Book Title: Dandak Tatha Laghu Sangrahani
Author(s): Shravak Bhimsinh Manek
Publisher: Shravak Bhimsinh Manek
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022340/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrI. bAlAvabodha yukta daMDaka tathA laghu saMghayaNI. caturthAvRtti ghaNAja sudhArA vadhArA sAthe chapAvI prasiddha karanAra, zrAvaka nImasiMha mANeka. 107. dhanajI sTroTa muMbai. 3. kiMmata 0-14-0 saM. 1926 vIra saM. 2452 saM.1982 dhI nyu lakSmI presa, nyu cIMcacaMdara muMbaI. 9. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha // // zrIbAlAvabodhasahitaH zrIdamakaH prAracyate // MAINEReirm prathama graMthakartA. covIza daMmakone viSe saMkSipta saMgrahaNInuM avataraNa karavAnI je zvA, tene arhavijJapti dvArA pragaTa karatA batA kahe . // gAthA // // namilaM cajavIsa jiNe, tassuttaviyAralesadesaNa // daMmagapaehiM pa ciya, thosAmi suNeda no javA! // 1 // ___ gAthA 1 lInA chuTA zabdanA artha, namiu-namaskAra karIne. desaNo-kahevA mATe. cavIsa-colIza... daMDagapaehi-daMDakapadonI sAthe. niNe-jinone te ciya-tene nizce. tasmutta-temanAM sUtrA- bhomAmi-stuti karIza. viyAra-vicArA. saNeham aSaNa karo-sAMbhalo. lesa-kiMcitmAtranA. mA yo dhandA :- bhavyamano! ma . Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vistArArthaH - ( vIsa ke0 ) caturviMzatiM, eTale covIza ( jiNe ke0 ) jinAnU, eTale jinone (nami ho ) natvA, eTale namaskAra karIne, arthAt yA ja tAM sAMpratika vyavasarpiNIne yAzraya karI zrI. rupanAdi covIza jinane, eTale chAtIta anAgata kAle pannara karmabhUmine viSe ghaNA jino be, paraMtu yahIM AdinAtha prati jinaneja ( thosAmi ke0 ) stoSyAmi, eTale huM stuti karIza zA mATe stuti karIza ? to ke ( tassutta - ke0 ) tatsUtra, - eTale temanAM sUtra je khagama, te yAgamamAM kahelA je " sarIramo" gAhaNA ya saMghayaNA " ityAdirUpa ( viyAra - ke0 ) vicAra, - teno ( lesa - 0 ) leza - arthAt kiMcitmAtra tene ( desa ke0 ) dezanataH, eTale kahevA mATe stuti karIza. kenI sAthe ? to ke ( magapaehiM ke0 ) damakapadaiH, eTale jagavatyAdika sUtrokta " neraikhA asurAI" ityAdi gAthAnA anukrame bAMdhelAM evAM daMka nAmA covIza avasthAnanI sAthe (te ciya ke0 ) tIneva, eTale tene nizce stavIza. te mATe ( jo javvA ! ke0 ) jo javyAH !, eTale he javyajano ! vahIM jo Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navyAH ! e pada zA mATe kahyaM ? to ke javyajIvone sAvadhAnapaNe karI zravaNotsuka karavA mATe kA be. uktaM ca // " apratibaddhe zrotari, vakturvAkyaM prayAti vaiphalyaM" e padano artha e ne ke, jo sAMjalanAra sAvadhAnapaNAe karIne zravaNa na kare, to kahenAranuM vAkya niSphala thAya be, mATe zrotAjanone saMmukhI karaNArye e pada lakhyu be; mATe he navyajano! tame ( suNeha ke0 ) zRNuta, eTale zravaNa karo // e prathama gAthAno lezathakI artha kahyo // 1 // have covIza daMDakanAM nAma eka gAthAe karI kahe che. nerajhA asurAI,-puDhavAIvezadiyAdana cev||gnnytiriymnnussaa, vaMtara joisiya vemANI // 3 // ____gAthA 2 jInA chuTA zabdanA artha. neraiA-nairayika, nArakI (1). gapbhaya-garbhaja. asurAi-asurakumArAdika (10) tiriya-tiryaMca (1). buDhavAI-pRthivIkAyAdi (5). maNussA-manuSya (1). beiMdiyAdao-beiMdriyAdi (vikaleM baMtara-vyaMtara. (1) driya) (3). joisiya-jyotiSI (1). veba-nizce. vaimANI-traimAnika (1). o-beIdrikA (3). jApAnika (1). Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vistArArthaH-( nerazyA ke0) nairayikAH, eTale gayuM ne zujAvaha karma je thakI, tene niraya kahIe. te nirayamA je vAsa jeno, tene nairayika kahIe. te nairayika ratnapajAdi pRthivI nede karI sAta prakAranA jANavA. tenAM nAma kahe be. eka ratrapratAdi, bIjI zarkarApranA, trIjI vAlukAprano. cothI paMkapranA, pAM. camI dhumapratA, bahI tamaHpranA, sAtamI tamastamaHpranA. e sAta nUmine viSe utpanna thayelA je jIvo, te nairayika jANavA, te nairayikano eka daMmaka jANavo. yA ThekANe daMgakanuM adhikAritva ne, mATe covIze sthAnakane viSe pUrva gAthAmAMje, "daMgapaehiM" eTale damakapadanI sAthe, ema kaheDhuM be, tethI damakapadanI sarvatrayojanA karavI. (asurAI ke0 ) asurAdi,-eTale asurakumArAdika daza navanapatinA nikAyanA nede karIne daza daMmaka hoya. ahIM asura eTale " asyaMti" nAma depaNa kare , arthAt parAjaya kare ne devaMtAne, te asura jANavA. ane kumAra samAna AkAra mATe, Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a athavA kumAranI peThe kImAparatva be, mATe kumAra jANavA. te asurakumAra be, yAdI jemAM, evA asurakumArAdika javanapati devonA daza nikAyanAM nAma kahe be. eka asurakumAra nikAya, bIjo nAgakumAra nikAya, trIjo suvarNakumAra nikAya, cotho vidyutkumAra nikAya, pAMcamo agnikumAranikAya, bo dvIpakumAra nikAya, sAtamo udadhikumAranikAya, yAmo dikkumAra nikAya, navamo pavanakumAra nikAya, dazamo stanitakumAra nikAya e daza nikAyanA daza daMkaka jANavA. evaM agIyAra damaka thayA. ( puDhavAI ke0 ) pRthivyAdi, - eTale pRthivI, apa, teja, vAyu chAne vanaspatikAya e pAMca nedavAlA jIvanA pAMca damaka hoya. evaM sola daMgaka thayA. tathA (be iMdiyAdi ke0) dvIpriyAdayaH, eTale zarIra ne rasanA e ve be iMdriyo jene, tetrA zaMkha, ka pardikAdika beiMdriya jIva jANavA. yahIM yadi zabde karI trIMdriya, caturiMdriya jIva paNa grahaNa karavA. trIdviya te zarIra, rasanA ane ghANa, e traNa be iMdriyo Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 jene, te trIpriya kahIe. te pipIlikA, ju, mAMkama vagere jIvo jANavA. tathA caturiMdriya te zarIra, rasanA, ghANa ane cakSu, e cAra ve iMDiyo jene, evA makSikA, camara, pataMga, vRzcika vagere jIvA jANavA. e dvIMdriyAdika RNa vikaleMdriya jIvonA traNa DhaMgako jAevA. evaM ugaNIza daMmaka thayA. ( gAyatiriyamagussA ke0) garjajatiyaM manuSyAH, eTale garbhaja te garbhane viSe je jIva utpanna thAya be, te jANavA. temAM vAMkA cAle, te jIva trIryeca jANavA. athavA tiryag eTale svakarmavaze karI sarva gatimAM jAya be, te tiryeca jANavA, ane je manuthakI utpanna thayelA te manuSya kahIe. te garbhaja tiryaMca ane gaja manuSya tenA ve daMka hoya. evaM ekavIza deruka thayA. tathA (vaMtara ke0 ) vyaMtarAH, eTale vividha prakAranuM aMtara te vyaMtara kahIe. vyaMtarAdika zrAzrayapaNAe karIne be jene, eTale vyaMtara, vanAMtara Ane zailAMtaromAM base be, e spaSTa rIte sarva vijJAta be. te vyaMtaro sola Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAranA be. temA ATha prakAranA vyaMtara ane ATha prakAranA vANavyaMtara, e vyaMtara devono eka daMdaka jANavo. evaM bAvIza damaka thayA. __tathA (joisiya ke0 ) jyotiSkAH, eTale jyotiSI je caMdra, sUrya, graha, nakSatra ane tArA e pAMca prakAranA le. teno eka daMmaka jANavo. evaM trevIza daMgaka thayA. ____tathA (vemANI ke0) vaimAnikAH, temAM "vi" eTale viziSTa puNye karI jIvothakI, "mAnyate" eTale upajoga thoya je jeno, te vimAna kahIe. te vimAnane viSe rahelA je devo, te vaimAnika devI jANavA. evaM covIza damaka thayA. e vaimAnika devo be prakAranA De. temAM eka kalpopapanna ane bIjA kalpAtIta. temAMkalpa te sthiti, jAti, sAmAninikAdi vyavasthArUpa maryAdA , tene prApta thayelA, te kalpopapanna saudharmAdi vAra devalokanA devo jANavA, ane nava graiveyaka tathA pAMca anuttaravAsI je deva, te kaTpatIta jANavA. (ce0 ke0 ) caiva cakAra samuccayArthamAM . tathA eva zabda Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcayArthamAM . e rIte nairayikano eka, asurAdikanA daza, pRthivyAdikanA pAMca, beiMdriyAdika vikaleMdriyanA traNa, garnaja tiryaca aMne garnaja manuSyanA be, vyaMta. rano eka, jyotiSIno eka, vaimAnikano eka, ema sarva malI covIza damaka jANavA. yA gAthAmAM damaka evo zabda grahaNa karayo be, te tajAtIyasamUhapratipAdaka jANavo. ahIMyAM sUkSma ane aparyAptA jIvo ghaNuM karIne adhikRta karayA nathI. e covIza damakanAM nAma kahyAM // 2 // have zIrIrAdi covIza dvAronAM nAmanuM svarUpa gAthAdvaye karI kahe che. // saMkhittayarI na imA, sarIramogAdaNA ya saMghayaNA // sannA saMgaNa kasAya,- lesa iMdiyausamugghAyA // 3 // dichI dasaNanANe, joguvau~govavAyacavaNaviI ||pjjtti kimAdAre, sannI gai AgaI vee // 4 // Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ya-ane. gAthA 3 jInA chuTA zabdanA artha. sakhittayarI u-saMkSiptArthane karadA- sannA-saMjJA (4). . ___ vAlI. saMgaNa-saMsthAna (6). imA-A (saMgrahaNI). kasAya-kaSAya (4). saroraM-zarIra. ugAhaNA-avagAhanA (3). lesa-lezyA (6). iMdiya-iMdriya (5). saMghayaNA-saMghayaNa (6). . dusamugghAyA-be prakAranA samudghAta gAthA 4 thInA chuTA zabdanA artha. diho-draSTi (3). ThiI-sthiti. dasaNa-darzana (4). pajatti-paryApti (6). nANe-jJAna (8). kimAhAre-kimAhAra. joga--yoga (15). sanI-saMjJI.(3). uvaoga-upayoga (12). gai-gati. uvavAya-upapAta. AgaI-Agati. cavaNa-vyavana. vee-veda (3). vistArArthaH-yA gAthAnuM vyAkhyAna sulana be, topaNa bAlAvabodhArtha lakhe be. (zmA ke0) zyaM eTale A zarIrAdi covIza chAravAlI meM saMgrahaNI te ( saMkhittayarI u ke0) saMdiptakarI tu, eTale saMghayaNa nAme Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je prakaraNa, te madhyethI ati saMhitArthane karavAvAlI jANavI. tu zabda ninnArthamAM . 1 temAM prathama ( sarIraM ke0 ) zarIra eTale zarIrahAra. te pAMca prakAre . eka audArika, bIjaM vaikriya, trIju AhAraka, cothu taijasa, pAMcamuM kArmaNa. temAM pra. thama audArika zarIra te tirthakara ane gaNagharane paNa hoya be, mATe tenA adhikAre karIne prAdhAnya jANavaM. tathA bIjaM vaikriya zarIra te vividha prakAranI viziSTa kriyA eTale vikriyA ne viSe je utpanna thAya, te vaikriya zarIra jANavU. te jemake eka thazne aneka tharbu, tema aneka thazne eka thavaM, temaja nAnuM thazne moTuM tha, ane moTuM thazne pAIM nAnu tharbu, yane khecara thane nUmicara tharbu, tathA nUmicara thaine khecara tharbu, temaja dRzya thazne adRzya thavaM, ane adRzya thaine dRzya thaq. te sarva vaikriya zarIra jANavU. trIju bAhA. raka te caudapUrvadharone tIrthaMkara darzanAdika jevA prayojananI utpatti bate viziSTa labdhine vaze karI je zarIranuM grahaNa karavu paDe be, te AhAraka zarIra jANavU Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. temaja cothuM taijasa te tejanA puno vikAra, te taijasa zarIra jANavuM. arthAt jojana karelA AhAraparimananuM kAraNa, te kAraNane vaza viziSTa evA tapathakI ruDe prakAre utpanna thayelA evA labdhivizeSathI yukta puruSane tejolezyAnuM je nirgamana, te taijasa zarIra joNavaM. tema pAMcamuM kArmaNa zarIra te karmano je vikAra, te kArmaNa jANavuM. te karmaparamANu yAtmapradeza sAthe jhIranIranI peThe anyo'nya anugata bate zarIrapathAe pariNAma pAme be, tene kArmaNa zarIra kahe buM have zarIra eTale zuM ? to ke " zIryate " eTale pratidina jIrNa thAya be, te zarIra jANavuM yAtrI rIte pAMca prakAranAM zarIra madhyethI pUrvoktaM covIza daMrukamahilA kayA kayA ke kayAM kayAM zarIra hoya ? ema kahe, te prathama zarIradvAra jANavuM. 2 bIjaM ( ugAhaNA ke0 ) avagAhanA eTale avagAhanAdvAra. te " avagAhaMte" eTale rahe be jIvo jene viSe, te avagAhanA jANavI. te covIza danakamahilA kayA kayA daMmake keTalI keTalI zarIranI jaM - Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra hoya ? ema kahe, te bIjuM avagAhanAhAra. 3 trIju (ya ke0) ca, eTale valI (saMghayaNA ke0) saMhananAni eTale saMghivizeSane prApta thAya je zarIrAvasthAnA avayavo jeNe karIne, te 'saMhanana kahIra. te saMhanana vajraSanArAcAdi nedoe karIne ba prakAranuM be. te jemake eka vajraSajanArAca, bIju ruSajanArAca, trIju nArAca, cothu ardhanArAca, pAcamuM kIlikA ane tuM sevArta. e ba prakAranAM saMghayaNamAMdelA je daMmake jeTalAM saMghayaNa lAne, te daMmake teTalA saMghayaNa kahevAM, te trIju saMghayaNadvAra jANavu. 4 cothu (sannA ke0) suMjhA, eTale saMjhAchora e Tale rumA prakAraceM jJAna tene saMjhA kahIe. e saMjJA be prakAranI je. eka jJAnarUpa ane bojI anujavarUpatemAM jJAnarUpa te matijJAna, zrutajhAna, avadhijJAna, manaHparyajJAna ane kevalajJAna, e pAMca nede karIne jANavI. temAM kevalajhAna saMjhA te dAyika , ane bIjI matijJAnAdi sarva saMjhA te dAyopazamikI be. 3 karma graMthanA mate zarIranI eka jAtanI asthinI racanA. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI anunavasaMjhA te potAnA karelAM zAtAvedanIyAdi kothakI utpanna thAya . yA ThekANe e anunavasaMjJAnuja prayojana be. te anutnavasaMjJA cAra prakAre, daza prakAre ane sola prakAre be. temAM eka AhArasaMjhA, bIjI jayasaMjhA, trIjI parigrahasaMjhA, ane cothI maithunasajhA, e cAra nedanI saMjhA jANavI. valI 1 krodha, mAna, 3 mAyA, 4 lonA, 5 ugha ane 6 loka e banede saMjJA jANavI, te banedavAlI saMjJAmAM pUrvokta cAra nedavAlI saMjhA melavIe, to daza neda. vAlI saMjJA thAya, tathA graMthAMtarane viSe kahelI 1 sukha, 2 puHkha, 3 moha, 4 vitigiDA, 5.zoka ane 6 dharma, eba saMjJAyadyapi pUrvokta saMjhAune viSe aMtargata be, topaNa dazamAM judI karI melavAe, to sola nedayukta saMjhA thAya, temAM cAra ane daza saMjhAmAMhelI je je damake jeTalI saMjJA hoya, te te damake teTalI teTalI kahevI, te cothu saMjhAhAra jANavu. ___5 pAMcaU (saMgaNa ke0) saMsthAna, eTale saMsthAnahAra, eTale je AkRtie prANI rumI rIte rahe be, Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 evo je AkAra vizeSa, tene saMsthAna kahIe. te saMsthAna be prakAranuM be. eka jIvasaMbaMdhI ane bIjaM ajIvasaMbaMdhI. temAM jIvasaMbaMdhI saMsthAna u prakAre be. tenAM nAma kahe . eka samacaturasra, bIju nyagrodha, trIjeM sAdi, cothu vAmana, pAMcamuM kubja, bahuM huMmaka, e Da nede . bIju ajIvasaMbaMdhI saMsthAna, te pAMca prakAraceM be. tenAM nAma kahe . eka parimaMmala, bIjaM vRtta, trIju yasra, cothu caturana, pAMca, yAta e pAMca prakAre jANavU. emAM ahIM jIvonAM u saMsthAnonuM prayojana be. e Da saMsthAnamAhelA je je daMmake jeTalAM saMsthAna lAne, te te damake teTalAM saMsthAna kahevAM, te pAMcamuM saM. sthAnadvAra jANavU. bahuM ( kasAya ke0 ) kaSAyaH eTale kaSAyadyAra, temAM "kaSyate" eTale haNAya ne prANI jemAM, tene kaSa eTale saMsAra kahIe. te saMsArano ne Aya ketAM lAna jenAthakI, te kaSAya kahIe. te krodhAdika pariNAma vizeSa jANavA. te krodhAdika pariNAmavizeSa jA. NavA. te krodhAdika yadyapi cAra be, tathApi pratyeka Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anaMtAnubaMdhI yAdika bhede karIne sola prakAranA thAya be. temAM je je daMmake jeTalA kaSAya lAbhe, te te daMmake teTalA kaSAya kahevA, te kaSAyaghAra jANavaM. ___sAtamu (lesa ke0 ) vezyA, eTale lezyAdvAra, " lizyate karmaNA saha jIvA Aniriti vezyAH " eTale jenA yoge kameM karI jIva baMdhAya , te vezyA kahIe. kRSNAdi vyanA prAdhAnyapaNe karI AtmAno je zujAzunarUpa pariNAma, tene vezyA kahe . tenAM lakSaNa graMthAMtarane viSe thAma kahyAM . "kRSNAdidravyasAcivyAt , pariNAmo'yamAtmanaH // sphaTikasyeva tatrAyaM, vezyAzabdaH pravartate // 1 // yA zlokanA nA. vArtha bAma :- kRSNAdi dravyanA prAdhAnyapaNAthakI thayelo AtmAno je pariNAma, tene lezyA kahe . jema pAse rahelA kRSNa, raktAdi padArthonA yoge karI sphaTikaratnanA zuddha svarUpano lopa yakSa kRSNa nIlAdika rUpanI pApti thAya , tema e paNa jANavo. te lezyA u prakAranI be. tenAM nAma kahe be. eka kRSNa, bIjI nIla, trIjI kApota, cothI Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tejo, pAMcamI padma ane bahI zukna, e Da nede le. e ba vezyA ahIMyAM vyarUpa jANavI, paraMtu nAvadharmarUpa jANavI nahIM. enAM lakSaNa jAMbuMphalane lakSaNa karavA gayelA u puruSanA dRSTAMte karI jANavAM. yathokaM // paM. thA parihA, purissA amvimdyaarmmi|| jaMbUtarussAhA, parapparaMtevi ciMteti // 1 // nimmUla khaMdha sAkhA, sAlA gunhe pakkeya pamiya samiyA ||jh eehiM nAvA, taha lesAvi nAyavA // 2 // e lezyAmAMdelI je damake jeTalI lezyA lAne, te damake teTalI lezyA kahevI, te sAtamuM lezyAhAra. ___ AThamuM (idiya ke0) iMDiyaM, eTale iMjiyachAra, temAM idi dhAtu paramaizvaryavAcaka be, eTale paramaizvaryavAn je thAya, te iMcha kahIe, eTale AtmA teja iMdra, teneja sarva jJAnarUpa paramaizvaryavAn kahe ,mATe paramaizvaryanA yogathakI je cihna, tene iMdriya kahIe te eka jihvA, bIjI zrotra, trIjI nAsikA, cothI catu ane pAMcamI zarIra. e pAMca iMjiyamAMdelI je je daMgake jeTalI iMjiyo hoya, te te damake teTalI kahevI, te Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 te thAumuM iMdriyahAra jANavU. ___e navabhu (pusamugghAyA ke0) chau samudghAto, eTale be prakAranA samudghAta be. temAM eka tozrAtmAne je vedanAdike prAbalye karI ghAta thAya, te jIvasaMbaMdhI samudghAta, jANavo. te sAta prakAranA . temAM eka vedanA samudghAta, bIjo kaSAya samudghAta, trIjo maraNa samudghAta, cotho vaikriya samudghAta, pAMcamo taijasa samudghAta ho thAhAra samudghAta, ane sAtamo kevalI samudghAta. te kevalI samudghAta cauda rAjaloka vyApta, ATha samayano jANavo. e sAta pra. kAre AtmAnA pradeza zarIrathI bahAra nIkale De, mATe ene jIvasamudghAta kahIe. bIjA 'yajIvasamudghAtarnu kA ahIMyAM kAraNa nathI, mATe tenu lakSaNa kayuM nathI. e sAta samudghAtamAhelAje daMmake jeTalAsamudghAta hoya, te daMmake teTalA kahevA, te navamuM samudghAtadvAra jANavU. dazaU (dihI ke0 ) dRSTiH, eTale dRSTihAra. je avalokana karavu, tene dRSTi kahIe. te eka samyag 1 acitanA mahAskaMdharUpa. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTi, bIjI mithyAdRSTi ane trIjI mizraSTi, e traNa prakAranI be. temAM je aviparita batAM zrIvItarAge kahelA vastutattvanuM jJAna thAya, te prathama samyagdRSTi jANavI ane e samyagdRSTinAM ladaNathI je viparita te bIjI mithyAdRSTi jANavI. tathA sAraM athavA mA jhAna bejane viSe kharApaNAnuM je jJAna thAya te trIjI mizradRSTi jANavI. etraNamAMthI je daMmake jeTalI daSTi lAne, te damake teTalI kahevI, te dazamuM daSTihAra jANavU. 11 agIyAramuM (dasaNa ke0) darzanaM, eTale darzanahAra. te darzana jIvano sAmAnya upayoga je. jenA yoge karI devAya, te darzana kahIe. temAM sAmAnya vastu ane vizeSa vastune cakkue jozne vA amuka padArtha be, evaM pRthaHkaraNa karavU, prathama cakudarzana, tathA caku vinA bIjI iMjiyo je aMtaHkaraNAdika, teNe karI padArthane jovU, te bIjuM acakudarzana, tathA sAmAnya prakAzaka vastuno pariccheda karavo, te trIju avadhi. darzana, tathA jagatamAM thavAnI vastu, thayelI vastu te. maja thatI vastune sarva rIte jANe, te cothu kevaladarzana Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1e jANavU. ahIM ghaTAdI padArthono sAmAnya AkAra jANavo, te darzana kahIe, ane te padArthono vizeSAkAra jANavo, te jJAna kahIe. jhAna ane darzanamAM eTaloja neda le. e cAre darzanamAMthI je daMmake jeTalAM darzana lAne, te damake teTalAM darzana kahevAM, te darzanadvAra. 15 bAramuM ( nANe ke0) jJAnaM, eTale jJAnahAra. te " jJAyate parividyate vastu aneneti jJAnaM," eTale A vastu amuka be, e jeNe karI jANyuM jAya, tene jhAna kahIe. te pAMca prakAre . temAM pAMca iMpriya ane bahuM mana, eNe karI je jIvane jJAna thAya, te prathama matijJAna, tathA bIjuM zrutajJAna, te be prakArarnu be; eka avyazruta ane bIju nAvazruta, temAM hAdazAgIrUpa 'vyazruta jANavU, ane te chAdazAMgIthI utpanna thayo je upayoga, tene jAvazruta kahIe. trIju avadhijJAna paNa be prakAracaM be. eka navahetuka, bIju guNadetuka. temAM deva tathA nArakIne je avadhijJAna utpanna thAya, te javahetuka, ane zrAvaka sAdhu tathA paMjiya tiryacAdikane je jJAna utpanna thAya, te guNahe. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tuka jANavU. cothu manaHparyavajJAna te aDhI chI. pamA rahelo je mana sahita paMceMjiya jIvo, tenA mananA paryAya jANe te. te manaHparyavajJAna be prakAranuM be; eka jumati, bIjuM vipulamati. e jJAna sAdhujanane prApta thAya , ane pAMca, kevalajJAna te ghanaghAti cAra karmanA dayathakI utpanna thayu je sakala lokAloka viSayaka jJAna te kevalajhAna jANavU. e pAMca jJAna jANavAM. 13 have teramuM ajJAnahAra kahe . ajJAna traNa be. eka matiyAna, bIju zrutaajJAna ane trIju vinaMgajhAna. etraNa ajJAna mithyAdRSTi jIvane hoya. te pUrvokta pAMca jJAna sAthe melavatAM ATha jJAna thayAM. temA je daMmake jeTalAM jJAna ane ajJAna lAne, te daMgake teTalAM kahevAM, te bAramuM jJAna ane teramuM a. jhAnahAra jANavU. 14 caudamuM (joga ke0) yogaH, eTale yogahAra. te " yojanaM yogaH". je yukta thavaM, tene yoga kahIe. kiMvA dhAvana vaganAdika kriyAnA vyApAre karI jIva Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhAya te yoga kahIe, eTale jIvanAM bala, vIrya, zakti, parAkramane yoga kahIe. te paMdara prakAranA be. tenAM nAma kahe . eka 'satyamanoyoga, bIjo sa. tyavacanayoga, trIjo asatyamanoyoga, cotho 'asatyavacanayoga, pAMcamo "satyAsatyamanoyoga, ho satyAsatyavacanayoga, sAtamo asatyA'mRSAmanoyoga, Aumo 'asatyA'mRSAvacanayoga, navamo audArikakAyayoga, dazamo zraudArikamizrakAyayoga, agIyAramo 1 vastrane joi 'A vastra che ! ema ciMtavavu te. 2 ghaTane joi 'A ghaTa che' ema kahe te. 3 ghaDImAM 'A vastra cha,' ema ciMtavatuM te. 4 , , , kahevu te. 5 nagaramAM pAMca bAlaka thayAM hoya, te chatAM 'pAMca sAta cho. karAM thayAM ema ciMtava, te. AnuM bIjaM nAma mizra paNa kahI zakAya. 6 jINa thai gaelA dhAnyanA DhagalAmA ghaNI jIvAta joine "A badhA jIva che." ema kahe te. AnuM bIju nAma mizra paNa kahI zakAya. 7 'A devadatta che, ema ciMtavatuM te. 8 'he devadatta ! tuM Ava' ema kahevu te. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 vaikriyakAyayoga, bAramo vai kriyamizrakAyayoga, teramo AhArakakAyayoga, codamo AhArakamizrakAyayoga, ane paMdaramo taijasakArmaNakAyayoga,. e paMdara yogamAMDethI je daMgake jeTalA yoga lAne, te damake teTalA kahevA, te codamuM yogadvAra. 15 pannaramuM (uvaDhaMga ke0) upayogaH, eTale na. payogadhAra. "upayojanaM upayogaH vA upayujyate anena iti upayogaH" eTale vastuparivedane prApta thavU, athavA jeNe karIne vastusvarUpa lakhAya, te upayoga kahIe. te upayoga sAkAra ane nirAkAranA nede karI be prakArano . temAM pratyeka vastune niyame karI grahaNa karavI, eja teno pariNAmarUpa AkAra, te jenA yoge pharI thAya, tene sAkAra upayoga kahIe, ane e kahelA lakSaNothI je jinna upayoga, tene anAkAra upayoga ka. hIe, te caturdarzana, acakudarzana, avadhidarzana ane ke. vala darzana e cAra nede . tathA bIjo sAkAra upayoga ATha prakAre . temAM samakitInuM jANapaNuM te matiH jhAnAdika pAMca prakAre De, ane bIjeM micyAtvInuM Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANapaNuM te matiajJAnAdika traNa prakAre be; kemake mithyAtvIne kudeva, kuguru ane kudharmanI zraddhA pratIta ne mATe, ane jANapalA AzrI jozra to, e hAthI be, e ghomo De, e puruSa be, e strI De, ema keTalIeka vastunI ulakhANa samakitI tathA mithyAtva e bejane barAbara , mATe eTaluM mithyAtvIna jANapaNuM paNa kharaM be, tethI tene jJAna kahIe, ane kudevane deva karI mAne kudharmane dharma karI mAne, tathA kugurune guru karI mAne be, temaja bIjI paNa keTalI eka vastu samakitI jIvathI mithyAtvI jIva viparIta mAne je. jema ko eka jAtanA jIvane ajIva karI mAne be, ityAdika vAtozrI mithyAtvInA jhAnane ajJAna kahI. e, ane pUrvokta rIte kozka sabalu paNa jANe, mATe traNa ajJAnane pAMca jJAnanI sAthe melavatAM sAmAnye ATha jJAna thayAM, tathA cora darzana , temAM badmasthane prathama darzanopayoga hoya, te sAmAnya upayoga kahIe, ane par3hI jJAne karI jANe, te vizeSa upayoga kahIe, ane zrI kevalI nagavAn to prathama sa. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 maye jJAne karI jANe, te vizeSa upayoga ane bIje samaye darzane karI dekhe, te sAmAnya upayoga jANavo. ema e ATha jJAna ane cAra darzana malI bAra prakAranA upayogamA je daMmake jeTalA upayoga lAne, te daMmake teTalA upayoga kahevA, te pannaramuM upayogahAra jANavaM. 16 solamuM ( uvavAya ke0 ) upapAtaH, eTale upapAtakAra. te " upapatanamupapAtaH" eTale eka samayane viSeHcovIza damakamAMhelo kayA damake keTalA jIva AvI upaje, tenI saMkhyA kahevI, te solamuM upa. pAtakAra. . ____ 17 sattaramuM (cavaNa kesa ) cyavanaM, eTale cyavanachAra. te "cyavaMte'neneti cyavanaM" eTale covIza damakamAMdelA kayA kayA daMgake eka samayamA keTalA jIva cyave, tenI saMkhyA kahevI, te sattaramuM cyavanahArajANavU. 10 aDhAramuM ( viI ke0) sthitiH. eTale sthitihAra. te AyuSyanI sthiti covAze damakane vipe kahevI. jemake narakAdi gatine viSe sAMkala daMDe karI Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 bAMdhyA pramANe AyuHkarmana je parimANa rahe , tene vAyuSya kahIe. te je daMgake jeTabuM Ayu hoya, te daM. make teTarbu kahevU te aDhAramuM sthitidvAra. rae uMgaNIzamu (paUtti ke0) paryAptiH, eTale uparyApti nuM chAra. temAM pudgalanA upacayathI thayo je pudgalapariNAmahetu zakti vizeSa, te viSaya nede u prakAre be, tenAM nAma kahe . eka AhAraparyApti, bIjI zarIra, trIjI iMjiya, cothI zvAsovAsa, pAMcamI jASA ane bahI mana. temAM je zaktie kr| prANI mAtra AhAra laz tene rasapaNe pariNamAve, te prathama AhAraparyAptiH, tathA je zaktie kara jIva AhAra laz te annavikArathakI utpanna thayAM je rasa, rakta, mAMsa, meda, asthi, majA ane zukra e sapta dhAtupaNe pariNamAve, te bojI zarIraparyApti; tathA te sapta dhAturUpa pariNAmane pAmelo je AhArAdika, tethakI eka athavA be athavA traNa kiMvA cAra athavA pAMce iMDiyone yo. gya potapotAnA iMdriyarUpa pariNAmane pamADe evI je zakti, tene trIjI iMdriyaparyApti kahIe; tathA jeNe karI Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAyune zarIramA AkarSaNa karavo, te zvAsa ane vAyune zarIrathI bahAra kADhavo, te niHzvAsa, te yogya vargavAdalika lazne tevA pariNAmane pariNamAvI avalaMbI mUkavAnI zakti, te cothI zvAsozvAsaparyApti jANavI; tathA jene yoge karI jASA yogya dalika lai jASArUpane pariNamAvI avalaMbI mUkavAnI zakti, te pAMcamI jASAparyApti; tathA manayoga dalika grahaNa karI manorupa pariNAma pratye pamAmI avalaMbI mUkavAnI zakti, ke jenA yoge manana karavAne jIva samartha thAya be, te bahI manaHparyApti jANavI. e paryAptimAMhe covIza damakamAMhelA je damake jeTalI paryApti hoya, te damake teTalI kahevI, te ugaNIzamuM paryAptidvAra jANavU. ____20 vIzamuM (kimAhAre ke0 ) kimAhAraH, eTale AhAra tenuM chAra. te cotrIza damakamAMhelA kayA daMgakanA jIva kaza dizAno AhAra le, ema batAvavaM, te vIzamuM kimAhAra nAme dvAra jANavU 1 ekavIzamuM ( sannI ke0 ) saMjhI, eTale saMjJAdvAra, te je jANavU, tene saMjhA kahIe. te saMjJA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNa prakAranI , eka dIrghakAlikI saMjJA, bIjI hetu. padezikI saMjJA, trIjI dRSTivAdopadeziko saMjJA. temAM je ghaNA kAlanI vAta jANe, eTale trikAlika vastunuM jANapaNuM, te dIrghakAlikI saMjJA. e saMjJA paMceMdriya paryAptA jIvane hoya, tathA je potAnA zarIrarakSa ne arthe iSTa vastumA pravateM ane ahita vastuthI nivarte, tathA tenuM ciMtana vartamAna kAlamAM paNa rahe. te hetupadezikI saMjJA jANavI. e bejiyAdika vikaleMghiya jIva je potAnA hitanI vAta jANe, tene hoya. tathA dAyozamika jJAnavALA ane yathAzakti rAgAdi doSane vaza karanAra ane chAdazAMgInA jANanAra samayagradRSTimAM dRSTivAdopadezikI saMjJA hoya, paraMtu ra saMjhA mithyAtavImAM na hoya, e traNa saMjhAmAMhelI je daMmake jeTalI saMjJA lAne, tyAM teTalI ka hevI, te ekavIsamuM saMjhAhAra.. 25 bAvIsamuM (ga ke0) gatiH, eTale gatihAra. te gamana karavU, tene gati kahIe. eTake navAMtarane viSe jaq te gati. temAM covIza damakamAMhelA kayA Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayA daMmakanA jIva marIne kayA kayA damakamAM japa upaje, te kahevArnu bAvIzamu gatihAra, 23 trevIzama ( ogA ke ) yAgatiH, eTale AgatihAra, " bAgamanaM AgatiH." Agamana eTale je navAMtara thakI Avaq. tene Agati kahIe. arthAt kayA kayA daMgakamAM kayA kayA daMgakanA jIva yAvI upaje, te kahevArnu trevoza, AgatihAra. 24 covIzamuM ( vee ke0 ) vedaH, eTale vedadvAra, te "vedanaM vedaH. " arthAt je anilASa karavo, tene veda kahIe. te veda traNa prakAranA be. temAM je puruSa upara anilASa karavo, nA karavI, te strIveda. tenAM lANa kahe . yoni, mRdupaNAnI avasthA, mUrkhatA, abalatA, kuca ane puruSonI zvA, e strIvedanAM kha. daNa jANavAM. tathA strI upara je anilASa karavo, tene puruSaveda kahIe. tenAM lakSaNa kahe . retaHpatana, kharatA dRDhatA. parAkrama. imazra. dhaiya ane strIvAMbA. e sAta lakSaNa puruSavedanA jANavAM. tathA strI ane puruSa e banneno je anilASa karavo, tene napuMsakaveda kahIe. tenAM lakSaNa kahe je stanAdika strInAM lakSaNa tathA Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zmazrukezAdika puruSanAM lakSaNa tenA nAvAnAve yukta tathA moharUpa agnie jAjvalyamAna, e lakSaNa yukta hoya, te napuMsakaveda jANavA. e traNa vedamAMdhI je daMgake jeTalA veda hoya, te daMmake teTalA kahevA, tenuM covIzamuM chAra. have bAlAvabodha karelI pratomA jJAna pAMca ane ajJAna traNa e benanu eka hAra kahI vedachAra trevIzamuM kayu be, ane covIzamuM apabahutvachAra kA be, ane TIkAkAre jJAnahAra jUThaM karI mUla gAthAnA pATha mujaba covIza, vedadvArA kahI panI alpabahutva nAme pacIzamuM hAra vaTe kahelu , mATe ahIMyAM pacIzamuM alpabahutvachAra. kahIe DIe. eTalle kayA daMgakanA jIva sarvathakI thomA ane kayA damakanA jIva adhika, ema krame karI kahe, tene alpabahutva chAra kahIe. trIjI gAthAmAMcakAra , te samuccayArthavAcaka che // 3 // 4 // have pUrvokta covoza daMDakone viSe e covIza dvAra nirUpaNa kare che. cana gannatiriyavAnasu, maNuANaM paMca sesa tisriiraa|| thAvaracanage uhaje, aMgulaa saMkhanAga taNU // 5 // Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga. 30 gAthA 5 mInA chUTA zabdanA artha. cau-cAra. thAvaracauge-sthAvaracatuSkamAM. gabhatiriya-garbhaja tiryaca ane duhao-beprakAranuM ( jaghanyathI vAusu-cAyukAyane viSe. ane utkRSTathI ). maNuANaM-manuSyane. aMgula-aMgulano. paMca-pAMca. asaMkhabhAga-asaMkhyAtamo sesa-bAkInA. tisarIrA-traNa zarIrabAlA. taNU-zarIra vistArArthaH-temAM prathama gAthAnA pUrvArdhe karI covIza daMmakone viSe pAMca zarIranuM chAra kahe . (gaSmayatiriyavAusu ke0) garnajatiryagvAdyoH, eTale jalacara, thalacara, khecara, naraHparisarpa ane jujaparisarpa e garnaja tiryaca ane vAnakAya e be damakone viSe eka audArika, bIjuM vaikriya, trIjuM taijasa ane cothu kArmaNa, e (caDa ke0) catasraH eTale cAra tanu-zarIra hoya, paraMtu saMmUrbima tiryacane audArika, taijasa ane kAmaNa etraNa zarIra hoya, ane (maNuyANaM ke0) manuSyANAM, eTale manuSyanA eka damakane viSe ( paMca ke0 ) paMca, eTale pAMce zarIra hoya, kemake paryAptA saMkhyAtA AyuSyavA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 LA karmabhUminA samyagdRSTi pramatta guNaThANe varttatA buddhie prAjJa evA muni AhAraka zarIra kare be. zarIranuM samacaturasra saMsthAna hoya, te garbhaja manuSyane hoya, paNa samUrhima manuSyane yadArika, taijasAne kArmaNa e e RNa zarIra hoya. evaM RNa daMmake zarIra kahyAM; ane (sesa ke0 ) zesAH, eTale zeSa rahyA je ekavIza damakavAlAM jIva, te (tIsarIrA ke 0 ) trI sarIrAH, eTale traNa zarIravALA hoMya te yAvI rIte - nArakIno eka daMgaka tathA devonA tera maMka, evaM cauda daMmakane viSe to eka vaikiya, bIjuM taijasa, ane trIjuM kArmaNa e traNa zarIra hoya. tathA eka vAyukAya vinA cAra yAvaranA cAra damaka temaja traNa vikaleM priyanA traNa damaka, e sAta inst viSe eka zradArika, bIjuM taijasa ane trIjuM kArmaNa, e traNa zarIra hoya. e covIza ke pAMca * zarIranuM prathama dvAra ka. have bIjuM avagAhanA eTale zarIranA uMca paNAnA pramANanuM dvAra kahe che. ( yAvaraca uge ke0 ) sthAvaracatuSke, eTale eka vanaspatikAya mUkIne bAkI cAra sthAvarane viSe eka Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 utkRSThathI ane bIjeM jaghanyathI evaM (muha ke0) hinedA vA vikataH eTale be prakAraceM (taNu ke0) tanuH, eTale zarIra te (agulayasaMkhanAga ke0) aMgulAkhyanAga, eTakhe aMgulanA asaMkhyAtamA jAga pramANa hoya, paraMtu jaghanya zarIra karatAM utkRSTa zarIramAna asaMkhyAta guNAdhika hoya. // 5 // savesipi jahannA, sAdAviya aMgulassa asNkhsso|| nakosa paNasayadhaNU, nareM zyA sattadaba surA // 6 // gATA 6 chInA chuTA zabdanA artha. samvesipi-sarvane viSe paNa. paNasaya-pAMcaseM. jahannA-jaghanya thakI. dhaNU-dhanuSya sAhAviya-svAbhAvika. | nerahaA-nArakI. aMgulassa-aMgulanA. | sattahaccha-sAta hAtha. asaMkhasso-asaMkhyAtamo bhAga. surA-devatA. . ukkosa-utkRSTa thakI. vistArArthaH-e uparanI gAthAnA uttarArdhamAM kahelA je sthAvara jIvonA cAra damaka, te mUkIne bAkI rahyA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 je vIza damaka te (savesi ke0) sarve eTale sarva daM. makane viSe (pi, ke0) api, eTale paNa (jahannA ke0) jaghanyA, eTale jaghanya tanu zarIra (sAdAviya ke0 ) svAjAvikA, eTale svAnAvika AraMjatI vekhAe ( aMlagussa asaMkhasso ke0 ) aMgulasyA saMkhyAtA eTale aMgulanA asaMkhyAtamA jAga jeTadyu jANavU. have e bIze damakanuM ( ukkosa ke0 ) utkRSTataH, eTale utkRSTa zarIranuM mAna kahe , te madhye (nerazyA ke0 ) nairayikAH, eTale nArakInA eka daMgakanA jIvo zarIranA uMcapaNe (paNasayadhaNu ke0 ) paMcazatadhanuH, eTale pAMcaso dhanusudhI mcA hoya, ane ( surA ke0) surAH, eTale devatAnA tera damakanA jIvo zarIranA mAne ( sattahatya ke0 ) saptahastaM eTale sAta hAtha sudhI uMcA jANavA. yo ThekANe sAte nArakIrnu juI juI zarIramAna kahI dekhADe . temAM sAtamA narake pAMcaveM dhanuSya, bahA narake aDhIseM dhanuSya, pAMcamAe savAso dhanuSya, cothAe sAmI bAsaTha dhanuSya, trIjAe savA ekatrIsa Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 dhanuSya, bIjAe sAmA paMdara dhanuSya ne bAra aMgula, pahelAe poNA ATha dhanuSya ne ba aMgula, e pramANe zarIra, mAna jANavU. devatAmAM navanapati, vyaMtara, jyotiSka tathA so. dharma ane IzAna e be devaloka paryaMta sAta hAtharnu zarIra jANavU. tyAra par3I trIjA sanatkumAra ane cothA maheMDa e ve devalokamAM u hAtharnu zarIra jANavU; ane pAMcamA brahma tathA bahA lAMtaka e be devalokamAM pAMca hAyarnu zarIra joNa. tathA sAtamA zukra ane bAdhamAM sahasrAra e be devalokamAM cAra hAthay zarIra jANavU. tathA navamA bAnata, dazamA prANata, agIyAramA bA. raNa ane bAramA acyuta e cAra devalokamAM traNa hAthay zarIra jANavU. tathA nava graiveyake be hAyarnu zarIra ane pAMca anuttara vimAne eka hAtharnu zarIra jANavU // 6 // gannatirisahashajoyaNa, vaNassaadiyajoyaNa sahassaM // narateiMditigAu, beiMdiya joyaNe bAra // 7 // Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 . gAthA 7 mInA chuTA zabdanA artha. gambhatiri-garbhaja tiryacanu. sahassaM-eka hajAra. sahassa-hajAra. nara-manuSya ame. teiMdi-teiMdriyarnu. joyaNa-yojana. tigAu-traNa gAu. vaNassaha-vanaspatirnu veiMdiya-beiMdriyarnu. ahiya-adhika. joyaNe-yojana. joyaNa-yojana. bAra-bAra. vistArArthaH-(galatiri sahassajoyaNa ke0) garnajatiryaksahasUyojanaM, eTale garbhaja tiryacamAM svayaMjUramaNa samudranA mAbalA pramukhanA zarIranuM mAna eka hajAra yojana jANavU, tathA (vaNassazyahiyajoyaNasahassaM ke0) vanaspatyadhikayojanasahastraM, pratyeka vanaspatikAya jIvo. nuM zarIramhAna kAzka kAjelaM evaM eka hajAra yojana jANavU, e zarIramAna samudra ane padmadradane viSe kamalanA nAlapramukhaD jANavU, e mAna uparAMta paDI pRthvIno vikAra jANavo. tathA (narate'diyatigAna ke) naratrIdriyatrigavyuti, eTale garnaja manuSya teiMghiya e be Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 damakanA jIvonuM zarIra traNa gAu jANavU. (beiMdriya ke0 ) vidriyAH, eTale beiMdriya jIvo zarIranA mAne (joyaNe bAra ke0 ) dvAdaza yojanAni, eTale bAra yo janasUdhI jANavA. e sarva yojana utsedhAMgule nipajyA levA // iti // 7 // joyaNamegaM cariM,-- didevamuccattaNaM sue naNiyaM // venaviyadehaM puNa, aM gulasaMkhaM samAraMne // 7 // gAthA 8 mInA chuTA zabdanA artha. joyaNaM-yojana. . bhaNiyaM-kahya che. ega-eka. beubdhiyadehaM-caikriya zarIra. caridi-cauriMdriyana. puNa-calo. dehaM-zarIra. agulasaMkhaM-aMgulano saMkhyAuccattaNaM-uMcapaNe. tamo bhAga. mue-mUtrane viSe samAraMbhe-AraMbhatI velAe. vistArArthaH-madikA, jamara, daMzaka, kaMsArI pramukha (cariMdi dehaM ke0) caturiMdriya dehaH, eTale caturiMdriya jIvonuM zarIra (joyaNamegaM ke0 ) yojanamekaM Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTale eka yojana sudhI (uccattaNaM ke0) uccatvena uMcapaNe pannavaNA pramukha (sue ke0) sUtre, eTale sUtramA (naNiyaM ke0 ) naNitaM kathitaM, eTale kayuM be. e sarva utkRSTathI zarIranI avagAhanA kahI, ane e mAnathakI hIna hIna karatAM yAvat aMgula no asaMkhyAtamo nAga eka pradeze adhika hoya, te sarva madhyama avagAhanA jANavI. ema sarvatra utkRSTa avagAhanAthI pradezAdike hIna ane jaghanyathakI pradezAdike adhika te madhya avagAhanA jANavI. have je je damake vaikriya zarIra be, tenuM pramANa kahI dekhADe be. temAM prathama jaghanya avagAhanA kahe be. (veuvayadehaM ke0) vaikriyadehaH, eTale vaikriya zarIra te (puNa ke0) punaH, eTale valI (aMgulasaMkhaM ke0) aMgulAsaMkhyaH, eTale eka aMgulano saMkhyAtamo nAga (samArane ke0 ) samAraMne. eTale yAraMjatI velAe eTale vikurvaNA karatI velAe pahelA samayamAM hoya // 7 // tyArapaDI vadhatuM vadhatuM jo atyaMta vadhe, to kayA damake keTarbu keTalu vadhe-vikurvaNA kare, tenuM pramANa AgalI gAthAe kahe . Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 deva nara diya lakaM, tiriyANaM nava ya joyaNasayAI // DuguNaM tu nArayANaM, maNiyaM vajavisarIraM // e // gAthA 9 mInA chuTA zabdanA artha. deva-devatA. nara- manuSya. ahia - adhika. lakhkaM-lAkha. tiriyANaM-tiryacanuM. duguNaM maNuM. tu-valI, paNa. nArayANaM - nArakInuM. bhaNiyaM - kAM. veDavviyasarIraM vaikriya zarIra. -- naba ya joyaNasayAI-navaseM yojana. vistArArtha : - ( deva ke0 ) devaH, eTale devatA ( lakaM ke0 ) lakSa, eTale eka lAkha yojana vaikriya zarIra bikuveM, chAne ( nara ke0 ) naraH, eTale manuSya ( ahiya larakaM ke0 ) adhikaM lakSaM, eTale kAMIka - dhika eka lAkha yojanasudhI adhika vaikriya zarIra vi. kurve, viSNukumAranI peThe kemake devatA je be, te svajAveja pRthivI kI cAra aMgula uMcA ujA rahe be, ane ma nuSya to pRthvI uparaja ujA rahe, paraMtu jyAre vaikriya Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3e zarIra kare, tyAre devatA tathA manuSya e beu ujA thakA mastakanI pAse sarakhA dekhAya, mATe manuSya lAkha yojanathI cAra aMgula adhika vaikriya zarIra kare, toja unA thakA sarakhA dekhAya. (ya ke ) tathA (tiriyANaM ke0) tiravAM eTale tiryaca jIvonuM vikurve, to (nava joyaNasayAI ke0) nava yojanazatAni, eTale navaseM yojana sudhInu vaikriya zarIra thAya. (tu ke0) tu eTale valI (nArayANaM ) nArakANAM, eTale nArakI jIvonuM potapotAnA zarIrathakI (duguNaM ke0) dviguNaM, eTaleM bamaNu vikurve tyAre thAya, arthAta jenuM pAMcase dhanuSyanuM khAnAvika zarIra hoya, te mUla zarIrathI bamaeM-hajAra yojana- vikurvaNAkAle vaikriya zarIra kI zake. e rIte (veviyasarIraM ke0) vaikriyazarIraM. eTale vaikriya zarIra je daMmake jeTaluM , te daMmake teTabu (jaNiyaM ke0) naNitaM, eTale kA // e|| have e vaikriya vikurvaNA kayA daMDakanA jovone keTakA kAla paryaMta rahe, te kahe che. aMtamuhuttaM nirae, muhutta cattAri tiriya Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 maNuesu // devesu akSmAso, ukkosa vinavaNAkAlo // 10 // gAthA 10 mInA chuTA zabdanA artha. aMtamuhuttaM-aMtarmuhurta. devesu-devatAne viSe nirae-nArakIne viSe addhamAso-ardha mAsa ukkosa-utkRSTathI cattAri-cAra viuvaNA-vikurvaNAno tiriyamaNuesu-tiryaca ane | kAlo-kAla ____ manuSyane viSe, vistArArthaH-(nirae ke0) nirae, eTale nArakInA damakane viSe (aMtamuhuttaM ke0) aMtaramuhUrta, eTale eka aMtarmuhUrtta paryata vaikriya zarIranI vikurvaNA rahe, tyAra paDhI visarAla tha jAya, ane (tiriyamaNuesu ke0) tiryagmanuSyayoH, eTale tiryaca ane manuSyanA damakane viSe ( cattAri muhutta ke0) catvAri muhUrtAni eTale, cAra muhUrta. eTale eka pahora paryaMta vaikriya zarIranI vikurvaNA rahe, panI visarAla thAya. tathA (devesu ke0) Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 deveSu, eTale devatAnA daMjhakone viSe (adhamAso ke0) ardhamAsaH, eTo paMdara divasa paryata vaikriya zarIranI vikurvaNA rahe, panI visarAla thAya. e (ukkosa ke) utkRSTaH, eTale utkRSTo (viuThavaNAkAlo ke0) vikurvaNAkAlaH, eTale vaikriya zarIranI vikurvaNAno kAla kahyo. ahIM nava graiveyaka tathA pAMca anuttara vimAnanA devone kAMza uttaravaikriya zarIra kara, pamatuM nathI, kemake temanAmAM vaikriya zarIra karavAnuM sAmarthya utAM paNa tene te zarIra karavAna ko prayojana upajatuM nathI mATe. ahIM deva ane nArakIne javapratyayika vaikriya zarIra , ane manuSya tathA tiryacane labdhipratyayika vaikriya zarIra , e rIte bIjaM avagAhanAhAra kahyaM // 1 // have trIju saMghayaNadvAra kahe che. thAvarasuranerazyA, asaMghayaNA ya vigalavahaM // saMghayaNabaggaM ganaya,--naratiriesuvi muNeyavaM // 11 // gAthA 11 mInA chuTA zabdanA artha. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAvara-sthAvara. saMghayaNa-saMghayaNa. mura-devatA. chaggaM-chae. neraiyA-nArakI. gapbhaya-garbhaja. asaMghayaNA-saMghayaNa rahita. nara-manuSya. ya-ane. |tiriesu-tiryacane viSe. vigala-vikaleMdriyana. ci-paNa ThevaTa-chevaDhuM. muNeyacaM-jANavAM. vistArArthaH-pRthivI, apa, teja, vAyu ane vanaspati, e (thAvara suranerazyA ke0) sthAvarasuranairayikAH, eTale sthAvaranA pAMca daMmaka tathA devatAnA tera damaka tathA nairayika eTale nArakIno eka damaka, e sarva ma. lI uMgaNIza daMgakanA jIvo, te (asaMghayaNA ke0) asaMhananAH, eTale gae saMghayaNathakI rahita hoya, eTale jyAM hAma mAMsa hoya tyAM saMghayaNa hoya. te hAma tathA mAMsa e uMgaNIza daMgake nathI, mATe e saMghayaNa rahita kahyA. ( ya ke0) ca eTalevalI, ahIM ca samuccaya a. rthamAM ne. tethI siddhAMtano mate deva ane nArakI balane AzrI pahelA saMghayaNavALA . tathA beiMdriya, tedriya tathA cauridriyae ( vigala bevaDhaM ke0) vikalasevArta, Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 eTale vikaledriyanA traNa daMjhakane viSe eka sevAta eTale devatuM saMhanana hoya. valI karmagraMthavAlA to saMmUrbima paMceMdriya tiryacane paNa ba saMghayaNa kahe be. koza sthale ekeMdriyane sevA kahe , ane devone vajaSajanArAca kahebuM be, te aupacArika jANavU. (gappayanaratiriesu vi ke0) garnanaratirazvorapi garbhaja manuSya ane garnaja tiryaca e be jAtinA jIvanA be damakane viSe paNa (saMghayaNa baggaM ke0) saMhanaSaTuM, eTale gae saMghayaNa ( muNeyavvaM ke0 ) jJAtavyaM, eTale jANavAM. e trIju saMghayaNachAra kahyu // 11 // have cothu saMjJAdvAra kahe che: savasiM ca dada vA, saNA save surA ya cnrNsaa|| naratiri saMgaNA, hu~mA vigliNdinershyaa||12|| 'gAthA 12 mInA chuTA zabdanA artha. savvesiM-sarve daMDakone viSe. daha-daza. cau-cAra. vA-athavA. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ya-ane. 88 saNA-sajJA. naratiri-manuSya ane tIryaca. save-sarva. chasaMThANA-cha saMsthAnavALA. murA-devatA. huMDA-huMDaka saMsthAnavAlA. vigaliMdi-vikaleMdriya. saMsA-samacaturastravAlA. neraiyA-nArakI. vistArArthaH-ekeMjiyazrI mAmIne ( savvesi ke0 ) sarveSu, eTajhe sarve covIze daMsakane viSe AhAra, jaya, maithuna, parigraha, e (cala ke) catasraH, eTale cAra saMjhA (vA ke0 ) vA, eTale athavA ( daha ke0) daza, (saNA ke0 ) saMjJA hoya. te krodha, mAna, mAyA, khoja, ugha, soka ane pUrvokta AhArAdikacAra malI daza jANavI. athavA pUrve kahelI sola saMjJA hoya. e codhuM saMjJAhAra kAM. (ya ke0) ane, ___ have pAMcamuM saMsthAnadvAra kahe che. ( save surA ke0 ) sarve surAH, eTale saghalA e tere damakanA devatA te ( caraMsA ke0 ) caturastrAH, eTale eka samacaturasra saMsthAnanA dhAraka jANavA. te devAnAM nAma kahe . prathama paMdara jAtinA paramAdhArmika devatA kahe je. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 1 aMba, 5 aMbarasI, 3 zyAma, 4 saMbala, 5 rudra, 6 uparuSa, 7 kAla, mahAkAla, e asipatra, 10 dhanuSa, 11 kuMjI, 15 kAbu, 13 vaitaraNI, 14 kharasvara, 15 mahAghoSa. . have sola jAtinA vyaMtara devonAM nAma kahe . 1 picAza, 1 jUta, 3 yakSa, 5 rAkSasa, 5 kinnara, 6 kiMpurUSa, 7 mahoraga, gaMdharva, e ATha vyaMtara ane e aNapraja, 10 paMcaprajJa, 11 zaSivAdI, 12 jutavAdI, 13 kaMdI, 14 mahAnaMdI, 15 kuSmAma, 16 pataMga. e ATha jAtinA vANavyaMtara malIne sola jAtinA vyaM. tara devo samajavA. daza jAtinA javanapatinAM nAma kahe - 1 asu. rakumAra, 1 nAgakumAra, 3 suvarNakumAra, 4 vidyutkumAra, 5 agnikumAra, 6 chIpakumAra, 7 udadhikumAra, 7 dizAkumAra, e pavanakumAra, 10 stanitakumAra... ____ daza jAtinA tiryajUMjaka devonAM nAma kahe - 1 annaz2aMjaka, 5 pAnaz2aMjaka, 3 vastrajUMjaka, 4 aNajUM Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 jaka, leNa eTale ghara jANavU. 5 puSpajUMnaka, 6 phalajUMjaka, 7 puSpaphalaz2aMjaka, 7 zayanajaMjaka, e vidyA. jaka, 10 aviyattajanaka. e daza nedavAlA tiryagajaMjaka devonA rahevAnAM sthAna kahe . aDhI chIpamA pAMca mahAvidehakSetranA 160 vijayanA 160 vaitADhaya, ane pAMca jarata tathA pAMca aivatanA daza vaitADhaya malI 170 dIrgha vaitADhaya parvata De, tene viSe e devo rahe , tathA valI devakurumAMhe zItodA nadIne be pAse citrakUTa ane vicitrakUTa nAme parvata be, tyAM rahe . tathA uttarakurUmAMhe sItA nAme nadI , tenI be pAse yamaka nAme be parvata , tyAM rahe . tathA sItA nadInA nIlabaMta pramukha pAMca aha be, te ekeka drahanI pUrve ane pazcime daza kAMcanagiri parvata karatAM ekaso kAMcanagiri be. ema sItodA nadInA nIlavaMta pra. mukha pAMca prahanI be pAsenA ekaso kAMcanagiri malI baseM kAMcanagiri jaMbUjhIpanA . tathA tethI bamaNA dhAtakIkhaMmanA cArase kAMcanagiri ane puSkarAInA paNa ghAraseM malI baDhI chIpamAM eka Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajAra kAMcanagiri parvata be, tyAM e devo rahe . ema e cAra sthAnake tiryagUjanaka devo rahe le. e devornu eka pakSyopama Ayu . e adhikAra zrIjagavatI sUtranA caudamA zatakanA pAThamA uddezAmAM . e sarva ekAvana jAtinA devatA vyaMtara madhye jase. e sarvana samacaturasra saMsthAna be. ____have jyotiSI devonA daza neda kahe je caMdramA, sUrya, graha, nakSatra ane tArA e pAMca jAtinA aDhI dvIpamA phare , te cara kahevAya, ane pAMca jAtinA aDhI chIpathI bahAra be, te pharatA nathI, mATe sthira kahevAya. e daza neda thayA. ene samacaturasra saMsthAna . have nava jAtinA lokAMtika devo kahe . 1 sArasvata, 2 thAditya, 3 vahni, 4 aruNa, 5 gadatoya, 6 tuSita, 7 avyAbAdha, Agneya, e ariSTa. have traNa jAtinA kiTibaSiyA devo bahe - pahelA sodharma ane IzAna e be devalokanI hete rahe je. bIjA sanatkumAra ane mAhecha e be devalokanI Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4na hete rahe le. trIjA brahma ane lAMtaka e be devalokanI heThe rahe. . have bAra devalokanAM nAma kahe De-eka sodharma, bIjo IzAna, trIjo sanatkumAra, cotho mAheMdra, pAMcamo brahma, baho lAMtaga, sAtamo zukra, pAThamo sahasrAra, navamo thAnata, dazamo prANata, agIyAramo AraNa, bAramo acyuta. ___ nava graiveyakanAM nAma kahe . 1 sudarzana, 5 su. pratiSTha, 3 manorama, 4 sarvatojadra, 5 vizAla, 6 saumya, 7 saumanasa, prItikara, e yAditya. .. pAMca anuttara vimAnanA nAma kahe De-eka vijaya, bIjeM vaijayaMta, trIjuM jayaMta, cothu aparAjita, pAMcamuM sarvArtha siddha e sarva devonuM samacaturastra saMsthAna jANavU, (naratiri ke) naratiyecau, eTale manuSya ane tiryaca e be daMgakanA jIvo (saMgaNA ke0) SaTsaM. sthAnau, eTale bae saMsthAnavALA ghaNA jIva AzrayI lAne. ane (vigaliMdi nerazyA ke0) vikaleMdiyanairayikAH, eTale vikalejiyanA traNa daMgaka tathA nArakI Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4e no eka damaka malI cAra damakanA jIvo ekaja (hu~mA ke0) huMmakAH, eTo huMmakasaMsthAnavALA hopa. e jaMgaNIza damake saMsthAna kahyAM // 1 // have pAMca sthAvaranA pAMca makanA jIvo u prakAranAM saMsthAnasahita be, topaNa saMsthAnonA AkAranA nedapaNAthI temanAM paNa saMsthAna kahe je. nANAvidadhayamUI,--bubbuda vaNavAjatenaapakAyA // puDhavI masUracaMdA,-kArA saMgaNa naNiyA // 13 // gAthA 13 mInA chuTA zabdanA artha. nANAviha-nAnAvidha bhinna bhinna.| apakAyA- apakAya. dhaya- dhvajA. puDhavI-pRthvIkAya. saI-soi. masura-masuranI dAla. bunbuha-parapoTA. caMdAkArA-caMdramAne AkAre. vaNa-vanaspatikAya. saMThANao-saMsthAna. vAu-vAyukAya. bhaNiyA-kayAM che. teu-teukAya. vistArArthaH-(vaNa vAna teu apakAyA ke ) Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanavAyu tejo'pkAyAH, eTale vanaspatikAya, vAyukAya, tejaskAya ane apkAya e cora damakanA jIvo anukrame ( nANA vihadhayasuIbubbuha ke ) nAnA vidhadhvaja sucI budbudAH, eTale jinna jinna, dhvajA. soya ane jalanA parapoTAnA zrAkAre saMsthAnavALA hoya. eTale vanaspatinuM judI judI jAta, vAyunuM dhvajAnA AkAre, tejaskAyarnu soyanA zrAkAre ane apkAyarnu pANInA parapoTAnA zrAkAre saMsthAna jANavaM. tathA (puDhavI ke0) pRthvI, eTale pRthvIkAyanA daMmakanA jIva ( masUracaMdAkArA ke0) masUracaMDAkArA, eTale ardhI masUranI dALa (athavA tuvaranI dALa) nA AkAravALI ane caMdramA jevA AkAravALA hoya. e pAMca daMmakanA jIvo saMbaMdhI zarIranAM ( saMgaNa ke0 ) saMsthAnAni, eTale saMsthAna te jagavatI pramukha sihAMtane viSe (jaNiyA ke0) jaNitAni, eTale kahyAM be. covIze daMgake pAMcamuM saMsthAnadvAra kahyu. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 have chaThe kaSAyadvAra kahe che. savevi caukasAyA, khesabaggaM gannatiriyamaNuesu // nArayatekavAka, vigalA vemANiya tilesA // 14 gAthA 14 mInA chuTA zabdanA athe. savvevi-sarve paNa. teja-teukAya. caukasAyA-cAra kaSAyavAlA. vAU-vAyukAya. lesaggaM-cha lezyA. vigalA-vikaleMdriya gambhatiriyamaNuema-garbhaja tiryaca vemANiya-vaimAnika ane manuSyane viSe. tilesA-traNa lezyAvAcyA nAyara-nArakI jIvo. vistArArthaH- ( savevi ke0 ) sarve'pi, eTale samasta covIze daMgakonA jIvo paNa krodha, mAna, mAyA, ane loja, e (caukasAyA ke0) catuHkaSAyAH, eTase cAre kaSAya vALA hoya. e bahuM kaSAyachAra kayuH / have sAtamu lezyAhAra kahe . (gaptatiriyamaNuesu keNa) garnajatiryagmanuSyayoH, eTale garnaja tiryaca ane garnaja manuSya, e be damakane viSe ( besabagga ke ) vezyASaTkaM, eTale bae sezyA hoya, tathA (nArayate: Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAU vikalA ke0 ) nArakatejo vAyuvikalAH, eTale nArakIno eka damaka ane tenakAyano damaka tathA vAyukAyano daMmaka ane vikaleMdriyanA traNa damaka, e u damakonA jIvo kRSNa, nIla ane kApota, e (tilesA ke0) trIvezyAH, eTale traNa lezyAu~vALA hoya, temAM sAta nArakImA pahelI ane bIjImAM kApota, trIjImAM uparanA jAgamAM kApota ane nIcenA jAgamAM nila, cothImA nIla, pAMcamImAM nIla ane kRSNa bahImA ane sAtamImAM kRSNa lezyA hoya. tathA (vemANiya ke0 ) vaimAnikAH, eTale vaimAnika devonA eka daMmakanA jIvo paNa tejo, padma ane zukla e traNa lezyAvA. LA hoya. temAM saudharma ane izAnamA tejolezyA traNa karUpamAM padmalezyA ane lAMtakavigeremA zulkalezyA hoya. e nava daMgake lezyA kahI // 14 // joisiyatenalesA, sesA savevi haMti canalesA // iMdiyadAraM sugama, maNuANaM satta samugghAyA // 25 // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___ gAthA 15 mInA chuTA zabdanA artha. joisiya-jyotiSkanI. | iMdiyadAra-iMdriyadvAra. teulesA-tejo lezyA. sugama-sugama, sahelaM. sesA-bAkInA. maNuANaM-manuSyonA. samvevi-sarve paNa. satta-sAta. huti-hoya che. samugghAyA-samudghAta. caulesA-cAra lezyAvAlA. vistArArthaH--(joisiya tejolesA ke0 ) jyotiSka tejolezyA, eTale jyotiSka devonA damake eka tejo lezyA hoya, tejolezyAvALA keTalAka devo pRthvI, jala ane vanaspatimA japtanna thAya be. tethI keTaloka kAla sudhI temane tejolezyAno saMnava je. ane (sesA ke0 ) zeSAH. eTale zeSa rahyA je daza javanapatinA daza damaka, agIyAramo vyaMtara devono, bAramo pRthvI. kAyanoM, teramo apakAyano, caudamo vanaspatikAyano, e (savi ke0) sarve, eTale sarva caude daMgakonA jIvo paNa kRSNa, nIla, kApota ane cothI tejo, e (caulesA ke0 ( caturlezyAH, eTale cAra vezyAvALA (huMtI ke0) Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ javaMti, eTale hoya. e covIze daMgakone viSe sAtamuM lezyAhAra kA. have bAgmuM iMDiyadvAra kahe . (iMdiyadAraM sugamaM ke ) iMdriyaghAraM sugama, eTale te iMdriyachAra sugama be, topaNa kAzka vizeSa kahIe bIe. sthAvaranA pAMca daMgake eka sparzejiyaja hoya, ane vikalejiyanA traNa damakamAMthI beiMDiyane eka zarIra, bIjI rasanA eTale jIja, e be iMjiyo hoya. tathA teiMdriyane eka zarIra, bIjI jIna, trIjI nAsikA, e traNa iMdriyo hoya. tathA coridriyane eka zarIra, bIjI jIna, trIjI nA. sikA ane cothI caDhu, e cAra iMdriyo hoya. e pAMca sthAvaranA pAMca ane traNa vikaleMjiyanA traNa malI ATha daMgake iMdriyono vicAra kahyo. have zeSa rahyA je daza navanapatinA daza damaka, tathA eka vyaMtarano, eka jyotiSIno ane eka vaimAnikano malIne devonA tera damaka tathA caudamo garnaja manuSyano paMdaramo garjaja tiryaMcano ane zolamo nArakIno, e sola damake zarIra, jIna, nAsikA, cakku Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 ane kAna, e pAMca iMdriyo hoya. e bAuk iMdriyachAra kahyu. have navamuM samudghAtadvAra kahe che. (maNuANaM ke0) manuSyANAM, eTale manuSyanA eka daMmake (satta samugghAyA ke0) sapta samudghAtAH, eTale vedanAdika sAte samudghAta hoya // 15 // have e sAte samudghAtanAM nAma kahe che. veyaNa kasAya maraNe, venaviya teyae ya AdAre // kevali ya samugghAyA, sata zme hu~ti sannINaM // 16 // gAthA 16 mInA chuTA zabdanA artha. veyaNa-vedanA. kevaliya-kevalI. kasAya-kaSAya. samugdhAyA-samudghAta. maraNe-maraNa. satta-sAta. veuviya-vaikriya. teyaeya-taijasa. huti-hoya. AhAre-AhAra. sannINaM-saMjJIne. vistArArthaH-pahelI (veyaNa ke ) vedanA, eTale Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 vedanA samudghAta, bIjo (kasAyaM ke) kaSAyaH, eTale kaSAya samudghAta, trIjo ( maraNe ke ) maraNaMH, eTale maraNa samudghAta, cotho ( venaviya ke) vaikriyaH, eTale vaikriya samudghAta, pAMcamo ( teyae ya ke0 ) taijasazcaH, eTale tejolezyA mUke te taijasa samudghAta, bacho ( AhAre ke0 ) AhAraH, eTale AhAra samud ghAta, sAtamo ( kevalI ya ke ) kevalIya eTale kevalI samudghAta, (zme ke0 ) zme eTale e (satta ke0 ) sapta, eTale sAta ( samugghAyA ke0) samudghAtAH, eTale samudghAta te ( sannINaM ke ) saMjhinAM, eTale saMjhI paMceMdriya manuSyane (huMti ke )javaMti, eTale hoya // 16 // egidiyANa kevala,-te-AhAraga viNA na ctaari|| te vinaviyavajjA vigalA sannINa te ceva // 17 // gAthA 17 mInA chuTA zabdanA artha. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ egidiyANa-ekeMdriya vAyukAyane. te-te vAyukAya vinA cAra kevala-kedalI. ekeMdriya. teu-taijasa. viuviya-vaikriya. vajjA-varjIne. AhAraga-AhAraka. vigalA-vikaleMdriyane viNA-varjIne. sannINa-saMjJIne. u-valI. te-te sAta samudghAta. cattAri-cAra, ceva-nizce. vistArArthaH-(egidiyANa ke) ekeMdriyANAM eTale ekeMdriya vaikriya vAyukAya jIvone eka (kevala teuyAhAraga viNA ke0 ) kevali taijasAhArakaM vinA; eTale kevalI, bIjo taijasa, trIjo AhAraka, e traNa samudghAta varjIne bAkInA eka vedanA, bIjo kaSAya. trIjo maraNa ane cotho vaikriya, e (cattAri ke) catvAraH, eTale cAra samudghAta hoya. (u ke0) tu. eTajhe vaLI (te ke0 ) te, eTale te vAyukAya zivAyanA ekeMjiyanA cAra damakanA jIvo ( vinaviyavajA ke0) vaikriyavAH , eTale eka vaikriyazivAya vaidanA, kaSAya ane maraNa e traNa samudghAtavALA hoya, tathA ( vigalA ke) traNa vikalejiyanA traNa damaka Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa tehIja pUrvokta traNa samudghAtabALA hoya ane (sannINa ke0) saMjhinAM, eTale saMjhI paMceMdriya garnaja manuSyane to (te ke0) te eTale tehIja pUrve kahelA sAte samudghAta hoya. yA gAthAmAM (ceva ke0) caitra eva nizca. yArthamAM be, tathA cakAra be, te samuccayArthamA . e sarva vAta ughe kahI // 17 // have teja vAta AgalI gAthAnA pUrvArdhe karI dRDha kare che. paNa gannatirisuresu, nArayavAsu canara tiya sese // vigaladihI thAvara,-- mibattI sesatiyadihI // 17 // gAthA 18 mInA chuTA zabdanA artha. paNa-pAMca. |sese-bAkInAne viSe gambhatiri-garbhaja tiryaca ane.vigala-vikaleMdriyano. suresu-devatAne viSe. dudichI- dRSTi. nAraya-nArakI ane. thAvara-sthAvara. vAUsu-vAyukAyane viSe. picchattI-mithyAdRSTi. caUra-cAra. sesa-bAkInAnI. tiya-traNa. |tiyadichI-traNa dRSTi. vistArArthaH-( gapnatiri suresu ke0) garbhajatirya Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ksurayoH, eTale garbhaja tiryacano eka damaka ane devonA tera damaka, e cauda damakane viSe eka AhAraka ane bIjo kevala e be samudghAta varjI bAkInA (paNa ke0 ) paMca, eTale pAMca samudghAta hoya. tathA (nAraya vAsu ke) nArakavAyvoH, eTale nArakIno eka damaka ane vAyukAyanoeka daMgaka, e be damakane viSe eka vedanA, bIjo kaSAya, trIjo maraNa ane coyo vaikriya, e (caura ke0) catvAraH, eTale cAra samudghAta hoya,ane (sese ke0) zeSe, eTale zeSa rahyA je eka vAyu kAya vinA bAkInA cAra sthAvara jIvonAcAra damaka, tene viSe eka vedanA, bIjo kaSAya ane trIjo maraNa, e (tiya ke0) trayaH, traNa samudghAta hoya. e covIza damake sAta samudghAta, navamuM hAra kahyu. have dazamuM draSTidvAra kahe che. (vigala udiTTI ke0) vikala dvidRSTi, eTale vikalejiyanA traNa damakane viSe eka to mithyA dRSTi ane keTalAeka vikaleMpriya jIva aparyAptAvasthAe samakitI paNa hoya, mATe bIjI samayagRdRSTi, e be Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTi hoya, tathA (yAvara mijuttI ke0) sthAvara mithyAvinI, eTale sthAvaranA pAMca damake temaja saMmUrbima manuSyamAM paNa eka mithyAdRSTi hoya, ane (sesa tiyadiTTI ke0) zeSa tridRSTi, eTale zeSa eTale pUrvokta ATha damaka mUkIne zeSa rahyA je eka nArakI, eka garbhaja tiryaca, eka garbhaja manuSyano ane tera devatAnA malIne sola damaka, tene viSe samyaktva, mithyAtva ane mizra, e traNe draSTi hoya. emAM paNa nava graiveyake eka samyaktva ane bIjI mithyAtva, e be draSTija lAne tathA pAMca anuttara vimAne eka samakita draSTi lAne. tathA saMmurbima tiryacane eka samyaktva ane bIjI mithyAtva, e be draSTi lAne. e dazamuM draSTihAra kA / 17 / have agIyArabhu cAra darzana dvAra kahe che. thAvarabitisu acaraku, cariMdisu tadugaM sue naNiyaM // maNuA canadaMsaNiNo, sesesu tigaM tigaM naNiyaM // 10 // Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - gAthA 19 mInA chuTA zabdanA artha. thAvara-sthAvara. bhagiyaM-kahyAM che. bi-iMdriya. maNuA-manuSyo. tisu-teiMdriyane viSe. caudaMsaNiNo-cAra darzanavAlA. acakhku-acakSudarzana. sesesu-bAkInAne viSe. cariMdisu-cauriMdriyane viSe. tigaM tigaM-traNa traNa (darzana.) taduggaM-te be. (cakSu ane acakSu ) bhaNiyaM-kayAM che. mUe-mUtrane viSe. vistArArthaH, (thAvara bitisu ke0 ) sthAvara vitriSu, eTale pRthvyAdika pAMca sthAvaranA pAMca daMgaka tathA beiMdriyano eka daMjhaka anetrIMdriyano eka damaka, evaM sAta damakane viSe eka (acasku ke0) acakuH, e. Tale acakudarzana hoya, kemake emAM cariMdriya nathI. tathA ( cariMdisu ke0 ) caturiMdriyeSu, eTale cauriMdriyane viSe ( tatrugaM ke0 ) taddhika, eTale eka catu ane bIjaM acachu e be darzana ( sue jaNiyaM ke0 ) sutra naNitaM, eTale siddhAMtane viSe kahyAM be, tathA (maNuyA ke0) manuSyAH, eTale garnaja manuSyano eka daMgaka eka catu, bIjaM acaku, trIju avadhi Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane co) kevala, e (caudaMsaNiNo ke ) ca. tudarza ninaH eTale cAre darzanavALA hoya. e nava dama ke darzana vivarIne kahyAM. (sesesu ke0) zeSeSu, eTale zeSa rahyA je tera devatAnA daMmaka, eka nArakIno ane eka paMceMdriya tiryacano e paMdara daMmakone viSe eka cahu, bIjaM acahu ane trIju avadhi, e (tigaM tigaM ke0) trikaM trikaM, eTale traNa traNa darzana siddhAMtomA (jaNi. yaM ke0) jaNitaM, eTale kahyAM . e agIyAramuM darzanachAra karjA // 15 // have bAramuM pAMca jJAnanuM ane teramuM traNa ajJAnatuM * e be dvAra sAthe kahe che. annANa--nANa--tiyatiya, sura--tiri-nirae thire anaanndugN|| nANannANa du vigale, maNue paNa nANatianANA // 20 // gAthA 20 mInA chuTA zabdanA artha. annANa-ajJAna. sura-devatA. nANa-jJAna. tiri-tiryaca. tiyatiya-traNa traNa nirae-nArakIneviSe. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thire--sthAvarane viSe vigale-vikaleMdriyane viSe. annANadurga-ce ajJAna maNue-manuSyane viSe. nANannANa-jJAna ane ajJAna. paNanANa-pAMca jJAna ane. tianANa-traNa ajJAna. __vistArArthaH-(sura tiriniraye ke0 ) suratiryagniraye, eTale devatAnA tera damaka tathA paMcepriya tiryacano eka daMmaka ane nArakIno eka damaka evaM paMdara damakane viSe mithyAdRSTi jIvane eka matiajJAna, bIju zrutaajJAna ane trIju vinaMgajJAna, e traNa a. jhAna hoya; ane samyagdRSTi jIvane eka matijhAna, bIju zrutajhAna ane trIju avadhijJAna, e traNa jJAna hoya. e rIte (annANanANatiyatiya ke0) ajJAnazAna trika trike, eTale ajJAna traNa ane jJAna paNa traNa hoya. tathA ekedriyAdika (thire ke0) sthAvare, eTase sthAvara jIvonA pAMca daMgakane viSe (anANagaM ke0) ajJAnakiM, eTale eka matiyajJAna ane bIjuM zrutaajJAna, e be ajJAna hoya, kemake sthAvarane samakita nazrI, mATe jJAna paNa nathI jo ke siddhAMtanA mate pR Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 vI, apa ane vanaspatikAyamA samakitane vamatA evA devonI uptatti thAya , tyAre sAsvAdana hovAthI teone mati ane zrutajhAna hoya , paraMtu teno ahIM adhikAra nathI. tathA (vigale ke0) vikale, eTale vikaleMpriya jIvanA traNa damakane viSe (muke0) he, eTale be (nANannANa ke0) jJAnAjhAne, eTale jJAna ane ajJAna hoya. eTale vikaleMdriyamAM navAMtarathI je jIva sAsvAdana samakita lAvyo hoya, tene aparyAtAvasthAeja eka matijhAna ane bIju zrutajhAna, e be jJAna hoya; ane bIjA jIvone to sarva avasthAe eka matiajJAna ane bIju zrutaaMDAna, e be ajJAnaja hoya; ane ( maNue ke0) manuSye, eTale manuSyanA eka damake to ( paNanANa ttiyanANA ke ) paMcajJAna vyajhAne, eTale matijJAnAdika pAMce jJAna hoya, tayA matiajJAnAdika traNa ajJAna paNa hoya. e samasta manuSya yA zrayI jANavU. e covIza daMgake bAramu jhAnahAra ane teramuM ajJAnadvAra, e be sAthe kahyAM // // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have caudAmu paMdara yogarnudhAra kahe che. zkkArasa suranirae, tiriesu tera pannara mnnuesu|| vigale cana paNa vAe, jogatiyaM thAvare ho|| 21 // ____ gAthA 21 mInA chuTA zandanA artha. ikArasa-agIyAra.. vigale-vikaleMdriyane viSe. sura-devatA ane. cau-cAra. nirae-nArakIne viSe. |paNa-pAMca. tiriesu-tiryacane viSe. vAe-vAyukAyane viSe. tera-tera. jogatiyaM-traNa joga. pannara-paMdara. sthAvare-sthAvarane viSe. maNuemu-manuSyane viSe. . hoi-hoya.. ____ vistArArthaH-(sura niraye ke0) suraniraye, eTale devatAnA tera daMmaka ane nArakIno eka damaka, evaM cauda damakane viSe satya manoyogAdi cAra yoga mananA ane satya vacanayogAdi cAra yoga vacananA, tathA eka vaikriya, bIjo taijasa ane trIjo kArmaNa, e traNa yoga kAyanA malIne ( kArasa ke0 ) ekAdaza, eTale agIyAra yoga hoya. tathA ( tiriesu ke0) tiryaku, Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 eTale tiryacanA eka daMrukane viSe eka AhAraka kAyayoga ne bIjo AhAraka mizrakAyayoga, e be yoga varjIne bAkInA ( tera ke0 ) trayodaza, eTale tera yoga hoya, tathA ( maluesa ke0 ) manuSyeSu, eTale manuyanA eka damakane viSe ( pannara ke0 ) paMcadaza, eTale paMdara yoga sarve lAne tathA (vigale ke) vikale eTale nikaleMdriyanAtraNa rukane viSe eka audArika kAyayoga, bI. jo khadArika mizrakAyayoga, trIjo kArmaNa kAyayoga chAne cotho satyAmRSA vacanayoga, e (cana ke0 ) catvAraH, eTale cAra yoga hoya, tathA (vAe ke0 ) vAyau, eTale vAyukAyanA eka rukane viSe eka prodArika kAyayoga, bIjo zradArika mizrakAyayoga, trI jo vaikiya kAyayoga, cotho vaikriya mizrakAyayoga ne pAMcama kArmaNa kAyayoga, e ( paNa ke0 ) paMca, eTale pAMca yoga hoya. tathA eka vAyukAya varjIne zeSa ( thAvare ke0 ) sthAvare, eTale pRthivyAdika cAra sthAvaranA cAra rukane viSe eka yadArika kAyayoga, bIjo zradArika mizrakAyayoga ne trIjo Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArmaNa kAyayoga, evaM (jogatiyaM ke0 ) yogatrikaM, eTale traNa yoga (hoza ke0 ) javati, eTale hoya. e covIza damake paMdara yoganuM caudamuM hAra kayuM // 21 // ___ have paMdaramuM bAra upayoganuM dvAra kahe che. uvaUMgA maNuesu, bArasa nava (narayatiriyadevesu // vigalAge paNa bakaM, cariMdisu thAvare tiyagaM // 12 // gAthA 22 mInA chuTA zabdanA artha.. uvaogA-upayoga. | vigaladuge-vikaladvikaM ( beiMdriya maNuesu-manuSyane viSe. __ane teiMdriyane viSe.) bArasa-bAra. paNa-pAMca. nava-nava. chakkaM cha.. niraya-nArakI. cauridisu-cauridriyane viSe. tiriya-(paMceMdriya ) tiryaMca. thAvare-sthAvarane viSe. devesu-devatAne viSe. tiyaga-traNa. vistArArthaH-( maNusaesu ke0 ) manuSyeSu, eTale manuSyanA eka damakane viSe (bArasa ke ) dvAdaza, eTale bAra (uvadhaMgA ke0) upayogAH, eTale upayogo hoya, tathA (niraya tiriyadevesu ke0) nirayatiryagdeveSu, Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 eTale norakIno eka damaka ane paMceMjiya tiryacano eka daMmaka tathA devatAnA tera damaka, e paMdara damakane viSe pUrvokta bAra upayogamAMthI eka manaHparyavakAna, bIjeM kevalajJAna ane trIjuM kevaladarzana, traNa upayoga TAlIne bAkI ( nava ke0) nava, eTale nava upayoga hoya, tathA ( vigalAge ke0) vikalahike, eTale vikaleMpiyanA beiMghiya ane teiM. jiya, e be damakane viSe eka matijJAna, bIju zrutajJAna, trIju matiajJAna, cothu zrutaajJAna ane pAMcamuM acakudarzana e (paNa ke0 ) paMca, eTale pAMca upayoga hoya, tathA (cariMdisu ke0) caturiMkhyeiSu, eTale cauriMjiyanA damakane viSe pUrvokta pAMca upayoganI sAthe uhaM catudarzana nelIe tyAre ( bakaM ke ) SaTakaM, eTale u upayoga thAya. saMmRrbima tiryacane paNa e ba hoya. tathA ( thAvare ke ) sthAvare, eTale ekedriyAdika pAMca sthAvaranA pAMca daMmake eka matiajJAna, bIjuM zrutaajJAna ane trIju acakudarzana, e (tiyagaM ke0 ) trayakaM, eTale traNa u. payoga hoya. tathA saMmUrbima manuSyane matiyajJAna, Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 // zrutavajJAna, cahudarzana ane acakudarzana, e cAra upayoga hoya; tathA siddhanA jIvone eka kevalajJAna, bI. raoN kevaladarzana, e be upayoga hoya // 25 // e covIza damake paMdaramuM upayogahAra kA. have solamuM pratyeka damakane viSe eka samayamA keTalA jIva AvI upaje, tenI saMkhyAnuM dhAra tayA sattaramuM pratyeka daMmakamAMthI eka samayamA keTalA jIva cyave, tenI saMkhyAna chAra, e be sAthe kahe . saMkhamasaMkhA samae, gannayatirivigala nArayasurA y||mnnu niyama saMkhA, vaNa'NaMtA thAvara asaMkhA // 23 // gAthA 23 mInA chuTA zabdanA artha. saMkhamasaMkhA-saMkhyAtA anemaNuA-manuSyo. . asaMkhyAtA. |niyamA-niyamathI, nizce. samae-samayane viSe. saMkhA-saMkhyAtA. gampayatiri-garbhaja tiryaca. vaNa-vanaspatikAya. vigala-vikaleMdriya. aNatA-anaMtA. nAraya-nArakI. thAvara-sthAvara. murA-devatA. asaMkhA-asaMkhyAtA. ya-ane. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vistArArthaH-(gappayatiri vigala nAraya surA keya) garbhajatiryagvikalanAraka surAH, eTale A caudarAja lokamAM paNa garbhaja tiryacano eka Imaka tathA vikaleM. priyanA traNa 'daMmaka tathA nArakIno eka daMmaka ane devatAnA tera damaka, e sarva malI aDhAra damakanA jIva te ( saMkhamasaMkhA ke0 ) saMkhyAtA'saMkhyAtAH, eTale eka, be, traNa, daza, vIza, ema saMkhyAtA athavA asaMkhyAtA (samae ke0) samaye, eTale eka samayamAMhe upajatA lAne (ya ke0) ca, eTale tathA (maNuyA ke0 ) manuSyAH, eTale manuSyanA eka damakanA jIva (niyamA ke0) niyamAt, eTale niyamathakI eka samayane viSe (saMkhA ke0 ) saMkhyAtAH, eTale saMkhyAtA jIva upajatA lAne, e garnaja manuSya AzrayI jANavU. tathA pAMca sthAvaramAMhelA (vaNa'NaMtA ke0 ) vanAnaMtAH, eTale vanaspatikAyanA damakanA anaMtA jIva eka samayamA upaje, tathA eka vanaspatikAya vinA bAkInA cAra ( thAvara ke ) sthAvarAH, eTale sthAvaranA cAra damakanA jIva eka samayamAM (asaMkhA ke0) asaMkhyAH , eTale asaM. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khyatAja jIva upaje, kAraNa ke " niccamasaMkho nAgo aNaMtajIvo cayaie" eTale nitya cAra sthAvaranA jI. vomAM asaMkhyAtamo jAga anaMtajIva upaje, tethI teyo saMkhyAtA ke anaMtA nathI. // 23 // asannI nara asaMkhA jada uvavAe tadeva cavaNevi // bAvIsa saga ti dasa vAsa,-sahassa nakki puddhvaaii||24|| ___gAthA 24 mInA chuTA zabdanA artha. asabhI nara-asaMjJI manuSyo. saga-sAta. asaMkhA-asaMkhyAtA. . ti-traNa. jaha-jema. dasa-daza. . uvavAe-upaje. vAsa-varSa. taheva-temaja. sahassa-hajAra. cavaNevi-cyavanane viSe paNa. ukiTa-utkRSTI. bAvIsa-bAvIza. | puDhavAI-pRthivyAdikanI. vistArArthaH-tathA manuSyanA damaka mAMdelA (a. sannI nara ke ) asaMhI manuSyaH, eTo saMmUrchima manuSya te eka samayamA (asaMkhA ke0 ) asaMkhyAtaH, eTale asaMkhyAtA upaje. (jaha ke0 ) yathA, eTale Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema covIse damakane viSe eka samayamAM (uvavAye ke0) japapAte, eTale upajavAmAM saMkhyA kahI (taheva ke0) tathaiva, eTale temaja covIza damakone viSe ( cavaNevi ke ) cyavane'pi, eTale cyavanane viSe paNa jANavU; arthAt cyavavAnI saMkhyA- chAra paNa emaja kahe. e rIte solamuM upapAtachora ane sattaramuM cyavavAnuM dvAra, e be dvAra sAthe kahyAM. have aDhAramuM covIze damakane viSa zrAyuHsthitinA pramANanuM hAra kahe . ___ (bAvIsa ke0 ) chAvizatiH, eTale bAvIza ane (saga ke0 ) sapsa eTakSe sAta, ( ti ke0 ) trINI, eTale traNa ( dasa ke0 ) daza, eTale daza ( vAsasahassa ke0 ) varSasahasrANi, eTale hajAra varSa sudhI ahIM vAsa zabda ane sahassa zabda bAvIsAdi pratyeka zabda sAthe jomavA, eTale bAvIsa hajAra varSa, sAta hajAra varSa traNa hajAra varSa, ane daza hajAra varSa, e (nakika ke0) utkRSTaM, eTale utkRSTI AukhAnI sthiti anukrame pAMca sthAvaramAthI eka teukAya varjIne bAkI ( puDha Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 vAI ke0 ) pRthivyAdInAM eTale pRthivyAdika cAra sthAvaronA cAra konI kahevI. te vivarI ne kahIe bIe. pRthvI kAyanI bAvIsa hajAra varSanI, apkAyanI sAta hajAra varSanI, vAyukAyanI traNa hajAra varSanI ne vanaspatikAyanI daza hajAra varSanI zrAyuHsthiti jAvI. e cAra sthAvaranuM vAyu kahyaM // 24 // tidigga tipallAna, naratiri suranirayasAgaratitIsA // vaMtarapallaM joisa, varisa larakA - diyaM paliyaM // 25 // gAthA 25 mInA chuTA zabdanA artha. tidina -traNa divasa ke Ayu jenuM | sAgara-sAgaropama. evA. titIsA - tetrIza. aggi- agnikAya. vipalA-traNa palyopama. Au - AyuSyavALA. nara- manuSya ane. tiri-tiryaca. sura-devatA ane. niraya- nArako. vaMtara- vyaMtaranuM. pallaM - palyopama. joisa - jyotiSInuM. varisa - varSa. |lakhka-lAkha. ahiyaM-adhika. paliyaM - palyopama. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 vistArArthaH-(tidiNa mgi ke0) tridinAgniH, eTale traNa divasanI utkRSTa sthiti jenI , evA a. gnikAya jIvo jANavA. tathA (nara tiri ke0 ) naratiryaka, eTale manuSya ane tiryaca e be damakanA jIva (tipadAna ke0) tripakSyAyuH, eTale traNa pakSyopamanI AyuHsthitivALA jANavA. tathA (sura nirayasAgaratitIsA ke0) suranirayasAgaratrayastriMzat, eTale sura te vaimAnika devatA ane niraya te nArakIno damaka, enI tetrIza sAgaropamanI utkRSTa bAyuHsthiti jANavI. tathA (vaMtara pallaM ke0) vyaMtarapalyaM, eTale vyaMtara de. vornu eka paTyopamanuM Ayu jANavU. tathA (joisa ke0) jyotiSkasya, eTale (varisalarakAhiyaM paliyaM ke0 ) jyotiSI devonuM varSaladAdhikaM panyaM, eTale eka lAkha varSe adhika eka paDhyopama caMdramAnuM AyuSya jANavaM, ane eka pakSyopama eka hajAra varSe adhika sUryanuM AyuSya jANavU // 25 // ____ have asuranI AyuHsthiti kahe che. asurANaM ahiya ayaraM, demRNadupallayaM Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 nava nikAe | bArasavAsulupa die, bammAsa kiTha vigalAna // 26 // gAthA 26 mInA chuTA zabdanA artha. asurANaM- asurakumAronuM. ahiya-adhika. ayaraM - atara, sAgaropama. uNA (kAMika ochu). desUga - deze dupallayaM - ve palyopama. navanikAe - nava nikAyane viSe. bArasavAsa - bAra varSa. uNupaNadiNa - ugaNapacAsa divasa. chammAsa-cha mahinA. uki - utkRSTa. vigala - vikaleMdriyanuM. Au - AyuSya. vistArArthaH - (surANaM ke0 ) asurANaM, eTale eka asurakumAra nikAya saMbaMdhI devonA daMgakane viSe ( hiya yaraM ke0 ) adhikaM ataraM, adhikaM eTale tara te nahIM tarAya jeno pAra na pamAya, tene khatara eTale sAgaropama jANavuM. mATe eka sAgaropamathI - dhika te kAMika kAjeruM tryAyu jANavuM; tathA e eka asurakumAra nikAya vinA bAkI (nava nikAe ke0) nava nikAye, eTale nava nikAyane viSe devonuM zrAyu (desU pallayaM ke0 ) dezona pilyakaM, eTale deze UNA arthAt kAMika ueM be Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pasyopamanuM zrAyu jANavU. tathA beiMdriya, teiMdriya ane cauripriya, e traNa (vigalAna ke0 ) vikaleMpriyAyuH, eTale vikaleMjiya jIvonuM vAyu jeTavU De teTaluM kahe be. (bArasavAsa ke0 ) dvAdazavarSa eTale bAra varSa ( naNupaNadiNa ke0 ) ekonapaMcAsadinAni, eTale ugaNapacAsa divasa ane (bammAsa ke0 ) SaNmAsaM, eTale u mahinA, e anukrame jANavU. eTale beiMpiyana bAra vaparnu Ayu tathA teiMdriyanuM gaNapacAsa divasa, Ayu ane caurijiyana ba mahinAnuM bAyu jANavU. e (nakita ke0) utkRSTaM, eTale utkRSTa AyuSya kahyaM // 26 // . have jaghanya AyuSyanI sthiti kahe che. puDhavAidasapayANaM, aMtamuhuttaM jhnnaanviii|| dasasadasavarisahiI, nvnnaadivniryvitriiyaa||2|| gAthA 27 mInA chuTA zabdanA artha. puDhavAi-pRthvIkAyAdi. jahanna-jaghanya. dasapayANaM-daza padonI. Au-AyuSya. atamuTuttaM-aMtamUhurta. |ThiI-sthiti. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dasasahasavarisa-daza hajAra varSa. niraya-nArakI. DiI-sthitivALA. vitariyA-vyaMtara devo. bhavaNAhiva-bhavanapati. vistArArthaH-(puDhavAz dasapayANaM ke0 ) pRthivyAdidazapadAnAM, eTale pRthvIkAya ne Adi jemAM, evAM pRthvIkAyAdika daza pada, temAM pAMca sthAvaranA pAMca damaka, tathA traNa vikaleMdriyanA traNa daMgaka, ane tiryaca paMceMdriyano eka daMmaka, tathA manuSyano eka daMgaka, evaM daza padarupa daza damakane viSe (jahannathAuThiI ke0) jaghanyAyuHsthitiH, eTale jaghanyathakI AyunI sthiti (aMtamuhuttaM ke ) aMtarmuhUrta eTale 'eka aMtamuhUrtanI jANavI, tathA (javaNAdiva nirayavitarIyA ke0 ) javanAdhiyanirayavyaMtarikAH, eTase anukrame javanAdhipa te javanapatinA daza daMgaka ane niraya nArakIno eka damaka, tathA vyaMtara devono eka damaka, evaM bAra daMgakanA jIvo (dasasahasavarisahiI ke0) dazasahasravarSasthitayaH, eTale daza hajAra varSanI sthitivALA jANavA // 17 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have vaimAnikanI AyuHsthiti kahe che. vemANiyajoisiyA, pallatayahaMsa AnA huNti||surnrtiriniresub, pajattI thAvare cngN||20|| gAthA 28 mInA chuTA zabdanA artha. vemANiya-vaimAnika. nara-manuSya. joisiyA-jyotiSI. tiri-tiryaca. palla-palyApama. niraesu-nArakIne viSe. tayalusa-teno AThamo bhAga. cha pajjattI-cha paryApti. AuA-AyuSyavALA. thAvare-sthAvarane viSe. huMti-thAya che. caugaM-cAra. sura-devatA. vistArArthaH-( vemANiya josiyA ke0) vaimA. nika jyotiSko, eTale vaimAnika devo ane jyoti. SI devo ( pallatayahaMsa AuA ke0 ) pakSyatadaSTAMzAyuSI, eTale eka paTyopama tathA tadaSTAMza eTale pUrvokta eka pakSyopamano aSTamAMza arthAt pAThamo nAga, eTalA jaghanya thAyuvALA ( huMti ke0 ) javataH, eTale hoya . e aDhAramuM AyuHsthitinuM hAra kaDUM. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pae have ogaNIzamuM cha paryAptinuM dvAra kahe che. . ( sura naratiriniraesu ke0 ) suranaratiyagnirayeSu, eTale devatAnA tera damaka manuSyano eka damaka, tiryaMcano eka damaka ane nArakIno eka damaka, ema sola damakane viSe (upajattI ke0) SaTparyApti, eTale bae paryApti hoya, ane. ( thAvare ke0 ) sthAvare, eTale pRthivIkAyAdika pAMca sthAvaranA pAMca daMmake eka jASA ane bIju manae be paryApti vinA bAkI ( cagaM ke0 ) catuSkaM, e. cAra paryApti hoya, aparyApta jIvo paNa traNa paryApti purIkarIneja mare , te pahelA maratA nathI // 20 // have vikaleMdriya jIvone paryApti kahe che. vigale paMcapajattI, baddisiAdAra hoi savesiM ___paNagAipae jayaNA, ada sannitiyaM jaNissAmi // 2 // gAthA 29 mInA chuTA zabdanA artha. vigale-vikaleMdriyane viSe. chadisi-cha dizAno. paMca-pAMca. AhAra-AhAra. pajattI-paryApti. hoi-hoya. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G0 | aha-have. savvesiM-sarvane viSe. paNagAi-paMcakAdi. samitiyaM-traNa saMjJA. pae-padane viSe. bhaNissAmi-kahIza. bhayaNA-bhajanA. vistArArthaH-(vigale ke0) vikale, eTale vikaleMdriyane traNa daMgake eka manaHparyApti vinA bAkInI (paMcapajattI ke0) paMcaparyApti, eTale pAMca paryApti hoya e uMgaNIzamuMu paryAptinuM hAra kahyu, have vIzamuM AhAradvAra kahe che. ( savvesiM ke0) sarveSu, eTale sarve covIze daMgakone viSe cAra dizA ane adhodizA tathA UrdhvadizAe (bahisiyAhAra ke0) SadizAhAraH, eTale gae dizAno AhAra (hoza ke0) navati, eTale hoya, paraMtu (paNagAipae ke0) paMjakAdipade, eTale pRthivyAdika pAMca sthAvaranA padane viSe (jayaNA ke0) jajanA, eTale jajanA jANavI. ene u dizAno AhAra hoye paNa, ane na paNa hoya, kemake lokane aMte rahyA evAje sUkSma pAMca sthAvara, te traNa dizAno tathA cAra Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dizAno tathA pAMca dizAno paNa AhAra le be. tathA damakavicAranI avacUrNImAM kA De ke, lokanI aMdara rahelA jIvone pAMca dizAno AhAra hoya. tathA lokanA niSkuTomAMrahelA jIvone traNa tathA cAra dizAno AhAra hoya je zarIre pharase, te ujAhAra kahIe; tvacAe karI pharase, te lomAhAra kahIe; kavalAdikano prakSepAhAra kahIe; temAM nArakI jIvone u. jAhAra ane lomAhAra e bena ahAra manamAM ciMtavyA par3I bena amanojJa pariName, tathA devatAne ujAhAra ane lomAhAra zujamanoja pariName; ekeMdriyAdika pAMce thAvagne aojAhAra ane lomAhIra hoya; tathA traNa vikaleMdriya, coyA tiryaca paMceMdriya ane pAMcamA manuSya, emane ujAhAra, lomAhAra ane kavalAhAra, e traNe thAhAra hoya. e vIzamu AhAradvAra kahyu. ___(aha ke0 ) atha, eTale have ( sannitiyaM ke0) saMjhAtrikaM, eTale traNa saMjhArnu ekavIzamuM dhAra (jaNissAmi ke0 ) naNiSyAmi, eTale kahIza // 2 // canavidasuratiriesu, niraemu a dIdakAligI Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saNA // vigale deuvaesA, sannA rahiyA thirA save // 30 // gAthA 30 mInA chuTA zabdanA artha cauviha-cAra prakAranA. saNA-saMjJA. sura-devatA ane. vigale-vikaleMdriyane viSe. tiriemu-tiryacane viSe. heuvaesA-hetupadeziko. a-valI. sannArahiyA-saMjJArahita. niraema-nArakIne viSe. thirA-sthAvara. dIhakAligI-dIrghakAlikI. savve-sarve. vistArArthaH-javanapati, vyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika, e ( canaviha suratiriesu ke0 ) catuvidhasuratirazcauH, eTale caturvidha eTale cAra prakAranA devatA tenA tera daMmake tathA tiryacano eka daMmaka tene viSe, (a keza) valI (niraesu ke0 ) nirayeSu, eTale sAta nArakIno eka damaka, e paMdara daMgake ( dohakAligI saNA ke0) dIrghakAlikI saMjJA, eTale eka dIrghakAlikI saMjhA hoya; e amuka kAma karayuM, amuka kAma karuM buM, amuka kAma karIza, ema atIta, anAgata ane vartamAna, etraNa kAla viSayika jJAna jene viSe hoya, tene dIrghakAlikI saMjJA kahIe. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 (vigale ke0) vikale, eTale vikalejiyanA traNa daMgake eka ( heuvaesA ke0 ) hetUpadezA, eTale hetU. padezikI saMjJA hoya. emane nAzmana De mATe, ane kAMka manojhAna sahita vartamAnakAlane viSe zSTa vastumA pravRtti ane aniSTa vastuthI nivRttirUpa viSa. yajJAna hoya, tene hetupadezIkI saMjhA kahIe. tathA ( thirA save ke0) sthirAH sarve, eTale pAMce sthAvara te ( sannArahiyA ke0 ) saMjhArahitAH, eTale traNe saMjhAe rahita hoya, kemake ene ekaja kAyayoga De, mATe traNa saMjJAmAMhelI eke saMjJA na hoya // 30 // maNuANa dIdakAliya, dihIvAu~vaesiA kevi // paUpaNatirimaNuacciya, cana vidadevesu gabaMti // 31 // gAthA 31 mInA chuTA zabdanA artha. maNuANa-manuSyanA. paNatiri-paMceMdriya tiryaca ane. dIhakAliya-dIrghakAlikI. maNua-manuSya. dihIvAbhovaesipA-dRSTivAdopa- |cciya-nizce. dezikI. / cauviha-cAra prakAranA. kevi-keTalAkane, koiekane. devemu-devatAne viSe. pajjA--paryAptA. gacchaMti-jAya che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 vistArArthaH-(maNuANa ke0 ) manuSyANAM, eTase manuSyanA eka daMgakane viSe (dIhakAliya ke0) dIrghakAlikI, eTale eka dIrghakAlikI saMjJA hoya, tathA bIjI (dihIvAThavaesiyA ke0 ) dRSTivAdopadezikI, eTale dRSTivAdopade zikI saMjJA hoya, e bIjI saMjJA. vALA paNa (kevi ke0) ke'pi, eTale koIeka dAyopazamika Adisamakita sahita samyagdRSTi caudapUrvadhara pramukha hoya, anetrIjI hetUpadezikI saMjJA je pUrve vikaleMdriyanA traNa damake kahI , te saMjJA dIrgha kAlanI saMjhAmAMhe aMtarjUta , mATe ahIMyAM jUdI kahI nathI. e traNa saMjJAnuM dvAra kahyu. ___have bAvIzamuM gatihAra tathA tevIzamuM AgatichAra e be chAra sAthe kahe - ___(paUpaNa tiri maNu ke0 ) paryAptapaMceMdriyatiryagmanuSyAH, eTale paryAptA paMceMdriya tiryaca ane paryAptA manuSya e be damakanA jIva ( canavihadevesu ke0 ) ca. turvidhadeveSu, eTale caturvidhadevone viSe arthAt javanapatyAdika cAra prakAranA devosaMbaMdhI tera damakane viSe Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (caya ke0 ) caiva, eTale nizce ( gar3hati ke0 ) gabaMti eTale jAya be. ema devatAnA tera damakane viSe gati kahI // 31 // have e devatAnA tera daMDakanI A gati kahe che. saMkhAnapaUpaNidi,-tirinaresu tadeva pajatte // jUdagapatteyavaNe, eesu ciya surAgamaNaM // 3 // gAthA 32 mInA chuTA zabdanA artha. saMgkhAu-saMkhyAtA varSanA Ayu- bhu-pRthivokAya. . pyavAlA. daga-apakAya. pajjapaNidi-paryAptA paMceMdriya. patteyavaNe-pratyeka vanaspatikAya.. tiri-tiryaca. eesa-e (pAMca ) ne viSe. naresu-manuSyane viSe.. [cciya-nizce. taheva-temaja. surAgamaNaM-devatArnu Agamana pajjatte paryAptA. (upajaq.) vistArArthaH-asaMkhyAtA varSanA AyuSyavAlA yugaliyA TAlIne zeSa ( saMkhAu pajjapaNi ditirinaresu ke ) saMkhyAtAyuH paryApta paMceMdriyatiryagnarayoH, eTale saMkhyAtA varSanA thAyuvAlA evA paryAptapaMceMghiya eTale paryAptA paMceMdriya evA eka tiryaca ane bIjA ma Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nuSyane viSe ( taheva ke0 ) tathaiva, eTale temaja trIjA ( pahAtte ke0 ) payote, eTale paryAtA evA (jU daga. patteyatraNe ke0) jUdakapratyekavane, eTale pRthivIkAya, cothA udaka eTale apakAya, pAMcamA pratyekavane te pratyeka vanaspatikAya, ( eesu ciya ke0 ) eteSu evA eTale eja pAMca daMmakane viSe nizce tera damakavAla, (surAgamaNaM ke0) surAgamanaM, eTale devatArnu bAgamana thAya, arthAt tera damakanA devatA cyavIne e pAMca damaka maheja upaje // 3 // have nArakInuM gati Agati dvAra kahe che. pajjattasaMkhagapnaya,tiriyanarA nirayasattage jaMti // niranavaTTA eesu, uvavajaMti na sesesu // 33 // gAthA 33 mInA chuTA zabdanA artha. pajjatta-paryAptA. jaMti-jAya che. . saMkha-saMkhyAtA varSanA AyuvAlA. nirauvaTTA-narakamAMthI nIkalA. gabhpaya-garbhUja eesu-e (be) ne viSe. tiriya-tiryaMca ane. uvavajjati-upaje. narA-manuSyo. na-nathI. nirayasattame-sAte nArakIne viSe. sesemu-bAkInAne viSe. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B vistArArthaH-asaMkhyAtA varSanA AyuSyavAlA yugaliyA vinA (patasaMkhagapjayatiriyanarA ke0 ) paryAsasaMkhyAyugarnajatiryagnarau, eTale paryAptA evA, tathA saMkhyAtA varSanA AyuvALA garbhaja tiryaca ane manuSya e be damakanA jIva te (nirayasattage ke0) nirayasattake, eTale sAte nArakInA damakane viSe (jaMti ke0) yAtaH, eTale jAya , ane ( nirauvaTTA ke0 ) narakovRttAH eTale naraka thakI nIkalyA evA je nArakI jIva te ( eesu ke ) etayoH, eTale eka yugaliyA vinA saMkhyAtA AyuSyavAlA evA paryAptA manuSya tathA tiyeca e be damakane viSe zrAvI ( uvaveAMti ke0 ) u. papadyate eTale upaje, paNa ( sesesu ke0 ) zeSeSu, eTale zeSa bAvIza daMgakane viSa nArakInA jIva (na ke ) na upaje. eja vAta kAMka vistAre kahe . nArakI. mAMhe tiryaca paMceMdriya ane garnaja manuSya yAvI upaje, ane nArakIno nIkalyo paNa garnaja tiryaca ane garnaja manuSyamA AvI upaje. have kayA jIva kaz narakapRthvI sudhI jAya ? te Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GG kahe be. saMmUrbima tiryaMca paMceMdriya pahelA naraka paryaMta jApa. jujaparisarpa bIjA naraka paryaMta jAya. khecara trIjA naraka paryaMta jAya. catuSpada siMha pramukha cothA naraka paryaMta jAya. uraHparisarpa pAMcamAM naraka paryaMta jAya. strI hA naraka paryaMta jAya. manuSya ane matsya sAta mA naraka paryaMta jAya. have kara nArakInA jIva kyA yAdI upaje ? te kahe be-sAtamA narakano nIkalyo jIva garbhaja tiryacamAhe Ave, ane samakita paNa pAme. bahA narakano nIkalyo jIva garnaja tiryaca ane garnaja manuSyamAM jAya, ane dezaviratipaNuM pAme, paraMtu sarvaviratipaNuM na pAme. tathA pAMcamA narakano nIkalyo jIva garnaja manuSya thAya, ane sarva viratipaNu pAme, paraMtu kevala na pAme. cothA narakano nIkaTyo jIva garnaja manuSya thAya, ane kevalajhAna pAme to pAme, paraMtu te tIrthakara na thAya. trIjA narakano nIkalyo jIva garnaja manuSya thA ya, ane tIrthakara paNa thAya, paraMtu vAsudeva athavA baladeva na thAya. tathA bIjA narakano nIkalyo jIva manuSya Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya, temaja vAsudeva, baladeva paNa thAya, paraMtu cakravarti na thAya. tathA pahelA narakano nIkaTyo jIva cakravartyAdika samasta padavI pAme. e narakanuM gatyAgatichAra kahyu // 33 // have pRthivI, ag ane vanaspati e traNa daMDakanA jIvonuM Agati tathA gatinuM dvAra kahe chepuDhavIAuvaNassai,--madye nArayavivajjiyA jIvA // save navavajjati, niyaniya kammANumANeNaM // 34 // gAthA 34 mInA: chuTA zabdanA artha. puDhavI-pRthivIkAya. jIvA-jIvo. Au-apakAya. samve-sarve. vaNassai-vanaspatikAya. uvavati -upaje. majhe-madhye, mAMhe. niyaniya-potapotAnAM. nAraya-nArakI. kammANumANeNaM-karmanA anumAne vivajiyA-varjIne, karIne vistArArthaH-eka (puDhavI zrAvaNassazmajjhe ke0) Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vo pRthvyabvanaspatimadhye, eTale pRthivI ketAM pRthivIkAya, bIjo apkAya, trI jo vanaspati eTale vanaspatikAya, e traNa daMjhaka madhye, eTale mAMhe ( nArayavivajiyA jIvA ke ) nArakavivarjitA jIvAH, eTale sAta nA. rakonA eka damakanA jIvo varjIne zeSa rahyA je trevIza damakanA jIva, te ( save ke0 ) sarve, eTale sarve AvI ( uvavati ke0 ) upapadyate eTale upaje. (niyaniya. kammANumANeNaM ke0 ) nijanijakarmAnumAnena, eTale nija nija karmAnumAne karIne arthAt potapAtAnAM karekhAM je zUnAzuna karma, tene anumAne karI, je jIve jevAM karma karayAM hoya, teve sthAnake jaz upaje; e pRthvI, ap ane vanaspati e traNenuM AgatichAra kahyu // 34 // ___ have eja daMDakanA jIva gatidvAra kahe che. puDhavAzdasapaesu, puDhavIALavaNassaI jaMti // puDhavAzdasapaehiya, tekavAsu uvavA // 3 // gAthA 35 mInA chuTA zabdanA artha. . Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puDhavAi-pRthivyAdi. dasapaesu-daza padane viSe. puDhavI-pRthivIkAya. AU-apkAya. vasaI-vanaspatikAya. jaMti-jAya, utpanna thAya che. puDhavAi-pRthvIkAya vigere. dasapaehiya-daza padamAMtho ( no kalelA.) teja-teukAya.. vAUsu-vAyukAne viSe. uvavAu-upajaq. vistArArthaH-( puDhavAzdasapaesu ke0 ) pRthivyAdidazapadeSu eTale pRthivyAdika daza padane viSe arthAt pRthivyAdika pAMca sthAvara, traNa vikaleMpriya, eka ma. nuSya ane eka tiryaca, e daza daMgakane viSe ( puDhavIzrAvaNassaI ke0) pRthivyapvanaspatikAH, eTale pRthivIkAya, apakAya ane vanaspatikAya, e traNa daMmakanA jIva (jaMti ke0) yAMti, eTale jAya. paNa nArakI ane devamAM na jAya. e pRthivyAdika traNa damakanA jIvanuM gatihAra kahyu. have tejaskAya tathA vAyukAyanI Agati kahe che. (puDhavAzdasapae hiya ke0) pRthivyAdidazapadenyaH, eTale pUrvokta pRthivyAdika daza padanA daze daMgakathI Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIkalyA jIvanuM ( teUvAkasu ke0 ) tejovAyvoH, e. Tale teukAya ane vAyukAyane viSe yAvI (uvavA ke0) upapAtaH, eTale upajavU thAya. e neukAya ane vAyukAyanI Agati kahI // 35 // have teukAya ane vAyukAyanI gati kahe che. tevAgamaNaM, puDhavIpamuhammi doi pynvge|| puDhavAgaNadasagA, vigalAitiyaM tihiM jaMti // 36 // gAthA 36 mInA chuTA zabdanA artha. teja-teUkAya. ThANa-sthAnaka. vAU-vAyukAyarnu. dasagA-dazamAM rahelA. gamaNaM-gamana, ja. vigalAi-vikalAdi. puDhavIpamuhammi-pRthivI pramukha. tiyaM-tika. hoi-thAya che. . tihi-tehIja (daza daMDakamAM ). payanavage-nava padane viSe. jaMti-jAya. puDhavAi-pRthivyAdika. vistArArthaH-( teka vAugamaNaM ke0 ) tejo vAyugamanaM, eTale eka tejaskAya, bIjA vAyukoya e be damakanA jIvonuM gamana te javaM, arthAt teukAya ane Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e3 vAyukAyanA jIvonuM cyavIne kayA damakane viSe jaz upajavu thAya ? te kahe . ( puDhavIpamuhammi ke0) pRthivIpramukhe, eTale pRthivyAdika pAMca sthAvara ane traNa vikaleMDriya tathA eka tiryaca paMceMdriya. e sarva malI (payanavage ke0 ) padanavake, eTale nava padane viSe upajaq (hoza ke0 ) navati, eTale ghAya . e rIte tenakAya ane vAyukAyanI gati tathA Agati kahI. have traNa vikaleMdriyanAM Agati ane gati malI be dvAra sAthe kahe che. (puDhavAvANadasagA ke0) pRthivyAdisthAnadazagAH, eTale pRthivyAdika pAMca sthAvara ane traNa vikaleMdriya, evaM bATha thayA, tathA navamA tiyeca paMceMdriya ane dazamA manuSya, e daza sthAnakanA jIva cyavIne vikaleMdriyane viSe Ave, ane (vigalAtiyaM ke0) vikalAditrikaM, eTale e traNe vikaleMjiyavAlA jIva marIne (tihiM ke0 ) teSu, eTale tehIja daza damakamAM (jaMti ke0 ) yAti, eTale jAya. e vikaleMdriyamAM Agati tathA gati nAmakabe hAra kahyAM / 36 / have garbhaja tiryaMca tathA manuSya, e be daMDakavAlA jIvono gati ane Agati kahe che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ de gamaNAgamaNaM gajjaya, -- tiriyANaM, sayasajIvAsu // savvaca jaMti maNucyA, tekvAUdiM no jaMti // 37 // gAthA 37 mInA chuTA zabdanA artha. gamaNa - gamana, jabuM. AgamaNaM - Agamana, AvavuM, gapbhayatiriyANa - garbhaja tiryacanuM savaccha-sarvatra.. jaMti - jAya che. maNubhA - manuSyo. teU - te kAya. vAUhiM-vAyukAya thakI. no jaMti na Ave. sayala - saghalA. jovaThANesu - jIvanAM sthAnakane viSe. vistArArtha : - ( ganayatiriyANaM ke0 ) garbhajatiravAM, eTale garjaja tiryacanuM ( gamaNAgamaNaM ke0 ) gamanAgamane, eTale jatuM khane AvakuM, te ( sayalajIvaThAsuke0 ) sakalajIvasthAnakeSu, eTale saghalA jIvanAM sthAnakane viSe hoya; arthAt covIze daMrukane viSe hoya. e paMceMdriya tiryacanI gati tathA Agati kahI. dave manuSyanI gati tathA yAgati kahe be. ( maNuzrA ke0 ) manuSyAH, eTale manuSyanA daMkakavAlA jIva cya Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Kha " vIne ( saba ke0 ) zarvatra, eTale covIze damakamAM ( jaMti ke0 ) yAMti, eTale joya be, mUla gAthAmAM savattha ' padanA sAmarthya zrI covIza daMrukanA jIvomAM kAla, kSetra ne saMghayaNano yoga thatAM siddhimAM paNa jAya, jo cyavIne manuSyamAM yAve, to tenukAya ane vAkAya zivAya bAtrIzamAMthI yAve. ane ( tekavAUhiM ke0 ) tejovAyujyAM, eTale teukAya ne vAyukAya kI jIva cavIne manuSyanA daMkakamAM (no jaMti ke0) no yAMni, eTale na joya. eTale tenakAya chAne vAyukAya vinA bAkI sarve bAvIze rukanA jIva cyavIne manuSyamAMhe yAve. have covIze ke jIvonA ( 563) neda batAve be. temAM prathama (563 ) jIvonA neda kahI dekhADe be. pRthvI, pU, teja chAne vAyu, e cAra sUkSma chAne cAra bAdara malI ATha bheda thayA. tathA je eka zarIrane viSe anaMtA jIva hoya. tene sAdhAraNa vanaspatikAya kahIe. bIjo je eka zarIrane viSe eka jIva hoya, tene pratyeka vanaspatikAya kahIe. trIjo nigo C Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e6 dane sukSma vanaspatikAya kahIe. e traNa neda vanaspatinA pUrvokta ATha neda sAthe melavatAM agIyAra neda thAya. tenI sAthe beiMdriya, teiMdriya ane cauriMdriya e traNa vikaleMdriya melavIe, tyAre cauda neda thAya. te cauda paryAptA ane cauda aparyAptA mala agyAvIza neda thayA. tathA jalacara, sthalacara, khecara, jara parisarpa ane jujaparisarpa, e pAMca garnaja ane pAMca saMmU. rbima melavIe, tyAre daza thAya. te valI daza paryAptA ane daza aparyAptA malI vIza neda paMceMdriya tiyecanA thayA. te pUrvokta agyAvIza neda sAthe melavatAM amatAlIza neda tiryaMcanA thAya. tathA ratnapranAdika sAta nArakInA paryAtA ane aparyAptA. nede cauda prakAre nArakInA jIva thAya, te purvokta 47 sAthe melavatAM bAsaTha neda thayA. tathA pAMca jarata, pAMca airavata ane pAMca mahA. videha malI paMdara kSetra karmajuminA manuSyanAM, ane pAMca himavaMta, pAMca hiraNyavaMta, pAMca harivarSa, pAMca ramyakavarSa, pAMca devakuru ane pAMca uttarakuru, e trIza Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ detra akarmanUminAM manuSyanAM tathA uppana aMtarachIpanAM malI ( 101 ) jede garnaja paryAptA ane ( 101 ) nede garbhaja aparyAptA tathA 101 nede saMmUrbima malI (303) neda manuSyanA te pUrvokta bAsaTha sAthe melavatAM 365 neda thayA. tathA purve kahelA navANuM prakAranA devAtAne payAsA ane aparyAptA nede karIe tyAre (1e7) bheda devonA thAya, te pUrvokta (365) sAthe melavatAM (563) neda jIvanA thAya. have ( 563 ) bhedanI covIza daMDake gati ane' Agati kahe che. ___ 1 temA te prathama sAte narakanA damakane viSe ga. ti ane Agati kahe je. paMdara nedavAlA karmaRminA manuSya ane jalacara, sthalacara, khecara, uraHparisarpa a. ne jujaparisarpa, e pAMca garbhaja ane pAMca saMmUrbima malI pacIza nedanI aAgati pahelA narakane viSe jANavI. have pahelA narakathI nIkalyA jIvanI gati kahe . pahelA narakavAlA jIva paMdara karmacUminA Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e manuSya ane pAMca garnaja tiryaca malI vIza paryAtA ane vIza aparyAptA evaM cAlIza nedamA zrAvI avatare, te gati jANavI.. bIjA narake paMdara karmacUminA manuSya ane pAMca garnaja tiryaca malI vIza nedanA jIva Ave, te Agati jANavI, ane e bIjA narakathI nIkalelA jIva eja pUrvokta vIza paryAptA ane vIza aparyAtA malI cAlIza nedanA jIvomAM AvI upaje, te gati jANavI. 3 trIjA narakane viSa paMdara karmacUmanA manuSya tathA jalacara, sthalacara, khecara ane uraHparisarpa, e ugaNIza nedanA jIva zrAvI upaje, te Agati jANavI, ane trIjA narakathI nIkalelA jIva paMdara karmanUminA manuSya tathA pAMca garbhaja tiryaca malI vIza paryAptA tathA vIza aparyAptA evaM cAlIza nedanA jIvomAM AvI upaje, te gati jANavI. . __4 cothA narakane viSe paMdara karmaRminA manuSya tathA jalacara, sthalacara ane uraHparisarpa, e aDhAra Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ee nedanA jIva AvI upaje, te zrAgati jANavI, ane cothA narakathI nIkalelA jIva paMdara karmacUminA manuSya ane pAMca jAtinA garbhaja tiryaca malI vIza paryAptA ane vIza aparyAptA evaM cAlIza nedanA jIvomAM AvI upaje, te cothA narakanA jIvonI gati jANavI. 5 pAMcamA narakane viSe paMdara karmacUminA manuSya tathA jalacara ane ura parisarpa malI sattara nedanA jIva yAve, te dhAgati jANavI, ane e pAMcamA narakathI nIkalelA jIva paMdara karmanUminA manuSya ane pAMca jAtinA garbhaja tiryaca evaM vIza paryAptA ane vIza aparyAptA malI cAlIza ,jedanA jIvomAM zrAvI upaje, te pAMcamA narakanA jIvaunI gati jANavI. 6 hA narakane viSe paMdara karmacUminA manuSya ane jalacara malI sola nedavAlA jIva AvI upaje, te sAgati jANavI, ane bahA narakathI nIkalelA jIva paMdara karmanUminA manuSya ane pAMca garjaja tiryaca ma. lI vIza paryAptA ane vIza aparyAptA evaM cAlIza nedanA jIvomA AvI upaje, te bahI narakanA jIvonI gati jANavI. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 7 sAtamA narakane viSe paMdara karma minA manuSya ane jalacara bhalI sola nedanA jIva AvI upaje, te Agati jANavI, ane sAtamA narakathI nIkalelA jIva te jalacara, sthalacara, khecara, uraHparisarpa ane jujapaparisarpa, e pAMca jAtinA garnaca tiryamacA (paryAptA ane aparyAptA malI daza neda samajavA.) AvI upaje, te gati jANavI. e sAta narakanI Agati ane gati kahI. ___ have devonI gati ane Agati kahe . temA prathama daza jAtinA javanapati, sola jAtinA vyaMtara, paMdara jAtinA eramAdhAmI ane daza prakAranA tiryagU. jUMnaka, e ekAvana jAtinA devone viSe ekaso agI. yAra jAtinA jIvo ovI upaje, temAM (101 ) nedavAlA to manuSya ane pAMca garlaja tiryaMca jANavA. tathA pAMca saMmUrbima tiryaca malI (111) nedanI A. gati jANavI. tathA eja ekAvana jAtinA devomAMthI nIkalelA jIva tAlIza nedamAM jAya, tenAM nAma kahe De. temAM paMdara karmajUminA manuSya ane pAMca jAtinA Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 garnaja tiryaca tathA pRthivI, ap ane vanaspati bhanI trevIza neda paryAptAnA ane trevIza aparyAptAnA evaM beMtAlIza nedamA AvI upaje, te gati jANavI. e rIte sAta nArakIno eka daMmaka tathA daza javanapatinA daza damaka ane vyaMtara devono eka daMka malI bAra damake gati Agati kahI. ___ have pRthivIkAya, apakAya ane vanaspatikAya etraNa damakane viSe baseM tretAlIza nedanA jIva Ave, tenAM nAma kahe . 47 tiryaca, 101 saMmUrbima manuSya tathA paMdara karmaminA manuSya paryAptA ane aparyAptA evaM 17e thayA. tathA causaTha jAtinA devo Ave, tenA nAma kahe . paMdara paramAdhAmI, daza javanapati, sola vyaMtara, daza tiryagjUMjaka, daza jyo-, tiSI tatho saudharma ane IzAna e be devalokanA devo ane eja be devalokanI nIce rahe , te eka neda kilbiSIyA devono malI cosaTha neda thayA. te purvokta 17e neda sAthe melavIe, tyAre 243 neda thAya. have Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 pRthivI, ap ane vanaspati, e traNa damakamAMDethI nIkalyA jIva purvokta 17e nedamAM joya, evaM paMdara damake gati Agati kahI. tathA teu ane vAyu e ve damakane viSe pUrve kahelA 17e nedanA jIva Ave, ane e tela tathA vAyukAyanA nIkalyA jIva 47 jedanA tiryaMcamAM jAya. evaM sattara damake gati ogati kahI. dabe beiMdriya, teiMdriya ane cAripriya . e traNa daMgakane viSe pUrve kahelA 17e bhedanA jIva Ave, ane e traNa daMgakamAMthI nIkalyA jIva paNa eja 17e jedanA jIvamAM jaiza upaje. evaM vIza damakanI gati Agati kahI. ____ asaMjhI paMceMdriya tiryacamAM eja pUrvokta 17 nedanA jIva AvI upaje, ane e asaMjhI tiryacamAthI nIkalyA 395 nedane viSe jAya, tenAM nAma kahe De. paMdara paramAdhAmI,. daza javanapati, sola vyaMtara, daza tiryagajaMjaka, e ekAvana nedanA devo tathA bappana Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 aMtarachIpa ane eka nArakI, evaM 107 paryAptA tathA 100 aparyAptA malI 216 thayA. tenI sAthe 17e pUrvanA nelatA 375 neda thayA. temAM enI gati jANavI. tayA garnaja tiryaca paMceMjyimA 267 nedanA jIva Ave, tenAM nAma kahe . temAM pUrve kahelA 17e neda, tathA paMdara paramAdhAmI, daza navanapati, sola vyaMtara, daza tiryagjUnaka, daza jyotiSI, traNa kilbiSIyA, nava lokAMtika ane saudharmathI mAmIne sahasrAra paryaMta ATha devalokanA devo malI ra neda devalokanA tathA sAta nArakI evaM jaja neda pUrvokta 17e sAthe melavIe, tyAre 267 neda thAya. tathA e garnaja tiryacamAMthI nIkaTyA jIva te 557 nedamAM jAya, te kahe . temAM 17e pUrve kahelA ane bIjA paNa pUrve kahelA devatAnA 71 neda ane sAta nArakInA sAta neda malIne agyAzI nedanA jIvone paryAptA tathA aparyAptA karIe, tyAre 176 neda thAya. tathA trIza akarmacUmi ane bappana aMtarachIpa malI 76 nedanA manuSyane paryAptA tathA aparyAptA gaNatAM 172 neda thAya. tene pUrvokta 17e Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 tathA 176nI sAthe melavIe, tyAre 557 neda thAya, e jalacara jIvo AzrayI jANavA. ... have e garnaja tiryacanA pAMca neda vivarIne kahe be. temA prathama uraHparisarpane viSe 267 nedanA jIva Ave, ane sAtamAM tathA bahA malI be narakanA paryAptA tathA aparyAptAnA cAra neda pUrvokta 527 mAMzrI vIe, tyAre zeSa 523 nedamAM enI gati jANavI, tathA sthalacaranI 267 jedanI Agati ane sAtamA, bahA tathA pAMcamA, e traNa narakanA paryAptA aparyAptA malI u neda 527 mAMthI varjatAM zeSa 51 nedane viSe gati jANavI. tathA khecaranI 557 nedanI Agati ane sAtamAM, hA, pAMcamA ane cothA, e cAra nArakIne paryAptA aparyAptA karatAM ATha neda thAya, te 527 mAMthI vajIe, tyAre zeSa 51e nedane viSe enI gati jANavI. tayA jujaparisarpanA 267 jedanI Agati ane sAtamA, hA, pAMcamA cothA ane trIjA, e pAMca nArakInA paryAptA ane aparyAptA malI daza neda 527 mAMthI va.. rjIe, tyAre zeSa 517 jedane viSe enI gati jANavI. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 e tiryacanA damaka AzrayI gati gati kahI. evaM ekavIza daMkaka thathA. have manuSyanA daMmakanI gati gati kahe be. temAM prathama saMmUrhima manuSyane viSe 111 nedanA jIva ve, tenA nAma kar3e be. paMdara karmabhUminA manuSyanA paryAptAne paryAptA malI trIza neda thAya, ane te kAya tathA vAukAyanA sUkSma tathA vAdara Ane te valI paryAptA tathA paryAptA karIe, tyAre va neda yAya. te tiryacanA mAlIza nedamAMthI vajae. bAkI cAlIza neda tiryacanA, tathA 101 saMmUmi manuSyanA malIne 111 nedanA jIva saMmUrhima manuSya madhye yAve, e saMmUmi manuSyamAMthI nIkalIne tejakAya tathA vAyukAyanA va neda sudhAM pUrvokta 17 nedamAM jai upaje. have paMdara karmabhUminA garnaja manuSyane viSe 276 nedanA jIva vI upaje, tenAM nAma kahe be. temAM paMdara karmabhUminA paryAptA ne aparyAptA malI trIza neda, tathA teja ne vAyunA ATha neda varjIne zeSa Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ colIza neda tiryacanA tathA 101 neda saMmUrhima manujyanA tathA nagaNu prakAranA devonA paryAptA jIva, evaM 270 thayA. tathA bahA naraka sudhInA jIva paNa karmanUminA garnaja manuSyamA Ave, e sarva malI 576 jedanI Agati jANavI, ane e karmacUminA garnaja manuSyomAMdhI nIkalIne sarva 563 nedamA jAya, te e gati jANavI. have trIza akarmanuminA manuSyane viSe paMdara karmacUminA manuSya ane pAMca garnaja tiryaca malI vIza nedanA jIva yAvI upaje, te Agati jANavI, ane e trIza akarmacUMminA manuSyamAMdhI nIkalIne cosaTha nedanA devomAM jaz upaje, tenA nAma kahe . paMdara paramAdhAmI, sola vyaMtara, daza navanapati, daza tiryagjunaka, daza jyotiSI, pahelA ane bIjA devalokanI nIcenA rahenArA kilbiSIyA devono eka jeda tathA saudharma ane IzAna e be devalokanA be neda malI cosaTha neda thayA. ____ tathA bappanna aMtarachIpane viSe pacIza nedanA jIva Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 yAve, temAM paMdara karmajuminA manuSya tathA pAMca garnaja tiryaca ane pAMca saMmUrDima tiryaca malI pacIza nedanI Agati jANavI, ane e bappana aMtarachIpamAMthI nIkalIne devonA ekAvana nedamAM jAya, tenAM nAma kahe . paMdara paramAdhAmI, daza javanapati, sola vyaMtara ane daza tiryagarjejaka malI ekAvana nedane viSe enI gati jANavI. evaM bAvIza damake gati Agati kahI.. have daza prakAranA jyotiSI devonA damakane viSe paMdara karmanUmi, trIza akarmanumi ane pAMca prakAranA garnaja tiryaca malI pacAsa nedanA jIvo DAvI upaje, te enI Agati jANavI, ane e jyotiSImAMdhI nIkasyA jIva te paMdara karmacUminA manuSya ane pAMca garnaja tiryaca tathA pRthivI, pANI ane vanaspati malI trevIza neda paryAptAnA ane trevIza neda aparyAptAnA evaM betAlIza bhedane viSe ebhanI gati jANavI. evaM trevIza damake gati ane Agati kahI. ____ have covIzamA vaimAnika devonA damakane viSe gati Agati kahe . saudharma tathA zAna e be deva. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 lokanA nIkalyA pRthivI, pANI ane vanaspati, etraNa paryAptA tathA tiryaca paMceMjiyanA pAMca neda ane paMdara karmanumi manuSyanA paMdara neda, evaM trevIza nedabhAM jAya, te enI gati jANavI, trIjA sanatkumArathI mAMjhIne AThamA sahasrAra paryaMta u devalokanA nIkalyA jIva, te pAMca nedavAlA paMceMdriya tiryaca ane paMdara karmacUminAM manuSya malI vIza nedamAM jAya. tathA navamA bAnata devalokathI mAmIne bAramA acyuta paryaMtanA cAra devaloka ane nava graiveyaka tathA pAMca anuttara vimAna, e sarva malI aDhAra devalo. kanA nIkalyA jIva, te paMdara karmacuminA manuSyanA paMdara nedamA jAya. e vaimAnika devonI gati kahI. have e vaimAnika devonI Agati kahe . temAM prathama saudharma devalokamAM paMdara karmanuminA manuSya ane trIza akarmanaminA manuSya tathA pAMca garnaja tiryaca malI pacAsa nedanA jIva Ave. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10e tathA e pacAsa nedamAMthI valI jaMbUhiparnu eka himavaMta kSetra ane bIjaM hiraNyavaMta kSetra, temaja ghAtakI khemanAM be himavaMta ane be hiraNyavaMta tathA pu. karAInAM be himavaMta kSetra ane be hiraNyavaMta kSetra malI daza yugaliyAnA kSetronA daza neda akarmanUmi manuSyanA varjie, tyAre zeSa cAlIza nedanA jIva I. zAna devalokamAM Ave. tathA trIjA sanatkumArathI mAmIne AThamA sahasrAra devaloka paryatanA ba devalokamAM paMdara karmacUminA manupyanA ane pAMca garbhaja tiryacanA malI vIza nedanA jIva Ave. ___ tathA navamA dhAnata devalokathI mAmIne pAMca anuttaravimAna paryaMtanA aDhAra devalokamAM paMdara karmanUmi kSetranA manuSya Ave. e vaimAnika devonA damakane viSe gati Agati kahI. e bAvIsamuM tathA trevI. zamuM hAra kA // have covIzamuM vedadvAra kahe che. veyatiya tirinaresu, icI puriso a Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 canavihasurasu // thiravigalanAraesu, napuMsave davai ego // 3 // ___ gAthA 38 mInA chuTA zabdanA artha. veya-veda. | suresu-devatAne viSe. tiya-traNa. thira-sthAvara. tirinaresu-tiryaca ane manuSyane |vigala-vikaleMdriya. viSe.. nAraesu-nArakIne viSe. icchI-strI veda. . napuMsaveo-napuMsakaveda. puriso-puruSaveda. havai-hoya. a-ane. ego-eka. cauviha-cAra prakAranA. vistArArthaH-( tiri naresu ke0) tiryagnarayoH, eTale tiryaca ane manuSyane viSe (tiya veya ke0 ) trivedaM, eTale traNa veda hoya. eTale paMceMdriya tiryaca ane manuSya e be damakane viSetraNe veda lAne, tathA ( canavihasuresu ke0 ) caturvidhasureSu, eTale navanapati, vyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika, cAra prakAranA devo saMbaMdhI tera daMgakane viSe eka napuMsakaveda TAlIne bAkI Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka (zlI ke0) strI eTale strIveda ane bIjo (puriso keNa) puruSaH, eTale puruSaveda e be veda hoya. (a ke0) akAra , te samuccayArthavAcaka be. (thira vigalanAraesu ke0) sthira vikalanArakeSu, eTale sthira te pAMca sthAvaranAM pAMca daMmaka ane vikala te vikaleMdriyanAM traNa daMmaka ane ( nAraesu ke0 ) nAraka te nArakI, e nava daMgake ( ego ke ) ekaH, eTale ekaja (napuMsave ke ) napuMsakaH, eTale napuMsakaveda (havaza ke0) navati, eTale hoya. e covIza damake covIzamuM vedadhAra kahyaM // 3 // have e covIze daMmakornu pacIzamaM alpabahutvadvAra be gAthAe karI kahe je. paUmaNubAyaraggI, vemANiyanavaNanirayaviMtari A // joisacanapaNatiriA, beiMdiya teMdiya nU Aja // 30 // vAka vaNassaI ciya, adiyA adiyA kameName huNti||svevi zme nAvA, jiNA ! mae eMtaso pattA // 40 // Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 39 mInA chuTA zabdanA artha. pajja-(garbhaja ) paryAptA. joisa-jyotiSI. maNu-manuSya. cau-cauridriya. bAyara-bAdara. paNa-paMceMdriya, . aggI-agnikAya. tiriA-tiryaca. vemANiya-vaimAnika. beiMdriya-beiMdriya. bharaNa-bhavanapati. teMdiya-teiMdriya. niraya-nArakI.. bhU-pRthvIkAya. vitariA-vyaMtara. bhAU-apakAya. ___ gAthA 40 mInA chuTA zabdanA artha. vAU-vAyukAya. savvevi-sarve paNa. vaNassaI-vanaspatikAya., . ime-A. ciya-nizce. bhAvA-bhAva. ahiyA ahiyA-adhika adhika. | jiNA!-jinezvaro !.. kameNa-anukrame. mae-mAre jIve. aNaMtaso-anaMtI vAra. iMti-hoya.. .. pattA-pAmyA.. vistArArthaH-(paUmaNu bAyaraggI ke0 ) paryApta manuSya bAdarAgnI, eTale garbhaja paryApta manuSya bane vAdara agnikAya jIva tathA (vemANiyanavaNaniraya Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 vitariyA ke0 ) vaimAnikajavana nirayavyaMta rikAH, eTale vaimAnika deva, javanapati saMbaMdhI daza daMmakanA jIva, sAta nArakInA jIva chAne vyaMtara devo, tathA ( joisaca paNa tiriyA ke0 ) jyotiSkacaturiMdriyapaMceMdriya ti caH, eTale jotiSI devo, cariMdriya, paMceMdriya ne tiryaco, tathA ( beiMdriya ke0 ) dvIpriyaH, eTale beIdriya, tathA ( iMdriya ke0 ) trIMdriyaH, eTale teMdriya, tathA (nU ke0 ) nUH, eTale pRthvI kAya, tathA ( yAu ke0 ) Apa:, eTale akAya, tathA (vAja ke 0 . ) vAyuH, eTale vAyukAya, tathA ( vaNassaI ke0 ) vanaspatiH, eTale vanaspatikAya, ( kameNa me ke0 ) krameNa ime, (temAM ) ime eTale yA sarve jIvo krameNa eTale nukrame ( ciya ke0 ) eva, eTale nizcaye karI (chAhiyA ahiyA ke 0 ) adhikA adhikAH, eTale adhika adhika arthAt prathama prathamathI paDhInA pInA vadhAre vadhAre ( huMti ke0 ) javaMti, eTale hoya, te nIce pramANe vistArathI jANavuM, prathama sarva thakI thomA 1 garna paryAptA manuSya Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 jANavA. te thakI 2 bAdara agnikAyiyA jIva adhika, te thakI 3 vaimAnika devatA adhika, te thakI 4-13 javanapati devo saMbaMdhI daza damakanA jIva adhika, te thakI 14 sAta nArakInA jIva adhika, te thakI 15 vyaMtarika devo adhika, te thako 16 jyotiSI devI adhika, te thakI 17 cAripriya jIva adhika, te thakI 17 paMceMjiya tiryaca jIva adhika, te thakI 1e beI. jiya jIva adhika, te thakI 20 teiMdriya jIva adhika, te thakI 1 pRthivIkAyiyA jIva adhika, te thakI 25 apkAyiyA jIva adhika // 37 // te thakI 53 vAyukAyiyA jIva adhika, te thakI 24 vanaspatikoyiyA jIva adhika, nizcaye e eka eka thakI anu. krame adhika adhika hoya. e covIza damake aspabahutvachAra kapu. have graMthakartA pote graMtha pUrNa karatA to zrIji. nezvaranI stuti kare . ( jiNA ke0 ) he jinAH, eTale aho tIrthakara jagavaMto! (ime ke0 ) zme, eTale covIza damakone viSe namavArUpa je (jAvA ke0) Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 jAvAH, eTale jAvo te ( savevi ke0 ) sarve'pi, eTale sarve paNa (mae ke 0 ) mayA, eTale mArejIve (aNaMta sopattA ke0 ) anaMtazaH prAptAH, eTalekhanaMti vAra pAmyA // 40 | saMpai tumha jattassa, daMrugapayanamaNajaggadiyayassa || daMgatiya virayasukhadaM, laDhu mama diMtu mukhapayaM // 41 // gAthA 41 mInA chuTA zabdanA artha. daMDatiya-traNa daMDa. viraya- viramaMve karIne. saMpa-saMprati, hamaNAM tumha-tamArA. - bhattassa - bhaktanA. daMDagapaya-daMDakapada. bhramaNa - bhramaNa karate. bhagahiyayassa bhagna thayuM che hRdaya jenuM. vistArArtha :- mATe he jinezvaro ! ( saMpai ke0 ) saMprati eTale sAMprata kAle hamalA ( daMmagapaya jamaNajagga hiyayassa ke0) daMkaka padamarAjagnahRdayasya, eTale sulahaM-sulabha. lahu-zighra. mama - mUjane. diMtu Apo | mukkhapayaM-mokSapada. . Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMkakapada te covIza damakarupa je pada eTale sthAnaka tene viSe je bramaNa karavU, te thakI jagna thayuM je hRda. ya jenuM arthAt te navajramaNa thakI nivRtta ne mana jenuM. evA ( tumha jattassa ke0 ) tava naktasya, eTale tamA. rA trikaraNazujhe jaktimaMta evA (mama ke0) nama, eTale mujane mana, vacana ane kAyAe (daMmatiya ke ) virayasulahaM ke0 ) daMmatrikaviratasulanaM, eTale daMmatrika te traNa daMgaka tenA virata eTale viramave karIne sukhana eTale manAdika traNa daMga thakI viramIe, to sukhe pAmIe ekuMje (muskapayaM ke0) mokSapadaM, eTale mokSapada tene (bahu ke ) baghu eTale tvarita (ditu ke0) dadatu, eTale aapo||41|| have graMthakAra potA nAma kahe che. sirijiNahaMsamuNIsara,-rajje siridhavalacaMdasIseNa // gajasAreNa lidiyA, esA vinnati appadiyA // 4 // gAthA 42 mInA chuTA zabdanA artha. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri-lakSmI, zrI. gajasAreNa-gajasAra munie. jiNahaMsa-jinahaMsa. lihiyA-lakhI. muNIsara-munIzvaranA. esA-e. rajje-rAjyane viSe. vinnati-vijJapti. siridhavalacaMda-zrI dhavalacaMdanA. appahiyA-AtmAnA hitane sIseNa-ziSye. - karanArI. vistArArthaH-jJAnAcArAdi (sirijiNahaMsamuNIsararo ke0 ) zrIjinahaMsamunizvararAjye, eTale zrI te jJAnAcArAdi lakSmI teNe karI yukta zrI jinahaMsa nAme munIzvara arthAt zrIjinahaMsa nAme zrAcAryanA rAjyane viSe ( siridhavalaJcada sIseNa ke0) zrIdhavalacaMDaziSyeNa, eTale cAritrarUpI lakSmIe karI yukta evA dhavalacaMda nAme upAdhyAya, temanA ziSya evA je (gajasA. reNa ke0) gajasAreNa, eTale gajasAra nAme muni, teNe zrIvIra pranu zAsananA nAyakane (esA ke0) esA, eTale zrA (vinnatti ke0) vijJaptiH, eTale vijJapti (appahiyA ke0) yAtmahitA, eTakhe potAnA yAtmAnA hitane arthe padabaMdhe karIne ( lihiyA ke0 ) likhitA, eTale lakhI Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 athavA racanA karI thA gAthAmAM japAvelA zrI jina: haMsanAmA zrAcArya kharataragaDhamAM zrIjinacaMdrasUri panI temanI pATe yaelA prasika che. // 45 // iti zrI daM. makaprakaraNaM bAlAvabodhasahitaM saMpUrNam // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrIlaghusaMbayaNI prakaraNa bAlAvabodha shitpraarNjH|| graMthanA AraMjamAM sUtrakAra zrI harijadrasUriyAcArya jagavAnane namaskAra karavArUpa maMgala gAthAkahe je. namiya jiNaM savannUM, jagapujaM jagaguruM mahAvIraM // jaMbuddIvapayaje, vuddhaM suttA saparahejeM // 1 // gAthA 1 lInA chuTA zabdanA artha. namiya-namaskAra karIne. jaMbuddIva-jaMbUdvIpane viSe rahelA. jiNaM-zrI jinezvara devane. payacche--padArthoM. sambannu-sarvajJa. bucchaM-kahIza. jagapujja-traNa jagatane pujya. suttA-satraznakI. jagaguruM-traNa jagatanA guru. saparaheuM-svapara hetue. mahAvIraM-mahAvIra svAmIne. ___ vistArArthaH-( jagapuGa ke) jagatpUjyaM, eTale traNa jagatane pUjya, (jagaguruM ke ) jagadguruM, eTale traNa jagatanA guru ane ( sabannu ke0 ) sarvajhaM eTale sarvajJa evA ( jiNaM ke0 ) jinaM, eTale zrI jinezvara deva je zrI ( mahAvIraM ke ) mahAvIraM, eTale mahAvIra Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAmI te pratye ( namiya ke0 ) namaskAra karIne (jaMbuddIvapayatthe ke0 ) jaMbachIpapadArthAn, eTale jaMbUchIpane viSe rahelA evA je zAzvatA padArtho, tene (suttA ke0) sutrAt, eTale sutrathakI jANIne ( saparaheDaM ke0 ) sva. paraheto, eTale. potAnA tathA paranA hetue (vu ke0) vayAmi, eTale huM harijadrasuri kahIza. have je padArthoM kahecAnA che, tenAM dvAra gAthAe karI kahe che. khaMmA joyaNavAsA, pavayakUmA ya tibaseDho // vijayadRhasavivArDa, piMmesi hoi saMghayaNI / / __ gAthA 2 jInA chuTA zabdanA artha. khaMDA-khAMDuA. seDhoo-zreNio. joyaNa-yojana. vijaya-vijaya. vAsA-vAsakSetra. daha-draha. pavvaya-parvata. salilAmo-nadIo. kUDA-zikharo. piMDesiM-samudAye karIne. ya-ane. hoi-thAya. ticcha-tIrtho. saMghayaNI-saMgrahiNI. vistArArthaH-prathama jaratakSetrano eka khAMmavo evA sarva malI keTalA (khaMmA ke0 ) khaMmAni, eTale khAMmu. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A A jaMbUchIpamA je? bIjuM(joyaNa ke0) yojanavarSANi, eTale yojananuM pramANa, keTabu De ? trIju naratAdika vAsakSetra keTalAM ? co| vaitADhayAdika ) pavvaya kUmA ke0 ) parvata kUTAni, eTale parvata keTalA le ? pAMca, te parvatonA upara kUTa eTale zikharo keTalA ? (ya ke0) eTale valI bahuM mAgadhAdika (tiba seDhIyo ke0) tIrthazreyaNaH, eTale tIrtho keTalAM le ? sAtamuM vaitADhyAdika parvata upara rahelI vidyAdharo tathA Ajiyogika devAnI zreNi keTalI be ? Au{ kahAdika (vijaya dahasalilAyo ke0) vijayadrahasalilAH, eTale vijaya keTalAM le ? navamuM padmadahAdika draha ke. TalA je ? dazabhu gaMgA siMdhu pramukha nadI keTalI ? te kahevAze. e rIte e daza pada athavA daza hArane (piMDesiM ke0) pimaiH, eTale ekaThA karave karIne eTale enA samudAye karIne A (saMghayaNI ke ) saMgrahaNI, eTale saMgrahiNI nAme prakaraNa ( hoi ke ) javati, eTale thAya // 2 // have jevo udeza tevo nirdeza, e nyAya vaDe praNa gAthAvaDe prathama jaMbuddIpanA khAMDuAroM dvAra kahe che. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NanaasayaM khaMmANaM, naradapamANeNa nAie lakhkhe ||ahvaa NauyasayaguNaM, narahapamANaM havazvarakaM gAthA 3 trIjInA chuTA zabdanA artha. NauasayaM-ekaso ne nevu. uNasayaguNaM-ekaso ne nevU khaMDANaM-khAMDuA. gaNuM. bharahapamANeNa-bharatakSetranA pramANe.. bharaha pamANaM-bharatakSetranuM pramANa. bhAie-bhAgAkAra karIe. lakkhe-lAkha. havai-thAya, ahavA-athavA. lakkha-lAkha. vistArArthaH-yA jaMbUdIpa te (lake ke0 ) lade, eTale eka lAkha yojanano be, te(ne) pAMcase uvIza yo. jana ane Da kalAnu ghanuSyAkAre (jarahapamANeNa ke0) jaratakSetranuM pramANa , teNe karIne (jAie ke) nAjite, eTale nAMjIe eTale nAgAkAra karIe, to (uasayaM khaMmANaM ke0 ) navatizataM khaMmAnAM, eTale ekaso ne nevU khAMmuyA thAya. (ahavA ke) athavA, (pauyasaya guNaM ke0) navatizataguNaM, eTale ekaso nevaM gaNu (jarahapamANaM ke0 ) jaratakSetranuM pramANa karIe, eTale pAMcaseM bavIza yojana ne u kalAne ekaso ne nebuMthI guNIe to ( lakkhaM ke0) ladaM, eTale eka lAkha yojana (havaz ke0 ) javati, eTale thAya // 3 // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te yA pramANe gAthAnA pUrvArdhathI jAgAkAranI rIte khAMmavA karavAnI rIta. yo. ka. bhAjya. 526-6) 100000 jaMbudvIpa, pramANa, 526-6) 1000 (1 = 526-6 bhAjaka. 473-13 526-6) 4736-16 (9 -4736-16 526-6) 0000-000 0000000 473410-4730 // 4730+6 164736-16 19) 130 (6 13-10-130, 526-6 2-16 47344 649-54 19) 54 (2 - 4736-16 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaja. eka lAkhamAMthI prathama ekaDo ane traNa mIDAM 1000 no AMka lai 526-6 vaDe eka bhAga kAr3havo eTale 1000 mAthI 526-6 vAlA bAda karavI, eTale 473-12 bAkI rahe, tene cothu mIMDaM utAravA mATe 10 vaDe guNavA, eTale 4736-16 AMka Ave, tene 526-6thI bhAga detAM 9 bhAga Ave, ane te 9 bhAgano guNAkArano 4736-16 AMka Ave, te uparanA 4736-16mAMthI sarakhe sarakhA bAda jatAM kAMi zeSa na rahe, pachI chelaM mIMr3e utAratAM bhAga nahi nIkaLatAM bhAganA sthAnabhAM moMDu mukAya, e rIte 19 khAMDavA thAya. gAthAnA uttarArdhathI bIjI rIte guNAkAra pramANe khAMmavA jANavAnI rIta. yo. ka. 526-6...bharata pramANa. 4190............khAMDavA. 6 kalA. 4190 khAMDavA. 47344 526xx ka. 19) 1140 (60 yo. . 1140 99940 60 kalAmAMnA yojana. 0000 100000 jaMbudvIparne pramANa. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaja. 526-6 kAlanA AMkane 190 thI guNatAM jaMbudvIpana pramANa 100000 yojana pUrNa rIte AvyuM. tethI 190 khAMDavAja thAya. e ekaso nevU khAMDuA varSa ane varSadhara parvatone AzrIne trIjI rIte vivarI dekhADe che. ahavega khaMma narade, do dimavaMte a hemavaz canaro // aha mahAdimavaMte, solasa khaMmAI darivAse // 4 // gAthA 4 thInA chuTA zabdanA artha. ahavA-athavA. | hemavai-hemavaMtamAM. iga khaMDa-eka khAMDuo. | cauro-cAra bharahe-bharatakSetra. | aTha-ATha. do-be.. ... .. mahAhimavaMte-mahA himavaMta parvatamAM, himavaMte-himavaMta ( parvata )mAM. solasa khaDAI-sola khAMDuA. a-tathA. harivAse-harivarSamAM. vistArArthaH-( ahavA ke0 ) athavA ( ga khama jarahe ke0 ) ekaM khaM narate, eTale eka khAMmuLe jaratakSetramA tathA ( do himavaMte ke ) he himavati, eTale be khAMmuyA cula himavaMta parvatamAM ( a ke0 ) ca, e. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Tale tathA ( cauro ke0) cavAri, eTale cAra khAMmuyA ( hemavaz ke0 ) haimavate, eTale haimavaMta nAme yugali. yAnA kSetramA tathA ( aha ke0 ) aSTa, eTale ATha khAMmuthA ( mahAhimavaMte ke0 ) mahAhimavati, eTale mahAhimavaMta parvatamAM, tathA (solasa khaMmAI ke0) Somaza khaMmAni, eTale sola khAMmuthA ( harivAse ke0 ) harivarSe, eTale harivarSa nAme yugaliyAnA detramAMjANavA // 4 // battIsaM puNa nisaDDe, miliyA tesahi bIyapAsevi // canasahi videde, tirAsi piMmei nayasayaM // 5 // ___ gAthA 5 mInA chuTA zabdamA artha. battIsa-batrIza. u-vaLI. puNa-valI, | videhe-mahAvideha kSetranA. nisaDDe-niSadha parvatanA. tirAsi-traNa rAzinA. miliyA-melavIe.. piMDe-ekaThA karavAmAM. tesahI-tresaTha. u-to . . bIyapAsevi-bIjI bAjumAM paNa. NauyasayaM-ekaso ne nevU. causaTTI-cosaha. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___vistArArthaH-(puNa ke0) punaH, eTale valI (battIsaM ke0) dvAtriMzat batrIza khAMmuthA (nisale ke0 ) niSadhe, eTale niSadha parvatamAM, e sarva (miliyA ke0) militAni, eTale saravAlo karI ekA melavIe, tyAre (tesahi ke0 ) triSaSThiH, eTale tresaTha khAMmuyA thAya. temaja ( bIyapAsevi ke ) dvitIyapAzve'pi, eTale bIjI bAjunA paNa tresaTha khAMmuthA thAya. te AvI rIte. eka airavata kSetrano, be zikharI parvatanAM, cAra hiraNyavaMta devanA, ATha rukmI parvatanA, sola ramyaka devanA, batrIza nIlavaMta nAme trIjA varSadhara parvatanA, evaM tresa thayA, tathA ( canasahI na ke0) catuHSaSTistu, eTale valI cosaTha khAMmuA (videhe ke) videhe, eTale mahAvideha kSetramAM. e rIte e (tirAsi piMDe u ke0) trirAzipiMDe tu, eTale traNa rAzine ekA karIe, to sarva malIne (jayasayaM ke0) navatizataM, eTale ekaso ne nevU khAMmutrA thAya. iti prathamaM chAraM samAptaM // 5 // have jaMbUddopamA yojanapramANa khaMDa keTalA thAya? ityAdi ghanIkRta yojanapramANanuM boju dvAra pAMca gAthAvaDe kahe che. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joyaNaparimANAI, samacaraMsAiMzca kmaaii|| larakassa ya paridIe, tappAyaguNeNaya huNtev||6|| __ gAthA 6 ThInA chuTA zabdanA bhartha. joyaNaparimANAI--eka yojananA lakhkassa ya-lAkha. pramANavAlA. parihoe-paridhino. samacauraMsAI-samacaturastra. tappAya-teno pA, cotho bhAga. iccha-ahIMyAM. guNeNaya-guNAkAra kare chate. khaMDAI-khAMDuA. huMteva-nizce thAya. vistArArthaH- (zca ke0 ) atra, eTale ahIyAM jaMbuchIpane viSe ( joyaNaparimANAI ke0) yojanapramANAni, eTale eka yojananA pramANavAlA evA samaca(urasAiM ke0) samacaturasrANi, eTale, samacaturasra ( khamAI ke0 ) khamAni, eTale khAMmuyA karavA, te keTalo thAya ? tenI rIta kahe te. (larakassa ya ke0) ladasya ca, eTale eka lAkha yojananI (parihie ke0) paridheH, eTale paridhino je vAMka thAya, teno (tappAya guNeNa ya ke0) tatpAdaguNena ca, eTale tatpAda te lAkha yojanano jaMbUDhIpa teno cotho nAga pacIza Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajAra yojana thAya, tenI sAthe guNAkAra karavA vaDe je gaNitapada Ave, teTalA khAMmavA (huMteva ke0 ) javaMtyeva, eTale nizce thAya // 6 // ___ have paridhi karavAno upAya dekhADe che. vikaMnavaggadadaguNa, karaNI vaTTassa pariraje doI // vikhnapAyaguNije, parira tassa gaNiyapayaM // 7 // gAthA 7 mInA chuTA zabdanA artha. vikhkaMbha-viSkaMbha. hoi-thAya. vagga-varga. |vikhkaMbha-viSphabhanA dahaguNa-daza guNo. pAyaguNioM-cothe bhAge karI . karaNI-karaNI. guNIe. parirao-paridhi. . vaTThassa-bATalA, gola kSetra. tassa gaNiyapayaM-te vATalAkSetranuM parirao-parivi. gaNitapada. vistArArthaH-jaMbUjhIpano (virakaMna vaggadahaguNa karaNI ke ) viSkaMjavargadazaguNakaraNI, eTale viSkaMja eTase vATalA kSetrano vistAra jeTalo hoya, teno varga Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karIe, eTale jeTalo vATalA kSetranA vistArano AMka hoya, tene tadguNo karIe, tyAre varga thAya, par3I te varganA bAMkane daza guNo karatA je AMka Ave, tene " visamasamapavazvaggo" e rIte moTA kSetrasamAsanI gAthAne viSe je (karaNI ke0) karaNI karavAna kahyu be, te AmnAye karaNI karIe, arthAta te AMkanuM mUla zodhIe, tyAre te vATalA eTale gola kSetranI (pariratho ke0) paridhiH, eTale paridhi (hoya ke0) navati, eTale thAya, ane par3I te (parira ke0 ) paridhiH, eTale paridhinA yojalano je AMka Ave, te vATalA kSetranA (viskaMna pAyaguNi ke0 ) viSkaMpAdaguNitaH, eTale viSkaMjanA yojanano je AMka hoya, te AMkanA cothe jAge kr| guNIe, tyAre (tassa gaNiyapayaM ke0 ) tasya gaNitapadaM, eTale te vATalA kSetranuM gaNitapada thAya, eTale kSetraphala thAya // 7 // have jaMbUdvIpanI paridhi keTalA yojana thAya ? te kahe che. parida tilaka solasa, sahassa do ya saya Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 sattavIsahiyA // kosatigaThAvIsaM, dhaNusaya taraMgula ihiyaM // 7 // ____ gAthA 8 mInA chuTA zabdanA artha. parihI-paridhi. aThThAvIsaM-aThyAvIza. tilakkha-traNa lAkha. dhaNu-dhanuSya. solasa sahassa-sola hajAra. saya-ekaso. do ya saya-baseM ne. | teraMguladdhahiyaM-sADA teraaMgula sattavIsahiyA-satyAvIze adhik| adhika. kosatiga-traNa kosa. vistArArthaH-jaMbUchIpano viSkaMna eka lAkha yojanano be, tenI ( parihI ke0 ) paridhiH, eTale paridhi karIe, tyAre (tilaka ke0) vilakSaM, eTale traNa lAkha, (solasasahasta ke0 ) SomazasahasraM, eTale sola hajAra, (do ya saya ke0) he ca zate, eTale be so ane (sa. ttavIsahiyA ke0 ) saptaviMzatiradhikA, eTale satyAvIza adhika, tathA ( kozatiga ke0) kroza trikaM, eTale RNa gAu, tathA ( ahAvIsaM dhaNusaya ke ) aSTAviMzatidhanuHzataM, eTale ekaso ahAvIza dhanuH, tathA ( teraMgu Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lahiyaM ke0) trayodazAMgulamardhAdhikaM, eTale sAmA tera aMgula arthAt (31627) yojana upara traNa koza ane (127) dhanuSya upara sAmA tera aMgula eTalI jaMbUchIpanI paridhi thAya // 7. te jANavAnI rIta yA AgaLa batAvavAmAM Ave . noTa-bAjumA paridhi saMbaMdhI gaNita jANavAnI vIdhinA peja 8 judA ApelA che tyAra pachI saMbaMdha cAlu che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||pridhi saMbaMdhI gaNita jANavAnI vidhi // jaMbudvIpano viSkaMbha. 100000 varga karavA sAru eja rakamayI guNAkAra. 10000000000 varga ( tene) daza guNA karavA. daza guNA karatAM Avela aMka. - |- | - | - | - | - | 100000000000 viSama sama karavA. 10 uparanA AMkamAMthI peso AMka traNa trika 9-3 nava gayA, eka rakho. te eka pAse .be (6) 100-1 mIDAM utAyo. 6 NanA bamaNA chano bhAga ASatAM cha ekA cha. 1 bhAga Avyo, mATe eka ekA ekanA AMkane chanI nIce mAMDavo chanA AMka 61 nIce eka mAMDatAM 61 thayA. 39 somAMyI 61 bAda karatAM 39 ramA tenI AgaLa. (62) 3900-6 uparanA moTA AMkamAMdhI jIjA AMka vALA be moMDAM utA. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULamAM traNane nIce eka moDatAM 31 thAya tenA bamaNA 62 no. bhAg2a detAM bAsaTha 372 chakkA 372 thayA. . 36 chano bhAga Abyo mATe cha chaka chatroza no AMka nIce cAMmI mukarA. 3756 saravAlo tene - 144 / 3900 mAthI bAda karatAM 144 rakhA. 632) 14400 (2 te 144 nI AgaLa moTA AMkamAMthI cothA AMka sudhInAM be mIMDA utAryA. mulanA 316 nA bamaNA 632 bhAga 1264 detAM 632 du 1264 / 4 beno bhAga Avyo mATe be du 4 12644. cArane nIce cAMpI mukatAM saravALo. tene 1756 14400 mAMthI bAda karatAM zeSa 6324) 175600 (2 badhelA 1756 AgaLa uparanI moTI saMkhyAmAMthI 5 mAM AMka sudhInAM be mIDAM utAryA. mUla zodhavA mATe 3162 nA bamaNA 12648 6324 bhAga ApatAM 6324 du 12648 thayA. beno bhAga Avyo mATe 2 du cArano 4 AMka nIce cAMpI mukyo. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126484 saravAlo tene 176600 mAMthI bAra 49116 karatAM zeSa rAzi 49116 rahyA. 63244) 4911600 (1 moTI saMkhyAmAMthI chaThA AMka sudhInAM be mIDAM utaryA mula zodhavA mATe 31622 nA bamaNAM 64244 thayA teno sAte bhAga detAM 442708 442708 thayA. sAtano bhAga Avyo mATe satIyuM satIyu 49 nIce cAMpI mukyA. 4427129 saravALo tene 484471 4911600 nA AMkamAMthI bAda karatAM bAkI zeSa te zeSa yIjananA koza karavA 4 mATe cAre guNavA. 1937884 guNAkAra rAzi. . 632454 ) 1937884 (3 mula zodhavA mATe 316227 no AMka Anyo che tenA bagaNA 622454 nA AMke bhAga detAM 3 gAunA bhAMka . .1897662 1897362 thAya te upa 40522 ramAMthI nAda karatAM vadhyA .. . 2000 tenA dhanuSa karavA mATe 81044000 .. 2000 guNavA guNAkArano rAzi. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6.32464 ) 81044000 (128 upara pramANe mula AMka 8 maNA karI bhAgatAM 12 ne dhanuSa- bhAga Avyo tenA 80954112 guNAkAranI rAzi. 89888 bAda karatAM zeSa dhanuSa tenA aMgula karavA mATe 96 e guNavA. . 632454 ) 8629248 (13 // guNAkAra rAzi aMgula tene 632454 bhAga detAM 13 // aMgulano guNAkAra bAda karatAM zeSa aMgula kSaya karavA sAru AThe guNavA gu728952 NAkAra karatAMkSayanIrAzi. 632454) 728952 (1 eka bhAga detAM teTalAja 632454 632454 gayA. 96498 zeSa yava rAzi. yakA karavA sAra 8 guNA. 771984 guNA karatAM yukAnI rAzi.. 632454) 771884 (1 Saka bhAga detAM teTalAja 632454 632454 bAda gayA zeSa . 139430 yukAnI rAsi. tenI lIkha karavA mATe Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1116240 632454 ) 1116240 (1 632454 483786 8 3870288 632454 ) 3870288 (6 3794724 75564 604512 632454 ) 604512 (0 8 632454 ) 4836096 (7 4427178 408918 ri 3271344 guNavA guNAkAra karatAM lIkha rAzi. eka bhAga detAM teTalAja bAda karavA. zeSa lIkha rAzi. vIbhAga karavA mATe AThe gupayA guNAkAra karatAM vAlAgu rAzi. cha bhAga detAM 632454 ne cha guNA karatAM rAzi. vAda karatAM zeSa vAlAga rAzitene rathareNu karavA 8 guNyA guNAkAra karatAM rathareNuM rAzi. rathareNuMno eka bhAga na Anyo tenA trasareNuM karavA AThe guNyA. sAte bhAga detAM 632454 ne sAte guNatAM rAzi. bAda karatAM zeSa trasareNunI rAzi vyavahArika brAdara paramANu karavA AThe guNyA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 . guNAkAra karatAM vyavahAraki bAdara paramANunI rAzi. 642454 ) 3271344 (5 / pAMca bhAga detAM 632454 3162270 ne pAMce guNatAM rAzi. 109074 bAda karatAM vyavahArika bAdara paramANunI zeSa rAzi . ekekA paramANunI 174 18978876 khaMDa karavA 174thI guNavA. guNAkAra karatAM ekaso cummoterIyA khaMDanI rAzi 632454) 18978876 (30 trIsa bhAga detAM 632454 18973620 5256 bAda karatA ekaso cummo terIyA khaMDanI rAzi rahI. 1897416 darepha khaMDanA 361 kaTakA karavA 361 The guNyA guNAkAra karatAM 174 terIyA khaMDavA 361 ThIyA kaTanI rAzi 632454 ) 1897416 (3 traNa bhAga detAM 632454 1897362 ne traNe guNatAM rAzi. ne trIse guNyA. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 phaTakA rahyA teno bhAga pahoMce nahi.. . yojana. gAu. dhanuS. aMgula.. yava. kA. lIkha. vIbhAga. 316227 3 128 13 // 1 1 1 6 rathareNu, trasareNu, bAdara paramANu, tenA 174 bhAga, tenA361 bhAga, zeSa. jaMbalIpanI paridhi maLavAnA karaNano yaMtra. viSkaMbha yojana 100000 (eka lAkha) varga yojanarAsi . 10000000000 (daza avaja) tenA dazaguNarAzi 100000000000 (eka kharva) . varga mulathI Avela yojana rAzi 316227 zeSa rAzi 4.4171 cheda rAzi 632454 koza mATe zeSarAzine caare| guNatAM Avela rAzi. 1937884 chedAMkano bhAga detAM AvelA kotra. 3 zeSa rAzi 40522 dhanuSa mATe 2000 guNatAM Avela rAzi 81044000 chedAMkano bhAga detA AvelA aMgula. 128 zeSa rAzi. 89888 aMgula mATe 96 guNatAM Avela rAzi 8629248 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chedAMkano bhAga detAM AvelA aMgula.. 13 // zeSa rAzi. 91119 ____gAthAmA aMgula sUdhInuM pramANa kaheDhaM che. paNa chekTamA 'ahiya' adhika padanA uccAravAthI aMgula pachI yava, yUkA, lIkSA, vAlAga, rathareNu, prasareNu, vyavahArika bAdara paramANu, ekaso cummoterIyA bhAga tathA tenA paNa traNaso ekaThIyA bhAga sugamatI mATe kADhI batAvyA che !! have e jaMbUdvIpano viSkaMna eka lAkha yojanano be, teno cotho jAga karIe, te vAre pacIza hajAra yojana thAya. te pacIza hajAra sAthe pUrvokta jaMbUchIpanI paridhinA yAMkane guNIe, tyAre e jaMbUchIpanuM gaNitapada athavA detraphala thAya. teno AMka AgalI gAthAe karI kahe je // 7 // satteva ya kAmisayA, NanA bppnnsyshssaaii|| canaNanayaM ca sahassA, sayaM divaDhaMca sAhiyaM // 5 // Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 gAthA 9 mInA chuTA zabdanA artha. satteva-sAta. sahassAI-hajAra. ya-ane. cauNauyaM ca sahassA-ane corANuM koDI-koDI. __ hajAra. sayA-saikaDA. sayaM divaDaM-doDhaso. NauA-nevU. |ca-ane... chappannasaya-chappanaso. sAhiyaM-jhAjheru. vistArArthaH-( sattetra ke0) sapta eva eTale sAta (komisayA ke0) koTIzatAni eTale saikamA komI arthAt sAtaseM komI upara (NagyA ke0 ) navatiH, eTale nevU komI tathA upara ( uppannasaya sahassAI ke0) SaTpaMcAzacchatasahasrANi, eTale bappanaso hajAra eTale bappanasone hajAre guNIe, tyAre bappana lAkha thAya. (ca ke0 ) valI (cauNajyaM ca sahassA ke0) caturNava tizca sahasrANi, eTale corANuM hajAra tathA ( sayaM divaDhaM ke0) zataM vyardha, eTale doDhaso e upare (sAhiyaM ke0 ) sAdhikaM, eTale jAlaM // 5 // gAuamegaM panarasa, dhaNusayA tada dhaNUNi Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ panarassa // sahiM ca aMgUlAI, jaMbuddIvassa gnniypy||10|| gAthA 10 mInA chuTA zabdanA artha. gAuamega-eka gAu. ca-valI. panarasa dhaNusayA-paMdaraseM dhanuSya. sarhi aMgulAI-sATha aMgula. taha-temaja. |jaMbUddIvassa-jaMbUdvIpay. dhaNi panarassa-paMdara dhanuSya. gaNiyapayaM-gaNitapada. vistArArthaH-(gAnaamegaM ke0) gavyUtamekaM, eTale eka gAu ane (panarasa dhaNusayA ke0) paMcadaza dhanuzatAni, eTale paMdaraseM dhanuSya (taha ke ) tathA. eTale temaja valI (dhaNNi panarassa ke0 ) dhanuSi paMcadaza, eTale paMdara dhanuSya (ca ke0 ) valI (sahiM aMgulAI ke0) SaSThiraMgulAni, eTale sATha aMgula eTale ( 56 e4 150) yojana eka gAu ane ( 1515) dhanuSya upara sATha aMgula, eTarbu (jaMbUddIvassa ke0) jaMbUhIpasya, eTale jaMbUdvIparnu (gaNiyapayaM ke0 ) gaNitapadaM, eTale gaNitapada jANavU. te AAgaLa batAvyA pramANe thAya. e yojana pramANanuM bIjaM dvAra kahe je. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamI gAthAmAM kahyA mujaba jaMbudvipanA paridhine jaMbudvIpanA viSkaMbha 100000 nA cothA bhAga 25000 sAthe guNavAno yNtr| yojana. gAra 316227 425000 425000 yo. 4) 75000 (18750 0 0 000000 * / * 1581135 632454 7905675000 18750 gAu mAthI .. 400 dhanuSamAthI * kula 7905694150 yojana. 000 gAu. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 . dhanuSa. aMgula. 13 // 425000 128 x25000 - - 000 00 000 640 256 326000 12500 dhanuSa 8000) 3200000 (400 3200000 96) 337500 ( 3515 288 0495 0480 150 540 480 60 aMgula. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 jaMbudvipano paridhi tene viSkabhanA cothA bhAga 25000 vaDe guNavA. dhanuSa 2000) 3515 ( : gAu 1515 dhanuSa. yojana. gAu. dhanuSa. aMgula. 7905694150-1--1515-60-jaMbUdvIpa, gaNitapada. samaja. (1) yojananA aMkane 25000 guNyA. temAM // (2) traNa gAune 25000 guNI 4 re bhAgIe, tyAre 18750 bhAga yojananA Ave, te (1) yojananI moTI saMkhyAmAM umervaa|| (3) ekaso aThayAvosa dhanuSane 25000 guNatAM 3200000 thAya, tene 8000 dhanuSaneM eka yojana gaNI 8000 thI bhAgAkAra karIe, to 400 bhAga yojananA Ave, te (1) yojananI moTI rAzimAM umeravA // (4) sADA tera aMgulane 25000 thI guNatAM 337500 thAya, tene 96 aMgulanu eka dhanuSa gaNI 96 thI bhAgAkAra karIe, to 3515 bhAga dhanuSanA Ave. ane 60 aMgula zeSa rahe. tathA 3515 dhanuSamAthI 2000 dhanuSano eka gAu kADhI laie, to gAunoM 1 bhAga thAya, ane 1515 dhanuSa zeSa bAkI rahe, e rIte upara kahelaM pramANa thAya // Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have jaMbuddhIpane viSe keTalAM vAsakSetra che ? tenu trIju dvAra tathA parvato keTalA che 1 tenuM co) dvAra kahe che. naradAi satta vAsA, viyacana canara (ti) tisa vamiyare // solasavaskAragiri, do cittavicitta do jmgaa||11|| gAthA 11 mInA chuTA zabdanA artha. bharahAi-bharatAdika. vaskAragiri-vakArA parvata. satta vAsA-sAta vAsakSetra. do-be. viyad-cau-vATalA vaitADhya cAra. cittavicitta-citra vicitra. cauratisa-cotrIza.. do-be. vaDiyare-vATalA vaitAvyathI bIjA. jamagA-jamaga ane samaga. solasa-sola. vistArArthaH-(jarahA sattavAsA ke0) jaratAdoni sapta varSANi, eTale jaratAdi sAta vAsakSetra ke tenAM nAma kahe . eka narata, bIjaM himavaMta, trIju harivarSa, codhuM mahAvideha, pAMcamuM ramyaka, bahuM hiraeyavaMta ane sAtamuM airavata, e trIju kSetrachAra kA. tatra. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have cothu zAzvatA parvatonI saMkhyA- tAra kahe De. devakuru, uttarakuru, e ve yugaliyAnAM detra mUkIne bAkInAM cAra kSetramAMhe (viyatu cana ke0 ) vaitADhya catuSkaM, eTale vATalA vaitADhya cAra be, ane (vamiyare ke0) vRttetare, eTale te vATalA vaitADhayathI itara eTale bIjA valI ( canaratisa ke0 ) catustriMzat, eTale cotrIza vaitADhya lAMbA ne, tathA ( solasavaskAragiri ke0 ) Somaza vakSasvatrAgiri, eTale sola to vakArA parvata vijayAMtarI je. valI (cittavicitta ke0) citravicitrau, eTale eka citra ane bIjo vicitra, e (do ke0 ) do, eTale be parvata , ane (jamagA ke0 ) yamako, eTale eka jamaga ane bIjo samaga e (do ke0 ( dvau, eTale be parvata ne // 11 // do saya kaNayagirINaM, cana gayadaMtA yataha sumerU y||b vAsaharA piMme, eguNasattari sayA dunna // 12 // gAthA 12 mInA chuTA zabdanA artha. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ do sama-baseM. ya-ane kaNayagiriNaM-kaMcanagiri cha vAsaharA--cha varSadhara cau gayadaMtA-cAra gajadaMtA piMDe-ekaThA karIe ya--ane | eguNasattari--ogaNotera taha--temaja sayA dunI--baseM sumerU-sumeru parvata vistArArthaH-devakuru ane uttarakuru, e be yugaliyAnAM devasaMbaMdhI ekekA detramA pAMca pAMca praha be, ane te ekekA prahane unaya pAse daza daza kaMcanagiri be, tyAre beDa kSetranA malI (do saya kaNayagirINaM ke0 ) dvizate kanakagiriNAM, eTale baseM kaMcanagiri . ( ya keTa) ca, valI (cana gayadaMtA ke0 ) catvAro gajadaMtAH, eTale cAra gajadaMtA parvata . (taha ke0) tathA, eTale temaja sumerU ( ke0 ) sumeruH, eTale eka sumeru parvata (ya ke0 ) ca, ane be pAsenA traNa traNa malI (u vAsaharA ke0) Sama varSadharAH, eTale ba varSadhara parvata be. e sarvane (piMDe ke0) piMDe, eTale ekaga karIe, to (sayA punnI ke0) zate cha, eTale baseM ne ( eguNasattari ke0 ) ekonasaptatiH, eTale jaMga. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 Notera upara, eTalA parvatanI saMkhyA jaMbUTIpamAM thAya. e cothu parvatadvAra kAM // 15 // have pAMcamu kayA parvamAM keTalAM kuTa hoya temAMnI saMkhyA dvAra kahe che. solasavakAresu, cana cana kUmA ya DhuMti ptteyN|| somaNasagaMdhamAyaNa, satta ruppimadadimave // 13 // gAthA 13 monA chuTA zabdanA artha. solasa -sola. somaNasa-saumanasa. vakAre--suvakSaskAra parvatane viSe, gaMdhamAyaNa-gaMdhamAdana. cau cau-cAra cAra. satta-sAta. kUDA-kUTa. aTha-ATha.. ya-ane. ya-ane. ruppi-rUpo. patteya-pratyeke. mahahimave-mahAhimavaMtane viSe. vistArAryaH- (solasavarakAresu ke0) zomazavadaskAreSu, eTale sola vakSaskAra parvatane viSe (patteyaM ke0) pratyekaM, eTale pratyeke ( cana cana kUmA ke0) catvAri catvArikUTAnI eTale cAra cAra kUTa (huMti ke0) navaMti, eTale . te vAre sola parvatanAM cosaTha kUTa thayAM. huMti-che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 (ya ke0) ca, tathA (somaNa sagaMdhamAyaNa ke0) saumanasagaMdhamAdane, eTale eka saumanasa ane bIjogaMdhamAdana, e be gajadaMta girine viSe pratyeke (satta ke0) sapta, eTale sAta sota kUTa be, (ya ke0) ca, eTale tathA (ruppi mahA. - himave ke) rukmimahAhimavati, eTale eka rukmi parvata ane bIjo mahAhimavaMta parvata, e be parvatane viSe pratyeke (aha ke0) aSTa, eTale ATha ATha kUTa be, evaM corANuM kUTa thayAM // 13 // cantIsaviyajhesu vijappadanisaDhanIlavaMtesu // taha mAlavaMtasuragiri, nava nava kUmAiM ptteyN||14|| gAthA 14 mInA chuTA zabdanA artha. cautIsa-cotrIza. taha-temaja viyadvesu-vaitAtyane viSe. mAlavaMta-mAlyavaMta ane. vijjuppaha-vidyutprabha. maragiri-meru parvatamAM. nisaDha-niSadha ane. nava nava kUDAi-nava nava kUTa. nIlavaMtesu-nIlavaMtane viSe. patteyaM-pratyeke. vistArArthaH-( calatIsaviyaDhesu ke0) catustriMzadaitADhayeSu, eTale cotrIza vaitADhya parvatane viSe tathA Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (viappaha nisaDhanIlavaMtesu ke0 ) vidyutprananiSadhanIlavatsu, eTale vidyutprana nAme gajadaMta giri tathA niSadha parvata ane nIlavaMta parvatane viSe (taha ke0) tathA eTale temaja (mAlavaMta suragiri ke0) mAnyavatsuragiriNi, eTale mAlyavaMta nAme gajadaMta parvata tathA meru parvata e uMgaNacAlIza parvatane viSe ( patteya ke0) pratyekaM, eTale pratyeke (nava nava kUmAI ke0 ) nava nava kUTAni, eTale nava nava kUTa be, te vAre (351) kUTa thayAM. tenI sAthe pUrvalAM (e4) kUTa melavatAM (445) kUTa thAya // 14 // dimasiharisu ikkArasa, zya gasahIgirIsu kUmANaM // egatte sabadhaNaM, sayacanaro sattasahIya // 15 // __ gAthA 15 mInA chUTA zabdanA artha. hima-himavaMtagiri ane. igasahI-ekasaTha. siharisu-zikharI parvatane viSe. girIsu-parvatane viSe. ikkArasa-agIyAra. kUDANaM-kuTa iya-e rIte. egatte-ekaThA karIe. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savvadhaNaM-sarva saMkhyAe sattasahI-saDasaTha sayacauro-cAraseM. ya-vaLI. vistArArthaH-(hima siharisu ke0) hima vali. khariNoH, eTale himavaMta giri tathA zikharI parvatane viSe pratyeke (zkArasa ke0) ekAdaza, eTale agIyAra agIyAra kUTa , (zya ke0) iti, eTale yA rIte (igasahIgirIsu ke0 ) eka SaSTi giriSu, eTale ekasaTha parvatane viSe je (kUmANaM ke0) kUTAnAM, eTale kUTa , tene ( egatte ke0) ekatve, eTale ekaThA karIe, to ( savadhaNaM ke ) sarvadhanaM, eTale sarva saMkhyAe (sayaca uro ke0) zatacatvAri eTale cAraseM (ya ke0) caM eTale ane (sattasahI ya ke0) saptaSaSTiH, eTale samasaTha kUTa thAya // 15 // te AvI rIteH canasattaanavage,--gArasakUmedi guNada jadasaMkhaM ||solsdudugunnyaalN, jve ya sagasahi sayacanaro // 16 // gAthA 16 monA chuTA zabdanA artha. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cau-cAra. solasa-sola satta-sAta du-be aThTha-ATha navage-nava. guNayAla-ogaNacAlIza. egArasa-agIyAra duve-be parvatane. kuDehi-kuTe ya-ane. guNaha-guNAkAra karo sagasahi-saDasaTha. jahasaMkha-yathAsaMkhyAe. | sayaco -cAraseM. vistArArthaH-(solasa ugaNayAlaM ve ya ke0 ) Somazadviyekona . catvAriMzat chau ca, eTale soLa, be, be, uMgaNacAlIza ane be, e pAMca . parvatonI saMkhyAnA aMkone ( canasatta ahanavage kArasa kuDehiM ke0) catuH saptASTanavake kAdazakuTaiH, eTale cAra, sAta, ATha, nava ane agIyAra, e pAMca kuTanA aMko sAthe ( jahasaMkhaM ke0) yathAsaMkhyaM, eTale anukrame (guNaha ke0) guNayata, eTale he gaNitane jANanArA paMmito! tameM guNAkAra karo. to sarva maLI (sagasahi ya saya cauro ke0) saptaSaSTiH zata catvAri, eTale 467 kuTa thAya, arthAta sola parvatane cAra kuTe guNatAM cosaTha thAya. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ z tathA be parvatane sAta kUTe guNatAM cauda yAya, tathA be parvata va kUTe guNatAM sola thAya, tathA uMgaNacA - lIza parvatane nava kUTe guNatAM 351 yAya, tathA ve parvatane gayAra kUTe guNatAM bAvIza thAya. e rIte je je parvatonI upara pUrve kUTanI saMkhyA kahI be, te te parvatone teTalA kUTe guNatAM yathAsaMkhyAe samasaTha sahita cAra seM thAya. e parvato upara kUTa be, te kahyAM // 16 // have sATha bhUmikuTa che, te kahe che. catIsaM vijaesu, nasadakumA ThamerujaMbUmi // ya devakurA (iM) e, darikuharirasade sahI // 17 // gAthA 17 mInA chuTA zabdanA artha. caDatIsa - cotrIza vijasu - vijayane viSe usaha kuDA - ruSabhakuTa aTTha-ATha. meru- meru parvata tathA jaMbumi - jaMbuvRkSanAM aThThaya-ATha devakurAe - devakurumAM harikuDa - harikuTa harissahe - harisahakuTa (saThThI - sATha Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e vistArArthaH-(vijayesu vijaeSu, eTale ke0) cakravartInAM cotrIza vijayane viSe pratyeke ekeka jhapanakUTa karatAM (canatIsaM ke0 ) caturastriMzat, eTale cotrIza (usahakUmA ke0 ) RSajakUTAni, eTale ruSajakUTa le. tathA (meru jaMbumi ke0) meru jaboH, eTale meru parvatamAM ane jaMbUvRdamA (aha ke0) aSTa, eTale ATha ATha kUTa , tathA (devakurAe ke0 ) devakurau, eTale devakuru madhye (adhya ke0) aSTakaM eTale ATha kUTa , tathA zAlivRkSa madhyenA (harikUma haristahe ke0.) harikUTa harisahe, eTale harikUTa ane harisahakUTa e be sa. hita (sahI ke ) SaSTiH, eTale sATha nUmikUTa le. e pAMcamuM kUTanI saMkhyAnuM dvAra kA // 17 // have chaThu mAgadhAdi tIrthonI saMkhyA- dvAra kahe che. mAgahavaradAmapannA,-satiba vijaesu ervynrde||cntiisaa tihiM guNiyA, duruttarasayaM tu tivANaM // 17 // gAthA 18 mInA chuTA zabdanA artha. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAgaha - mAgadha. - varadAma - varadAma pabhAsa-prabhAsa ticcha-tirtha. vijasu - vijayane eravaya - airavata kSetra ane viSe bhara - bharata kSetrane viSe 30 caDatIsA-cotrIza. tihiMtraNe guNiyA-guNIe | duruttarasayaM - ve adhika ekaso eTale ekaso ve. tu-valI | ticchANaM-tIrtha. (vastArA : - ( vijasu ke0 ) vijayeSu, eTale aata (vajayane viSe tathA ( eravaya jarahe ke0 ) ai. batrIza ravata jarate, eTale airavata kSetra ne jarata kSetra malI cotrIza sthAnakane viSe pratyeke eka ( mAgada varadAma panAsatitthaM ke0 ) mAgadha varadAma prajAsa tIrtha, eTale mAgadha, bIju varadAma ne trIju prajAsa, e traNa tIrtha be, mATe e ( caDhatIsA ke0 ) catustriMzata, eTale cotrIzasthAnaka be. te ( tihiM ke0 ) trimiH, eTale traNe ( guNiyA ke0 ) guNI, tyAre ( tu ke0 ) valI ( puruttarasayaM tiThANaM ke0 ) iyuttarazataM tIrthAnAM, eTale, bedhika ekaso tIrtha thAya // 18 // have sAta muM zreNionI saMkhyAnuM dvAra kahe che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyAharaanigiye, saDhI munni munniveyane ||shy canaguNa caUtIsA, batIsasayaM tu seDhINaM // 1 // gAthA 19 mInA chuTA zabdanA artha. vidyAhara-vidyAdhara. |cauguNa-cAra guNA karatAM. abhiogiya-Abhiyogika, cautIzA-cotrIza. seDhIo-zreNio. chattIsasayaM-ekaso ne chatrIza. Duni Duni-be ve. tu-valI. veyaDe-vaitADhyane viSe. sehINa-zreNio. iya- e rIte. vistArArthaH-( veyale ke0) vaitADhaye, eTale vai. tADhayane viSe eka ( vidhAhara aniyogiyaseDhIo ke ) vidyAdharAniyaugika zreNyau, eTale vidyAdhara ane bIjA aniyogika devonI zreNi (munnI munnI ke0) he, eTale be be . eTale ekekA vaitADhayanI upara be zreNi vidyAdharonI ane be zreNi Ajiyogika devonI malIne cAra cAra zreNi be, tyAre (zya ke) iti, eTale thA pramANe (catIsA ke0) catustriMzat , Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 eTale botrI dIrgha vaitADhya te ( canuguNa ke0 ) catuguNA, eTale cAra guNA karatAM (tu ke0 ) valI (battIsasayaM seDhI ke0 ) patriMzatrutaM zreNInAM, eTale ekaso netrI zreNi jaMbUdvIpamAM thAya // 19 // have ATha bijayanI saMkhyAnuM dvAra ane navasuM moTA drahanI saMkhyAnuM dvAra eka gAthAe karI kahe che cakkIjevAI, vijayAI ica huMti catIsA // madaddada ba paDamAI, kurusu dasagaM ti solasaMga // 20 // gAthA 20 mInA chuTA zabdanA artha. cakIjeavvAI - cakravartIne jItavA yogya. cha- cha. paumAi - padmAdika. kuru-kurune viSe. dasagaM - daza. ti - ema. soLasagaM - sola. vijayAI - vijaya. iccha-ihAM. huMti-che, cautIzA - cotrIza. mahaddaha = moTA draha. vistArArtha : - ( cakkI jevAI ke0 ) cakrijetavyAH eTale cakravarttI jItIne je kSetrane viSe rAja kare evA Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakravartIne jItavA yogya ( vijayA ke0) vijayAH, eTale vijaya te (zva ke0 ) atra, eTale thA jaMbUDhIpane viSe batrIza to mahAvidehanA ane eka airavata tathA eka jarata malI (canatIsA ke0 ) catustriMzat , eTale cotrIza (huMti ke0 ) javaMti, eTale . have (paumAz mahadaha ke0) padmAdikA mahA. drahAH, eTale bIjA drahonI apekSAe moTA draDho, te eka padma, bIjo mahApadma, trIjo tigiti, cotho kesarI, pAMcamo ghumarika ane baho mahApumarika, e (ke0) SaT, eTale baje, tathA (kurusu ke0) kurvoH, eTale de. vakuru ane uttarakurune viSe (dasamaMti ke0) dazakaM iti, eTale daza aha le. e rIte sarva malI (solasaMgaM ke ) SomazakaM, eTo sola moTA paha jaMbUchIpamA jANavA // 20 // have dazasu nadIono saMkhyA- dvAra kahe che. gaMgA siMdhU rattA, rattavaI cana naI ptteyN|| canadasahiM sahassehi, sama vaMccati jaladimmi // 21 // Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaMgA-gaMgA. siMdhU- siMdhu 34 gAthA - 21 mInA chuTA zabdanA artha. rattA-raktA rattavai - raktavatI cau-cAra naio - nadIo | patteyaM - pratyeke caudasahiM sahassehiM-cauda hajAra nadIonA parivAre samagaM-sAthe vacaMti-male che, jAya jalahimmi- samudramAM che vistArArtha :- jaMbUdvIpamAde dakSiNa dizAvarttI jarata nAme vijayamAM eka (gaMgA ke0) gaMgA, eTale gaMgA ane bIjI (siMdhU ke0 ) siMdhuH, eTale siMdhu e be nadI be, tathA jaMbUdvIpamAMhe uttara dizAe airavata nAme vijayamAM eka (ratA ke0 ) raktA, ane bIjI ( rattavaI ho ) raktavatI, ra be nadI be. ema (cana ke0 ) cata suH, eTale cAra ( na ke0 ) nadyaH, eTale nadIjaM te ( patteyaM ke0 ) pratyekaM, eTale pratyeke ekekI nadI (ca udasahiM sahassehiM ke0 ) caturdazabhiH sahasraiH, eTale cauda hajAra nadInA parivAre che, tenIM (samagaM ke0 ) samakaM, eTale sAthe arthAta bappana hajAra nadI unI sAthe ( jala himmi ke0 ) jaladhau, eTale samudramAde Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 vaccati ke0 ) vrajaMti, eTale jAya be // 21 // evaM prati (riyA) ragA cattaro puNa aThavIsasadassediM // puravi bappannahiM, sadassediM jaMti ca salilA // 22 // gAthA 22 mInA chuTA zabdanA artha. evaM-- ema adbhitaragA - abhyaMtara kSetranI cauro-cAra puNa valI aThavaH sasahassehi--aThyAvIza hajAranA parivAra sahita * puNaratra valI paNa chappannehiM sahassehi-- chappanna ha jAranA parivAra sahita jaMti - jAya che cau - cAra salilA - nadIo vistArArtha : - ( evaM ke0 ) evaM, eTale e pramANe himavaMta ne hiraNyavaMta e be yugaliyAnAM ( niMta raMgA ke0 ) ajyaMtaragAH, eTale abhyaMtara kSetranI nadIu eka rohitA, bIjI rohitAMzA, trIjI rUpakUlA ane bothI suvarNakUlA, e ( cauro ke0 ) catasraH, eTale cAra nadI te (puNa ke0 ) punaH, eTale valI ekekI nadI ( vIsasahassediM ke0 ) aSTAviMzatisahasraiH, Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTale avyAvIza hajAra nadounA parivAra sahita samudra madhye jale be. ( puNaravi ke0) punarapi, eTale vana) paNa eka harivarSa ane bIju ramyaka e be atyaMtara yugaliyAnAM devanI eka harikAMtA, bIjI harisalilA, trIjI narakAMtA ane cothI nArIkAMtA, e (cana salilA ke ) catasraH salilAH, eTale cAra nado te pratyeke ekekI nadI (uppannahiM sahassehiM ke0) SaTpaMcAzatA sahastraiH, eTale uppana hajAra nadInA parivAra sahita samu' madhye (jaMti ke0) yAMti, eTale jAya / / ___ have mahAvidehanI nadIo kahe che:kurumadye canarAsi, sahassAI taha ya vijayasolasasu // battIsANa naINaM, canadasa sahassAI patteyaM // 23 // gAthA 23 mInA chuTA zabdanA artha. kurumadye-uttarakuru devakuru mAMhelI. vijayasolasasu-sola vijayama. caurAsi-corAzI. battIsANa naINaM-vatrIza nadIo. sahassAiM-hajAra. caudasasahassAI-cauda hajAra. taha ya-temaja. patteyaM-pratyeka. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 vistArArthaH-(kurumadhye ke0 ) kurumadhye, eTale uttarakuru, devakuru nAme yugaliyAnAM detramAhelI sItA ane sItodA nadImA pratyeke u u aMtara nadI jale be. te u nadIno parivAra ( caurAsi sahassAI ke0) caturazItiH sahasrANi, eTale corAzI hajAra nadaDe ( taha ya ke0 ) tathA ca, eTale temaja pazcima mahAvidehanA (vijayasolasasu ke0) vijayaSomazaSu sola vijayamA pratyeka raktA ane raktavatI evI be nadI gaNatAM (battIsANa naINaM ke0) dvAtriMzato nadInAM, eTale batrIza nadI thAya. te (pattayaM ke0 ) pratyekaM, eTale ekekI nadIno (canadasa sahassAIke ) caturdaza sahI srANi, eTale cauda hajAra nadI samupamA jAya // 23 // AgaLa kahI gayA, e rIte vyAkhAna karatAM vijayane chedanArI grAhavatI vigere cha nadIonI prarUpaNA upekSita thAya che. mATe te nadIok varNana anya AcAryonA mate bIjI rIte kahe cha / caudasasahassaguNiyA, amatIsa nai vijayamadhillA // sIuyAe nivamaMti, tada ya sIyAI emeva // 24 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 gAthA 24 mInA chaTA zabdanA artha. caudasasahassa- cauda hajAra. guNiyA-guNatAM aDatIsa - ADatrIza. naio - nadIo. vijayamaghillA - ( sola ) vijaya mAMhelI. | sIoyAe - sItodA nadImAM. nivaDaMti-bhale che. taha ya - temaja . soyAI - sotA nadImAM. emeva - emaja. vistArArtha :- e rIte ( vijayamaghillA ke0 ) trijayamadhyavartinyaH, eTale sona vijayamAMdelI ( zramatIsa na ke0 ) aSTAtriMzannayaH, eTale zramatIza nadI be, tene ( . ca dasa sadassaguNiyA ke0 ) caturdazasahasraguNitAH, eTale cauda hajAre guNatAM (532000 ) nadI thAya, te ( sI yAe ke0 ) sItodAyAM, eTale sItodA nadImAM ( nivaDaMti ke0 ) niSataMti, eTale jaLe be, (taha ya ke0 ) tathA ca, eTale temaja (sIyAI ke0 ) sItAyAM, eTale sItA nadImAM paNa ( emeva ke0 ) evameva, eTale emaja pUrva mahAvidedanAM sola vijayanI ( 532000 ) nadI male ve // 24 // Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3e sUtrakAra eja arthane spaSTa karatAM jaMbUdvIpanI sarva nadIno saMkhyA kahe che. sIyAsIuyAvi ya, battIsasahassa pclkhettiN||sve canadasa lakA, uppanna sadassa melaviyA // 3 // gAthA 25 mInA chuTA zabdanA artha. sIyA-sItA nado. samve-sarve. sIoyAvi-sItodAnadI paNa. | caudasa lakkhA-cauda lAkha. ya-ane. chappanna sahassa-chappanna hajAra. battIsasahassa-batrIza hajAra. | melaviyA-melavatA. paMcalakkhehi-pAMca lAkha. vistArArthaH- tathA ( sIyA sIuyAvi ya ke ) sItA ane sItodA e be nadI paNa pratyeke ( battIsasaMsha paMcalakehiM ke0 ) dvAtriMzatsahasrapaMcalaH, eTale pAMca lAkha ne batrIza hajAra nadI sahita samuamAM jAya be. ema ( save ke ) sarvAH, eTale sarve malI jaMbUchIpa madhye ( canadaza larakA ke ) caturdaza lakSANi, eTale caudalAkha ane ( bappanna sahassa ke0 ) SaTpaMcAzatsaha Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 sANi, eTale bappana hajAra nadI ( melaviyA ke0) melitAH, eTale melavI thakI thAya // 25 // have e nadIonA pravAha ane mukhanuM paholapaNuM kahe che. boyaNe sakose, gaMgAsiMdhUNa vibaro mUle ||dsgunni pajaMte, zya dudu guNaNeNa sesANaM // 26 // ___ gAthA 26 monA chuTA zabdanA artha. chaJjoyaNe-cha yojana. . dasaguNio daza guNo. sakose-eka kosa sahita... panjate--paryaMta, cheDe. gaMgAsiMdhaNa--gaMgA ane siMdhu e iya--ema. be nadIaunA. duduguNaNeNa--bamaNo bamaNo guNatAM. viccharo--vistAra. sesANaM-zeSa, bAkI rahelI. mUle--mUlamAM. vistArArthaH-(gaMgAsiMdhUNa ke0) gaMgAsidhvoH, eTale gaMgA ane siMdhu ebe nadIunA (mUle ke0 ) mUlamAM (vibaro, ke0)vistaraH, eTale vistAra boyaNe Sama yojanAni eTale u yojana ( sakose ke0) sakrozAni, eTale eka koza sahita eTale savA yojanano mUlamAM Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 jyAM padmaprahathakI nIkalI, tyAM eTalo vistAra De. par3I tethakI vadhato vadhato ( dasaguNile ke0 ) dazaguNitaH, eTale daza guNA karatAM sAmI bAsaTha yojanano vistAra samudramA malI, tyAM (pajate ke0 ) pa. yaMte, eTale beDe vistAra . ( zya ke ) zati, eTale e rIte ( muguNaNeNa ke0 ) vihiguNanena, eTale bamaNo bamaNo guNatAM ( sesANaM ke0 ) zeSANAM, eTale zeSa nadInA jevA krame pUrve kahyu be, te pramANe nirgamana ane praveza anukrame eka bIjAthakI bamaNA babhaNA jANavA // 27 // have sUtrakAra mugdha janone bodha thavA mATe varSadhara parvatono ucAi tathA varNa kahe chejAyaNasayamu (cihA) vizA, kaNayamayA sihariculladimavaMtA // ruppimahAhimavaMtA, dusaccA ruppakaNayamayA // 2 // gAthA 27 mInA chuTA zabdanA bhartha. joyaNa-yojana. kaNayamayA-kanakamaya, sonAjevA. sayaM-ekaso. uciTThA-uMcA. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 sihari-zikharI. dusaucca.-baso yojana uMcA. cullahimavaMtA-laghuhimavaMta. ruppa-rUpAno. ruppi-rUpI. kaNayamayA-sonAno. mahAhimavaMtA-mahAhimavaMta. vistArArthaH-(siha ricuhimavaMtA ke0 ) zikha. ritulla himavaMtI, eTale eka zikhararI ane bIjo hula eTale laghuhimavaMta e be parvata, te (joyaNa sayaM ke ) yojanazataM, eTale ekaso yojana (ucihA ke0) nahitI, eTale uMcA be, ane e be parvata (kaNayamayA ke0 ) kanakamayau, eTale suvarNamaya varNavAlA . tathA (ruppi mahAhimavaMtA ke0 ) rukina mahAhimavaMtau, eTale eka rUkmI ane bIjo mahAhimavaMta, e be pa. rvata (saccA ke ) dvizatoccI, eTale banne anu. krame baseM yojana UMcA be. te ( ruppakaNayamayA ke0 ) sappakanakamayau, eTale rukamI parvata rUpAno be, ane mahAhimavaMta parvata kanakamaya eTale suvarNano De // 27 // cattAri joyaNasae, ciTho nisaDha nIlavaMtA ya // nisaDho tavaNijama veruliu~ nIla Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 ya-ane. vaM ( tagiri ) to ya // // gAthA 28 mInA chuTA zabdanA artha. cattArijoyaNasae-cArase yojana. tavaNijjamao-sapAvelA suvarNauciTo-uMcapaNe. / maya, rAtA sonAno. nisaDha-niSadha. verulio-vaiDurya. nIlavaMto-nIlavaMta. nIlavaMto-nIlavaMtagiri. ya-ane. nisaDho-niSadha parvata. vistArAryaH-(nisaDha ke0) niSadha eTale eka niSadha parvata, ane (ya ke0) ca, eTale valI bIjo (nIlavaMto ke0) nIlavAn, eTale nIlavaMta parvata, e be parvata te (cattAri joyaNasae ke) catvAri yojana zatAni eTale cArase yojana (uccaho ke0) ucchitaH, eTale uMcA . temAM (nisaDho ke0) niSadhaH, eTale niSadha parvata te (tavaNijama ke ) tapanIyamayaH, e. Tale tapAvelA suvarNamaya eTale rAtA sonAno . (ya ke0) ca, eTale valI bIjo (nIlavaMto ke) nIlavAn, eTale nIlavaMta parvata je , te (verulina ke) vaimuryaH, eTale nIlA ratnamaya De // 7 // Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 savevi paJcayarA, samayakhittammi mNdrvihuunnaa|| dharaNitale mu(ja)vagADhA, ussahaca unnAyammi // 2 // ___ gAthA 29 mInA chUTA zabdanA artha. savvevi-sarve paNa. uvagADhA-avagAhyA che. pavvayarA--parvata usseha-uMcapaNAthI samayakhittammi--kAla ane kSetramA caucchabhAyammi-cothA bhAga maMdaravihuNA-(pAMca) meru vinA jeTalA. dharaNitale-pRthvItalamAM vistArarthaH-thA (samaya khittammi ke0 ) samayadetre, eTale samaya eTale kAla ane kSetra te baDhIchIpa ke jemAM manuSyanI vastI , temA mAtra ( maMdira vihuNA ke0) maMdira vihInAH, eTale pAca meru parvata vinA bAkI jeTalA zAzvatA (pavayarA ke0) parvatAH, eTele parvata be, teTalA (sakvevi ke0) sarve'pi, eTale sarve paNa potAnA (usseda caubanAyammi ke0) unsedha caturtha lAge, eTale uMcAznA cothA jAga jeTalA (dharaNitale ke0) dharaNItale eTale jUmimAMhe ( uva Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gADhA ke0 ) avagADhAH, eTale avagAhyA be, eTale je parvata cArase yojanano u~co kahyo be, te cArase yojanano cotho lAga ekaso yojana thAya, teTalo pRthivItalamA umo avagAhI rahyo be, ane pAMca meru parvata je , temA je jaMbUchIpano madhya meru be, te navAeM hajAra yojana UMco , ane eka hajAra yojana dharatImA be, sarva malI lAkha yojana UMco . tathA bIjA cAra meru je be, te pratyeke eka hajAra yojana nUmimAM be, ane vyAzI hajAra yojana UMcA ne // // khaMgAIgAdAe, dasahiM dArehiM jaMbuddIvassa // saMghayaNI samattA, razzA harinadasUrI di||30|| gAthA 30 mInA chuTA zabdanA artha. khaDAIgAhAe-khAMDuAdikanI saMghayaNI-saMgrahiNI gAthAe. samattA-samApta thai dasahi-daza. raiA-racanA karI dArehi-dvAre karIne haribhaddamurIhi-zrI haribhadra :: jaMbuddIvassa-jaMbUdvIpanI sarie. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 vistArArthaH-e rIte (khamAIgAhAe ke0) khamAdigAthAyAM, eTale "khamA joyaNavAsA " e khAMsu AdikanI bIjI gAthAe (dasahiM dArehiM ke0) dazamirdhAraH, eTale daza chAre karIne (jaMbuddIvassa ke0 ) jaMbachIpasya, eTale jaMbUchIpanI ( saMghayaNI saMmattA ke0) saMgrahaNI samAptA, eTale saMgrahiNI samAptA thara, te (harijaddasUrihiM ke0) harijadrasUribhiH, eTale zrIharijaprasUrie (razyA ke0) racitA, eTale racI ve // 30 // GADGOOOOOGGIGGeoGODDOOD // iti laghusaMgrahiNI samAptA // 4WI Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PRINTED BY J. C. PUNATER. AT THE NEW LAXMI PRINTING PRESS, IMPROVEMENT TRUST PLOT NO. 29, NAVROJJI HILL, NEW CHINCH BUNDER. BOMBAY. No. 9. AND PUBLISHED BY HIRJI GHELABHAI PAD ADSI FOR SHRAVAK BHIMSEE MANEK. 107. DIANJI STREET, BOMBA Y No. 3