI joIe chIe, jANIe chIe ApaNe. emanuM upakArIpaNuM che, upakArInuM uparIpaNuM che. peluM to kAyamanuM uparIpaNuM sUcave che bhagavAnanuM. kAyamI uparI nA joIe. khoLI kADhyuM ke mAro-tamAro koI uparI che nahIM A koI uparI hoya e rIte mArI jiMdagImAM Avyo nathI huM. e uparI mAre to posAya nahIM, no baDI (koI nahIM). uparI karavA mATe jagatamAM Avyo nathI. uparI posAya ja zI rIte ? UMgha nA Ave amane to rAtre. meLa ja paDe nahIM ne ! eTale uparI nA joIe. uparI svIkAravA taiyAra nahIM. to kahe, uparI nahIM svIkAruM tyAM sudhI paiNavA nahIM maLe. meM kahyuM, "nahIM paNuM. uparIpaNuM svIkAravA hAru paiNuM ema ?" uparIpaNuM svIkAryuM nahIM ane khoLI kADhyuM ke mAro to uparI nathI paNa tamAroya koI uparI nathI. huM uparI vagarano thayo ane tamane uparI vagaranA karuM chuM. mAre mAthe koI joIe ja nahIM. mAthe phAdhara-madhara, ahIM koI guru hoya te mAthe, bAkI upara koI nahIM. vagarakAmanA mAthe joIe ja nahIM. mAthe koI hoya ene pachI A jIvana ja kemanuM kahevAya ? to zuM lAcArImaya jIvana jIvavAnuM che ? bhagavAna rUkyo che ne bhagavAna Ama.... eTale uparI nA joIe pahelethI nakkI kareluM. uparI jo hoya to enuM
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.8] bhagavAna viSe AgavI samaja moDhuM joIe toya ApaNane rIsa caDhe baLI. bhagavAna uparI kema posAya te, e paravazatA ? e pAchuM ene kyAM ApaNe poliza kara kara karyA karIe, maskA mAra mAra karyA karIe ? ta posAya bhagavAna TaiDakAve te bhagavAna zuM ApI devAno hato, te vagarakAmano mane TaiDakAve ? ane TaiDakAve to bhagavAneya mAre kAma nA Ave. mArI joDe pAMsaro raheje, evuM bhagavAnane kahI dauM. kAraNa huM cokhkho chuM, taddana pyaoNra chuM. chUpA kAvatarA nathI karyA. 395 e to kAla TaiDakAve ApaNane, enA karatA ApaNuM ghara zuM khoTuM hatuM ? ApaNA gharanA mANaso uparI sArA. mArA bairAM-chokarAM sArA badhA. A vahu thoDIvAra vaDhe eTaluM ja ne ? gALo deze toya cAlaze, thoDuM lapakA karI jaze, paNa bhajiyAM to khavaDAve ke nA khavaDAve ? bhagavAna uparI ane mokSa, e be virodhAbhAsa praznakartA : khuzamAM hoya to khavaDAve. dAdAzrI : e game tema, paNa khavaDAve kharI ne ! be gALo bhAMDatI hoya paNa bhajiyAM khavaDAve ne, e mokSa sAro. paNa Avo mokSa nA joIe. uThADe e to joIe nahIM, enA karatA vAIpha joDe bhajiyAM khAIne paDI rahIzuM. sArI sArI rasoI to banAvI Ape. te khaIe-pIIe ne cA pIne masta sUI gayA. taiyAra rokaDuM karI Ape to kharI ! ane rileTiva pAchuM, riyala nahIM ne ! rileTivano nikAla thaI javAno. A bairI joDe mokSa sAro. strI uparI sArI. ane A to vagarakAmano uparI thaI beTho che, nahIM levAdevA ! kazuM kAmamAM na Ave e uparI mAre zA kAmano ? A mArI gharanI mukti sArI che tArI mukti karatA ane ApaNA vAIpha ne e badhA uparI keTalA ? ahIM jIvatA hoya, eTalA pUratuM. A to kAyamano caDhI bese. uparI nA hovo joIe, ATalI bhAMjagaDa paDelI. A jiMdagInuM game te thAya, paNa uparI to na ja hovo joIe.
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ 396 jJAnI puruSa (bhAga-1) e nA posAya, mAthe bhagavAneya nA joIe. eTale tyArathI ja bhagavAna mAthe uparI che evuM mAnato nahIM. bhagavAna zenA mATe uparI ? enA karatA to ApaNe A lokonA anDarahenDa rahevuM sAruM, paNa bhagavAnanA anDarahenDa to rahevAya nahIM. kAraNa ke bhagavAna uparI ane mokSa, e be vastu hindustAnanA loko bhale kalpatA hoya, paNa e virodhAbhAsa che. have jagatamAM to A lakSamAM ja nA hoya ne ke A virodhAbhAsa che evuM. mokSa eTale to anDarahenDa, lo baoNsa mokSa ane bhagavAna (uparI) be virodhAbhAsa che. jo mokSa hoya to bhagavAna uparI nA hovo joIe ane uparI che to mokSa koIno thAya nahIM. evo mokSa huM khoLuM nahIM. mokSa eTale muktabhAva. mokSa eTale zuM ? no anDarahenDa, no baoNsa. anDarahenDano zokha hoya to ahIM hovo joIe, bAkI tyAM to anDarahenDano zokha rakhAya nahIM. molamAM to koI anDarahenDa nA hoya, aparahenDa nA hoya, koI uparI ja nahIM. bilakula InDipenDanTa, Dakhala nahIM koI jAtanI, ApaNe ApaNA mokSamAM ja. anDarahenDano zokha hoya to uparI maLe ane jene anDarahenDano zokha nathI ene mukti maLe che. kone maLe che ? praznakartA : anDarahenDano zokha nathI tene. dAdAzrI : mane anDarahenDano zokha nathI. koI nathI mArI anDara (nIce). mAre tamane anDarahenDa rAkhavA nathI ane uparI tarIke svIkAra karavo nathI. uparIne huM svIkArato ja nathI. uparI kema hovo joIe ? eTale uparIpaNuM svIkAryuM nahotuM. mArA mAthe uparI nA joIe, A pahelethI Teva. eTale bhagavAnaneya baoNsa tarIke svIkAra karyo nathI meM koI dahADo. mAre mArI aMdaravALA bhagavAna joDe abheda thavuM che jyAM uparI nahIM, anDarahenDa nahIM evo A vItarAgono mokSa mane khape che. te dahADe khabara nahIM paDI ke vItarAgono Avo mokSa che. paNa mane tyAMthI ja samajaNa paDe ke uparI nA joIe. 'UTha ahIMthI
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.8] bhagavAna viSe AgavI samaja 397 kahe, evo mAre nathI joIto tAro mokSa. e mokSe laI jato hoya toye huM nA kahuM ke tAre ghera jA ahIMthI. tArI lakSmIjI joDe besI rahe tAre ghera. mAre to mArAmAMya e bhagavAna che ne e bhagavAnanI joDe javuM che. mAre tAruM zuM kAma che ? tuM bhagavAna chuM, huMye bhagavAna chuM. bhalene tuM mane thoDo vakhata tArA kAbUmAM levA pharato hoya paNa AI DonTa vaoNnTa TUM." paNa zene mATe bhIkha ? A pAMca IndriyonI lAlaco mATe ? zI lAlaco che AmAM ? jAnavaraneya lAlaca che, Aneya lAlaca che. temAM ne ApaNAmAM phera zuM rahyo ? baLavAkhora ne nispRhI svabhAvane lIdhe cokhkhuM boluM praznakartA : sAcI vAta che, lAlacane lIdhe sAcA bhagavAnanI oLakhANa nathI paDatI. dAdAzrI : huM nAno hato tyAre eka bApajI evuM bolatA'tA, "meM Amano moTo roga laI lIdho ane AmanuM zArIrika duHkha hatuM te badhuM laI lIdhuM." mArA magajane A vAta posAya nahIM. baLavAkhora magaja mAruM. meM kahyuM, "bApajI, tyAre to A davAkhAnA baMdha karAvI devaDAvIe." mUA, saMDAsa javAnI to zakti nathI. zarama nathI AvatI ? evaDo moTo bApajI hato toya kahyuM, "saMDAsa javAnI zakti hoya to mane dekhADa, cAla, haMDa. purAvo Apa. duHkha levA AvyA ! lokone bhamAve che ?" "bApajI enA karatA ahIMthI ghera jaIne paiNo ne, A tophAna karyA karatA." te dahADe emane cokhuM saMbhaLAvI dIdhuM'tuM. te emane kharAba lAgyuM. baLavAkhora svabhAva mAro eTale jarA boluM te kharAba to lAge ne? A to badhA pelo vAgharo beTho hoya ne, tenuMya bhagavuM kapaDuM joI, bApajI, mAruM bhaluM karajo kaMIka." A bicArA suMvALA loka bhamI jAya che ! "mAruM duHkha laI lIdhuM' kahe che. mane A posAya nahIM. huM cokhkhuM bolavAvALo mANasa ! eTalo avaguNa mArAmAM hato. baLavAkhora nispRhI mANasa hoya, jene kazuM levA-devA nathI evuM karIne cAle. e kahI de ene ThIka lAge che.
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ 398 jJAnI puruSa (bhAga-1) aMte khoLI kADhyA sAcA bhagavAnane eTale tera varSanI uMmare A svataMtratA jAgelI. tyAMthI ja meM tapAsa karI ke A bhagavAnane khoLI kADhavA. evo koNa bhagavAna che ke ApaNane mokSe laI jAya ! e khoLI kADhyA paNa. "mAthe bhagavAna nathI" evuM khoLI kADhyuM. AmathI tema. Ama halAvyuM. tema karyuM paNa khoLI kADhyuM ke "nathI ja." ane "nathI bolyo, tyAra pachI meM rAha joI. meM kahyuM, "jo tuM houM, to mane uThAvI le hamaNe." "avakAza dekhA, lekIna kucha nahIM. kucha bhI pattA hI nahIM usakA." ema ne ema tyAM AgaLa losTa proparTI oNphisamAM gaI badhI arajIo lokonI. pachI vAMcavAmAM AvyuM ke bhagavAna to mAMhyalAne kahevAya che, tyAre e vAta mane gamI. ghaNAM loko to bhagavAnane "mAMhyalo ja kahe che ne ! aMte bhagavAnane khoLI kADhyA te khoLI kADhyA, paNa bhagavAnanI eTalI sarasa bhakti karI ke bhagavAna mane vaza thaI gayA che AkhAya ! ema ne ema ajavALuM thaI gayuM. dhAreluM nahIM AvuM. te mAruM DevalapamenTa (upAdAna) huM lAvelo ane anaMta avatAranI IcchAo, te A avatAre phaLI. pahelAM to mAre TaiDakAve e joIe nahIM. bhagavAneya jo TaiDakAvato hoya to e duniyAya mAre nA joIe. ane kharuM pUcho to atyAra sudhI AkhI jiMdagImAM mane koIe TaiDakAvyo nathI. 'have TaiDakAvanArane chUTa. have jene TaiDakAvavo hoya tene. have tamAro vAro." meM AkhI lAIpha risarca (zodhakhoLa)mAM ja kADhI che, risarca ja kareluM badhuM. eTale bhagavAna jaDyo ane dha varlDa Ijha dha pajhala ITaselpha, ITaselpha pajhala thayeluM che. gaoNDa hejha naoNTa krieTeDa, onlI sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa che A. saMjogo badhA sAyanTiphika saMjogo che, enAthI badhA kAryo thayA kare che. bhagavAna potAnuM ja svarUpa, na Ape kazuM bhautika bhagavAnane kahyuM, "mAruM svarUpa che tuM, uparI zeno ?" "mAruM potAnuM
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.8] bhagavAna viSe AgavI samaja 399 svarUpa ja che' e bhAna nathI eTale loko ene uparI TharAve. pote lAlaca che eTale. enI pAse kaMIka levuM che, paNa nA maLe enI pAse. che nahIM, te zuM Apaze amatho vagarakAmano ? hA, tAre je joItA hoya bhautika sukho, tArI pAse hoya te A lokone te Apa. eTale tane bhautika sukha to pAra vagaranuM maLaze ane duHkha ApuM to du:kha maLaze. bAkI A badhAnuM saravaiyuM tane maLaze, bhagavAnanI vacce jarUra nathI. ene dalAla zuM karavA karuM chuM te ? ane bhagavAna to zuM kahe ? tAre sanAtana sukha joIe to ja mArI pAse Ava, A sukho mATe huM nathI. tamAre kayuM sukha joIe che? praznakartA: sanAtana sukha. dAdAzrI : hA, sanAtana sukha joItuM hoya to tuM ahIMyA Ava. e bhautika sukhone mATe zuM karavAnuM? eTale paravazatA to mane bahu khUMcatI'tI ane te bhagavAnanA paravaza rahevAnuM to mane bahu gUMcatuM'tuM. A pArako mANasa, nahIM levAdevA. vakhate moTobhAI hoya to ApaNe jANIe ke kamAIne lAve che bicAro ne ApaNane khavaDAve che eTale uparI. enA vaLI paravaza rahIe. bhAbhIne paravaza rahIe ke khAvAnuM banAvIne khavaDAve che badhuM. paNa Ane nahIM levAdevA ne vagarakAmanA ene paravaza rahevAnuM ? eTale mane khUMcyA karatuM'tuM ane khoLI kADhyuM tyAre choDyuM meM. uparI e ja upAdhi nAnapaNamAM mArA karatA vadhI jAya tenI joDe besavAnuM mane phAve nahIM, hInatA lAge. tyAM nA phAve. e vAto kare eTale mArI jAtane hInatA lAge eTale huM tyAMthI khasI jau. meM kahyuM, "A dukAne ApaNe besavuM nahIM. ApaNo naMbara lAge tyAM besavuM. ujjaDa gAmamAM eraMDo pradhAna.' praznakartA: nAnapaNamAM evuM hatuM? dAdAzrI : tyAre zuM karavAnuM ? A phAve nahIM. A mArI karatA vadhI gayo e phAve nahIM.
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4OO jJAnI puruSa (bhAga-1) AnI A ja bhAMjagaDa AgaLanI AgaLa Ave. uparI nA joIe. Ama nA phAve. keTalIya upAdhi ! tAre phAve ? praznakartA : mane to phAve, dAdA. dAdAzrI : ema ? bhagavAnane bhajIne emanA jevo thaIza eTale bhagavAnaneya uparI tarIke svIkAruM nahIM. bhagavAna mArA pUjya che badhI rIte, paNa uparI tarIke svIkAra nahIM. tamane bhajIne tamArA jevo thaIza, zuM kaheto'to huM? praznakartA H tamane bhajIne tamArA jevo thaIza. dAdAzrI : hA, tamArA jevo ja. tamArAmAM ne mArAmAM phera nathI. phakta phera eTalo ja che ke tame e bhaNIne AgaLa gayelA cho ne huM bhaNIne pAchaLa rahelo chuM. bIjo koI phera nathI, no Dipharansa. potAnuM svarUpa ja paramAtmA che. bhagavAna kazuM ja karato nathI ne ! kazuM karI Apato nathI. te uparI kema karIne rakhAya ? bhagavAna kazuM ja karato hoya eno purAvo koI mANasa mane dekhADe ke A bhagavAne mane karI ApyuM. kazuM ja karato nathI tyAM AgaLa loko, 'bhagavAne karyuM' kahe che. bhagavAnane to oLakho, bhagavAna AvuM koInuM kare evA che nahIM. nAma saMbhAratA duHkha dUra thAya paNa na maLe cAra AtA huM to paMdara varSano hato tyArathI ja AvuM nA mAnuM. mane mAnyAmAM ja nA Ave ! AvuM ekane tyAM mAmeruM pUre ne ekanuM Ama rakhaDI mare, enA jevuM hotuM haze? e bhagavAna kevo ? have bhagavAna pAse cAra AnAya hoya nahIM. koIne madada karI zake nahIM bhagavAna. enuM nAma sAMbharatAnI sAthe bIjA duHkha dUra thAya, bIjA du:kha alopa thaI jAya eTaluM ja, paNa bIjuM kazuM ApI na zake. bhagavAne to AmAM hAtha ja nahIM ghAlyo. e bhautika dRSTimAM hAtha
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.8] bhagavAna viSe AgavI samaja 401 ja nathI ghAle evA ane bhautika kare evA nathI. tamAre bhautika karAvavuM che, paNa e to jJAtA-dRSTA, vItarAga. vItarAganI pAse kazo sAmAna hoya kharo ? e zuM ApavAno hato ? e vItarAga che. enI pAse kazuM che nahIM, bhautikavALAne mATe. e to zuM kahe che ke tamAre kAyamanuM sukha joItuM hoya to mArI pAse Avo. tyAre huM sanAtana sukhano bhogI. eTale meM enI pAse kahyuM, "bhaI, A sanAtana sukhano bhogI, huM uparIpaNuM svIkArIza nahIM. eTale kahe, 'tame vItarAga thAva eTale huM ne tame eka ja chIe. rAga-dveSa chUTI jAya to huM ne tame eka ja chIe !" aMdaravALA bhagavAnane ja kaheto, "mane tAjo" eTale upara koI bApoya nathI, evuM koI baoNsa nathI evI mane saMpUrNa khAtarI thaI gaI hatI. dareka manuSyamAM bhagavAna mahIM rahelA ja che, phakta pragaTa karavAnA che. te pragaTa kevI rIte thAya ? ke jyAM pragaTa thayelA hoya tenI pAse jaIe to pragaTa thAya, bIjo koI rasto nathI. eTale mArga A ja apanAvyo hato, ke bhaI, have ApaNe jAte upara bhagavAna che nahIM evI rIte kAma lo. bhagavAna aMdara che ne aMdaravALA bhagavAna joDe ja pahelethI vAto karavA mAMDI hatI, ke tame mane tArajo ke bacAvajo. je kaheto'to te emane kaheto. uparavALAne kahIe to koI bApoya pUchato nathI, tyAM to. ema ne ema gayuM, addharatAla. jene anDarahenDa nA game, tete uparI na maLe mArI aMdaranI zodhakhoLa ke bhagavAna uparI nathI. e anDarahenDeya nathI ane uparIye nathI. te mane emanI dazAmAM banAvyo ke uparI paNa nahIM, anDarahenDaya nahIM. eTale mane anDarahenDano zokheya nahoto ane uparIye nA joIe mAre. anDarahenDano jene zokha hoya, ene uparI maLyA vagara rahe nahIM ane e benI vacce baphara thAya, uparI ane anDarahenDa. ane ethI baphara kUTAyA ja kare. loko kahe che, "uparI amane gamatA nathI." meM kahyuM, "nA, e nahIM cAle. jyAre tamane anDarahenDa nahIM game, tyAre uparI enI meLe ja nahIM Ave." e enuM pariNAma che. anDarahenDa
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ 402 jJAnI puruSa (bhAga-1) tamane gamaze nahIM, tyAre uparI tamane prApta ja nahIM thAya. tamane uparI nahIM prApta thAya evI IcchA nahIM karo. mane anDarahenDa gamatA nathI, huM koIne anDarahenDa rAkhavA mAgato nathI, te mane uparI kevI rIte Ave ? khoTuM karatA aTake eTale bhagavAnanI bhaDaka ghAlI atyAre mAro uparI koI che nahIM varlDamAM. uparI kema posAya baLyuM? ane tamaneya uparI rahita banAvI ApuM ! hamaNe lokone bahAra pUcho ne, to "goDa Ijha krieTara Ijha karekTa' evuM kahe. ane ahIM koI bApoya uparI nathI. tAre jo mukta thavuM hoya to, InDipenDanTa thavuM hoya to koI uparI che nahIM ane tane DipenDanTa game che mATe uparI che. uparI hoya teno artha ja zuM? mIniMgalesa vAta ! eTale laukika vAta judI che, alaukika vAta judI che. A to zA mATe ? lokone bhaDaka mATe bhagavAnane uparI TharAvyo che, nahIM to pachI lokonA manamAM zuM thAya ke lAvo, sToravALo koI che nahIM, Aje kADhI lo ne ! eTale Avo kAMI bhagavAnano bhaya varte che eTale e Teva chUTI jAya lokone ane vicAraka mANasane bhayanI jarUra nathI. tamArI mATe koI polIsanI jarUra nathI ne lazkaranI jarUra nathI. polIsa-lazkara A guMDA lokone mATe che ane emano Teksa tamArA upara lAge che. meM zodhakhoLa karI ke koI uparI nathI. A vaijJAnika rIte zodhakhoLa che. mane jJAna thayuM suratanA sTezana upara, pachI jagatamAM koI evI cIja jANavAnI bAkI nathI mArI pAse. ane Ajeya paNa atyAre jyAM jouM tyAM huM bhagavAnane joI zakuM chuM. tamArA bhagavAnaneya joI zakuM chuM ne paramAtmAneya joI zakuM chuM. tamArAmAM bhagavAna paramAtmA rUpe nathI rahyA, bhagavAna rUpe rahyA che ne bIje paramAtmA rUpe che, tene joI zakuM chuM. eTale varlDa samajavA jevuM che. Ama, gapyuM nathI. A vijJAnathI UbhuM thayeluM che. eTale tamAre InDipenDanTapaNuM khoLavuM joIe. bhagavAna nahIM paNa mArI bhUlo e ja mArI uparI praznakartA : dAdA, tame terame varSe paDakAra karyo ke mAro koI uparI nathI, eTale tyArathI tame AgalI bhUlo bhAMgI nAkhI ?
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.8] bhagavAna viSe AgavI samaja 403 dAdAzrI : bhUlo bhAMgI meM AkhI jiMdagI. teramAM varSa pachI meM kahyuM, "A koNa che ?" tyAre A uparI nathI ne A Dakho kema che, lokono ? uparI nathI e mane zraddhA che, to A Dakho kema che ? loko Ama herAna kare che, polIsavALAya kare. tyAre kahe, "ApaNI bhUlo che te ja. bhUlo bhAMgI jaze, eTale uparI koI nathI." A tame hamaNe che te guno karo ne pAchA polIsavALAne TeDakAvIne Avo eTale e tamAro uparI Tharyo. pachI ghera Ave ke nA Ave ThaMDo laIne? ane ApaNe guno karyA pachI enI pAse mAphI mAgI laIne chuTakAro karIne AvIe to Ave ? te A tamArA gunAo ja tamArA uparI che, bIjuM koI uparI nathI. praznakartA barAbara che. dAdAzrI : tyAre bhUla to bhAMgavI ja paDe ne ApaNI ! have tamane zikhavADuM chuM. bhUlo bhAMgI nAkho, to tamAro uparI koI nathI. praznakartA : barAbara che. dAdAzrI : jyAM sudhI bhUlo pUrI bhAMgI nA jAya tyAM sudhI tamAre dAdA uparI che. eTale huM tera varSanI uMmarathI bhagavAnane svIkArato nathI mArA uparI tarIke. mArI bhUlo ane bleDarsa eTalA ja uparI che, bIjuM koI uparI che nahIM ane tamAre paNa e ja uparI che, bIjuM koI che nahIM uparI. Atmayoga sivAyanA yogo visAmA jema praznakartA tyAre AvI badhI je dharmomAM rUDhIo cAlatI, paNa temAM tame nA phasAyA hoya evo koI prasaMga banelo ? dAdAzrI : eka mahArAja mane yoga zikhavADavA mAMDyA. "ahIM (kapALamAM be bhramara vacce) jo jo karo" kahe che. meM joyuM pachI bIje dahADe dukhyuM. meM kahyuM, "A rasto kaMIthI lAvyA cho tame? koNe zikhavADyuM
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) che tamane ? mane jotA ja du:khe che. te AgaLa zuM thaze have ?' tyAre kahe, 'e to thoDA dahADA pachI rAge paDI jAze.' meM kahyuM, 'paheluM duHkha Ave ne e ja duHkha.' kriyAno svabhAva evo che ke tame vAreghaDIe karo eTale sahaja thaI jAya. zuM thAya ? koI paNa kriyA karavAnI nA hoya. AtmAmAM kriyA nAmano guNa ja nathI, e svabhAva ja nathI. e pote ja akriya svabhAvano che ne karavAnuM zuM ? to A je meTara (jaDa) che eno karavAno guNa che. eTale tame meTararUpa thaIne karI zakazo. je kaMI kriyA karo e meTa2rUpanI karI zakazo. eTale A badhuM UMdho rasto hato. te Ama karo ne tema karo. 404 A je cakro che e badhuM zene mATe che ? ke raste jatA thAka lAgyo hoya to visAmo che. te thoDIvAra tame visAmo khAI lo. mokSamArge jatA jatA thAka lAgyo hoya to visAmo nA joIe ? te A visAmA che, tene badale kAyamano Ane ja mArga banAvI dIdho. Avo yoga hato ja nahIM. hindustAnamAM kayo yoga hato ? ekalo Atmayoga hato. ane A bIjA badhA yoga, cakranA yoga to visAmA che. huM nAnapaNamAM agAsa jato hato tyAre tyAM kahe ke 'mALA pheravo,' tyAre huM kahuM ke 'huM mALA pheravavA nathI Avyo. huM to zrImadjIno abhyAsa karavA Avyo chuM.' ciMtA ghaTADe nahIM te lAITa zuM kAmanuM ? eka phero nAnapaNamAM huM sattara-aDhAra varSano hato tyAre AMkha dabAvIne meM eka prayoga karelo. eka phero Ama hAtha jarA dAbIne AMkha coLI'tI. AMkhane bahu coLa coLa kare ne, pachI AMkha khole to zuM dekhAya ? praznakartA H Ama kAMIka spaoNTa (TapakAM) jevuM dekhAya. dAdAzrI : kevuM dekhAya ? lAITa ! praznakartA : huM... lAITanA TapakA.
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.8] bhagavAna viSe AgavI samaja 405 dAdAzrI : are ! mane to Akho lAITano goLo ja dekhAto hato. te moTo jhabakAro thayo ne ajavALuM ajavALuM dekhAyuM ! te bahAra je ajavALuM thayuM, te dasa-dasa miniTa sudhI aMdhAruM nA thAya. praznakartA : dasa miniTa sudhI aMdhAruM na thAya ? te dasa miniTa sudhI jAya nahIM ! dAdAzrI : pachI huM vicAramAM paDyo ke A zuM thayuM ? pachI mane samajAyuM ke A to AMkhanuM lAITa (jovAnI zaktine nukazAna thAya) jatuM rahyuM. te pharIthI koI dahADo hAtha aDADavAnuM ja baMdha karI dIdhuM. A to lAITa jatuM rahe AMkhanuM. Akho goLo ja lAITano dekhAto'to. A Ama hAtha aDADIe, enuM zuM? mIniMgalesa, yUjhalesa badhI vAto. Avo prayoga vecavA jAya to cAra AnAya bajAramAM nA Ape Ane. ciMtA to ghaTatI nathI ! AvuM badhuM kare eTale zakti hIna thaI jAya badhI.
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.9] sAcA gurunI oLakha pahelethI ja koI dharma nahIM paNa vItarAga mArga phAve praznakartA : dAdA, tamane jainanA saMskAra keTalA varSathI maLelA ? nAnapaNathI ja jainanA saMskAra badhA ? dAdAzrI : nA, nAnapaNamAM to mane A vaiSNavanA saMskAra maLelA. amAro janma vaiSNava mA-bApane tyAM RNAnubaMdhathI thayelo. praznakartA paNa dAdA, evuM sAMbhaLyuM che ke tame nAnapaNamAM covihAra karatA'tA, pratikramaNa karatA'tA. dAdAzrI: nA, nA. e to badhuM moTI uMmaramAM, paNa pahelAM kaMThI baMdhAvelI. jaina dharma to phAve ja nahIM, meLa ja na khAya. vItarAga mArga upara gayelo. praznakartA: hA, eTale vItarAga mArga upara, barobara. dAdAzrI : A kRSNa bhagavAne "vItarAga' kahyuM, te phAve. vItarAgo (tIrthakaro)e "vItarAgatA' kahyuM te phAve. jaina dharma, vaiSNava dharma e badhuM amane nA phAve. mane kaMIka zikhavADe, tyAM baMdhAvuM pharI kaMThI praznakartA : Apano janma vaiSNava kuLamAM thayelo to tame kaMThI konI baMdhAvelI ?
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.9] sAcA gurunI oLakha pahelethI ja 407 dAdAzrI : hA, nAno hato tyAre bA kaMThI baMdhAvavA laI gayelA. te kAMkarolIvALA bAvAnI kaMThI baMdhAvelI hatI. te lagabhaga bAra-tera varSanI uMmare enI meLe tUTI gaI. badhA kahe, "pharI kaMThI baMdhAvo." eTale pachI bA kahe ke "pharI kaMThI baMdhAvyA vagara nA cAle." mane mArA madhara che te vaiSNavamAM ghAlavA phare. eTale madhare kahyuM ke "bAvAjI AvyA che kAMkarolIthI, te ApaNe pharI kaMThI baMdhAvI laIe.' te dahADe pharI kaMThI bAMdhavA sAru TADhuM pANI ghaDo bharIne reDI de ApaNI upara ane kAnamAM phUMka mAre. zuM phUMka mAre ? "zrIkRSNa zaraNam mam.' praznakartA : maMtra Ape. dAdAzrI te ApaNane ema samajAya ke "he zrIkRSNa, amAre zaraNe Ava' evuM saMbhaLAya ApaNane ! zuM saMbhaLAya ? praznakartA kRSNa bhagavAna, tame amAre zaraNe Avo. dAdAzrI : eTale meM kahyuM, "nA, mAre evuM khape nahIM. mAre AvI kaMThI nathI paheravI bA. mane to kaMIka sAcuM zikhavADe tyAM mAre kaMThI bAMdhavAnI che." bahu dahADA chetarAyo, have to paDuM kUvAmAM meM kahyuM, "jo A kUvo ! huM mArA bApa-dAdAnA kUvAmAM paDavA mAgato nathI. ApaNA bApa-dAdAo A kUvAmAM paDyA haze, te dahADe pANI haze. pANI pahelAM hatuM, vallabhAcAryanA vakhatamAM paMdara phUTa pANI hatuM. tyAM sudhI paData. kAraNa ke taratA AvaDe eTale jIvato raheta. paNa atyAre e pANI sUkAI gayeluM che. huM kuvo joI Avyo vaiSNavano. mane to A kUvAmAM jotA moTA-moTA paththara paDelA che ne moTA-moTA sApa dekhAya che, pANI dekhAtuM nathI. ahIM huM nahIM paDuM, tame badhA paDajo. tamArA bApa-dAdAnA kUvAmAM tame badhA paDajo. bApa-dAdA paDe e kUvAmAM ApaNe paDavuM ? kaMI lakhI ApyuM che ApaNane ? pANI juo mahIM, che
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ 408 jJAnI puruSa (bhAga-1) ke nahIM ? to paDo, nahIM to pANI nA hoya to ApaNe paDIne mAthA phoDavAnuM zuM kAma che te ?" praznakartA ane te vakhate tame nA pADI. dAdAzrI : hA, meM nA pADI bAne. A zuM veza? bahu dahADA chetarAyo chuM. have A avatAramAM chetarAvuM nathI. A kaMThIbaMdha nahoya, A to tane hau bAMdhuM evo chuM. mamatA-svArtha nahIM, tethI nA gAMDyA huM to mULa pahelethI krAMtikArI ! huM kaMI gAMThuM evo mANasa nahIM ne ! mamatA hoya te gAMThe. jene mamatA nathI ene gAMThavAnuM zuM hoya ? svArthavALA gAMThe, ene phAyado thato hoya to ! mAre bilakuleya mamatA nahIM, svArthe nahIM. praznakartA : paNa dAdA, e karyuM eTamosphiyara (vAtAvaraNa) hatuM ke e jamAnAmAM tame bAra varSanI uMmare ATalI hiMmatapUrvaka nA kahI do ? dAdAzrI : bahu ja hiMmata. tethI madhare kahyuM ke tane "sugaro" (guru vinAno) kaheze. tyAre meM kahyuM, "e vaLI kayuM janAvara AvyuM pAchuM, nagaro ?" mane samajaNa paDelI nahIM A nagaro ane bA paNa nahIM samajatA hoya. paNa emane loka kahe ke "sugaro kahevAya." praznakartA: hA, na-guru. dAdAzrI : tyAre 'nagaro' zabda eTale huM samajuM ke A zabda e lokonuM kaMI eDajasTamenTa haze, ene "nagaro' kahIne phajeta karatA haze. nugaro e koI zabda haze gALa devAno. eTale meM kahyuM, "A mane nagaro kaheze, mane phajeta karaze, bahu tyAre zuM kaheze te ? bhale nugaro kahe mane, je kahevuM hoya e kahe." nugaro zabda amuka uMmara pachI samajI gayelo, ke nugaro eTale zuM kahevA mAge che ! na guru ema khabara nahIM, ke guru vagarano. kaMThI baMdhA - amuka jAtanI jemaNe kaMThI bAMdhelI hoya tevA.
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.9] sAcA gurunI oLakha pahelethI ja 409 tArI uMmare guru mATenI yathArtha samajaNa te ghaDIe guru eTale prakAza dharanAra evo artha huM samajato hato. je loko mane pratyakSa jJAna na Ape, mane jo prakAza na dhare to mAre evuM kaMI TADhAM pANI chaMTAvIne ke upara pANInA ghaDA reDAvIne evI kaMThI baMdhAvavI nathI. jene potAne ajavALuM nathI, jenI pAse bIjAne ajavALuM ApavAnI zakti nathI, enI pAse kaMThI kema paherAya ? kaMI upadeza ApatA nathI ane guru thaI beThA che ! e mAre joIe nahIM. tame je karyA hoya evA guru mAre nathI karavA. baLyo, tAro mokSa amAre nathI joIto. e amAre posAya nahIM, enA karatA aise hI calane do. mane ema lAgaze ke A guru karavA jevo che, to huM TADhuM pANI to zuM, hAtha kApI leze toya huM hAtha kapAvA daIza. anaMta avatAramAM hAtha hatA ja ne, kyAM nahotA te ? ane koIka bahAravaTiyo dhAriyAthI hAtha kApI nAkhe tyAre kapAvA ja do cho ne ? te ahIM AgaLa guru hAtha kApe to nA kApavA devuM ? paNa guru kApe ja nahIM bicArA! paNa vakhate e kApavAnuM kahe to ApaNe ema na karavAnuM kaMI kAraNa che ? mane to je upadeza Ape, kaMI paNa jAgRta kare, helpa kare, prakAza Ape e mArA guru. mane ajavALuM dekhADe, mAre emanI pAsethI bIjuM kazuM nathI joItuM. mane rasto dekhADe, mane je dekhAtuM nathI e dekhADe, e mArA guru mahIM mArA manane jarA zAMti kare, e mArA guru. mAre to sAco brahmasaMbaMdha joIe, bhrAMtino nahIM huM to gurune kaheto hato ke tame Avo brahmasaMbaMdha karAvo, te mane pasaMda nathI. brahmasaMbaMdha to AtmAnI laganI lAgyA pachI, e laganI chUTe nahIM enuM nAma brahmasaMbaMdha kahevAya. te saMbaMdhanI laganI lAgI jAya, pachI pharI brahmasaMbaMdha chUTe nahIM. A to (nAmano ja) brAMtino brahmasaMbaMdha ! mAre to sAco brahmasaMbaMdha, pharI bIjA koI joDe saMbaMdha ja nA karavo paDe evo saMbaMdha karavo. A zabdono Avo brahmasaMbaMdha mAre joIe nahIM. vallabhAcArya, zaMkarAcArya, sahajAnaMda svAmI e badhA Adi puruSo
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) bahu UMcA hatA paNa pachI kALa krame badhuM pheraphAra thavA mAMDyuM che A. chatAMya AvA zabda amArAthI bolAya nahIM. ame jJAnI puruSa thayA, ame javAbadAra kahevAIe. paNa jyAre opana jANavuM hoya tyAre ekalA jANavA mATe kahIe, te vItarAgatAthI kahIe. amane koI jagyAe saheje rAga-dveSa hoya nahIM. ame sAruM bolIe to amane rAga nA utpanna thAya ane kharAba bolIe to dveSa utpanna thAya nahIM. ame AvA zabdo bolIe chatAMya (rAga-dveSa) nA thAya. pariNAma pakaDatAruM 'vijJAtI breita', tAnapaNathI praznakartA : sAcA guru vizenI ApanI AvI UMcI samajaNanuM kAraNa zuM ? 410 dAdAzrI : vijJAnI breIna (magaja) mULathI, nAnapaNathI vijJAnI breIna ! pariNAmane pakaDanAruM ! kevuM breIna ? praznakartA : pariNAmane pakaDanAruM. dAdAzrI : dareka vastu prApta thAya te pahelAM pariNAmane pakaDI pADe, kAyama. eTale pariNAma pakaDanAruM breIna, te kAma lAgyuM AmAM. huM chavvIsa-satyAvIsa varSano hato tyAre kRpALudevanuM vAMcato. pachI e je mahArAja Ave ne tyAM AgaLa, sthAnakavAsI Ave to tyAMya jau ane derAvAsI Ave tyAMye jau. te eka sthAnakavAsI mahArAja AvyA hatA. te emaNe mArI pAse thoDIka vAto sAMbhaLI. tyAre mane kahe che, 'tame vijJAnI mANasa cho, A tamAruM vijJAnI magaja che. A bhagavAna mahAvIranI vAta tamane bahu sarasa samajAze jyAre-tyAre. e kahe te pahelAM to huM kaMIka navI ja vAta boluM. vijJAnI magaja ! e eka ja mahArAja oLakhI gayA hatA. e mahArAja Ama bolatA hoya ne huM Ama boluM. kahe che, 'AvuM nA AvaDe koIne.' tyAre meM kahyuM, 'A mahArAja kharuM kahe che.' emane samajAI gayuM ke A UMcI vAto kare che badhI.
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.9] sAcA gurunI oLakha pahelethI ja 411 mAro vaijJAnika svabhAva, mULathIye. jeTaluM (zAstra) vAMcyuM enA upara vijJAna mArAthI bolAya. vijJAna eTale A mArA pAtALanuM pANI, AmAMthI (zAstramAMthI) lIdhuM paNa nIkaLe pAchuM pAtALanuM pANI ! vijJAnI eTale potAnuM badhuM UbhuM karI devuM. sAmo vAta kare te pahelAM AgaLanuM badhuM joI nAkhe, sAmAne raste caDhAvI nAkhe. mane nAnapaNathI ja Teva hatI ke mane koI jJAnanI vAta kare tyAre huM vijJAnamAM laI jau. mAro vijJAnI svabhAva to nAnapaNathI ja hato. vijJAnI eTale mULa zabda jaDyo te pachI huM kyAMya sudhI pahoMcI jAuM ! vAta jJAnanI cAlatI hoya, te huM emAM to kaMInI kaMI zodhakhoLa karI nAkhuM ! loka vijJAnanI vAta sAMbhaLe te tene jJAnamAM laI jAya ne huM jJAnanI vAta vijJAnamAM laI jau. vijJAna eTale ke evI evI vAta ke zAstromAM jaDe nahIM ne badhA ja phoDa paDe. pariNAma dekhAyA ja kare, tethI kaze coMTyA nahIM praznakartA: dAdA, tame kahyuM ne pariNAmane pakaDanAruM tamAruM breIna hatuM tenA vize vadhAre kahezo ? dAdAzrI : mAruM valoNuM pariNAmavAdI hatuM. "Aja valoNuM valovyuM, emAM AvyuM zuM ? evuM jovAnI Teva hatI. valovuM kharo, paNa joyA pachI kaMI mAkhaNa nA Ave to huM choDI dauM. huM valovuM kharo, paNa mAruM pariNAmavAdI hatuM. pariNAme mane zuM prApta thayuM e joI lau. eTale huMye valovato'to baLyuM, paNa valovyuM tyAre to A jaDyuM ne badhuM mane. valovatA valovatA jaDyuM ne ! paNa te pariNAmavAdI hatuM. kevuM ? e pariNAmamAM zuM AvyuM, valovyuM tenA ? AkhI rAta valoNuM valovyuM ane AvyuM zuM? tyAre kahe, kazuM ja nahIM. pheNanA (phINanA) goTA dekhAtA hatA eTalA ja. pheNa (phINa) besI gayuM. eTale mAkhaNa nA Ave to huM choDI dauM. mAro nAnapaNathI eka svabhAva hato ke hareka kArya karuM enuM mane pariNAma dekhAyA vagara rahe ja nahIM. chokarAM badhA corI karatA hoya to
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ 412 jJAnI puruSa (bhAga-1) mAruM mana lalacAya kharuM koI vakhata ke A karavA jevI cIja che, paNa mane tarata pariNAma rUpe bhaya dekhAyA ja kare. eTale mULathI ja pariNAma dekhAya. eTale kaze coMTavA dIdho nathI. AnuM pariNAma zuM Avaze e mArI sAthe hoya che, dareka vAtamAM. lokoe mAtelA sukhamAM na dIThuM sukha praznakartA : bhagavAna vize, guru vizenI ApanI vicAraNA Azcarya pamADe evI che ane ame to gADarIyA pravAhanI jema jUnuM cAlatuM Ave che, temAM cAlyA ja karIe chIe, enuM zuM kAraNa ? dAdAzrI : e to tame lokonuM zIkhIne karo, huM lokonuM zIkhyo nathI. huM pahelethI loka(saMjJA) viruddha cAlanAro mANasa. loka je cAle ne, e rasto Ama goLa phaMTAyelo hoya, te loka roDe roDe pharIne jAya. tyAre huM hisAba kADhe ke goLa pharIe to traNa mAIla thAya, Ama sIdhuM eka mAIla hoya to huM sIdho paDuM Ama. te rasto khoLI kADhIne sIdho paDI jauM. Ama huM A loka viruddha cAlelo. A AmanA kahevA pramANe calAya ? lokasaMjJA nAmeya nahIM. lokoe jemAM sukha mAneluM, mane emAM sukha dekhAyeluM nahIM. huM zorTakaTa oLakhI kADhe. A loko to AgaLa cAra gheTAM cAlyA, tenI pAchaLa badhuM ToLuM cAlyA ja kare ! keTalo vAMko rasto thAya che e juekare nahIM. A to sarakAre kAyadA kADhyA, tethI sIdhA rastA banAvaDAvyA. bhaNelA mANasoe sIdhA rastA bAMdhyA, nahIM to pahelAM to eka mAIla javA mATe traNa mAIlanA UMdhA raste javuM paDe, evA badhA rastA hatA. koInI nakala nA kare enuM nAma akkala akkala to konuM nAma kahevAya ke jeNe koI dahADo nakala nA karI hoya. A nakala karI karIne akkalavALA thayelA, emAM zuM bhalIvAra Ave ? nakala koInI nA karI hoya enuM nAma akkala kahevAya. A to badhuM nakala karI karIne zIkhyA !
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.9] sAcA gurunI oLakha pahelethI ja 413 praznakartA: e to jJAnI ja kahevAya ne, nakala koInI nA karI hoya to ? - dAdAzrI : nA, to e sthiti kaMI sArI kahevAya. meM nakala nathI karI koI dahADoya, nAnapaNathI nahIM. tame je karatA hoya ne emAM mane avaLuM lAge eTale huM e nA karuM, mAruM juduM karuM. praznakartA e to evI svataMtratA hoya to ja A sthiti thAya ne? dAdAzrI : hA. e game te, mahIM kaMI evuM juduM kare, bheda pADyA vagara rahe nahIM. vAMko guNa hato mahIM ke ahIMthI A rasto Ama laI Ave ne te Ama pharIne jAya. have mArI Teva Ama, eTale lokonA khetarAmAM rahIne huM sIdho jau paNa te vAMka vaLAMko nahIM pharavAnI Teva. mAMhyalA bhagavAnane vaDhato ke "rasto batAva' ApaNA siddhAMtathI beka (pAchA) jAo. jagata je raste jAya te raste javAnuM nahIM, mAro A ja rasto. huM bhAdaraNathI borasada nAnapaNamAM cAlato jau tyAre loka gUMcIvALo rasto pakaDe, huM ekalo ja sIdho-pahoLo rasto pakaDuM. ane rasto nA jaDato hoya to A mahIM mAMhyalAne kahevAya ke "huM to AMdhaLo chuM eTale tane oLakhato nathI paNa tuMya AMdhaLo chuM ? mane kaMIka sAco rasto batADa' ema bhagavAnane vaDhavuM paDe. alyA mUA, tane kazI ja samaja nA paDe to "mAMhyalo che' tema kara kara karIza toya te tArI aMdaranA AvaraNa tUTaze, AgaLano rasto dekhAze paNa bahAra bhagavAna khoLIza to temAM tAruM kazuM ja vaLaze nahIM. praznakartA: jyAM lagI jJAna nA thayuM hoya tyAM lagI khabara nA paDe. dAdAzrI : hA, paNa mAMhyalAnuM jJAna nA thayuM hoya toya, A mahAdevajInAmAM kaMI jJAna thayuM che. ApaNane ? paNa ApaNA lokone kahevA paDelI ke sahu loka kare e ApaNe karavuM. paNa alyA mUA, kaMI judo rasto ja nahIM ?
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ 414 jJAnI puruSa (bhAga-1) vAMkAcUkA rastAne badale game sIdhosaTa rasto meM nAnapaNamAMthI, nava varSano hato tyArathI kAyado karelo ke loka je raste cAle te raste, sIdho rasto hoya tyAre cAlavuM ane rasto bahu vAMko hoya to vacce cIlo navo pADavo. badhA pharavA jAya te vAMka (vaLAMko Ave tyAre huM khetaramAMthI jauM, badhA jAya tyAMthI nA jAu. badhA kahe, 'tame ADA cho." tyAre huM kahuM, huM to pahelethI ja ADo chuM.' zuM karavAno e rasto ? A loka to vAMko citaro to vAMkA jAya, mAIla javAnuM hoyane tyAM traNa mAIla pharIne jAya. te huM samajI jauM ke A rasto vAMko-avaLo citaryo che. loko e raste ja cAlyA kare, ApaNe A navo sIdho rasto pADI devo. evI rIte A lokonI vAta badhI UMdhI hoya, tene chatI to oLakhavI paDe ne? nAnapaNathI mane mArga judo maLI gayelo, pahelethI. nAnapaNathI mArga badaluM, mANasonA AdhAre huM cAlato nahoto. A ToLuM jAya ne, e ToLuM cAle te ToLAmAM huM nA cAluM. huM joIne tapAsa karuM ke A ToLuM kaI bAju laI jAya che ? A rasto vaLI Ama pharI ane pAcho peNe jAya che. te AkhuM kuMDALuM gaNIe to ekanA traNa gaNA thAya, to A aDadhuM kuMDALuM doDha gaNA thAya. te doDhA raste mAra khAya ke sIdhA ? te huM sIdhuM cAlato'to, lokone raste cAlelo nahIM pahelethI. loka raste dhaMdho nahIM. loko karatA judo dhaMdho, rIteya judI, rasamaya judI, badhuM ja juduM. eTale mArI Teva AvI pahelethI. te mane loka zuM zabda kahetA'tA, te kahuM? praznakartA : hA. dAdAzrI : "haharo (soMsaro) paDuM chuM?" kahe che. huM kahuM, 'hA." tyAre kahe, "zI rIte ociMto Avyo tuM amArI pahelAM ? hoMharo (soMsaro) paDIne Avyo ?" meM kahyuM, "hA, hoMharo (soMsaro) paDIne Avyo chuM. te tamArI ToLAnI peTha chabalikA vagADIne tamArI joDe pharuM ?" huM mArI meLe bIjo rasto khoLuM. mane phAve nahIM e badhuM.
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.9] sAcA gurunI oLakha pahelethI ja 415 potAnA dhArela raste cAlI chevaTe khoLI kAvyuM kudaratano niyama zo che? pADozamAM koI nA hoya ne ekalo hoya ne, to ene sUjha pADanAra mahIM che. paNa bIjA cAra hoya to koNa sUjha pADe? ekalo hoya to sUjha paDe. eTale A jagata ekaluM hotuM nathI, tenI ja bhAMjagaDa che ne ! ane huM ekalo pharelo che. kAraNa ke mAro svabhAva nAnapaNathI evo hato ke lokonA raste nahIM cAlavuM, potAnA dhArela raste cAlavuM. teno mAreya paDelo keTalI vakhata, kAMTAe khAdhelA paNa chevaTe A raste javuM e nakkI. te AmAM A raste phAvyuM amAre. ghaNAM avatAra mAra paDyA haze, paNa chevaTe khoLI kADhayuM e vAta nakkI. chevaTe akrama vijJAna jaDyuM bahu sarasa ! amane nAnapaNathI khUMpI gayeluM A vijJAna. te nirAMtamAM ne nirAMtamAM rahelA. bIjI bAhya vAto nA Ave.
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.10] jJAtInA lakSaNa, tAtapaNathI utAvaLiyo ane TIkhaLI svabhAva A 'nimittane bacakAM' zabda zAthI mane AvaDe che ? enuM kAraNa zuM ? huM nAnI uMmarano hato ATha-nava varSano, tyAre nimittane bacakAM bharavA eTale zuM, e samajyo hato. huM nAnapaNamAM jarA TIkhaLI svabhAvano hato. utAvaLiyo, mijAja pAvaraphula, te saLI karavAnI Teva. tyAre amArA phaLiyAmAM eka vANiyA zeTha rahetA hatA. te mArA phAdhare ciThThI lakhI ApelI. e kahe, 'A lallu zeThane ApI Ava. ATaluM kAma karavAnuM che tAre. A kAgaLa ApI Avaje ane pachI zuM javAba Ape che te kAgaLamAM lakhAvI lAva. agara to moDhe zuM kahe che te javAba leto Ava.' mAre to 2mavA javAnuM hoya ane phAdhare A mane vaLagADyuM eTale nA kahevAya nahIM ne ! phAdhara to badhAne hoya ne ke mane ekalAne hatA ? nave navA hoya to jANe ThIka che, pUjA karIe paNa badhAne phAdharanuM kaheluM karavuM to paDe ne ! eTale pachI e ciThThI laIne gayo. kUtarAne ramADavAmAM citta, mArI vAta kyAMthI sAMbhaLe ? e zeThe che te amArA phaLiyAmAM eka galUDiyuM pALeluM. ene jarA dUdha pAya, khavaDAve ane ramADyA kare Akho dahADo. emane chokaro-bokaro
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.10] jJAnInA lakSaNa, nAnapaNathI hato nahIM. te Ama khurazImAM beThA beThA enuM moDhuM Ama Ama Ama ramADa ramADa karyA kare. meM ciThThI ApIne te hAthamAM jhAlI rAkhelI. vAMce-kare nahIM ane mane to utAvaLathI pAchuM AvavAnuM kaheluM. 'cIThThI ApI e zuM kahe che' kaheje. huM to emane kahevA gayo. nAnI uMmara eTale bahAra ramavAmAM citta hoya. te zeTha to besADI rAkhe tyAM, huM kaMI sudhI besI rahuM ? ane e kUtarAne 2mADyA kare paNa mArI vAta barobara pUrepUrI sAMbhaLe nahIM ne 'hA, thAya che' kahe, javAba ja nA Ape. 417 eTale mane rIsa caDI, tyAre mAre utAvaLa hatI ramavA javAnI. meM kahyuM, 'A mArI vAta sAMbhaLo, kUtarAne zuM 2mADa ramADa karo cho AvaDA moTA thayA ne ?' A kUtarAnA zokhamAM paDelo mANasa, mANasano zokha nathI ne kUtarAno zokha che, e mANasamAM kyAre mAro pAra Avaze ? mane to mahIM Ama hatapata hatapata thayA kare ne pelA kazuM nA bole ke cAle ! meM kahyuM, 'AmanuM citta A kUtarAmAM che. AmanA cittanuM ThekANuM nathI. mAre kAma che ne A karatA nathI ane Ama pelA kUtarAne mitrAcArI kare che.' kSatriyaputra te magaja tophAtI, te zeThajJeya na gAMThuM mane thayuM ke A kaI jAtano mANasa che ! meM kahyuM, 'javAba to ApI do, mAre javAnuM che.' eTale pachI meM kIdhuM, 'zeTha, zuM kaho cho ?' tyAre kahe, 'huM kahuM chuM tane, besa ne.' pachI mArA kAgaLanI to vAta kyAM gaI ane kUtaruM 2mADyA kare. mAruM magaja caDI gayuM. 'nA' kahI de ke 'hA' kahI de. 'nA' kahe to UThIne cAlato thaI jAu. paNa e nathI 'nA' kahetA ke nathI 'hA' bolatA. ane te dahADe jJAna nahotuM eTale manamAM to evuM ja thAya ne, DhekhALo mAravAnuM. thAya ke nA thAya ? huM to utAvaLiyo ne magaja tophAnI. meM kahyuM, 'A mane kaMI sudhI besADI rAkhaze ?" eTale meM kahyuM, 'zeTha, A pelo kAgaLa vAMcIne.' tyAre kahe, besa ne, thAya che hamaNe. utAvaLa zuM che ?" meM kahyuM tenAthI kaMI Imozanala thayA nahIM. eTale huM samajI gayo ke A vANiyo javAba ApavAno nathI. huM to nAno hato
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnI puruSa (bhAga-1) toya moTA vANiyAneya gAMThuM nahIM. meM jANyuM ke A vANiyo UThavAno nathI Ama sIdhI rIte. A kUtarA upara bahu vahAla kare che ne, te vahAla jarA emane dekhADavA do. eTale meM jANyuM ke pAMca-dasa miniTa thaI, haju sudhI mahIM peTamAM pANI hAlatuM nathI mUAne. huM kahuM chuM tenI kaMI ene asara thatI nathI. mane A nA posAya. huM paTelane, ame kSatriyaputra kahevAIe. talavAra mArIe evA loko ame, ane mane amatho A besADI rAkhe che ? eTale mane to sahana nA thAya ne ! lohI UkaLe amAruM. eTale 418 pachI mane eka moTI kaTeva evI ke A mArI buddhi aMtarAyelI ne, te TIkhaLa karavAnI bahu Teva. gunegAra jANyA vagara timittate bacakAM bhare te pelA kUtarAne ramADatA'tA. eTale meM zuM karyuM ? 'kema zeTha, jamIne beThA ?' tyAre kahe, 'hA, jamIne beTho.' meM kahyuM, 'sAruM.' huM elarTa vadhAre eTale pachI meM rasto khoLI kADhyo. e Ama kUtaruM ramADa ramADa karatA hatA te ahIM AgaLa moDhuM ane ahIM mAthe Ama hAtha pherava pherava kare ane pUMchaDI A bAju hatI. te huM beTho hato ne, e bAju. meM sAruM karIne pUMchaDI dabAvI ane evI Ama maceDI, evI maceDI kharekharI, te kUtarAe cIsa pADI. cIsa to pADI paNa kUtarAno svabhAva kevo ke jyAM enuM moDhuM hoya tyAM bacakuM bharI le, te kUtarAnuM moDhuM zeThanA paga AgaLa hatuM. te zeThane bacakuM bharI lIdhuM. zeThe jANyuM ke A kUtaruM kharAba che, Aja bagaDyuM che, te kUtarAne dhIbeDI nAkhyuM. meM kahyuM, 'mArazo nahIM.' tyAre kahe, 'kema ? mAro kUtaro mane bacakuM bhare nahIM, Aje kema bharyuM ? mAruM kUtaruM mane kaiDe che ?" tyAre mArA manamAM ema ke 'mAre lIdhe bicArA kUtarAne mAra khAvo paDe che.' meM zeThane kahyuM, 'A kUtarAe je karyuM evuM tame karo cho pAchA ? jeno guno che tene nathI mAratA ne kUtarAne mAro cho ! A nimittane bacakAM zuM karavA bharo cho ? koNa gunegAra che e khoLI kADho ?' tyAre kahe, 'mane bacakuM bharI lIdhuM kUtarAe. mane kahyuM A ! e to sAruM thayuM ke dAMta beThA nahIM ane A ene sAruM TIpuM eTale khasI gayuM, nahIM to dAMta pesI jAta.' meM kahyuM, 'kUtarAno doSa nathI.'
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.10] jJAnInA lakSaNa, nAnapaNathI 419 nimittane bacakAM to kUtarAmAM te mANasamAM phera zo? tamAruM kUtaruM tamane kevI rIte karaDe ? A koI dahADo karaDe nahIM ne Aje karaDyuM A to ! Ano gunegAra bIjo che. meM kahyuM, "mArazo nahIM. kUtarAe bacakuM bharyuM teno gunegAra koNa che ? huM. ane mAro cho kUtarAne. ene nathI karyuM A. meM pUMchaDI dabAvI hatI. tyAre kahe, "mUA, te pUMchaDI dabAvI hatI ! AvuM zuM karavA karyuM ?" meM kahyuM, "AvuM tame karyuM." pachI zeTha kahe che, "huM tane javAba ApIza." mane be-traNa gALo daI dIdhI. paNa Ano hisAba meM kADhI lIdho ke A nimittane bacakAM bhare che kUtaruM. kUtarAe ema nA tapAsa karI ke A koNe mArI pUMchaDI dabAvI che ! ene khabara nA hoya ke A koNa dabAvanAra che ane kone karaDuM chuM ! koNa gunegAra che e kUtaruM samajI zakatuM nathI. eTale gunegAra huM chuM, paNa mane oLakhatuM nathI. eTale kUtarAe nimittane bacakuM bharyuM. eTale meM kahyuM, 'tameya nimittane bacakAM bharo cho. kUtarAe bhUla khAdhI paNa tameya AvI bAbatamAM bhUla karo cho ? e to ApaNane khabara nA hoya ke ApaNuM kUtaruM AvuM bacakAM bharI le evuM che nahIM ? kaMI kAraNa banyuM, tapAsa to karavI joIe ne !' e rIte AkhuM jagata nimittane bacakAM bharI rahyuM che. eTale tyArathI samajI gayelo ke A nimittane bacakAM kUtarA bhare, ApaNAthI nA bharAya. have e kUtaruM che eTale ene A khabara nathI ke A koNe mArI pUMchaDI dabAvI ne kone e karaDe che ! A kUtaruM e nimitta ane saLI karanAro huM. ene kurakuriyAne mAra mAra kare evA A loka che pAchA. guno koNa kare ne kone copaDe e ? nimittane bacakAM bhare. evI rIte A jagata nimittane ja bacakAM bharIne duHkhI thaI rahyuM che. nimittane bacakuM kUtarA agara to sApa bhare. sApane ApaNe Ama lAkaDI dharIene to lAkaDIne bacakuM bhare. kAraNa ke e sApa che. kUtarAne ApaNe saLI karIe to kUtaruMya lAkaDIne bacakuM bharavA jAya. kUtarAne e khabara nA hoya ke AmAM koNa gunegAra che ! je roja khavaDAve che tene bacakuM bharI lIdhuM. pUMchaDI koNe dabAvI te jANatuM nathI. eTale kUtaruM
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ 420 jJAnI puruSa (bhAga-1) nimittane bacakAM bhare te samajAya paNa mANaso jo nimittane bacakAM bhare to kUtarAmAM ne emAM phera zo rahyo? tamane kema lAge che ? praznakartA: kAMI ja phera nahIM bannemAM. dAdAzrI : haM. dAkhalo kaMI helpa karaze A, huM vAta karuM chuM te ? A bahu bhAre "sAyansa" che ! huM kahuM chuM te bahu jhINuM sAyansa che ! jagata AkhuM nimittane ja bacakAM bhare che ! nimittane bacakAM na bhare te bhagavAna thAya A jagata nimitta ja che, paNa ApaNA lokone nimittane bacakAM bharavAnI Teva paDI che. tyArathI khabara paDI gaI, ke kUtaruM vaphAdAra nathI. vaphAdAra hota to kUtaruM karaDe ? dabAve tene keDe, zeThane nA karaDe. eka A vAghanI evI dRSTi hoya che, ke mAranAra tarapha ja jAya. kyAMthI goLI AvI ? tyAM ja nizAna jAya. praznakartA H ema? dAdAzrI : hA, amAre evuM baneluM ne, A eka kampAunDamAM vAghane AMtarIne pakaDI maMgAvyo. kampAunDamAM nIce cogaradama badhI e (vADa) rAkhI. pachI kampAunDamAM chUTo mUkyo ane zokhanI khAtara, cothe mALanA jharUkhethI ene goLI mArI. vAgheya goLI AvI ke ahIM rahIne Ama aDIne gaI paNa ene vAgI nahIM paNa eNe nizAna tAkyuM ke A AvI kyAMthI ? te pahele mALe kUdako mAryo, bIje mAryo, trIje mAryo paNa TheTha nA pahoMcAyuM. e keTalo jAMbAjha kahevAya, UbhA kUdakA mAravA te ! pahelo eka kUdako mAryo, pahele mALe paNa pachI UbhA kUdakA mAravAnA ne ! te nA pahoMcI vaLyo che. paNa jo enuM cAlata to AvI jAta ne ! te bacakAM nA bhare AvA nimittane. eTale badhAya jAnavaro kaMI evA nathI hotA, amuka amuka hoya che evA. ane jo nimittane bacakAM nA bharato hoya to e bhagavAna thAya. A karekTa tharmomiTara ApaNI pAse che ne ? tharmomiTara che ke nahIM? praznakartA : tharmomiTara che, hA.
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10.10] jJAnInA lakSaNa, nAnapaNathI 421 jaDyuM 'bhogave enI bhUla' praznakartA Apa je jJAnanI cAvI amane Apo cho, teno nAnI vayamAM koI anubhava thayo hato ? dAdAzrI : A nAnapaNamAM koI amAro TuvAla laIne jAya ane pachI ArAmathI vApare. te TuvAlano mAlika huM, te mane cIDha caDhI jatI. A to zuM, ke bIjAnA chokarAne cIDha caDhelA joIne zIkhI gayelo. te pachI samajAyuM ke A cIDha karIe to khoTano vepAra. A to "huM ahIM bhogavuM ane pelo ArAmathI TuvAla vApare ! te pachI Avo vepAra ja baMdha karI dIdhelo. A to bhogave enI ja bhUla ne ! baLatarA thatA hisAba kADhI zodhyuM, "banyuM te nyAya' huM nAno hato tyAre mArA bApA pAse meM cAra AnA mAgyA. te ApatA nahotA. te mArI bAe siphAriza karI ke chokarAne zuM kAma raDAvo cho ? Apone ene. tyAre meM kahyuM, 'bA, tamArI siphAriza mAre nathI joItI. huM mAruM phoDI laIza." eTale tyAre mane nAnapaNamAM vagara lAkaDAnuM jalAu (baLatarA) thayeluM. paNa hisAba kADhelo ke A ApaNe AkhI rAta DUsakA bharavA e anartha daMDa che. bApujI pAse paisA nA hoya to mane na Ape. temane nyAya lAge eTale te UMdhe ane huM AkhI rAta jAgIne bagADuM teno zo artha? huM nAnapaNathI nyAya khoLavA jato hato, te badhethI mane mAra paDelo. nyAya nA maLe to AnI joDe mArA karmanA udaya keTalA rAzI che enI khabara paDe. loka kahe ke A nyAya che, paNa evuM bane nahIM ne ! bane e to ApaNA karmanA udaya pramANe. vyavasthita khoLyuM nAnapaNamAM ame nAnapaNamAM penothI ramIe. penonA nAnA TUkaDA DabbImAM
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ 422 jJAnI puruSa (bhAga-1) nAkhe. te badhA dhArI dhArIne nAkhe. te sAtamAMthI traNa-cAra DabbImAM paDIne bahAra nIkaLI jAya ne huM ema ne ema dhAryA vagara nAkhuM te cAra-pAMca peno DabbImAM paDe. te huM vicAruM ke jo ApaNe kartA hota to mArI ekya pena DabbImAM nA jAya. kAraNa mane to AvaDatuM nahotuM ne pelA dhArI dhArIne nAkhe toya nA paDe. AvuM che badhuM vyavasthita ! dilanA sAcAne "sAcuM maLyuM praznakartA : paNa Apane akrama jJAna kaI rIte pragaTa thayuM ? ema sahaja enI meLe ke pachI kaMI ciMtana karyuM ? dAdAzrI : enI meLe, baTa necarala' thayuM ! ame kazuM AvuM ciMtana kareluM nahIM. amane to ATaluM badhuM hoya kyAMthI ? ame to evuM mAnatA hatA ke kaMIka A bAjunuM phaLa Ave evuM lAge che. sAcA dilanA hatA, sAcA dilathI kareluM hatuM, eTale evuM kaMIka phaLa Avaze, kaMIka samakita jevuM thaze, lAgeluM. kaMIka samakitano AbhAsa thaze, enuM ajavALuM thaze. tene badale A AkhuM ajavALuM thaI gayuM !
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ (dAdA bhagavAna prarUpita AdhyAtmika prakAzano 1. bhogave tenI bhUla 25. ahiMsA 26. prema 3. eDajasTa evarIvhera 4. athaDAmaNa TALo 28. vANI, vyavahAramAM... 5. ciMtA 29. nijadoSa darzanathI, nirdoSa 6. krodha 30. guru-ziSya 7. mAnavadharma 31. AptavANI-1 8. sevA-paropakAra 32. AptavANI-2 9. huM koNa chuM ? 33. AptavANI-3 10. dAdA bhagavAna ? 34. AptavANI-4 11. trimaMtra 35. AptavANI-pa-6 12. dAna 36. AptavANI-7 13. mRtyu samaye, pahelAM ane pachI 37. AptavANI-8 14. bhAvanA sudhAre bhavobhava 38. AptavANI-9 15. vartamAna tIrthaMkara zrI sImaMdhara svAmI 39. AptavANI-10 (pU.u.) 16. pratikramaNa (graMtha, saMkSipta) 40. AptavANI-11 (pU.u.) 17. pati-patnIno divya vyavahAra (graM, saM.) 41. AptavANI-12 (pU.u.) 18. mA-bApa chokarAMno vyavahAra (caM., saM.) 42. AptavANI-13 (pU.u.) 19. paisAno vyavahAra (graM, saM.) 43. AptavANI-14 (bhAga 1thI 5) 20. samajathI prApta brahmacarya (ruM, saM.) 44. AptasUtra 21. vANIno siddhAMta 45. kleza vinAnuM jIvana 22. karmanuM vijJAna 46. sahajatA 23. pApa-puNya 47. jJAnI puruSa (bhAga 1) 24. satya-asatyanA rahasyo 48. AtmasAkSAtkAra | (caM.-graMtha, saM.-saMkSipta, pU.-pUrvArdha, u.-utarArdha) parama pUjya dAdA bhagavAnanA pustako hindI, aMgrejI, marAThI, telugu, malayAlama, paMjAbI, uDIyA, baMgALI, AsAmIjha, jarmana, porTugIjha, speniza bhASAmAM bhASAMtarita thayelA paNa upalabdha che. 'dAdAvANI' megejhina dara mahine gujarAtI-hindI-aMgrejI bhASAmAM prakAzita thAya che.
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMparka sUtra) dAdA bhagavAna parivAra aDAlaja : trimaMdira, sImaMdhara sITI, amadAvAda-kalola hAIve, aDAlaja, ji. gAMdhInagara-382421. phonaH (079) 39830100 rAjakoTa : trimaMdira, amadAvAda-rAjakoTa hAIve, taraghaDIyA cokaDI pAse, mAliyAsaNa, rAjakoTa. phona : 9274111393 bhuja : trimaMdira, hila gArDananI pAchaLa, eraporTa roDa, sahayoganagara pAse, bhuja (kaccha). phona : (02832) 290123 aMjAra : trimaMdira, aMjAra-muMdrA roDa, sInogrA pATIyA pAse, sInogrA gAma, tA-aMjAra. phona : 9924346622 surendranagara : trimaMdira, surendranagara-rAjakoTa hAIve, loka vidyAlaya pAse, muLI roDa, surendranagara. phona : 98792 32877 morabI : trimaMdira, po. jepu, (morabI) navalakhI roDa, tA. morabI, ji. rAjakoTa, phona : (02822) 297897, 96241 24124 amarelI : trimaMdira, lIlIyA roDa bAyapAsa cokaDI, khArAvADI, phona : 9924344460 godharA : trimaMdira, bhAmaiyA gAma, epha.sI.AI. goDAunanI sAme, godharA, ji. paMcamahAla. phona : (02672) 2623OO vaDodarA : trimaMdira, bAbarIyA koleja (BITS)nI pAse, vaDodarA-surata hAIve, varaNAmAM gAma, vaDodarA. phona : 9574001557 : dAdAmaMdira, 17, mAmAnI poLa, rAvapurA polIsa sTezananI sAme, salATavADA, vaDodarA. phona : 9924343335 amadAvAda :dAdA darzana, 5, mamatApArka sosAyaTI, navagujarAta kolejanI pAchaLa, usmAnapurA, amadAvAda-14. phonaH (079)27540408 bhAvanagara : 99243 44425 bharUca : 99243 48882 jAmanagara : 93276 16561 surata : 95740 0807 jUnAgaDha : 99243 44489 valasADa : 99243 43245 gAMdhIdhAma : 9574008124 : 93235 28901 mahesANA : 99256 0534pa : 981OO 98pa64 .: 95740 08299 beMglora : 95989 79099 bhAdaraNa trimaMdira : 99243 43729 kolakattA : (033) 32933885 U.S.A. : +1 877-505-DADA (3232) Singapore : +65 81129229 U.K. : +44 330-111-DADA (3232) Australia : +61 421127947 Kenya : +254 722 722 063 New Zealand: +64 21 0376434 UAE : +971 557316937 ( 20424182 : www.dadabhagwan.org) pAlana
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ asAmAnya-ajoDa jJAnI puruSa ! mAro saMtoSa janmajAta hato. mane duHkhamAMthIya sukha khoLavAnI vRtti nAnapaNathI ja hatI. 'huM to nAnapaNathI ja kazAmAM paDuM nahIM. je koI karI zakatA nathI, te ja mAre karavuM hatuM. dunyavI cIjonA badhA bahu jANakAra che. jeno koI jANakAra na hoya, tenA mATe jANakAra thavuM che. 'heMDatA-cAlatA saMsAranA jJAnIo maLe che, te mane nAnapaNathI jANavA maLeluM. eTale mane vicAra Avelo ke jenA koI jJAnI nathI, jeno jJAnI koI 'pAkyonathI, tenA jJAnI mAre cavuM che. * dAdAzrI Printed in India dadabhagwan.org Price 150