Book Title: Anuyogdwar Sutra
Author(s): Purnanandvijay
Publisher: Jagjivandas Kasturchand Shah
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023100/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI anuyogadvAra sUtra lakhaka: nyA.vyA.kA.tIrtha paMnyAsa zrI pUrNAnanda vijayajI ma.sA. (kumA2zramaNa) Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMkhezvara pArzvanAtha ma namo nama: zrI gurudharma sAthe zrI anuyogadvArA (sampUrNa) sampAdaka, paMDitaprava2, zrI vasaMtalAlabhAI (dhArmika prAdhyApaka) prastAvanA lekhaka : paMnyAsa pravara zrI arUvijayajI ma.sA.gaNivarya pustaka lekhaka :jyAM. vyA. kA. tIrtha paMnyAsa zrI pUrNAnanda vijayajI (kumA2 zramaNa) Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : jagajIvanadAsa,kasturacaMda zAha saMdhavI mu.po. sAThaMbA. 383340. gujarAta. prathamAvRti : 2000 mahAvIra saM.2017. dharma saM.69. sad. 1991. vikrama saM.2047. bhAda2vAsudi 14. (sva. vijayadharmasUrisvargavAsa divasa) mUlya 34=00 - mudrakaH- supa2 ImajazeTiMga seMTara, malADa(vesTa),muMbaI-400 067. phona:691834 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULanAyaka Avana jinAlaya (bhAyaMdara) NOT mAnaka kIka che pI ke phIla zrI zaMkhezvara pArzvanAtha Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya sahAyakonI nAmAvalI 31000/- bhAyaMdara (vesTa) bAvanajanAlaya nA jJAna khAtAmAMthI. 25000/- zrI zaMbhavanAtha jaina derAsara TrasTa, jAmaLI galI, borIvalI (vesTa) 21000/- zeTha zazakAMta ratilAla zAha, 2/17 zazikAMta naga2, bhAyaMdara (vesTa) 2000/- vAlacaMdajI aMdherI (vesTa) 1000/- dhIrajabena zetalAla zalota juThuzkema, pa00/-maMjulAbena ratilAla zAha kAMdivalI (vesTa) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarpaNa mohamahArAjAnA sainikothI jakaDAyelo, mAyAnA andhakAramAM taraphaDIyA mAranAro, mATe ja sarvathA anAtha banI gayelo, huM kAMcI mukAme ApazrInA caraNomAM, zikSita thavA mATe dIkSita thayo. ane sArA kArIgara pAse ghaDAyelI mUrtinI jema kaMIka banavA pAmyo che. te mahAna lekhaka. prakha2vakatA. zAsanadIpaka tathA samAja sudhA2ka. sva. gurUdeva 1008 zrI vidhAvijayajI ma.nA. karakamaLomAM A grantha samarpita karIne dhanya banuM chuM ApazrIno sadaiva RNI. pUrNAnanda vi. (kumArazramaNa) nI vandanA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ p H. 'h t // q p q k q l sh @ n 3 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagapUjaya zAstravizArada,jainAcArya, sva. zrImadRjaya dharmasUrIzvarajI ma.sA. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana zAstravizArada. jainAcArya zrI vijaya dharmasUrIzvarAya nama: 72. varSanI pAkaTa ume paNa Agama granthonA pAThaka ane vivecaka pU.paM.zrI pUrNAnanda vijayajI mahArAja (kumArazramaNa) nI anumodanA ja karAvanI 2heze ke, zarIra svAcya barAbara na hovA chatAM paNa atyanta parizrama pUrvaka anuyoga dvA2sUtra (mULa cA2 Agama mAMthI eka) saMdhanA karakamaLomAM samarpita karI rahayAM che. nAgamo mAM praveza karavA mATe dvAra samA A sUtranuM vAMcana, manana ane nididhyAsana karI sau koI samyajJAna meLave. eja AzA che. paMDita zrI vaMsatalAla bhAInA ame mANI chIe. presanA mAlikone tathA khubaja udAratA pUrvaka dravya sahAyaka bananArA. bhAcaMda2saMdha (bAvana jinAlaya) nA TrasTIonA ame sauva RNI rahIzuM muMbaI malADa (vesTa) zrI jagavalajI pArzvanAtha nA maMdire cAtumase birAjamAna samAja ane zAsananI aneka pravRtiomAM ekAgra hovA chatAM paNa A prastuta pustaka mATenI hadayaMgamya vidrogya. prastAvanA lakhI ApavAnI je udAratAnA dAkhavI che. te mATe temano upakAra bhUlAya tema nathI. li. saMdhavI jagajIvana dAsa kasturacaMda zAha sAThaMbA:- 833vo 2007, Aso mahinAnI zAzvatIolI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainI vANI stutiH jIyAda jIyAt sadAjIyAda jainI vANI jagattraye ! saMsAratApa dagdhAnAM jIvAnAM sauravyadAyinI ||1|| ahaTdakA prasUtA yA kadhidAhane kSamA mohakrodha zame muravyA. mokSamArga vidhAyikA // 2 // jainI vANI prathayatu suravaM mAzebhyo janebhya;, 'pUrNAnandA' jinavaramukhe zobhamAnA sadaiva. pApAsaktai vinayaktaH krodhamAyAsu badhdhai. sevyA pUjyA nahi bhavati yA durjanai: sA satIva ||3|| manmatijJAnalAbhArthe. bhASAyAM parivartitam / anuyogasya sUtraM tat. pUrNAnanda dadAtume ||4|| paM. pUrnAnanda jiva (kumArazramaNa) Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gra lekhaka nyA. vyA. kA. tIrtha paMnyAsajI zrI zrImat pUNunanda vijaya ma. (kumAra zramaNa) dIkSA - vi. saM. 194 mAgazara suda 10 karAMcI (sindha) Page #15 -------------------------------------------------------------------------- Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhaka nivedana vi.sa. 198.29.0 nA traNa cAtumo pUrA riTi mAM pUrNa karI, saMgamane2 nI pratiSThA patA huM borIvalI (vesTa) Avyo, ane varSAvAsa (cAturmAsa) tyAM ja pUrNa karI letA sara saMha ne pahelo bhAga tyAM prakAzita thayo. pachI te mArA bhAga bIjA trIjA ane cothA mAM paMcamAMga bhagavatI sane paNa kya, dazamAMga praba vyAkaraNa (jAvAya) parapaNa ThikaThika parezara thaze ane sakaLa banyo. 25-26 varSanA mArA sAthIdAra ziSya tapI ane zrI devavijayajI ma. ziva nA cAtumAsa mAM ane saMghANI eTa mAM tapasvI gautama vijayajI ma. svargavAsI bancA paddha prApata thayelI hatAzAnA kAraNe. thANA- dAda2 ane marIna DrAIva nA cAturmAso mAM lakhavAnI kyA mRdala thaI nathI. gata varSa ke tuksa bhAyada2 (vesTa) mAM hato. pAcho utsAha Avyo. bhavanamAlaya nArIonI paNa udAratA prApta thaI ane anuyoga dvAra para je kaI lakhavuM jeTaluM lakhAyuM te mArA jevA TuMka puchavA mATe paryApta che. cApi AsUtranI vAMcanA be traNa vAra ApelI. paNa RdhanA nipa che AgaLa vadhI zakAyuM nathI. paNa lakhavAno joke prAraMbha karyo. tyAre ThaMDA dimAge A grantha jema jema jevAne gayo tema tema hRdayaMgama thato gayo. gurU devanI meharabAnI hoya, abhyAsamAM nakakarA hoya, sarasvatI mAtAnI kRpAdaSTi hoya, makAna sAthe be vi hoya ane sacopazama sAthe dostI sadhAI gaI hoya te prakA TAramAM pUrNatA prApta thayA vinA bIje vargakyo 1. vikAsane Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thoDI vAra lAge te banavA joga che. AzAtIta ane kalpanAtIta vAvAjhoDAo sahayA pachI paNa carturvidha saMdhanA bhAgyayoge atyAre 45, Agama bacavA pAmyA che. Agama, Agama ja hoya che. jemAM jJAna nI agAdhatA hovA nA kAraNe temAM praveza karavA mATe A prastuta Agama. mULa Agama svarUpe kahevAyo che. teno abhyAsa karyA pachI ja rvAda saMktAdi bhASAnI kaThinatA vinarUpe banavA na pAme to AgamomAM praveza sulabhatA thI thaI zakaze keTalAka TIkAkAze nI bhASA atyanta sa2La hovAnA kAraNe Agama jJAna nA jijJAsu one praveza karatA vAra lAgatI nathI. Agama nA eka sUtrane bIjA sUtra sAthe saMbaMdhita ka2vAmAM bhadrabAha svAmI racita niryukitao no upakAra kayAreya bhUlAya tema nathI chatAM te niryukitao nikSepa pUrvakanI hovAthI tenI durgamatA ne TALavA mATeja anuyoga dvA2 sUtra mULAgama rUpe mAnya rahayo che. ItyAdi kAraNone lakSyamAM rAkhIne prAraMbhamAM anuyoga dvArA sUtranuM manananididhyAsana karI levAmAM Ave to vAMdho Ave tema dathI. lAMbdha lamaNa zizuM, sva. jainAcArya 1008 vijayakIrti candrasUrIzva2 ma.sA. no upakAra bhUlAya tema nathI kemake bhagavatI sUtrAdinI presakopI tathA prinTeDa meTara akSaraza tapAsI levAnI sAthe sAthe prastAvanA dvArA paNa mArA pustako ne dIpAvyA che. have teo divaMgata che. mATe saMskRta prAkRta ane Agama jJAnanA jJAtA paMDita vasaMtalAla bhAIe A prastuta pustakanI meTara akSaraza; tapAsI che. temanA sudhArA vadhArA ne meM mAnya rAkhyA che. chatA ekAdasthAne asaMgati dekhAya temAM mAro prema che. te mAre kabUla karyAvinA bIje mArga nathI mArA khUba khUba paMDichane AzIrvAda che. bhAyaMdara (vesTa) bAvana jinAlaya nA TrasTIo ne dhanyavAda Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApyA vinA zI rIte rahevAya? jemanI udAratA e mane lekhana kAryamAM puna; protsAhita karyo che. nAnA moTA sau koIne mArA dharmalAbha che. presanA mAlikone khUba dhanyavAda che. ochAvattA pramANe dravyasahAya karanArAo ne dhAvada che. AmAMthI vadhelI rakama AgaLanA bIjA pustakamAM levAmAM Avaze. zAstravirUddha je kAMI lakhAyuM hoya temATetrikaraNa yogemicchAmi dukakaDuM AvI ne virAma pAmuM te pahelA prastAvanA lekhaka paMcAsa zrI arUNavijayajI ma. ne avindana, abhinandana ApyA vinA rahuM to huM naguNo kahevAu. sUtronA naMbara Agamodaya samitinA anuyogadvA2 sUra pramANe jANavA. chatAM paNa sUronA kramamAM ke abhAvamAM huM jarUra pramAI banyo chuM te mATe kSamA yAcanA. zuddhipatraka joine pustaka vAMca DAmAM Avazeto. vAMcanArane Ada Avaze. chevaTe pharIthI mAhitecchuono AbhA2 ane kSationI samAjanA sAthe virAma pAmu chuM. li. pUrNAnanda vijaya (kumA2 zramaNa) sI/o zrI zaMkhezvara pArzvanAtha maMdira junA nAgaradAsa roDa, aMdherI (vesTa), muMbaI - 400 069 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zraddheya muzkevonuM puNya smaraNa : 20 mI zatAbdIno pUrvArtha bhArata dezane mATe suvarNayuga hato. temAM paNa saurASTra bhUmino upakA2 na bhUlAya tevo hato. kAraNa ke pa-6 zatAbdIothI rAja naitika, dharmAnjatA ane rUDhicustatAnA abhizApe. bhAratabhUmie je gumAvyuM che tenI bharapAI svataMtratA prApta thayA pachI paNa azakya dekhAya che. mahAtmA gAMdhI, dayAnanda 222svatI ane pravijaya dharmasUrijI mahArAja A traNe 2ktone janma denArI zaziSTa bhUmi che. potAnI adamya purUSArtha zakti vaDe je kAna bhArata tathA pAzcAtya dezanA bhAgyazALIoe pratyakSa karyA che. te cira smaraNIya banavA pAmyA che. jayAre A zatAbdino uttarAddha jevo joIe tevA phaLo na ApI zakyo tevo anubhava ApaNe sI karI rahyAM chIe. A traNe 2ktomAMthI prastuta vijaya dharma sUrIzvarajI mahArAja hovAthI temanuM jIvana kavana ane kAryonI rUparekhA ja A nibaMdhamAM batalAvavAnI 2hI. "vIzamI sadInA prakhara sudhAraka, zAvizArada jainAcArya zrI vijaya dharma sUrIzvarajI mahArAja nA nAmathI bhAgye ja koI vidvAna ajANyo haze. vIza varSanI bharajuvAnImAM saMsAranI asAratA pArakhI, pArasamaNI sa2khA prazAntamUrti zrI vRddhi candrajI mahArAja pAse temaNe dIkSA aMgIkAra karI hatI. gurukRpAthI jaina zAstronuM avagAhana karI tyAga-tapa ane utkRSTatama saMyamanI ArAdhanAthI teozrIe potAnA jIvanane unnata banAvyuM hatuM. temanA gurUdeva nA svarga gamana bAda eka divase temanAM hRdayamAM jaina samAjanA kalyANanI mahAna bhAvanA utpanna thaI temane lAgyuM ke. jaina samAja Arthika daSTie sAdhana saMpanna hovA chatAM Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnanA viSayamAM ghaNo ja pachAta che. te uparAnta khoTI rUDhiothI jakaDAyelo che. A ajJAnatA ne dUra karavA temaNe khUba jahemata laI banArasamAM jaina pAThazALAnI sthApanA karI ane jaina vinone taiyAra karavA kaTibaddha banyA. viSama vAtAvaraNamAM paNa potAnI hRdayanI udAtta bhAvanAthI ane potAnA cAritra baLathI tyAMnA vidvAno ane narezano (kAzIrAjAno) paNa prema tathA bhakti sampAdana karyA. mola moya paMDitone rAkhI jaina zrAvakone dhargika jJAna tema ja vyAkaraNa ane sAhityAdi viSayonuM talaspara jJAna karAvavA mAMDyuM. prAta bhASAnuM paNa jJAna ApavuM zarU karyuM. pariNAme te pAThazALAmAMthI paMDita sukhalAlajI, paMkti becaraghasa, paMDita haragoviMdadAsa, 5 lAlacaMdrabhAI, bhagavAnadAsa bhAI ane velajI bhAI jevA mahAna pato taiyAra thayA. jemaNe bhArata varSamAM jaina dharmane gAjato karyo che. sAthe sAthe temaNe ema paNa lAgyuM ke jaina dharma jevA mahAna dharmane jainonI saMkucita manovRttine lIdhe koI jANatuM nathI. jaina zAsananuM sarvazreSTha tattvajJAna Aje bhaMDAromAM ja bharyuM paDyuM che. mATe te amUlya granthone prakAzamAM lAvavA banArasamAM ja vividha granthamALA nAmanI eka prakAzana saMsthA ubhI karI. je AgaLa jatAM zrI yazovijayajI jaina granthamALA bhAvanagaranA nAme prasiddha thaI. tenA mAdhyamathI aprakAzita cAya, vyAkaraNa kAvya ane tattvajJAna AdinA ucca koTinA granthonuM prakAzana kArya zarU ryuM tathA bhAratanA khyAtanAma paMktione tathA pAzcAtya dezonA skolarone paNa mokalavAmAM AvyA. jethI te paMDitone jaina zAsananA malaka tattvothI sabhara syAdvAda, pramANa, naya, ahisA saMyama nA gUDha tattvone jANIne potapotAnI bhASAmAM anuvAdita karyA. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayAM jayAM zaMkA paDatI, tyAM tyAM vijaya dharma sUrijI pAsethI patravyavahAra thI dU2 ka2vAmAM AvatI. DaoN. harTala, harmana jekobI, DaoN. zabrIga, thomasa TesITorI. DaoN. kAuje. (subhadrA devI) mIsa jenasana Adi pa0,6) te te dezonA vidvAno AcAryazrI nA ananya bhakata banI gayA hatAM. jarmana jekobIe to aMgrejI bhASAmAM eka nibaMva lakhI, DaMkAnI coTa sAthe jAhera karyuM ke, "jaina dharma bhArata varSano sarvottama dharma che, svataMtra dharma che. tathA ahiMsA aneata tathA karmanA siddhAnta Adi maulika ziddhA anupama ane anubhavamAM utare evA che. Aja sudhI ame jaina dharmane bauddha dharmanI ke vaidika dharmanI zAkhA samajatA hatAM. te bamaNA A gurudevanI kRpAthI cAlI gaI che.' Ama teoe jaina dharmane prakAzamAM lAvavA sAthe jaina dharmanI maulikatA jagatanA vidvAnone rAmajAvI che. te samaye bhArata dezamAM aMgrejI rAjaya hatuM mATe teonuM vAkya brahAvAkya manAtuM hatuM. A nibaMdhanA pariNAme bhAratanA vidvAno paNa jaina dharma pratye AkarSAyA ane abhyAsa karavA lAgyA. gujarAtanA mahAna sAkSara sva. Ananda zaMkara bApubhAI dhruve, rkolakALa zarvajJa hemacandrAcArya racita syAdvAda maMjarI granthane aMgrejImAM saMpAdana karavA sAthe te granthanI prastAvanAmAM lakhyuM ke, zrI zaMkarAcArya jenA paNa anekAntanA siddhAntane samajavAmAM thApa khAI gayA che. vAstavamAM anekAnta vastune samajavA mATe eka cAcI daSTi Ape che. jethI karmakazothI mukta thaI zaktano anubhava thAya che. AcArya zrI vijaya dharma sUrijI mahArAja sAhebe jodhapuramAM tyAMnA rAjAnI saMkSatAmAM eka jaina sAhitya samelana bharyuM hatuM jemAM jaina dharmanA uttamottama hastalikhita pratAkAra tema Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja pustakAkA2 granthone prakAzanamAM mUkyA hatA. yuropathI DaoN. harTala ane harmana jekobI A saMmelanamAM padhAryA hatA. kalakattA saMskRta esosIezananA prinsIpAla bahaththata satIzacandra vidhAbhUSaNa uparAnta bhAvanagarathI zeThazrI kuMvarajI bhAI ANaMdajI Adi jaina AgevAno paNa padhAryA hatA. ane khUba ja prabhAvita thayA hatA. teozrInuM ziSyamaMDaLa paNa eTaluM ja zakatazALI ane cAritra sampana hatuM. ItihAsa tattva mahodadhi AcAryazrI vijayendrasurijI, sakyiAbharUci AcArya zrI vijayabhakta sUrijI, nyAya vyAkaraNa kAvya tIrtha upAdhyAya maMgaLa vijayajI ma. zAsanadIpaka, munirAja zrI vidyAvijayajI ma., nyA. nyA. tIrtha munirAja zrI nyAya vijayajI ma. zAnta mUrti munirAja zrI jayanta vijayajI ma. Adi teonA ziSyo potapotAnA viSayomAM samartha hatAM. jeoe jaina zAsananI ane samAjanI sarvatomukhI sevA karI che. AcArya zrI vijaya dharmasUrijI mahArAje sthaLe sthaLe bALAzramonI sthApanA karI samAjamAM jJAnanI jayota pragaTAvI che. rAjA mahArAjAo ne pratibodhita karI dharmanA rAgI banAvyA che. jAheramAM upadeza ApavAnI prathA zarU karI Ama janatAne jainadharmanI mahattA samajAvI. AbU tIrthanI mahAna AzAtanA TALI zAsananI abhUtapUrva sevA bajAvI che. dravya kSetra-kALa ane bhAva ne joIne samayAnusAra badhI vastuono vicAra karavAnuM samajAvI samAjane sAcI daSTi ApI che. AvA samyagRSTi sampanna, jJAna cAritranA pAlaka ane upadezaka, sapUrNa ahiMsaka khAdInA vastramAM zobhatA AcAryadevane bhUre bhUrei bhAvavaMdanA. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temanA ghaNA ziSyomAM zAsana dIpaka prabhAvazALI vaktA, ahiMsA dharmanA pracAraka, satyaniSTha, zikSaNanA pakSapAtI uparAMta Agama, sAhitya, ItihAsa, tattvajJAna nATaka Adi ghaNA ganthonA lekhaka munirAja zrI vidyAvijayajI ma. jeo bhArata dezanA khyAtanAma mahApurUSomAM eka hatAM. mATe gurUdevanA mAnamAM te samayanA karAMcInA gavarnare ekamAsane mATe pachI cAhe game teTalA pustako 2jIsTaramAM, bukaposTamAM tathA tA2 TapAla Adino posTa cArja 28 karyo hato. vyakitatva -vakatRtva saMyamapUrNa hovAthI ItihAsanA pAne zukranA tArAnI jema camakelA pU. gurUdevane bhUre bhUre bhAva vandanA. vi. saM. 14 nA mAgazara suda 10 nA divase sindhaprAntastha karAMcI nagare atyAranA pU. paMnyAsajI zrI pUrNananda vijayajI ma. (kumA2 zramaNa)ne dIkSA ApI hatI. te samaye bhArata deza pa2 briTIza rAjaya hatu. paThanazIla munirAja zrI apramAdI banyA ane nyAya vyAkaraNa tathA kAvya tIrthanI parIkSAmAM utIrNa thayA. ghaNAonA pAThaka paNa banyA. dvAdazAMgImAM sarvazreSTha bhagavatI sUtra pa2 vizada vyAkhyA karI cArabhAgamAM tathA prasta vyAkaraNa (dazamAMga)ne paNa vicita karI zrata bhaMktanA pAkA raziyA banelA te paMcAsathI e A prastuta Agama anuyoga dvA2 sUtra paNa prakAzita karI. saMghanA karakamaLomAM arpita karyo che. A vI rIte Agama sAhityanI sevA karanArA pU. paMnyAsazrIne paNa bhAva vandanA karI virAma pAmuM chuM. - le. paM. amRtalAla tArAcaMda zezI. vyAkaraNa tIrtha. bhAMDupa (vesTa) Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravAjA (lekhaka:- paMnyAsa arUNavijayajI gaNI (rASTrabhASA2A-vardhA. sAhityaratna-prayAga jenanyAya darzanAcArya muMbaI) mAnava mana vicArazIla che. zeya padArtho je daSTi samakSa upasthita thAya che. tete padArtho nA vicAro manamAM samudranA mojhA nI jema niraMtara cAlyA ja kare che. phoya padArthonA svarUpanI jANakArI mATe jJAnanI AvazyakatA rahe che. jJAnaprApti karavAmATe jJAnanA AdhArabhUta zAstro sAeNdizAsUcana karI zake, ane te mATe zArUpI 2nAkaramAM anta:praveza karaze paDe che. enuM uDANa mApavuM paDe che. zAstra- granthonuM jeTaluM avagAhana parIzIlana je karI zake te ja AtmA saccidAnanda paramAnanda paNuM pApta karI zake che. jJAna AtmAno guNa che. svabhAva che. ane AtmA jayAre svabhAvadazAmAM thI bahAra nikaLI vibhAvadazAmAM pa2 padArtho pratye bhogopabhogapaNA nI buddhi nirmANa karI te bhogavavA jAya che paraMtu temAM je Ananda maLavAno tenA karatA jJAnasAdhanAmAM maMthana karatA je jJAnAnanda prApta thaze te sadAkALa 2henA2 nityAnanda haze. pa2 paudagalika padArthonA bhogavaTAmAMthI kSaNikAnanda prApta karavAnA badale jIve nityAnandI banavA mATe jJAnopacanA nI ja dizA pakaDavI joIe. ane e mATe sAdhake sadA zAstra - granthonuM avalokana avagAhana ka2tAja 2hevuM joIe tenA vyAsaMgI banavuM joIe. A jagatamAM badhAja prakAranuM sAhitya che. sarvottama sarvotkRSTa kakSAnuM sAhitya paNa che ane sarvathA nikRSTa kakSAnuM sAhitya paNa che. kyA prakAranuM sAhitya vAMcavu teno AdhAra sAdhaka nI bhUmikA upara che kAmuka vAsanA vRtivAlA kAmottejaka kAmapoSaka adhamakakSAnuM sAhitya ja vAMcaze jayAre AtmArthI Atmasanmukha banelo jIva jJAnapipAsu banIne sarvottama kakSAnuM sAhitya vAcaze. jaina Agama zAstro sarvotkRSTa - sarvottama kakSAnuM sAhitya che. jenAgama zAstromAM adUbhUta jJAna khajAno che. jo ke nadisUtramAM Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeTalA nAmo upalabdha che. teTalA AgamAM Aje prApta nathI kALanAgartamAM keTalAyavilIna thaI gayA che. chatA paNa sAMpratakALe 45 Agamo nuM astitva che. te paNa aNamola khajAno che. jiAgo no praveza dvAra - eka vizALa dharamAM praveza karavo hoya to te mATe praveza dvAra hoya che tema 5. Agamo rUpI zAstra mahelamAM praveza karavo hoya to te mATe "anuyoga dvArA sutra" ne praveza dvAra samAna gaNyo che. paradeza janAra musAphara jema Akho baMgalo ke dhara sAthe upADIne nathI laI jato. mAtra cAvI ja laI jAya che. tema A 5 Agama zA nI cAvI eka mAtra anuyogatA2sUtramAM che. A anuyogadvA2sUtranuM suvyavasthita parizIlana kyanAro jJAnasAdhaka AtmA badhA AgamomAM sahelAIthI praveza karI zake che. kAzImAM abhyAsakSetre kahevAya che. ke "jAvaM paganIrtha sarvopavavA". arthAta kaNAdapraNIta cAca-tarka zAstra ane pANini praNIta vyAkaraNa zAstra sarva zAstronA abhyAsa mATe upayogI che. A bane nA abhyAsa vinA abhyAsa kSetranA koI paNa zAstromAM praveza-pragati duSkara banI jAya che. te ja pramANe ahIyAM paNa vicAravAnuM che. anuyoga dvA2sUtra eka evA prakAranuM zAstra che. ke jenA suvyavasthita abhyAsa vinA bIjA AgamoMmAM praveza ane pragati du:Skara banI jAya che. eTale anuyoga dvArasUtrane Agama 2tnAkaramAM utAravAnI avataNikani:saraNI kahI zakAya che. jema ni:saraNI vinA caDhavuM utaravuM azakya lAge tema anuyogadvAra sUtra AgamarUpI prAsAdanA rahasyo pAmavA sudhInI gaharAImAM utaravA mATe avataraNakAneSThatama- ni:saraNI che. ane eja tAroddhATana nI cAvI svarUpa che. e rIte prastuta Agama sarvAMgama-zAsopakAraka che. 5 Agamo mAM anuyoga dvArasUtranuM sthAna : sAMprata kALe zAstrakSetre jaina zAsanamAM Agama zAstro e sarvoparisthAne sarvotkRSTa zAstro che. te45 nI saMkhyAmAM atyAre upalabdha Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. temanuM vargIkaraNa ApramANe karavAmAM AvyuM che. AcArAMgasUtra thI vipAkasUtrasUdhI 11 aMgasUtro che. upavAI (opapAtika) sUtrathI vahIdazA sUtra sUdhI nA-12 upAMgasUtra che. nizIya sUtrathI mahAnizItha sUtra sUdhInA 6 cheda sutro che. catudazaraNa prakIrNaka thI- zrI maraNa samAdhi prakIrNaka sUtra sUdhInA 10 prakIrNaka sUtro che. 1 Avazyaka sUtra. 2, dazavaikalika sUtra, 3 odhaniyukita ane 4 uttarAdhyayana sUtra Adi 4 mULa sUtro kahevAya che. ane anta naMdI sUtra tathA anuyoga dvAra sUtra A-2 cUlikA sUtro che. A pramANe -11 aMgasutro +12 upAMgasUtro cheda sUtro +10 pacantA sUtro. +4 mULa sUtro +2 cUlikA sUtro maLIne kula 5 Agama zAstra thAya che. je sAMprata kALe prApya che. A 5 AgamomAM anuyoga dvArA sUtra cUlikA svarUpe che. Ayogala sUtranuM svarUpaH Agama zAstronI vyavasthita vyAkhyA mATe. naya, nikSapa Adi dvArA savistara mAhitI ApanAra tarIke anuyogadvAra sUtra upayogI che. mATe A sUtra ne vyAkhyAgraMtha kahI zakAya che. A sUtranI maMhattA eTalI badhI che. ke e AgamarUpa tijorI ne kholavAnI cAvI rUpa che. AnA vyavasthita abhyAsa vinA jaina AgamonA sAcA paramArtha ne leI paNa pichANI zake nahI. prANa : anuyoga dvA2sUtra nuM mULa 1879 zloka pramANa che. cUrNa 225 bloka pramANa che. bRhadavRti pa800 zloka pramANe che. ane ladhuvRti 3000 zloka pramANa vartamAnakALe upalabdha che. racacitA : AgranthanA spaSTa kartA tarIke no puro ItihAsa to prApta thato nathI. chatA paNa pU. AcArya zrI AryazakSita sUrIzvarajI mahArAje A sUtra Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nI vyarvAsthata saMkalanA karI hoya tevA mata che. kartA-2cayatA nA mukhya nAma bAbata prarvAcanha hajI paNa che. "sidi avithayera vidyA' nA Ullekha pravAdane AdhAre che. Aryava+svAmI pahelA anuyoganuM jeTaluM pArthaya nahotu teTalu pachI thI AryarakSita sUrie anuyoga dvA2sUtra nA mAdhyama thI vizeSa pArthakya karyuM che. naMdI sUtra nI sthavirAvalI nI 28mI gAthA mAM A pramANe che.-vaMrghAma ajajaAkakhayakhamaNe kikhacArita savvasse caNakaraMDaJabhuo aNuogo rcakakhao joha ! A pramANe spaSTa thAya che. ke AryarakSita sUrIjI e bahu mulya anuyoga nI rakSA karI che. kadAca e kA2Ne temanuM nAma kartA tarIke bahAra Avyu hoya. bIjo koI AdhAra maLato nathI. anuyoga mImAMsA : aNuvayaNamaNuogo suyamsa niyaeNa jarmAmahiNa vAvAro vA jogo joDaNuvoDaNukUlo vA !841]] ahavA jamantha o thova pacchamAhi suyamaNuM tarasa! bhahee vAvAro jogo teNe va saMbaMdho !!842 / / zrI vizeSAvazyaka bhASya nI 841 mI gAthA mAM "azuvayaLamanuno no" pATha Apyo che. ane vyAkhyAnA saMdarbhamAM bIjIvAra pharIthI eja vyAkhyA ne '"anuvavaLamanunono' zabda thI 1386 mI gAthA mAM karI che. baMnemAM alaga alaga zabdo vAparIne anuyoga zabdono artha kyoM che. sArAMza e che. ke zruta-zabdano tenA arthanI sAthe yoga te anuyoga kahevAya che. athavA sUtrano potAnA artha vize je anurUpake anukULa vyApAra te anuyoga. arthAta zabdano ke sutrano yathAyogya artha karI ApavAnI prakriyAte anuyoga che. anuyoga zabda nuM prAkutarUpa 'anuyoga che. aNu zabdano artha slokathoDu evo thAya che. ane anu eTale pazcAta paNa thAya che. sUtra-zabda artha karatAM aNuM=stoka-thoDuM che. tethI te aNuM kahevAya che. ane vaktAnA manamAM artha prathama Ave che. ane pachI tenA prati pAdaka zabdano prayoga Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. athavA-"alve bhAI arahA sutaM gunta gaNahA" tIrthakara bhagavaMto arthathI upadeza Ape che. ane arthathI ja dharma zAvato che. arthathI apAyelI dezanA ne gaNadhara bhagavaMto sUtrabadhdha guve che. prathama artha ane pachI sUtra 2canA. eTale sutrazabda arthathI pazcAta pachI che. AthI sUtra anu kahevAya, ane e anukazabdono sAthe coga te anuyoga kahevAya. athavA anu=aNu= sUtrano je vyApAra artha pratipAdana te anuyogakahevAya. tAtparya e che ke zabda (sUtra) nI vyAkhyA karavAnI prakiyAte anuyoga kahevAya che. eka sutranA ananta artha che. tIrthakara bhagavaMto e aneka artho pratipAdhA hoya che. sutro saMkSipta nAnA hoya che. te sAthe no potAnA abhidheya nI sAthe je vyApAra athavA arthanI sAthenA saMbaMdha vizeSa ne anuyoga kahevAya che. arthathI apAyelI dezanA nA AdhAre athavA tene anusAra vatAno je anukULa anurUpa kathana anuyoga thAya che. vizeSAvaka bhASya mAM pU. zrI jina bhagaNi mahApurUSa A anuyogano artha pratipAdita re che. anuyoganA dvAze arthAta vyAkhyAnA vAze. vivecananI ke vyAkhyAnAnI padhdhati vizeSane anuyoga thI darzAvI che. anuyoga dvA2 e mukhyarUpe anuyoganA arthAta vyAkhyAnA vAze nuM nirUpaNa karato grantha che. Ane Agama vyAkhyAnI paddhatinuM nirUpaNa karato grantha kahI zakAya. AthI anuyoga dvA2' nAmakaraNa sArthaka che. kAraNa ke te vyAkhyA dvArA nuM nirUpaNa kare che. anuyoga dvA2 mAM je zabdanI vyAkhyA karavAnI hoya tenA nikSepo karIne aneka athamAM te kevI rIte vaparAya che. tenuM nidarzana dhI te zabda no prastutamAM kyo artha levo te darzAvavAnI padhdhati apanAvavAmAM AvI che. chedasutra Agama bRhatkalpabhASya mAM 10-193 gAthAmAM anuyoga nI vyAkhyA karavAmAM AvI che. zabda karatA arthanuM bahatva kema manAya ? A rIte ziSya nI zaMkA che. jema peTI ane temAM bharavAmAM kapaDA hoya Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. ahIM peTI jevu sUtra che. ane artha jevI vastrAdi vastuo che. peTI eka ane vastuo aneka che tema sUtra eka che ane artho aneka che prathama zabda (sUtra) che. ane pachI teno artha che. kAraNa ke sUtra vinA artha kono ? vyavahA2mAM paNa prathama sUtra ja manAya che.ane pachI teno artha vRti-vArtika Adi rUpe che. praznonA uttaramAM pU. TIkAkAra jaNAve che. atyaM mAsapha ahiA, pukhta puMyaMti naLarA.' ke peTImAM bha2vAnI vastuo kapaDA Adi karatA paNa peTI moTI ii che. te paNa barAbara che. kA2Na ke e peTI mAM bharelA kapaDAmAMthI eka kapaDu kADhIne aneka peTIone te vaDe bAMdhI zakAya che, DhAMkI zakAya che. to ahIM aMdaranA vastrAdi vastuo peTI karatA moTI thaI. tevI ja rIte arthane AdhAre ja sUtronI racanA thaI che. ekAda artha ne AdhAre aneka sUtro nI racanA thaI che. tethI sUtra karatA arthanI mahattA vadhI jAya che. ema apekSA STie kahyuM che. anuyoganA paryAyo aNuyogo aNiyogo bhAsA vibhAsA ya vattiyaM ceva / aNuogasa tu NAmA egaTThiyA paMca // vizeSAvazyaka bhASyanI 1382 mI A gAthAmAM (Avazyaka nitti nI 126 mI) pU. bhadrabAhu svAmIe anuyoga, niyoga, bhASA, vibhASA, ane vArtika A badhA anuyoganA paryAyo che. A badhAnuM niva2Na pU. jinabhadraNie vizASAvazyaka bhASyamAM kyuM che. tathA pU. saMghadAsa Nie bRhatkalpa bhASyamAM ryu che. -------------- ahigo jogo nijogo jahADaidAho bhave niDAhoti / atha nittaM sutaM pavai caraNaM jao mukkho || gA. 194 bRhatkalpabhASyamAM niyoganI vyAkhyA da2myAna jaNAve che ke sUtranI sAthe jyAre artha joDavAmAM Ave che tyAre ja tenuM mulya mahattva vadhI jAya che. A arthano sUtranI sAthe joDAyelA arthanuM mahattva che ane arthanI sAthe joDAyelA sutranuM hArda prakaTa thAya che. ane tenA phaLa svarUpe cAritranI niSpatti thAya che. jethI AgaLa mokSanI prApti thAya che. dAkhalA tarIke Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - gAyanI sAthe vAcharaDu jovAmA Ave tyAre dohatA dUdhanI prApti thAya che. tema sUtranI sAthe artha joDI samajavAmAM Ave to cAritra rUpI phaLa (dUdha)nI prApti thAya che. jevI rIte rAjA lAkho rUpIyA mATe patra lakhI Ape parantu tenI sahI ke riAkako na hoya to tenI kImata keTalI ? lAkha rUpIyAnA patra sAthe sahI- rikA karI Ape to ja dravyanI prApti thAya. tevI ja rIte sUtranI sAthe joDAyelA arthathI AgaLa cAritrada phaLonI prApti thAya che - A prakyiA anuyoganI che. anuyoga pati sUtranI sAthe arthane joDI ApavAnI prakRti che. jethI AgamonAM badhA sUro - siddhAntonA artho khulI jAya. vizeSAvazyakabhASya tathA bRhakalpabhASya AdimAM je anuyoga nA paryAyo nI vicAraNA karI che e siddha kare che ke - prastutamAM anuyoga nA paryAyo sarvathA ekArthaka nathI. paNa anuyoga nA je vividha prakAro che tene paNa paryAco gaNavAmAM AvyA che. tethI ema kahI zakAya ke sAmAnya rUpe e paryAyo eka ja artha dharAve che. pa2ju te badhAmAM potAnI AgavI vizeSatA che ja. tethI A paryAyo anuyoganA vividha prakAre che. vizeSo che. arthAt anuyogarUpa dravya - arthanA te vividha paryAco pariNAmo che. vizeSo che. ane vyAkhyA karavAnA vividha prakAro che. sthAnAMga sUtranA 77 mAM dravyAnuyoganA 10 prakAro darzAvyA che. te prakAromAM dravyanI aneka prakAre samaja ApavAno prayatna daSTigocara thAya che. dravyAnuyoga saMbaMdhI che. samagra bhAve anuyoga - vyAkhyA prakAranI carcA che. temAM ekAryakAnuyoga jevI bAbatanuM anusaraNa - anuyogadvA2mAM jayAM te te zabda nA paryAyo ApyA che, temAM jovA maLe che. te uparathI ema kahI zakAya ke paryAya nirdeza e paNa anuyoganuM eka aMga manAyuM che. (anuyoga dvA2 sUtra 29, 51, 2) sarva Agama zAstronI vyAkhyAnA prAcIna prakAre jANavAnuM eka mAtra sAdhana te anuyoga dvA2 sUtra che. sarva Agama zAstromAM anuyoga dvAra sUtramAM apanAvelI paddhatino Adara-svIkA2ka2vAmAM Avyo che. AgamonI Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAcIna cUrNa - TIkAo nA prAraMbhanA bhAgamAM rAmagra nirUpaNamAM eka ja paddhati apanAvavAmAM AvI che. je anuyogAmAM che. eTaluM ja nahIM pakhaMDAgamAdi digaMba2 granthomAM paNa apanAvavAmAM AvI che. anuyoga dvA2 2sUtramAM sU, 1 thI 5 mAM maMgaLarUpe pAMca jJAnano nirdeza karI temAMnA mRta jJAna sAthe vyAkhyAnA zAstrano saMbaMdha darzAvavA Avyo che. Avazyaka sUtra nA sAmAyika Adi 6 adhyayanamAMthI prathama sAmAyika nAmanA adhyayananA 4 anuyoga dvArA - vyAkhyAtAono nirdeza karyo che. (sU75) (1) upakrama, (2) nikSepa, (3) anugama, (4) naya. (sU. 75-91) upakrama nI vyAkhyA, nAma, sthApanA. dravya, kSetra kALa ane bhAva tAro che ka2vAmAM AvI che. anuyogadvAra sUtramAM adhikAMza bhAga upakramanI carcAmAM AvarI levAyo che. ane chelle zeSa traNa nikSepAda anuyoga dvAro nI saMkSepamAM carcA che. A uparathI evu siddha thAya che ke A granthanI 2canA e prakAranI che ke temAM upakramanI carcAmAM ja jJAtavya vastuno samAveza karI devAmAM Avyo che. jene AdhAre pachInI carcA atyanta rAvala thaI jAya che. (2) nikSepAra - anuyoga vyAkhyAnuM bIjuddhAra che-nikSepa. upakrama thayA pachI nikSepanI vicAraNA zarala thaI paDe che. tethI tene bIjA krame sthAna ApavAmAM AvyuM che. trIjA krame anugama dvA2nI vicAraNA che. 1) sUtrAnugama ane 2) nirthakatyanugama evA be bhedo ka2vAmAM AvyA che. 4 thA naya dvAra - mAM A sUtramAM 7 nayo ane tenI vyAkhyA dvArA vivecana karavAmAM AvyuM che. anuyoga dvAramAM krame samudAcArya ane avayavArtha nirUpaNa nI paddhati che. tenuM mULa prAcIna vyAkhyA paddhatimAM paNa jovA maLe che. A pramANe anuyoga dvA2 sUtramAM pAMca jJAnanA viSayathI zarUAta karI - AvaDyuka nA viSayAdinI carcA karatA-karatA anta sAta no nI prarUpaNA sUdhI anekaviSayonI vicAraNA karavAmAM AvI che. jenuM vivecana Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastuta granthamAM sAdhatta sArAMza rUpe karavAmAM Avyu che. A rIte anuyoga dvAra sUtranI racanA anuyoganA dvArA nA vivaraNa mATe che. nahi ke koI graMtha ke AgamanI TIkA rUpe. temAM prAraMbhamAM Avazyaka sUtrano ullekha e udAharaNa rUpe che. prastRta Agama dravyAnuyoganI aMtargata gaNanA pAme che. 1) dravyAnuyoga 2) gaNitAnuyoga, 3) caraNaka2NAnuyoga. tathA 4) dharmakathAnuyoga ema cAra anuyogomAM badhA AgamAM zAstra vibhakta thaI jAya che. jemAM zArvathA sAdhyadravyAnuyoga che. mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja viracita "dravya-guNa-paryAya nA zasa" granthanI prathama DhALa vAMcatA dravyAnuyoganI upayogitA tathA mahatva samajAI jaze. AgamanA abhyAsu - jijJAsu ne mATe sarva prathama anuyoga dvArA sUtranI upayogitA ghaNI che. ane temAM paNa AvA rAMskaraNa ghaNAM sahayogI - upayogI banaze. pa2mA2AdhyapAda zubhanAmagheya jagapUjaya jainAcArya zrImad vijaya dharmasUrIzvarajI ma. sA. (kAzIvAlA) nA vidvAna ziSyaratna pU. munirAja zrI vidhAvijayajI ma. sA. nA paTTaprabhAvaka virya pU. paMnyAsajI zrI pUrNAnaMda vijayajI (kumA2 zramaNa) ma. sA. jeo vayathI paNa vRddha che ane jJAnathI paNa vRddha che teozrIe prastuta saMskaraNamAM sArAMza rUpe vivecana karIne AgamAcArI varga samakSa A pustaka mukIne jJAnakSetre sAro evo upakAra karyo che. prastAvanA lekhanArthe mArA jevAne Adeza karI mahAna upakAra karyo che. AgamarUpijijJAsuo prathama A saMskaraNa no dohana karIne Agama praveza karavo. e sarvanI matimAM vRddhi ka2nArU nivaDe e ja abhyarthanA.... C/OzrI malADa jaina saMgha. devakaraNa mULajI vADI. malADa (ve.) muMbaI. 26-9-11 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devacaMda zeTha jeThAlAla zAha ' kRzakAya zarIramAM vajI jevA AtmAnA mAlikemAMthI devacaMda zeTha paNa eka hatAM jeo potAnI adamya purUSArtha zakti vaDe sarvathA zUnyamAMthI akalpanIya sarjanakAra, grAmajIvanamAM poSAyelA chatAM paNa khamIravaMtA banI gayelA devacaMda zeTha jaina samAjanA itihAsamAM amara banI gayA che. bhArata deza mahArASTra prAntanA nakazAmAM jayAM sudhI bhAyaMdara zahera amara raheze tyAM sudhI devacaMda nagara, bAvana jInAlaya, mAlADa IsTanuM devacaMda nagara tathA ThAkuradvAranA jaina maMdiranA sarjaka devacaMda zeTha paNa zukranA tArInI jema camakatAM raheze. | 'madrakAM gAmamAM janmyA ane devagurU tathA dharmanA pratApe muMbaImAM phUlyAphalyA ane jaina zAsananI, samAjanI tathA potAnA prAntIyanA jAtibhAIonA madadagAra banyA vi. saM. 2046 nA smaraNIya mAro cAturmAsa devacaMda nagara bAvana jInAlayanA prAMgaNanA jaina upAzrayamAM cAturmAsa hato. tenI smRti svarUpe jJAna khAtA mAMthI prastuta granthane 31, hajAranI mAtabara rakama prApta thaI che. te mATe TrasTIone mArA khUba khUba dharma lAbha che. ji. paM. pUrNAnandavijaya (kumAra zramaNa) 2047, Aso mAsanI zAzvatI oLI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAyaMdaranA pratiSThita zeTha sAhukAra zrI zazikAMta ratilAla zAhanA mAtuzrI dharmaparAyaNa ane dayALu zrI lIlAvatI bahena ratilAla zAha tathA nizA zazikAMtabhAI zAha, zazikAMta nagara, sTezana roDa, taraphathI A pustaka prakAzamAM mAtabara rakamanI madada malelI che. te mATe dhanyavAda. prakAzaka.. 1S Page #37 -------------------------------------------------------------------------- Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA [1] maMgaLacaraNa (TIkAkArakRta) [2] UtthAnikA [3] anuyoga eTale zuM! [4] prastuta AgamanuM prathama sUtra [5] Abhini bodhikajJAna [6] zrutajJAna [9] adhijJAna [8] mana:paryavajJAna - kevaLajJAna aMgabAhaya ke aMgapraviSTa [9] [10] nikSepasazAno karavAno che.! [11] nikSepAnI AvazyakatA zA mATe! [12] nikSepa, [13] vidhinI AvazyakatA [14] Avazyakano nikSepa [15] nArmAnekSepanuM lakSaNa [16] nArmAnakSepanI sArthakatA,nAmAvazyaka [17] sthApanA nikSepa, sthApananikSepanuM lakSaNa [18] sthApanA nikSepanI phaLazruti [19] tIrthakara sthApanA [20] dvanikSepa [21] sAjika bhaya nA kA2Ne [22] za2I2 vyAvazyaka (2) (2) (4) (5) (8) (10) (11) (14-15) (20) (26) (27) (29) (30) (31) (32) (34-35) (38-39) (41) (42) (47) (58) (66) Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [23] AgamazAstra tathA bIjA paNa zAstrono pAkka (7) [24] bhavya zarIra dvavyAvacaka. (18) [25] lonnettara deva laukika deva (75-76) [1] have lokrerika dvavyAvaya zuM che.? (8) [7] no Agama thI bhAgavazyaka eTale?. (83) [28] laukika bhAvAvazyaka eTale? (83) [9] pravacatika eTale? lokotara bhAvAvazyaka eTale? (84-85) [30] have kRta zabdano nikSepo (9) [31] tadvyatikita dravya kRta eTale? (Q) [2] te dvavya sUtra pAMca prakAre che. (93) [33] bhAvaththata (G) [4] bIjuM vizeSaNa mithyA daSTi mUkayuM che. [35] no Agama lake ttara bhAva eTale? (102) [5] te arihaMta pa2maratmAo kevA hoya che.? [37] kRta zabdanA paryAyo. Azvaka zrata skalpa (12-113) [4] bhAvakalpa eTale zuM ? (121) [o] SaDAvacakano arthAdhikAra eTale zuM? (125) [40] purUSa vizvAse vacana vizvAsa (129) [41] gurUvandanA pratikramaNa,kAco varga pratyAkhyAna (138-19) [42] upakrama, upakramano nikSepa. (142-143) [43] kSetropakrama, kALopakrama. bhAvapakrama. (147-148) [4] prazasta bhAvopa krama eTale? (154) [45] zAstrIya upakrama (156) [46] bhaMga samuddharNatA (14) (100) Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [47] samavatA2 [48] anugama [49] satpada prarUpaNA [50] pramANadvAra [51] kSetradvAra, sparzanA dvA2,kALadvAra [para] antaradvAra,bhAgadvAra [53] bhAvAra [54] alpabatva [55] aurSAdhakI dravyAnu pUrvI eTale zuM? [56] audhikI kSetrAnu pUrvI eTale ? [57] gaNanA pUrvI [58] bhAvAnuM pUrvAM [59] nAmanuM svarUpa [0] saMkSape thI paNa bhAvo te jANI laIe [61] auparzamaka bhAva, kSAyikAva [62] kSAyopa rzAmaka bhAva [3] pariNAmaka bhAva [4] rkAnnatika bhAva [5] trika,catuSka paMca saMyogI [] sAtanAma AThanAma [67] navanAma (navasonuM varNana) [68] TIkAkA2nA mate nave rasono paricaya [9] sUtrakA2 nA mate nave rasono paricaya [0] te baMne zA mATe grAhaya che. ? (167) (168) (100) (175) (176-177) (178-179) (181) (186) 187) (197) (204) (209) (210) (224) (232-233) (235) (237) (239) (240-241) (242-245) (246) (250) (256) (5) Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [71] gauNanAma [72] nAma pramANa [73] upakramAntargata eTale zuM? [74] kSetra pramANa [5] pramANAMgula eTale zuM? [76] kAla pramANa samaya eTale zuM ? [77] aupamika kAla [38] uAra palyopama eTale zuM ? [9] sUkSma uddhAra palyopama. [co] abdA palyopama. [1] sAte naraka bhUminI AyuSyasthiti [2] kSetra palyopama. [3] abbAsamaya. [4] chavadravyanI anantA kevI rIte ? [5] to paramAtmAo paNa anantA hoI zakaze? [8] he prabho ! zarIra keTalA prakAre kahayAM che.? [7] jIvaane zarIra no saMbaMdha. [88] audyAreka zarIra. [9] vaikyi zarIra, AhA2ka zarI2. [0] AvA viziSTa jJAnione zaMkA zA mATe paDe? [] taiza zarIra. [] kArmaNa zarIra [@] jagata bharanA audArika zarIronI saMkhyA keTalI ? [94] dArika zarIra nI aAMkhyayatA. (27) (76) (285) (2(c)) (313) (24) (28) (330) (331) (332) (133) (343) (35o) (3pa2) (353) (329) (359) (363) (364-365) (366) (367) (370) 374) (378) Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] AhA2ka zarIra [6] taijasa zarIra [17] 24, daMDaka chavomAM kramaza: enI vicAraNa A prazno tazenuM rahasya zuM che.? chavaguNa pradhAna traNa bheTe che. Indriya pratyakSa anumAna pramANa pUrvavatR anumAna eTale zuM? zeSa anumAna pAMca prakAre che. Agama pramANa vaidhacce pramANa darzanaguNa pramANa mana:paryavajJAna cAretraguNa pramANe cAritra eTale zuM? rAmyaka cA2tra natha pramANa vyavahA2 saMgraha jImUtra naya. vasaMtadaSTAnta. pradeza daSTAnta. saMkhyA pramANa eTale zuM ? aupacce rAMkhyA. parimANa saMkhyA gaNaNa saMkhyA utkRSTa saMkhyA tuM (381) (82) (383) (85) (86) ( 2) (17) (98) (39) (41) (401 (406) (411) (412) (414) (416) (421) (22) (423) (424) (427) (432) (433) (434) Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (435) (435) (437) (46) (48) (49) (56) bhAvAMkha vaktavyatA eTale zuM? stha vaDe A traNe nI vicAraNa aghika2 samAvatAra tra thI samAvatAra lakSamAvA2 sAva samAvatAra hepAra koNa Aya bhAvanikSeye Aya bhogavyA vinA karmo no kSaya karI zakAto haze? kapaNAno nikSepa jaina zramaNa kevo hovo joIe ? anugama drAra. niryukti rUpe traNa bheda che. sAmAyika kartha prApyate. sUtrasparzaka niyukita anugama. sUtranA batrIza doSa kayAM? naya pramANa. rAmyam darzana jJAna cAritrANi mokSa mArga. kAkA2 prazAMta lekhaka nI prazasti ga pa25za. (40) (461) (462) (45) (468) (49) ( 2) (473) (481) (483) (484) (491) (43) (alpa) (alpa (491) Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuSTipatrakama pejha. 18 lAIna azudha. zudha. pUvAcAryo pUrvAcAryo 20 pratyavizva pratyaMcaka ja arUpI je arUpI gokhalA gokhelA. anuyojanI anucoganI devarmita devanirmita samAhAzroti samAhArageti. 19 che ? 19 21 21 ? 37 37 9 ja 46 7 hajAze ? ? * * * * i ja na = 9 0 = * = = 3 jANe be vADanTa vALya. nAvela lAvelA leTonuM phoTAnuM anubhavatI asalata hajAza jAvAtmA jIvAtmA paara praza.. vaca avaya samaye samaye aAta abata cAtaLa cApana yukata maphata bhAvavAcaka bhAvAvaka nAmasuaTha nAmasue zakyAne zakavAne 2hete 2heto paNa chaiAM paNa mATe jevA ane 73 5 S9 900 10 20 18 21 108 31 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 111 16 21 10 133 146 12 13 14 17 13 146 1TO 19 17 205 227 230 2pa1 284 286 23 24 294 26 2(c) 298 13 14 11 14 21 AvelA gharamAM vaparAtAM detAnathI detuM nathI dvAra bhAve bhave vinAna vinAnA jAya nAma bhaMgAya bhaMgopA nAkhatrAnAM nAkhavAnA adupada satpada ape ane topaNa tyAre ja jIvAva jIvaudaya carakhya haya2) ta2kAvatI taraMgavatI latraNa laNa dA thaze dazA thaze thayA thavA nAmo nAme sajyanA satyanA upade upadeza bAlAna bAlAjha (A pejhamAM sarvatra bAlAgra samajavuM) sthaLatA sthULatA aprastRta aprastuta prakaSa prakarSa A2 bAda2 dhanya jadhanya jIvasonA jIvonA paNa paNa agata atta ananta bIjI 10 7 29 14 1 301 314 336 336 346 13 16 10 353 3pa3 381 22 - bIju Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 zAsanati, zrI mahAvI2 svargAmane nama: zArsAvazA2da, jainAcArya zrI vijayadharmasUrIzvarAya nama: atha anuyogadvAra sUtra rAjasthAna pAlI jIllAntargata 2ANakapu2 sAdaDInA bhavya jinAlayamAM birAjamAna zrI ciMtArmANa pArzvanAtha prabhune, dAdAgurU, zArsAvazA26, jainAcArya zrI vijayadharmasUrIzvarajI ma.ne, tathA mArA dIkSA ane zikSA gurU deva zAsanadIpaka nirAja zrI vidyAvijayajI ma.ne dravya tathA bhAva vandana karI. zrI anuyogadvA2 sUtra 52 kaMIka lakhavAno prayAsa karUM chuM. AnAthI pUrva 41 zataka sudhI paMcamAMga zrI bhagavatI sUtra sA2saMgrahabhAgacA2 ane dazamAMga zrI praznavyAka2Nane je paddhatie vicita karyA che. te pramANe ja A anuyoga sUtrane paNa vicita karIza. gaNadha2 zrI gautama2svAmInI vAcanAnugata prastuta sUtra hovAthI gaNadha2 2cata ja kahevAya... tenA para zrImaladhA2Iya hemacaMdrasUrimahArAjanI TIkA che. tene STi samakSa rAkhIne ja vivecana karAze. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgaLAcaraNa (TIkAkArakRta:) je pa2mAtmAnA caraNakamaLo devo ane devendrothI sArI rIte stavAyelA che, durjaya kAmarUpI hAthIne mATe siMha jevA, yathArtha dharmanA upadeA, kevaLajJAna ne prApta karelA, trizalAputra bhagavAna mahAvI2 svAmIne huM paNa (TIkAkA2) vaMdana karUM chuM. anuyogadhA2ka, niSkA2Na baMdhu, jIvamAtrane dharma denArA zrI gautama svAmI Adine vandana karUM chuM - jemanI kRpASTi ne prApta karIne bhavyajIvAtmAo anuyogamAM samyak prakAre pravRtti kare che. te zrutadevatAne pravatnapUrvaka namaskAra karUM chuM. utthAnikA : mahAsamudramAM paDI gayelA amUlya ratnanI jema saMsA2samudramAM 2khaDatA jIvAtmAone mATe mAnavaryAne meLavavI atyanta durlabha che. temAM paNa tribhuvanamAM rahela, jIvonuM ekAntahita ka2nA2Ajinezva2 deva kathita bodhilAbha (samyaktva2tna)ne prApta karI, virgata (tyAga pradhAna)ne anukULa pariNAmone meLavI; jainAgamono abhyAsa karI. tenA 52mArtha 2hasyane jANI tathAprakAre karmonA kSayopazama dvArAvizada (zaMkA AkAMkSA rahita) prajJAne arthAt tijJAna ne meLavIne jinavacanano anuyoga ja mArnAzaka jIvananA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAkaLa AMbhalaMkSata arthazAdhanamAM sAdhakatama che ane zapUrNa sAdhanAnuM advitIya kULa che. yadyapi anuyoga aneka granthonA viSayabhUta paNa hoI zake che, tathApi pratizAstra prati adhyayana, prati uddeza, prata vAkaya, ane pratipada viSayamAM mahAna upakArI hovAthI zauprathama anuyoga dvAronuM vidhAna karavAnuM che. jinendra vacanamAM AcAraMgAdi zrutajJAna prAya: karI anuyoganA dvAra samA upakrama, nikSepa, anugama ane nayapUrvaka manAya che. arthAt te anuyoga A cA2 dvArothI vicArAyA che. prastuta zAstramAM paNa upakramAdi dvArAnuM vivecana ka2vAmAM Avaze. te kAraNathI Avazyaka sUtrano anuyoga yadi hadayaMgama karI levAmAM Ave to tathA gurUkulamAM 2hIne tenI paddhati sArI rIte hRdayaMgama karI lIdhI hoya to pUrNajinavacanamAM anuyogane lAgu karatAM vA2 lAgatI nathI. mATe A prastuta sUtranA vAMcana, manana ane nididhyAsananA mAdhyamathI jainAgamanuM tattvaka nirUpaNa rAmajavAmAM zIvratA ane sa2LatA AvI jAya che. yadyapi cUrNa, TIkA AdithI A prastuta sUtrane pUvAcAryoe samRddha banAvyuM che. tathApi temanI bhASA aMtagahana hovAthI samajavAmAM kaThinatAno anubhava thAya che. te kAraNe yadyapi mandarmAtano mAlika huM (TIkAkA2) chuM to paNa zrutajJAnanI bhakata vizeSathI plAvita thaIne, alpabuddhijIvone mATe mAze A prayAsa che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyoga eTale zuM ? anuupArga pUrvaka saMbaMdha arthamAM yuja' dhAtune pratyaya lagADavAthI anuyoga zabda bane che; sArAMzake vIza sthAnakonI ArAdhanA dvArA upArjana karela tIrthaMkara nAmakarma no udaya trIjA bhave thAya che, ane te paNa sAttvika tapazcaryA rUpI anemAM dhAtI kamena sarvathA nirmula karyA pachI, sau prathama kevalajJAnanI prApti ane tatkALa ja tIrthaMkara nAmakarmano udaya thatAM te 2haMta paramAtmA tIrthaMkara zabdathI vAcya bane che. te samaye Indro IndrANIo, karoDonI saMkhyAmAM devadevIo kevaLajJAnano mahotsava kare che, zamavA2NanI 2canA kare che. temAM birAjamAna thayelA te devAdhidevo utpAda, vyaya ane dhrauvyAtmaka Arthika dezanA Ape che. tene labdhanadhAna gaNadhara bhagavaMto dvAdazAMgImAM gUMthe che. samyagUjJAna, darzana cAritrAdi mULa guNone dabAvanArI, anAdi kALathI AtmA sAthe joDAyelI karma zA zapUrNa rUpe arthAt dhAtakarmano eka paNa pa2mANuM 2hevA na pAme tevI rIte nAza thaI javAthI te arihaMta pa2mAtmAnI dezanA ja yathArtha dezanA che. je jIvamAtrane upakAraka che. paramAtmAnA kahelA te arthanI sAthe saMbaMdha karAve. tene anuyoga kahevAya che. arthAt je zabdano artha, bhagavAnanI vANInA yathArtha, satyArtha visaMvAditArthanuM pratipAdana kare. te anuyoga che. jemAM eka paNa zabda nyUna, adhika viparIta nathI ane bhAvanuM valakSaNya paNa nathI. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevI bhagavAnanI vANIne gaNadhaze jemAM gUMthe che te jainAgamo ja jIvAjIvAda tattvone yathArtha kahe te anuyoga che. jijJAsu ziSya pUchalI vAtanI yathArtha rUpe prarUpaNA ka2vI te anuyoga che. jenA upakrama, nikSepa, anugama, ane naya nAme cA2 dvA2 che. mATe A prastuta sUtranuM nAma anuyoga dvA2 che. AmAM sauthI prathama Avazyaka zabdano anuyoga ka2vAmAM Avaze. kAraNa ke je beMddhimAna sAdhaka Avazyakano anuyoga karavAmAM pUrNa saphaLa bane che. te bIjA badhA ya AgamonA anuyogamAM samartha ane saphaLa bane che. A kAraNe ja aMtagahana, atidurgama evA jainAgamomAM praveza karavA mATe Avazyaka no anuyoga jANavo, eTale hadayaMgama karavo joIe. bolAtA koI paNa zabdano satyArtha jANavA mATe anuyoga paddhatie je nirNaya karavAmAM Ave to bolAtA zabdano zatya artha jANavAno sa2La bane che : prastuta AgamanuM A prathama sUtra che. 'nANaM paMcavihaM paNNataM, taM jahA - AbhiNibohiyaM NANaM, sudhanA, mahipa, mAnava, vattA.... (sUtra tIrthaMkara paramAtmAnuM smaraNa namana karI maMgaLAcaraNa na karyuM. paNa 'nA' A padathI maMgaLAcaraNa ka2vAno Azaya eTalo ja che ke jJAna ane jJAnI apekSAe abhinna che eTale ke jJAnI-AtmAno jJAna sAthe samavAya Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbandha nathI paNa tAdAya saMbaMdha hovAthI jJAna zabda atyanta maMgaLadAyaka che. ananta saMsAramAM paribhraNa karatAM AtmAne zamyaga jJAna nI prApti durlabhatama ja 2hevA pAmI che. kAraNake surmAnagodanA jIvo ne paNa yadyapi jJAnano anaMtamo bhAga to khulo hoya che. pachI uttarottara jJAnanI mAtrA AgaLa vadhatAM kadAca. te AtmA paMDita, mahApaMDita paNa thaI zake che. lAkho karoDonI saMkhyA mAM zlokonI 2canA paNa karI zake to paNa tevA prakAranA jJAnathI ahisA. saMyama ane tapanA tattvo no samyagR nirNaya thato na hovAthI, te jJAna ne mithyAjJAna kahevAyuM che. ApaNo AtmA paNa anAdikALathI mithyAjJAna mAM 2cyo pacyo hovAthI ahiMsAdi tatvone AtmasAt karI zakayo nathI. jayAre zayagujJAna eka prakAza che. tattvonI yathA thatA sudhI pahoMcI ane pahoMcADI zakavAnI kSamatAvALuM che. 2svaprakAza hovA uparAnta pa2prakAzakatva paNa temAM (bhADutI nahIM paNa) svAbhAvika 2heluM hovAthI zamyagajJAna ja pramANa pada ne dhAraNa kare che. jJAna zabda nI vyutpatti bhAvazAdhana ka2Na sAdhana ane karNa sAdhana thI paNa zakaya bane che. jJAtinama AmAM bhAva sAdhana thI jJAnanI vyAkhyA che. eTalake jANavuM te jJAna, zuM jANavuM? keTaluM jANavuM? kevuM jANavuM? konI pAse thI jANavuM? AnA javAbo kevaLajJAna prarUpita Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 dharmazAstro zivAya bIjA ekeya zAstra ApI zakavAnI kSamatA vALA nathI. "jJAyate anenAjhmA jJAnam' eTale je karaNa (sAdhana) vaDe jJAna thAya. ane te ka2Na jJAnAva2NIya. karmano kSaya ke kSayopazamaja hoya che. kemake te karma arpAdakALa thI AtmAnA prAMta pradeze sthita che. jayAre te sAdhaka muniono saMmAgama kare che. tyAre te Ava2NIya karma sarvathA kSaya pAme che. athavA kSayopa zama pAme che. tyAre jIvAtmAne yathArthajJAna no sarvAza ke alyAMza prApta thAya che. *jJAyate'nspati A vyAkhyA paNa cuMsavaMta eTalAmATe che ke AtmA pote ja jJAnavaMta che. kemake. sUrya vinA nA ki2No, ane ki2No vinA no sUrya kayAreya hoto nathI. atyAre paNa nathI ane rbhAva mAM paNa raheze nahIM. A satya anubhavamAM di koI tArkika ziromaNI paNa tarka dvA2A AnuM khaDaMna kare to 2bArIno chokaro paNa te paMDita nI mazkarI karyAryAvanA rahevAno nathI. AvI rIte jayAM AtmA che. tyAM jJAna che. ane jayAM jJAna cetana calana. rvA hartAna pratyakSa dekhAtI hoya. tyAM AtmA ane cetana zaMkata nI vacce bicArA bhADutI. samavAya ne lAvavA thI kayo phAyado? sUrmAnagodanA jIvone paNa jJAna che. ane zi zilA52 birAjamAna ananta paramAtmAo paNa jJAnI che. kIDA-makoDA, cA25gA, bepagA, vanaspati-pRthvI, pANI, gheTA, bakarA, devo, devIo ane nA2o paNa jJAnavaMta che. bezaka ! koinuM jJAna samyaktva vizeSaNathI viSita che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane bIjAonA jJAnanemithyAtvanuM vizeSaNa hoya A kAraNe jaina zAsane jJAna ne ATha prakA2thImAnya rAkhyuM che. pAMca samyaga jJAna ane traNa (matiajJAna zrata ajJAna ane virbhAgajJAna) mithyA jJAna A ATha prakAranA jJAnamAMthI koIpaNa prakAre jIvamAtramAM jJAna hoya ja che. - jJAna nA pAMca bheda :(1) AbhanibodhikAna (matijJAna) (2) zrutajJAna (3) avadhijJAna (4) mana:paryavajJAna (5) jvaLajJAna abhinibodhika jJAnaH ApaNA zarIra rUpI makAnane IndriyorUpa pAMca bArIo lAgelI che, je jJAnendriyo hovAthI AtmAne, 23, viSayonuM jJAna karAve che. indriyonI saMkhyA pAMcanI che. ane jIvAtmAe ochAvatA aMze karelA puNyakarmonA bhaugavaTA mATe kAma ane bhoga nA viSayo mukhyatAe 23 ja che. hAtha paga, upastha(jananendriya) gudA ane peTa da kIyono samAveza jaina zAsana mAnya sparzendriyamAM thaI jAya che, anyathA IndriyonI saMkhyAno pA2 2hevA na pAme pratyeka IndriyonA svabhAva eTale viSayone grahaNa karavAnI zakita niyata hovAthI sparzanendriya (cAmaDI) kevaLasparzanuM. 2sanendriya (jIbha) 221nuM dhrANendriya (nAka) kevaLa Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUMdhavAnuM, ciindraya(AMkha) rUpanuM ane zrotrendriya (kAna) sAMbhaLavAnuM ka2tI hovAthI AtmAne paNa te te viSayonuM jJAna thaze. A dhiya Indriyo paulika che. mATe jaDa hovAthI karma sattAne AdhIna rahIne jeTalo kSayopazama haze teTalA pramANamAMja jJAna thaze. AmAM eTale karma sattAnA vipAkamAM phaLAdezamAM purUrSAvazeSa ke Izvara vizeSanI paNa dakhartA2 kAme AvatI nathI. A kA2Ne ja IndriyonI kSayopazama janyarzAkta jyAM sudhI pahoMce. tevA niyata sthAnamAM rahelA padArthonuM je jJAna thaze. tene Abhinabodhika jJAna kahevAya che. nibodha zabdane svardhArthaka 'IkaNa' pratyakSa lAgavAthI ArmArthAnabadhika zabda bane che. A jJAna thavAmAM nimittarUpe pAMce jJAnendriyo ane mana che, jema ke potAnA makAnamAM rahelo mardAlaka bArIo vaDe ja saDaka 52 cAlanArAone joI jANI zake che. tema Indra eTale AtmA sarvarNAktamAna hovAthI Icchita ke icchata padArthone potAnI Indriyo ane mana vaDe jove che. jANe che, mana paNa paudgalaka hovAthI jaDa che. Ava2NIya karmonA kSayopazamamAM tAratamya hovAne lIdhe IndriyonI rphAkta koinI paNa eka samAna rahetI nathI. te Ava2NIya karmoM paNa pAMca prakAre che. 25AndriyA va2NIya karma.. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 rasandriyAvaraNIya karma.. prAndriyAva2NIya karma.. ciindrayAva2NIya karma.. ane zrondriyA va2NIya karma.. A pAMce Indriyo vaDe potapotAnA viSayone grahaNa ka2vAnI rphAkta maLelI hovA chatAM paNa kSayopazamAva2NIya kSaya karmanA kA2Ne upayoga nAmanI rzAkta paNa koine eka samAna rahetI nathI, A kA2Ne koIne A jJAna zIghra thAya. koIne amUka samaya lAgyA pachI thAya. koIne baThuM thAya, koIne alpa thAya, koIne bahuta2 thAya, koIne ekatara thAya, koine cihna joIne thAya, koine cihna vinA ja thAya che. zrutajJAna zrutajJAnAva2NIya karmanA tA2tamya, sAMbhaLelA, bolelA ke vAMcelA zabdovaDe zruta jJAna paNa teTalA pramANamAM thaze. rmAtajJAna nA bhedomAM 'dhA2NA' paNa tijJAnano viSaya hovA chatAM paNa, te dhA2NA saune ekasamAna rahetI nathI. A 24 mosaMbIno che ke lIMbuno ? tenAnirNaya mATe dhA2NA majabuta nahIM hovAnA kA2Ne ekarvyakta nirNaya ka2vAmAM gothA khAya che. jyAre bIjo jhaTapaTa nirNaya kare che. te rIte zrondriyAva2NIya karmanA kA2Ne kAna paNa sAMbhaLavAmAM gothAM khAI jato hovAthI zrutajJAnamAM paNa kamajo2I 2hevA pAme che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 je saMbhaLAya che, jenA vaDe saMbhaLAya che tene zrutajJAna kahevAya che. AmAM paNa Indriyo ane mana ja kAma kare che, pattha2nI gAya thI paNa sAcI gAyanuM jJAna thAya che, tevI rIte zabde jaDa hovA chatAM jeTalA pramANamAM dhAraNA zAno saMcaya karyo haze. teTaluM ja zrutajJAna thavA pAmaze. je manana zakatane AbhArI che. maMtijJAna nI zuddhatA zuddhata2tA ke zuddhatamatA upa2 zrutajJAnanI zuddhatA AMda rahela che. kahyuM che ke rmAtAzananA sadUbhAvamAM ja zrutajJAna thAya (maMtavaNA zrata na lahe koI prANI, zarmAtavaMtanI eha nizAnI') sArAMzake zrutajJAnane zuddha, pavitra, nispRha, nirmAthI ane mokSa phaLa prada banAvavAnI ryAdi bhAvanA hoya to matijJAna ne ja zuddha banAvavAnI TreniMga levI joIe, pauSTika AhAra vaDe zarI2 Indriyo puSTa thAya che. paNa matijJAna puSTa thatuM haze ke kema ? te vaidyo ke mahAvaidyo jANe ? tyAre matijJAnane zuddhatama banAvavA mATe nirvikArI jIvana nispRhabhAva, IndriyonuM mA2Na, kaSAyanuM tADana, viSayonuM damana, ane mohamAyAno tyAga ati jarUrI che. 14, pUrvadhArIone paNa ni:zaka thavA mATe AhAraka zarI2 thI kevaLajJAnI pAse javA mAM kAraNa maMtajJAna nI kaccAza sivAya bIjuM kayuM kAraNa ? avadhijJAna dravya, kSetra kALa ane bhAvanI maryAdAne laI, Indriyo ane mananI apekSA rAkhyA vinA ja AtmAvaDe ejJAna thAya te Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avadhAna che. avadhijJAnAvaraNIya karmano kSayopazama dravyathI, kSetrathI, kALathI ke bhAvathI jeTalA pramANamAM thayo haze. teTalI maryAdAnuM ja arvAdhijJAna thavA pAmaze, jema ke eka vyakatine A jJAna kAlabAdevInI maryAdA sudhInuM thayuM. to te bhAI potAnA sthAna thI kAlabAdevInI maryAdA sudhImAM rahelA tyAMnA makAno, bArIo, lAlabo, hAtha gADIo ke AvAgamana karanArA strI puruSone sArI rIte potAnI arvAdhijJAna nI zakita vaDe joI zakaze. koIne potAnA sthAna thI 2-3-4-5 makAno cudhI ke bajhAra sudhI. koine pAkistAna sudhI. koIne aDhIdvIpa pramANa manuSya loka sudhI. koIne devaloka ane na2ka loka sudhI jJAna thAya. ane teo te te sthaLomAM rahelA prANIo kevividha padArthona ArAmathI jaI zake che. A jJAnamAM caDatI paDatI thavAnA kAraNe koI samaye. arvAdhijJAnamAM ghaTADo ane koI ka samaye baMdhAro paNa thAya che ane koIka samaye pa2strInI jema hAtha tALI daI bhAgI paNa jAya che. manuSya ane tiryaMca yananA jIvone kSayopazamaibdha vaDe avadhijJAna thAya che, jyAre nA2ka ane devone te te gata (bhava)mAM paga mUkatAM ja avadhajJAna thAya che, kema ke janma dhAraNa karatAM ja pApa karmonA bhArI AtmAo naraka bhUmimAM utpanna thatAM ja potAnAvilaMgajJAna vaDe sAme dekhAto ke Avato bIja nA2ka (na2ka jIva) tene haDahaDato dumana jevo lAge che. jethI koIka bhavamAM potAnI sAthe bAMdhelA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 ke baMdhAyelA 52252nA vaijhera nA bhizApe tyAM 'sAme vALAne mA2, tenI AMkho hoDa charInA dhA ka2, tene saNasAmAM dabAvI mA2, TUkaDA thayelA tenA za2I2mAM mIThuM ma2cuM bharI nAkha.' Adi mA2kATamAM potAnuM AyuSya pUrNa ka2vAnuM kahe che. jo ke pApakarmanA udayathI samyagdaSTa AtmA paNa na2kargAtamAM janme che. arvAdhajJAnI hoya che. mATe jJAnathI bhavAMta2nA duSmanone jANe che paraMtu samyaktvanA prabhAvathI mArnAzaka pariNAma mithyASTi jevA bhayaMkara thatA nathI bIjA dvArA apAtA kaSTane samatAthI sahana kare che. jyAre puNya karmonA bhA2ne lai devargAta prAptadevo paNa arvAdhajJAna ke vibhaMgajJAna vaDe jei, je patie artha ane kAmanA bhogavaTA ka2vAnA hoya che. temAM paNa arvAdhajJAnanI AvazyakatA rahelI che. sAMAza ke: puNya ke pApa karmoM bAMdhyA pachI (adhyavasAya vizeSathI bAMdhelA karmamAM phe2phA2 thayo na hoya ke thavAnI zakyatA ja na hoya to) te te karmonA phaLane bhogavavA sarvathA anavArya che. manuSyataryaconuM arvAdhajJAna bdhipravika (guNaprayika) che ane deva, nA2konuM bhavapratyavikaka che. kSayopazama janya manuSya-tiryaconA A jJAnane AyA2Ama ane gayA2Ama ka2tAM vA2 lAgatI nathI. kemake jIvonA adhyavasAyo (riNAmo-lezyAo) eka samAna rahetA na hovAthI arvAdhajJAnamAM ghaTavadha ane chevaTe hAtha tAlI detA paNa vA2 lagADe temanathI A jJAna rmAta, Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrutajJAna karatAM apekSAe caDhIyAtuM che. rUpI dravya A jJAnano viSaya che. alokamAM paNa loka jevaDA asaMkhyAta khaMDo joI zake tevuM sAmarthya A jJAnanA kSayopazamamAM hoya che (alokamAM mAtra AkAzAsakAya dravya ja che ja arUpI che.) guNa pratyayaka arvAdhijJAnanA kSayopazamanA ta2ta - matAthI asaMkhya bheda thaI zake paraMtu mukhya cha bheda batAvelA che. mana: paryayajJAna AmAM paNa mana: paryAyAvaraNIya karmonA kSayopazamanI atyanta AvazyakatA rahelI che. aDhI dvIpamAM rahelA vyaMjJi jIvonA mAnasika bhAvone sArI rIte jANI zake che. AtmAnI ATalI badhI zuddhi, paMcamahAvrata grahaNa karI, mana-vacana ane kAyAnI A pramatAvasthA prApta karyA vinA thatI nathI. mATe ja A jJAnamAM bAhyA cA2nI zuddhi karatAM bhAvAcA2nI zuddhi hoya che, temanI pratyeka kriyAmAM jJAnAcA2 mukhya hoya che. mana-vacana ane kAyAnuM mauna temanuM jIvana hoya che, vaiSayaka, kASayaka ane vikathA bharyuM jIvana temanuM hotuM nathI. AhA2 zuddha, vacana zuddha ane satvazuddha ja apramAdI jIvananuM maulika kAraNa che; je bhAgyazALIo gurukuLavAzamAM sthi2 2hI brahmaniSTha 2he che. teo ja tIrthaMkaradevonA vAzadAra bane che. ane potAnA apramatta jIvanamAM A jJAna meLavI zakatA hoya che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 bAhAkrayAcA2 jema ke udhe mastaka 2hevuM. pANImAM gaLA sudhI ubhA rahevuM. paMcana tapa tapavuM ane digagaja viddhAna thaI lAkhonI saMkhyAmAM zlokonI 2canA ka2vI. athavA maMtrazakita vaDe AkAzamAMthI devadevIone nIce kaMtAravA A badhuM sAmyagrajJAnAcA2 ne zuddhatama kare tema nathI. tethI ja eMjJa(manayukata) jIvonA mAnasika pariNAmone sAkSAtkA2 ka2tuM mana:paryavajJAna teo meLavI zakatA nathI. mana-vacana-kAyAthI, krodha-mAna-mAyA lobhathI kRta-kAzita ane anumodanathI jIvahiMsAno tyAga karanArA, IrSyA, vaira, vyagyuM, DhaSa yukata ane badalo levAnI bhASAono tyAga ka2nA2, smaraNa-kIrtana kelI prekSaNa, guhya bhASaNa, saMkalpa adhyavasAya zatakrIDA Adi ATha prakAranA maithunano tyAga ka2nA2, bAhya ane Abhyanta2 parigraha pratye nirmamatva bhAva rAkhanAra muna ja mana:paryava jJAnano mAlika bane che. A jJAnanA RjurmAta ane vipulamati nAme be bhedamAMthI paheluM jJAna paNa vizvAsa karavA lAyaka nathI. jayAre vipulamaMta, kevaLajJAnanI prApti karAvyA pachI ja adaya thAya che. kevaLajJAna: A jJAnamAM karmono kSayopazama kAma nathI Avato paNa kSaya zakita ja kAma Ave che. AtmAnI ananta zaMkataone dabAvI denA2 jJAnAvaraNIya karma. darzanAvaraNIya karma, Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 antarAya karma ane mohanIyakarma nAme cA2 dhAtI kametA mULIyA sarvathA bALI nAkhyA pachI ja A jJAna prApta thAya tyAre kevaLajJAnI (sarvajJa) kahevAya che temAM paNa kevalajJAna sAthe tIrthaMkara nAmakarmano viziSTa puNyodaya je sarvottama AtmAone zarU thAya che teo arahaMta, devaladeva pa2mAtmA AdenAmothI prasiddha thAya che. jayAM zudo AtmAmAM bIjAone zApa ke AzIrvAda devAnA pariNAya hoya, nATaka, khela kUda, tamAzA ka2vAthI IcchA hoya, strIonA bhogavilAsomAM ane potAnA putro pratyenI mAyA hoya, trizUla, gadA, bANa kaTAra kamaMDaluM, japamALA Adi rAkhavAnA hoya, rUddhamALAke muMDamALA paheravAnI dhagaza hoya saMsA2nuM sarjana 2kSaNa ane mA2Na ka2vA mATe jUdA jUdA avatAro levAnuM bhAgyamAM lakhAyuM hoya. tyAM sudhI koI paNa jIvAtmA kevaLajJAna meLavAvAno adhikArI banato nathI. kuhADA thI jhADanI DALo kApavAvALA karatA jhADane mULamAMthI ukheDanArA ne vadhAre tAkAta parasevo ane zrama karavo paDe che, tevI rIte AtmAmAM paNa kSapakazreNInA pa2mavizuddhi adhyavasAyonI abhUtapUrva zaMkata prApta thAya tyAre te bhAgyazALI anAdi kALathI AtmAnA pradezo mAM potAnI majabuta sthitine sthApita ka2nA2A moharUpa karmarAjAnA mULIyA bALI nAkhe che. eTale ke sarvathA tenA mULIyA ne mULa mAMthI ukheDI nAkhe che. jayAre bIjA pAse zastra nathI bAvaThAmAM baLa nathI tevo mAnava jhADane mULamAMthI ukheDI Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zake tema nathI tevI rIte AtmAmAM paNa saMsA2nI, pa2vA2nI, bhogavilAzanI, khAvApIvAnI, rAMsA2ne ke zarIrane zaNagAravAnI thoDI paNa lAlasA haze. te karmo no kSaya kevI rIte karaze ? mATe ja kevaLa jJAna sarvazreSTha jJAna che. kevaLa, paripUrNa, samagra, asAdhAraNa, nirapekSa vizuddha, zarvabhAva jJAyaka, lokAloka viSayaka ane ananta paryAyAtmaka A badhA kevaLajJAnanA paryAyo che. tene spaSTa karI laIe. (1) kevaLajJAna thayA pachI tenI sAthe cAre kSAyo pardAmika jJAnonI jarUra nathI. (2) paripUrNa, jayAre utpanna thAya che tyAre ekI sAthe utpanna thAya che. (3) samagra - saMsA2bha2nA badhAya zeyone jANavAnI zakata vALuM che. (4) asAdhAraNa - AnI tulanAmAM bIjuM ekeya jJAna nathI: (5) nirapekSa - 2svayaM prakAzI hovAthI. tene bIjAnI madada pArvathA anAvazyaka che. (6) vizuddha karmonI sattA kSaya pAmelI hovAthI have pachI ekeya karma pa2mANe teno avarodhaka banavA pAmato nathI. (7) zArvabhAvajJAyaka -sUma ane sthULa padArthone jANavAnI zakata dharAvanArA che. (8) lokA lokaviSayaka - lokAkAza ane alokA kAzane Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 yathArtharUpe jANI zake che. (9) ananta paryAya - Dreya ananta hovAthI kevaLa jJAna nA paryAyo paNa ananta che. A badhA kAraNone laI 'svapa2 vyavasayajJAna pramANe "yathArtha jJAna pramANam' AMdaviSayaka samyagajJAna pramANanI koTimAM Ave che. ane smRti, pratyabhajJAna, tarka, anumAnAdi bIjAonA mAnelA pramANone jainazAsane matijJAnamAM sAmAviSTa karelA che. kema ke te badhAya padArtha-dravyanI sAthe IndriyonA IktakarSathI prApta thAya che. te kAraNe IkarSa jJAna apramANa che. Ama avyApta, ativyApta ane rAMzaya doSathI sarvathA uhita zamyajJAna ja pramANa che. sUtra-2 zrutajJAnane choDI bIjA cAre jJAnone uddeza, samudeza ane anujJA na hovAthI te vyavahArane yogya nathI. arthAt amukha2 che. jyAre zrutajJAnane uddeza, rAmuddeza ane anujJA hovAthI ja mukha2 che, eTale vyavahA2 mAM zrutajJAna ja kAme Ave che, kema ke zrutajJAna no AdhAra lIdhAvanA mati, avadha mana:paryAya ane kevaLajJAnanI pravRtti dekhAtI nathI. jema ke matijJAnathI game te vastunuM jJAna thayuM hoya, ke arvAdhajJAnAdithI bIjA padArthono nirNaya thaI gayo hoya, to paNa bIjAone rAmajAvavA mATe te jJAnone paNa zrata jJAnano Azrama lIdhA vinA bIje mArga nathI, kevaLajJAnI pa2mAmAtmA paNa potAnA mukha kamaLathI udbhUta bhASAne Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 bolyAvanA bIjAone zIrIte upadeza Apaze ? A kAraNe ja zrutajJAna mukha2 che. vAcAla che. jenA mAdhyamathI bIjAone samajAvI zakAya che. matijJAnanA kAraNe ja zrutajJAna thAya che, ane tenAthI jema jema cAretrapariNAmo vadhe che. tema tema chevaTe kevaLa jJAnanI bhUmikAnI paNa prApta thAya che. mATe zrutajJAna anekArtha , ati gaMbhIra ane atizaya sampana hovAthI gurudeva potAnA ziSyone zrutajJAnano upadeza kare che. tuM A sUtrane bhaNa A uddezo kahevAya che gokhalA sutrane AtmAmAM sthi2 ka2 te muddeza che ane AcUtra tuM pote sArI rIte dhArIne bIjAne paNa bhaNAvaje. te anujJA kahevAya che. A kAraNe ja A prastuta sUtramAM zrutajJAna nA anuyojanI ja carcA karAze. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 20 aMgabAhya ke aMgapraviSTa ! anAdi saMsAramAM pa2bhramaNa karatA amUka ja jIvone jayAre tevA prakAranI bhAvadayA thAya ke A saMsAranA jIvAtmAo svayaMkRta kamena bhogavatA herAna parezAna thaya che. to teno uddhAra karuM, temane mithyAtvanA ghozataghora andhakAramAMthI bahAra kADhIne zamyakatvanA prakAzamAM lAvuM. ajJAnasvarUpamRtyumAMthI samyagujJAnarUpI amara padanA mArge laI jAuM ItyAdI bhAvadayAnA kAraNeja potAnA AtmAmAM anapavartanIya puruSArtha zatano saMcaya ka2vA mATe utkRSTatamavizaMti sthAnaka padonI ArAdhanA karavA mATenI taiyArI kare che. ane potAnA roma romamAM, lohInA buMda buMdamAM pratyeka zvAsozvAsamAM, arahaMta paramAtmAnA 12 guNo ane siddhapa2mAtmAnA 31 guNo mArA jIvanamAM kayAre Ave arthAt huM pote ja 2haMta svarUpa banIne riddhizilA pa2 mArUM sthAna kayAre prApta ka2nA2 thAuM ? pravacanapada, AcAryapada, sthavi2pada, upAdhyAyapada ane zAhupada jevuM pavitratama jIvana mArUM kayAre bane ? jJAna, darzana vinaya cAritra ane bahAcaryapadanI eka niSThatAne huM zA mATe na meLavI zakuM ? gaNadhara ane viharamAna tIrthakone bhAvavandanAno uttama lAbha prApta karI dhanya kayAre banIza ? rAtta2 prakArano saMyama ane jJAna dhArAmAM huM azuddha zA mATe na banI zakuM ? ItyAdI 20, sthAnako Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 ne tapazcaryA sAthe ArzAyata karI lIdhA pachI te bhAgyazALI kevaLajJAnanI bhUmikAmAM praveza karI. trIjA bhave bhAvadayA pUrvaka rAjapATa, pa2vA2, kAyAnI mAyAno tyAga karI saMyama mArga para Ave che. kema ke:- zaMsA2nA koIpaNa saMsthAnanI sattA ane zrImaMtAI e baMne bhayaMkara tama AtmAnA rogo che. je zegI hoya te bIjAne nirogI na banAvI zake. mATeja tIrthaMkara paramAtmAonA AtmAo zarva tyAgapradhAna zarmAta gupta dharmane svIkAre che. AIdhata kare che ane ghAtakameno mUlocchedana karI kevaLajJAna prApta kare che; ane teja rAmaye tIrthaMkara nAmakarma no udaya thAya che. phaLasvarUpe sarvathA acala devendronA AzanakaMpe che. potAnA arvAdhajJAna thI jANI le che. ane karoDonI saMkhyAmAM devo, devIo sAthe AvI kevaLajJAnano mahotsava kare che. ane devavarmatta samavasaraNamAM birAjamAna thaI bhavya jIvonA kalyANArthe eTale ke avyAbAdha sukha mATe upadeza Ape che. je Arthika pUrNa hovAthI tripadI kahevAya che. (trayANAMpadAnAM samAhAzroti tripadI) tene laMbdha sampana gaNadhara bhagavaMto dvAdazAMgI (bAdazAnAmaMgAnAM samAhAeMti dvAdazAMgI) mAM vistAra pUrvaka zabdo thI gUMthI le che. te aMgapraviSTa kahevAya che. temanA ziSyo athavA caturdaza pUrvadhA2o te dvAdazAMgInA arthane anukULa je zAstronI 2canA kare che te aMgabAhya kahevAya che tenA kAlaka ane utkAlika rUpe be bheda che. temAM divA rzAtranA pahelI Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 ane chellI pau2vIe jenuM adhyayana thAya te uttarAdhyayanAda kAlikazruta ane kevaLa kALaveLAno tyAga karIne game tyAre jenuM adhyayana karAya te Avazyaka utkAlika sUtra kahevAya che. A badhAya sUtronA nAma pakRkhI sUtramAM tathA naMdIsUtra mAM Ave che. A prastuta sUtramAM utkAlikano anuyoga karAyo che. jemAM Avazyaka sUtrano paNa samAveza hovAthI teno anuyoga karavo mukhya udeza che. Avazyaka eTale zuM ? anantabhavonI ArAdhanAne, tathA anuSThAnone bagADI mAravAnI tAkAta dharAvanArA anantAnubaMdhI kaSAyone dabAvI denAra ke nAza karanAra bhAgyazALI kSApopazamaka ke kSAyaka rAkhyatvanA prakAzamAM AvI jAya che. tyAre karelA karAvelA ke anumodelA pApo temane pAparUpe khaTake che, tyAre pApothI malina banelA AtmAnI zuddhi mATe sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ke zrAvikAne baMne TAIma pratikramaNa karavAnuM pharajIyAta bane che. te kAraNe avazya karavAnuM hovAthI tene Avazyaka kahe che. (2) AtmAne cAre taraphathI vaya eTale sthira karAve te Avazyaka che. sArAMza ke:- anAdI kALathI AtmA, pudgalono rAhavAsI 2hyo hovAthI potAnA zamatAdi guNo tarapha beda2kA2 2hyo che, mATe durgaNothI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 parAdhIna banelA AtmAne svataMtra banAvavA mATe Avazyaka pratikramaNa karavAnuM che. sva eTale AtmA ane taMtra eTale adhIna AtmAne svAdhIna rahevuM tene svataMtra kahevAya che. (3) nikAcita, anikAcita karmono anta-nAza karAve tene Avazyaka kahe che. (4) Avazyaka zabda saMskRta che, teno prAkRtamAM AvAcaka zabda bane che. AmAM vadhAlU 2hevA arthamAM che. tethI AvRta guNavALA AtmAne cAre taraphathI guNIyala banAve tene Avazyaka kahe che. tenA cha aMgo che. sAmAyika, caturvizatistava, guruvandana, pratikramaNa, kAryotsarga ane pratyAkhyAna. jayAre bhavabhavAnta2nA karelA pApone dhovA ja che to sau prathama navA pApoM ne rokavA mATe niyamanI maryAdA karI sAmAyika levuM joIe 48 miniTa mATe paNa pharIthI AtmA pApa ta2pha javA na pAme te mATe jIbha, AMkha ane kAna ne mauna ApavAnuM jarUrI eTalA mATe che ke sUkSma ke sthULa daSTie AtraNe Indriyo pApakA2ka, pApavardhaka hovAthI tene baMdha karyA pachI, teTalA samaya mATe paNa huM koIno nathI, vyApAra rojagA2 ke kuTuMba pa2vA248miniTa ne mATe mArA nathI. Ama karavAthI AtmA jAgRta rahevA pAmaze. caturvizata sUtrathI ekaeka tIrthaMkara devanuM Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 nAmoccAraNa karI vandanA ka2vAthI ane pachI je gurudeve tIrthaMka2 52mAtmAnuM zAsana dekhADyuM che temane vandana ka2vAthI AtmAmAM vizeSa prakA2nI jAgRta Avaze. tyA2 pachI pAponI AlocanA, niMdA, garha rUpa pratikramaNathI ane mana, vacana, kAyAnI sthiratArUpa kAyotsarganI viziSTa prakriyAthI rthA karAze. ane pravyAkhyAna dvA2A ka2IthI pApo na karAya te pramANe nirNaya levAze. A pramANe prastuta Avazyaka sUtra aMga bAhya, ekazrutaskandhAtmaka ane chaadhyayanAtmaka che. anuyoganI vakRtavyatA sAthe nIce pramANe thoDo vicA2 ka2vo paDaze te A pramANe. (1) nAmasthApanArnAda anuyogano nikSepa karavo. (2) anuyoganA artha ne batAvanArA paryAyo kahevA jemake: anuyoga, niyoga, bhASA, vibhASA, vargArtika, A zabdo anuyoganA paryAyo hovAthI samAnArtha che. (3) anuyoganI niyukti kahevI jemake tIrthaMka2 52mAtmAonA udiSTasUtrane sarvAMze lAgu paDe tevA artha sAthe sUtrano saMbaMdha joDavo yardhApe sUtra laghu hoya che paNa teno artha moTo hoya che. chatAM 52mAtmAe nirdiSTa tatvonI padArthonI ke dravyonI sarkAcata ane satya artha sAthe ghaTanA karavI tene nikita kahe che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 (4) anuyogano vidhi kahevo, jema ke guruoe potAnA nUtanazaSyone prathama sUtrArtha kahevo. pachI niryukita pUrvaka artha kahevo ane pachI prazAMgAnusAra badho artha kahevo. (5) anuyoganI pravRti kahevI eTale ke tenuM prarvatana kayAM sArthaka banavA pAmaze ? guru aneziSya baMne pramAdI hoya tyAM anuyoganuM pravartana na thAya. paNa guru udhamI ane ziSya paNa udyamI hoya tyAM anuyoganuM pravartana barAbara thaze. jayAre guru udhamI ziSya pramAdI, athavA guru pramAdI ane ziSya udyamI hoya tyAM kathaMcita kadAcita anuyoganuM pravartana gharaDA thayelA hAthInI jema thaze. (6) sUtrono anuyoga ka2nA2 eTale ke sUtrone bhaNAvanAra AcArya, upAdhyAya ke sthavaramAM kayAM ane keTalA guNo hovA joIe tenI spaSTatA dazavaikAlika sUtranI niryukitanI gAthAothI jANavI. (7) anuyoga karavA mATenI parSadA paNa traNa prakAranI che. temAMthI durvidadhA nAmanI parSadA ayogya jANavI. kemake A parSadAmAM besanArAo ughaNazI, niMdaka avaLa caMDA, pUrvagraha ke daSTirAganA kALA cazamAM paherelA hovAthI pa2zrama bekAra che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 vikSepa zAno karavAno che ? prastuta sUtramAM Avazyaka, sUtra, 2Skandha, ane adhyayana A cAreno nikSepa karAze AmAM paNa buddhino vikAsa je pramANe thayo hoya te pramANe nAma-sthApanA, dravya, kSetra, kAla, bhava ane bhAva A pramANe sAtenikSepono prayoga karavo, chatAM paNa kadAca sAte nikSepA sudhI na pahoMcAya to paNa nAma-sthApanA dravya ane bhAva A cAreno upayoga karavo atyAvazyaka che. kema ke:- saMsA2no koI paNa padArtha tevo nathI jemAM A cAre nikSepo lAgu paDatA na hoya. cAhe tIrthaMkara zabda hoya, dharma hoya, guru hoya ke bIjo game te zabda hoya cAranikSepe tene nikSapta karavAnuM 2heze. zabda yada sArthaka haze to cA2 nikSeponI pravRtti cokakA thavAnI che. jema ke tIrthaMkara zabda sArthaka che. tethI nAma tIrthaMkara, sthApanA tIrthaMkara, dravya tIrthaMkara ane bhAva tIrthaMkara. tevI rIte nAmaguru, sthApanAguru, dravyaguru ane bhAvaguru kAgaLamAM kASThamAM ke pASANamAM guno AkAra hoya to te sthApanA guru saune mAnya che. tema pASANamAM pittalamAM ke kAgaLamAM zamaca8 22 AdethI zAstromAM varNita AkAravALI tIrthaMkara paramAtmAnI mUrti paNa sthApanA tIrthakara kahevAya che ane deva, dAnava tathA buddhizALI zakhyatva dhArIothI pUjaya che. kAzImAM janmela joDAAivanA2 camAra paNa guru zabdathI Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbodhAya che. mATe te nAmaguru che. nAma adhyAtma, sthApanA adhyAtma, vyaadhyAtma ane bhAva adhyAtma, nAma sevaka, sthApanA sevaka, dravya sevaka, bhAva sevaka Ama pratyeka zabdomAM cAnakSepa lagADavA ja joIe. nikSepAnI AvazayakatA zA mATe ? bolavAvALo sAdhaka potAnA zabda no Azaya bIjAone samajAvavA mAMge che ane bIjo samajI jAya che. tyAre bolavAvALo pratyekamAnava potAno bhASAvyavahAra vizada ane udAra banAve to koIne paNa vAMdho Avato nathI. jema ke dharma zabda ApaNe bolIe chIe paNa bolavAvALAne ke samajavA vALAne, jayAre dharma zabdano marmaka artha samajAto nathI tyAre ja pakSApakSI, vAgayuddha ane chevaTe ThaMDADaMDI yuddha bhAgya mAM rahe che. samajI levAnuM che ke: devadurlabha manuSyAvatA2, game tevI zraddheya pUjaya ke AdaraNIya vastu mATe paNa vairajhera ke dharmanA nAme kaleza vadhA2vAnI caukakasa manAI pharamAve che. pa2stu AvuM bane che zA mATe ? javAba eka ja che bolavAvALAne tathA sAMbhaLavALAne potAne ja uccArAtA zabda pratye sAcI samaja hotI nathI ane tenA pariNAme banne zabdanA khoTA arthamAM taNAIne vAgayumAM phasAI jAya che. ane devadurlabha mAnava jIvanane koDInI Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 kiMmatamAM samApta kare che. AvA prakAranA badhAya kalezone samApta karAvavA mATe bhAvadayAthI paripUrNa a2haMta paramAtmAono temaja temanA mArge cAlanArA munirAje no vANavyavahA2 syAdvAdamaya, nayamaya pramANamaya ane nikSepAmaya ja hoya che. khUba uDANathI samajI levAnuM che ke saMsA2mAM pracalita zabdavyavahA2ne jo tamArA mAnyarAdhAnta sAthe saMbaMdhita karI na zakayA to tamArA bhASA vyavahAramAMthI ke dharmanI mAnyatA mAMthI tame pote paNa kayAreya dhArmika (tharnararatighArmiza:) banI zakavAnA nathI. grAmya ke naga2 zaheramAM sAkSara ke nirakSara kayA Azaye bhASAvyavahA2 kare che te badhAyane ApaNe je samajavA jeTalI buddhino upayoga karI na zakIe to pa2NAme ApaNA AtmAne geramArge javA sivAya bIjo mArga 2hevAno nathI ane Ama thayuM to ApaNo badho dharmavyavahAra vAMjhIyo 2hevA pAmaze. satya vastuno apalApa karavA vALI ane asatya padArthane, bIjA bhoLAbhadrika mANasanA magajamAM ThasAvI devAnI bhASAne, jaina zAzananI daSTie bhASA mata kahI zakAya tema nathI. mATe ja mRSAbhASAno tathA 2AtyamRSA bhASAno vyavahA2 karI dharmanA sAcA arthane dUSita dUrgama ka2vo ThIka nathI. jayAre atyA ane asatyA mRSA, bhASAne Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 jaina zAzane bhASA saMmatimAM gaNAvI che. kema ke asatyA mRSA bhASAne bolavA vALAnA manamAM koI jAtano ke koInA pratye paNa vyaMgya nathI, pApa nathI, IrSyA nathI, chaLa nathI, kevaLa loka vyavahAramAM je bhASAvyavahAra thAya che te pramANe ja te tevI bhASA bole che mATe te bhASA sarvathA ahiMsaka ane prAmANika hovAthI bhASA eNmatinI chApa tenA para lAgI jAya che mATe loka vyavahAramAM bolAtI bhASA asatya nathI. nikSepa zabdanA mArmika 2hasya sudhI pahoMcavAmAM caMda nikSepano prayoga karavAnI AvaData na keLavI zakayA to te jJAna ajJAna ja kahevAze, kema ke jenAthI ISTa siddhi na thAya tevA bhASA vyavahArathI arthonI saMgata na thatAM ge2 samaja utpanna thaze ane bhadraka, bhoLA, apaThata mAnavone dharmanA nAme pApanA mArge jatAM vAra na lAge, ane tema thayuM to dharmanA copaDAo paDatone mATe bhAra rUpe ja 2hevA pAmaze. udAharaNa rUpe vyavahAramAM badhAya bole che ke bAvana kavanAzi bhava eTale saMsArano nAza ka2vAvALI bhAvanA che. have te bhAvanA zabdane cAre taraphathI jUdA jUdA abhiprAyo dvArA spaSTa karavAmAM na Ave to sau koInA manamAM zaMkA utpanna thaze ane bhAvanAno bIjo artha paNa svIkArI leze. kema ke viSaya bhAvanA, mAyA Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA, lobha bhAvanA, hiMsakabhAvanA AdimAM paNa bhAvanA zabdano prayoga thayo che. pa2tu AvI bhAvanAthI bhavano nAza thaze ? ke pAMsA2ne kalezamaya banAvAze ? ane Ama thayuM to paDatAIno artha zo ? mATe ja sarvajJa, tIrthaMkara, ajara, amara, arahaMta paramAtmAoe satya-arthanA UMDANamAM utarI potAnI ISTa siMi mATe nikSepanI paddhati svIkArIne jagatanA jIvo upa2 anahada upakA2 ja karyo che. vidhinI AvazyakatA saMsA2nA vyavahA2saMcAlana mATe paNa vidhividhAnanI AvazyakatA nakArI zakAtI nathI. dravyopArjana, dravya2kSaNa, tathA kAmapAzanA uparAnta, cauryakarma, nATayakarma, nRtyakarma Adi mATe vidhavidhAnanA sUtro pustako, Aje paNa upalabdha che. to pachI jenAthI zamyagajJAna prApta karavAnuM che, Atmonnati sAdhavAnI che ane tema karI AtmakalyANanI tIvracchA che, to pachI adhyAtmajJAna meLavavA mATe ane te jJAnane AtmasAt karI levA mATe vidhi-vidhAnanI AvazyakatA zA mATe nahIM ? sArAMza ke adhyAtmavAdanI prApti mATe paNa pratyeka kriyA upayogapUrvaka, zAvadhAnIpUrvaka ane jJAnapUrvaka ka2vAmAM Avaze to nUtana pAponA dvA2 baMdha thaze ane Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 jUnA pApo nirjarata thavAmAM vA2 ka2ze nahIM. jJAnadAtA gurU hoya ane jemanI pAsethI jJAna levAnuM hoya temano vinaya ka2vo, bahumAnapUrvaka vinaya ka2vo, Ada2 ka2vo, temanI sAme vivekathI besavuM Adi vyavahAone vidhividhAno kahevAya che. dIkSAnI vidhi samaye jema, 21 khamAsamaNa ane traNa kAryotsarga ka2vAnA hoya che. tevI rIte yogohana ka2tAM ke yoga kriyA ka2tAM paNa gurUno vinaya sAcavavo ane natamastake temanI pAse zabda, artha ane taddabhayanI dhA2NA ka2vI jarUrI che. anuyoga eTale jainAgamomAM praveza ka2vA mATenuM dvA2 temAM praveza karIne eka ja zabdane jUdI jUdI paddhatie jANavAno ane jANyA pachI teno satyArtha meLavavo te mATe A sUtranI AvazyakatA che. kema ke jainAgamo, tathA tenI niryuktaonI racanA pati ja nAma, sthApanA, dravya ane bhAva rU5 cA2 nikSepAtmaka che. AnAthI TUMkA sUtrono yathArtha jANavAnI sa2LatA rahe che. jenAthI ziSyanA tijJAnano vikAsa tema ja kalpanA rzAtano paNa vikAsa sulabhatama bane che. Avazyakano nikSepa se kiM taM AvassayaM ? AvassayaM cauvvihaM paNNattaM taM jahA nAmAvassayaM, ThavaNAvassayaM, dravvAvassayaM bhAvAvassayaM (-sUtra 8) Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 jaina zAsana rUpI vRkSanuM mULa ja Avazyaka sUtra che kema ke:- sAMbhaLIne, vAcIne ke saMto pAse besIne zrutajJAna game teTaluM dhArI lIdhuM haze, dharmAntakAryAda tathA AtmAnA dravya, guNa, paryAyone sA2I 2Ite jANI lIdhA haze, tarthApe samyarcAtranI ArAdhanA vinA koi kALe paNa sAdhakaAtmonjata nA mArge eka iMca paNa AgaLa vadhI zake tema nathI. Avazyaka sUtra ja samyak cAritra rUpe che. temAM sArNAyaka nAmanuM prathama adhyayana Avazyaka, 48 iinaTa ke jIvana nA chellA zvAsa sudhI navA pApoM ne rokI rAkhe che. caturviti stavana tathA guruvaMdana dvArA AtmAmAM abhUtapUrva puruSArtha baLa pragaTa thAya che, pratikramaNa ane kAryotsarga pAponI AlocanA dvArA jUnA pApone khaMkherI nakhAve che. jayAre pratyAkhyAna AtmAne pharIthI pAponA mArge jatA aTakAve che. A kA2Ne ja Avazyaka, prati kramaNa, prAMtalekhanA Adi kriyAo jaina zAsananuM mULa che. mATe ja anuyoga sUtramAM sau prathama Avazyaka zabdano anuyoga vicA2Ayo che, je nAmAvazyaka, sthApanAvazyaka, vyAvazyaka ane bhAvAvazyaka rUpe cAra prakAre che. nAmAnikSepanuM lakSaNa anyArthe sthitamarthanirapekSaM, paryAyAnabhidheya vastuno' Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 bhidhAnam, paryAyAnabhidheyatve sati anyArthe anvarthe vA sthitaM sat tadartha nirapekSa sApekSAnyantararUpaM vastuno'bhidhAnaM svecchAnurupa vastuno'bhidhAnaM vA nAmnolakSaNam | (AhaMtadarzana dIpikA peja. 147) mULa zabdanA arthathI anya arthamAM rahevuM. mULa arthathI nirapekSa, paryAyohita, vastunuM nAma te nAmanikSepA no artha che. jema ke:- koInuM nAma Ijamala rAkhavAmAM AvyuM che. te devendra IndrathI bhinna arthamAM raheluM che, Indra mahArAjanA vaibhavathI nirapekSa che. arthAta devonA Indra mahArAjanA aizvaryAda guNothI rahita che. ane Indra mahArAjanA je amarapati zIpata, surendra, purabda2 ane zatamakha Adi paryAyothI, ApaNA IndramalajIne kaMIpaNa levA devA che ja nahIM eTale Indramalane devalokanA Indra mahArAjanA ja bIjA nAmo che tenI sAthe IndramalajIne kaMI paNa snAna sUtaka nathI kevaLa dehasaMbaMdhI dharmano IndranAmamAM upayoga karAyo che. mATe asalI Ija nahIM paNa IndranA sAMketika zabdathI bolAvAya che. sumiyAne sthitamanyArthe tadartha nirapekSam paryAyAnabhiyaMca nAma yAdacchikaM ratathI Ano bhAva paNa upa2 pramANe ja che. Indra zabdamAM vaNaja samAna che. gopAladA2kamAM kevaLa Indrano AkSepaNa ja che. paNa IndranA paaizvaryAda rUpathI gopAlagha2ka hita che. 2svecchAe vyutpatizUnya DiblyuDavatthaAdi zabdomAM paNa nAmanakSepa jANavo. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 nAmavikSepanI sArthakatA amuka vyakitanuM nAma jayAre mahAvI2, rAma, kRSNa, rAjImatI, sItA, ke candana bALA Adi rAkhavAmAM Ave che, paNa teomAM mahAvIra svAmI Adino ekeya guNa, zarI2nI AkRti, temaja temanA tapo guNAdi tamAtra paNa na hoya, tyAre temanuM nAma mahAvIzada rAkhavAthI kayo phAyado ? AvI sthitimAM nAma nikSepAnI AvazyakatA kyA 2hI ? javAbamAM jANavAnuM ke, te vyakatamAM guNono zarvathA bhAva hovo joIe, te nArmAnakSepAnuM phaLitArtha nathI. kema ke saMsA2nA vyavahAramAM je ApaNI AMkhe joI rahyA chIe. temAM paNa janmelA pratyeka vyakitanuM nAma rAkhavAnI prathA anAdikALathI che, te vinA saMsArano vyavahAra paNa cAlI zake tema nathI. mATe nAmakaraNa jema mAnavo ne mATe jarUrI che tema bha2vADa komamAM paNa potAnA cA2 pagA gAya bheMsonuM nAma, gomatI sarasvatI Adi rAkhe che are ! jaDa gaNAtA parvato tathA nadIono paNa gaMgA - yamunA sarasvatI Adi nAmo kayAM nathI ? A badho nAma nikSepAnoja kuLatArtha che. vyavahAramAM bhoLA-bhadrika mAnavonA bhASAvyavahA2ne paNa jaina zAzane mAnya rAkhyuM che, yadyapi te bhASAmAM paMDitAI camakatI nathI, tarko nathI, temaja sAhityika alaMko paNa Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 nathI. to paNa temanI satyatAmAM kyAMya vAMdho Avato nathI. caturvizati stavanamAM RSabhadeva paramAtmAthI laIne mahAvIra svAmI sudhInA 24, tIrthakaronA kevaLa nAmoja che. chatAM te paramAtmAnuM nAmoccAraNa karatAM paNa bhavitavyatAno paripAka thayelA bhAvukone zuM Ananda nathI Avato ? vardhamAna kumA2 ke pArzvakumA2 hajI to bAluDA che ane tIrthaMkaronA guNothI rahita che to parNAtrizalAmAtAne ke vAmAmAtAne ghaDI ghaDI, paLepaLa rome romamAM mAze vardhamAna, mAze pArzvakumAra Adi nAmo laI laIne paNa te mAtAjIone Anandano pAra raheto nathI. yazodAmAtA ke kauzalyAjIne hara ghaDIe kRSNa ane rAmanI smRti thatAM ja te mAtAone paNa Ananda Avato ja hato. ItyAdI prasaMgo sau ne mATe anubhavagamya che. nAmAvayaka: 'se ki taM nAmAvassayaM ? jassa NaM jIvassa vA ajIvassa, vA jIvANavA ajIvANa vA tadubhayANaMvA tadubhayassavA Avassa tti nAmaM ga setaM nAmAvasa (sU. 9) uMDANamAM utarIne ane utArIne praznano javAba ApatA sUtrakA2 pharamAve che ke eka jIvanuM ke ajIvanuM, ghaNA jIvonuM ke ajIvonuM athavA eka jIva ajIvanuM, ghaNA Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 jIvo ajIvonuM Avazyaka, te nAmAvazyaka che. A kevaLa nAmamAtrathI ja Avazyaka che. jIvanuM nAma Avazyaka zI rIte saMbhavita banI zake che ? javAbamAM kahevAyuM ke je rIte lokamAM koIpitA potAnA putranuM nAmasiMhadatta ke devadatta rAkhe che, te saMtAnomAMrisaMhanA ke devanA lakSaNo muddala hotA nathI to paNa nAma te pramANe rAkhe ja che. ane pratyeka jIvo tene siMhadatta ke devadattanA nAme saMbodhe che, tevI rIte potAnA svAbhiprAyanA vaze potAnA putranuM nAma Avazyaka rAkhI zake che. jema svapnamAM potAnA paDakheNI nIkaLelA zArpanA abhiprAya azvasena rAjA potAnA putranuM nAma pArzvakumAra rAkhe che. AvI rIte kadAca koI garbhavatI strI sAmayakamAM beThI hoya ane suvAvaDa thaI jAya to A saMkete paNa potAnA putranuM nAma Avazyaka rAkhe temAM kayo vAMdho ? ajIvanuM nAma Avazyaka kaI rIte ? javAbamAM kahevAyuM ke Avazyaka ane AvAzaka zabdhanI ekArtha tA pahelA kahevAI gaI che. mATe UMco, zuSka acitta ane ghaNA keTaze thI AkIrNa vRkSa athavA tenA jevuM bIjuM kaMI paNa hoya tene joIne janasamudAya kahe che ke A to sapanuM ghara che. yadyapi A vRkSanA kaTa2mAM ekalo sarpa ja 2heto nathI paNa kIDio, uda2DA, khIsakolI, kabUtara, kAgaDAnA mALA Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 paNa che. chatA loko sarpanuM ghara kahe che. AvA prakAranI vyavahAranI bhASAmAM tarkakarkaza buddhivALo mahApaMDita darzanazAstranI bhASA lagADIne lokavyahA2ne bagADavA mAMge to tevA paMDita rAjanI makarI ja thavAnI che. jayAre bhAvadayAnA mAlika mahAvIra svAmIe lokanI nADa ne barAbara oLakhI lIdhA pachI IrSA adekhAI rauSa, zaitAnI ke garviSTha bhASAne choDI lokomAM bolAtI bhASAne asatyAmRSAmAM samAviSTa karI te mAnya karI che, kIDAmakoDA Adi karatA zArparAja krUra che baLIo che mATe ba. "jabarAI kA peDA nyArA mata koI mAno rISa'T sarva devatA zIsa pUjAve liMga pUjAve Iza || A kAraNe ja sarpa sau koInI nAbhe caDI gayo haze ? yadApi te vRkSa ananta pugala paramANuMothI nirmita che. tathApi ekAda zAkhAne Azraya karI beThelA sarpanuM lakSa karI. A vRkSa sarpanuM ghara che. A rIte ajIvane laI AvAzaka (Avazyaka) kahevAya che. jayAM kuMbhAra vaDe IMTo pakAvAya che tyAM anamUSaka jIvo aMgUrjI che. mATe nibhADAne agnamUSikonuM AvAsaka kahevAya che. ajIvonuM paNa, jema ke, A mALo pakSIono AvAza che, pakSI to be cAra ja hoya che paNa ghaNA tRNAda ajIva padArthathI Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 mALo baMdhAya che. tethI A mALo ghaNA ajIvono Azraya have tadubhaya AvAcaka saMjJA A rIte banaze. jema jayAM vAvaDI hoya, azoka vATikA hoya. Ada thI zobhita mahela Adine joI kahI zakAya che ke A rAjAjIno AvArAka che. saudharmAda vimAna, devono AvAcaka kahevAya che. bahu vacana ne laI AvAzaka A rIte banaze jema AkhuM e gAma rAjAno AvAzaka che. saudharma kalpa IndrAdino AvAzaka che. A pramANe jIva ajIva AdinI AvArAka saMjJA samajI levAnI. 2) sthApanA nikSepa ziSyanA praznano javAba ApatAM sUtrakAre kahyuM ke Indra, mahAvI2, guru, pArzvanAtha prabhu AMdano abhiprAya rAkhIne, temane amuka kASTha, pASANa, koDI, zaMkha AdimAM, AkAra ke anAkA2mAM 2sthApAya te sthApanA nikSepa kahevAya che. jema ke pAlItANA, sametazikha2, aSTApadAdatIrthonA kApaDa upa2 ke pASANa upa2nA paze paNa sthApanA che. guru Adi ke potAnA phoTAo sArI phremamAM maMDAvIne rAkhIe ke 2khAvIe te gurudanI sthApanA che. na2ka bhUmimAM upajatA kone tathA paramAdhAmIo dvArA apAtA kaSTone Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 kAgaLa upara citrAmaNamAM rAkhIe ke 2khAvIe te nAkanI sthApanA che. pUrvadazA tarapha mukha rAkhIne sImanvara svAmInuM bolAtuM 2stavana te sthApanA nikSepane AbhArI che. sAmAyikAda AvazyakakriyAne karato zrAvaka ke zrAvikA potAnA Atmaka dhyAnanA avalaMbana mATe amuka padArthamAM gurunI sthApanA kare te paNa sthApanA che, chevaTe 2-ha2NanI dazIo pa2 ke zrAvaka muhapati pa2 mastaka aDADIne ahokAya sUtra vaDe guruvandana kare che. te samaye oghAnI dazIomAM ane muhapatimAM guruca2NanI sthApanA karAtI hoya che. AvazyakakriyA ane tene ka2nA2 sAdhaka baMnemAM abhedopacA2 hovAthI te Avazyaka sthApanA kahevAya che. sthApanA nikSepaNuM lakSaNa tadarthaviyuktatve sati tadabhiprAyeNa tatsaddazaM yallepyAdi karmarUpaM, tatsthApanAyA lakSaNam. yat sadbhUtArtha zUnyaM sat tabuddhayA tAddazAkAraNa nirAkAreNa vADanya sminnAropakAraNaM tadvA (Arkata darzana dIpikA pejha 148) arthAt :- Indra, mahAvI2 guru ke Avazyaka zabdanA arthathI rahita, pa2tu te IndrAdi mULa vastunA abhiprAyathI Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenA jevuM citra, paTTa, pASANa ke lepyAdi karma te sthApanA che. athavA vAstavika arthathI zUnca, temaja tabuddhithI tenA jevA AkAra rUpe pratimA Ada, anAkA2rUpe koDI-zaMkha Adi anya padArthamAM te praIndrAdino Aropa ka2vo te sthApanA che, sArAMza ke koI vastumAM IndranI sthApanA karAya te sthApanA Indra che. A pArzvanAtha che, mahAvIra che, gautama svAmI che. A mArA parama zraddheya gurudeva che, A paTTamAM siddhAcaLAdi tIrtho che. yadyapi AsthApanA Indra ke mahAvIra svAmI Adi zabdanA arthathI hita che. to paNa IndrAdinA abhiprAya, Azaya bhAvanA Adine laIne temanA jevuM citra ke mUrti banAvavI te sthApanA che. zAkA2 sthApanAmAM Ino ke tIrthaMkara pa2mAtmAono AkA2, varNana, atizayo raMga, samacaturagna saMsthAna AdinuM je varNana sUtromAM che te pramANeja mUrti banAvAya che, Indra AdinA hAthamAM je vaja Adi zastro che. te mUrtimAM paNa hoya che. gurumahArAjanA hAthamAM je prakAranI muhapati che tenI mUrti paNa tevA prakAre banAvAya che. te sAkAra sthApanA che. jyAre anAkAra sthApanAmAM AkAra hotA nathI ane Ama joIe to game te pattha2 pa2 siMdura va2kha ke mArIpanA lagAvIe temA paNa AkA2 kayAM hoya che ? chatAM paNa tyAM amuka deva che, gaNapata che, hanumAna che, kULa devatA che, gotradevI che, tevI bhAvanA paNa te patthara Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 pa2 kyAM nathI rAkhatAM ? AmAM spaSTa rUpe sthApanA nikSepano ja prabhAva che. AmAM paNa naMdIzvara Adi dvIpo maMdize temaja mUrtio zAzvatI che, yAvankathaka che jayAre koDi AdidamAM sthApanA alpakalaka che. sthApanA nikSepanI phaLazruti sthApanA thavAnA keTalAka sthAnone sUtrakAra havAme che. 1) lAkaDA pa2 koInI paNa AkRti banAvavI. 2) vastra pa2 mayUra, kabUta2 Ada nA citro banAvavA. 3) DhIMgalA DhIMbhalI o banAvavI. 4) pIMchIthI pustaka pAnAo citaravA. 5) bhInI mATImAMthI koI AkAravazeSa banAvavo. 6) tAMbA-pittala kathIra AdadhAlUomAMthI Icchata AkAra banAvavA. 7) pAzA- koDIne mAdhyama banAvI temAM koInI sthApanAnI kalpanA karavI. 8) AvazyakakriyA ka2nA2 zrAvaka eka hoya athavA vadhAre hoya teo bhegAmaLIne ke jUdA jUgha pustaka AdimAM - gurunI sthApanA kare che. te sthApanA Athika kahevAze. A che Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xa tIrthakara sthApanA jayAre padArtha mAtramAM nAma-2sthApanA-dravya ane bhAva nA cAre nikSepAo barAbara lAgu paDI zakatA hoya. to pachI tIrthaMkara pa2mAtmAnI paNa sthApanA zA mATe nahI ? yadyapi bharatakSetramAM atyAre ekeya tIrthaMkara paramAtmA nathI. to paNa sAdhaka mAtra potAnA Atmaka adhyavasAyamAM tIrthaMka2 pa2mAtmAnI kalpanA karI, mUrtimAM temanI sthApanA karI zakavAne mATe pUrNa adhikArI che. jema ke :- potAnA upakArI mAtApitA atyAre vidhamAna hoya. paNa kyAreya sAdhakane jayAre potAnA jIvananA mahAupakArI mAtApitAnI smRti thaI Ave, tyAre temanI tasvI2 banAvIne ke banAvarAvIne temAM potAnA mAtApitAnI kalpanA karAya che ane temanA caraNe puSpa, dhUpa, dIpa, lApasI, peMDA Adi mUkIne temanI bhakita karyAno saMtoSa mAne che. AvA prakArano saMtoSa, chalanA nathI, ajJAna nathI, athavA mithyAtvano prakAra paNa nathI. pa2ju mAtApitAnA phoTAnA mAdhyamathI temanI AMta RtyasvarUpa che. haiyAnA bhAva na kalpI zakAya tevA hovAthI, upakArIno upakAra jayAre smRtimAM Ave tyAre bhakata zAbhara te bhAgyazALI zakaya prayatna karIne AtmasaMtoSa mAne che. tevI ja rIte apAra saMsA2mAM 2khaDapaTTI karatAM A jIvane paNa koIka samaye tIrthakara paramAtmaono upakAra smRtimAM Ave che, tyAre zuddha bhAve Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 zamyagubhAve upakArI paramAtmAnI pUjA karavA tenuM mana lalacAyAvinA 2hevAnuM nathI. bhale te paramAtmAo atyAre zarIrathI vidyamAna nathI, to paNa zAstromAM temanuM zarIra, pramANa, saMsthAna AMdanuM varNana vistArathI AlekhAyeluM che ja, te zAstro ne jayAre vAMcIe sAMbhaLIe ane nididhyAsana karIe tyAre romAMcano camatkAra sarjAI javAno anubhava sau koIne eka samAna che, tevI sthitimAM te koInI paNa salAha mAnavA taiyAra thAya tema nathI. ane pa2mAtmAnI mUrti AgaLa dIpa dhUpa mUkaze. ane aSTa be pa2mAtmAnI pUjA karaze. tema karI AtmAnI prasannatA, mananI khuzI, Adino anubhava karI jIvanane dhanya banAvaze. te samaye te sAdhaka mUrtine patthara nathI mAnato paNa tenA rome romamAM tIrthaMkara paramAtmAnuM sAkSAt darzana thAya che. je hRdayaMgama che. satyasvarUpe che, te mUrti cAhe ArasapAna pattha2 vizeSanI banelI hoya. hIza, nIlama, sphaTika ke suvarNanI hoya athavA anya padArthanI paNa hoya. satItva dharmadhucya damayaMtI e mATI dravyamAMthI zAntanAtha paramAtmAnI mUrti banAvIne, vanavAsa da2myAna bAra varSa sudhI tenI puSpa, dhUpa, dIpa AdithI pUjA karIne AtmAno abhUtapUrva Ananda meLavyo che. pAMca pAMDavonI bhAryA, zatIdharma paripUrNa drapadIjI paNa arahaMta paramAtmAnI Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 mUrtine sAkSAt paramAtmA samajI dIpa, dhUpa Adi uttamottama dravyothI trikALapUjA karatI hatI, je Agamagamya che. chevaTe tIrthaMkara pa2mAtmAnA phoTA athavA ArTIsTo pAsethI nAvelA phoTAo ne Aje paNa ghaNA munirAjo ane sAdhvIjI ma. potAnA pustakomAM rAkhe ja che ane niyata samaye darzana kare che. - ItyAdI kAraNone laI tIrthaMkara paramAtmAnI gerahAjarImAM paNa temanI mUrtio, ApaNA jevA ThaMDAavasarpiNI chadmasthone mATe zata-pratizata AlaMbana rUpe banIne, vikArone, malina bhAvone sApha karAvI sAtvikatA (rAmyagdarzana) lAvanArI banavA pAme che. bezaka ! paMcamahAvratadhArI sAdhuone ke sAdhvIjIone te mUrtinI dravyapUjA karavAnI hotI nathI ane Aje paNa munirAMsthA dravya pUjA karatI paNa nathI temanA mATe kevaLa bhAvapUjA, jemAM tIrthakonA guNonuM varNana, temanA atizayonuM varNana hoya che. ane chevaTe namuntharNa zUmathI tIrthaMkara paramAtmAone bhAvavandana karIne abhUtapUrva hadayAdane meLave che. A pramANe munisaMsthA bhAvapUjA kare che. jayAre gRhasthamAtra dharmapatnI, putra parivAra, vyApAra rojagAra, levaDadevaDa, korTa kacerInI mAyA jAlamAM Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 45 pUrepUrI zekAyelo hovAthI chakAya nA phUTAmAM Dubelo che. potAnA ghara vaparAza mATe pANI, ane, vanaspati, dIpa dhUpa puSpa, puSpamALA Adino upayoga karanAro ja che, ane game teTalI svarga, narakanI vAto samajAvavA chatAM te saMsA2nA mAyA prapaMcamAMthI bahAra Ave tema nathI, to pachI gharamAM vaparAtA dravyomAMthI tIrthakaronI dravya pUjA ka2nA2 gRhasthane mATe koIpaNa 45 ke 32 AgamomAM paNa niSedha zA mATe hoI zake ? matalaba ke jainAgamomAM pUjA pAThano niSedha hoI zake ja nahIM. taduparAMta tIrthakaro ja gRhasthadharma ane sAdhudharmarUpe dharmanA be prakA2 pha2mAve ja che, tyAre jainadharmanA anuyAyI gRhasthone chakAya nA kuTAmAM ja rahevA devA karatAM jevI rIte tenuM mana rAjI 2he te pramANe sArA kAryo karavA devAmAM munasaMsthAne kaMI hAni thaI javAnI hatI ? | sAmAyika pratikramaNa to bahuja ucI kakSAnI vAta che. te sau koIne bhAgyamAM nathI hotI, ane sAmAyika to 48, miniTa ja che pachInA23 kalAkane 12 miniTa saMsA2nA kALAghoLA vyApa2mAM jIndagI pUrI karavAnI che. to pachI temane mUrtipUjA thI rokavAno koI artha nathI. Aje paNa jaina samAjanuM koI paNa zahera ke gAma nAnA, moya jaina derAsara vinAno nathI ane te derAzaze ApaNA pUrvajoe baMdhAvyA che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 e to mAnyA vinA rahevAze nahIM ke te dezazazene zakhyadarzana rASpana bhAgyazALIoe baMdhAvyA che. AvI sthitimAM temane mithyAtvI samajayAnI ke dravyapUjA karanArA gRhasthonemithyAtvI, hizaka samajavAnI utAvaLa ka2vAnI jarUra nathI. mUrtipUjA nA vairI dayAnanda zarasvatInA bhakato paNa temanA phoyenuM bahumAna karI mALAAdithI satkAre che. musalamAno ke IsAIo paNa potAnI majIda ke carcamAM paNa amuka AkAza vizeSanI sthApanA kare che. ane tenA pratye atUTa zradhdhA rAkhIne, dIpa dhUpa sAthe mastaka namAvIne zraddhApuSpa kayAM nathI caDhAvatAM? chevaTe mAthA upara no heTa (Topo) utArIne paNa te pUjaya sthAnonI adaba to sAcaveja che. smaraNa, darzana ane sparzana rUpe bhakta traNa prakAre che. jema ke eka pitAno putra, game te kAraNe ghara choDI bhAgI jAya che. 15-20 varSa sudhI ThAma-ThekANuM paNa bApa(pitA) meLavI zakyo na hoya. tyAre paNa potAnA putrane yAda karI. tenA guNone smarIne paNa khuza kyAM nathI thato ? ane eka divasa posTamena AvIne tenA pitAne, putrano lakhelo kAgaLa Ape che, beTAnA hastAkSara jotAM ja bApane Anandano pA2 2heto nathI. lakhyA samaya pramANe moTara laIne, bApa sTezana pa2 jAya che. ane pleTaphorma pa2 gADInI rAha jue che, gADI Ave che. DabbAmAMthI putra Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 bApane ane bApa putrane jue che, cA2 AMkha bhegI thatAMja bApane keTalo badho Ananda thato haze ? gADI UbhI 2he che putra nIce uttare che. bApa nA pagamAM mAMthu mUkI dhrusake dhrusake rAve che. te samaye patthara dila bApa paNa zeve che. A pramANe putranuM smaraNa, darzana ane saMsparzana sIne Anada Ape che. tevI ja rIte zraddhAsaMpanna gRhasthane tIrthaMkara pa2mAtmA yAda AvatAM, temanuM smaraNa kare. paNa smaraNathI mana dharAtuM nathI. eTale e khuzI paNa adhurI che. mATe zarIra ane vastranI zuddhi karI gabhArAmAM pravezI paramAbAnA caraNomAM mAMthuM namAvI Ananda vibhora thAya che. pachI aSTa-dravya pUjA karI maMgaLadIvo AratI utArI khuza khuza thato gha2 ta2pha Ave che. A badhI jIvanamAM anubhavatI vAtomAM mithyAtva zI rIte manAya, ? (Ityala vistaraNa) vyanikSepa atItAnAgata pariNAma kAraNatvam, idAnImasatve'pi bhUtabhaviSyatpariNAma yogyatvaMvA dravyasya lakSaNam // - AhaMtadarzana dIpikA pejha 15. saMsA2bha2nA dArzanika, tAtvaka vicArone syAdvAdanA mAdhyamathI zAnta ka2vAmAM pUrNa samartha arihaMta prabhue kahyuM ke:- dravya ane paryAyano saMbaMdha ekAntabhinna Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 paNa nathI ane ekAnta abhijA paNa nathI kema ke dravyamAtramAM paryAya ane paryAyamAtramAM dravya tAdAtmaka saMbaMdhathI svAbhAvika ja 2helA che. jIva, mATI, suvarNa, kApaDa, Adi dravyo che ane mAnava zarIra, ghaTa, baMgaDI, khamIza Adi paryAyo che, je kaMI pheraphAra dekhAya che te paryAyomAM dekhAya che. dravyamAM nahIM tathApi paryAya sAthe saMbaMdhita hovAthI dravyamAM pheraphAra vyavahA2 daSTie bolAya che. dravya eTale mULa vatU ane dravyanA AkAzamAM je pheraphAra dekhAya che te paryAya che. jIva e dravya che. temAM paNa karelA kamena vaza banIne temAM samaye samaye jUdI jUdI jAtanA paryAyo (AkAro) thatAM rahe che. A kAraNeja jIvane pariNAmI dharmavALo kahyo che. ekAntanitya ane pariNAma vinAno AtmA koI kALe paNa hoI zake nahIM ane jyAre AtmA mAM pariNAmatva che to potAnA sukhadu:khonA, saMyoga viyoga Adi paryAyonA dvomAMthI amuka paryAyo AtmAmAMthI chuTApaDe che ane bIjA paryAyothI AtmA gherAI jAya che. 'dvadhAtuM mAMthI dravya zabda banyo hovAthI - dravata gacchata tAnuM tAtparyAyAnitidravyam karmanI sattAmAM rahelo jIva jyAre jyAre kamano udaya thAya che, te samaye amuka (bhUtakALa) paryAyone mUkI de che ane bhaviSya eTale bhAvI mATe amuka paryAyo svIkArI le che ane tema thatAM saMsArano Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 vyavahAra anAdikAlathI koInI paNa roka TokavinA abAdha rUpe cAle che. bhUtakALamAM rAjAne tyAM maMtrIpada ke sarasenApati padane bhogavato. ane Aje te padathI nivRtta thayA che. to paNa saMsA2no vyavahAra temane maMtrIjI ke parasenApati rUpe mAne che. ane saMbodhe che, rAjAne tyAM janmelo rAjakumA2 hajI nAno bAlaka che ane bhaviSyamAM rAjA thavAnI yogyatA dharAve che. to paNa saMsA2no vyavahAra temane rAjArUpe ja mAna Ape che. tIrthaMkara paramAtmAno jIvAtmA atyAre mAtAnA khoLAmAM 2mato hoya che to paNa bhAvI kALe tIrthaMkara thavAno hovAthI. saMsA2no pratyeka mAnava temane bhagavAna rUpeja jue che ane bahumAna kare che. tevI rIte atyAranA bhAvatIrthaMkara paNa nirvANa pAmI siddhazilAmAM birAjamAna thAya che. to paNa temane arihaMta tIrthaMkara paramAtmA ja kahevAya che, mATe Aje paNa temanA anuyAyao temanI mUrtirUpe sthApanA karIne paNa dravya ane bhAva pUjA karI AtmAno anahada Anada meLave che. bhaviSyakALamAM bIjA rUpe thavAnI yogyatA te dravyamAM hovI jarUrI che. jemake je kriyA vaDe kuMbhAra potAnI mAnasika kalpanAnA AdhAre mATInA piMDamAMthI ghaTa (ghaDo) banAvI zakaze, temAM mAMTI dravya ja ghaTa banavAnI lAyakAta dharAve che, jemAM pANI bharyA pachI ThaMDu ane svAdu 2hevA pAme tevI yogyatA mATI rivAya bIjA ekeya dravyamAM nathI. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 bhUtakALa ke bhaviSyakALe amuka paryAyomAM pariNata thavAnuM je kAraNa che. tene dravya kahevAya che, athavA atyAre ghaDo taiyAra nathI chatAM paNa kuMbhAranA parizrame je mATImAMthI ghaDo banyo che bane che ane banaze. A pramANe dhaDAnA AkAramAM pariNata pAmavAnI yogyatA mATImAM che mATe te dravya kahevAya che. ATalI AnuSaMgika carcA karyA pachI ApaNe Avazyaka zabda je A Agamane mATe prastuta che. tene dravyanakSepe thoDuM jANI laIe. navA baMdhAtA pApAno dvA2 baMdha karI jUnA pApone khaMkherI nAkhavA mATe prabaLa puruSArthanA svAmI banelA AtmAmAM jAgRti che, zraddhA che, mana-vacana ane kAyAthI sazakta che. to paNa AMtmaka pariNAmomAM tathA prakAranI svAdhyAya zata, tapazcaryAnuM baLa ane gurukula vAsamAM ghIme ghIme pramAda, kaSAya ane zarIranI vakratAno praveza thatAM ja ekAgratA tUTatI jaze ane tema thatAM nI sAtheja AMkhomAM, kAnamAM, jIbhamAM ane spazeyamAM caMcalatA vaMdhatI jaze jenA kAraNe AtmA upayoga dharmathI dUra ne dUra thato jaze. kULasvarUpe Avazyaka kriyA karato paNa jaze. ane manajI bhAI bedhyAnamAM 48 miniTa pUrNa karaze. bhagavAna mahAvIranuM zAsana AvI kriyAne dravyakriyA kahe che, kAraNa ke upayoga zUlya Avazyaka kriyAane Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa1 paDilehanAda anuSThAnomAM AtmAnI mastI ane cittanI sthiratA TakatI nathI, amArI AtmA tene TakAvI zakato nathI ane TakAvavA jeTalI zraddhApaNa dhIme dhIme hAtha tAlI ApI de che. te vyAvazyaka Agama thI ane noAgamathI be prakArano che. jaina patrakAzenI A ekavizaSTa ane sarvathA advitIya paddhati che. je bIje kayAMya nathI potAnA ziSyone gurudevo jaNAvavA mAMge che ke, eka ja zabda kaMI paddhatie, kevA AzayathI kayAM kayAM goThavI zakAya che. sArAMza ke AtmakalyANa karavAnI bhAvanAthI potAnI pAse dIkSita thayelA munione kaI rIte zikSita karavA jethI teo anAdikALanA pApa saMskArono, pApI bhASAno, tathA kadAgrahI bhASA ane ajJAna poSaka bhASAno paNa tyAga karavA samartha banavA pAme. Avazyaka zabdano upayoga kayAM ane kevA kevA jUdA prakAre thaI zake che. tenuM jJAna prApta karAvavA mATe ja AgamIya jJAnanI AvazyakatA zaune mATe grAhya ane mAnya have te Avazyaka zabdane Agama ane noAgamanI paddhatie vicAraze temAM sauthI prathama Agano Azraya karI davyAvazyakanI vyAkhyA kare che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para se ki taM Agamao davvA vassayaM ? jassaNaM Avassa eti padaM sikrivataM ThitaM jitaM.... AdiseNaM tattha vAyaNAe pucchaNAe, pariaTTaNAe dhammakahAe, no aNupehAe jamhA? majuvo vyakti 6 (sUtra.13). arthAtu. je koI bhAgyazALIe Avazyaka padane kahevAvALu zAstra zikhyuM hoya yAvatuM vAcanA, pracchanA, parivartana ane dharmakathAvaDe temAM vartamAna hoya to paNa karAtI AvazyakakriyA pratye ke bolAtAM Avazyaka sUtronA artho pratye upayoga rahita hoya te AgamathI dravyAvazyaka che. zaMkA-Agama Azita dravyAvazyaka... kaho cho, to te vAta ThIka nathI, kAraNa ke Agama e jJAna che. jJAna e bhAva che. to pachI ene vyAvazyaka zI rIte kahevAya ? javAbamAM kahevAyuM ke, AgamanuM kAraNa AtmA che, te zarIra adhiSThita che ane trIjuM kA2Na uccArAtA zabdha che. A traNe vidhamAna chatAM sUtro ne bolato sAdhaka upayoga vinA ja sUtronuM uccAraNa karI rahyo che. A kAraNe ja te sAkSAt Agama nathI. yadApi A traNe AgamanuM kAraNa jarUra che. tethI kAraNa mAM kArya no upacAra karavAthI Agama kahevAya che ane bhAva eTale upayoga pUrvaka kArya mATe kadAca A dravyakriyA paNA koIka samaye nimitta kAraNa banI zake che. jema - jaLa, puSpa, candana, barAsa, dIpa-dhUpa ane Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa3 naivedhAdi dravya pUjA karatA sAdhakane eka divasa, eka ghaDI tevI paNa AvI zakaze, jenAthI janmajanmanA kerA maTI jatA vAra lAgavAnI nathI. AnA pahelA dravyakrayA, dravyapUjA ke dravya veSano niSedha karanArA sau koIne samajI levuM joIe ke agaNita kALacakranA bhavabhavAnta2mAM heza kuratA anaMta pApazazathI gherAyelA AtmAmAM kaMIka puNya karmanuM paNa mizraNa thayuM haze. jenAthI Aryadeza, AryakhAnadAna maLavA uparAMta jaina zAsana ne meLavavA mATe ApaNe sau bhAgyazALI banyA chIe. ananta avasaMrpaNIo vItyA pachI koIka samaye iMDA avarsIrpiNI paNa Ave che, je badhIya avasarpiNIo karatA sAvanakRSTa ane rAgadveSa, viSaya vAsanA ane kaSAyAdanI tIvratamatAthI pa2pUrNa che, chatAM jainazAsana ApaNane malyuM che. to pachI AvA kaparA kALamAM nirAlaMba dhyAnanI vAtamAM guNasthAnakanI ke sapUrNasvArthonA balidAna devAnI AzA rAkhavI te sarvathA hAsyAspada che, pANImAMthI Aga utpanna karAve tevI vAta che. mATe arihaMta pa2mAtmAnA derAsaro, mUrtio, sAmAyika, poSadha ane kArtidAnanI apekSA rAkhIne paNa dAna-puNya karato hoya to paNa sAdhakane vAMdho nathI. kema ke Aje prathama kakSAmAM che to AvatI kALe kolejanI DIgrI paNa meLavI zakaze. bezaka! AvazyakakriyAomAM kedravyapUjAmAM zuddhatA, Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para pavitratA rAkhavI atyanta jarUrI che, chatA dareka jIvAtmAonA karmo eka samAna hotA ja nathI. bhagavatI sUtramAM pha2mAvyuM che ke, he gautama... jhADa ekaja hoya to paNa tenAM pAMdaDA eka samAna hotA nathI, zA mATe nathI hotA? to kAraNamAM jANavAnuM ke "pulasattA...' pratyeka pAMdaDAmAM jIva jUda che ane temanA karelA karmo paNa sarvathA jUgha che. tevI rIte mAnavomAM paNa samajavAnuM che. koIne jJAnAvaraNIya karmono bhAro vadhAre hovAthI zraddhA hovA chatAM paNa adhagAthA paNa te zA mATe ane kevI rIte karaze ? mohanIya karmano bhArI AtmA pratikramaNamAM ke eka navakAranA kAusagnamAM nizcala zI rIte raheze. ane vAto karyA vinA ke gappAmAryA vinA paNa zI rIte 2heze ? darzanA varaNIyakarmanA udaye kriyAmAM udhyAvanA paNa raheze nahIM. A kAraNe tevA ane tenA jevA sAdhakone dravyapUjAmAM, saMgItamAM, nRtyamAM je prakAre 22 hoya tene mithyAtvI kahevAya to saMghavyavasthA paNa kamajora banaze. ghaNAmAnavo ApaNI najara sAme che ke zaramanA mAryA gAmanA jaina derAsaramAM javAthI DaratA hoya che. paNa tevA ja bhAgyazALIo jayAre pAlItANA, zaMkhezvara AditIrthomAM mana vacana ane kAyAnI zraddhA sAthe jayAre caMdanapUjA, puSpapUjA, maMgaladIvo ke AratI utAratA, jayAre ApaNe joIe chIe tyAre bhAvollAsa pUrvaka karAtI kriyAno niSedha Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa ka2vo. te ApaNI ajJAnatAne ja zucita kare che. have upa2nA sUtramAM zikSatAda zabbeno bhAvArtha samajI laIe. sivila :- gurupAze je munie saMvanaya abhyAsa karyo che. Hi - gokhelo pATha, barAba2 smRtimAM utArI lIdho che. niyaM:- zabdonA arthone paNa jANI lIdho che. niyaM:- kaMI gAthA keTalAmI che ? tenI dhAraNA paNa karI che. jiyaMH- sUtranI pahelI gAthAthI laI chellI gAthA kayAMya aTakyAvanA bolavI te AnupUrvI ane chellI gAthAthI ulTAkrame pahelIgAthA bolavI tene anAnupUrvI kahe che. matalaba ke ulTI zulTI rUpe game te rIte bolavAnI dhAraNA karI lIdhI che. nAma :- potAnA nAmanI jema gAthAo yAda rAkhavI. thosama :- udAttaida 2svaronuM uccAraNa barAba2 ka2vuM. sAvarakura:- eka paNa akSa2 tUTe nahIM. savavallat:- bIjo eka paNa akSa2 umeravo nahIM. vAhUddhaH - akSaronuM vyatikrama na thAya. ni:- pANInA pravAhanI jema akhkhalita bolavuM. patni :- bIjA sutronA zabdonuM mizraNa karato nathI. mavaDyAtmiya:- chanda ane rAga tUTato nathI. pavipuouT:- sUtrane bindumAtra paNa vadhAre ochuM na bolavuM. paripu - yathAsthAne udAttAda ghoSonuM jJAna meLavI Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pala parivartana barAba2 ka2vuM te. saMvikhyamuH-uccAraNa ekadama spaSTa ka2vuM. guruvAvo vArtha :- guru pAse ja uccAzada barAbara meLavyA che. uparokata pramANe abhyAsamAM AvRttimAM uccAraNamAM kayAMya vAMdho nathI te uparAMta.. vAyaNAe, pucchaNAe, pariyaTThaNAe ane dhamma ad, A cAreno bhAvArtha nIce pramANe che. 2) vAvaNaH- potAnA ziSyone abhyAsa karAvanArA. 2) puchaIS :- sUtronA arthAdamAM rahelI zaMkAono gurupAze khulAso meLavanAra. ) IiNa :- vAraMvAra sUtronuM tathA arthonuM manana ka2nA2. thamavA:-ahiMsAdi dharmanI prarUpaNA ka2nA2. upara pramANe sArAmAM sAro abhyAsa ka2nA2 ane karAvanAra, svayaM pote upayoga vinAno hovAthI sUtrakAre AvA aThaMga abhyAsIne tathA sarvathA spaSTa uccAraNa ka2nA2 munane dravyAvacakamAM mUkyo che. zaMkA:- yada vAcanA, pracchanA parivartana ane dharma kathAdane ka2nA2A sAdhaka muninI AvazyakAdi kriyAne tame vyAvazyaka karo cho, to pachI svAdhyAyanA pAMcamAM bhedarUpe Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa7 anuprekSAnA sAdhakane paNa dravyAvazyakamAM zA mATe kahetA nathI ? | rAmAdhAna:- jema paramAtmAnI stutimAM, dhyAtA, dhyeya ane dhyAnanI ekAgratA Avazyaka che, tevI rIte ananta zaMkatanA dhA2ka AtmAnuM lakSaNa upayoga hovAthI (anuprekSAdhA2ka) te sAdhakanI sparzanendriya, 2Anendriya, prANendriya, cakSurindriya ane zrotreya) paudgalika hovAthI jaDAtmaka che, jayAre upayogendriya cetanasvarUpa AtmAnuM lakSaNa hovAthI bhAvaeNndriyo AtmA ja che. AtmA potAnI atyutkRSTa saMyamanI ArAdhanAthI, dravyaMjiyA varaNIya ane nojiyAvaraNIya karmono kSayopazama ke kSaya jema jema karato jAya che. tema tema tenI ekAgratA paNa hajAze lAkho guNA vadhatI jAya che. phaLasvarUpe tenI anuprekSA eTale granthonA zUmArtha tathA 2hasyArthanI cintana manana 2svarUpA hovAthI te AtmA potAnA upayogane zata pratizata TakAvI zake che ane vadhArI zake che. jyAM jayAM upayoga hoya tyAM bhAvakrayAnI hAjarI jaina zAsane TaMkAnI coTa sAthe mAnya rAkhI che. jIvAtmAnA jJAnamaya vyApArane ja upayoga kahevAyo che. zutroccAra spaSTa ane zuddha che, vandanAdakriyA paNa spaSTa ane zuddha che. chatA tene dravyAvazyaka kahevAno Azaya eTaloja haze ke sparzanAdi pAMce Indriyo dravya Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa ane bhAvathI be prakAre che tema mana (noIndriya) paNa dravya (bAhya) ane bhAva rUpe (Anta2) be prakAre che. jIvamAtrane dravyendriyo ane bhAjayonI jema bAhyamana ane Antaramana paNa hoya che. bAhyamana paugalika hovAthI jaDa che ane Anta2 mana cetana svarUpa che. bhavabhAvAttanA keza pha2tAM keTalAya bhavonA pApa mithyAtva, kaSAya ane viSaya vAsanAnA kusaMskAro AtmAnA pratyeka pradeza pa2 cauTalA che, jenA kAraNe bhAvamana (Anta2mana, sUktamana) te jIvonA saMskAzene kevI rIte ? konAnamitte ? kayAM kSetre ? kayA kALe ? bhaDakAvaze, tophAne caDAvaze ane AtmAnI badhI sAdhanAmAM caMcalatA, astharatA lAvI mUkaze tenI khabara bhalabhalA sAdhakane paNa paDatI nathI; anyathA kevaLa jJAnanI zAva najadIka agyArame guNasthAnake pahoMcI gayelA ane caturdaza pUrvadhArIo paNa adha:patananA mArge caDhIne adhogatigAmI zI rIte banatA haze ? A kAraNe ja bAhyamana karatA bhAvamana ne zikSA devAnI AvazyakatA zau koIe mAnya zAkhI che. sAmAjika bhayanA kAraNe mithyA pratiSThAne TakAvI rAkhavAnA kAraNe, mithyA yaza ke kIrtine meLavavAnI durAzAnA kAraNe, potAno vaTa Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa9 koI rIte paNa ocho na thAya te kAraNe athavA potAnA brahmavratamAM ke kriyAkAMDamAM koIne paNa zaMkA na paDe te kAraNe paNa bAhyamanane amuka samayane mATe ke A jIvana mATe paNa maryAdAmAM rAkhI zakAya che jayAre bhAvamananA tophAno, resanA ghoDAnI jema jUdI rIte kUdakA mAratA hoya che. basa! AvA ane AnA jevA bIjA kAraNone laIne paNa zuddhoccAraNa pUrvaka zubhakriyA karavA chatA paNa tenuM bhAvamana (sUkSma mana Anta2 mana) ekAgratA sAdhI zakatuM nathI mATe te dravyAvazyaka kahevAya che. bAhyamana ane bAhyakrayAnI zuddhatA ane azuddhatAne jovA mATe sau koI samartha che, jayAre bhAvamananI zuddhatA azuddhatAne jovA mATe kevaLajJAnI rivAya bIjo ekeya samartha nathI, mohakarmanI granthamAM jakaDAyelA sAdhakane, potAnuM ajJAna, bhramajJAna ke mithyAjJAna, paNa ajJAnada rUpa; nathI dekhAtuM, mATe ja jema potAnA bAhya kriyA kAMDane, kedravyAvakanA mAliko paNa potAnI kSatio DaeNzithilA cAze dekhAtA nathI ane jIndagI Amane Ama pUrNa kare che. dravyAvazyakanuM varNana cAle che. tyAre jANavAnuM rahe che ke teno samAveza kayAM kayAM nayamAM kevI rIte thaze ? A vAtane sUtrakA2 pha2mAve che. 'negamassaNaM ego aNavautto Agamao evaM davvAvassayaM... Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 6o. (sUtra. 14) dravya mAtramAM astitva, nAstatvarUpe ananta dhamAM vidyamAna che. yadyapi ApaNA jevA chadmastho ane mata jJAnanI kacAza vALAo, anantadharmo na joI zake ke na kalpI zake. te vAta judI che. paNa je dhama kevaLajJAnI ke viziSTa jJAnIo joI zakyA che, temAM zaMkAnuM sthAna nathI. jaina zAsane pratyeka prasaMgamAM syAtuM eTale kathaMcita zabdano prayoga karIne sau koInA matijJAnanA dvAra ughADA ja 2khAvyA che. jyAre bIjA darzanoe pavaneva" eTale "phelA hA hA Ama ja che. AvI rItanA bhASA vyavahArathI sau koInA matijJAnanA dvArA ja baMdha karI dIdhA che. mATeja bhAta dezamAM dharmanA nAme , Izva2nA nAme tattvanA nAme koI kALe paNa jhaghaDA maTayA nathI. ananta dharmAtmaka vastunA kevaLa eka dharma ne jANavANI sAtho sAtha bIjA dharma (paryAya)no apalApa na karavAnI bolavAnI rIta ne nayavAda kahevAya che. astitva ke nAstatvarUpe ananta dharmo (paryAyo) dravyamAtramAM che ke nahIM? sAdhakane lAla raMganA ghaDAne ja jANavAnI IcchA che. jANavAvALo sAdhaka barAba2 jANe che ke, ghaDAnA vyApArIne tyA ghaDAo, lAla, pIlA, kALA ane sapheda Adi raMganA paNa hoya che. mAgazara, pauSa Adi mahinAomAM ghaDAyelA che, rAmajI, zAmajI ke dAmajI Adi kuMbhAranA Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 hAthe ghaDAyelA che, pATaNa khaMbhAta chANI amadAvAda AMda kSetroMmAM banelA hoya che. A pramANe astatvarUpe ananta dharmo (paryAyo) ghaDAMmAM zagI najare joI zakAya che, tema chatAM tenApitAe ghaDo kharIdakarI lAvavA mATe putrane Adeza Apyo che, tyAre kharIdanAra paNa kuMbhA2ne nastatvarUpe pUchavAno hakadAra che. te A pramANe A ghaDo khaMbhAta Adi kSetrono to nathI, pIlA AMda raMgano to nathI, suvarNada dravyano to nathI, caitrada mahinAomAM to ghaDAyelo nathI. sArAMza ke tenA pitAe potAnA putrane nIce pramANe nI AjJA ApI hatI ke: amadAvAdano, lAlaraMgano, mATIno, mahAsuda 15 nA divase taiyAra thayelo, ane lAlajI kuMbhAre ghaDelA ghaDAne kharIdI karI lAvavAno che. tyAre kharIdanAra putra paNa astitva ane nAstatvarUpe pUchatAcha karI. pitAnI AjJA pramANe ghaDo kharIdaze kadAca koI kaheze ke, gagheDAnA ziMgaDAnI jema nAstitva nAmano padArtha che ja nahIM to paNa temanA kahevA mAtrathI saMsA2no bhASA vyavahAra lopAto nathI. athavA darzana zAstronA jJAtAonA darzana tarko vaDe paNa bhASA vyavahAra ne badalAvI zakAto nathI. 2svayaM te paDato jayAre nAtanI paMgatamAM jamavA mATe jAya che tyAre pIrasanArane pUche che ke A lADavA (modaka) bAjarInA loTanA to nathI, makAI nA loTa nA to nathI, vAhI ane durgandha mA2tA telamAM to banAvelA nathI, gaMdA ane snAna karyAvinA kaMdoI pAse to banAvyA nathI, ItyAdI Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 narmAstarUpe hajA2A prazno ane uttaro thI saMtoSa mAnyA pachI ja te paMDito caturvedIo, trivedIo paNa thAlImAM khI2sAyelA 10-12 modakone potAnA peTamAM padharAve che. sArAMza ke, pratyeka padArthamAM statva ane nastitvarUpe ananta dharmo vidyamAna che. paNa te jANavAnI atyAre icchA nathI. kevaLa temAno potAnA svArtha pUrato eka dharma ne ja sAdhaka jANavA mAMge che. tene naya kahevAmA Ave che. maigama, vyavahAra, saMgraha, RjIsUtra, zabda, sarmANarUTha ane evaMbhUta bhede nayo nA sAta prakA2 che; sUtra hoya ke artha hoya, zrotAnI apekSAe naya dvA2A teno vicA2 ka2vAmAM Ave che; naigamanaya keTalA pramANamAM dravyAvazyaka Icche che ? javAbamAM jANavAnuM ke Anaya upayoga vinAno eka vyAvazyaka AgamathI dravyAvazyaka kahevAze, tevI rIte upayoga rahita be, traNa ke tenAthI paNa vadhAre dravyAvazyakatA mardAlakabanaze. kemake A naya sAmAnya ane vizeSarSAda ghaNA prakAre vastuno svIkA2 kare che. saMgrahanI jema kevaLa sAmAnyane, tathA laukika pravRtti svarUpa jeno vyavahA2 che, tevA vyavahA2 nayanI jema kevaLa vizeSa ne ja grahaNa karato nathI. vastumAtramAM sAmAnya ane vizeSa dharmo, svata: Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddha che, samavAya ne laI sAmAnyatva ke vizeSattvane mAnavAnI jarUra nathI kAraNa ke te baMne dharmo padArtha mAtramAM bIjAnI apekSA vinAja rahelA che. jemake:- vastunI sattAne mAnanAra, ghaTatva, paTatva, manuSyatva Adi sAmAnya dharmane sUcave che. kAraNa ke ghaTamAM ghaTasva. paTamAM paTatva ane manuSyamAM manuSyatva koInI zekaToka vinA abAdha vidhamAna che ja kuMbhA2nA hAthe ghaTa, vaNaka2nA hAthe paTa, ane jAvAmAM svakarma vaza jayAre manuSya zarI2 dhAraNa kare che tyAre ja ghaTava, paTandra, ane manuSyatvAda sAmAnya dharmo ghaTAdanA sAtheja hoya che, suvarNa, cAMdI, mATI, pitala AMdanA dhaDAomAM ghaTatva nAmanuM sAmAnya dharma zarvathA ane zarvA vyApaka ja che: jayAre vyavahA2 naya padArtha mAtramAM vizeSa svarUpane mAne che, ane kahe che ke:- (vanaspatimAnaya AvA prakA2nA bhASAvyavahAra thI vizeSatA vinAnI kaMI vanaspati kevI rIte lAvaze ? kema ke vanaspati mAtra Ama, niba, rAyaNa, bhIMDA, kArelA Adi ja haze. mATe vanaspatine lAva enA karatA Amra lAva, rAyaNa lAva, bhIDAM kArelA lAva AvI rIte vyavahAra nayanI mAnyatA che. jaLane lAvavA mATe ghaTattva zabdanA prayoga karatA mATIno ghaDo lAva Ama bolavuM vadhAre ThIka che. A naya paNa naigama nayanI jema anupayukata dvavyAvazyaka ne mAne che. sAmAnya naya sAmAnyanI sattAne Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 64 ja mAne che ane prabodhe che ke je kaMI che te sAmAnya ja che. A pramANe saMgraha naya kevaLa eka anupayukata dravyAvacakane mAne che. RjusUtranA mate bhUtakALa cAlyo gayo che ane bhAvI kALa dUra che mATe kevaLa vartamAnanI apekSA e eka ja anupayukata dravyAvazyaka che. zeSa traNa naya zabda pradhAna hovAthI tyA artha gauNa hoya che, mATe teo kahe che ke je sAdhaka Avazyaka sUtrono jJAtA hoya te upayoga vinAno saMbhavI zake nahI. kema ke jayA jJAna che te upayoga vinA hoI zake nahIM. mATe zabda, zamabharUTha ane evaMbhUta naya nA mate dravyAvazyaka che ja nahIM. yadApi A sAteyonI mAnyatA jUdI jUdI che. tathApi teo stha:svAda nAmanA mahArAjanI AjJAmAM hovAthI. pota potAnI vAtane jAhe2 ka2ze paNa kayAMya bIjA nayono apalApa ka2vAmAM teo mAnatA nathI ghaTanityaja che Ama ja lagADIne bolavAthI to tame kyAreya cauryAsanA cakakaramAMthI bAhara AvavAnA ja nathI, kema ke jo ghaDo nitya ja hoya to te phUTe zA mATe ? ane phUTayA pachI te ThIkarAone koI paNa ghaDo kahetA nathI mATe he paMDito ! tame tamArI bhASAmAMthI "ja" zabda lagADIne bolavAnI atyaAdatane choDI ghaDo nitya paNa che ane anitya paNa che. jIva zAsvata paNa che ane azAzvata paNa che, Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapa ghaDAmAM atyAre statva dharma paNa che ane nAstatvadharma paNa che. A badhI vAto sarvathA anapaDha mANasane paNa samajavAmAM AvI jAya che. tyAre tevI ja bhASA bolavI joIe jenAthI kaleza kaMkAsa nuM samApana thAya zagaSanuM hanana thAya, kAma krodhAdinuM damana thAya ane ajJAnanuM nirgamana thAya che. tyAre satyajJAnanI prApti zulabha banaze. upara pramANe AgamathI dravyAvazyakanI carcA thaI gayA pachI have noAgamathI dravyAvacakanuM svarUpa kyuM che ? je vinomAma vyAvasa... (sUtra 15) artha:- noAgamathI, jJazarI2, bhavya zarIra ane te baMnethI vyatirikta dravyAvazyaka traNa prakAre che. noAgamamAMsthita 'no zabda, zarva niSedha ane dezaniSedha arthamAM vaparAyo che, temAMthI jJazarI2 ane bhavya zarIrane vartamAnamAM Agamano sarvathA abhAva che. jenuM svarUpa AgaLa kahevAmAM Avaze. tavyatirakata (baMnethI jUdI vyakata) sAdhakamAM vandana, prati kramaNAda sUtro je bolAya che. te Agama che, ane ahokAya kAya AMda AvartAdaka ane muhapati pAMDe lehana Adi kriyAo chatAM upayoga vinAnA te sAdhaka ne noAgamathI dravyAvazyaka kahyo che. arthAt sUtro Agama che ane kriyAo noAgama che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T jJazarIra dravyAvazyaka.... ne vija te nALayarI vyAvastaryaM... (sU. 16) mAnavamAtrano bhASAvyavahA2, sarva dezomAM eka samAna ja rahyo che. jema ke: niveSamAM vidyamAna sAdhaka jayAre svargavAsI bane che, tyAre mRtaza2I2 ne joine paNa sAkSara ke nirakSara eka ja vAta kaheze ke A munirAja jayAre jIvita hatA tyAre SaDAvazyaka, AcAraMga, dazavaikAlika Adi AgamonA sArAmAM sArA jJAtA hatA, pAThaka hatA, upadezaka hatA, AvA prakA2nA bhASAvyavaharane asatya zI rIte kahevAya ? have sUtrano artha vicArIe, zarI2mAtra prAMta samaye zIrNathAya che mATe za2I2 kahevAya che. te jJAnavaMtanuM hovAthI arthAt caitanya paryAthI acaitanya paryAyane prApta thayuM che, mATe ja zrvAAnazrvAsa rahita che, kema ke gvAdi kriyA vitane hoya che. mRtane nahI. Trena, plena, basa, kAra Adi ekSIDenTanA kA2Ne athavA viSa prayoga AdinA kAraNe paNa ghaNIvAra te marato nathI kA2Ne ke jyAM sudhI beDIsamAna AyuSya karmanA 52mANuMonI sattA che tyAM sudhI koi paNa marato nathI, eTale ke mRtyu svAvika nathI paNa AyuSya karmane A Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 bhArI che. game tevI paristhitimAM paNa AyuSya karmano chello paramANuM jayAM sudhI haze tyAMsudhI koI paNa mANasa ke tiryaMca nA2ka ke deva ma2vAno nathI ane te karma kSINa thatAM ja sarvathA nirogI mANaza paNa AMkhanA palakAre samApta thaze. ane cAlu vartamAnaka zarIra ane zarIra sAthe joDalI vadhArelI mAyAno tyAga karI bIjo avatAra, zarIra ane saMsAranI mAyAne (nATako) nave 12 thI prApta karaze. AhA2 pariNatithI utpAdita zarIranA cayathI tyata zarIra te jIvatAvasthAmAM Avazyaka bhAvanuM kA2Na hovAthI dravyAvayaka kahevAmAM ane mAnavAmAM koIne paNa vAMdho nathI. AgamazAtra tathA bIjA paNa zAstrono pAka bhASaka ane upadezaka, muni, AcArya ke upAdhyAya mRta zarIra, zavAMga pramANa zayyApa2 aDhIhAtha pramANa Asana pa2 athavA zabane jayA mUkyuM hoya te bhUmipara sthApita mUnanA zarIrane joI aho ! Avo aThaMga abhyAzI munadivaMgata thayo ! pardAlaka zarIra dhAraNa karIne paNa sUtronA rahasyane jANanAze hato. jemaNe AkhI jIdagI paThana pAThana tathA karmonI nirjarAmAM pUrNa karI che. te mahApuruSa have ApaNI sAme nathI. A pramANe sau Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 koi bole che, vande che. tema chatAM atyAre te muninuM za2I2 anupayogI hovAthI no Agama thI vyAvazyaka kahevAya che. je mATI nA ghaDAmAM eka samaye ghI tathA madha bharAtuM hatuM have khAlI che chatAM paNa loko kahe che ke A ghIno ane madhano ghaDo che. bhavya zarIra dravyAvazya.. no Agama thI vyAvazyakanA bIjA bhedane pha2mAvatA sUtrakA2 kaheche. "se ji haiM visarIbAvastaryaM.. (sUtra 27) artha: sUtrano ane prastutanikSepAno bhAva A pramANe che. uccIkhAnadAnamAM mAtAnI kukSimAM, navarmAhanA pUrNa karIne saMsA2nI sTeja52 janmelo bAlaka, rbhAvata vyatA nA yoge dIkSA svIkAra kare che. caMcala che to paNa paThana zIla che. rojanI be cA2 gAthAo paNa kare che. yathA rrAti paDilehanAdi kriyAo zraddhApUrvaka kare che. AvA munine joI saMghanA koI paNa bhAgyazALI zrAvakanA manamAM ekaja vicA2 Ave che. 'A muni AgaLa jatAM sArAmAM sAro vidvAna, vakatA ane pAThaka thaI saMghanA bhA2ne vahana karI zakaze. jo ke atyAre to te sAva nAnI umramAM che, bhavaSya kALa lAMbo che. to paNa ApaNA sau no bhASAvyavahA2 eka Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' 69 zamAna ja che ke, A muni AgaLa vadhIne potAnuM ane potAnA gurunuM nAma dIpAvaze. mATe noAgama thI te bhavya zarI2 dravyAvazyaka kahevAya che. kuMbhArane tyAMthI AvelA navA ghaDAne joI kahevAya che ke A ghaDo ghI bha2vA mATe ane A ghaDo madha bharavAne mATe upayukata thaze. have zAstrAnusAra Ano bhAva jANIe, A bALamuni bhaviSyamAM ApaNI vivakSAne anusA2 vidvAna, vaktA ke AcArya thaze. atyAre Agamano abhAva hovAthI noAgama mAnavuM rahyuM. kAraNa ke he paNa no zabda zarva niSedha arthamAM che. zakAM:- bhAva AvazyakanuM kAraNa dravyAvazayaka che, to pachI A bALamunamAM Agamano abhAva che to tenA prati te kA2Na zI rIte banaze ? kArya no ja abhAva dekhAto hoya to temAM kAraNanI yojanA karavAthI zo phAyache ? javAbamAM jaNAvAnuM ke, bhAvImAM thanArA paryAyamAM atyAre paNa astitvano upacAra saune mAnya che. jema "vAririmUvalupavAra A pramANe bhavya zarI2 dravyAvazyaka noAgama thI kahevAya che. bajethI vyakita dravyAvazyaka traNa prakAre che. laukika, kuprAvarcAnaka ane lokottaraka. laikika dravyAvaya: Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ go syAdvAsiddhAnta ne AtmasAt karI, tevIja bhASA bolavAmAM jaina zAsananI paddhati sarvathA paazaMsanIya rahI che. potAnA ziSyone samyajJAna prApta karAvavAnI bhAvanA nA mAlika sUtrakAro paNa zabdanI vyAkhyA ka2vAmAM sadaiva udA2 dilavALA ja 2hyAM che, Avazyaka zabdanI vyAkhyA ka2vAnA prasaMgamAM te zabda kyA sthAne kevI rIte upayukta karI mithyAjJAnamAMthI ziSyone samyajJAna prApta karAvI zakyA che. noAgamathI tadbhUtarikta Avazyaka zabdane samajAvatAM kahyuM ke, "sevita toDyuM TuvAvasmayaM (sUtra 18) artha ane kAmanA niyANA pUrvaka jemaNo mAnavAvatA2 meLavyo che, te bhAgyazALIo paNA Avazyaka eTale pratidina ka2vAnA potAnA zArIrika bhogavaTAne kare che, te koNa koNa ? 1) rAjA- cakravartI, vAsudeva, baladeva ane mahAmaM'laka AjA. 2) Izrva2- yuvarAja ane sAmAnya maM'laka amAnya. 3) talava2- tuSTa thayelA rAjAe suvarNa paTTakartAda ApyA hoya. 4) Ilya- hAthI pramANA dravyano mAlika zeTha. 5) pU2jayeSTha- gAmano AgevAna rvANaka zeTha. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 6) senApati- hAthI-azva Adi senAno dhati. 7) sArthavAha- gaNya, dhAryu, meya pariSedha dravya laIne bIjA dezamAM janA2. vyApA2A 8) sAmAnya prajA. uparokata AThe prakA2nA moTA mANaso, jemanI pAse armANata saMrpAtta che, sattA che. te badhAya, pAchaLanI rAte, prakAzavALI rAte, vizeSa prakAzavALA samayamAM jyAre sUryodaya thavAnI taiyArI che. sUryodaya thaI gayo hoya. athavA tenI rozanI pRthvIpara paDI gaI hoya. tyAre te mAnavo, jene karyAvanA na cAle tevA Avazyakone ka2vAmAM lAgI jAya che. jema ke dAMta sApha ka2vA, moDhuM dhovuM, telanImAlIza karavI, 2snAna ka2vuM, za2I2 sA2I 2Ite sApha ka2vuM, ghoyelA vastronuM paridhAna karavuM, za2I2nA zaNagA2 mATe lepo karavA, mAthA52, hAtha52 ane kama2 52 AbhUSaNo 5he2vA, sa2sava dUrvA ArvAdathI maMgaLa ka2vuM, kAcamAM moDhuM jovuM, vastrone pita ka2vA, bhinna bhinna puSpone, mALAone dhA2Na ka2vA, ItyAdI vyAvazyaka karIne, rAjAonA da2bA2mAM jAya che, vyApA2 mATe dukAne jAya che. tyA2 pachI jUdI jUdI jAtanI krIDAo mATe udyAnamAM, taLAvamAM ane tevA prakA2nA 2maNIya sthAnomAM jaI hAsI-majAka kare che. A badhA kAryoM prAta:kALamAM baporamAM Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 ane sAyaMkALe paNa vazya karatA hovAthI noAgamathI dravyAvazyaka jANavuM. " avazyaM kriyate iti Avazyakam 'AmAM kevaLa-vyutpattimAtra thI ja Avazyaka zabda che, to tene dravya zA mATe kaho cho ? kema ke vikSita bhAvanuM kA2Na dravya che. upa2nI badhI kriyAo kayAreya paNa bhAvAvaNyakanuM kA2Na banavAnI nathI javAbamAM jANavAnuM ke AmAM je dravya zabda mUkAyo che. te dravyanA lakSaNavALuM dravya zabda mAnavAnuM nathI. 52ntu a pradhAna vAcaka dravya zabda jANavo. kA2Na ke u52nI kriyAomAM yojela Avazyaka zabda kayAreya mokSanuM kA2NIbhUta banavAnuM nathI. pa2ntu A badhAya saMsA2 vRddhinA ja kA2No che. mATe ja apradhAnabhUta dravyazabda yojavAmAM Avyo che. tyAre zuM, snAnAdi kriyAo dharma nathI ? javAbamAM jANavAnuM ke, je za2I2ne ApaNe sunda2 banAvavA mAMgIe chIe. tenI mULotpati mAtAnI kuzImAM mizraNa thayeluMpitAnuM zukra ane mAtAnA 24, jevA adarzanIya ane gaMdhAtA padArtho dvA2 thayelI hovAthI za2I2 svayaM azuddha ja che. temAM hADa, mAMsa, carabI, pitta, kaphu ane rakta nI bha2mAla hovAthI sarvathA ane sarvA zuddhivinAnuMja 2hevAnuM che. to pachI zarIranA dharmAM AtmAnA zI rIte thaI zakavAnA Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 che ? bezaka ! Atmonnati mATe zarIrane mAdhyama mAnavAmAM koIne paNa vAMdho nathI tene gaMduM rAkhavAnuM to jaina zAsana jevuM advitIya ane mAtabara zAzana paNa kahetuM nathI. zarI2 bhADAnA makAnanI samAna hovAthI tene sAphasupha rAkhavuM joIe. tathApi bhADAnuM ane prati samaye jIrNa thavAvALuM zarIra che. te paNa koIe bhUlavuM na joIe. AvA bhADAnA zarIra ne ja tamAruM potAnuM eTale ke zarIrane ja AtmA mAnavAgayA to paramAtma 2svarUpa AtmAnI kaMI dazA thaze ? bhADAnA makAnathI bhADutI jema potAnuM svArtha sAdhI le che, tema zarIraddhAze temAM birAjamAna, antata zakitanA mAlika AtmArAmanuM hita sadhAya. navA pAponA dvAra baMdha thAya. janmajanmanA hevA karatA lAgelA jUnA pApa dhovAya tenI kAlajI rAkhavI sarvazreSTha ane sauprathama upAdeya dharma che. upaniSavaeN mAM paNa kahevAyuM che ke "bahAcArI adA zuci' zarvAza ke alpAze paNa bahAcarya dharmanI ArAdhanA ka2nA2 AtmA deva pavitra ja che. samyagajJAna dvArA brahAcarya dharmanI (samyatranI ArAdhanA karIne brahmaniSTha ke paramAtmaniSTha thaI zakAtuM hoya to. jIva hatyAnuM pApa zA mATe vadhAravuM joIe. kevaLajJAna nA mAlika arihaMta paramAtmAe potAnA Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bh zAnathI pRthvIrANI ane vanaspati AdamAM sUkSmarUpe ke bAdarUpe vidhamAna ananta jIvone joyA che. je vAtane AjanuM sAyansa paNa svIkAre che; to pachI be ke traNa loTa pANIthI zarI2 upa2 upa2thI sApha thaI jatuM hoya to be traNa Dola (bAlTI)no vaparAza ahizaka mArga nathI. chevaTe jIvahiMsA pApa to che ja. tene cAhe ApaNe mAnIe ke na mAnIe potapotAnA manakalpata zAstro temAM jIvahiMsA mAne ke na mAne tethI jIvahatyA dharma thavAno nathI ja. ___dayA dharma kA mUla hai| dhammassazravaNaNI dayA bhAvA pavitraziddhAntone dhyAnamAM rAkhI dayA dharma dvArA zarIranI zuddhinuM lakSya rAkhavuM. je AtmazuddhinuM zreSThatama mArga che. chevaTe vapavinAzI...' game teTaluM zaNagAreluM zarIra zmazAnanA lAkaDA bhogu ja thavAnuM che. tyAre '..tU avinAzI' tAro AtmA sadaiva avinAzI, aja2, ama2. zaccidAnanda svarUpa ane darzana jJAna cAritramaya hovAthI AtmAne ja zaNagA2vAnuM lakSya kalyANa kA2Na che. A rIte tavyatirekta dravyAvazyakano prathama bheda laukika Avazayaka pUrNa karyuM. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 kuprAvanika dravyAvazyaka :-' " kutsitaM pravacanaM zAstraM iti kuprAvacanikAH' jemanuM zAstra, ahiMsA saMyama ane tapodharma sAthe anubaMdha na dharAvI zake te kupravacana ane tene mAnanArA kuprAvarcAnako kahevAya che. temane samyajJAnano abhAva ane ti-ajJAnano bha2mAla hovAthI game tevI kalpanA karI ane game tenI pUjA karI jIvana yAtana kA2nA2A hoya che. devanA be prakAra che, lokottara ane laukika... (1) lokottara deva - jemaNe potAnA uttamottama puruSArtha dvArA, RddhigA2va, 2sagAva, sAtAgA2va, lokeSaNA, bhogaiSaNAane vinaiSaNA, kAmAga, snehAga STirAga, krodha, mAna, mAyA ane lodi u52 sampUrNa kaMTrola karIne, mAyAzalya, nidAnazalya ane mithyAtvazalya vinAnI sarvathA dvitIya tapazcaryArUpI augnamAM bhavabhavAntaranA ghatikarmone samULa bALInAkhyA che. ane kevaLajJAnanA mAlika banI sAdhu-sAdhvI-zrAvaka ane vikArUpa saMghanI sthApanA karI lIdhA pachI zeSa arthAta kone paNa nAza karI ananta sukhanA sthAnarUpa sizilAne prApta karI Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 zakyA che. have pachI taimane janma, maraNa ane zarIra nathI koIne zApa ke AzIrvAda devAnA nathI. karmonA bIja dagdha thayA hovAthI pharIthI avatAra levAno nathI. mATe tyasvarUpe, niraMjana, nirAkAra, devAdhideva zarvajJa tIrthaMkara ane paramAtmapadane sArthaka karanArA arihaMto ane ziddha bhagavaMto ja lokottaradeva kahevAya che. (2) laikikadevaH cAragatirUpa saMsA2nA svargalokamAM rahenArA che. cadApi manuSya yoninA jIvo karatAM temanA AyuSya, rUpa, svarUpa, ane zarIra lAkho guNA vadhAre sArA hoya che. bIjAone AzIrvAda ane zApa devAnI zakatavALA hoya che. zAstra ane nArAjIne vaza thatA vAra lagADatA nathI. chatAM paNa "kSI puSe mArcovaM virAji' A nyAye temane paNa pharI pharIthI mAtAnI kakSamAM avatAra levAnuM kurajIyAta che. manuSya yonanA mAnavonI jema temane paNa zaga, dveSa, mAyA, lobha viSaya vAsanA, laDAI jhaghaDa, I a dekhAI AdanA saMskAro hovAthI avA2 AvyuM mAnavo karatA paNa vadhAre krUra ghAtaka ane khataranAka banI zake che. mAvana yoniprApta mAnavo to hajI paNa saMtoSI bahAcArI, tapasvI, tyAgI. gRhasthAzramanI maryAdAnA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 brahAcArI hoI zake che. jyAre devo. devIo, IndrANIo. mahAdevIo ane jagadambAo kyAreya bahAcArI hotA nathI. upaniSade paNa sAkSI ApatAM kahyuM ke . "nahi mAnuSAt zreSThataraM hi kiJcit' have sUtranuM tAtparya joI laIe, samyagRjJAnathI hajAro mAIla dUra rahelA keTalAka jIvone A vAtanI muddala khabara paNa nathI hotI ke pUjA-jApa-dhyAna-darzana de anuSThAno zA mATe karavA ? kyAM devanA karavA ? teo A vAtanI jANakArI paNa levA nathI mAMgatA ke maLatI dALaroTalI ke dUdha zeTalImAM deva-devIonI maherabAnI che ke pUrva bhavamAM karelA amAza satkAryonI maherabAnI che ? AnAthI jANI zakAya che ke ajJAnamAM mithyAjJAnamAM, viparItajJAna, pUrvagrahIta jJAnamAM, keTalI badhI ajaba gajabanI zakita rahelI che. mATe teo Indra, kAmadeva, kArtikeyahara ziva (vyaMtaravizeSa) yakSa, bhUta Adi devo ane devIonI mUrtio, maMdize jayAM che. te sthAnone lIpavA. caze sApha ka2vo, puSpa, dhUpa ane dUdhathI temane pUjavA Adi anuSThAno kare che, koNa koNa kare che ? raja :-pa-10 bhegA maLIne bhikSA mATe kare che. athavA khAtApitA cAle phare che. dirivAH-zerImAM paDelA vastrone pahe2nAca, Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 maMDita :-cAmaDAne pahe2nAza, mikSAnDA :-kevaLa bhikSAmAM meLaveluM khAya che. paNa potAnI gAyonuM dUdha paNa pItA nathI. pADurAda :-2Akhane colanArA gotamA :-zikSA dIdhelA baLadone zaNagArIne temane koDIonI mALA paherAvI, sIMgaDAne raMgI temane gAmamAM pheravIne je kaMI maLe tenAthI saMtoSa mAnanAza. vRdvIpamAM :-gRhasthadharmane ja zreSTha mAnanAza. ciMtA:-potAnA mAnelA pothIpAnA vAMcanArA. vaivijaH- sau koinA vinaya ka2vAmAM dharma mAnanArA. ItyAdi jUdA jUdA veSe, rUpe, indrAdi devone pUjanA2A che. ane tema karI potAnI avikA calAve che. indrAdidevonuM pUjana, lepana Adi ka2vuM te kuprAcanaka vyAvazyaka che, AmAM dravyatva, Avazyakatva ane no Agamatva che. mATe Ane laukika dravya ane laukika Avazyaka jANavuM. have loorika dravyAvazyaka zuM che? "se viSTha te noputtariyaM vyAvastaryaM...? (sUtra 21) artha:- lokanI anda2 uttara eTale pradhAna te lokornAraka kahevAya che. ane jaina zAsana ja lokottara che. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnA utkRSTa pariNAmothI samyaphacAritra svIkArela chatAM paNa svAdhyAyamAM pramAda, gurukULa vAcano tyAga, gappI bAjono sahavAsa ane tapodharmathI dUra rahenArA jaina munio paNa dhIme dhIme zithila bane che. ane grAmacathI yukata thayelA teo avasara Avya jinezvara devanI ke gurunI AjJAno paNa tyAga karI Antaraka jIvanamAM svacchI banatA vA2 ka2tAM nathI. tema chatAM vyavahAra daSTie pratikramaNa karavA mAMDalImAM AvI jAya che. AvA munionuM pratikramaNa lokotaraka dravyAvazyaka che. kAraNamAM jANavAnuM ke : gRhasthone rAjI rAkhavA mATe vanAdathI lokone khuza karavA mATe ja pratikramaNa kare che. AvA munio jIvavadhanI vizata rUpa mULaguNa ane piMDa vizuddha Adi utta2 guNo ta2pha, ArjA2ka jIvanamAM beda2kA2 2henArA mATe ja ghoDAnI jema tophAnI cAle cAlanArA dauDatA dauDatA janArA ane duSTa hAthInI jema guru AjJAnA aMkuzaMvinAnA, vAraMvAra hAtha-paga-sAthaLa-moDha, jAMdha ne ghonAza, zAha ka2nA2A, snAna ka2nAza, vALone sApha rAkhanArA, temAM sugaMdhI dravyo nAkhI temane sudhAravA, sArI pathArI ane zArA kapaDA rAkhanArA munionuM bhAvazUnca Avazyaka apradhAna jANavuM Agamano abhAva hovAthI dravyAvazyaka jANAvuM. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 TakArAre eka daSTAMta thI samajAvyuM ke: vasaMtapura naga2mAM, svayaM agItArtha, asaMvijJa, muniono gaccha raheto hato. temAM grAmarthya dharmathI sarvathA vimukta, saMvajJAbhAsa eka muni jUdI jUdI rIte zeSonuM sevana karIne gocarI pANI vAparavALA hato. ane sAMje pratikramaNamAM badhAonI vacce bhUlonuM prAryAzcata paNa karato hato. ane sAthosAtha doSone choDI devA mATe paNa taiyAra na hato. gacchanAyaka 2svayaM sUtronA jJAnathI rahita hovAnA kAraNe pratidina te munanI prazaMsA karatA hatA. A joIne pAze 2henArA bIjA munione thayuM ke, doSonuM jANI bujIne sevana ane pratikramaNa samaye Alocana karavAmAM kaMI bAMdho nathI tema mAnIne bIjA munio paNa zithilatAnA mArge javA lAgyA. tevA samaye eka eNvijJa muni maMDaLa te gAmamAM AvyuM 2-4 divasamAM te agItArtha ToLAnA te sAdhune joyuM ane lAgyuM ke hara hAlatamAM paNa sAruM nathI tema jANIne kahyuM ke tame AvA zaTha ane jANI bujhIne zeSonA sevana karanArA sAdhune poSI 2hyA cho ane prazaMsI 2hyA cho te ThIka nathI. AnAthI bIjA badhAya sAdhuonuM akalyANa thaze. ane gacchanI maryAdA lopAI jaze. tethI A sAdhune zamughayathI dUra karavAmAM vAMdho nathI. ATaluM kahyAM chatAM te gacchAdhipati Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 na mAnyA. tyAre bIjA munione saMbodhI kahyuM ke AvA agItArthanI pAse rahIne tame tamArA AtmAnuM zA mATe bagADo cho ? tema chatAM te agItArtha AcArya na mAnyA ane saMvIna gItArtho bIje divase vihAra karI gayA. A kAraNe ja AvA muninuM pratikramaNa dravyAvazyaka tarIke manAyuM che. dravyAvazyakanA traNe bhedonuM nirUpaNa karyA pachI have bhAvAvazyakane IvastRta jaNAvaMtA sUtrakAre pha2mAvyuM ke: se kiM taM bhAvAvassayaM ? duvihaM paNNataM, taM jahA Agamato no mAmoma... (sUtra 22) bhAvArtha:- AgamathI ane noAgamathI bhAvAvazyaka be prakArano che. je zabdano prayoga karAya che. tenA satyArthamAM te zabda baMdha besato thAya, te bhAva kahevAya che. jema ke: tati : IndrAsana para beThelA devalokanI badhI Rddhi zamRddhithI yukta, eTale ke pa2ausvaryanI kriyAnA anubhavathI, tevA prakAranA pariNAma thI pariNata Indra, bhAvaIndra che. candrati - dIpya te - AhalAdayatIti candramAH Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 potAnI zapUrNa cAMdanIthI jIva lokane jyAre khuza kare tyAre te candramAM kahevAya che. je samaye bhUminuM rakSaNa karato hoya tyAre bhUmapati, prajAnuM rakSaNa karato hoya tyAre prajApati, narapata, ane zaryAdinA cihnothI yukata hoya tyAre te rAjA kahevAya che. tevI rIte Avazyaka sUtrono ane kriyAno jJAtA upayoga pUrvaka pratikramaNa kare tene bhAvAyaka kahe che. eTale ke pratikramaNa ane pratikramaNa ka2nA2mAM abheda jayAre rasadhAya tyAre te sAdhaka bhAvAvazyakano mAlika kahevAya che. A vAtane zAte nayomAM evaMbhUta naya svIkAra kare che. Agama thI bhAvAyaka eTale ? se kiMtaM AgamatobhAvAvassayaM? jANae uvaute setaMbhAvAvassayaM (sUtra 23) bhAvArtha:- cUnAdhaka zabdothI rahita sarvathA aNizuddha Avazayaka sUtrone jANanA2 tathA 2joha2Na muhapati Adi dvArA karAtI kriyAmAM pUrNa upayoga vaMta sAdhaka bhAvAyakano mAlika banavA pAme che. sArAMza ke: Avazyaka sUtrono jJAtA sutrocca2Na zamaye pAponA prAyazcita pUrvaka jayAre saMvega ane vairAgyanA pariNAma thI pa2Nata ane jJAna tathA kriyAmAM lagabhaga apramAdI sAdhu AgamathI Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 bhAvAvazyakano mAlika bane che. kema ke sUtro ane tenA arthomAM upayukta munimAM Agamano sadbhAva che. ane tenAthI te sAdhaka bolAtA sUtro tathA tenA arthomAM tallIna hovAthI bhAvavazyakamaya jANavo. kema ke Avazyaka ane upayoganA riNAmamAM sarvathA aikya bhAva che. sAdhaka mAtra karAyelA ke karAtA pApomAM pApanI bhAvanA kare, tene prAryAzcata dvArA AlocanAdvArA, niMdA ke garhA dvA2A ane phurIthI tevA pApomAM mArI buddhi na thAya tevI rItanI AtmajAgRta ja bhAvAvazyaka che. mATe ja tenA anuSThAnomAM pratikramaNAdi kriyAomAM apramAda avasthAno praveza thatAM ja pApone nirmUla thatAM vA2 lAgatI nathI. no AgamathI bhAvabhAzyaka eTale ? 'seji te noAmato bhAvAvasyayaM? (sUtra 24) artha:- laukika, kuprAvarcInaka ane lokotta2rUpe noAgamathI bhAvAvazyaka traNa prakAre che. laukika bhAvAvazyaka eTale ? lokamAM thayeluM te laukika-puruSo divasanA pUrva Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAgamAM mahAbhArata ane pAchaLanA bhAge rAmAyaNanuM vAMcana ane zravaNa kare che. kema ke temane tyAM tevA prakAranI rUDhi che. AnAthI viparIta karAya to doSa lAge che. A karaNIya temanA mATe avazya karavAnuM hovAthI Avazyaka kahevAya che. temaja te baMne granthonA vAcaka ane zrotA bhAgavata ane rAmAyaNamAM upayoganA pariNAmavALA hovAthI bhAvanI vidhamAnatA spaSTa anubhavAya che, tathA pustakonA pAnAonuM parAvartana, hothono abhanaya, zarIranuM namAvavuM, tathA bhAvAvezamAM AvavAthI potAnA hAthone mastaka para rAkhavAnI kriyAone bhAva pUrvaka kare che. ane kriyAmAtramAM noAgamatva raheluM che. nozabda ahi dezathI niSedha batAvanAra che. tethI temAM Agamatva che ja kAraNa ke laukika abhiprAyathI bhA2tAdi grantho Agama che. ane yathA samaye laukiko paNa upayogavALA thaIne. te te granthone vAMce che, sAMbhaLe che ane mana-vacana, kAyAthI harSAzvata thAya che. A rIte te laukika bhAvAvazyaka che. pravacanika eTale ? artha:- 22, cIrika Adi jemanuM varNana pahelA karI devAmAM AvyuM che. teo paNa avasara AvyuM. ijayA aMjalI homa Ada Avazayaka kartavyo kare che. mATe te bhAvAvazyaka Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahevAya che. IjayA:- yajana yAga eTale yajJa karavo. aMjalI:- yajJamAM paNa, yAganA devanuM pUjana karavAno avasara Avya, hAthamAM pANI laIne jaLAMjalI ApavI te aMjalI kahevAya che. homa :- agnihotrako dvArA AnanuM havana eTale homavAnA padArtho anadevane svAhA ka2vA. japa :- maMtrano jApa karavo. udka:- amukavAMjitra dvArA baLadaAdanA zaka2vA. zaMkhadhvani Adi vAjiMtrono upayoga karavo. namaskAra :- namo bhagavate divasa nAthAya Adi maMtronuM uccAraNa karavuM tathA te saMbaMdhI tava, stotrATa bolavA te namaskAra kahevAya che. ItyAdIka kAryo caka cIrikone avazya karavAnA hovAthI. tathA temanA artho, stotromAM zraddhAdi pariNAmono rAdbhAva hovAthI te bhAvavazyaka che. ane yathAvAre namanAdamAM hAtha, paga, mastakAdino prayoga karavo. Adi kriyAmAM Agamano abhAva hovAthI noAgamathI kupravacanaka bhAvAvazyaka kahevAya che. lokAra bhAvAvaracaka eTale ? - Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 sevi nomurA pAvAvA ? (sUtra. 27) artha:- paMcamahAvratadhArI sAdhu - sAdhvI, dezavirata dhA2ka zramaNopAsaka zramaNopakA (zrAvaka ane zrAvikA) A pramANe caturvidha saMghane ubhaya kALa pratikramaNanI Avazyaka kriyA karavI pharajIyAta che. ane Aje paNa te kriyA yathA vidhi karAya che. te Avazyaka sUtra ane kriyAmAM: tti :-sAmAnya upayoga. tanmanaH-te kriyAmAM vizeSa upayoga. tA H-leya- eTale zubha pariNAmada bhAvayukata AvazyakamAM arthAt prasaMganI kriyAnA sampAdanamAM adhyavasata prAraMbhathIja pratikSaNa prakarSatA, eTale prayatna vizeSa adhyavasAya sUtra ane arthamAM upayukata, arthAt prazastatama saMvega ane vairAgyapUrvakanI vizu, pratisUtra ane pratikriyAmAM artho pratye upayogitA tathA zarIra 2joha2Na mukhavaaikA (muhapati) Adano yathA sthAne zuddhopayoga ane avyarvAcchA saMskAronI pUna:puna: prAptinI bhAvanA pUrvaka AvazyakakriyAmAM mana-vacana tathA kAyA thI upayoga zAkhanAra sAdhaka eTale Avazayaka (pratikramaNAdi thI vyatirikta bIje kayAMya paNa mana-vacana ane kAyAne javA nahIM denAra lokottaraka bhAvAvazyakano Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 svAmI bane che. ahIM paNa kriyAmAM toAgama samajavAnuM che. u52 pramANe nAma, sthApanA dravya ane bhArvAnakSepe Avazyaka zabdano nikSepa karyA pachI paNa jUdA jUdA dezanAM tathA AMtinA ziSyone samyajJAna prApta karAvavAnA irAde, atyanta udA2 banelA sUtrakA2 svayaM te Avazyaka zabdanA paryAyonuM varNana kare che. A viziSTa tama pati jainAcAryo zivAya bIje kyAMya dekhAtI nathI. teM nahA takSNa nuM n gALA thosA...(sUtra, 28) A paryAyomAM carcApa jUdA jUdA akSaro ane udAttadi uccAro che, to paNa arthanA pratipAdanamAM kayAMya virodha nathI. mATe ekArthaka che. te A pramANe... (2) AvasatyaM :-Avazyaka saMskRta che, tenuM prAkRtamAM Ava2sayaM thAya che. 1) zramaNAdi caturvidha saMghane avazya ka2vAyogya. 2) jJArnAda guNone athavA mokSane svAdhIna karAve. 3) tIrthaMka2 gotrane bAMdhavAne mATe ghaNA kA2NomAMthI Avazyaka paNa eka kAraNa che. 4) navA pApoM rokAya ane jUnA pApone AlocanA, niMdanA, garhA ane prAryAzcata dvArA nirita karAya. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 5) cAre taraphathI indriyonA 23 viSayo, anatAnuM baMdhI kaSAyo tathA nokaSAyone vaza karAve. 6) sampUrNa durguNono tyAga karAvavA pUrvaka ananta jJAnadiguNo prApta karAve. 7) mumukSuone mATe niyamapUrvaka ka2vA yogya. A pramANe Avazyaka zabdanA A sAte artho che. dhruvanigraha :-dhruva eTale karma ane tenuM phaLa saMsA2 i che. mATe teno nigraha karAvavAmAM zreSTha upAdeya mArga Avazyaka che. SaDvarga :-sAyika, caturvarthAta, vandana, pratikramaNa kAyotsarga ane pratyAkhyAna rUpe adhyayano jemAM 2helA che. te SaDvarga paNa Avazyaka che. nyAya :-bhaSTArtha ddhi eTale muktino sa2LamArga Avazyaka che athavA arzAda kAlIna jIva ane kA~nA saMbodhone toDAve te Avazyaka che. ArAdhanA:- mokSanI ArAdhanAmAM mukhya hetuM Avazyaka che. A rIte Avazyaka zabdano nikSepo pUrNa karyo che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 have zruta zabdano nikSepo kahevAya che se kiM taM suttaM 1 caubvihaM paNNataM taM jahA nAmasuaTha ThavaNasuaM, zvasu, bAvaku (sUtra - 29) zruta zabdanI paNa cA2 nikSepA pUrvakanI vyAkhyA Avazyaka zabdanI jema jANavI. vizeSa vakRtavyatAne choDI bAkI badhI vAto pUrvavat samajI levAnI. je jIva hoya ke ajIva, jIvo hoya ke ajIvo athavA jIva ajIva hoya ke jIvo ajIvo hoya jemanuM nAma zrata rAkhavAmAM AvyuM hoya te kevaLa nAmamAtra thI ja zruta kahevAya che, cAhe game te kAraNe koInuM paNa nAma zrata rAkhavAmAM AvyuM hoya te kevaLa nAma nikSepA thI zruta zabda vAgyA 2heze. kASTha, koDI, vastra, ke pustaka AdimAM zratanI sthApanA karI hoya te sthApanA zrata che, te thoDA kALa mATe paNa hoya, ke lAMbA kALa mATe paNa hoI zake che. (sUtra. 31). AgamathI dravyakRta be prakAre che. (sUtra.32) je bhAgyazALI sAdhake AcAraMgAda zrata zAstrazikSita, sthita, jita yAvata vAcanA, pracchanA, Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ la0 parivartanA Adi dharma kathAmAM vartamAna hovA chatA bhaNatA bhaNAvatAM, upadeza karatA, parAvartana karatA-karAvatA paNa pote svayaM zrutajJAnamAM upayoga vinAnA hovAthI Agamane Azraya karI tene dravyazruta kahevAya che. zAstronA pAnAonA naMbara yAda rAkhavA chatAM, kayo viSaya kyAM AgamamAM che ? tenI bIjAone Azcarya pamADe tevI mAhitI dharAvanAza chatAM, ziSyone bhaNAvatA kyAMya paNa bhUla cUka na thAya te pUre pUrI kALajI rAkhavA chatAM paNa pote potAnA mArnAraka adhyavasAyomAM te mRta pratye upayogavinAnA hovAthI teo dravyakRtamAMja aTavAI gayelA hoya che, (sUtra 33) | sarvathAniSpakSapAta jaina zAsane upayoga hita game tevA akATaya vidvAna, vaktA, lekhaka, upadezaka ke zrotAne paNa bhAva zrutanA mAlika banAvyA nathI. noAgamathI dravyazruta jJazarIra, bhavya zarIra ane te baMne thI vyakti A pramANe traNa prakAre che. (34) AyuSya karmanI beMDImAMthI mukata thayelA jIvo je chavitAvasthAmAM bahuzruta, AgamonA pAThaka ane upadezaka hatA, temanuM mRtazarI2zadhyA-saMstA2kAdipa2mUkeluM hoya, te samaye sau nA mukhamAMthI ekaja zabdanuM uccAraNa thAya che ke aho ! A muni zrutajJAnanA joradAra abhyAsI hatA, mATe tene jJazarIra noAgama thI dravyazrata kahevAya che. yadApi Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 Agamatva AtmAmAM hoya che. mRta zarIramAM nahIM to paNa bhUtapUrvamAM te Agama jJAtA hatA mATe zrata kahevAya che. atyAre mRta zarIramAM ane anupayogI AtmAmAM teno abhAva hovAthI temane noAgamathI dravyazrata mAnavAmAM Ave bALamunane joIne zI koI ekaja zabda kahetA hoya che. ke, A muni eka divase zrutajJAnanA aThaMga abhyAsI thaze. mATe te bhavya zarI2 dravyazruta che. atyAre to kriyAztro bhaNI rahyA che. bhaNata2 cAlu che. paThanamAM kAlajI che, gurunI AjJAmAM cUsta che. mATe sau koIno bhASAvyavahA2 A bALamuna mATe tevA prakArano thAya te mAnavA jevI vAta che. (36) tavyakita dravyazruta eTale ? (37) jJa ane bhavya zarIrane choDI bIjA prakAre dravyazrata kone kahevAya ? javAba mAM jANavAnuM ke tADapatranA pAnAmAM tathA vastro AMdamAM lakhelA zAstro, vyaMta2phata dravyamutarUpe saMbodhAya che ahIM pustaka ke tADapatra jaDa che, akSaze paNa jaDa che. tathApi bhAvakRtanuM kAraNa banavA pAme ja che. yadApi AgamanA kAraNo AtmA, zarIra ane zabdo che. to paNa tADapatramAM teno abhAva hovAthI ja tene noAgamathI dravyazruta kahe che. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 have bIjA prakAre paNa noAgamathI dravyazruta A pramANe siddha thaze. 'suya' zabda prAkRta che. tenI saMskRta chAyA jema zruta thAya che ane sUtra paNa thAya che. eTale have sUtranI prarUpaNA, sUtrakAra poteja kare che. yardhApa Avazyaka zruta skaMdhamAM zrutazabda Agama vAcaka che. mATe zrutanI vyAkhyA karatAM sUtrane vacce lAvavAnI zI jarUra paDI ? javAbamAM kahevAyuM ke tamArI vAta satya che. to paNa Agama kA2ka jJAnI puruSo bhAvadayAnA sAga2 hovAthI yena kena prakAreNa potAnA ziSyone zabdonI vyutpatti jUdI jUdI rIte samajAvavAnA AzayathI ane temane viziSTa tama jJAnanI prApti thAya te mATe paNa eka ja zabdanA jUdA jUdA artho batAvI potAnI IrzAddha mAM kayo artha grahaNa karavo ane kayo artha choDI devo tenI samajaNa devA mATe paNa sUtrakA2 udAra banavA pAme che. di Ama na mAnIe to IrSyArsA dAyaka bhAvazruta sAthe ja AtmAno saMbaMdha hovA chatA nAmazruta, sthApanA zruta ane dravyazrutanI vyAkhyAno artha zo ? AvA prakA2nI zaMkA mATe paNa jANavAnuM ke ahRdakALanA saMsAra cakramAM rakhaDato bhaTakato bhUkhe marato ane vinA mote mRtyune pAmato AtmA jJAnAva2NIyAdi karmonA bhA2thI atyanta vajanadAra banelo che, tarbhApa akAma nirjarAnA kA2Ne pharIthI Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 mAnavAvatAra malyo, jJAnI gurumAlyA. temanA caraNomAM yadyapi jIvana arpita karI cUkayA chIe to paNa samajavAnuM zaraLa banaze ke ApaNA Atma pradezo upa2 matijJAna ke zrutajJAna karatAM agaNita eTale hajAro lAkho ane karoDo guNA vadhAre mata-ajJAna tathA zruta ajJAna potAnuM sthAyI Asana jamAvIne beThuM che. AvI paristhitimAM sau koIne mata ajJAAnanuM vAdaLa khaze ane samyagujJAnano prakAza prApta thAya, tevA pavitra AzayathI ja AcArya bhagavaMto udAdile zrutajJAnanI prabhAvanA karI rahyAno khyAla AvyA vinA raheto nathI. bhAvakRtanA pratipakSe nAmAdi nikSepo che. to paNa virodhIone jANyA vinA nAma, sthApanA ane dravyanI vyAkhyA keTalI grAhya che teno khyAla Avaze ane jANakArI paNa thaze ke bhAvakRtane hadayaMgama karavA mATe ja nAma sthApanA ane dravyakRtane sauthI pahelI jANavAnI AvazyakatA zA kAraNe che ? A kAraNe ja zUya' zabdamAMthI banela sUtra zabdanI vyAkhyA karavAmAM paNa sUtrakAra bedhyAna banyA nathI. te dravyamUtra pAMca prakAre che. aMDaja, boMDaja, kITa, bAlaja ane valkaja. 1) aMDaja:-hasaMgarbhamAM utpanna thayela sUtra aMDaja kahevAya Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. caturindriya haMivazeSa, te koza (koLI) banAve che. temAMthI je sUtra utpanna thAya te aMDamAMthI utpanna thayela hovAthI avaMja che. jene ApaNe rezamI vastra kahI zakIe. TIkAkA2 haMzane candriya kahe che. keTalAko paMcendriya kahe che. 2) boMDaa kalihamAI :-je khetaramAM kapAsa thAya che. tenuM phaLa, jene gujarAtamAM 'kAlA tarIke ane hindImAM 'baoNDIyo tarIke saMbodhAya che. temAMthI kapAzayA kADhIne je sUtra bane te baoNDaja kahevAya che. 3) kITara :- cA2 Indriya jIva vizeSa kIDAomAMthI A sUtra bane che. tenA pAMca prakAra che. 1) paTTaja eTale paTTasUtra, te mATe vRddho kahe che ke je sthAnamAM paTTasUtra bane che te jaMgaLamAM vRkSa ane lattAonA rAmUhathI yukata sthAnane nikuMja kahe che, tyA mAMsa vagere pAtharI devAya che. tenI paDakhe uce, nIce khIlA ThokI devAmAM Ave che. tyA pataMgIyAnA jIvo mArAthI AkarSAI ne Ave che. mAMsanuM bhakSaNa kare che. ane khIlAonI cAre tarapha bhaTake che. potAnI lALa, khIlAo para choDe Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 che. tene ekatra karI temAMthI loko paTTasUtra banAve che. Aja rIte malaya dezamAM thatA sUtrane malayaja cIna dezamAM utpanna thatAM sUtrane aMzuka ane cInadezamAM aMda2 nA bhAgamAM utpanna vastrane cInAMzuka kahevAya che. jyAre kRmirAga sUtrane mATe kahevAya che ke koi dezamAM manuSyonuM lohI laI eka pAtramAM jamAvI de che. te 52 chidra vALuM vastra DhAkI de che. temA ghIme ghIme kIDAo utpanna thAya che ane chidra vALA kapaDAmAMthI bahAra AvI te 2ktapAtranI AsapAsa bhaTake che. ane potAnI lALa choDatA jAya che. tene loko laI le che temAMthI baneluM vastra mirAga sUtra kahevAya che. 3) vAtanlR paMcavi paLatuM te A pramANe gheTA AdinA vALamAMthI baneluM vastra aurNika, uMTanA vALamAMthI banela vastra auSTika, mRganI rUMvATImAMthI banela vastra mRga laumaka sUtra uda2nI bArIka rUMvATIthI banela kautava sUtra A pramANe kiTisa sUtra paNa jANavuM. levuM. 4) valkaja sUtra eTale saNamAMthI banela sUtrane valkaja kahevAya che ityAdi no AgamathI tadrthA2ikatadravyasUtra jANI Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 bhAvasthata je ji bAvalu... ( 28) Agama ane noAgamathI bhAvakRta paNa be prakAre che. AgamathI bhAvakRta tene kahevAya che ke, tIrthaMkara paramAtmAnA zrImukhe prarUpita zrutajJAnano jJAtA ane temAM mana vacana ane kayAthI upayogI hoya. te bhAvakRta che. temAM zratanA upayogano sadbhAva hovAthI Agamane Azraya karI te sAdhaka bhAvakRtano mAlika banavA pAme che. (39) jayAre noAgamathI bhAvakRta, laukaka ane lokottara rUpe be prakAre che. (phU.40) je liMka no namAmato bAvaku (sU.41) saMmati gupta zahita mahAvrata vinAnA laukika paMDitoe banAvelA grantha. te laukika kahevAya che te kaMI rIte ? mauH ajJAnIoe banAvelA grantho middhimidhyArthIoe banAvelA grantho. laukika zratane ApelA baMne vizeSaNone jaza vistArathI samajI laIe. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1) ajJAna eTale jJAnano sarvathA abhAva nahIM samajavAnuM kema ke nigodanA jIvone paNa jJAnano anantamAM bhAga to udghATita hoya ja che, mATe kutri jJAnamAna eTale jemAM samyakatva, samyagadarzana na hoya tevA jIvonuM jJAna ja ajJAna kahevAya che. jemAM saMzaya, viparyaya ane anadhyavasAya 2hyA hoya te jJAna nathI paNa ajJAna che. kema ke AnAvaDe koI ekAda padArthano paNa zamyam bodha thaI zake tema nathI "loka che ke nahIM ?' zAzvata che ke AzAzvata ? te sAda che ke anAdi ? ItyAdI tatvono nirNaya laukika granthakAra poteja karI zakato nathI. tyAre tevA grantho bIjAone saMzaya vinAnA zI rIte banAvaze ? "razaMsA2 zI rIte banyo?" temAM paNa paurANiko eka mate nirNaya karI zakyA nathI. AtmA kevo che ? kayAM rahe che ? saMsAramAM paribhramaNa zA mATe kare che ? bhogavAtAM karmono kartA AtmA che. ke nahIM ? Izvara ApaNA saune mATe pUjya che ke kuMbhAranI jema saMsArano 2cayatA ? ItyAdI agaNita prazno temanA zAstromAM aNa ukelyAja paDI rahyA che. ane te granthonA TIkAkAze paNa jUdI jUdI matakalpanA thI jUdI jUdha dizAomAM bhramajJAna vadhAratAM ja gayA che. mATe ja te granthakAra svayaM saMzaya zIla hoya to temanA grantho bIjAone Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 saMzayavALA karaze ? ke zAMzaya vadhA2ze ? ke zaMzaryAvanA nA karaze? viparyaya jJAna viparyaya arthAt saMsAramAM vidyamAna jaDa cetana padArtha jesvarUpe che. tenAthI viparIta mAnavuM tene viparyaya kahe che. Avo jJAnI jayAre cetana svarUpa AtmAne jaDa pANImAM utpanna thayelA parapoTA jevo. karmono akartA vizvavyApI mAnIne beTho hoya, tyAre tenA banAvelA grantho eMhitAo, smRtio bIjAne satya svarUpe AtmAno bhAna zI rIte karAvaze ? anadhyavasAya anadhyavazAya no mAlika jJAnI, jayAre potAno, potAnA karmono panizcaya karI zakato nathI, tyAreM bIjAone tatvonI saMkhyA keTalI ? tatva kone kahevuM ? tenuM lakSaNa zuM ? svayaM kalpata tatva satya svarUpe tatva che ke kema ? AvA bIjA agaNita praznono uttara zI rIte Apaze ? Ano nirNaya koNa karaze ? A kAraNe ja AvizeSaNa mUkavAmAM AvyuM Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 che. temanA racelA grantho prakArAntare paNa mAnavane Izrva2, hiMsA,saMyama, sadAcA2 ane jJAna, vijJAna pratye sAcI zraddhA karAvI zakyA nathI. jargAnmathyA, A sUtra cAhe game tenuM hoya to paNa saMsAranA sarvathA anapaDha ane pazutulya mAnavane paNa pUchIe ke je saMsA2mAM tUM rahe che te kevo che ? tyAre teno javAba sAMbhaLavA jevo che, te kahe che ke huM nAno hato tyAre 2mata gamatamAM mane ghaNoja Ananda Avato hato. 52Nyo ane saMsA2nA vilAsamAM mane anahada majA paDI che. chokarA chaiyA thayA temane 2mAyA khaMbhe besADIne nAcyo, pachI vyApA2 karyo kamAyo ane khAtA pItA AnandanI koi sImA rahI nathI AvA prakA2no anubhavo to granthakArone, TIkArone, bhaNavAvALAne bhaNAvavAvALA sau koIne thayo haze ? thato haze? AvI rpAArthAtamAM saMsAne mithyA zI rIte mAnI zakAya ? mATe ja temanA racelA grantho kevI rIte mAnya thaI zakaze ? 2 bIjuM vizeSaNa mithyAddaSTi mUkyuM che. je vastu padArtha ke tatva jevA svarUpe che, tenAthI uMghI rIte eTale ke anyathArUpe jovAnI Adata haThAgrahI kadAgrahI pUrvagrahIne hoya che. mATe tevAone mithyASTi Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 kahyA che. AvA mithyAtvanA mULamAM anantAnubaMdhI kaSAyonI hAjarI nakArI zakAtI nathI. "mananA mavAnuM anuvapnati manAnuvanjina levAyA: ' kaSa eTale saMsA2nA mULiyA jenAthI daDhatama thAya te anantAnubaMdhI kaSAya che. AMkhonI sAme jyAre gADhatama dhummA AvI jAya che. tyAre sArAmAM sArI AMkho paNa joI zakatI nathI. tevI rIte anantAnubaMdhI kaSAyomAM vartamAna jIva paNa potAne, pa2mezva2ne, satyatatvane samajavA jeTalI zakata gumAvI beTho hoya che, kema ke te kaSAyI che, ane je Indriyono gulAma che. te pUrA saMsArano gulAma che. IndriyAdhIna jIvana jIvanAra mAnava IndriyonI gulAmI nahIM choDI zakayAne kAraNe, jyAre tyAre paNa, IndriyonA kAma bhogomAM tRpta na thatAM. tene game tyAre paNa "vAta aotha: raMgAye.'' eTale pharI pharIne paNa te AtmAne kaSAyAdhIna banavAno avasara Avaze. anantAnubaMdhI kaSAyonI vidhamAnatAmAM teo mithyAtva nAmanA prathama guNa sthAnakamAMthI kyAreya upa2 AvI zakavAnA nathI. to pachI jyAre pote ja tevI sthitimAM hoya to tenI lekhanI (kalama) jIbha, vicAra AMdamAM zamyakatva AvavAno ekeya mArga ughADo 2hete nathI, phaLasvarUpe temanA lakhelA, banAvelA ganthonA kAraNe ja Ajano bhArata deza andhazraddhA, hiMsA, durAcAra, zarAba, ane Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 paDhegamanamAM masta banIne potAno tathA saMsArano paNa zatru banIne beTho che. ane MAN ITS MAN nA nyAyane caritArtha karI 2hyo che. IndriyonA bhogavilAsomAM phaksAIne kaSAyAdhIna banelo paMDita, mahApaMDita potAnI mati kalpanAmAM je AvyuM. te ja temanA granthomAM uta2ze. A kAraNeja trIju vizeSaNa "vachandra buddhi viti '' mUkavAmAM AvyuM che. temane banAvelA grantho nIce mujaba che. "mahAbhArata, rAmAyaNa, bhImAsuracita grantha cANakya cita grantha, athavA artha zAstra ghoTaka nAmano grantha - zakaTa-bhadrikA, kAporAka, nAgacUkSma kanakasaptati kAmazAstra vaizeSikasUtra, buddhanuM dharma zAstra kapalanuM sAMkhyazAstra cArvAkano noMtakavAda, SaSThataMtra mATha2, purANa vyAkaraNa dazya tathA zravya kAvya vedAnta Adi zAstro, AgamatvavinAnA eTalA mATe che ke temanA banAvanAza, apUrNajJAnI asaMyamI ane hiMsaka hatA. vedomAM hiMsaka maMtrothI bakarA, gheTA, pADA, baLada, AdicAra pagA, mu2ghA, tIta2 AMda be pagA pazuonuM balidAna devAya che. azvamegha yajJamAM jIvatA ghoDAone tathA naramegha yajJamAM battIsa lakSaNA bALakane homI devAya che. kadAca A kAraNe ja vedAnta dharmanA cUsta bhakata dayAnanda sarasvatIjIe paNahiMsaka Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 maMtronA vedone tathA purANonA gappAone pArvathA aprAmANika mAnyA che. loka praraddhinA kAraNe te cUtromAM Agamo zabhAva che ane amuka kriyAonA vidhAno hovAthI noAgamatA paNa ripaddha che. no Agama lokottara bhAvakRta eTale? janma jarA ane mRtyune puna:puna: ApanArA karma kalezone jemane tapazcaryArUpI agnimAM bALI nAkhyA che. mATe ja saMsAramAM zarvotkRSTa arihaMta paramAtmAnA zrImukhathI prasArita bAra aMga vALuM (dvAdazAMga) aMgA praviSTa Agamane lokotta2 bhAvakRta kahevAya che. te arihaMta paramAAo kevA hoya che ? 1) vizvopakArakIbhUta tIrthakRtkarma nirmitiH rAMsA2nA carAcara jIvonuM aikaka ane Atyaka kalyANa maMgaLa thAya tevA Azaya thI vIzasthAnaka tapanI utkRSTatama ArAdhanAthI tIrthaMkara nAmagotra jemaNe bAMdhyuM che ane trIjA bhAve jeno udaya thayo che. te tIrthaMkara paramAtmA 2hai kahevAya che. anaMta zakita sampana jIvAtmAnA Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 pratyeka pradeza sAthe coMTelA. jJAnA va2NIya, darzanAva2NIya, mohanIya ane aMtarAyarUpa tikarmone samULa nAza karyA pachI ja kevaLajJAnanI prApti thatA. tIrthaMka2nAma karmano udaya thAya che, je puNyakarmanI ca2masImA kahevAya che. mATe ja 2) asuragarUla parivaMdiya :- asuro ane asurendro, suvarNa kumAro, ane temanA indro, tathA IndrANIo, paNa te ahaMta 52mAtmAnA caraNone vaMde che. 3) kinnaroganamaMsiaM -kinaze, vyaMtaro, gadharvo ane temanA indro tathA indrANIo potAnA pratyeka zvAsamAM arihaMta 52mAtmA ne bhAva namaskAra kare che. ane dravyovA mATe sadaiva hAjara kahe che. 4) devakoDi saya graMthuaM devaRnA bhogavaTAmAM pUrNamasta banelA chatAM paNa kevaLajJAna prApta thayelA tIrthaMka2 52mAtmAonI dezanA samaye samavasa2NanI racanA samaye tathA vihA2 da2myAna bhUtaLa52 2helA, kAMTA-kAMkarA patthara Adine dUra karI sugaMdhI pANIno chaTakAva ka2tA karoDonI saMkhyAmAM devo, devIo natamastake paramAtmAnI sevAmAM uusthata ja rahyA hoya che. 5) paMcamahAvratanI utkRSThatama ArAdhanA hAza - Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 pApaDhArone baMdha karanArA, zaMmati guptadharmanA ArAdhaka banI ghaNI ghaNI labdhaone prApta thayelA mana:paryavajJAna avadhijJAna tathA zrata kevaLInI labdha tathA jaMghAcA2Na vidhAcaraNanI laMbdha vaDe gaganagAmanI vidyAnA baLe AkAzamAM vihAra ka2nAza, utkRSTatama tapazcaryA thI jemanA hADakA mAMsa ane lohI paNa sukAI gayA che. tevA munirAjo paNa arihaMta pa2mAtmAnI sevAmAM, eNvinaya saviveka ane saprema 2hevAmAM potAnuM kalyANa samaje che. 6)vibuhAhiva- cakravartIonI tathA vAsudevonI zapUrNa zakataone AMkhanA palakAre nestanAbuda ka2nAza 64,Indro tathA IndrANIo, cAmara chatra laI prabhunI sevA kare che. 7) ghaNavaI - agaNita saMpattinA mAlika kuberadeva tathA AnaMda kAmadeva Adi doDadhapatio paNa prabhunI sevAmAM hAja2 2hI potAnA jIvanane dhanya mAnanArA hatAM. naravaI -eTale pRthvInA chakhaMDa upara Adhipatya dharAvanArA, bahote2 hajA2 zaheze jenA tAbAmAM che. chatrIsa hajA2 mugaTa baMdhI rAjAonA svAmI caudano Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 ane nave nidhAnanA svAmI, jemanI pAse corAzI lAkha ghoDA, hAthI ane 2tho che, rd karoDa gAmanA dharpata evA cakravartI rAjAo paNa ane traNa khaMDanA svAmI vAsudevo, prAMta vAsudevo ane baladevo paNa je 52mAtmAnI sevA cAhanArA che. uparokta sevako dvArA je sevya che, pUjaya che, ArAdhya che. vaMdanIya che. te rihaMta 52mAtmA ja devarzAdhadeva che. hiMto paNa sAmAnya kevaLI ane tIrthaMka2 pada prApta kevaLI rUpe be prakAre che; temAM sarvathA dvitIya atizayo thI pUrNa tIrthaMka2 52mAtmAonA urpAdaSTa Agamo ja bhAvazruta che. samarata aizvarya, nirUpama rUparNAza tathA yaza ane saubhAgyanA svAmI, tIrthaMka2 52mAtmA hoya che. AvA tIrthaMkaro janmatAMja kevaLajJAna nA mAlika hotA nathI. 52ntu devargata athavA na2ka gRtano tyAga karI uttama rAjavaMzamA janmelI mAtAnI kukSimAM avartA2ta thaI nava rmAhanA tyAM rahe che. janme che, moTA thAya che, ane bhogAvalI karmanI sattA hoya to paraNe che ane putro paNa thAya che, jyAre te karmo sattAmAMthI khasI gAya che. tyAreI utkRSTa vairAgya pUrvaka, saMsA2nI sampUrNa mAyAno tyAga karIne nirmatva mUlaka saMyama -miti gRpta dharmano svIkA2 kare che, tyA2 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 pachI tapazcaryA rUpI agnimAM janma janmAkta2nA karelA yAta karmono kSaya karI kevaLajJAnanI jayota pragaTa kare che. zarvathA nizcala devendronA zihAMzana kaMpAyamAna thatAM koDonI saMkhyAmAM devo, devendro Ave che. kevaLajJAnano mahotasava kare che, samavasaraNamAM birAjamAna thAya che. ane saMghanI sthApanA kare che. AvI rItanA bhagavaMta padanA zapUrNa guNone dhAraNa ka2nA2A tIrthaMkara paramAtmA ja hoya che. (9) zArvajJa - kevaLajJAnanA mAlika hovAthI jIvamAtranA bhUtakALa vartamAnakALa ane bhaMvaSyakALanA bhAvone, kamena, karmonA phaLone "vahArniva ivanayana vatnazri pratyakSa jANavAvALA hoya che. jemaNe bhUtakALanuM ane bhaviSyakALanuM jJAna nathI. tathA ekAnta kSaNikavAda ke nityavAdane mAnanArA hara hAlatamAM paNa sArvajJa vizeSaNathI vizeSata thatA nathI. kAraNa ke saMsA2no eka paNa padArtha zarvathA kSaNika ke nitya che ja nahI, jema ke AkAza paNa ghaTAkAza ke paTAkAzarUpe be bhede che. jIva paNa dravya ane paryAyarUpe be bhede che. pRthvI Adi padArtho paNa nitya ane aMnatyarUpe be prakAre Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. 107 gharyAda padArtho paNa nitya ane anityarUpe be prakAre che. ekAMta, nityavAda ane rmANakavAdanA vadanA2A pote paNa kyAreya nitya ke Nika paNa na hatAM. bu paNa saMsA2mAM lAMbA kALa sudhI jIvatAM 2hyAM ane bALatva, yauvanatva ane vRddhatva avasthAne prApta thayelA che. A pramANe buddhadeva pote Nika na hatAM to pachI temanI rmANakavAdanI mAnyatA satya zI rIte hoI zakaze ? A kA2Ne ja anekAntavAda amara che. (10)sarvadarzI - 84 lAkha jIvAneinA jIvomAMthI 52,lAkha jIvAryonenA jIvo, jemAM pRthvI pANI, gna, vAyu tathA vanaspRta nAme cA2 ekendriya yonimAM anaMtAnanta jIvone kevaLajJAnI pratyakSakare che ane kevaLadarzI potAnA kevaLadarzana vaDe jue che. tyAM 2helA sAdhAraNa vana2timAM anantAnanta ane zeSamAM asaMkhyAta jIvone potAnA nikRSTatama pAponA kA2Ne karmonA phaLone bhogave che. pharI pharIthI karmone bAMdhe che. A badhI vAtone jANanArA kevaLI bhagavaMta sivAya bIjAne mATe tevI jANakArI sarvathA azakya che. AvI rItanA bhUtakALanA bhAvone koI Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 tapasvI vizeSa ke pratibhA zampA paNa kadAca jANI zake che. to paNa teo kevaLajJAnanA mAlika na hovAnA kAraNe spaSTa ane satyasvarUpe joI zakatA nathI. mATe teo bhagavaMta tIrthaMkara padane prApta karI zakatA nathI. mATe ja kevaLajJAna ane kevaLadarzana sarvotkRSTa jJAna che. jeonI pAse AvuM jJAna na hoya teo bhagavaMta, sarvajJa pa2mAtmA Adi zabdone sArthakapaNa karI zakatA nathI. mATe arihaMta paramAtmA ja pArvajJa (sarva lokAntavarti vastumAnaM jAnAtIti sarvajJaH) sarvadarzI (lokAntavarti vastumAtraM pazyatIti sarvadarzI) hoya che. (11) tinuvAdiyamaddei - eTale adholoka, madhyaloka ane urdhvalokamAM rahelA devo, devIo, Indro-IndrANIo jyotiSa devonA sUryaIndra ane ca%Indra devone jayAre potAnA arvAdhajJAna vaDe tIrthaka2 pa2mAtmAone tathA temanA rAmavA2Nane jue che tyAre amanda AnaMda vaDe temanI AMkho harSanA ArAothI bhInI thAya che. haiyAmAM, manamAM ane chevaTe temanA AtmAo paNa harSa pUrNa thaIne. devalokanA svargIya sukhone paNa tuccha samaje che, tRNa zamAna samaje che. abhUtapUrva kRddhi-samRddhi paNa saMsA2 kArAvAsa mATe beDI samAna lAge che. ane Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 potAnA vimAno choDI nAcatA-kUdatA tIrthaMkara paramAtmAonI sugandhI puSpo vaDe, sugandhI jaLa vaDe, dhUpa vaDe maMgaLadIpa vaDe, dravya pUjA kare che. ane paramAtmAnA sAdhAraNa guNo tathA AMtazayothI garbhata bhAva pUjA karI potAnI jAtane dhanya dhanya mAne che. manuSya lokanA mAnavonI jema devo paNa pota potAnI devIothI yukata hoya che. agaNita puNyakarmI hovAthI, potAnI moja majA mATe vAvaDIomAM snAna-jaLa kriDA, udyAnamAM haravuM pharavuM temaja devIonI sAthe game tyA jaI, potAnI vaikriya labdha vaDe vimAnanI 2canA karI. bhoga vilAzomAM pUrNa masta hoya che. teo A pramANe vicAre paNa che. ke: ApaNe badhAya saMsArI jIvo hovAthI, zarIra zaNagAra mATe agaNita AraMbha samAraMbha karatA hoIe chIe. to pachI tevA uttama padArthothI eTale uttamottama tIrthasthAnonA, kSIra sumadranA, temaja tevA prakAranA nadI nada ane kuMDonA pANI vaDe pa2mAtmAo, jANe Aje ja jamyA che. tevI kalpanA karI. AMbhaSeka karIe to tenAthI bIje uttamottama dharma zuM hoI zake ? ane jaLa vaDe abhiSeka pUjA, kezara, barAza, kastUrI ane sukhaDa (candana) mizrata padArthothI aMgavalepana AMda zatkAryo, puNyakAryo atyanta zraddhAthI kare che, nRtyapUjA nATaka pUjA Adi paNa kare che. ane chevaTe namutthaNe tetra vaDe paramAtmAnuM guNotkIrtana Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 karI AnaMda vibhora bane che. tevI rIte gRhasthAzramamAM rahelA gRhastho paNa jayAre potAnuM saMpUrNa jIvana AraMbha samAraMbhanA kAdavamAM gaLeDuba thayeluM che. jemake potAnA vyApAra mATe game tevA kAvA dAvA kare che. anAjanA vyApArIo lAkho-karoDo dhAnerA Iyalo Ada jIvone motanA ghATa utAre che. bhelaselamAM nIti nyAyanA dhoraNone phagAvI de che. kAma krIDAmAM masta banIne game tevA zRMgAze ane kAmasevA mATe game tevA abhakSya ananta kAya tathA koDalIva2 oIla jevA prANIo padArtho ane chevaTe be be varSe ekAda chokarAne janma detAM pApano vicAra thato nathI. gaMdI halakaTa ane TaeNDa -bhagIne paNa zaramAve tevI bhASAo bole che. vyAja vaTAmAM haDahaDatuM jUTha bole che AdamAM pApanI bhAvanAno khyAla paNa raheto nathI, to pachI pa2mAtmAnI pUjAmAM pavitra bhAve, tyAga bhAve ane ApaNAmAM paNa arihaMtapadanuM bIjAropaNa thAya tevI zraddhAthI AvelA padArthomAMthI sAva thoDA padArtho thI 2haMta pa2mAtmAnuM pUjana ka2vAmAM vAdho kayAM Ave ema che ? mATe tevA uttamottama anuSThAnomAM pApanI kalpanA karavI ane agaNita pApomAM 2hyA paccA, bholA bhAlA zraddhALu gRhasthone pUjA-pAThathI dUra karavAmAM kadAca jJAnanuM ajIrNaja kAma karatuM haze ? Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 apasihaya varaNANadaMsaNa dharehiM Ava2NIya karmo kSaya thavAthI apratahata eTale mUrta (paulika pAr)nA jJAnamAM amUrta (jIvAtmAo) nAjJAnamAM sarvathA askhalata, mATeja sarvazreSTha, kevaLajJAna ane kevaLa darzana lakSaNathI rhAkSata jJAna darzanane dhA2Na ka2nA2A tIrthaMka2 devo samavasa2NamAM birAjamAna thaI je dezanA Ave che, tene gaNadhara bhagavaMto zabdomAM gUMthe che: te dvAdazAMgI che. AvuM kevaLajJAna sahaja siddha hotuM nathI. paNa pracaMDa puruSArthathI mohanIya karmano saMpUrNa kSaya karyA pachI ja A jJAna utpanna thAya che. arvAdhajJAnanI jema. jenI utpati che teno nAza paNa saMbhavI zake che, mATe aDivizeSaNa mUkavAmAM AvyuM che. kema ke arvAdhajJAna thayAM pachI paNa arvAdhajJAnAva2NIya karmonI sattA jIvanApradezamAM vidyamAna hovAthI arvAdhajJAna nAza pAmI zake che. jyAre kevaLajJAnAvaNIya karmono kSayopazama thato nathI paNa, jyAre thAya che tyAre kSaya ja thAya che. tijJAdi cA2 jJAna kSayopazamathI thatAM hovAthI temAM vadha-ghaTa thAya che. temaja cAlyA paNa jAya che. tethI arpADahaya (apratihata) A vizeSaNa mAtra kevalajJAna kevala darzanane ghaTe che. mATe kevaLajJAna kyAreya paNa hAthatAlI detA nathI. tIrthaMkara 52mAtmAo sazarIrI ane Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 sAkAAvasthAvAna che. dADha kADI nAkhelA sarpanI jema nAma-gotra vedanIya ane AyuSya karyuM zeSa hovAthI nAma karmanA kAraNe. temane zarIranI vidhayamAnatA che. ane zarI2 che. to mUkha paNa che. temaja bhASAnA pudgalo paNa zeSa rahelA hovAthI. te 5ramAtmAo potAnA zrImukhe ja dezanA Ape che. ane sau bhAgyazALIo vacanA tizanA kA2Ne pota potAnI bhASAmAM samajI jAya che. manuSya zarI2mAM bA2 aMgo hoya che. tevI rIte jainAgama paNa dvAdazAMga kahevAya che. te A pramANe.: AcAraMga, sUtrakRtAMga sthAnAMga, samavAya, vivAha panhata, jJAtAdharma kathA, upAsaka dazAMga, antakRta dazAMga, anuttopAta dazAMga, praznavyAka2Na, vipAka sUtra ane STivAda A badhAya AgamathI lokoireka bhAvazruta che. tema chatAM temAM ca2Na guNanuM paNa pratipAdana hovAthI noAgama paNa kahyuM che. zruta zabdanA paryAyo 'azavi su qufgen) (212 83) Avazyaka zabdanI jema zruta zabdanA paNa paryAyo eTale ekArthaka zabde A pramANe che : Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 gurU bhagavaMto pAse sAMbhaLavuM te mRta kahevAya che. arthonuM sUcaka hovAthI stra kahevAya che. tIrthaMkara paramAtmAonA vacanano samUha hovAthI grantha. pramANa pratiSThita arthane pramANamAM mUke teziddhA mithyAtva, avarati ane kaSAyAda pramAdI jIvo pa2 zAzana ka2tuM hovAthI zAzana. sarva zreSTha, praghAna vacana jemAM hoya, te pravacana mokSane mATe ja AjJA Ape - te AjJA hitanI pravRti, ahitanI nivRttino upadezaka hoya te upadeza kahevAya che. jIvAdanuM yathArthajJAna karAvanAra hovAthI- prajJApanA AcArya paramparAthI Avela hoya te Agama. uparokatarItyA kRta zabdano nikSepa pUrNa thayo. Avazyaka zruta skaMdha pratijJAnusAre Avazyaka ane zUrAno nikSepo kahevAI gayA pachI, kramAgata skandhano nikSepa karavAno avasara prApta thatAM sau prathama eTaluM jANI levAnuM ke vizeSa vaktavyavinA zeSa vAto AvazyakanikSepanI mAphaka jANI levI. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 ziSyanA javAbamAM mUtrakA2 pha2mAve che ke ba. zkalpa, sthApanA skaMdha, dravyaskandha, ane bhAvaskaMdha rUpa skalpanA cA2 bheda che, temAM nAma ane sthApanA mATe pUrvanI jema samajI levuM, dravya skandha Agama ane noAgama rUpe be prakAre che. jJazarIra ane bhavya zarIra thI vyatirekata dravya skalpanA traNa prakAra che. eNcata skandha, acatta zkandha ane mizrazkandha (sUtra 46) jemAM ghaNA pudgala paramANuo bhegA malyA che. tene zkandha kahevAya che, saMghaTana ane vighaTana thavAno dharma pugalamAM ja hoya che. saMghAtamAMthI chuTA paDatA paDatA kevaLa eka paramANu zeSa rahI zake che. ane pAchA eka mAM bIja, trIje yAvat saMkhyAta asaMkhyAta ane anaMta paramANuM maLatA pAcho skandha bane che. AmAM paNa apekSA kRta nAnA moTA AkAro thaI jAya che. tyAre nAnAnI apekSAe moTo zkandha ane moTAnI apekSAe nAno skandha vyavahA2mAM bolAya che, jema ApaNA zarIramAM raheluM nAka ananta paramANuothI banelo skandha che. tenA karatA moDhAno skandha moye, tenA karatA pUrA zarI2no 27dha moDhAnA skandha karatA ghaNo moTo skandha kahevAya che. jaDa (pagala) ane cetana (jIva) nuM mizraNa ja rAMsA2 che. ane tenuM saMcAlana paNa A be dravyone ja AbhArI che. jIvamAM jema ananta zaMkata che tema pudgalomAM Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 paNa ananta zaMkata rahelI che. jenA kAraNe saMsAranA kAryomAM kyAMya gabaDa nathI, tema avyavasthA paNa nathI, caitanya sampana jIvamAM sparza 2cu, gandha ane varNa nathI, jayAre pugalomAM A cAre dharmo rahelA che. deva-manuSyanA2ka ane tiryaMcamAM je sparzAda dekhAya che. te tenA zarIra sAthe saMbaMdhita che. ane zarIra, Indriyo, mana ane pApa bhAvanA ane ceSTAnA kAraNe utpanna thayelI durba paNa paudgalika hovAthI jaDa che. zkandha ane aNu (paramANuM) rUpe pugalanA be prakAra che. skandharUpa kAryane mATe aNu kAraNa svarUpa che. jeno bIjo bhAga na thaI zake. tethI te AdimAM, antamAM ane madhyamAM nathI, kema ke traNaIzamAM AMda madhya ane antanI kalpanA saMbhavI zake che, jyAre pa2mANe sUkSma che, nitya che mATe teno vibhAga zakya nathI, tema chatAM paudgalika hovAthI temAM eka 2sa, eka gadhe, varNamAMthI eka ane be sparza kahyAM che, sparzamAM paNa nidhu ke rUkSamAMthI eka jANavAnuM che. eka pa2mANuMne bIje paramANuM maLe, trIje maLe, yAvat ananta aNuo maLe tyAre, pa252 cauTelA paramANuono samUha ja skandha kahevAya che. moTA skandhamAM pAcho bhedathAya eTale ke ghasaDAtA, pachaDAtA, tUTatA, athavA prAyogika ka2Ne TUkaDe TUkaDA thatAM paramANu rUpe paNa banI zake che, A bheda ane zaMghAta baMne sAthe thAya tyAre apekSA Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116. kRta A nAno, A moTo AvA nAme vyavahata thAya che. pudgala dravya koI kALe ekAnta nitya nathI. paNa pariNAmI nitya che. AkAza jevA tatvone paNa ekAnta nitya mAnavAmAM tArkikonA virodha sAme Avaze. kema ke teo pote paNa ghaTAkAza, paTAkAza AdinI kalpanAmAM virodhI nathI. matalaba ke ekAntanitya ke ekAnta kSaNika nAmano padArtha saMsAramAM che ja nahIM, jIvAtmAne paNa ekAnta nitya mAnatAM A mAnava, A deva, A nA2ka, A deDako, ghoDo kUtaze, vAgha AdaLo vyavahAra je sarvathA satya svarUpe che. teno lopa thatA vyavahAne vAMdho AvatA vAra lAgaze nahI, riddhizilAmAM virAjamAna thayelA jIvo ne choDI bIjo ekeya jIva pugalonA saMga vinAno che ja nahIM, gotyo paNa jaDe tema nathI. zarI2 paga, hAtha, nakha, nAka, AMkha, kAna, vALa Adi paudgalika che. jeno saMgraha karyA vinA koI paNa jIva potAnA upArjana karelA puNya pApone zI rIte bhogavaze ? sArAMza ke jIva paNa nitya nathI paNa pariNAmI nitya che, tyAre ja temAM pariNAmo thatAM rahe che. skandho paNa pIdgalika hovAnA kAraNe temAM rahelA paramANuonI ghaTa-vadha prati samaye thatI rahe che. carmacakSuonA mAlikothI na gaNI zakAya teTalA paramANuothI skandha bane che. matalaba ke skandamAtra pauIlaka hovAthI jaDa che. sarvathA caityanya Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 svarUpI AtmA anAdi kALathI pudgalono saMgI hovAthI tene kadAcatu pugala paNa kahI zakAya che. paNa te mULa svarUpe to caitanya ja che. "vizvizvavaMde? videpa (sUtra 47) zacata dravya skandha aneka prakAre kahevAyuM che. jema ke hayaskandha, gaja skandha, kina2 skalpa, jhiMpureSa skandha, mahoraga skandha, gaMdharva skalpa, vRSabhazkandha ItyAdi eMcita zabdamAM zatuM ane citta' zabda che, cittano artha jemAM jJAna hoya te citta. citte mana vijJAna kahevAya che. kema ke mana-jJAna-vijJAna jaDa padArthamAM hotA nathI. relagADInA ejInamAM ke plenanA ejInamAM pachI bhale te hajAro-lAkho Tana mAlanI heraphera karI zakatA hoya, to paNa te jaDa che. mATe ja AgaLanA pATA ukhaDI gayA che ke, pula tUTI gayuM che. tenI khaba2 DrAIva2ne paDe che paNa ejInane tamAtra khabara paDatI nathI. te ApaNe sau koI anubhavIe chIe. haya eTale ghoDo. te viziSTa prakA2nA pa2NAmamAM pariNIta hovAthI hayaskandha kahevAya che. gaja eTale hAthI, vRSabha eTale baLada A prakAre kina2, kaiipuSeiza, maho2ga, gandharva A cAre vyakta2 devo che. gRhita zarI2nI sAthe jIvono amuka rUpe abheda che. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 mATe skandha jaDa hovA chatAM haya skandhAda kahevAya che. jIvanA a saMkhyAta pradezo jaina zAzane mAnya rAkhyA che. tethI te pradezonA pracayarUpe paNa jIvamAM skandhapaNu ghaTita thAya che. A sUtramAM udAraNa rUpe ekaja hayaskandha mUkavAthI paNa sUtranuM tAtparya samajI zakAya tema che. to pachI hAthI, ghoDo, baLada ane kinnara Adi ATalA badhA zabe zA mATe mUkyA ? javAbamAM jANavAnuM ke: jayAM cetanatA dekhAya te badhAya jIvo che. ane paDho zattAM sUtrAnuMsAre te badhAya jIvo sarvathA pRthaka che, temanA karmo, karmonA phaLo, gatio, Agatio paNa jUdA jUdA che. mATe sUkSma nigodanA jIvothI Indra mahArAja sudhInA anantAnanta zarIraze, tenA AkAze, tenA rUparaMgo, tenI ceSTAo, svabhAvo, khorAka, raheNI karaNI, paNa jUdA jUdA che. te spaSTa pratyakSa sagI AMkhe, eka 2bArI jevA anapaDha mAnavane paNa dekhAya che. te zarIra cAlatA hatA. nAnA moTA dekhAya che. to temAM eka eka jIva avatarita thayelo ja che. ATalI badhI vAto pratyakSa dekhAI rahI che. anubhavAI rahI che. tyAre AkhA saMsAramAM ekaja AtmA che. AvA prakAranI AtmA dvaitavAdIonI mAnyatA zI rIte satya hoI zakaze ? teo kahe che ke, AkAzamAM candramAM ekaja che, paNa jUdA jUdA pANInA bharelA vAsaNomAM caMdra jema jUdo dekhAya che. te rIte jUgha jUgha Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zarIromAM paNa AtmA ekaja che. javAbamamAM jANavAnuM ke, AkAzamAM sau koine candra ekaja dekhAya che. ane sau koi anubhavI zake che. to tenA pratibiMbo paNa eka samAna ja dekhAya che, tevI rIte AtmA ekaja hoya to sau koInA zarIro, tio, rUparaMgo ane svabhAvo paNa eka samAna dekhAvA joIe. paNa tevuM koine paNa anubhava nathI eka mAnava zrImaMta che ane potAnA raMga mahelamAM moja majA kare che. to te ja samaye bIjA mANasone sukha maLavuM joIe ne ? paNa AvuM koie dekhyuM nathI, dekhaze paNa nahIM mATe anantAnanta zarIromAM rahelA AtmAo paNa anantAnanta che. ane svayaMkRta pApa puNyonA phaLone bhogavI rahyA che. A vAtane siddha ka2vA mATe ja sUtramAM hayaskadi zabdo mUkyA che. (cU. 47) AvI rIte citta dravya skandha paNa aneka prakAre che. jema ke: dvaryAdhaka guNa vadhAre eka 52mANu rUkSa che, ane bIjo pa2mANu snigdha hoya tyAre ekamAM bIjo joDAya che ane pridezika kandha bane che. A rIte tripradezika yAvat hajA2 lAkha, karoDa, saMkhyAta asaMkhyAta ane ananta 52mANuM bhegA thaI banelA skandho paNa ananta che, te badhAya citta che. eTale jaDa che. (248) mizra dravya zkandha paNa aneka prakAre che. jema ke senAno grama 2skandha, madhya skandha ane chevaTano skandha Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 te mizra dravya Rbdha che. (sU49) AmAM paNa zI thI AgaLa cAlanArI zenA agrama kahevAya che; vacce cAlanArI madhya ane chevaTe cAlanArI antima kahevAya che. AmAM, hAthI ghoDA ane page cAlanArI senA eNcatta che. jayAre bhAlA talavAra, baMduka, chA, bANa AMda acetana che. mATe jIva - ajIvanuM mizraNa hovAthI mizra dravya skandha che. (sU-50) athavA tayatikita dravya skandha bIjI rIte paNa traNa prakAre che. kRtajJa, akR2sta ane aneka dravyaskandha temAM hayazkandha, gajaskandha AMde kR2M dravyazkandha che. AnA pahelA eNcitta zkandhamAM teno aMdhakAra hovAthI tathA te azaMbhata chatAM paNa buddhi kalpanAthI jIvo kahyA hatAM, paNa ahi to jIva adhaSThita zarIzavayava lakSaNamAM kRM zkandhasvarUivivakSata che, mATe abhidheyanA Azaya bhedathI prakAnta2 chatAM vAMdho nathI. tame ghoDAnA skandhane kR2 (pUrNa) kaho cho te vyAjabI zI rIte banaze ? kema ke ghoDAthI hAthI moTo che. A tamArI zaMkA ThIka nathI. kAraNa ke jIvamAtra asaMkhya pradezAtmaka zAzana riddhi che, mATe te pradezono samudAya hAthI kIdi, kuMthu, vyaMtaravizeSanA zarIramAM paNa tulya che. nAnA moTA zarIromAM eka paNa pradezano pharaka paDato nathI. jIva ananta zakata zampA hovAthI, potAnI zakita Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 vizeSathI hAthInA za2I2mAM asaMkhya pradezono samAveza zakya che. temaja kIDinA za2I2mAM teTalAja pradezonI saMbhAvanA zakya che, mATe ghoDA karatAM hAthInA pradezo vadhAre che tevI mAnyatA barAbara nathI. kAraNa ke jIvonA pradezomAM hIrbAdhakya nathI. (sU. 51) akRtsna skandhamAM be praderzAda 26ndhathI ananta pradezika 2nkandhanI kalpanA ka2vAmAM AvI che, je skandha paripUrNa nathI te akRtsna skandha kahevAya che. jema kebe pradezika skandha traNanI apekSAe akRtsna che. cA2nI apekSAe traNa, asaMkhyAtanI apekSAe saMkhyAta skandho akRta che. (sU52) aneka dravyaskandha, A pramANe che. deha (za2I2)no samudAya te aneka dravya skandha che. je skandhamAM, nakha, keza, dAMta ArzAda jIva pradezathI hita che. ane pRSTha uda2 Adi avayavo jIva pradeza sAthe vyApta banavA pAme che. (2 53) bhAvaskandha eTale zuM ? A skandha paNa Agama ane noAgama thI be bhede che. AgamathI bhAvaskandha tene kahevAya che ke je sAdhaka AgamathI skandha padArthane jANe che ane ananya bhAve upayogavartI che. te AgamathI bhAva skandha che. zeSa Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 AvazyakanI jema samajI levuM. no AgamathI bhAvaskandhanuM svarUpa kevuM che ? se kiMtaMnoAgamaobhAvakhaMghe? noAgamaobhAvakhaMghe eesiM ceva sAmAiamAiyANaM chahaM ajjhayayANaM samudaya samiisamAgameNaM Avassaya suyakhaMghe bhAvakhaMghetti lagabhai.... (phU.14) bhAvArtha :- Avazyaka zruta skandha AmAMthI Avazyaka ane zruta zabdano nikSepa pUrNa karyA pachI bhAvathI 2zkandhanuM svarUpa kevuM che ? A prazna che. javAbamAM sUtrakA2 pha2mAve che ke, prastuta AvazyakanA bhedo, je sAmarNAyaka, caturvarzAta, vadanA, pratikramaNa, kAyoArga ane pratyAkhyAna svarUpe cha adhyayano no samudAya, eTale pa2252 eka bIjA thI saMbaMdhita che. pa2stu yajJadata, devadattamAM jema koI jAtano saMbaMdha nathI kema ke:- A baMne vyakatio sarvathA saMbaMdha vinAnI hovAthI eka ne bIjA sAthe kaMI paNa levA devA nathI. jayAre zAmayikAdi cha adhyayano eka bIjA sAthe ghaniSTa saMbaMdha rAkhanArA che, jema ke sAmAyika che to caturvizati stavana paNa ananta konI nirjarA karAvanAra che, guru vandanA, tenAthI paNa vadhAre mahatva dharAvanAra che, tyAra pachIja pAponA gharamAMthI bahAra kADhIne, zuddha 2svarUpanI oLakha ApanA2 pratikramaNa che, pApo pApabhAvanAo ane pApa ceSTAo thavAmAM, vadhavAmAM, Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 mULakA2Na zarIra che, mATe, pApa janaka, pApa phaLaka ane pApavardhaka zarIrane kaMTrolamAM levA mATe kAyotsarga vinA zI rIte cAlaze ? ATaluM chatAM paNa pharIthI zarIra, mana, Indriyo ane AtmAne pApamArge na javA devAmAM pratyAkhyAnanI atyAvazyakatA zI rIte nakArI zakAze ? mATe ja cha Avazyako yajJadatta ane devadattanI jema asaMllaMghata nathI. paNa saMbaMdhavALA hovAthI sAmayaka thAvat pratyAkhyAna ane pratyAkhyAna sAmayika sAthe samAhita che, yukata che, kSamAyukata che. tevI rIte eka sthAne mUkelI lokhaMDanI zalAkAone eka bIjA sAthe tamAtra apekSA na hovAthI nirapekSa che. paNa zAmayikAda cha Avazyako, pa252 sApekSa che. eTale eka bIjAnI apekSA rAkhanArA che, Avazyako manAyA che. jemake:- caturvizati eTale logassa sUtrathI coviza bhagavaMto ne bhAva vaMdanA ka2vIja hoya to sAmAyika dvArA pAponA dvAra baMdha karavAnI AvazyakatA rahelI che, ane je gurudeve jainatva ane jaina zAsananI oLakhANa karAvI che. temane vandanA ka2vAno abhUta pUrva Ananda caturvizata tavana vinA prApta thaI zake tema nathI, kema ke gurudevanA ananta upakA yAda karI temane vandanA karavA mATe AtmAmAM zaMkata vizeSanI prApta cauviza bhagavaMtone vandana karyA vinA thaI zake tema nathI. mATe ja pratikramaNa Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 kAyotsarga ane pratyAkhyAnamAM eka Avazyaka ne bIjA Avazyaka sAthe sApekSa bhAve saMbaMdha che. sArAMza ke eka bIjAno bhAva eka bIjA sAthe rkAlita che, mATe ja te AvazyakonuM mIlana, arthAt eka bIjAno eka bIjAsAtheno samAgama ane temAthI prApta thayela, AtmAmAM viziSTa ArdhAtmaka pariNAma tevA prakA2nuM Avazyaka ja bhAva skandha kahevAya che. AvA prakA2nA bhAvAvazyaka pratyeno upayoga eTale bolAtA sUtronuM manana, artha cintana ane Indriyo tathA mananI pUrNa ekAgratAne ja bhAva Avazyaka kahevAya che. jyAre 2joha2Na ca2vaLo, muharpata ane yathA samaye DAbA ane jamaNA DhIMcaNane uccA rAkhavA rUpI kriyA Adi vidhAnomAM noAgamatva samAyeluM che. kemake 'dezaArAdhaka kriyAkahI sarvaArAdhaka jJAna eTale bolAtA sUtromAM upayoga hovAthI temAM Agamatva raheluM che. jayAre kriyA jJAna nathI paNa tene meLavavA mATe maulika kA2Na che. mATe temAM Agamatva na hovAnA kA2Ne ja noAgamathI bhAvanskandhanI upamA ApelI che. atyaMta sAvadhAnI pUrvaka pApoMpe pApa samajI lIdhA pachI SaDAvazyaka ka2nA2 bhAgyazALInA jIvanamAMthI sauthI prathama, nirarthaka, sArvAna2rthaka pApono, pApa bhAvanAono, pApaceSTAono tathA adi kALathI paDelI khAvApIvA, Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 uThavA, besavA, bolavA ane game tema suvAnI khoTI eTale hiMsaka AdatonA dvAra baMdha thaze, dhIme dhIme baMdha thaze, ane tema thatA bhAravAhakanA mAthA parathI bhAra ocho thatA te jema haLavo bane che, tema pAponA dvA2 baMdha ka2vA mAtrathI teno AtmA haLavo banatAja pa2mAtmA tene yAda Avaze ane eka eka tIrthaMkara pa2mAtmAnuM nAma laI logasse sUtra dvArA paramAtmAone dravya tathA bhAva vaMdana karavAno uttamottama lAbha te sAdhakanA bhAgyamAM raheze ane tema thatAM ja gurudevonI smRti thaze ane dvAdazAvarta dvArA guru caraNomAM mAthuM mUkIne guruonA anahada upakAra ne natamastake svIkAra karaze. A rIte Atmika daSTie pUrNa taiyAra thayelo sAdhaka pratikramaNa sUtrathI thayelA pAponI AlocanA karaze. kAyAnI mAyAne ochI karavA mATe kAyotsarga ane pharIthI pApa bhAvanA na thAya te mATe pratyAkhyAna karI potAnA AtmAne adhyAtmano colamajI ThIyo raMga caDhAvI deze A kAraNe ja chae cha Avazyaka eka bIjAnA pUraka banavA pAme che. . gaNa, kAya,nikAya, skanda, varga, rAzi, kuMja, piMDa, nikara, sAMdhAta, Akula, samUha Adi bhAvaskandhanA paryAyavAcI zabdo che. (sU. pa7) paDAvazyakaLo arthAdhikAra eTale zuM ? game te dezamAM bolAtI bhASA (zabdaprayoga) nirarthaka Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 hotI nathI. bezaka ! baMgALI dezanI bhASAnuM tAta.. gujarAtI manuSya samaje ke na samaje, tema gujarAtI bhASAmAM artha tAmilanADamAM samajAya ke na samajAya te vAta jUdha che. tethI karI zabdo ke teno vyavahA2 jUTho nathI hoto. ghaNI vAra AvuM paNa bane che ke :- bolAtA amuka zabdonA 2hasyArtha sudhI bolanAra paNa na pahoMcI zake. samudramAM DubakI mA2nA2 ghaNA che paNa jAnanA jokhame samudranA TheTha taLabhAgamAM pahoMcI motIne lAvanArA vi2lA che. jayAre zIpa, zaMkhalA ane koDAone lAvanAza ghaNA che. Aje paNa ApaNe joIe chIe ke zaMkha koDA AdinA vyApA2 karanArA karatAM motInA vyApArIo kazeDoguNA AgaLa che. tevI rIte 84 lAkha chavAyananA ananta jIvomAM, kevaLa garbhathI utpanna thanArA mAnavo pAse ja vicA2zata, buddhizakita ane jIvanamAM AMda, zama, saMvega, nirveda, anukazmA ane astakaya tattvono praveza thaI jAya to jabaradasta Adhyatmika zakitano vArasadAra paNa banavA pAme che. yadyapi A2kagatanA jIvo paNa mAnavanI jema paMcendriyatva prApta che. to paNa bhavabhavAnta2nA karelA cikakaNA, mahAcikakaNA, ghorAtighora pApakarmonA bhArathI dabAyelA hovAthI, mA2kATa, vairanI levaDadevaDazivAya bIje ekeya hAMkalpa karavA mATeno samaya temanI pAse nathI. jayAre devo, puNyakarmonA bhArathI dabAyelA hovAthI divyazukhonA bhogavaTA uparAnta bIjo ekeya mArga temanAM Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 bhAgyamAM nathI ane tiryaMcoryAnanA jIvo vivekI hovAthI temanI jJAnasaMjJA ghaNI rIte dabAI gayelI che. cega-zoka, mAnavoryAnanA mAnavonuM za2I2, caDatI, baDhatI, Adhi, ryAdha ane saMyoga-viyorgAda dvandvothI gherAyelA hovA chatAM, temanAMmAM rrAikatano thoDe ghaNe aMze paNa vikAsa thayelo hovAthI ja koIka samaye te nIce pramANe vicArI zake che ke : (1) A badhA bhogavAtA dvandvonA mULamAM 2helA pApo ane puNyone meM kayA bhavamAM karyA haze ? (2) te bhavomAM mArA AtmAnI 1rthAta mahapUrNa, mithyAtvapUrNa, viSaya vAsanApUrNa rahI haze ? jenA kA2Ne mAre pApakarmo ka2vA paDyAM haze ? (3) kudeva, kugurU ane durAcA2pUrNa dharmamAM masta banI meM zuM zuM na karyuM haze ? ItyAdi vicAratAM ja AtmAne pApakarmo pratye dhRNA thaze. jenAthI sudeva sugurU ane dayApUrNadharmanI tapAsa ka2ze ane sadgurU eTale mahAvratadhArI gurUonA sahavAsamAM Avaze. temanA ca2NonI sevA ka2vA taiyA2 banaze temane sAMbhaLavA mATe utsuka banaze phaLa svarUpe samudramAMthI motI kADhanA2AnI jema te puNyazALI hiMsA-saMyama ane tapodharmamaya jinazAsana pratye zraddhALu banaze. A rIte Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 Atmika daSTie purUSArthI banato te AtmA sAmAyikAda SaDAvazayakano ArAdhaka banavA mATe te Avazyakone rAmajavA mATe prayatnazIla banaze. kema ke:- mokSanA mahela sudhI pahoMcavAne mATe pAponA mAgene baMdha karyA vinA bIje upAya nathI ane pUrANA pApone khaMkheravA mATe Avazyaka jyiA ja maulika kAraNa che. yadyapi Izva2, praNidhAna, pratyAhAra, prANAyAma, dhAraNA, dhyAna ane samAdhi Adi anuSThAno zAstromAM saMgrahAyelA che ane anAdikALanA ananta bhavomAM thoDe ghaNe aMze paNa ArAdhyA haze paNa janmajanmAntaramAM karelA, karAyelA ane anumodelA pApamAgenA dvA2 samyagRjJAna dvArA jayAM sudhI baMdha ka2vAmAM na Ave tyAM sudhI Izvara praNidhAnAdithI AtmAnI vizeSa pragati thaI zake tema nathI. kema ke AtmAne paramAtmA, na2ne nArAyaNa ane jIvanaziva banAvavAne mATe vacce AvanAza, AMkhone calAyamAna karAvanArA, manamAM gaMdA bhAva lAvanArA, pUrvabhavanA karelA karmo jabbaradasta zakti zampA che. tethI te anuSThAno kevaLa vyavahA2 pUratAM ja rahevA pAme che. jayAre paDAvayakamAM sauthI prathama sAmAyika dvArA pApone, pApa bhAvanAone, pApaceSTAone, manathI, vacanathI ane kAyA dvArA rokI levAmAM Ave che ane pratikramaNa, AlocanA, prAyazcitta dvArA, jUnA pApone Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 khaMkherI devAmAM Ave che. je Izva2pada prApta karavA mATe zreyaskara mArga che. janma janmanA puNya ane pApa kamena zamULanAza karyA vinA to mokSanI prApti paNa azakya che. mATe ja kahevAyuM che ke, puthApa: mokSa:" " na phi mo:' eTale ke puNyapAparUpI karmono zapUrNa kSaya karavo mokSa che. mATe Izvara praNidhAnAdi karyo paNa tyAre ja saphaLa banaze jayAre AtmA pote potAnA mULa svabhAvamAM AvavA pAme. Ano mULa svabhAva, niraMjana, nirAkAra, zuddhasvarUpI IdAnandamaya che. tene pragaTa karavA mATe AtmA pa2 coTelA karmonI 2jano nAza karavo anivArya purUSa vizvAse vacana vizvAsa purUSa vizeSanI saccAritratAthI temanA vacano paNa vizvAsapAtra bane che. A nyAye A sUtranA 2cayatA bhagavAna mahAvIrasvAmInA paMcama gaNadhara zudharmAsvAmI che. kevaLajJAnanI bhUmikAmAM praveza karavAnI taiyArImAM che, vadhapa atyAre vipulamaMta mana: paryAya jJAnanA sTeja para birAjamAna hovAthI, kevaLajJAna tarapha temanuM prasthAna avalaMba cAlu che. mATe AbapurUSa hovAthI temanA vacano sarvathA ane sarvadA mAnya che. jayAre TIkAkAra malladhArI hemacandrAcAryajI che. utkRSTatama vairAgyapUrvaka saMsA2nI Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 bAhya ane Abhyantara mAyAno tyAga karI dIkSita ane zikSata banyA che. jainAgama para atUTa vizvAsa hovAthI saMsA2nI bIjI mAyAmAM raMgAI javA karatAM zrutajJAnanI bhakata ja temanuM sAcuM dhana hatuM. A kAraNe ja pa2zramanI paravAha karyA vinA ja A anuyoga dvAya sUtra pa2 TIkA lakhI zakayA che. teozrI zAmayikanA satyArthane pha2mAvatAM kahe che ke.. sAmAyika eTale "tAvano virahuM A sUtrane vyAkhyA dvArA spaSTa kare che. kema ke "cArakSAno vizeSa pratipatirmavati A sUtrano arthAdhikAra pratipati visarva vigha yoja viti thayiat:' arthAt prANAtipAtadi sarva sAvadha (pAponI)yogonIvita arthAt te pApa2sthAnakone yatnapUrvaka choDI devAnuM svarUpa sAmayikanuM che. 'aSTAdazaka pApAni sthIyate'sminneti pApasthAnakam sArAMza ke, 18 pApasthAnakono zArvathA tyAga karavo eTale ke niyama ke zvAsozvAsanA chellA samaya sudhInA sAmAyikamAM, pApono tyAga karavo te zAmayika che. jayAM sudhI te dvArA baMdha nathI karAtAM tyAM sudhI te sAdhakane dharmadhyAnanuM AlaMbana prApta thatuM na hovAthI ArtadhyAna tathA zaudradhyAna tenA bhAgyamAM zeSa raheze. mATe sAmAyika da2myAna te dvArone sarvathA, amuka aMzomAM athavA amuka zamayanI maryAdAmAM paNa rokavA mATenI TreniMga levI te Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 sAmAyika che. jemAM rAga-dveSano praveza nathI. zatrumitra pratye, mATI-suvarNa pratye chevaTe potAnA sukhadu:kho pratye paNa samAnabhAva che te sAmAyika che. bhagavatI sUtramAM tyAM sudhI kahevAyuM che ke ApaNo AtmA ja sAmayika che ane sAmAyika ja AtmA che. matalaba ke sAmAyikanI ArAdhanA ja AtmAnI ArAdhanA che ane je AtmAno ArAdhaka che, te 2haMta paramAtmAno paNa ArAdhaka che mana-vacana-kAyAnI caMcalatA AtmAne mATe paradharma che. ane dhairya, eTale mana-vacana ane kAyAnI sthiratA ja svadharma che, vaya niyana zrera:' arthAt anAdikALathI pAMce IndriyonI gulAmI, kaSAyoMnI parAdhInatA, kAyAnI mAyA Adi paugalika padAthonI, zevanAthI AtmAnA eka eka pradezamAM vadhelI, vadhArelI, ane sArI rIte puSTa karelI caMcalatAne dUra karavA mATe ekI sAthe ke dhIme dhIme abhyAsa karavo, purUSArtha karavo te sAmAyika che. bhavaparibhramaNa karatA jIvAtmAne lAgelA thAkane utAravA mATe sAmAyika sivAya bIjo ekeya mArga nathI. tevA pavitra samaya da2myAna AtmAne sthira karavA mATe nIce pramANeno saMkalpa karavo jema ke : sAmAyika samayamAM huM koIno zeTha nathI, pati nathI, gurU nathI, vyApArI nathI, tema sAMsA2 tathA tenI mAyA Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 mArI nathI, huM oNsavAla nathI, po2vAla nathI, zrImALI nathI, mA2vADI nathI, guja2AtI nathI, ane huM ekeya saMsthAno adhyakSa nathI, khajAnacI nathI, sekreTarI nathI, huM zrImaMta nathI, garIba nathI, purUSa nathI, strI nathI, paNa zu2svarUpI AtmA chuM, karmonA kA2Ne mane janma ma2NanA du:kho bhogavavA paDe che. mATe mArA karmono kSaya thAya te mATe 48 miniTa sudhI paNa mana, vacana, kAyAne vaza karIza, krodha, mAna, mAyA tathA lobhanA viSacakrathI dU2 2hIza, lokaiSaNA, bhogaiSaNA ane vinaiSaNAnA pApathI mA AtmAne dUSita karIza nahI. 25gA20, sAtAgA2va tathA giA2vanA saMkalpothI dU2 2hIza. chevaTe jANavAnuM ke sAyikanA mAdhyamathI hiMtapadanI praupta mATe AnAthI bIjo ekeya maMtra nathI, yaMtra nathI, taMtra nathI. samatA, dayA, sarvasvatyAga, prema, karUNA uparAnta jagatanA jIvo sAthe maitrI bhAvanA keLavavI ja hoya to pApothI, pApamArgothI, pApIceSTAothI ane pApI bhAvanAothI paNa je rIte dU2 2hevAya, tevo mArga svIkAravo. enA jevo ArthAtmaka mArga bIjo nathI. nAma adhyAtma, sthApanA adhyAtma ane dravya adhyAtmanI A2AdhanA to, saMsA2ne rAjI rAkhavA mATe sanmAnapatra meLavavAne mATe ane vAha vAha bolAvavA mATe paNa ghaNI karI haze ? jyAre bhAva adhyAtmanI ArAdhanA Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 mATe bhAva sAmAyika dharma ja zreSThatama dharma che. bhavabhavA2nA pherA pharatAM anekAneka manuSya avatAramAM bhAva sAmAyikano mAlika huM banavA pAmyo nathI. mATe merU parvata DhaMkAya teTalA odhA muhapatti svIkAra karavA paDyA che, mATe rAdhAvedhanI jema pharIthI A bhave meLavelA manuSyAvatAramAM sAmAyikane pavitra rAkhavA mATe eTale ke daza mananAM, daza vacananA ane bAra kAyAnA dUSaNothI dUra rahevA mATe sAmAyika da2myAna sarvathA maunabhAva rAkhIza. tevI rIte AMkhane ane kAnane paNa mauna rAkhIza. zatrurUnA abhAvamAM ke gurUbaLanI kaccAzamAM koIka bhave vRtti (mAnasika pariNAma) sArI rahI haze to pravRtti (zArIrika kriyA) kharAbamAM kharAba 2hI haze. koIka bhAve pravRtti sArI rahI haze to vRtti-mAnasika pariNAmo krUra, ghAtakI, 2svArthI ane viSaya vAsanAmaya 2hyAM haze. matalaba ke vRtti ane pravRttine beghaDI mATe paNa pavitra rAkhavA mATe sAmayika dharma ja zreyaskara che. anAdikALathI poSAyelI paregrahagaMjJAmAMthI lobhanAmano rAkSasa janme che. tenI hAjarImAM maithuna saMjJA ghaTavAnI nathI. pariNAme jIvAtmAne hiMsaka jUThA ane cauryakarmamAM praveza karatAM vAra lAgavAnI nathI ane jayAre A pAMce ya pApo bhaDake baLatA hoya tyAre mAnava dUra banaze paNa dayALu nahIM bane, dAnezvarI na bane, maitrIbhAvano Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13Y sAdhaka na bane, aDhAI akSarano prema zabda kevaLa bolavA pUrato ja raheze kema ke AntarajIvanamAM pApo ane pApabhAvanAo gillIDaMDA 2matA hoya che. A badhA ya AtmA ane pa2mAmAnA zatru jevA dUSaNone chevaTe 48 miniTanA sAmAyika da2myAna paNa ApaNe svAdhIna karIe. e ja Atmika dharma che, IzvarIya dharma che, AdhyAtmika dharma che, Aja svadharma che ane - "vadha maf zre potAnA sAmAyika dharmamAM mRtyu paNa zobhI uThaze. hiMsaka Adi pApono mAlika game tyAre paNa game te sthAne paNa jagatanA jIvono zatru banavA pAmaze ane jenA mAthA para zatruo vadhAre hoya tene sukhI koNa banAvaze ? zamatA ane samAdhi koNa prApta karAvaze ? upa2nA badhAya kAraNono khyAla rAkhI bhAvayAnA mahAsAga2 zamA jaina zazane sAmAyika dharmanI sthApanA karIne saune kalyANano mArga batAvyo che. ukkittaNa SaDAvacakamAM prathama Avazyaka sAmAyikanI vyAkhyA karyA pachI bIjA AvazyakamAM caturvizati stavanano adhikAra che. caturvizatino artha covIza thAya che. cAha urpiNI kALa hoya ke avarpiNI hoya. baMnemAM 24-24nI saMkhyAmAM tIrthaka thAya che. kALacakra jaDa hovA Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 chatAM paNa potAnI maryAdAnI rekhAne koI kALe paNa oLaMgI zakatuM nathI mATe 24 tIrthaMkaze, 12 cakravUrtio, 9 vAsudevo, 9 pratavAsudevo, ane 9 baladevo A saMkhyA nirdhArita che. koInA paNa DamarUthI ke jagadambAonA trizUla, bANa, gai Adi zastro dvArA paNa temAM pheraphAra thaI zake tema nathI. baladeva, vAsudeva, prativAsudeva, ane cakravartiorAjA - mahArAjAnA avatAra hoya che. temAM paNa baladeva ke cakravartio saMyama (zarvavata) paNa svIkAre che ane cAretranA prabhAve dhAtakarmano kSaya karI kevalajJAna pAme che anyathA devagati to jarU2 pAme che. baladeva ke cakravartio saMyama svIkArI kevaLajJAnane prApta kare to paramAtma padanA mAlika banavA mATe hakadAra che. jayAre tIrthaMkaro devAdhideva ja hoya che. vartamAnabhavathI trIjA bhave vizati thAnakonI abhUtapUrva ArAdhanAthI tathA te padonA te te guNone AtmasAt karavAnA uttamottama bhAvathI devagati athavA kSAyikAmyakatva pahelA caMde na2kAyuSya bAMdhyuM hoya to narakagatimAM jAya che ane tyAMthI nIkaLIne uttamottama kSatrIya vaMzamAM manuSyAvatAra pAme che. janmatAM janirmalatama matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAnanA mAlika hovAthI saMsAranI mAyAmAM phasAyelA bhavyAtmAonA utkarSa mATe, temanA kalyANa mATe ja bhAvadayA thI prerAIne saMyama svIkAra kare che, kAyAnI mAyA pratye paNa sarvathA udAsInatA keLavIne sAttvika tapazcaryArUpI agnimAM dhAtikamAMnA mULIyA bALI Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 nAkhe che ane kevaLajJAnanA mAlika banavA pAme che. tyAra pachI pote je mArge gayA ane ArAdhanA dvArA kevaLajJAna meLavyuM che te mokSamArgano upadeza samavasa2NamAM bi2AjamAna thaIne kare che, ane dvitIya AtmaguNone dhAraNa ka2nA2A catturvadha saMghanI sthApanA karI bhavyAtmAone saMghanI lakSmaNa rekhAmAM praveza karAve che. A kA2None laI, temano upakAra koI paNa mAnava bhUlI zake nahIM te mAnavA yogya che. utkRSTatama mahAmAnava, devAdhideva, tIrthaMka2, sarvajJa, hiMta, yathArthavAdI 52mAtmAonuM 2-ma2Na, stavana, pUjana, darzana, dhyAna ane ciMtavana paNa jIvamAtrane anero Ananda ApanA2 banavA pAme che. temAM paNa sAmarNAyaka Avazyaka dvArA navA pAponA dvAra baMdha karyA pachI deryAdhadevonuM 2-ma2Na, nAma2ma2Na paNa keTaluM phaLa Ape che. te sUtrakA2nA zrImukhe sAMbhaLIe. (1) pradhAnakarmakSayakAraNatvAt eTale pANImAM nAkheluM meluM vastra jema jema melane choDato jAya che. tema tema eka eka tIrthaMka2 52mAtmAnuM nAma laI temane dravya ane bhAvavandana ka2to bhAvuka pApothI mukta thAya che. mayUranA avAjane sAMbhaLIne nAgarAja (sarpa) potAnI ghaNAne saMkelI le che ane guphAmAM jatAM vA2 paNa lagADato nathI. tevI rIte Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 52mAtmAnuM sma2Na pAparUpI nAgone vaza ka2vAmAM samartha che. (2) labdhabodhivizuddhihetutvAt arthAt arzAdaananta saMsAramAM paribhramaNa karatAM jIvane samyaktva2tnanI prApti durlabhatama mAnavAmAM AvI che, to paNa nadInA pravAhamAM ghasAtA ghasAtAM patthAo jema goLAkAre potAnI meLe ja thaI jAya che, tema vizuddha adhyavasAyanA kA2Ne samyaktvaprApta bhAvuka 52mAtmAnA dhyAnathI potAnA samyaktvane vizuddhatama banAve che ane jema jema tenI viddhi thatI jAya che tema tema sAdhakanI kaSAya ane viSayanI bhAvanA ghaTatI jAya che ane yathAkhyAta caritra sudhI paNa pahoMcI javAnI lAyakAta meLavI zake che. (3) punabodhilAbhaphalatvAt viSaya kaSAyAdhIna banelo AtmA, kadAca samyaktvabhraSTa thaI jAya, to paNa pa2mAtmAnA nAmanuM 2TaNa ka2tAM, arihaMta 52mAtmAonI mUrtionuM darzana, pUjana, 2-ma2Na, dhyAna ane jApa ka2tAM ka2tAM pharIthI te sAdhaka samyaktvano mAlika banavA pAme che. (4) sAvadyayogaviratyupadezakatvenopakAritvAt- " Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 sA2bha2nA badhAya zAstrone joyA pachI ja ApaNane khyAla Avaze ke sarvasAvadya (pApa) mArganA tyAgano upadeza ApanArA arihaMta paramAtmA sivAya bIje koI nathI. mATe jainAgama aNazuddha ahiMsaka che. caturdazapUrvadhArI jevA mahAyogIsvaze mATe paNa jainazAzane kayAMya paNa apavAda cAkhyo nathI. athavA temanA mATe zAstro, vidhividhAno jUdA ane bIjAonA mATe jUdA paNa rAkhyA nathI. aNizuddha aMhisA saMyama ane tapodharmanI ArAdhanA je karaze tezidine pAmaze. mATe ja homa havanamAM pazupakSaone homavA, kApavA, chedavA, bAphavA ane chevaTe peTamAM padharAvavAM Adi hiMsaka kAryo jainAgamamAM kayAMya paNa jovA maLatA nathI. A cA2 kAraNone laI kRtakRtya thayelA tIrthaMkara paramAtmAonA nAmoccAraNa vALA loga2A sUtrano jApa atyuttama che. (3) gurUvandanA - arthAt paMcamahAvratadhArI gurUone vadanA karavI te gurUvandana nAmanuM trIju Avazyaka sUtra che. prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane paregrahanA tyAga (viramaNa)rUpa mahAvratadhArI, piMDIvazuddha Adi uttaraguNonA ArAdhaka hoya tevA gurUbhagavaMtonI vandanA tathA gocarI, pANI AdithI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 vaiyAvacca dvArA temanI bhakita ka2vI. kadAca mULa guNo barAbara hoya ane uttara guNomAM uma2 AMdanA kAraNe kamajorI hoya to paNa temanI bhakita karavI joIe. kAraNa ke uttaraguNomAM to vicArabheda, matabheda ane saMpradAya bhede paNa taphAvata jovAmAM AvI zake che. (4) pratikramaNa - kadAca karmonA doSe mULaguNomAM pramAda zevAI gayo hoya to, vairAgyapUrvaka ane pavitra bhAve te khalanAone, aticAzene, gurU pAse Alocana, prAyazcitta AdithI tenuM pratikramaNa karI levuM te pratikramaNa nAmanuM Avazyaka che. (pa) kAyotsarga - cAritrarUpa purUSanA zarIramAM aticArarUpa bhAvaghaNa thayuM hoya, tenI prAyazcittarUpa auSadhathI cikitsA karI, Atmazuddhi karI levI joIe. (6) pratyAkhyAna - pharIthI tevA pAme tevI bhUlo thavA na pAme te rIte te te mArgona baMdha karavA jethI aticAronI saMbhAvanA samApta thaI upa2 pramANe Avazayaka, zrata ane skandhanI nikSepaNA karyA pachI, tenA adhyayanono nikSepa karavo joIe. paNa te oghaniSpanna nikSepA-avasare karAze. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 have AvazyakanA vyAkhyAtA ane vyApeya ne batalAvatAM kahe che ke Avassayassa eso piMDattho vaNNiosamAseNaM ! etto ekkekkaM puNa ajjhayaNaM kittaissAmi, taM jahA sAmAiaMcauvIsatthao, vaMdaNayaM, paDikkamaNaM kAussaggo, paccakkhANaM ! tatthapaDhamaM ajjhayaNaM sAmAiyaM, tassaNaM ime cattAri aNuyogadArA bhavaMti, raMgasavava, nivaaje manu, nA... (sUtra 59) artha - zAnvartha AcAraMga zabdathI te sUtramAM cAritrAcA2nuM varNana jANI zakAya che. tevI rIte Avazyaka zruta skandha zabdathI sAmAyika SaDAvazayaka avazya karavA yogya che; tevo samudArtha A zAstramAM pratipAdita che. have pachI eka eka adhyayana kahevAze. te A pramANe sAmAyika, caturvizatistava, vajana, pratikramaNa, kAyansarga ane pratyAkhyAna. A kramamAM AdimAM mUkela sAmAyika zabdathI jaNAya che ke zapUrNa ca2trada guNono AdhA2 ja sAmAyika che. jema ke dharmastikAyAdano AdhAra AkAza che. tema zarvezadgaNono AdhA2 sAmAyika che. A kAraNe ja arihaMta pa2mAtmAoe zarIra ane mananA du:khone nAza ka2vAmAM sAmayikane sarvazreSTha upAya kahyo che. prANamAtrane potAnI jema je jue che, tevA rAmabhAvanI utpatti karAve te sAmAyika che. Avo samabhAva, samatAbhAva ja pratikSaNa Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 apUrva jJAnadarzana ane cAritranA vadhatAM paryAyo vaDe bhavATavIbhramaNa karAvanA2 karmajJezono viccheda karAve che. AvA sAyikanA cA2 anuyogadvA2 che, jenAthI zabdanA taittvaka arthanuM vyAkhyAna thAya te anuyoga dvAro che. jema dvA2 vinAno naga2, praveza ane nirgama mATe ayogya che. eka dvA2vALA naga2mAM praverzonargama kaSTa sAdhya che, tevI 2Ite be ke traNa dvA2 paNa praveza ke nirgama ka2vAvALAone mATe sugama hotA nathI jayAre cA2 dvA2 hoya cAre dizAomAMthI AvavAvALAne ane javAvALAne takalIpha paDatI nathI. A rIte sArkAyarkAda zabdone samyak prakAre jANavA mATe upakrama, nikSepa, anugama ane naya A cA2 upAya che. A cArenA arthanI spaSTatA karI laIe. - (1) upakrama A zabdano artha jUdI jUdI rIte karatAM TIkAkA2 pha2mAve che ke:- nAma sthAparvAda nikSepane yogya je vastu banavA na pAmI hoya, eTalekenikSepanI dU2 2hI hoya tene te te pratipAdana prakAre najadIka lAvIne nikSepane yogya banAvavI te upakrama che. kema ke :upakramAntargatanA bhedye vaDe vicArelI ane nikSepane yogya banAvelI vastu ja nAmasthApanAdi nikSepane yogya bane che. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - athavA gurUvANInA yoge vastumAnikSepane yogya bane te upakrama che. -------- athavA jijJAsu ziSyane zravaNa eTale tattvajJAnanA rahasyArthane jANavAnI IcchA thaye, gurU mahArAja te vastuno AraMbha kare te upakrama che. 142 athavA vinaya samapana ziSya, gurUne vinayapUrvaka A2Adhe che ane gurUdevo nikSepane yogya zAstrane race che te upakrama che. athavA jenI vyAkhyA ka2vAnI che, te zAstrane nikSepanI samIpe lAvavuM te upakrama che. upakramaNa ka2vuM eTale je zAstranI vyAkhyA ka2vAnI IcchA che, tene nikSepane yogya banAvavI te bhAvasAdhanathI upakrama che. - gurUvAyoga vaDe upakrama karAya te ka2Na sAdhanathI upakrama che. ziSyane zravaNecchA thaye gurU dvArA je upakrama thAya te dhikaraNa upakrama che. athavA vastumAtrane bagADavI, sudhA2vI te mATe karAto prayatna te upakrama che. (2) nikSepa zAstrAdine nAma, sthApanA, dravya ane bhAva vaDe rsthApita karavA tenikSepa che athavA [cchata arthane siddha ka2vA mATe te te zabdanA nAma - Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 sthApanAdi bhede jUdA jUdA artho karIne ISTasiMddhanA arthamAM te zabdono prayoga karavo te nikSepa che. (3) anugama-sUtrane ke zabdane anukULa arthamAM joDavo, athavA sUtranuM yathAyogya vyAkhyAna karavuM te anugama che. (4) naya - jenA vaDe, jenAthI ke jemAM vastuno pariccheda-jJAna thAya te naya che. anantadharmAtmaka vastumAM potAne ISTa, ekAda dharmano nirNaya karavo te naya che. sArAMza ke je upakrAMta hoya te nikSepane yogya che ane tyAra pachI te vastu anugama ane nayane yogya banavA pAme che. A cAre bAromAMthI sauthI pahelAM upakrama zabdano nikSepa karavAmAM Ave che. je zAstrIya ane loka prazaddharUpe be bhede che. temAMthI pahelA loka prasiddha upakramanI carcA karAze. upamano nikSepa : nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa ane bhAva. A cha prakAre upakramanonikSepa samajavo. nAma ane sthApanAno nikSepa Avazyaka zabdanI jema jANavo. Agama ane noAgamathI dravyanA be bheda che. temAM jJa ane bhavya zarIrane choDI tavyatarikta dravyopakrama traNa bhede jANavo. te zacatta - catta ane mizra A pramANe che. jema ke: Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 koIno nAma uprakama 2khAya te nAma upakrama, jIva ajIvamAM upakramanI sthApanA karAya te sthApanA upakrama: jIvatAvasthAmAM A bhAI upakramane barAbara jANato hato. te jJa zarIra upakrama ane moTuM thayA pachI upakrama arthAt pratyeka kAryano prAraMbha barAbara karaze te bhavya zarIra dravyopakrama che ane te baMnethI jUdo upakrama saMcitta, acitta ane mizrarUpe traNa prakAre che. jeno Azraya Icatta hoya te scacatta upakrama che. tenA traNa prakAra che. dvipada, catuSpada ane apada. A traNenAM be be prakAra che. upakrama eTale AraMbha thAya che te vastumAM guNone dhAraNa ka2vA svarUpa paNa hoya ane vastunA vinAza mATe paNa hoya che. dvipada Icatta upakrama nIce pramANe che. jene be paga hoya te mAnava dvipada kahevAya che. naTa - jUdA jUgha nATakone bhajavanArA. nartaka - jUdA jUgha abhiprAyo sUcaka nRtya karanArA. jalla - dorI pa2 khelanArA, athavA rAjAonI prazasta gAnArA. malla - kustI ka2nAza. mauSTika - muThThao vaDe bIjAone mAravAno abhinaya Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 ka2nAza. vidUSaka - jUdA veSone laI janaraMjana karanArA. kathaka - jUdA jUdA veSone dhAraNa karI hazAvA, kUdAvAnI kathAone kathanAza. plavaka - khodelA khADAone ullaMghanAza. lAzaka - laTakA-maTakA sAthe rAsaDA lenArA athavA bIjAonI jayaghoSaNA ka2nA2A. AkhyAka - bIjAonuM zubhAzubha kahenArA. laMkhA - moTA vAMsa upa2 caDhanAza. maMkhA - hAthamAM citro laI bhIkha mAMganArA. tUNavAdaka - tUNa nAmaka vAcaMtra vagADanArA. vINAvAdaka - Ananda maMgaLa zabdhane bolanArA. ItyAdi be pagavALAo, ghI, dUdha AdinA bhojana vaDe zarIramAM baLa tathA rUpa raMgane vadhAranArA che tathA khabhA AdimAM tAkAta vadhA2nAza prayogo vagere Icatra dravyopakrama che. ane talavAra Ada vaDe zarIrane mRtyunA ghare pahoMcADavuM eTale potAnI ja talavAra potAnA nAza mATe upayogamAM levI te vastunA vinAzamAM eNcatta dravyopakrama kAma kare che. upakramano artha ja prAraMbha thAya che. eka prakAranA AraMbhathI mAnava mAtra tuSTapuSTa ane zaktizalpA thAya che ane bIjA prakAranA eTalejhe2dAjhavuM Adi ma2vAnA Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 prayogane paNa prAraMbha kahevAya che. bIjAo zAstrAbhyAsa, garva nRtya AMda parikramane dravyokrama kahe che. te ThIka nathI kema ke :zAstranuM parajJAna vijJAna vizeSa hovAthI bhAvopakrama che. dravyopakrama nathI. cAra pagavALA hAthI, ghoDA AMda pazuone judI judI jAtanI zikSA devI, jema ke za2kasa AdimAM pazuone je rIte zikSaNa devAya che to zikSita pazuo paNa janatAne khuza kare che. jevI rIte zikSita hAthI potAnI sUMDha UMcI karIne rAjadine namaskAra kare che. gAya, baLada, kUtA, riMcha baMda2, bakarAo paNa ApeluM zikSaNa ane te dvArA teo paNa tevI tevI ceSTAo karIne saune khuza kare che. apadaupakrama eTale paga vinAna, chatAM paNa sthAva2nAya karmanA kAraNe sthAvara yoni prApta Amra, cArolI, jAmaphaLa, badAma, sItAphaLa, zAmakuLa Adi vRkSonuM Ayu vadhe, zAza phaLo ApanArA bane tevI rIte temanI paricaryA karavI ane temano nAza karavo eTale mULamAMthI vRkSo kapAvI nAkhavA te nAza upakrama che. A pramANe citta dravyopakrama ane nAza upakramanI vAto pUrNa thaI kema ke koI paNa vastuno nAza karavAmAM upakrama arthAt AraMbha vizeSa karavo jarUrI che. acitta dravyopakrama arthAt jeno Azraya acitta hoya Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 te cattadravyopakrama che. jema ke amuka prakAranAmaSTAnamAM mAdhurya vizeSa lAvavA mATe upAya vizeSa eTale vadhAre dhRta athavA sAkara umeravI ane vastune svAdiSTatama banAvavI tathA teno sarvathA vinAza karavo te catta dravyopakrama ane nAza upakrama che. tathA hAthI ghoDA AMda pazuonA gaLAmAM ke pagamAM tevA tevA AbhUSaNo paherAvavA athavA temanA kapALamAM kaMku adanA cAMdalA karavA te vyatirekata dravyopakrama kahevAya che. AmAM pazu sRcatta che ane AbhUSaNa catta che. mATe mizraNa upakrama kahevAya che. Adi vAto upa2nI jema ghaTAvI levI. A pramANe dravyopakrama pUrNa thayo. xxxxxx kSetropadama: kSetrano parikrama ane vinAza, te kSetropakrama kahevAya che. temAMthI prathama parikramanI vicAraNA karIe. kSetra eTale khetarane haLa vaDe kheDavAmAM Ave che. tenA nIcalA bhAge loDhAnI eka paTTI hoya che, je tirachI hovAthI jamInamAM jaI zake. kulika eTale nAnuM lAkaDuM je ghAsa Adine kApI zake mATe haLa ane kulika vaDe kheDAyelI jamIna bIjA Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 ropaNanI yogyatAvALI thAya che, te parikrama che. eTale ke vaizAkha ane jeTha mahinAnI garamIthI kaThaNa banelI jamInane narama karI khetIne lAyaka banAve che. je kSetrane sudhAre che ane e ja jamInamAM yada hAthIone bAMdhavAmAM Ave tyAre temanuM mUtra ane viSTA AMdathI jamIna khetIne lAyaka rahetI nathI mATe te kSetrano vinAza che. AmAM dravyopakramanI zaMkA na ka2vI kema ke:- kSetra eTale AkAza je amUrta hovAthI. vastuta: temAM upakrama hoto nathI. kiMtu temAM Adheya rUpa pRthvI che. mATe upakrama, kSetramAM paNa zAMbhavata banavA pAme che. kALopakrama nAsika, zaMkuchAyA ane nakSatra cAra vaDe kALanuM jJAna thAya che. A varSe va2sAda pANI sArA thayA che mATe khetI Ada zArA thaze ane amUka nakSatra ane grahonI cAlathI khetIne hAni thaze eTale anAja nahIM thAya amuka ghaDI, pahora AMde pUrNa thayA che. te kALopakrama che. bhAvopakrama te liMka 4 mAvo vadatine? mAvovane vide pAje...(sUtra Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 70) AgamathI upakrama zabdanA arthane jANavAvALo ane temAM je upayogavaMta hoya te bhAvopakrama che. jayAre noAgamathI prazasta ane aprazasta rUpe be prakAre che. ahIM abhiprAya nAme jIva dravyano je paryAya che. tene bhAvazabdathI jANavo. te svabhAva, zattA, AtmA, yoni abhiprAya nAme bhAvanA pAMca nAmo che. sArAMza ke- pArakAnA abhiprAyarUpa bhAvane jANavo te bhAvopakrama che. te abhiprAya prazasta paNa hoI zake che. te baMnene jANanAze noAgamathI bhAvopakramano mAlika banavA pAme che. sau pahelA prazasta bhAvone jANavA karatAM aprazasta bhAvone jANanArAonA traNa udAharaNa batalAvyA che. brAhmaNI, vezyA ane amAtye. je prakAre bIjAonA abhiprAyo jANIne parijJAna meLavyuM te upakrama saMsA2vRddhinA phaLavALo hovAthI aprazasta che. eka brAhmaNIne traNa putrIo hatI, tene Avo nirNaya karyo ke, mArI putrIo paraNIne sukhI bane te rIte putrIone upadeza devo joIe, jethI sAsare gayA pachI, prathama suhAgarAtamAM ja zuM bane tenA AdhAre putrIonA sukha-du:khano nirNaya thaI zake. tevA AzayathI jayAre moTI putrI vivAhane lAyaka banI ane hastameLApa patyA pachI zAre jatI potAnI putrIne kahyuM ke, "beTI ! tAro pati Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 jyAre suhAgarAta samaye tArI pAse Ave, tyAre kaMIka gheSa batAvIne tenA mAthA para jorathI lAta mArI deje ane je bane te mane kahI deje. mAtAnI zikSA pramANe putrIe patinA mAthA 52 jo2thI lAta mArI dIdhI. patideva saraLa hovAthI tarata ja patnIno komaLa paga hAthamAM laI dabAvavA lAgyo ane kahyuM ke, 'pattha2 jevA mArA zarI2 52 puSpa ka2tAM paNa mulAyama tArA pagane IjA thaI haze ?' savAre mAtAne tyAM AvelI putrIe mAtAne rAtanI vAta kahI, tyAre mAtAe kahyuM ke, 'beTI ! tA2A gha2mAM tuM game te rIte vartaze to paNa tAro pati tane kaMI paNa kahevAno nathI. jyAre bIjA naMba2nI putrI 52NI ane pahelI rAte patine lAta mArI tyAre patie thoDo roSa batAvyo ane 'viSyamAM AvuM karIza nahIM.' ema kahI paga dabAvavA besI gayo. mAtAe kahyuM ke, 'putrI ! tAre paNa tithI ghaNI ciMtA ka2vAnI jarU2 nathI, chatAM thoDI sAvadhAnI rAkhaje. jyAre trIjI chokarI paraNI. sAsare AvI ane mAtAnI udhI zikSAne vaza banI. teNe paNa patine lAta mArI. paNa saMsAramAM badhAya purUSo eka samAna hotA nathI. phaLasvarUpe, gha2vALIno coTalo pakaDI mA2 mAryo, ane rotA rotA ghe2 AvI mAtAne kahyuM, tyAre mAtAe salAha ApI ke, 'beTI ! havethI AvuM kyAre ya paNa karIza nahI ane tarata ja jamAIne ghe2 AvIne kahyuM ke, 'jamAIrAja ! amArI khAnadAnIno A kuLAcA2 che ke prathamatrie patine lAta Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa1 mAravI ane mArI beTIe tema karyuM che, mATe tamAre zeSa ka2vAnI jarUra nathI, AvI rIte mIThThA vacanothI jamAIne rAjI karI ghera AvI. ApaNe jANI zakIe chIe putrIone AvI zikSA devI te mAtA paNa aprazasta che ane tenI cAlAkI paNa aprazasta che. gaNakAnI kathA A pramANe che. cosaTha kaLAone jANanArI eka gaNakAe potAne tyAM AvanArA kAmukonA bhAvane jANavA mATe potAnA raMgamahelanI bhIMto para potapotAnA jAtasvabhAva pramANe ratikrIDA karanArA rAjapUtronA citrone ciMtrita karAvyA, jethI gaNakA jANI zake ke, A kAmuka kaI rIte zatakrIDA ka2vAmAM hoMziyAra che, jethI gaNikA paNa tene lAyaka ceSya karatI ane AvanAze kAmuka je pramANe rAjIrAjI 2heto tevA prakArano vyavahA2 gaNakA karatI hatI ane bhogavilAzonA 22 mANanArA teo gaNikAnA mAMgyA pramANe dhana ApI ghera jatA hatAM. A rIte kAmukonA bhAva jANavA mATe gaNakAe je upakrama karyo te sarvathA aprazasta hato. amAtyanI kathA A pramANe che. eka rAjA potAnA amAtya (maMtrI) sAthe azva para besI pharavA gayo, eka sthAne ubhA rahelA ghoDAe mUtra karyuM, paNa ghaNo TAIma thavA chatAM paNa te mUtra sUkAyuM nathI. pharI pharIne rAjA pAcho te sthAne Avyo. hajI paNa mUtra sUkAyA vinAnuM tema ja Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 hatuM, tyAre rAjAnA manamAM Avo vicAra Avyo ke, A sthaLe taLAva banAvI zakAya to sAruM raheze. rAjAjI ghera AvyA paNa maMtrIjIe rAjAnI ceSTAothI ja temano abhiprAya jANI lIdho hato ane te ja sthaLe sArAmAM sAruM taLAva taiyAra karAvyuM, pANI paNa svaccha ane svAdu prApta thayuM che. koIka samaye rAjAjI pharIthI te 22te ja pharavA nIkaLyA che ane taLAvane joI maMtrIone pUchayuM, 'A koNe banAvaDAvyuM che ?' javAbamAM maMtrIjIe kahyuM ke, 'ApazrIe ja A taLAvane banAvaDAvyuM che. pachI to maMtrIe badhI vAta karI ane rAjA prasanna thayo. rAjAe buddhivaMta maMtrInA pagAramAM vadhAro karyo. A pramANe A traNe bhAgyazALIo pA2kAno abhiprAya jANI, jIvanamAM sArI kamANI karI zakayA che. pa2ju jANavAnuM sa2La 2heze ke A pramANe bIjAonA abhiprAya jANyA paNa tenuM phaLa kevaLa saMsA2nA mULIyA daDha karavA zivAya bIjo kayo phAyaghe ? AdhyAtmika jIvananI kamajorIvALA mAnavane kadAca pUrvabhavIya puNya karmano sathavAro maLI jAya ane jagatanA jIvone, Azcarya, mahAAzcarya pamADe tevI vidyAo, labdhao ke hAthanI cAlAkIo prApta thAya, to paNa thoDIvA2ne mATe, mAnavamAtra AMkha baMdha karI, potAnI chAtI para hAtha mUkI vicAre ke AvI labdhao ke Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 hAthacAlAkIothI mArA AtmAne kayo phAyaghe ? peTa bharavA mATe, mithyApratiSThA meLavavAne mATe athavA bIjAo karatAM huM kevo zreSTha chuM, vidvAna chuM, tapasvI chuM. te mATe paNa hAtha cAlAkI ke bolavAnI cAlAkIthI bIjAone rAgI banAvI lIdhA to paNa mArA AtmAne kayo hAyave ? " jyAre saMsAra ja azAra hoya tenI mAyA kAcanI baMgaDI jevI hoya, zrImaMtAI ke sattA pANInA parapoTA jevI hoya, ane sAMsAra pratye vadhArelo zaga kALA nAga jevo hoya to labdhao vaDe, ke pratibhA jJAna vaDe game teTalI cAlAkIo karI laIe paNa chevaTe zuM ? AtmAne kayo phAyo ? zarIra ane saMsAranI mAyA pardAlaka hovAthI Aje, kAle ke pa2ma divase paNa nava2 ja che ane hajAro lAkho upAyo karyo paNa nava2 ja che. jayAre zarIra vyApI AtmA sadaiva aja2 che, ama2 che, ane vidyAo ke labdhaonI zaktio karatAM paNa ananta guNA zatavALo che. to pachI zarI2 ke tenI mAyAne Rddha samRddhithI tuSTa puSTa karUM tenA karatAM AtmAne ja zA mATe tuSTa puSTa na karUM. AvuM vicAratAM ja mAnavane nirmamatvabhAva thatAM vairAgyano dIpaka AtmAnA bagIcAmAM prakAzamAna thaze ane tema thatAM ja paMcamahAvratadhArI gurUonA caraNomAM natamastaka thaI yaugika kriyAo vaDe pAponA dvAra baMdha karaze ane anAdikALIna aprazasta upakramamAMthI, purUSArtha Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zakti vaDe potAnA AtmAne bacAvIne, prazastavicAromAM potAnuM jIvana yApana karI, AdhyAtmikatA tarapha AgaLa vadhaze. prazasta bhAvopakrama eTale ? pati gumA" eTale ke samyakazrutajJAnanI prApti, mATe vRddhi mATe ane AvatAM bhave paNa zrutajJAnanA saMskAze TakAvI rAkhavA mATenuM nimitta gurU AMdonI sevA . paNa kayA gurU ? javAbamAM kahevAyuM che ke, paMcamahAvratadhArI, samitigupta rUpa aSTapravacana mAtAnA dhA2ka, pUrNa ahiMsaka gurUdevonI sevA ja prazastabhAvopakrama che. kema ke anAdikALanA saMsAra cakramAM, mithyAbhrama ane mithyAjJAna vaza nadIomAM snAna karanArA, rAkha coLanArA, hisA pUrNa paMcAgnisAdhaka sAdhuonI sevA karI che, paNa hizA, durAcAra ane bhogalAlasAno tyAga ka2nAza jaina sAdhuono samparka A bhave ja thavA pAmyo che. 'asato mAM sadgamaya, tamaso mA jyotirgamaya bhane mRtyo mA~ samRtattama eTale ke azamArgamAMthI saddhArgamAM laI janAra koNa ? ajJAna rUpI aMdhakAramAMthI samyagajJAnano prakAza dekhADanAra koNa ? ane hisA, jUTha, corI, maithuna ane parigraha rUpa mRtyunA mukhamAMthI bacAvIne ahiMsA, saMyama ane parUpa svadharmamAM sthApana ka2nA2 koNa ? Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1papa javAbamAM jANavAnuM ke mahAvratadhArI jaina sAdhurAvAya bIjo koI nathI. kema ke - jeo samyakazrutajJAnanA mAlika hoya, teo ja bIjAone zrutajJAna devA mATe samartha che. jemanA jIvanamAM durAcAra nathI. teo ja bahAcarya svarUpa gnadAcA2nI sUmajaNa ApavA samartha che ane jeo bhoga lAlasAnA tyAgI che teo ja bIjAone zuddha ane sAttvika tapanuM AcaraNa karAvI zake che. A kAraNe ja zrutajJAnanI prApta gurU AdhIna hovAthI temanI sevA ja sarvaprathama ane sarvazreSTha upAdeya dharma che. zaMkA - anuyoga dvA2no vicAra prastuta che, ane anuyoga eTale artha. tethI je upakArI hoya tenuM ja vivecana karavuM joIe, to gurU bhAvopakrama aprastuta hovAthI, tene vacce zA mATe lAvyA ? javAbamAM jANavAnuM ke, gurUbhAvopakrama ja vyAkhyAnuM mukhya aMga che. kAraNa ke zAstrano AraMbha ja gurU AdhIna hoya che mATe kalyANakAmI ziSya gurUnI ArAdhanA sarva prathama karavI joIe. teo je rIte prasanna thAya tevI rIte ja ziSya 2hevuM joIe. je zrutajJAnanA ja AMbhalASI hoya to gurUnI mana-vacana ane kAyAnI ekAgratA pUrvaka nI sevA ane teozrI je rIte prasanna rahe te pramANe ja ziSyoe potAnuM jIvana banAvavuM e ja hitakArI che. gurUnA AkA2 ane IMgatane jANavAnI kuzaLatA Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 rAkhanAra ziSya temanI AjJAthI kyAre ya bahA2 jato nathI. jJAnanA sAga2 gurU kaI vAta, kevI rIte ane kayA samaye kaheze tenI khaba2 paDatI nathI mATe, gurU kuLavAsI ziSya ja samyajJAnane vadhA2ze ane potAnuM cAritra dedIpyamAna banAvaze. sArAMza ke zrutajJAnanI praryApta gurU AdhIna che. A pramANe bhAvopakramane batAvyA pachI ane laukika STie tenI vyAkhyA karyA pachI have zAstrIya upakrama A pramANe che. zAstrIya upakrama : avAnavavAme viSe paLatte (blyU. 71) prazasta gurU bhAvopakramane prakArAnta eTale zAstrIya patie cha prakAre kahyo che. te A pramANe AnupUrvI, nAma, pramANa, vaktavyatA, arthAdhakA2 ane samavatAra. A chaenI zabda vyutpautta Adi svarUpa AgaLa kahevAze. temAM sauthI prathama AnupUrvInuM svarUpa kahe che. se kiM taM ANupUvvI ? dasavihA paNNattA, taMjahA AnupUrvI eTale anukrame eka pachI ekanI sthApanA ka2vI. tene AnupUrvI kahevAya che. anukrama, anuripATI ane AnupUrvI A traNe paryAyo che. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa7. nAmAnupUrvI, sthApanAnupUrvI, dravyAnupUrvI, kSetrAnupUrvI, kALAnupUrvI, utkIrtanAnupUrvI, gaNanAnupUrvI, saMkhyAnupUrvI, samAcArIAnupUrvI ane bhAvAnupUrvI rUpe daza bheda che. artha:- nAmAnupUrvI ane sthApanAnupUrvI Avazyaka zabdanI mAphaka jANI levI. dravyAnupUrvI paNa Agama ane noAgamathI be bheda jANavI. AgamathI dravyAnupUrvI paNa AvazyakanI mAphaka jANavI. anupayoga hovAthI ja dravyanA bhedamAM samAveza karI che. to AgamathI jJa ane bhavya zarI2 dravyAnupUrvI paNa AvazyakanI jema jANavI. have tenAthI vyakita dravyAnupUrvI aupanaghakI ane anaupanaghakI rUpe be prakAre che. aupanivakImAM ni upasarga pUrvaka ghA dhAtu nikSepa arthamAM che ane upa' eTale sAmIpya vaDe sthApavuM arthAt virnAkSata eka padArthane sthApita karyA pachI pUrvAnupUrvI krame bIjA ane trIjAnI sthApanA karavI, tene upanadhi kahevAya che, AnupUrvInuM prayojana ja anukrame vastunI sthApanA karavI. tene " pratye lagADavAthI aupanadhikI zabda bane che. sAmAyika caturvizata stavana, vandana, pratikramaNa kAyo-Arga ane pratyAkhyAna A pa2pATie eka pachI eka ne sthApavuM tene ja aupanilakI AnupUrvI Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 jANavI. ane AgaLa kahevAze te pUrvAnupUrvI kramathI sthApanA na thAya te anaupanadhikI jANavI. zaMkA :- ApazrIe zukade anantANuka sudhI eka zkandhane anaupanavikI AnupUrvIrUpe mAnya rAkhI che ane skandagata caNakAda paramANuomAM koI nizcita krama dekhAto nathI, to te AnupUrvI kvI rIte kahevAze ? javAbamAM kahevAyuM che ke caNakAda pa2mANuomAM Adi madhya ane avasAna bhAvathI niyata paripATa dekhAya che. mATe temAM vyavasthAnI yogyatA hovAthI tene AzrayI AnupUrNImAM vAMdho nathI Avato. aupanidhinI AnupUthvI; mATe thoDu kahevAnuM hovAthI prathama anaupanadhikInI carcA karavAnI AvazyakatA che. sUtrakA2 pharamAve che ke, anaupanadhikI dravyAnupUrvI, nayonI vicAraNAthI ka2vAmAM Avaze. temAM sau prathama dravyastaka naya nA mate be prakAre kahevA iche te A pramANe naigama-vyavahA2 zammata ane saMgrahanaya zarmAta. sArAMza ke naigama, saMgraha vyavahAra, trAjumUtra zabda zarmAbhirUDha ane evabhUta rUpe nayonA sAta prakAra che. te pAchA vyastaka ane paryAyostakarUpe bhedAya che. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 kevaLa dravyane ja mAnanArA eTale ke padArtha mAtra paryAyAtmaka hovA chatAM paNa temAM kevaLa dravyatvanI vicAraNA karanArA dravyastaka che. ane kevaLa paryAyone AMkho sAme rAkhIne . tenI daSTie padArthane mAnanArA paryAyAtaka naya che. AdinA traNa eTale naigama-saMgraha ane vyavahAra, kevaLa dravyane lakSyamAM rAkhIne, ke dravyanI apekSA rAkhIne vAta kare che - eTale dravyastaka kahevAya che. jayAre bAkInA cAre nayo paryAyo pUratI ja vAta karatA hovAthI paryAyAtaka kahevAya che... dravyAptaka naya paNavizuddha ane zuddha rUpe be prakAre che. kema ke maigama ane vyavahAra, ananta pa2mANuothI laI ananta kayaNukAdi paryanta aneka vyakRtyAtmaka tathA kRSNAdi anaMta guNo tathA trikALa viSayaka dravyane mAnatA hovAthI te azuddha che. arthAt AbaMne nayono vistAra ghaNo hovAthI te azuddha che, jayAre saMgraha naya pa2mANa Adine tathA temAM rahelA guNAdanA vibhAgane gauNa mAne che. mATe te zuddha che, kemake anekatA AMdanA svIkAra rUpa kalaMkathI akalaMkata hovAthI saMgraha naya zuddha che. A sUtramAM dravyAnupUthvIno vicAra prakAnta che mATe dvavyAtakanaya nA matathI tenI carcA thaze. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 16o seliMga kAramohimavyAdhuputrI.....(213) bhAvartha:- maigama ane vyavahA2 naya mate anaupanadhikI dravyAnupUrvInA pAMca prakAra che. te A pramANe arthapada - prarUpaNA, bhaMgazamutkIrtanatA, bhaMgApadarzanatA, zamavatA2 ane anugama, caNuka skandhAda yukata athavA tene lagatuM AnupUrvI Adi padanuM kathana karavuM te arthapada prarUpaNA che. ahiM AnupUrvI saMjJA che. ane tenAthI kahevAtuM caNukAda artha padArtha saMjJI che, eTale saMjJA ane caMDInA rAMbaMdhanuM kathana karavuM te prathama kartavya che. AnupUthvIAda padonA AgaLa kahevAze te nyAyathI tenA bhaMgo (vikalpo) kahevA, te bhaMga samutkIrtanatA che. jenAthI bheda karAya te bhaMga kahevAya che. temanuM rAmuccAraNa ja bhaMgasamutkIrtanA che. sArAMza ke AnupUrvoAMde padothI niSpanna thayelA dhayAdi saMyogonA pratyeka aMgonuM zamuccAraNa karavuM. telaMgone pratyekacaNukAda abhidheyo sAthe upadarzana karavuM te bhaMgo padarzanatAche. bhaMgasamutkIrtanamAM bhAgAviSayaka 2mUtra ja uccAravAnuM che, jayAre bhaMgopadarzanatAmAM temane potAnA viSayabhUta artha sAthe uccAraNa karavAnuM che. S' RS. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 te te AnupUrvAda dravyone svasthAna ke 52sthAnanA antarbhAva ciMtavana prakA2ne samavata2 kahevAya che. te AnupUrvAda dravyone satpadaprarUpaNadi anuyoga dvArothI vicA2vAnuM nAma anugama che. have te bhedone sUtrakAra potAnI AgamIya bhASAthI kahe che. maiM ki tuM nemavavAAAM adrupapapaLavA ? (2.74) naigama vyavahA2 mate artha padaprarUpaNA kone kahevAya ? javAbamAM kahevAyuM ke, tripradezikathI laI cA2, pAMca, daza saMkhyeya asaMkhyeya ane ananta pradezika skandha tene AnupUrvI kahevAya che. eka ja pudgala 52mANu anAnupUrvI che. ane dvipradezika skandhu avakRtavya nAme saMbodhAya che. A pramANe bahuvacanathI paNa, eTale tripradezikonI AnupUrvIo saMkhyAta, asaMkhyAta yAvat ananta pradezaskandhonI AnupUrvIo ane dvipradezika skandhonI avatavya, te naigama vyavahAra sammata arthapada prarUpaNA che. AnupUrvImAM traNa pradezavALuM skandha che, jayAre dvipradezika skandhane avaktavya ane eka 52mANune Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 anAnupUrvI jANavI. sArAMza ke tripradezika skandho 1-2-3-4, saMkhyeya, asaMkhyeya ane ananta paNa hoya che. jyAre bIjA 52mANuthI, asaMsakRta 52mANuo paNa 1-2-4-4 saMkhyeya, asaMkhyeya 52mANuo hoya che. tevI rIte prideziko paNa jANavA. zaMkA, ApazrI jyAre AnupUrvAMnI carcA ka2I 2hyAM cho tyAre anAnupUrvI ane avaktavyanI carcA vacce lAvavAthI kayo lAbha ? javAbamAM jANavAnuM ke, pratipakSane jANyA pachI ja potAnA pakSanI vAta jANavAmAM sa2LatA rahe che. mATe ja AnuSaMgaka rIte te baMnenuM kathana karyuM che. AnupUrvAMne anuripATanA paryAye pahelA kahyuM che te jayAM Adi, madhya ane ante hoya, tyAM ja kahI zakAya che ke, A paramANu AdimAM che. madhyamAM che, ane antamAM che, AvI AnupUrvI tripradezika skandhamAM ja saMbhave che. jenAthI pahelA che. pAchaLa nathI. tene aMta kahevAya che. jenAthI pAchaLa che paNa pUrvamAM nathI te Adi ane baMnenI madhyamAM rahelAne madhya kahevAya che. A badhI gaNatrI tripradezika skandha zivAya bIje kayAMya saMbhavatI nathI. 52mANu eka ja dravya hovAthI. temAM Adi, madhya ane Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 antano vyavahAra hoto nathI, A kAraNe ja te anAnupUrvI che. Dhipradezaka skandhamAM madhyarUpe koI nathI kadAca koI kahe ke DhiprardezakamAM paNa prathama paramANu AdimAM che ane bIje pAchaLamAM hovAthI AnupUrvI ghaTita thaI zake che, pa2ju A vAta ThIka nathI, kemake merU parvata madhyamAM hoya tyAre A pradeza pUrvamAM ane te pradeza pazcimamAM che. sArAMza ke DhipradezamAM madhyama bhAge koI nathI. mATe koNonAthI pUrvamAM ane koNa konAthI pazcimamAM ? A kAraNe AnupUrvInuM saMpUrNa lakSaNa tyAM ghaTita nathI AvIsthitimAM tene avaktavya kahevAya che. A pramANe AnupUrvI saMjJA ane pUrve arthapada prarUpaNatA kahevAya che. zaMkA eka vacananA kathana thI ja saMjJA saMjJInuM kathana siddha hatuM. to pachI bahuvacanano nirdeza kyAM uddeza karAyo che ? javAbamAM kahevAyuM ke, AnupUrvI Adi dravyonA pratyeka bhedomAM ananta vyakationo paNa samAveza karavAnA AzayathI, tathA naigama vyavahA2naya paNa ananta padArthona mAnato hovAthI. bahuvacanano nirdeza sUtramAM karAyo che. zaMkA eka eka paramANuthI anAnupUrvI dravya avakatavya dravya be pa2mANu thI ane jadhanyathI traNa pa2mANa vaDe AnupUthvI bane che. to paramANunI vRddhithI thatAM kramane laI pahelA anAnupUrvI pachI avakatavya ane Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 sau thI pAchaLa AnupUrvI kahevI joItI hatI, javAbamAM jANavAnuM ke, tripradezika catupradezaka AnupUrvI dravyo ka2tA anAnupUrvI ane avakRtavya dravyo alpa che. A kA2Neja AnupUrvInuM prathama kathana cAdhya che. A pramANe arthapada prarUpaNAnuM prayojana paNa bhaMga samutkIrtanA karavAnuM che, kema ke, AmAM eTale arthapada prarUpaNAmAM saMjJA ane saMjJIno vyavahA2 prarUpita hovAthI. tenA bhAgoonuM samutkIrtana zakaya bane che, kema ke saMjJAnA abhAvamAM bhAMgAo paNa nirviSaya banatA hovAthI temanuM prarUpaNa paNa azakya che. tethI nirNata thAya che ke arthapada prarUpaNAthI bhaMgonuM pradarzana yukata che. aMja samujatA... je viMnenAmAvavApALa aMta samudattapApA (sUtra.76) A sUtrathI naimaga ane vyavahA2 naye zammata, ekavacana ane bahuvacanano Azraya laIne asaMyogI, dvisaMyogI, ane trisaMyogI rUpe chavIsa bhAMgAo kahyA che. te A pramANe AnupUrvI, anAnupUrvI ane avaphatavya paNa ghaNA hovAthI temanA paNa traNa bheda thayA. 3*3=16 ayogI bhedo thayA. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 dvisaMyogImAM ekavacanamAM bahucavacana, ane bahuvacanamAM eka vacananuM mizraNa karI 12 bheda thayA che. trikasaMyogo AnupUrvI anAnupUrvI ane atavyanA eka vacana ane bahuvacananA ATha bhedo thaze. A rIte badhA maLIne 6+12+8= 26 meghe jANI levA. A bheone koSThakathI jANIlevAnuM sulabha raheze. asaMyogI AnupUrvI, anAnupUrvI ane avatAvya = 3, bheda eka vacanamAM. asaMyogI AnuMpUrvIo, anAnupUrvIo ane avaktavyo =3 bheda bahuvacanamAM. ddhikasaMyogI, AnupUrvI 1 anAnupUrvI 1 2,kisaMyogI AnupUrvI 1 anAnuMpUrvIo 3 3, AnupUrvIo 3 anAnupUrvI 1 4, AnupUrvI 1 AnAnupUrvIo 3 5, AnupUrvI 1 avaktavya 1 6, AnupUrvI 1 avaktavyo 3 7, AnupUrvIo 3 avaktavya 1 8, AnupUrvIo3 avaktavyo 3 9, AnupUrvI 1 avaktavya 1 10, anAnu pUrvAM 1 avakatvyo 3 11, anAnu pUrvIo 3 avakatvya 1 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12, anAnuM pUrvIo 3 avatavya 1 jyAM ekano AMka che tyAM eka vacana ane jyAM traNano AMka che tyA bahuvacana rAmajavuM. trikAMyogI 1 AnupUrvI 1 anAnupUrvI 1 avaktavya 1 2 AnupUrvI 1 AnAnupUrvI 1 avaktavyo3 3 AnupUrvI 1 anAnupUrvIo 3 avaphatavya 1 4 AnupUrvI 1 anAnupUrvIo 3 avaphatavya 5 AnupUrvIo 3 anAnupUrvI avaktavya 1 6 AnupUrvIo 3 anAnupUrvIo 1 avakatavya 3 7 AnupUrvIo 3 anAnupUrvIo 3 avaphatavya 1 8 AnupUrvIo 3 anAnupUrvIo 3 avaktavyo3 trikasaMyoganA ATha bheda thatAM badhAya 26 bhAMgA jANAvA. upara pramANe bhaMganA samutkIrtanano Azaya eTalo ja che ke vakratA, A bhedomAMthI kyAM bhaMganuM dravya kahevA Icche che, tenA pratipAdanathI, tathA badhAya pratipAdana prakAranA anya rUpone naigama vyavahAra Icche che. mATe AnuM kathana prAsaMgika che. laMgonA samutkIrtana dvArA sUtrakAra pharamAve che ke bhAMgAonuM upadarzana je AgaLa jaI ka2vAnuM Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 che. mATe te pahelA temanuM zamutkIrtana ka2vAmAM AvyuM che. bhaMgopadarzanamAM vAcya je caNa skandhAda che, tenuM bhaMga zamukIrtana vAcaka dvArA ja thaze. kemake - vAcaka ja na hoya to vAcyanuM kathana zI rIte karAze ? mATe bhaMgasamutkIrtananuM sUtravyAjabI che. ane bhaMgopadarzanatA mATe upayukta che. viM ne navavArA boviMsaT... (sUtra. 78) artha:- traNa pradeza vALo padArtha AnupUrvI che. eka paramANu pudgala anAnupUrvI che. ddhipradezaka avaphatavya rUpe saMbodhAya che. A pramANe 14 2juloka brahmAMDamAM tripradezakadanI ghaNI AnupUrvIo che, tevI pa2mANuonI anAnanupUrvIo aneDhipradarzAzaka avakatavyo paNa ghaNA che. A chae bhaMgomAMthI pratyeka aMgonuM artha kathana karavuM. navatAva je vizva samaje? ... (sUtra 79) artha:- zamavatAra eTale zuM ? javAba mAM kahevAyu ke: roka Toka vinA samyapha prakAre potAnI jAtimAM avatarita Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 samavartA2ta thavuM. te samavatA2 che. naigama vyavahA2 naya mate AnupUrvIo AnupUrvImAM, anAnupUrvIo anAnupUrvImAM ane avaktavyo avaktavyamAM avata2ze. anugama - seviMda teM aNume ? navidde paLatte (sutra 80) anugamanA nava bheda che, eTale ke, anugamanI vyAkhyAnava prakAre ka2vAmAM Avaze. teA pramANe: satpadaprarUpaNa, dravyapramANa, kSetra, 25rzanA, kALa, anta2, bhAga, bhAva ane alpa bahutva, sUtrane tathA tenA arthane ba2Aba2 lAgu paDe, tevuM vyAkhyAna ka2vuM te anugama che. sUtroccA2Na pachI tenuM yathArtha spaSTI ka2Na eTale vyAkhyAna ka2vuM te anugama che, bIjI rIte paNa sUtrArthane 25STa kare tevI bhASA bolavI te anugama che. sarvathA sAtvika tapazcaryA rUpI augnamAM ghatikarmone samULa nAza karI kevaLajJAnanA mAlika banelA. tIrthaMkara 52mAtmAone jAta-pAta, deza-veza Adi mAyAvI prapaMco sAthenA saMbaMdho sarvathA tUTI gayelA hovAthI temanI bhASA, Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 vyavahA2 Adi kAryomAM paNa ahevA saMyama ane tapodharma ne anurA2nArI hoya che. mATe jainatvaparipUrNa temanA sUtromAM, jIvonI hiMsA, dharmanA nAme pApAcaraNa, satyanA nAme mRSAvAda ane syAdvAdanA sthAne haThavAda, kadAgraha, hotA nathI mATe ja ahisAthI paripUrNa temanA sUtromAM kayAMya paNa deva devIonI mithyA kalpanA karIne vicArA mUMgA prANIone, nirdayatA ane krUratA pUrvaka mArI nAkhattAnA zaikeya maMtra-taMtra, stotra, stavana, stuti ke sUkata paNa jovA maLatI nathI. kema ke tIrthaMkara paramAtmAo ja potAnI zarvathA advitIya AdhyAtmika zakita vaDe ahiMsAnA puraskartA tenA zApUrNa pAlaka ane bIjAone paNa ahiMsAmArgelAvanAra hovAthI ahiMsAtmaka, syAdvAdAtmaka ane satyAtmaka temanA sUtronA artho paNa jIvamAtranA jIvanamAM ahiMsA, bolavAnI bhASAmAM anekAntavAda, ane AcaraNamAM satyadharma lAvanAra che. mATe ja sUtra ane arthane vaphAdA2 2hI vyAkhyAna karavuM tene anugama kahevAya che. tenA nave bhedone anukrame spaSTa karI laIe. vidyamAna padanuM prarUpaNa jema ke AnupUrvIAda padhe. tanma ke ghaTanI jemavidyamAna che ? kegadheDAnA rasIMga yA AkAzanA kusumanI jema avidyamAna che ? teno nirNaya rAtpadaprarUpaNA thI thaze. AnupUrvI Adi dravyonI saMkhyAnuM svarUpa te dravya Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANa. AdhAra bhUta keTalA kSetramAM te 2he che. keTalA kSetrane sparze che. tenI sthiti lakSaNa kAla, viraha eTalevivakSata svabhAvane choDyA pachI pharIthI te bhAvanI prApta zeSa dravyonA keTalA bhAge ane kayA bhAve 2he che. tyAra pachI alpa bahutvanuM kathana ka2vuM. satpadaprarUpaNA negamavavahArANaM ANupuvvAiM davvAI kiM atthi ? natthI ?... niyamAM sthi... (291) bhAvArtha:-AnupUrvI anAnupUrvI ane avakatavya dravyo che ke nahIM? javAbamAM jANavAnuM ke AnupUrvI de dravyo che ja eTale ke trikALamAM paNa temanuM statva kyAreka paNa nAza pAmyuM nathI. sArAMza ke saMsAramAM jIva ane pudgalane choDIne trIjo ekeya padArtha nathI, anAdikALathI baMnenuM mizraNa ja rAMsA2 che. jIva mAtra caitanya svarUpa che. ane pudgala jaDa che, arthAt caitanya hita che. zarIra, IndriyoMdhULamana tathA matijJAnAvaraNIya karmanA udaye prApta thatI durbuddhi Adi paudgalika hovAthI jaDa che. potAnA zubhAzubha karmAne bhogavavA mATe jIvamAtra pudgalone grahaNa kare che; ane choDI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 mUke che. jayAM sUdhI temAM bIje jIva utpanna na thAya tyAM sudhI te jaDa padArtho tUTatAM tUTatA yAvat pa2mANatva ne paNa prApta thAya che. ane saMyoga maLatA pAchA bhegA thaI zkalparUpe paNa banavA pAme che. koInI zakata vizeSa thI paNa vaNathaMbhyo A krama cAlu ja che. ane ananta kALa sudhI AmanuM Ama cAlatu 2heze. janma janmanA karelA, karAvelA ane anumodelA zubhAzubha puNyapApa karmona bhogavavAne mATe jIva vizeSane paNa zarIranI racanA mATe upayogamAM AvatA pulono svIkAra pharajIyAta karavo paDe che. je sthULa nathI hotA paNa sUkSma hoya che, tyAra pachI prata samaye AhAra letA te jIvanA zarIra ane IndriyomAM vRddhi ane hAza thato jAya che, ane te avatAra pUrato potAnA RNAnubaMdhone bhogavI lIdhA pachI te zarIrano tyAga karavo jIvane sarvathA pha2jIyAta che. pracaMDaikatane tathA Atmaka baLane dharanArA puruSa vizeSane paNa kAcI ghaDI e ja bIjA avatAra ne grahaNa karavAnuM rahe che. koIka samaye hIrA pattA, pukharAja, suvarNa, cAMdI, pittala tAMbu, pRthvI, patthara, retI Adi pudagalo chavagRhIta Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 hatA. paNa 2svaane pa2 zastro vaDe te skandho jIvamuphata thayA, tyAra pachI te skandho zastro vaDe athavA potAnI meLe tUTatAM gayA ane paramANunA rUpane dhAraNa karyuM. pugalamAtramAM varNa, gaMdha 25 ane sparzAda guNonI vidhamAnatAnA kAraNe, eka paramANu snigdha ane bIje rUkSa jayAre bhegA thAya che. tyAre te ddhipradezaka skandha bane che. traNa paramANu bhegA maLatA tripradezaka cAvatuM zaMkheya, asaMkhyuM ane anaMta paramANuo bhegAmaLatA te te pramANanA skandho bane che. A pramANe prayogavizeSathI paramANuo, skandhonA rUpamAM ane skandho, paramANuo nA rUpamAM plegrAunDanA phUTaboLanI jema pharatAja hoya che.' kalpo hovA chatAM paNa keTalAka cakSugrAhya thatAM nathI. jema ke mATI dravyanA eka paramANune koI joI zakato nathI. 2-3-4-10 -40-400 paramANuono skandha paNa carmacakSu grAhya nathI banato. paNa jayAre IMTanA AkAramAM ananta skandho bhegA maLe che tyAre cakSugocara thAya che. hajAro iMTonA hajArozkandho jayAre purUSa prayogathI bhegAmaLe che, tyAre bilDIMga rUpe mahAzkandha bane che. ane pAcho jayAre jyAre paNa te makAna tUTe che, tyAre te pudgalo game tyAM paNa pheMkAI jAya che. samudranI retInI mAphaka te skandho pAchA bahAra Ave che. ane bIjA skalparUpe Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 parivartita thAya che. ArUpe pugalonA skalpo paNa anantAnta che. audAreka vaikriya ane AhA2kA zarI2none mATe sUkSma audA2kAda vargaNAonA paudgalaka paramANu o kAme Ave che. A rIte bhASAvargaNA, zvAsozvAsa ane sthULa mana mATe paNa te vargaNAnA pudgalono jattho upayukata thAya che. dariyAnI retI ke pahADanA pattharamAMthI koInuM paNa zarI2 banatuM nathI ane hajAro prayatno karyo paNa zarI2 banavAnuM nathI. parivartana zIla A rAMsA2nA kramamAM brahmAjInI, viSNujInI, ke zaMkarajInA DamarUMnI paNa dALa gaLavAnI nathI. A kAraNe ja atIndriyajJAnI tIrthaMkara pa2mAtmAo e kahyuM ke pudgala pa2mANuo ane skandho che . ane che ja. A pudgalomAM pariNAma pAmavAnI zaktipaNanibaMdha che. mATI dravyamAMthI ghaTa, kuMDI Adi bane che. pAchA tUTe che. ane bIjA AkAre ane nAme ApaNI sAme Ave che, matalaba ke AkAra vizeSamAM 2heluM dravya tattva kayAreya nAza pAmatuM nathI chatAM paryAyo (AkAze)nA he2phA2ne (pariNamana) rokavAnI zaMkata koInI pAse che ja nahIM. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 mAtAnI, cAre taraphathI durgandhanI bharelI kukSImAM navamAsa pUrNa karI saMsAranA sTeja pa2 avatarela bAlakanA hAtha, paga, nAka, kAna Adi zarIavayavo sAva nAnA hatAM ane have. jema jema umra vadhatI gaI tema tema moTA zI rIte thayA ? hAthanA kAMDAmAM ane paganI sAthaLa tathA jaMdhAmAM jADAI kayAMthI AvI ? tyAre kalpI levAnuM ja 2heze ke, dareka pugalone pratisamaye jIva grahaNa kare che, jenAthI zarIrano caya upacaya thayA kare che. roTI khIcaDI, dUdha, dAha, Ama, nAraMgI, sopArI Adi dravyo dareka che, ane zarI2mAM jatAMja yathA yogya, lohI hADakA, mAMsa, meda ane chevaTe zukra rUpe pariNata thatAM ja hAtha-paga Adi avayavomAM vRddhi thAya che. mATe jIva ane pugala khANamAM 2helA mATI ane suvarNanI jema anAdi kALathI ja che. chatA prayoga vizeSathI ekadivasa zonuM ane mATI jUdA paNa paDI zake che, tevI rIte caitanya ane jaDa paNa jUgha thatAM ja AtmAnuM urdhvagamana thAya che, ane jaDa tattva thI sarvathA chuTo paDelA AtmA mokSamAM paNa jAya che. uparokata pramANe AnupUrvoAMde pone, satyadaprarUpaNAthI nirNata karI che. savanAnAtiti sarvajJa," 14, rAja loka pramANa Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 brahmANaMDamAM ananta dravyo, te pratyekanA ananta praryAyo, tenA bhUtabhAvI kALanI sthiti, pariNati ane bhaviSyakALe te paramANu nI sAthe saMbaMdhita thaze Adi tatvone jANe te sarvajJa che. zamyajJAnano phalitArtha paNa Aja che ke vastumAtrano nirNaya eka ja prakAre nahIM paNa cAre taraphathI zarvAgINa rUpe karavAno raheze. jIva che te kevo che ? tenA bhedo keTalA ? te eka che ? aneka che ? ke ananta che ? te kayA 2he che ? ke AkAzAstikAyanA keTalA pradezone sparza kare che ? eka avatArapachI bIjo avatAra letA keTalo samaya lAgaze ? ItyAdi prakAre paNa jIvanuM jJAna meLavavuM te atyanta Avazyaka che. Aja sudhImAM ananta jIvoe kevaLajJAna meLavyuM che ane teo pa2mAtmapadane prApta karI zakyA che. to pachI paramAtmA ekaja zA mATe ? ane te ekane ja paramAtmAno Theko devAthI kayo phAyado ? ItyAdI praznonA utta2 kevaLajJAnI riAvAya bIjo koI paNa ApI zake tema nathI. mATe ja arihaMta paramAtmAnuM sarvajJa vizeSaNa sarvathA sArthaka che. pramANAra AnupUrvIAda padono pramANadvA2 vicAratA kahyuM ke, pramANa eTale saMkhyA zuM tenI saMkhyA zaMkheya che, Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 asaMkhyeya che ke ananta che ? 52mAtmA e pha2mAvyuM ke pratyeka dravyo anaMtanI saMkhyAmAM che, ane te AkAzanA eka pradezamAM rahe che. mATe saMkhyeya ane asaMkhyaya bhedone choDI AnupUrvAMAdi ananta che. A pramANe anAnupUrvI ane avaktavya paNa jANavA pudgala 52mANunuM pariNAma cittva hovAthI jema eka rUmamAM hajAro dIvAonI rozanIne vAMdho nathI Avato tema asaMkhyeya pradezavALA pudgalo AkAzanA eka pradezamAM paNa ArAmathI rahI zake che. kSetrAra te dravyo lokanA eka saMkhyAtame bhAge, eka asaMkhyAtame bhAge, athavA ghaNA saMkhyAtame bhAge, ghaNA asaMkhyAtame bhAge, ke sarva lokamAM hoya che ? A pramANe pAMca prazno che. javAbamAM jANavAnuM ke, tripradezathI laI ananta 52mANuvALo skandha sAmAnyathI eka dravyane AzrIne, temA pariNAmonI vicitratAnA kAraNe keTalAka lokanA eka saMkhyAtame bhAge eTale ke sAmAnyathI AkAzanA saMkhyAtamAMbhAgane avagAhI rahe che. bIjo asaMkhyeya bhAgane avagAhe che. bIjA saMkhyeya bhAgone tathA asaMkhyaya bhAgone ane keTalAka sarva lokane vyApI 2he che. A skandha Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 anantAnanta 52mANuothI niSpanna che. prajJApanA AdimAM prasiddha cita mahAnskandha rUpe che, kevaLa jJAnInA samuddAtanI jema te sarva lokane vyApIne rahevAnI rzAkta vALo che. kema ke lokAkAzano eka pradeza paNa evo nathI. jayA sUmardhA2NAmI ananta AnupUrvI dravyo na rahetA hoya. anAnupUrvI 52mANu svarUpa hovAthI eka pradezAvagADha ja hoya che. ane avatavya, pridezika hovAthI AkAzanA eka pradeza athavA be pradezamAM rahI zake che. sparzanA vhAra kSetra eTale AnupUrvAMAdi dravyo jeTalA kSetrane avagADhe che. te pradezamAtra kSetrathI kahevAya che. jayAre sparzanA dvA2mAM ATalI vizeSatA che ke, te te AkAza pradezamAM 2helA 52mANu potAnA AdhA2 AkAza pradeza uparAMta anaMta2 cha dizAnA anya cha AkAza pradezo paNa sparze che. kalAra naigama vyavahA2 mate AnupUrvI kALanI apekSAe keTalA samaya sudhI rahe che ? javAbamAM kahevAya ke Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 dvipradezika skandhane jayAre trIjo 52mANu maLe che tyAre apUrva kaMIka AnupUrvI dravyautpanna thAya che. tyAra pachI temAMthI eka 52mANu pAcho jUdo paDe che tyAre jadhanyathI eka samayano kALa arvAsthata hoya che. ane asaMkhyAta kALa rahIne jUdo paDe che. tyAre utkRSTathI asaMkhyeya samayanI sthiti kahI che. parantu ananta kALa sudhI rahevAnI maryAdA nathI. kema ke utkRSTathI pudgalonA saMyoganI rthAita asaMkhyeya kALanI mAnavAmAM AvI che. ghaNI AnupUrvIone laI sadaiva temanI `rthAta che. sArAMza ke, 52mANu eka samaya sudhI ekAkI 2hI bIjA sAthe jayAre maLe che. tyAre eka anAnupUrvI dravyane laI jaghanyathI eka samayano kALa che. antara Ara naigama vyavahA2 mate AnupUrvI dravyono vi2hakALa keTalo manAyo che ? eTale ke AnupUrvI dravya Atu pUrvAMtvano tyAga karI pachI teno lAbha eTale mIlana keTalA kALe thaze ? javAbamAM kahevAyuM ke ahiM virvAkSata tryaNuka skandha che te visarca (svabhAva) athavA prayogathI khaMDita thatAM te anAnupUrvIrUpe kahevAze. eka samaya pachI svabhAvathI te 52mANuo pAchA temAM maLaze mATe jadhanyathI Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 eka samaya ane utkRSTathI ananta kALa che. bhAgAra 52mANu tathA baMne prakA2nA skandhomAMthI koNa konAthI keTalAmAM bhAge ochA che athavA vadhAre che, tenI vicA2Na A bhAgadvA2thI karavAmAM Ave che. AnupUrvIskandha, anAnupUrvI ane avaktavya ka2tA zuM saMkhyAtame bhAge, asaMkhyAtame bhAge, athavA bahuvacananA hisAbe ghaNA saMkhyAtamAbhAge ke ghaNA asaMkhyA tamA bhAge ocho che? ke vadhAre che ? saMkhyAtame bhAge vadhAre hoya to zuM somAMthI vizamAM bhAge haze ? asaMkhyAtame bhAge vadhAre hoya to zuM co mAMthI dazamAM bhAge haze ? ghaNA saMkhyAtamA bhAge vadhAre hoya to zuM somAMthI cAlIsa ke sAThame bhAge haze ? ghaNA asaMkhyAtamAgabhAge vadhAre haze to zuM sro mAMthI ezInA bhAge haze ? A prazna che. javAbamAM jANavAnuM ke baigama ane vyavahA2 nayanA mate RNuka skarvAdathI anantANu skandha paryanta nA Anu pUrvAM dravyo zeSa eTale baMnethI asaMkhyAtame bhAge ke anaMtaguNa somAMthI ezInA bhAge vadhAre che. sArAMza ke paramANu (anAnupUrvI) avaktavya Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 (ddhipradezaka) skandho karatAM paNa AnupUrvI dravyo aAMkhyaya guNa vadhAre che. prazna - AnupUrvIo ryAda vadhAre hoya to ochA paNa kema na hoI zake ? javAbamAM jANavAnuM ke, anAnupUrvI ane avatavya zkandhomAM koI paNa jAtano eTale ke A baMnenA svarUpamAM pheraphAra thavAnI zakayatA nathI ja. jayAre traNa paramANunA zkalpamAM, cotha, pAMcamo, sAtama, dazamo, yAvat saMkhyAta, asaMkhyAta ane ananta pa2mA2Nuono paNa samAveza zakaya che. jayAre ddhipradezaka skandamAM hamezAne mATe be pa2mANa ane anAnupUrvImAM kevaLa ekaja paramANu hovAthI temAM bIjAno samAveza zakaya ja nathI. mATe AnupUrvI skandhone asaMkheya guNa vadhAre kahyA che, 'zAstromAM paNa kahevAyuM che ke- "zaMkheya pradezaka, aAMkheya pradezaka ane ananta pradezaka skandhomAM koNa jenAthI alpa, tulya ane vadhAre che ? he gautama ! ananta prardezaka skandho sau thI thoDA che, tenAthI pa2mANu o ananta guNA che ane tenAthI paNa asaMkhyeya pradezaka skandho asaMkheya guNA vadhAre che. A pramANe nA AgamIya vacana pramANe A prastuta sUtramAM paNa asaMkhyAta pradezaka skandho asaMkhyAta guNA vadhAre kahyA Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 che. A skandho paNa AnupUrvImAM ja antargata thAya che. bhAvAra naigama ane vyavahA2 naye Anu pUbdhadravyo kyAM bhAvamAM samAveza pAmaze ? zuM audayaka bhAvamo, aupaimaka bhAvamAM, kSAyaka bhAvamAM, kSAyo pazamaka bhAvamAM, athavA pAraNAmaka bhAvamAM ? javAbamAM jANavAnuM ke - A pAMceya bhAvono saMbaMdha AtmAnI sAthe hovA chatAM ajIvAtmaka skalpone mATe paNa prasta karAyo che. jeno bhAva A pramANe che. 1 bhavabhavAnta2nA karelA karmonA udayakALamAM 2cyo pacyo AtmA audayaka bhAvano svAmI bane che. 2 pANInA bharelA vAsaNamAM nAkhelI rAkha jyAre amuka rAmaya pachI nIce jAmI jAya che ane upa2nuM pANI svaccha bane. tevI rIte AtmAnI puruSArtha vizeSanI zaktidvAza, karmanA melane amuka samaye mATe upazamata kare arthAt sattAmAM paDelI ane samaya AvatA bAhya nimittothI bhaDakavAnI sthitimAM AvelI mohakarmanI prakRtione dabAvI denA2 bhAgyazALI AtmA aupazamaka bhAvanomAlika bane che. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 182 3 ane karmonA mULane ukheDI denAra AtmA kSAyika bhAvavALo kahevAze. 4 keTalIka karma prakRtine upazamata ane keTalIka ne kSaya ka2to AtmA kSAyopazamaka kahevAze. 5 ane karelA kamona bhogavavAne mATe amuka amuka chavAyonimAM bhaTakato AtmA pAraNAmaka bhAvamAM vartato hoya che. jIvamAM jema ananta zaMkata mAnya che, tevI rIte pudgala pa2mANuomAM paNa ananta zakitano pratyakSa anubhava ApaNe sau koI karI rahyAM chIe. AvA prakAranI saMsAranI mAyAmAM Izvarane vacce lAvavAthI IzvarIya tatvanuM ghora apamAna kahevAze. jayAre jIvamAM pratikSaNe sukha, du:khAda dvandro potAnI meLe Ave che. jAve che, jIvAtmAne rAvaDAve che. hasAve che. bhUkhe mAre che. miSThAna Ape che. ItyAdi kriyAonA mULamAM kRtakarmo ja javAbadAra hoya che. tevI rIte sarvathA jaDa pudgalomAM paNa ghaTa vadhA thatI hoya, rUparaMga badalAtA hoya nAma ThAma paNa badalAtA hoya temAM pAraNAmaka bhAvano camatkAra che. AnA kAraNe samayane paripAka thatAM ja jIvo ane ajIvomAM potAnI meLe ja phera phA2 thaI jAya che. anantAnanta pudgala pa2mANuo bhegA malyA, bilDIga Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 taiyA2 thaI, kALavaza pAchI tUTI, temAthI keTalAka pudga, skandho samudranI khADImAM phekAyA, keTalAka uka2DAmAM jayA2e keTalAka baMdhAtA bIjA makAnanA pAyAmAM nakhAyA. A pramANe puruSavazeSanA prayatna vizeSathI pudgalo bhegA maLe. chuTA paDe. ane koIka samaye kuda2tI prakopanA kA2Ne pharIthI te pudgalo bhegA thAya. Ama jUdA paDavuM bhegA maLavuM A badhAyamAM parirtAkama bhAva kAma kare che. to pachI temAM Izrva2ne vacce phasAvavAthI kayo phAyado ? mATe ja 'tantrapratiSTha:' eTale, to~ kutarko ke vitakAMvAda AdinA cakrAve caDIne jIvana ba2bAda ka2vuM temAM mithyAjJAna, bhramajJAna saMzayajJAna ke sarvathA ajJAna ja kAma ka2I 2hyuM che. momithyAtva, viSaya vilAsa ane krodhamAna, mAyA lobha ane dAna-puNyanA kA2Ne upaurjata zubhA zubha karmone ba, subaddha ane nicita thavAnuM AtmAnA pradezo sivAya bIjuM ekeya sthAna nathI, tethI te te karmAMnA udayakALe jIvAtmAne paNa tevA tevA bhAvo thavA navArya che. sarvathA navArya che. prati samaye pratyeka jIvAtmAmAM jUdA jUdA svabhAvo, lezyAo, vRttio ane pravRttione sau koI joI zake che. jevA prakA2nA karmono udayakALa haze tevA ja nimitto mitro, Dilo, pArgAcaonI praryApta thaze Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 184 ane na kalpI zakAya te rIte jIvane cakrAve caDAvIne nRtyAMganAnI jema vidAya leze. A sUtramAM to pudgala skalpomAM kayo bhAva che, tenA javAbamAM sUtrakAra kahe che ke:- pudagala skandha jaDa hovAthI temane audayaka aupazamaka kSAyika ane kSAyopazamaka bhAvo nathI, kema ke kRtakonA udaya kALamAM ja jIvAtmAone ja bhAva hoya che. jayAre skandhomAM pAraNAmaka bhAvanI vidyamAnatA che. jeno artha A pramANe che. dravyamAtranuM te te svarUpe eTale ke bhavAntara ke bhAvAntarUpe paraNata thavuM te pariNAma che. ane 'ikaNa pratyaya lAgavAthI pAraNAmaka zabda banavA pAme che. jIva paNa karmonA kAraNe kyAreka, deva, nA2ka, tiryaca, kITa, mAnava, du:khI sukhI, zegI, zokI, cintata mA2ka-mArya pIDaka-pIDaya leNadA2 ka2jadA2 ghAtaka ghAtya Ada pariNAmone pAmato te te nAmathI saMbodhAya che. jayAre pudgalomAM pAraNAmaka bhAva sAda ane AnAda rUpe be prakAre che. dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzatakAya mAM pariNAma bhAva anAdikALano che... Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 kemake temanuM svarUpa ja koI paNa jAtano phe2phA2 thayA vinAno che. eTale ke AkAzastikAyanA eka pradeza 52 dharmAntakAya ane adharmIstakAyane kayAreya eTale ke tetrIsa karoDa devatAo, jagadambAo chevaTe zaMkara (mahAdeva)nuM DamarUM paNa adharmIstakAyamAM athavA adharmIstakAyane kyAreya dharmAMstakAyamAM pariNata karI zakaze nahIM. mATe temano pariNAmikabhAva arnAda kALano mAnavAmAM Avyo che. tema chatAM paNa jhaghaDavAnA svabhAvavALA tartArkakoe, ghaTAkAza paTAkAzanI kalpanA karI che. . vijalI, indradhanuSa (meghadhanuSya) vAdaLAo AdimAM riNAma thAya che te sAdika che. kema ke amuka prakA2nA pudgala 52mANuonuM jyAre samI ka2Na thAya tyAre megha(vAdaLAo) bane che. ane sUryanA kiraNonA mizraNathI meddadhanuSa bane che. ane jyAre pANInA bharelA vAdaLAo 52252 TakarAya che. tyAre vijaLI ane meghano ghaTATopa thAya che. ane AnA jevI bIjA padArthoM sarpAdaka jemAM riNAma vizeSa samaye samaye thatAM ja rahe che. ane pAchA vikharAI paNa jAya che. mATe teo arvAda pariNAmika nathI. viziSTa prakAre eka pariNAmamAM riNIta pudgalo svayaM tevA prakA2nA pariNAmamAM asaMkhyeya kALa sudhI Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 ja 2hevA pAme che. kAraNa ke pudgalono svabhAva ja tevA prakA2no niyata thayelA che. alpa bahutva. AnupUrvIAda dravyo, dravyArthatA pradezArthatA ne mizraNArthatAnI apekSAe koNa koNAthI alpa, bahu ane tulya che ? sauthI prathama dravyArthatAnI apekSAe javAbamAM kahevAyuM ke naigama vyavahA2 naya nA mate avaktavya dravyo bIjA karatA alpa che, anAnupUrvI dravyo vizeSa adhika che. kAraNa ke vastu sthitino svabhAva ja tevA prakArano che. AgamamAM paNa kahevAyuM che ke, he gautama! "ddhipradezika zkandhothI paramANu pudgalo vadhAre che, ane tenAthI paNa AnupUrvI dravyo adAMpeya guNA che. kema keprirdezakamAM be paramANu ja hoya che ane anAnupUrvImAM kevaLa ekaja paramANu hoya che. eTale avakutavya avakatavyatvamAM ane anAnupUrvI kevaLa anAnu pUbdhitvamAM sthAna meLave che. jayAre AnupUrvImAM cAvat ananta paramANuonuM paNa sthAna che. prazna to pachI temane asaMkhyeya guNA kahyAM tenA ka2tA ananta guNA zA mATe kahyAM nathI ? javAbamAM jANavAnuM ke ananta pa2mANuonA skandho anAnupUrvI dravyo ka2tA paNa anantame bhAge che. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 pradezArthatAne laI anAnupUrvI dravyo (paramANuo) sau karatA thoDA che. kemake paramANamAM pradezono abhAva che. yada temAM pradezo hota to Dhipradezaka skandho karatA paNa adhika saMkhyAmAM AvI jAta mATe pradezArthatAnI apekSAe pa2mANuo thoDA che. prazna cada temAM pradeza nathI to pachI tenI vAta karavAthI kayo phAyadhe ? javAbamAM jANavAnuM ke yadyapi paramAra rAH" pa2mANane pradeza nathI to paNa sarva sUkSma pudgalAstakAya niraMza deza to che ja tethI paramANune paNa pradezArthatA mAnavAmAM vAMdho nathI. kevaLa potAnA svIkRta pradezathI vyakti bIja pradeza temane nathI. avaphatavya anAnupUrvIthI vizeSAdhika che. A rIte taigama vyavahA2nA mate AnupUrvInI vaphatavyatA pUrNa thaI. have saMgrahAya mate temanI vyAkhyA mULa ane TIkAmAM spaSTa hovAthI tyAMthI jANI levI. aupanidhI dravyAnupUrvI eTale zuM ? se kiM taM uvaNihiyA davvANupurvI ? tivihA paNNatA taM jahA - putrApupuLI, pachApuputhvI, mAdhupuvIma... (sU.96) artha:- panaghakI dravyAnupUrvI traNa bhede che, te A pramANe, pUrvAnupUrvI, paccAnupUrvI ane anAnupUrvI kamaza: eka pachI ekanI sthApanA karAya te aupanadhinI Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 arihaMta paramAtmAe cha dravyonI prarUpaNA karI che. kema ke saMsAra bha2mAM AnAthI vadhAre ane ochuM ekeya dravya che ja nahi. temAM dharmAcastakAyAdano zamAveza thaI jAya che. se kiM taM puvvANupuvvI ? dhammatthikAe adhammatthikAe, sAtivANa, potirthakSA ddha samaye.. (sU) 7) artha: dravyAnupUrvIno adhikAra hovAthI, dharmAsta kAyAdamAM dravyatva hovAthI sUtrakAre ane TikAkAre tenI vyAkhyA nIce pramANe karI che. dravyonA nAma dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzastakAya. chavAstakAya, pudgalAsakAya ane addAzamaya. 1) dharmAstikAya cha dravyomAMthI kevaLa jIvatakAya ane pudgalAstakAya be dravyo ja gatizIla hovAthI te jayAre gati kare che tyAre dharmAstikAya dravya temane sahAyaka bane che, mAchalI potAnI meLe ane potAnI zakitathI ja pANImAM tare che. to paNa pANInI sahAyatAvanA mAchalI tarI zakatI nathI. pakSI AkAzamAM uDe che. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 to paNa AkAzanI sahAyatA vinA uDavAnI zakyatA nathI. tevI rIte gatizIla dravyone dharmAsakAya zahAyaka banavA pAme che. A teno svabhAva che. AmAM dharma asta ane kAya A traNa zabdo che. temAM dharma e dravya che. astano artha pradeza thAya che. ane kAyano artha zaMghAta che. eTale pradezono samudAya jene hoya te aMtakAya kahevAya che. saMpUrNa lokAkAzamAM vyApI, asaMkheya pradezono svAmI, cakSugoca2 na hovAthI amUrta che. tevo padArtha dharmAtakAya che. saMsAramAM ghaNA padArtho cakSugoca2 hotA nathI. A rIte A dravya paNa cakSugoca2 nathI. 2) adharmAstikAya - gata pariNata jIva pudgalonesthira kare arthAt AgaLa javA na dete, lokavyApI, asaMkhyaya pradezAtmaka ane gatino zedhaka che. bhale A dravyo carmacakSu goca2 na rahyAM to paNa saMsA2nA saMcAlanamAM dravyo pa2niyAmakaka2nA2koIne koI tatvane mAnavAmAM vAMdho nathI. 3) AkAzAstakAya - saMsA2nA badhAya dravyone rahevA mATe sthAna Ape-avakAza Ape te AkAzAstakAya che. maryAdApUrvaka bIjA padArtho sAthe saMyoga thavA chatAM Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1990 paNa potAnA svarUpamAM sadaiva sthira rahe, ane saune sthAna Ape che athavA sarva prakAre pote potAnI mUrchAtimAM kAyama rahe te AkArtAstakAya che. A dravya loka-alokavyApI, ananta pradezI, ane amUrta dravya che. AkAzanA lokAkAza ane alokAkAza rUpe be bheda che. temAM lokAkAzane to asaMkhyeya pradeza ja che. tethI alokane laI tene ananta pradezI kahevAyuM che. 4) jIstikAya - je atyAre jIve che, zvAsa, nizvAsa le che. bhaviSyamAM paNa jIvaze ane svAdi leze te jIrNAstakAya che. asaMkhyeya pradezAtmaka ane sarva lokamAM vyApta thaI rahelA ananta jIvono samudAya A dravya che. matalaba ke pota potAnA karmonA kA2Ne atyAre te game te yoni prApta thayela hoya to paNa teo jIve che,zvAsa le che mATe jIva che. jIvatItijIvaH daza prakArAn prANAn dhArayatIti prANI, ati satataM gacchatIti AtmA, ItyAdi vyAkhyAothI ja jaNAya che ke jIva che ane tene asaMkhyeya pradezo che. yardhApa kITa, kIDI Adi sUkSma jIvonA zvAsa ApaNe na joI zakIye to paNa, manuSya, gAya, hAthInA zvAsanI jema teo paNa jIva hovAnA Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 kAraNe zvA2A-nisvAza le che. te vinA koI paNa jIva jIvato 2hI zakato nathI. jIva che mATe temane paNa AhA2saMjJA, bhayasaMjJA, parigrahagaMjJA ane maithunarAMjJA paNa che. vanaspatimAtramAM jIvana spaSTa dekhAya che. te vinA aMkuropatti pachI vRkSa vadhe che. pAMdaDA Ave che, khare che, kula Ave che. temAMthI phaLa Ave che ane tenI bIjamAMthI bIju vRkSa thAya che. A kAraNe ja jIva 5) pudgalatakAya - bIjA pa2mANathI rahitane pa2mANu kahevAya che ane dviprardezaka skandhathI laI ananta paramANuo, skandho paNa ananta che. te badhAya prayoga ane vizacA (svabhAva)nA kAraNe amuka skalpomAMthI chuTA paDe che ane pAchA snigdha ane rUkSatAnI yogyatA maLatA bhegA thAya che. prati samaye pudgalomAM hInAMdhakaya thatuM rahe che. 6) aLA - no artha kALa thAya che, vyavahAramAM tene samaya zabdathI saMbodhAya che. pa2stu te anekArtha hovAthI tenuM zAstrIya nAma akhA che. eno bIjo artha nathI, jayAre rAmaya eTale saMketa, zapatha, zAstra Adi jUdA jUdA atha thAya che. atyanta jIrNa-zIrNa sADIne be juvAna mANaso AMkhanA paDakAre ja hADI nAMkhe che. AmAM eka Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 taMtu(tAMtaNA)thI bIjA taMtune phATatAM jeTalo samaya thAya tenAthI paNa vadhAre sUkSma ane pUrva ke aparakoTathI mukta vartamAnanA eka ja kALAzane addhA kahevAya che. mATe temAM astikAya zabda mUkayo nathI. yadyape bhUtakALa vyatIta thaI gayo che ane bhaviSyakALa mAthA pa2 AvyuM nathI, mATe vartamAna eka ja kALa pradezano rAmayarUpa sadbhAva che. prazna - ghaNA samayano abhAva paNa mAnI levAmAM zo bAdha che ? kema ke - samaya, AvalikA, muhUrta, divasa, ahorAtra, pakSa, mAsa, varSamAM samaya bahatva anubhavAya che. javAbamAM kahevAyuM ke AvalikAda kALa vyavahArathI manAya che. mATe ahi to nizcayanayanA mate vartamAna samayanA kALAzane ja addhA mAnavAmAM AvyuM che. pudagalazkandhamAM to paramANuono zaMghAta mAnya che, jayAre AvalikAomAM samaya zaMghAta nathI. - jIva ane pudgalonI gati tathA sthitimAM dharmAstikAya ane adharmAstikAyanI vidyamAnatA svIkArya che. kadAca koI kahe ke jIvapudagalonI gati ane sthiti bhale 2hI ane dharmAstikAya, adharmAstikAyano abhAva mAnI laIe to zo vAMdho ? javAbamAM jANavAnuM ke tema mAnavAthI eka doSa spaSTa Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 dekhAya che keyada adharmAstakAyane na mAnIe topaddhazilA prApta jIvanI gatine rokanAra koI na hovAthI tenI gati alokAkAzamAM thaI jaze. arthAt siddhanA jIvone kayAMya paNa sthira rahevAno avakAza raheze nahIM ane lokAkAza - alokAkAzamAM ja bhramaNa karatAM raheze. je jainazAsanane muddala mAnya nathI. A kAraNe ja dharmAstikAya ane adharmAtakAyanI maryAdA, lokAkAzanA antama bhAga sudhI ja mAnya che. AnAthI AgaLa jIvo ane pugalo jaI zakatA nathI. bIjI vAta A che ke A baMne dravyo na mAnIe to jIvo ane pudgalo dharmAstikAyanA sahakArathI alokAkAzamAM jatAM loka eTale dazyamAna loka ekadivase jIva ane pudgala rahita thatAM moTAmAM moTu naSTa thaze. paNa AvuM koI kALe banyuM nathI. banavAnuM nathI. mATe ja saMsA2nI vyavasthAnane vAMdho na Ave te mATe A baMne dravyo kevaLajJAnI daSTa hovAthI mArca 2hyAM che. kema ke kevaLajJAnanA mAliko-2haMtapa2mAtmAo ja yathArthavAdI hoya che. mATe saMsAragata jIvone pugalone yathArtha rUpe jue che ane prarUpe che. ane chadhastha paMDito, mahApaMDito saMsA2nI yathArthatA sudhI pahoMcavA mATe sarvathA asamartha rahyAM che. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 A baMne dravyo AdhA2 bhUta nathI paNa Adheya hovAthI temane sthAna ApavA mATe AkAzastakAya che. kadAca koI kahe ke, AkAzAstikAyane Agheya mAnIe ane dharmAda baMnene AdhA2 mAnIe to zo vAMdho ? javAbamAM kahevAyuM ke te baMnenuM kArya gati ane sthitirUpe nakakI thaI gayuM che. jayAre AkAzanuM kAma badhAya dravyone sthAna devAnuM che. A rIte pratyeka dravyane pota potAnuM kArya niyata che mATe ja saMsA2nA saMcAlanamAM kayAreya garabaDa nathI. tema Izvazadi devonuM paNa kaMI cAlI zake tema nathI. ghaTAdajJAna guNa pratyeka prANIne svasaMvedanaziddha hovAthI jIvanuM asva nibaMdha riddhi thAya che. bhogavAtA sukhadu:khono anubhava sau koIne mAnya che. ane bhogavAtAM padArtho prAyaH karI jaDa che mATe teno bhogavanAze caitanya svarUpI AtmA che. patthara upa2 game teTaluM dUdha nAkhIe ane game teTalA prayogo ka2vAmAM Ave to paNa jaDamAM bhokatRtva AvI zake tema nathI. mATe AtmA ja bhokatA che. Avo anubhava ja Atmatattvane riddhi kare che. jJAnAdi guNo che mATe guNo jyAM 2he tevA guNInI kalpanA karavAnI 2he che. kema ke jJAna svayaM amUrta che. caitanyasvarUpI che ane haMmezAne mATe pAMce Indriyone apratyakSa che ane Indraya jaDa che, mUrta che mATe te jIva nathI. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 tevI rIte mAtAnI kukSimAM za2I2nI 2canA thAya che ane zmazAnamAM bhasmIbhUta thAya. A kA2Ne za2I2 paNa utpanna thatuM hovAthI jaDa che mATe temAM sacetanatA AvI zake tema nathI. cAlavuM, ku2vuM, khAvuM, pIvuM Adi kriyAo zarIranA mAdhyamathI thatI dekhAya che paNa te za2I2kRta nathI paNa AtmakRta che, jyAM sudhI za2I2mAM AtmAnI vidyamAnatA che tyAM sudhI ja temAM calarnAde dekhAya che. maDadAmAM kaMI paNa dekhAtuM nathI. kema ke te Atmarahita hovAthI jaDa jI. pUrvabhavIya za2I2 bhaSmasAt thAya che ane navo avatA2 levA mATe jIva RNAnubaMdhane vaza thaI mAtAnI kukSimAM padArpaNa kare che. nava hanA pachI janma le che mATe jenuM utpAdana che teno nAza che jayAre AtmA aja2 che, ama2 che. A badhA kA2Ne ja jJArnAda guNo zarI2nA nathI paNa AtmAnA che. ryAda guNone anurUpa guNIne kalpI na zakIe to anavasthA doSa nAmanI DAkaNa taiyA2 ubhI che. ryAda arUpIAkAzanAM guNo rUpAdi guNone mAnIe te paNa baMdha becatI vAta nathI. kemake rUparvAda guNo svayaM paulika hovAthI mUrta che ane AkAza arUpI che. zabda paNa paudgalaka hovAthI rUpI che. mATe 'zamuLamA zam' A sUtra Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 buddhizALI tArkikone hRdayaMgama thaI zake tema nathI. - pudgaistakAya - paramANu ane sUkSma pariNAmI pudgala kandhone choDI bIjA badhAya eTale pudgalomAMthI banelA ghaTa, paTa, makAna, zarI2 ArzAda pArtho saune mATe pratyakSa che. kAla eTale samayano ripAka thatAM padArthamAtra (jIva-ajIva)mAM je phe2phA2 thAya che. temAM samayano ja camatkA2 che. jema samaya AvatA vRkSanA jUnA pAMdaDA khare ane navA pAMdaDA Ave che. bAlyAvasthA, yauvanAvasthA, prauDhAvasthA ane vRddhAvasthA Adi mAnava zarIranA pheraphAro samaya eTale kALa dravyane AdhIna che. - dharmIstakAryAda dravyonA krama mATe jANavAnuM ke dharma zabda maMgaLavAcaka hovAthI ane sau koI maMgaLane IcchatA hovAthI cha dravyomAM sauthI pahelA dharmIstakAya mUkAyo che. tenAthI viparIta adharmIstakAya che baMnene AdhA2bhUta AkArtAstakAya trIjA naMbare che. A traNe dravyo amUrta che ane jIva paNa amUrta che, mATe sAmya hovAthI cothA naMbare jIrNAstakAya che. 52ntu pudgalone grahaNa karyA vinA (siddhAtmAone choDIne jIva ekalo rahI zakato nathI. mATe pAMcamA naMbare pudgaistakAya che, je jIvamAtrano sukhadu:kha bhogavavAne mATe ahRdakALano mitra che ane chevaTe Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 jIvane sukhI du:khI tema ja pudgalomAM amUka phe2phA2 kALadravya vinA zI rIte thaze ? mATe sauthI pAchaLa kALa dravya mUkavAmAM AvyuM che. A pramANe pUrvAnupUrvAnI carcA pUrNa thaI. pazcAnupUrvImAM kramaza: goThavAyelA zabdone pratiloma pUrvaka eTale ke pAchaLanA zabdane AgaLa mUkavo jema ke aA, pudgaistakAya, jIrvAztakAya, ArkAstakAya, adharmIstakAya ane dharmAMstakAya A pramANe karelI sthApanAne paccAnupUrvI kahevAya che. aurvAdhikI dravyAnupUrvI bIjI rIte traNa prakA2nI che. jema ke 52mANu, pridezika, yAvat anaMta 52mANuono kabdha, pazcAnupUrvImAM pratiloma prakAre jANavuM. - aurvAdhikI ane anaurvAdhikI rUpe kSetrAnupUrvI be prakAre che temAM aurvAdhikI carcA mULa ane TIkAthI jANI levI naigamavyavahA2 mate ane saMgrahanayamate pUrvavat jANavuM. have kSetrAnupUrvI, apadaprarUpaNA, bhaMgasamutkIrNa, bhaMgopradarzana, samavatA2 ane anugama rUpe pAMca bhede che. (sU. 102) aurvAdhikI kSetrAnupUrvI eTale zuM ? me vija niddiA zvettAnupUthvI... (cU. 103) Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 018 AmAM paNa traNa bheda pUrvAnupUrvI, pacAnupUrvI ane anAnupUrvI rUpe traNa prakAra jANavA. adholoka, tiryazloka ane urdhvaloka pUrvAnupUrvI che. viparIta paccAnupUrvI che. dravyAnupUrvInA aMdhakAramAM dharmAstikAyade paddhavyonuM varNana karyA pachI, kSetrAnupUrvImAM kSetrane laI adholoka, tiryaloka ane urdhvalokanuM varNana karavAmAM Avaze. je loka 14 2jaju pramANa lAMbo, paMcAstikAyamaya, lokanA traNa vibhAga che. temAM 2ktaprabhA pRthvInA bahumabhUbhAgavALA merUparvatanA madhyabhAganA madhyamAM AkAzanA be be prataro che temAMthI eka prata2mAM ATha pradezI rUcaka che. te prata2nA madhye nIcenA prata2thI laI navazo yojana choDIne kaMIka vadhAre sAta 2jaju pramANa adholoka che. kevaLa, kevaLI paramAtmAnI buddhithI jANI zakAya te loka che. lokanI nIce rahelo hovAthI adholoka kahevAya che ane rUcaka prata2nA bIjAnI madhye upa2nA prata2thI laI navazo yojana pAra karyA pachI kaMIka ochA sAta 2jaju pramANa che. te urvIloka kahevAya che. jayAre baMnenI vacce tiryaloka Avelo che. A badhI vAto mArA lakhelA bhagavatI sUtra sAra saMgrahamAM sArI rIte carcAI che. guNasthAnakomAM jema jadhanyaguNasthAnaka mithyAdaSTano manAyo che. tevI rIte traNe lokamAM adholoka hInapariNAmI hovAthI sauthI Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 pahelA tene mUkyo che. temAM AnupUrvI pramANe adholokamAM ratnaprabhApRthvI, zarkazaprabhApRthvI, vAlukAprabhApRthvI, paMkaprabhApRthvI, dhUmaprabhApRthvI, tama:prabhApRthvI ane tamatamA pRthvIo che. A sAta mio na2karNAmao tarIke prasiddha che. tenI vizadavyAkhyA bhagavatI sUtra sAra saMgrahamAMthI jANavI. tiryazloka kSetrAnupUrvI A pramANe che te prathama ATaluM jANavAnuM ke, badhAya kSetro ane samudronI vacce thAlInA AkA2 jevo jambudvIpa Avelo che, tyA2 pachI TheTha svayaMbhUramaNa samudrasudhI valayAkAre arthAt strI potAnA hAthe je cUDI pahere che te goLAkAre ane vacce polANavALI hoya che mATe thAlInA AkAra jevA jambudvIpane lavaNasamudra cAre ta2phathI vIMTAIne 2hyo che dvIpano artha A pramANe che, tiryaMca tathA manuSya prANIone sthAna denAra, AhA2 denAra, Adi hetuo vaDe prANImAtranI rakSA kare tene dvIpa kahevAya che ane maryAdAmAM 2helo hovAthI samudra kahevAya che, jemAM pracura jaLa hoya che. dvIpasamudronA nAmo nIce pramANe che ane eka ekathI dvirguNata jANavA. jambudvIpa, lavaNasamudra, ghAtakIkhaMDa, kALoIdhe, puSkaradvIpa, puSkarodasamudra, varUNa dvIpa, vArUNodasamudra, Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 00 kSI2va2dvIpa, kSIrodamudra, dhRtava2svIpa, dhRto samudra, IzuvaradvIpa, Isuva2samudra ItiyAde zubhanAmo ane zubhasparzIvALA dvIpo ane samudro jANavA yAvat svayaMbhUmaNa samudra sudhI jANavA. urvIloka kSetrAnupUrvI A pramANe che - saudharma, IzAna, zaLakumA2, mAhendra, brahAloka, lAMtaka, mahAzukra, sahakjhA2, Anata, prANata AraNa ane azruta. lokaparUSanA grIvAsthAne rahelA navaraiveyaka ane anuttara pAMcavimAna tyAra pachI ISataprAgabhArA pRthvI che. athavA panadhikI kSetrAnupUrvI bIjA prakAre paNa che eka pradezAvagADha, ddhipradeza kAvagADha, cAvat asaMkhyayAvagADha che. jayAre pazcAnupUrvIno krama viparIta jANavo. kAlAnupUrvI - aupanikI ane anaupanalikInI vyAkhyA rUpe be prakAre che. AmAM paNa anaupanavikInI vyAkhyA zaigamavyavahA2naye ane saMgrahAye mULa ane TIkAthI jANI levI (sU 114). have aupanidhikI kAlAnupUrvI paNa pUrvokatarUpe traNa bhede che. temAM pUrvAnupUrvI A pramANe jANavI. zarvasUma kAlAMza (rAmaya)thI laIne cAvata sAgaropama sudhIno koSThaka mArA lakhelA bhagavatI sUtra sAra saMgrahanA bhAgothI Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 jANavo. te A pramANe sarva sUkSma kAlAMza - 1 samaya asaMkhya samaya - 1 ArvAlakA zaMkheya ArkAlikA - 1 ANa (ucchavAza) ANa nizvAza - 1 prANa 7 prANa - 1 stoka 7 stoka- 1 lava 70 lava - 1 muhUrta 30 muhUrta - 1 ahorAta 15 ahorAta - 1 pakSa (pakhavADiyuM) 2 pakSa - 1 mAsa 2 mAsa - 1 Rtu 3 Rtu - 1 ayana 2 ayana - 1 varSa 5 varSa - 1 yuga 20 yuga - 100 varSa 10 varSazata - 1 sahagna 100 sahastra - 1 lakSa (lAkha varSa) 84 lAkha varSa - 1 pUrvAga 84 lAkha pUrvAga - 1 pUrva sArAMza ke 84 lAkhane 84 lAkhe guNatA Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 70560000000000. varSano 1 pUrva thAya che. 84 lAkha pUrva - 1 truTitAMga 84 lAkha truTitAMga - truTita aTaTa A pramANe 84 lAkhathI guNatAM javuM aTaTAMga, aTaTa, avavAMga, avava, hahukAMga, haThuka, utpalAMga, utpala, padhrAMga, padma, nalinAMga, nalina, arthanipurAMga, arthanapura, ayutAMga, ayuta, nayutAMga, nayuta, prayutAMga, prayuta, cUlikAMga, cUlikA, zIrSaproMlakA A rIte truTitanA AgaLanI saMkhyAne 84-84 lAkha varSa sAthe yAvat zIrSaprahelikA sudhI gaNavAM, AnAthI AgaLa paNa zaMkheya kAla che parantu ApaNA jevA jJAnatazaya vinAnA mAnavone vyavahArya nathI. mATe palyopama, sAgaropamanI upamAthI kAla gaNavAnI bhalAmaNa karAI che. 10 koDAkoDI palyopama - 1 vAgazepama 10 koDAkoDI sAgaropama - 1 usmRrpiNI 10 koDAkoDI sAgaropama - 1 avazaMrpaNI AvA prakAranA ananta unnarpiNIo ane avarsIrpiNIonA samayane pudgala parAvartanane aMtatAjA ane teTalA ja pramANavALA kALane anAgatAjA kahevAya Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 ApaNA jIvAtmAe paNa AvA kALacakro ananta saMkhyAmAM pUrNa karyA che. utkIrtanAnupUrvI - paripATa anukramapUrvaka zabdonuM uccAraNa karavuM te utkIrtanAnupUrvI che. temAM A avarNArpaNI kALamAM sau prathama utpana thayelA hovAthI RSabha devanuM nAma prathama mUkIne chevaTe mahAvIra svAmInuM nAma uccA2vuM. te A pramANe : RSabha, jata, saMbhava, aMbhanandana, sumati, padmaprabha, supArzvanAtha, candraprabha, zuvidha, zItala, zreyAMza, vAsupUjaya, vimala, ananta, dharma, zAnta, kuMthu. a2. mallI, nama, rnoma, pArzva ane mahAvIra svAmI. A utkIrtanAnupUrvI che. dravyAnupUrvImAM kevaLa dravyono ja vinyAsa hato. tyAre ahaM temano te pramANe ja uccAraNa karavuM kevaLa eTalA pUrato ja bheda che. A prastuta zAstramAM kevaLa zAmAyakAMda AvazayakanuM ja uccAraNa karavuM ThIka hatuM. tyAre aprakAnta 8SabhAdanuM uccAraNa ThIka lAgatuM nathI. javAbamAM jANavAnuM ke prastuta zAstra sarvavyApaka hovAthI RSabhadanuM uccAraNa AMdamAM karAyuM che. kema ke - tIrthaMka2 pa2mAtmA ja tIrthanA praNetA che mATe temanuM smaraNa, nAmoccAraNa paNa kalyANa mATe ja hoya che. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNanApupUrvI utkIrtanAnupUrvI kevaLa nAma mAtranuM utkIrtana hatuM jayAre A gaNAnAnupUrvImAM eka thI laI saMkhyAne gaNavAnI che. jema ke eka, daza, zo, hajA2, daza hajA2, karoDa, daza karoDa, so karoDa AMda saMkhyA gaNavAnI che. anukrame saMkhyA gaNavI te AnupUrvI che. saMsthAnupUrvI - mAM saMsthAna mATenI vicAraNA karavAnI che. zamacatu22, nyagrodha pa2maMDala, zada, ku-ja, vAmana ane ThaMDaka A rIte cha saMsthAna che. saMsthAnano artha zarIrAkAra che. je jIva ane ajIva baMnemAM saMbhavita che. A sUtramAM kevaLa jIvarAMbaMdhI saMsthAnanI carcA che. temAM paNa paMcendriya jIvonA saMsthAno kevA kevA hoya tenI carcA ja prastuta che. ApaNe pratyakSa joI zakIe chIe ke, eka ja vRkSa (jhADa)nA pAMdaDA paNa eka zamAna hotA nathI. koI pILA, lIlA, zukA, nAnA, moTA, naso dekhAya tevA ane nazo vinAnA kuNA pAMdaDA, koI kha2vAnI taiyArImAM hoya, koI navA pAMdaDA rUpe janmavAnI taiyArI vALA hoya che. AvuM zA mATe ? javAbamAM jANavAnuM ke - jaina zAsane vanaspatimAtrane jIva rU5 mAnelI hovAthI vRkSanA mULano, thaDano, moTI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DALano, nAnI DALano ane eka eka pAMdaDe eka eka jIvanI riddhi karI che. te badhAya jIvo karelA karmonA kAraNe eka bIjAthI sarvathA jUdA che. saunI gatio jUdI hovAthI eka ja jhADanA pAMdaDA eka samAna hotA nathI. tevI rIte rAMsA2vata jIvamAtranA karmo paNa jUdA jUda hoya che. A sUtramAM paMcendriya jIvonI vAta che tethI karmonA kAraNe manuSyo paNa eka samAna hotA nathI. koI nAkathI, AMkhathI, kAnathI, hAtha pagathI, "nakhathI, rekhAothI, vALathI, gAmaDIthI, rUparaMgathI ane jJAna vijJAna buddha tA2tayathI chevaTe sva- thI paNa jUdhe dekhAya che. karmo zubha ane azubha be prakAre che. pUrvabhavanA sArA satkAryonA phaLe A bhavamAM rUparaMga ane zarIrAkRti darzanIya, mohanIya, AkarSaNIya, nayana2ya ape bIjAomAM camatkAra kare tevI hoya che. C. mANaro beThA hoya ke ubhA hoya cAlatA ke hasatAM hoya te bAghIya cepTAo zaune gamaze. jayAre uparjata karelA azubha karmonA kAraNe, zarIrAkRti, rUparaMga bolavAnI, cAlavAnI ceSTAo saune mATe AdarzanIya ja rahevA pAme che. | tIrthakaro, gaNadhaze, cakravartIo, baladevo, vAsudeva tema ja puNya panotA purUSonA zarIrAkAze prAya: karI saune AnandadAyaka hoya che. kema ke teoe pUrvabhavamAM satkAryo, dAna, pUNya, guNIyalonI prazaMsA, saMtasamAgama, devapUjA Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 ane potAnA oTale AvanA2 dIna du:khI tema ja anAthonA peTa ne ThA2nA2A Adi puNya karmoM karI A bhavamAM suMda2, sohAmaNA, za2I2nA mAlika banavA pAme che. jyAre devagurU dharmanA niMdaka, durjana ane durAcArInI sobata ka2nA2A tathA saune mATe vAMku bolanA2A mArkApatAonA dveSI AvatA bhavane bagADanArA bane che. 1) samacaturagnasaMsthAna - pUrvabhavanA upArjita karelA zubhakarmone laI, mAnavanuM za2I2, sarvAMgINa suMda2, vyarvAsthata, pratyeka aMga ane upAMga, sAmudrika zAstra pramANe pramANasa2, hAtha paga - peTa - chAtI - mastaka ane jAMghAo saune game tevA hoya che. eTale sa2khA, catura eTale cA2 ane agna eTale khUNA. matalaba ke paLoThI mA2Ine beThA pachI DAbA DhicaNathI jamaNA khabhA sudhI ane jamaNA DhicaNathI DAbA khabhA sudhI za2I2AkA2 zobhanIya hoya che. tema ja potAnA AMgaLAthI 108 AMgaLa uMcA hoya. matalaba ke koI paNa jAtanI khoDakhApaNa na hoya temAM samacatu/saMsthAnano camatkAra che. sama - - 2) nyugrodhasaMsthAna saMskRtamAM vaDanA jhADane nyagrodha kahevAya che. tenA thaDa ta2pha naja2 ka2Ie to u52no bhAga dU2 dU2thI paNa sAro lAge che. tevI rIte nAbhIthI Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 upa2nuM zarI2, mukha, AMkha, peTa, chAtI, bhUja, paMjo, mAthAnA vALa Adi zamacaturagrasaMsthAna jevA suMdara hoya che. paNa nAbhIthI nIcenuM zarIra sAthaLo, jAMgho, paga, paganA taLIyA Adi bhAgo sAmudrika daSTie hIna lakSaNavALA hoya che. 3) sadarazaMsthAna - eTale nAbhIthI nIcenA zarIravayavo suMda2 hoya jayAre upa2nA zarIravayavo pramANasara hotA nathI. 4) kunja - jemAM hAtha paga Adi sArA hoya che paNa chAtIno bhAga (hadaya), uda2 (peTa) ane pAchaLano bhAga sAro hoto nathI. 5) vAmana - kunjathI viparIta hoya che. 6) ThaMDakAMsthAna - zarI2nA lagabhaga badhA ya avayavo khoDakhApaNa vALA hoya che. jema ke chAtI moTI to peTa nAnuM, moDhe nAnuM to mAthu moTuM, kAna TUMkA ane AMkho TheTha ada2 utarelI hoya. cAla paNa vAMkI cUkI ane besavuM- uThavuM paNa hAsyajanaka hoya che. samAcArIAnupUrvI - nA daza bheda che. odhanathutamAM kahelI odhasamAcArI ane nizItha kalpAdimAM kahelI prAyazcitta padavabhAgavALI samAcArI che. pa2ju A prastutasUtramAM IcchA, micchAdika Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 arthavALI daza prakAranI samAcArInI carcA che. te A pramANe IcchAkAra, mithyAkA2, tathAkAra, AvazyakI, nairSodhakI, ApRcchanA, prati pracchannA, chandanA, nimaMtraNa, uparASpadA. mAnarAka, Atmaka, kayaka ane vAcaka jIvanamAM sabhyapurUSone zobhe tevuM vinayaviveka pUrNa AcaraNa karavuM tene samAcArI kahevAya che. arihaMta paramAtmAonA zAsananI A ja vizeSatA che kechAstha muni, mohanIya karma, jJAnAvaraNIya karma athavA matijJAnAvaraNIya karmonA kAraNe game tyAre paNa bhUla karI besaze bhUlo thAya te vAMdhAjanaka nathI. kema ke sattAmAM 2helA karmono udayakALa AvyA vinA raheze nahi. paNa bhUlone pramArjita karavI ke na karavI ? te khAzavicAraNIya prazna che. jaina zAsananuM mAnavuM che ke, prArdhAcatta, AlocanA ane chevaTe daMDa bhogavyA vinA karelA aparAdho, karAvelA pApo ane anumodelI pApaceSTAonA saMskAze AtmAthI lAMbA kALa paNa chuTavAnA nathI. tema chatAM AtmAne jayAre bhAna thAya ke pramAda, kaSAya ane mana-vacana-kAyAnI duSTa cAlane laI, mahAvratomAM lAgelA aticAronuM prAyazcitta karIne zA mATe zuddha na thAu ? AtmAne zapUrNa zuddha banAvavAne mATe, daza Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 prakA2nI samAcA2InuM jJAna meLavavuM te samAcA2Ine jIvanamAM utArIne tathA prakAre jIvanane ghaNuM ane yathAzakya ka2IthI tevA gheSo na sevAI jAya tenuM dhyAna rAkhavuM ja bhAva ArthAtmaka jIvana kahevAya che. AtmakalyANanA arthIe. pAponA Alocana mATe, pharIthI pAponA sevana pratye bhAva na thAya te mATe ane chevaTe vinaya tathA vivekanI prApti sAthe gurUonuM bahumAna sacavAya te mATe paNa kALajIpUrvaka samAcA2InuM ArAdhana ka2vuM zreyaska2 che. A samAcA2InuM vistRta vivecana mArA bhagavatI sUtra sA2 saMgrahamAM karAyeluM hovAthI tyAMthI joI levuM. bhAvAnupUrvI pUrvAnupUrvI rUpe auyika, auparzAmaka, kSarNAyaka, kSAyoparzAmaka, pariNAmika ane sarpAnatika bhAvAnupUrvInA A cha prakA2 che. pariNAma vizeSathI vastu (padArtha)mAM je phe2phA2 thAya che. te u52 batAvelA cha bhAvonA kA2Ne thAya che. athavA jenA kA2Ne padArthoM tevA tevA rUpomAM pariNata thAya athavA aurdAyaka bhAva vaDe athavA temanAthI athavA temo prarmANao rpAraNata thAya te bhAvo kahevAya che. teno krama te bhAvAnuMpUrvI che. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 auyika bhAvanA kA2Ne ja jIvone narkAda tio maLe che. Ano artha e thayo ke jIvo, karmo ane karmono udayakALa paNa arvAdakALano che ane jayAre na2rzAdargAtaomAM javA mATenA karmonA udayakALe jIvane na2kamAM javAnuM anavArya che tethI ja na2rzAda gaMtao paNa ahRdakALathI che. tio che to temAM paribhramaNa karanArA jIvo paNa che ja. mATe auyika bhAvathI jIvonA 2svabhAvomAM phe2phA2 thato rahe che. A vAtanuM dhyAna rAkhIne ja sauthI pahelA auyika bhAva mUkyo che. tyAra pachI alpaviSayanA kA2Ne auparzAmaka bhAva che. kema ke A bhAvanA mardAlako thoDA che, tyA2 pachI kSayika ane kSAyopamaka bhAvo che ane sauthI vadhAre viSaya vALo rimika bhAva che ane be bhAvonA mizraNarUpe sannipAtika bhAva chelle mUkyo che. upakramanA vivecanamAM sauthI pahelA AnupUrvI hovAthI tenI vistRta carcA karI lIdhA pachI nAma nAmaka bIjo bheda che. nAmanuM svarUpa se kiM taM NAme ? NAme dasavihe paNNate taM jahA egaNAme, TuLAne, siLAme, 23LAme, paMcaLAme, gAme, sattaLane, akuLAne, navaLAme, lagAme(2. 121) Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 nAmanA daza prakAra che. je eka saMkhyAthI daza sudhI saMkhyAmAM che. jIvamAM 2helA jJAnAdi paryAyo tathA ajIvomAM rahelA rUpAda paryAyonA kAraNe prativastu eTale pratyeka padArtha jUdA jUdA bhedothI name che. arthAt te te zabdo vaDe pravartata thAya che. te nAma che. sArAMza ke padArthamAtra je nAmathI saMbodhAya che te nAma che. kema ke paryAyonA bhedane kAraNe padArthonuM nAma paDe che. jema ke eka nAma, aMha je nAma vaDe arthAt eka ja zabdathI virnAkSata padArtho kahI zakAya te eka nAma che. matalaba ke game teTalA dravyonI vidhamAnatA hoya to paNa kevaLa eka zabdathI zauno bodha thaI zake te zabda "sa che. kema ke saMsAramAM ekeya padArtha tevo nathI. je zat zabdanI maryAdAnuM ullaMghana karI zakavA mATe samartha hoya. se kiM taM egaNAme ? NAmANi jANi kANivI davvANa guI panavA ra...(phU. 122) artha - jIva-ajIva dravyonuM, jJAna ane rUpAde guNonuM tathA naraka, tiryaMca, manuSya tathA deva paryAyonuM ekAda kRSNasvAda guNonuM je nAma lokamAM rUDha thaI gayeluM hoya te eka nAma che jema ke : jIva, jantu, AtmA, prANI Adi zabdomAMthI eka Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 012 ja nAmathI jIvonI oLakhANa thaI jAya che. uccArAyelA jIva zabdamAM ja jatu prANI, AtmA Adino saMgraha thaI jAya che. te eka nAma che. AkAza, nabhanna, tArApatha, vyoma, aMba2 AMda ekAda nAmathI AkAzanuM jJAna thatAM vAra lAgatI nathI. jJAna, buddhi, bogha AMdathI jJAna thaI jAya che. rU5, 22, gaMdhathI pudgalanuM jJAna thAya che. A nA2kathI (naraka jIva) tiryaMca zabdathI ekendriyathI laI paMcendriya jIvonuM manuSya zabdathI manuSyalokanA manuSyanuM ane devathI cAre nikAyanA devonuM bhAna thAya che. A mANaza eka guNadviguNa kRSNa rUpe che eTale ke thoDA kALA raMgano che. A vadhAre che. A ocho che. arthAt te te zabdothI te te jIvonuM jJAna sulabha bane che. jema kALA raMganI kasoTI pa2suvarNa-Adi pa2khAya che temAM paNa A suvarNa 100 TacanuM, A 98 Tacanuya pa2khAtA vAra lAgatI nathI. temanAgama kasoTI, (kaSa paTTa) nAmothI jUdA jUgha jIvonuM, padArthonuM svarUpa spaSTa kare che. matalaba ke eka ja paryAya nAma vaDe te te jIvone jANa vAmAM sa2LatA rahe che. se kiM taM duNAme ? duviai paNNate taM jahA egakkharie a aNegakkharie a Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 saMsA2bha2mAM keTalAka nAmo eka akSa2 vALA che ane keTalAko be, traNa, cA2, pAMca Adi akSonA nAmavALA che. temAM hI: (lajjA, devatA vizeSavA) zrI: (lakSmIdevI) ghI: (buM) Adi zabdo ekAkSarI che. be akSa2vALA kanyA, vINA, latA, mALA Adi. traNa akSa2vALA balAkA, patAkA Adi zabdo anekAkSa2vALA tarIke prasa che. athavA dunAma jIva ane ajIvarUpe be prakAre che. jIvamAM yajJadatta, viSNudatta Adi ane ajIvamAM ghaTa-paTa-25 ItyAdi. athavA dunAma vizleSata ane vizSatarUpe be prakAre che. vizeSita dravyarUpe che eTale jenA perTAvabhAgonA vizeSaNo nathI te vizeSita jANavA. jema ke jIva vya vizeSata jayAre jIvanA perTAvabhAgamAMnA2ka, deva, tiryaMca ane manuSya vizeSata dravya che. A rIte ja AgaLa paNa jANavuM jema ke nA2ka jIva vizeSita che ane tenA perTAvabhAgo 2tnaprabhA ba2kamAM utpanna thayela 2tnaprabhAno nA2ka. A pramANe zarkAprabhAno jIva, vAlukAprabhAno jIva, paMkaprabhAno jIva, dhUmaprabhAno jIva, tama:prabhAno ane tamatamA prabhAno jIva vizeSata che. che. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 2naprabhAno jIva avazeSata che ane paryApta tathA aparyApta nA2kavizeSita che. cAvat tamastamAM pRthvIno jIva avazeSata che ane tyAM utpanna thayelA paryApta ane aparyApta nA2kajIvo vizeSita jANavA. tiryaMca chava vizeSita che ane tenA peTAvibhAgamAM ekendriya, beIndriya, trIndriya, caturindriya ane parsendriya tiryaMca vizeSatA che. ekendriya jIva avazeSita che ane tenA peTAvibhAganA pRthvIkAya, apakAya, anekAya, vAyukAya ane vanaspatikAyanA jIvo vizeSita che. pRthvIkAya avazeSata che ane sUkSamapRthvIkAya ane bAda2 pRthvIkAyako vizeSatA che. bAda2pRthvIkAyaka avazeSata che ane paryApta tathA aparyApta bAda2 pRthvIkAyako vizeSita che. A pramANe apakAya, vAyukAya, nakAya ane vanaspatikAya mATe avazeSata ane peTA vibhAgomAM vizeSatanI kalpanA ka2vI. beIndraya, trindriya ane caturindriya avazeSata ane paryApta aparyAptane vizeSata samajavA. paMcendriya tiryaMca avazeSata che ane jaLacara sthaLacara tathA kheca2 paMcendriyajIvo vizeSita che. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 vizeSata jaLaca2 paMndriya che ane saMrmAoma tathA garbhaja paMcendriyajIvo vizeSita che. viSita garbhaja jaLaca2 paMcendriya che jayAre paryApta aparyApta garbho vizeSita che. A pramANe sarvatra samajI levA. vizeSata garbhaja manuSya che ane karmaImaja, akarmabhUmija ane antaApaja saMkhyeya Ayu, asaMkhyeya AyuSka tathA paryApta aparyApta manuSyo vizeSata che. deva viSita che ane azurakumA2, nAgakumA2, suparNakumA2, vidyutkrumA2, gnakumA2, dvIpakumA2, urdAdhakumA2, dikumA2, vAyukumA2 ane 2rtAnetakumA2 devo vizeSita che. AmAM paNa paryApta ane aparyApta bhedo jANI levA. vANamaMta2 vizeSita che ane pizAca, bhUta, yakSa, rAkSasa, kinna2, kiMpurisa, mahoga, gaMdharva vizeSita jANavA. che. jyotiSamAM candra, sUrya, graha nakSatra, tA2A vizeSata vainikomAM kalpopana ane kalpAtIta bhedo jANavA. kalpAtItamAM traiveyaka ane anuttara bhedo jANavA. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 avazeSita ajIva dravya che ane dharmasvakAryAdi vizeSata jANavA. (zU. 123) se kiM taM tinAme ? tivihe paNNate taM jahA davvaNAme guiAne pajJavane . (sU. 124) artha - dravyanAmamAM dharmAstikAyAda cha dravya che. guNanAma pAMca prakAre che. varNanAma, gaMdhanAma, 22nAma, sparzanAma ane saMsthAna nAma. jUdA jUdA paryAyone prApta kare te dravya che. dravyamAM vizeSatA lAve arthAt jenAthI dravya oLakhAya, tenA pAMca bheda che. varNa, gaMdha, 2sa, sparza ane saMsthAna, pAMca bheda ane jenAthI vastu alaMkRta banavA pAme-zobhI uThe te varNa che. kRSNavarNa, nIlavarNa, pItavarNa, 2katavarNa ane zukalavarNa. A pAMce varSothI mANaza tathA dravyanI zobhAmAM ane azobhAmAM pharaka paDI jAya che. A pAMca varNa mukhya che. bAkInA gulAbI AMde vaNa mizrita che. zubha ane durgandha rUpe gaMdhanA be bheda che. jenA zuMghavAthI mAnavanuM mana prasanna thAya, AMkhamAM camaka Ave ane dila tathA dimAga AnaMdIta thAya te zubha eTale zugaMdha che ane tenAthI viparIta durgadha jANavI. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 jIbhathI jeno AsvAda levAya te 2sa che. je tita (tIkho), kaTuka (kaDavo), kaSAya (turo), amla (khAye) ane madhu2 (mITho) pAMca bhede rasa jANavo. za2I2ne suMda2, svaccha ane nirogI rAkhavA mATe yathAsamaya, yathA pramANa 2sono upayoga AhA2mAM ka2vo joIe. tamAtramAM, samayanuM ullaMghazra karIne tathA potAnI pAcanaktino khyAla zakhyA vinA sonuM sevana hartAnakA2ka paNa banI zake che. za2I2mAM lohI, mAMsa, hADakA uparAnta vAyu, pitta ane kapha A badhA ya samabhAge 2he to za2I2 paNa svastha rahevA pAme che. rasono prayoga kevI rIte ane zA mATe ka2vo tenI carcA che. 1) titarasa-tIkhorasa - zleSmArpAda doSone, aAcane, pittane, tRSAne, koDhane, viSane, javarane pramANasara lIdhelo tiphta2sa dUra kare che. 2) Turasa-kaDavorasa - gaLAnA rogane tathA sojAne maMTADe che, khAdhelu pacAve che, AhA2nI rUci vadhAre che, kaphane nAza karI rzAktane Ape che. 3) kAyarasa-turorasa - lohIne, kahane, pittane svaccha kare che. rUkSa che, zIta che, guNagrAhI ane rocaka che. 4) amlarasa-khATorasa - jaTharbhAgnane uttejita kare che, snigdha che, sojA, pitta ane kaphano nAzaka che, parasevo Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAvanA2 che, bhojana pacAvanA2 tathA khorAkanI rUcine vadhAre che, prati loma banelA vAyune anuloma kare che. 5) madhu2sa-mIThorasa - pitta, vAyu ane viSane maTADe che, ghAtuonI vRddhi kare che, jIvana Ape che, vRddha, juvAna ane bALane rsAktaprada che. 218 bIjA sthaLe lavaNa 2sa paNa AhA2ne pacAve che, bhojanamAM svAdutA lAve che chatAM paNa madhu224mAM tene samaviSTa karyo che. karkaza, mRdu, gurU, laghu, zIta, uSNa, snigdha, sparza rUkSa. - paryAyanAma aneka prakAre che. ekaguNa, beguNa, traNaguNa, dazaguNa, saMdhyeya, asaMkhyeya ane anantaguNa kRSNa. tevI rIte bIjA varNomAM paNa jANI levu. matalaba ke koIka padArthamAM, eka paisA jeTalo kRSNa, koImAM be paisA jeTalo, yAvat koImAM kALoraMga so paisA jeTalo hoya che, kA2Na ke badhAya kALAMzo, pItAMzo, 2tAMzo, zukalAMzo mAM kRSNatva, pItatva, 2ktatva ke zukalatva eka samAna hotA nathI. mATe ja varNane laIne dravyomAM paNa phe2phA2 thAya che ane te te nAme saMbodhAya che. tevI rIte baMne gaMdhomAM, AThe sparzomAM paNa tA2tamya bhAva jANI levo. 52mANumAM paNa varNa eka, gaMdha eka, 2sa eka, Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 ane sparza be samajavA. AmAMthI eka pa2mANa rUkSa hoya ane bIjanigdha hoya. tevA paramANuo anaMta AkAzamAM pharatAM jayAre bhegA thAya tyAre dvayaNuka, caNaka A pramANe saMpeya, asaMkhyaya paramANuono skandha banI jAya che. paryAyano artha cAre taraphathI koIka samaye dravyathI chUTo paDe, koIka samaye pAcho bhego thAya te paryava paryAya che. athavA cAre taraphathI vastutva, padArthatvane prApta thAya. te paryAya che. yadyapi 'kavyAzrayA gupam: guNamAtra dravyanI sAthe ja rahe che. tema paryAyo paNa dravyane choDatAM nathI. to paNa temAM bhedane batalAvatAM TIkAkA2 pha2mAve che ke guNo, alpAMze ke avaze dravyonI sAthe ja rahe che. AtmA cAhe sUkSma bAda2, paryApta, aparyApta rUpe nigodamAM 2he ke sarvArtha ziddhavimAnamAM vizrAma kare athavA ananta sukhonA sthAna siddhazilAmAM sthira thAya to paNa jJAna guNa AtmAnI sAthe ja 2heze. jayAre paryAyo AyArAma, gayArAmanI jema AvatAe ane jAtAe paNa vAra nathI karatAM. suvarNadravyamAM 2hela pILApaNu jema che temanuM tema 2heze jayAre paryAyamAM koIka samaye baMgaDI bIjA samaye kaMdheza AdinA kAraNe phe2phA2 thatAM suvarNa paNa paryAyonA nAme saMbodhAze. jIvAtmAmAM caitanya amUrtatva ane jJAnAdi guNo sahavartI che ane nA2kada paryAyo kramavartI che eTale ke jIva jayAre Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nakabhUmimAM hoya tyAre nA2ka paryAyano mAlika che ane AyuSya karmanI beDI chuTe tyAre tyAMthI nIkaLe tyAre nA2ka paryAyano tyAga karI manuSya paryAyamAM Avato te mAnava InzAna, AdamInA nAme saMbodhAya che. audayika bhAgamAM vartato jIva jayAre krodhanI maryAdAne ullaMghe che tyAre lAla aMgArA tarIke ane pAcho kSAyopazama bhAva Ave ane samatAmaya bane tyAre zAntasvabhAvI tarIke saMbodhAya che. dharmAtakAyAdane mATe paNa jANavAnuM ke dharmAtakAyane gati sahAyaka, adharmAstikAyane sthitihAyaka, AkAistakAyane avakAzasahAyaka, jIvane upayoga ane kALadravyane vartanAda guNo ane agurU laghuparyAyo zAstrasiddha che. paNa pudgalonA guNa paryAya zaune pratyakSa thavAmAM vAra lAgatI nathI mATe ja tenA guNa paryAyonI vAta karavAmAM AvI che. A nAma praka2Na cAle che. saMsA2vartI jIvo, ajIvo 'zatuM A pramANe eka nAmamAM, ane ekAkSarIke anekAkSarI svarUpe be nAmamAM tathA dravya guNa paryAya rUpe traNa nAmomAM samAveza thaI jAya che. A kAraNe ja sarvanAmono saMgraha karI trinAma kahevAya che. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 uparokata dravya, guNa ane paryAya saMbaMdhI je nAmo che. temano samAveza kAM to palaMgamAM, kAM to strIliMgamAM athavA napuMzakalagamAM haze. jema strIliMgamAM nadI, mahI AMda, palaMgamAM ghaTa paTAda ane napuMsakamAM dadha, madhu Ada jANavA. A badhI vAto prAkRta bhASAnI daSTie samajavI, purUSalaMgamAM rahetA nAmanA aMte AkA2, IkA2, ukA2 ane okAra hoya che. Ane choDIne prAkRta bhASAmAM puliMganA zabdo nathI. strIliMgamAM kA2ne choDI AkArAnta, IkArAnta ane ukArAnta jANavA. napuMsaka zabdanA aMte aMkA2, IMkAra ane ukA2 A traNa akSaro jANavA. udAharaNa :- palaMgamAM rAyA, girI, ziharI, viSNu, mo. strIliMgamAM AkArAnta mALA, IkArAnta risarI-lacchI, ukArAnta jaMbU vahU napuMzakamAM ai, aMtyaM... cAra nAma :- AgamathI, lopathI, prakRtithI ane vikA2thI, saMsA2bha2nA badhAya zabdo A cAremAMthI ekAdamAM samAviSTa thaze. kema ke zabda mAtra dhAtuja eTale dhAtune (kriyA varba VERB) jUdA jUdA arthomAM lagADelA ke lAge, pratyayothI siddha thAya che. A cAre nAmomAM keTalAka zabdo AgamathI, keTalAka lopathI. keTalAka prakRthithI ane keTalAka vikArathI banavA pAme che. vyAkaraNamAM kRdanta praka2Na dhAtuomAMthI zabda Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 banAve che jayAre uNAda prakaraNamAM zeSa koI paNa zabda kayA pratyayathI banyo tenI vAta che. A baMne prayogothI banelA nAmone padAnta ka2vA mATe sAta vibhakatao jUdA jUdA athamAM Ave che kAraNa ke padAnta banyA vinAno ekeya zabdano prayoga thato nathI. jema ke, padmAna, payAMza, ane kuMDana, AmAM padma, payaza ane kuMDa zabdo che, temane prathama, dvitIyA vibhakatanA bahuvacanamAM ka2vA mATe vyAkaraNazAstra mujaba amuka Agama AvIne pratyaya lAge che. aMgrejI bhASAmAM paNa varba (dhAtu)ne pratyayo lAge che. jema ke GO, GOES, GOING, GONE, TO, WITH, FOR, FROM, IN. Adi pratyayo che. sArAMza ke nAmamAtrane Agama Ave che. te AgamanAma che. keTalAka zabdo lopathI bane che. jema ke te+matra = tetra, tra = patra, ItyAdi zabdomAM, padamAM rahelA ekA2, okArathI pa2 akAra Ave to lopAI jaI tenA sthAne avagraha (Da)no nizAna mUkAya che.lopa thayA pachI banelA AnAmo che. prakRtithI, eTale keTalAka zabdone srandhanA niyamo nahI lAgavAthI potAnI prakRti anusAre ja vyavahata thAya che jema ke mallei+mAnaniyama A pramANe che ke dvivacanamAM dIrgha, IkA2, ukA2 ane ekA2 pachI koI paNa svara Ave to eNbdha thatI nathI. eTale prakRti 2svarUpe ja 2he che. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 223 vikRtithI zamAna svaro, sajAtIya samAna svaze sAthe dIrgha thAya che. eTale pa2 2helo samAna sva2 pUrvamAM 2helA sajAtIya svara sAthe vikRta thaIne arthAt potApaNAno tyAga karI. baMnne svaze dIrghatAne pAme che. jema ke DI+maw: = TuDI., sI+mAtA = saTUsLatA, dadhI+idam = dadhidam, nadI+iha = nadIiha, madhu+udakama = madhUm, vapU+ : = va :. nAmamAtrathI dhAtuthI utpanna thatA hovAthI DilyAda zabdo paNa eNnarUkata hoI zake che. A pramANe duniyAbharanA jIvAjIvAda zabdono samAveza A cAre nAmamAM thaI jAya che. pAMca nAma - nAmaka, naipAtaka, AkhyAtika, aupairgika, ane mizrarUpe pAMca bhede che. kaLikALa pArvajJa hemacandrAcArya racita abhiyAna ciMtA maNI koSamAM puliMga, strIliMga ke napusakaliMgamAM rahelA nAmone nAmaka kahevAya che, tyAra pachI prathamAdavirbhAkatao lAgavAthI pada saMjJAvALA bane che. nipAta eTale avyaya pAThamAM paDelA khalu, nag, Azu Ada zabdo naipAtaka kahevAze. dhAndhAtUne vartamAna nA prathama puruSanA ekavacanano tivuM prathaya lAgavAthI dhAvata habate - divyata krIDatI Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 co2ya Adi nAmo Atika kahevAya che. pari, apa, prAMta, Adi aupaergaka nAmo che jayAre saMyata Adi zabdomAM be nAmonuM mizraNa che. auyika, auparzAmaka, kSarNAyaka, kSAyopazmaka riNAmika ane sarpAnatika rUpe chanAma che. zaMkA nAma nA praka2NamAM zabdo ane arthonuM vivecana to yukata che. paNa bhAvonuM prarUpaNa UMcata lAgatu nathI. - javAbamAM kahevAyuM che ke: nAma ane nAmavALA padArthamAM abhedopacA2 hovAthI bhAvanuM prarUpaNa duSTa nathI. kemake jIva-ajIrvAda nAma mAtra mAM A cha bhAvonI vidhamAnatA yathA yogya hoya ja che. ane bhAvodayavALA jIvo ane ajIvo paNa te rUpe saMbodhAya che. saMkSepathI paNa bhAvone jANI laie (1) cikAsamAM auyika bhAva AgadvezanI jJAnAva2NIrvAda aSTa prakA2nI mULa ane utta2 prakRtione, AtmAnI sAthe je rIte bAMdhI che. a bAdhAkALa pachI temano udayakALa thavAno ja che. sArAMza ke karmanI prakRtinA vipAkathI AtmAne tevA tevA bhAvono anubhava thavo te auyika bhAva kahevAya che. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 jJAnAvaraNIya karmanA udaye, mAnava, samyagUjJAnathI zahita, buddhithI viparIta athavA buddhivihIna thaze. | darzanAvaraNIya karmanA kAraNe pAMce IndriyothI kama 2 tathA nidrA, pramAda Alaya paNa maryAdAthI bahAra hoya che. IndriyonA jJAnamAM jaDayuM zAza ane zatkAryomAM Alacu temaja sva ane para karyomAM maDadAla banI jIvana pUrNa kare che. mohanIya karmanA kAraNe, krodha mAna, mAyA ane lobhanI pAzavaka zaitAnika jAlamAM phasAIne, mAnasika jIvananA adhyavasAyone dUSita mArge laI jaI jIvana samApta kare che. zarAba pAnanI upamAne sArthaka karato mAnava mohanI mAyAmAMthI bahAra AvI zakato nathI. antarAya karmanA kAraNe paisA meLavAne mATe, mithyA pratiSThAdanI mahatvAkAMkSA pUrNa karavAne mATe bhoga ane upabhoganA padArthona maryAdAMtIta vadhA2vAne mATe, tathA amRta jevA saMsA2ne viSamaya banAvavA arthe paramAtmA pAse AsurI zakitaone meLavavA mATe ja tenuM jIvana gaLeDuba hoya che. vedanIya karmanA kAraNe zAtA (sukha sAhebI) suvAlI mAyAmAM lapaTAyelA jIvane kayAreya dhArmika bhAvanA prApta thatI nathI. prApta thatI hoya to TakatI nathI. TakI gaI hoya to paNa sArA satkAryomAM dhairya lAvI zakavA jeTalI Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 paNa zakata audayaka bhAvanA kAraNe lAvI zakato nathI. (2) aupazamaka bhAva:- atyanta jAgRta banelo AtmA, AdhyAtmika jIvanamAM jyAre khUba ja AgaLa vadhI gayo hoya che. tyAre potAnI pracaMDa zakata vaDe udayamAM AvanArA karmona upazamana kare che. arthAt gurukALavAzamAM zikSita banelo AtmA jayAre kaSAya karavAno avasa2 Ave, viSayavAsanAne bhaDakavAno samaya Ave, tyAre potAnI Atmaka zakitaone kAme lagADe che, ane krodhano badalo krodhathI vaira no badalo vairathI, bhUMDAIno badalo bhUMDAIthI nukazAnano badalo nukazAnathI devAnI anAdi kALanI AtmAnI kamajorIne dabAvI de che. ane svastha eTale "svasman AtmaLatiSThatIti svastha zAnta bane che. A pramANe upazama 2zamAM snAna karI potAnI kAyAne manane ane AtmAne pavitra tama banAve che, jema rAkhathI chupAyelA anemAM yadyapi aMnenI vidhamAnatAto che ja paNa rAkhathI DhaMkAI gayelo hovAthI ananuM astitva koInuM paNa hAnikA2ka banato nathI. tevI rIte kRta kama sattAmAM to che ja. paNa atyAre jAgRta thayelI AtmAnI zakata vaDe dabAI gayelA hovAthI. te upazamanane aupazAmaka bhAva kahevAya che; "upazame bhava: aupazamaka" bIjA rIte paNa zrutajJAna sAMbhaLIne vAMcIne ke manana Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 227 karIne samyajJAnano prakAza ryAda thoDA aMzamAM paNa thayo hoya. saMsA2nI mAyA sevanathI mana ubakI gayuM hoya, kAvAdAvAthI paripUrNa saMsA2thI udAsInatA AvI gai hoya. ane phaLasvarUpe karmone toDI nAkhavAnI sAtho sAtha mokSanI jhaMkhanA bhavabhavAnta2mAM jaina dharmanI prApta thAya. ane A bhavanI adhurI ArAdhanA AvatAM bhave pUrNa thAya, te mATenI IcchA vastuta: thaI gaI hoya to cAlu bhavamAM ja jaina dharmane tathA tenA siddhAntone jIbha upa2 2mavA devA karatAM jIvanamAM utArIe, utA2vAnI TreniMga laie ane tIrtha yAtrAdinA sAca nimitto maLatA eka pachI eka pApane paNa choDI devA mATenI sajAgatA rAkhIe. to paNa haDahaDatA kalayugamAM meLaveluM jIvana uparzamata thaze, ane saphaLa banaze. navatastvamAMthI Azrava ane saMvara tattvane sauthI pahelA jANIne tathA bhedone kaMThastha karI jIvananA aNu aNumAMthI pAMca paccIsa iinaTa mATe paNa Azrava (pApAnodvA2) mArga ne baMdha ka2vAnI icchA rAkhavI. jethI AtmAmAM upazama bhAvanI TreniMga Avaze. samyaktva prApta zrAvaka ke zrAvikA, samyajJAna pUrvaka ATaluM ja vicArI le ke... "eka divasa rAtanA 24 kalAka, 1 kalAkanA 60 miniTa, 1 miniTanA 60 sekaMDa ane eka seMkaDanA 60 prati sekaMDa paryanta mAza zvAsozvAsa cAlu che sAthosAtha saMsA2nI mAyAmAM viSaya Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 vAsanAnI mAyAmAM putra parivA2nI mAyAmAM, mAruM mana pUrNa rUpe phasAyeluM che mATe jeTalo samaya mAro zuddha bane rpAvatra bane te mATe 48 miniTa mATe paNa huM puruSArtha karUM. te samaya eTale ke sAmayika letA pahelA mArUM mana nIcenI bhAvanAthI dRDha karUM. te A pramANe huM koIno bApa nathI, putra nathI, pati ke patnI nathI. saMsA2nI zaNagArelI mAyA paNa mArI nathI. mATe mane izrva2nI prApti thAya. mArca mananA vikAro zAnta thAya. ane huM poteja arihaMta pada prApta ka2vA rzAktamAt banuM AvI rIte paNa potAnA AtmAne jAgRta karI upazama bhAvane jIvanamAM utA2vAno prayAsa karavo. (3) jJAyikabhAva AtmAmAM jyAre pracaMDa rphAktano prAdurbhAva sImAtIta thAya che. tyAre prAraMbhathI ja AtmA anAdikALanA karmonA mULIyAone ukheDato jAya che. te A bhAva ne AbhArI che. upazama bhAvamAM karmAMna khAkha ka2vAnI rzAkta nahovAthI dhImI gaMta e cAlato te AtmA kA~nA mULIyAone dabAvato jAya che, yAre yika bhAvamAM mULocchedana kare che. (4) kSAyoparzAmaka bhAva. kSaya ane upazama maLIne kSayopazama bane che. eTale ke udayamAM AvanArA karmono kSaya kare che. ane je karmoM udayamAM nathI AvyA ke AvavAnI taiyArImAM che teno upazama kare che. mATe A bhAva Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 kSAyopazamaka kahevAya che. (5) pAraNamaka bhAva: padArthamAtrane tevA tevA rUpe thavAnuM jenAthI thAya te paraNamaka bhAva che. rAMsA2no cetana ke acetana koI paNa padArtha tevo nathI ke jemAM bhavAnta2 ke bhAvAntara thato na hoya te A bhAvane AbhArI (6) sanepAtaka bhAva : be-traNa ke cAra pAMca bhAvo jayAre AtmAmAM mizraNa thatAM hoya tene sAjopatika bhAva kahe che. sUtrakAranI bhASAmAM bhAvonuM nirUpaNa je vizva vikha? videpa00 nagi... bhAvArtha: kamano udaya ane udya niSpanna A be bhedo che. karelA, karAyelA ane anumodelA karmono udaya ane tenAthI jIvAtmAomAM je paryAyo utpanna thAya te udayaniSpanna kahevAya che. ananta zaMkata rAMpanA karmono udaya kayAreya niSkriya hoto nathI paNa eMkriya hovAthI tevA prakAranA nimitto sahakAra ane paristhiti paNa te rIte sarjAI jAya che. AvatAM bhavamAM javAnI taiyArI vALA jIvane AyuSya karmano udaya thatAM ja pUrvopArjita nAma karmano paNa udaya thAya che. ane mAtAnI kukSamAM AvatA ja zarI2nI 2canA Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23) yathA yogya cAlu thAya che, ha2hAlatamAM anicchAe paNa nakAdi gatimAM jIvanamAtrane narakAyuSya ane narakAsupUnA kAraNe javAnuM pharajIyAta 2he che. A udaya thayo jyAre nA2katva udarvAnappAnA kAraNe thAya che. A kAraNe audayika bhAvanA be bheda che. temAM paNa A bhAvanA jIvamAM udaya nipA ane ajIvamAM udaya niSpanna rUpe be bheda che. jIvamAM udaya niSpanna nA kAraNe na2ka tiryaca avatA2, mAnavadeva pRthvIkAya yAvat trasakAya,krodha kaSAya yAvatu lobha kaSAya, puruSa strI ane napuMzakaveda, cha legyA mithyAdiSTa, avirata aAMzI, ajJAnI, chaghastha yogI, saMsA2, arazaddha Adi ane upalakSaNathI darzanAvaraNIya, vedanIya, nokaSAyAda karmo jIvogha nipajana che. kemake je karmo karyA hatA. tenA kAraNe tene bhAvo paNa udayamAM AvyA vinA 2hevAnA nathI. zaMkA:- lezyAono udaya karmamULaka nathI. to pachI Ano samAveza audAyaka bhAvamAM zA mATe ? javAbamAM kahevAyuM ke jyAM jyAM mana vacana ane kAyA nA yoga che. tyAM tyAM lezyAno abhAva avazyabhAvI che. ane yoga (mana-vacana kAyA) nI prApta karmodaya janya che. mATe leyAomAM paNa karmodaya mAnavAmAM vAMdho nathI. bIjAo ema kahe che ke, AThe karmonA udayathI saMsA2stha ane Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 araddhatvanI jema lezyA paNa yogajanya hovAthI karmodayanI apekSA rAkhe temAM vAMdho nathI. riddhi paramAtmAo 'riddhiANaMnaltha deho' arthAt zarIra nahI hovAnA kAraNe temane legyAo nathI. leDyAprakaraNane vistArathI jANavA mATe gabdha hastInI vRtti joI levI. ajIvodaya niSpananA bIjA bhedanI vAta karatAM sUtrakA2 ha2mAve che ke: jIva mAtrane potAnA karelA zubhAzuMbha kamani bhogavavA mATe zarIra dhAryavinA jayAre bIjo mArga nathI ja tyAre mAtAnI kukSamAM utpanna thatAM jIvane zarIranI 2canA mATe darekazarIra prayoga eTaleviziSTa AkAra pa2Nata jIvAtmA ananta zaMkata sampanna karmonA kAraNe audA2ka zarI2nI 2canAmAM vizeSa prayoga (vyApA2) kare che ane jevA prakAre gatanAma karma upArjana kareluM hoya tevuM ja zarI2 banavA pAme che. zarI2nI 2canAnI sAthe ja zubhAzubha varNa-gaMdha 2sa sparza apAnAdi vAyu Adi pudgala dravya lakSaNamAM audAreka zarI2 nAma karmanA udayathI niSpanna hovAthI. ajIvodaya niSpanna audAyaka bhAva kahevAya che vaikriyAda zarIra mATe paNa A pramANe jANI levuM. zarIra mATe grahaNa karatAM pugalomAM paNa karmonA vipAkane mAnya karavAnuM raheze. tethI varNAdi, puruSAda vedya liMgAdi jAtio. kaSAyonI ane nokaSAyAnI hAjarI Adi zarIramAM rahelA pariNAmo mAM audayakAdi bhAvono Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 ja pratyakSa camatkAra che. A pramANe karma sattAnA kAraNe zarIcodanI 2canA spaSTa dekhAI rahI che. matalaba ke AvA prasaMgomAM Izva2no hastakSepa kayAMya paNa, koIne paNa, kyAreya paNa pratyakSa thato nathI. aupazAmikabhAva je viM 3vasamig? ruvideje ... ' upazama ane upazama niSpana rUpe aupazamaka bhAvanA paNa be bheda che. temAM pahelA kahelA svarUpavALA mohanIya karmanA 28, bheda che. eTale ke AnI utta2 prakRtio aThThAvIza che. teno upazama zreNImAM 8-9-10-11 guNasthAna ke upazama thAya che. ahiM kevaLa mohakarmano ja upazama samajavo kemake bIjA karmono upazama thato nathI. upazama eTale zAkha mizrita pANInA vAsaNamAM jayAre calAyamAnatA maTI jAya tyAre rAkha nIce besI javAthI pANI svaccha dekhAya che. paNa enI svacchatA kyAM sudhI ? jayAM sudhI vAsaNane Thokara na lAge tyAM sudhI tevI rIte guru kuLavAsa, svAdhyAya, tapa, tyAga ane rAMyamanI ArAdhanAnA kAraNe AtmAne mohakarma upazamata ka2vAnI zakita prApta thatAM teno AtmA kramaza: agyArame guNaThThANe caDI zake che. pa2stu bhavitavyatA kharAba hoya ane eka samayane mATe paNa pramAda AvyuM caMcala banI javAya to Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 upazama avasthA vadhumAM vadhu aMtamuhUrta rahetI hovAthI guNasthAnakano kALa pUrNa thatAM koIpaNa jIvanuM A guNa sthAnaka thI patana thAya che (jo AyuSya pUrNa thatuM hoya to eka samayamAM paNa paDe che.) ryAda A bhavamAM ja kevaLajJAna levAnuM haze to abhyA2methI nIce AvIne paNa prabaLa purUSArthathI kSapaka zreNI mAMDaze ane karmAMnA sampUrNa mULIyA ukheDIne kevaLajJAna meLavI leze. upazama niSpanna eTale upazamanA phaLasvarUpe AtmAne kolAbha thaze ? javAbamAM kahevAyuM ke ananta bhavonA sAthIdAra banelA krodhano, mAnano, lobhano upazama thaze. tathA mohakarmanA moTAmAM moTA servAdha pati padane prApta thayelA rAga ane dveSano paNa upazama thaze. darzana mohanIya karma uparzamata thaze ane kAma devanA nazA pUre pUca uta2 jaze. carcAratra mohanIya paNa upazAnta thavA pAmaze. AThe karmomAM mohanIya karmane bhayaMka2 tama kahyuM che teno upazama thatAM AtmArAma ananta sukhonI jhAMkhI paNa karI zakaze. 3 kSAyika bhAva:- AThe prakA2nA jJAnAva2NIrvAda karyAM ane tenA bhedAnubhedono sarvathA kSaya ka2vo, te kSarNAyaka bhAva che. geThuMnA dANAone tavA 52 zekI lIdhA pachI temAM rahelA bIja tattvano nAza thatAM duniyAbha2nA kheDuto bhegA maLIne prayatna kare to paNa aMkuroitta karAvI zakatA Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23Y nathI. tevI rIte kamenA mULIyAne tapazcaryArUpI agnimAM bALI nAkhyA pachI temane pharIthI karmo coMTatA nathI. A kSAyika bhAvano camatkA2 che. kSayaniSpA phaLasvarUpe kevaLajJAna ane kevaLa darzananI prApta thatAM ja te AtmA, arihaMta, jina ane sarvajJa bane che. vRkSanA mULane Aga lAgyA pachI DALa, pAMdaDA, phaLa, phUlone paNa nAza pAmyA vinA bIjo mArga nathI. AvI rIte mohanIya kamano (mohanIyanI 28 prakRttiono) nAza thatAMja jJAnAvaraNIya karma ane tenI uttara pravRttio-mati jJAnAvaraNIya, zrutajJAnAvaraNIya, avadhijJAnA va2NIya mana: paryAyAvaraNIya ane kevaLa jJAnAvaraNIyano paNa nAza thAya che. darzanAvaraNIya karmano kSaya thatAM ja nidrA, nidrAnidrA pracalA, pracalA pracalA tathA tyAnaMdaEno paNa kSaya thAya che. darzanAvaraNIya karmano kSaya thatAM cA2 darzanAvaraNIya ane pAMca niMdrAdi nave uttara pravRttionI sattA nirmULa thAya che. anantAnubaMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI ane saMjavalana tathA hAsya, zata, arzata, bhaya, zoka, jugucchA, purUSaveda, strIveda ane napuMzaka vedano tathA mithyAdarzananI zakhyatvamohanIya, mizramohanIya ane mithyAmohanIya rU5 ahAvIza pravRttiono khAtamo thAya che. aMtarAya karmano Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 kSaya thatAM anaMtajJAna Adi pAMca anaMta labdhao pragaTa thAya che AyuSya karmamAM devAyuSya, manuSpAyuSya, tiryaMcAyuSya ane narakAyuSyano kSaya thatAM ja mokSa, siddha zilA sivAya bIjI ekeya gatanuM baMdhana temane thatuM nathI. ucca ane nIca gotrano kSaya thAya che. nAmakarmano kSaya thatAM, ekendriyAda pAMce jAtiono audArakAda pAMce zarIzeno tathA audAraka, vaikriya ane AhA2ka zarIranA aMgopAMgono saMghAta, saMhAna, saMsthAna, trasadazaka ane sthAvaradazaka AMda nAmakarmano khAtamo thAya che. tyAre vedanIya karmano kSaya thatAM anaMta avyAbAdha Atma sukhanI prApta thaze. Ama ghAtI, aghAtI AThe karmanAM bhedono saMpUrNa kSaya thavAthI anantadu:khonA bharelA saMsArano tyAga ane ananta sukha pUrNa siddha zilAmAM birAjamAna thatAM ja 'namasaddhANaM' padanA mAlika banaze ane AtmA kRtakRtya banavA pAmaze. ja kSAyopazamika bhAvaH AnAM paNa kSayopazama ane kSayopazamanappA rUpe be bheda che. cAre ghAtakarmono kSayopazama thavo te Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 kSAyopazamaka che. vistRta jJAnadi guNonovidhAtaka karma je udaya prApta che teno kSaya ane anudIrNa no upazama eTale ke vipAkathI udhyano abhAva, kSayathI upalaMkSata upazamane kSAyopazamaka kahevAya che. aupazamaka bhAvamAM ane kSAyopazamaka bhAvamAM taphAvata eTalo ja che ke prathamamAM karmonA pradezono paNa udaya nathI ane bIjAmAM vipAkathI udaya nathI. - ghAtakarmono ja kSayopazama thAya che. aghAtakamano nahIM. A bhAvathI je utpanna thAya che te kSayopazamaniSpana che. jema ke pota potAnA AvaraNIya karmono kSayopazama thavAthI matijJAna, zrutajJAna, arvAdhajJAna, mana:paryavajJAnanI laMbdhao prApta thAya che, labdha eTale maMtajJAnAdinI yogyatA. sArAMza ke tapa ane 2svAdhyAyanA bale matijJAnAvaraNIyAda karmono jema jema kSayopazama thato jaze. tema tema te te jJAno teTalA pramANamAM prApta thatA jaze. kevaLa jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama nahIM. paNa ekI sAthe kSaya ja thAya che. jyAre gullei jJAnamajJAnam' maMta jemanI ajJAnapUrvaka hoya te mataajJAna che. mithyAdarzananA udayathI dUSita hovAthI jJAna paNa ajJAna banavA pAme che. A pramANe zrutajJAna vibhaMga jJAna (arvAdhaajJAna) devalokamAM paNa je mithyAdaSTi devo che. temane virbhAgajJAna Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 hoya che. virU5: kurAto bhaMgo vibhaMga. kSayopazama bhAvathI prApta thatI, cakSudarzana Ibdha, acakSudarzana labdha, arvAdhidarzana labdha, samyaggadarzana labdha, mithyAdarzana labdha, mizra labdha, zAmayika che. dopasthApanIya, paroThAravazuddhi ane sUkSmAMparAya labdha cAtrAcAritra labdha, dAna-bhoga-upabhoga- lAbha ane vIryalabdha, paMDita vIrya, bALa vIrya ane bALapaMDita labdha, IyAvaraNIya karmonA kSayopazamathI pAMce IndrayonI laMbdha. AcAraMbha, sUtrakRtAMga, sthAnAMga, samavAyAMga, vyAkhyAprajJapti, jJAtAdharmakathA, upAzakadazAMga, aMtakRta dazAMga, anuttopAta dazAMga pravyAkaraNa, vipAkasUtra ane daSTivAda labdha, navapUvvalaMbdha, caturdazapUrvalabdhao Adi bhAvo kSAyopazamaka niSpanna bhAva che. pa pAriNAmika bhAvaH pUrvAvasthAne choDyA vinA bIjA rUpAntara vaMs pariNamavuM tene pAraNAmaka kahevAya che. kahevAyuM che ke "arthAntane pAmyA pachI paNa je sarvathA kAyama paNa 2heto nathI ane vinAza paNa pAmato nathI."dravya, dravyarUpe kAyama rahe che, chatAM bIjA bIjA pariNAmomAM pariNamata thatuM rahe che. bAlyakALa gayo. yuvAnI AvI ane yuvAnI Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 gaI. vRddhAvasthA AvI chatAM manuSyatvane vAMdho nathI Avyo. A bhAva sAdika ane anAdika rUpe be bheTe che. sAdika jenI Adi che, ane jenI Adi nathI te anAdika che. jIrNasurA, jIrNa goLa, jIrNa ghI ane jIrNa taMdula AdimAM je jIrNa paryAya rUpa pariNAma Avyo che te sAdika bhAvarUpe che kA2Na ke- jIrNatAnA kALanI pUrva korpoTa jANI zakAya che. arthAt sucamAM, goLamAM, ghImAM, ane taMdulamAM je navInatA paryAya hatI. te ja have jIrNa thaI che, mATe surgAde dravyonA eka navIna paryAya ane bIjo jIrNa paryAya che. A baMne paryAyomAM paNa dravya anugata rUpe rahe che. jyAre navInatAno paryAya jAya che tyAre jINaparyAyane AvatAM keTalI vA2 ? AkAzanA vAdaLA, vRkSAkAre parNAmata vAdaLA, kALA, nIlA vAdaLAonI pariNatI rUpa sandhyA, gandharvanaga2, ulkApAta, digdAha, gAjatI vijalI, yUpaka (zudla pakSano traNa divasano bALacandra) dhUmikA mahikA, dhUlavALI dizA, candra sUryanA grahaNo Indra dhanuSya Adi sAdika pariNAmo che. himadha2 vagere varSadha2 parvato, pAtAla kaLazAo Adi paNa sAdika pariNAma che, yardhApa varSadharzAda parvato zAzvatA che. to paNa tenA paryAyo badalAtA rahe che. kema ke pudgalo asaMkhyeya kALa pachI badalI jAya che. A rIte Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 dervAvamAno paNa sAdika che. jyAre dharmAMstakAyAdi padArtho adikartAlaka che. A pramANe loka-aloka, bharthArsAka avya iiddhaka paNa arvAda paryAmika bhAvo che. 6 sAnkripAtika bhAva : uparokta aurzAyahRda bhAvomAM be, traNa, cAra Adi bhAvono melApaka thAya. te sarpAntapatika bhAva che. yathAzakya tenA 26 bhaMgo thAya che, temAMthI 6 bhAMgA ja nA2kadi jIvomAM saMbhavita che. zeSa kevaLa racanA mAtra che. A vAtane sUtrakA2 ja samajAvatAM pha2mAve che. 1 auyika auparzAmaka. 3 audarzAyaka kSAyopaAmaka. 5 auparzAmaka kSayika. 7 kSayika kSAyoparzAmaka, 9 kSayika pariNAmika. 2 auyika kSayika. auyika paNimika. 6 auparzAmaka pariNAmika. 8 kSayika kSAyoparzAmaka. 10 auparzAmaka kSayika. ahIM manuSyargata aurdAyaka che. kaSAyo auparzAmaka che. manuSyathI tiryaMcagRta AMta Adi samajavA ane kaSAyathI darzanamohanIya tathA nokaSAya mohanIya paNa samajavAnuM che. manuSyargata Adino udaya aurdAyakabhAva Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 kaSAya Adino upazama aupazamakabhAva jJAnAvaraNIyAdanA kSayopazamathI matijJAna Adi kSAyopazamakabhAva karmanA kSayathI kSAyikabhAva bhavyatva, abhavyatva, jIvatva pAraNAmakabhAva samajavAnA che. chadmastha saMzArIne audayaka, kSAyopazamaka ane pAraNAmaka A traNa ochAmAM ochA tathA kevaLIne (zayogI, ayogI) auyaka, kSAyika ane pariNAmaka A traNa bhAva hovAthI tathA siddhabhagavaMtone kSAyika, pAraNAmaka A risaMyogI eka bhAMgo ghaTI zake. A be maLIne saMktapAta kahevAze pa2nu A kalpanA satya nathI. kema ke jIvamAM pA2NAmaka bhAvanI chevaTe jIvavu, bhavyatvanI paNa hAjarI hoya che. chatAM paNa navamo bhAMgo, kSAyaka ane pAraNAmake te ziddha bhagavaMtane hoya che kema ke temane audayika aupaimaka ke kSAyopazamaka bhAvonI hAjarI hotI nathI kevaLIne audayaka bhAve zarIra hovAthI azarIrisiddha bhagavaMtane lIdhA che. trika saMyogI A pramANe trika saMyogI bhAMgAo paNa samajavAM temAM Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 paNa audayaka kSayaka ane pAraNAmaka bhAvo kevaLI bhagavaMtane mATe che. siddhane mATe nathI tathA audayaka, kSAyopazamaka tathA pariNAmaka bhAvaniSpanna, yathAyogya nA2karvAda cAre ItaomAM hoya che. catuSka saMyoga audayaka, auparzAmaka, kSAyopazamaka ane pA2NAmaka bhAva cAre gatimAM saMbhAvanIya che. te A pramANe manuSyane choDI nA2ka, tiryaMca ane devagatimAM, prathama samaya samyakatvalAbha samaye upazAnta bhAva hoya che. manuSyane upazama zreNImAM paNa jANavuM tathA audayaka kSAyaka, kSAyopazamaka ane pariNAmaka bhAvaniSpanna cotho bhAMgo cAre gatimAM hoya che. kevaLa nAka, tairyaca ane devamAM pUrvaprata pajA kSayaka bhAva hoI zake. jayAre manuSya gatimAM kSAyika bhAva pUrvapratipanna ane pratipadhamAna samajavuM. paMcasaMyoga aupazamaka ane kSAyaka bhAva tyAre ja banavA pAmaze jayAre kSAyaka zamyagaddaSTijIva upazama zreNI svIkAre. zeSa bhAMgAo sUtrathI samajI levA. cha nAmamAM bhAva praka2Na pUrNa thatAM, cha nAma paNa pUrNa thayA. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 sAta bAma se kiM taM sattanAme ? sattasarA paNNatA, taM jahA-sajje, ri -thare, ma ne paMcame, daiva, vaivaje, sattarA.. sattano artha sva2, dhvani vizeSa, eTale moDhAthI ke vAjiMtrothI bolAtA zabdone sva2 kahe che. jenI zAtanI saMkhyA che. (1) anna arthAt Saja. jenI utpatti nAka, kaMTha, chAtI, tAlu, jilvA, dAMta A cha sthAnethI manAI che. (2) risada eTale vRSabha, baLadanI jema sva2 kare. kahyuM che ke bolavAnI IcchA thatAM ja nAbhI maMDaLamAM vAyu utpanna thAya che ane te nAbhIthI uce caDe che. tathA bolanAranA kaMTha, zIrSathI rAmAhata thAya che. tyAre mANaza vRSabhanI jema gAya che. te vRSabha svara che. (3) gAndhAra nAbhIthI UMce caDato vAyu hadaya ane kaMTha thI samAhata thatAM nAnA prakAre gandhone utpana kare. te gandhA2 sva2 kahevAya che. (4) madhyama svara zarIranI vacce thAya te madhyama kahevAya che. nAbhIthI UMcakAto vAyu chAtI ane hRdayamAM mAhata thaI pAcho nAbhImAM Avato moTo avAja kare che. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 athavA Sar3aja Adi nirdeza krama pramANe paMcama che. (5) dhaivata pUvadata svaronuM anusandhAna kare te paivata che. (6) niSAda Ano Aditya deva che, mATe badhA svarone pazAbhUta kare che. zaMkA :- badhIya bhASAojavAmAMthI udbhUta hovAnA kAraNe be InDiyAda jIvone paNa jivA che. mATe svaro paNa asaMkhyAta hoI zake che ? javAbamAM kahevAyuM che ke te badhAono samAveza A sAta svaromAM ja thaI jato hovAthI zAstravacana ja satya che. svasthAno A pramANe che. SaDuja sva2 jivAnuM agrasthAna. vRSabhasva2nuM sthAna chAtI. gAMdhA22sva2nuM 2thAna kaMTha. madhyamasva2nuM sthAna jivAno madhya bhAga. paivasva2nuM sthAna dAMta ane oSTha. A badhAya svaze jIva nirgata che. yajamAM mayUra bole che. riSabhasvara kUkaDo bole che. gAMdhA2zvara haMza bole che. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 madhyamasvaramAM gheTo bole che. bakula vRkSanA puSponA samaye paMcamasvaramAM koyala bole che. chaThThAzvaramAM zA2za bole che. sAtamA(niSAda)sva2mAM krauMca bole che. ajIvanizcita sAta svaraze. mRdaMgamAMthI Sajasva2 nIkaLe che. gomukhImAMthI riSabha2sva2... zaMkhanI dhvanamAMthI gAndhA22sva2... jhalarImAMthI madhyama sva2... mahAmairImAMthI sAtamo sva2... cAmaDAthI maMDAyelI godhA vAjiMtramoMthI chaThTho svara ane paTahamAMthI saptama sva2. Saja sva2no malaka paisAdAra bane che. saphaLa bane che. tema ja gAyo, mitro, putro ane strIone game che. riSabhasva2no mAlika senApati bane che. dhana, vastra, zugaMdha, alaMkAra ane strIono vallabha bane che. gAMdhArano mAlika kalahapraya, kRpaNa. madhyamasvarano mAlika, sukhapUrvaka jIvana jIve che Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 ane khAya che bIjAone khavaDAve che. paMcamasvarano saMgrahazIla hoya che. marpAleka pRthvIti, zUravI2, dhaivatano mAlika du:khI, co2 ane krUra hoya che. niSAdavALA kalahakArI ane bhaTakanAza hoya che. A rIte saMgItamAM doSo tathA guNonuM varNana Adi mULa ane TIkAmAM 25STa hovAthI tyAMthI jANI levuM. ATha nAma : te ATha virbhAktao dvArA jANavA. nirdezamAM prathamavirbhAkta, upadezamAM bIjI virbhAkta ka2NamAM trIjA virbhAta, sapradAnamAM caturthAM virbhAta. apAdAnamAM paMcamI. svasvAmI saMbaMdhamAM SaSThI virbhAkta AdhA2mAM saptamI. AmaMtraNamAM AThamI virbhAta. A 2Ite AThe virbhAktaomAM vibhakata karelA nAmo jANavA. je kahevAya te vacana, arthAt vastune kahenAra zabdano artha vyakata karAya te virbhAkta, vacana viikta jANavI. AmAM AkhyAta virbhAktano samAveza karyo nathI. A vibhuMktao tIrthaMka2 52mAtmA ane gaNa dharoe prarNapata karI che. eka vAkyamAM kartA, karma karaNa ane sampradAnAdinuM Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 bhAna karAve te vibhakta che. . prAtipAdika artha mAtranuM pratipAdana ka2vuM te nirdeza che.ane temAM si ' eka 4i bahuvacanAnta prathama vibhakita Ave che. amuka kriyAmAM pravartata thavA mATe IcchA utpanna ka2vAmAM manu gau ' nAme bIjI vibhakata jANavI. 'aa gAmi nAme tRtIyAMvibhakata jANavI. saMpradAnamAM ', thANuM nAme caturthI apAdAna ', khyA zarU saMbaMdhamAM '3 mo - gAma nAme SaSThI ane AdhA2mAM di moju su nAme saptamI jANavI AmaMtraNamAM AThamI vibhakata. abdanAma eTale. sUtrakAre ATha nAma je kahyA che. te upa2nI vibhakataomAM samAveza pAme che. ane A vibhakata lAgyA pachI ja te zabda (nAma) pratipAdaka (vimavanaM 59) pada saMjJAthI saMjJAta thAya che. ane te pado maLIne vAkya bane che. jenA dvArA mAnavamAtra potAnA hadayanA bhAva jANavI zake che. navanAma se ki taM navanAme navanAme kavvarasA paNNattA taM jahA vIro siMgAro abbhuo, roho velaNao bIbhaccho hAso kaluNo paraMto mA Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 vIra zRMgA2 abhuta raudra, brIDanaka bIbhataza hAsya karUNa ane prazAnta. sau prathama kAvya ane 22 zabdone samajI laIe. janma janmanA pherA phato jIva potAnA pUrva bhavanA zrutajJAna ke zruta ajJAnanAM saMskArone sAthe laI mAnavAvatA2ne pAmelo che, jethI mAnava kavi thAya che. te yada zrutajJAnano vA22dA2 haze to tenuM jIvana, jIbha, kalama, abhiprAya ane chevaTe vaktavya paNa tapa tyAganA preraka haze. ane tenI 2celI kavitAomAM saMsAranI asAratA, viSaya vAsanAnI bhayaMkaratA, kaSAyonI krUratA. IndriyonI zetAnIyatA ane mAnava jIvananI kSaNabhaMguratAnuM varNana dekhAze. sAtho sAtha vairAgya bhAvanI pradhAnatA haze. phaLasvarUpe kavitAonA pAThako paNa tyAga, tapa, ziyaLa ziSTAcAra, dAna, dayA ane kartavyadharmane samajI jIvana yApana karaze. ane zrutaajJAnano vArasadAra kavi svayaM zRMgA2 2zano bhakata banIne. saMsA2nA mAnavone saMsAranI mAyAmAM DUbADanAra banaze. phaLasvarUpe, vyabhicAra duzacA2, corI, lUMTaphATa, parastrI ke vezyAgamana, zarAba pAna Adi bhraSTAcAromAM saMsArano nakazo badalAI jaze. A badho tevA prakAranA kavionI kavitAo lekho tathA bhASaNono prabhAva che, jenAthI mAnavane IzvarIya tatva ta2pha prasthAna karAvavAnA badale zetAna tattvotarakuzIdhragatithI Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 AkarSaNa vadhavA pAmaze. Ajano bhArata deza ja sAkSI svarUpe che ke gaMdA ane bhraSTa kAvyonA phaLa svarUpe banelA cala citro (sinemAo) TelIvijanonA dazyoe mAnavane mAnava tarIke paNa rahevA dIdho nathI. traNa cA2 zatAbdIothI parAdhInatAmAM rahelA bhArata dezane svataMtratA apAvanAra mahAtmA gAMdhInA jIvanamAM tapa, tyAgaIhiSNutA, aMhA, saMyamanA saMskAze vikasyA hatAM. vikasAvyA hatA. paNa Ajano eka eka dezavANI bacco paNa kahI rahyo che ke, gAMdhI bAbAnA celA cApaToe dezanI akalpanIya durdazA karI dIdhI che. A badhAya AsurI tattvonA mULamAM zrata ajJAnanA mAlika kavarAjo. temanI kavitAo ane tenA AdhAre banelA sinemAothI aMtarikata bIjuM kayuM kAraNa have ApaNe 2Ano artha jANI laIe. vyakata mAtra potAnA antarAtmA vaDe jeno anubhava kare che te 22 che. pUrva bhavanA puNya ane pApa karmonA saMskAro vaDe ja jevA tevA sahakAra maLe che, jenAthI prApta thatAM. mAnazaka jIvanamAM judA judA vikAro, (bhAvo)ne ja 25 kahevAya che. kahyuM paNa che ke cetana ke jaDa bAhya padArthonuM AlaMbana karI. manamAM je vikAza thAya che. tenuM utkarSa Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249 svarUpa ja 25 che. A 2zo kayAre utpanna thAya ane kyAre palaTAya tenI khaba2 ApaNane ghaNIvAra paDatI paNa nathI. chatAM paNa 2sonI anubhUti spaSTa ke aspaSTa rUpe paNa thAya che. jema ke dayAnA mahA sAgara bhagavAna mahAvIra svAmInA varada haste dIkSita ane zikSita prasAca% munirAja atyAre sUryanI sAme naja222 karI tathA eka pagane uco rAkhI abhUta pUrva prazAnta 2samAM zata pratizata tallIna banyA che. paNa durmukhanA zabdo jayAre karNa goca2 thayA tyAre potAnA putra pratye karUNA2za utpanna thayo. ane jema jema A 22 vadhato gayo tema tema potAnA putrane bacAvavA mATe vI2 2sa taiyAra thaI hAja2 thayo, ane pote jANe yoddhAnA svAMgamAM hoya tevI rIte putranA zatruo pratye rauddha 2sa ane tene zahaLIbhUta banAvavA mATe vI2 2se munirAjane sarvathA parAdhIna karI lIdhA, pote prazAnta 2zanA sthApI mAlika che. tenuM bhAna paNa na rahyuM ane manamAM ne manamAM yuddhanA maMDANa thaI paNa gayA. vI222 jo2dA2 vadhyo ne rauddha2sa teno sAthIdA2 banyo. zastro phelAtA gayA. khUTatA gayA. chevaTe mAthA pa2 2helA mugaTathI zatruone mAravAnA vicAromAM munirAja khUba khUba AgaLa vadhyA. ane manamAM ne manamAM sAtamI na2ka bhUmi sudhI paNa pahoMcI gayA. paNa lonca karAyelA mAthA para hAtha jatAM Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 . munirAjA pAchA svastha banyA ane have 'adikALanA' zatruone ja mArI nAkhavA. joie tevo vI2 2sa atyutkaTa sImAe pahoMcI gayo. phaLa svarUpe gharmAta karmono khAtamo thayo. ane kevaLajJAnanI jyota pragaTa thaI. mATe ja kahevAyuM che ke bAhya rnAimatonA kAraNe lezyAo jema badalAI jatAM vAra lagADatI nathI. tema jIvananA 2so paNa cirasthApI rahetA nathI. pariNAme reIsanA ghoDAonI jema kUdakA mAratA ja hoya che tyAre ja jainazAsane kahyuM ke mAnava ! o mAnava ! tAre ryAda unhatanA mArge javuM ja hoya to gaMrghAmatro, parvocao, kAvyo kathAnako sinemAo tathA kharAba dRzyono paNa tyAga karaje. kharAba vicAro AvatAMja pAMca mAnavonI vacce besavAnuM suvAnuM rAkhaje kemake vairAgya 2sane AvatA vA2 nathI. jatA vA2 nathI. tyAga tapa ane vaiyAvaccanA saMskArone AvatA ane jatA paNa vAra lAge tema nathI. TIkAkAranA mate naverasono paricaya: (1) vI22sa, puNyAtizayanA kA2Ne jayAre tyAre vIryAntazaya karmano kSayopazama thAya che. te samaye jIvanamAM tyAga tapa ane vairionA nigrahamAM rrAkata ajamAvavAnI bhAvanA jAge che. tathA temAM paNa puNyAnu baMdhI puNya panotA ane cAritra sampana mahApuruSonA jIvanakavanane Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 251 sAMbhaLanA2A nA jIvanamAM dAnadevAnI brahmacarya pALavAnI tapazcaryA ka2vAnI. tathA sarve prarmANaonA hitane ka2vAnI sAtvika bhAvanA utpanna thAya che, vadhe che. ane TakAvI paNa rAkhe che. phaLa svarUpe dAna devAnA vI2 2sathI prerAine potAnA sarvasvano athavA ardhImalkatano paNa dAna Ape che. jIvananA chellA zvAsa sudhI patnI zrImaMtAI ane yuvAnInI vidhamAnatAmAM paNa sarvAMze ke alpAMze paNa brahmacarya dharmanI sevanA kare che. gha2mAM ghI, goLa hovA chatAM upavAsa AyaMbIla Adi tapanuM ArAdhana kare che. chevaTe gRhasthAzramanI sampUrNa mAyAno tyAga karI. saMyama paNa svIkAre che. (2) zRMgA2 2sa, badhAya 2so karatA, 52ma prakarSa koTinA lakSaNane prApta karAve te zRMgA2 2sa che, jenI utkhata nayana ane daya2mya zRMgA2 pUrNa karnAmenI (strI) ne joine thAya che. tenA saMsarganI cAhanA thAya che, te sarva 25 pradhAna zRMgA2 che. mATe je kahevAyuM che ke. "zRMgA2 hAsya, karUNA, raudra, vI2, bhayAnaka, bIbhatsa, adbhuta ane zAnta nAme nava2sa nATaya zAstramAM kahevAyA che.' A pAThamAM paNa zRMgA2 2sane AdimAM mUkayo che. parantu jainAAni zRMgA2 2sanuM prAdhAnya eTalA mATe lAgatuM nathI, ke mAnava jIvananA chevaTe paNa A 2sanI Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaghAre paDatI AzaMkatane laI devadurlabha mAnava jIvanamAMthI puNya karmatA, mAnavatA ane zarI2nA rUparaMga paNa samApta thAya che. sAtho sAtha vRddhAvasthAmAM athavA tenA pahelA paNa zRMgAra 2zamAM gaLehuba 2helAone rogo, mahArogo, vyAdhio je asAdhya hoya che. athavA kaSTa sAdhya hoya che te lAgu paDatAM tenuM jIvana dhULa ghANI thayA vinA rahetuM nathI. A kAraNe ja jainAcAryoe tyAga ane tapoguNane ja vizeSa mahattva AvyuM che. kemake jIvanamAM rahelA ke vadhArelA hajAze guNo karatA paNa tyAga dharma zarva zreSTha manAyo che, kA2NamAM kahevAyuM che ke, jenA jIvanamAM tyAga nathI. temanA jIvanamAM rahelA bIjA hajAze guNo paNa prakArAntare niSphaLa ja jAya che. mATe loka nA sarva zreSTha sthAnamAM arthAt bhavabhavAntaramAM karelA pApone samApta karAvI mokSane apAvanA2 tyAga dharma sivAya bIjo dharma nathI ItyAdi kAraNone laI nave2zomAM vI222 ja zreSThatama che. (3) adbhuta rasa zarvathA ajoDa zilpa sthApatyone joyA pachI tathA tyAga tapa ane zUravIra Adi guNonA dhA2ka mahApuruSone joyA pachI sau koIne paNa ekavAra to lAgaze ke A pratyakSa Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vapa3 dekhAtI vastu sarvathA adbhUta che. ajoDa che vAraMvAra jevA jevI che, Avo bhAva thavAmAM adabhUta 2zvanA ja camatkAra che. saMsAranI mAyA paNa atyanta vicitra che ke mAnavo potAnA zokha ne poSavA mATe paNa dravyavyayane joyA vinA adbhuta saMsAramAM benamUna, zilpasthApatyanuM sarjana karI ama2 bane che. jIvanamAM saMpradAya dveSa na hoya. mAdhyasthabhAva keLavAyelo hoya. pakSapAta vinAno hoya to Abu delavADA ke rANakapura rAjasthAnanA jaina maMdirone ja prathama naMbare mUkavAnA bhAva jAgaze. ItihAsakAronA mate paNa AgrAnA tAjamaheLa ka2tA Abu jaina maMdironA zilpo lAkhavA2 caDiyAtA che. saMsAramAM AzcaryotpAdaka zilpo, mAnavo,mAnavonA zakartavyo taIzvavidyamAna che. jene joI ane temano sahavAsa karyA pachI jIvanamAM abhutatAno anubhava thayA vinA raheze nahIM. (4) raudrarasa, A 212 utpanna thavAmAM nIcenA kAraNo che. (1) sImAnIta karmonI kaThinAInA kAraNe atyanta dArUNatA pUrvaka AMkhomAMthI AsuMone TapakAvanAra mAnavone joI. (2) zAmethI AvatA hADavairI ne joI. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 (3) mahAbhayaMka2 vanavagaDAnA abhedya andhakA2ne joI ApaNA jIvanamAM vikRta adhyavasAyo karAve te raudrarasa che. (5) vrIDanaka, mArnAzaka jIvanamAM za2ma, lajajA upaje tevA dazyone joI kaMIka vikalatA janme te vrIDanaka 225 che. vicitra saMsAramAM ghaNA jIvo karmavaza banIne tevA prakA2nuM jIvana jIvI rahyA che. jene joyA pachI sahRdaya mAnava ne za2ma AvyA vinA rahetI nathI. sarvathA nivastra garIbane potAnI nagnatA, tenI bimArI, tenI kSudhA Adi joine bIjAone jarUra za2ma Avaze ke bhArata dezamAM eka bAju ka2eDo ane abajo rUpIAonI levaDa devaDa che. rezamI ane makhamalanA vastro che. phULalAITamAM jhagamaga kruratA phuleTo che. miSTAno ane pharasANonAM kaMrrADaAo che. tyAre bIjI ta24 bhA2ta dezano mAnava nagna che, ThaMDI ane garamImAM be mote mare che, dUdhano chAMTo paNa tenA peTamAM nathI. snAna karyA pachI badalavAnuM vastra paNa tenI pAse nathI. bhayaMka2 andhakA2mAM AvelA jhupaDAmAM prakAzano nAmonizAna nathI. AvI vikalatA thavAmAM A 22 kAma kare che. A dezanI tevA prakA2nI garIbAI ne joyA pachI paNa jeo bezarama banIne potAnA phuleTonA dvAra baMdha karI mAlamasAlA, kesarIyAdUdha, mergAmaSTAna khAI zakatA hoya Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 tevA kALA pattha2 zamAM mAnavo ne mATe zuM kahevAnuM ? jyAre jenA dilamAM dayAdharma vasyo haze tevA bhAgyazALao Aje paNa yathA zaMkata yathA pasthati dAna puNya kare ja che. (6) bIbhansaka, bIjAonA zarIramAMthI bahAra AvatA zukra, zeNita, viSTA, mUtra, kapha, ghUMka AMde gaMdA padArthane joIne manamAM udvega janme che dhRNA janme che. temAM bIbhatsaka 2cano prabhAva che. (7) hAsyarasa, sAmevALAnI vikRta ane arasaMbaMdha bhASAne, veSa paridhAnane, vicitra prakAre paherelAM AbhUSaNone temanI vAMkI cUkI cAlane athavA ubhArahevAnA DhaMga ghaDAne joIne harAvuM Ave. te hAsya rasa che. mUchomAM, hoThamAM ane khaDakhaDATa hasavuM athavA zarIramAMthI pasIno AvI jAya tevI rIte hazavuM te hAsyanA prakAra che, AmAM keTalAka hAsyonA mULamAM krUratA, makarI, pa2apamAna paNa raheluM che. (8) karUNarasa, priyajanonA viyogathI utpanna thayelA du:khathI karUNA 2Ano janma thAya che. jenAthI manamAM zoka saMtApa ane karUNA bhAva ane temAM A 2sa kAma kare che. athavA garIbonI garIbAIne, tathA bIjAonA aMdhatvAdane joyA pachI paNa dayAlu mAnavane karUNA udbhave Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 che. (9) prazAnta 2za, zanimita ke nimita utpanna thayelA krodhAdimAM paNa je bhAgyazALInA jIvanamAM tophAna nathI. vikAra nathI. ane badalo levAnI bhAvanA nathI. athavA utkRSTa vairAgyathI potAnA krodhAdi 2svabhAvane jeo svAdhIna kare che. tene prazAnta 2za kahevAya che. tapa, tyAga ane vairAgya pUrNa mahApuruSone joIne, sAMbhaLIne athanI temano sahavAsa karIne potAnA AtmAmAM apUrva zAkta, rAmAdha jALavI rAkhe temAM A 22Ano prabhAva jANavo. sUtrakAranA mate navesono paricaya (1) vI222- saMtasamAgamamAM AvyA pachI prApta thayelA ane vagita thayelA samyagajJAnanA pratApe dAna devAmAM, tapazcaryA karavAmAM ane zatruvinAzamAM bhAvollAsa jAge ane dAna karyA pachI garva tapazcaryA karyA pachI ArtadhyAna, tathA zatruno parAjaya karaze. paNa pIcheThaDa nahIM kare. AvA cihanothI mAnava vI2Ano vArasadAra banavA pAme che. zatruvinAzano artha A pramANe che: bAhya zatruone Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 257 * bhagADavAmAM kaMI bahAdurI ? kemake ochAvattA aMze bAhya zatrune dabAvavAmAM harAvavAmAM ane avasara Avye DaMDAthI mAravAmAM paNa prayatno ka2nA2 hajAze mAnavo pratyakSa che, jayAre anAdikALathI AtmAnA kAma, krodha, mada, lobha, viSaya vAsanA. Adi antaraMga zatruo pratye karelo puruSArtha ja sAcAmAM sAco vI22za che, rAjavaMzamAM janmIne paNa gRhasthAzramanI suMvAlI mAyAno tyAga karI dIkSita thayelA mahAvIra svAmI e sarvathA advitIya purUSArtha vaDe anAdi kALanA kAma, krodhAdi zatruone mArI bhagADyA che ane jvaLa jJAnanA mAlika banyA che. mATe Avo vI22za bAhya zatru ka2tAM bhAvazatruone vaza ka2vAmAM caritrArtha bane che. (2) zRMgAraza zatazabda vaDe, maithuna karmane bhogavavAnA vyApAramAM bIjA sAdhano karatA lalanA (strI) khAsa sAdhana che, tenI sAthe maithunecchAno abhilASa karavo te zRMgAra 2za kahevAya che. te 2Ane jagADavAmAM vadhAravAmAM ane maryAdaita tophAne caDAvavAmAM strInA zarIramAM rahelA maMDaLa, vilAsa, vibloka, hAsya, lIlA ane 2maNa, Adi khAsa cihano che. (1) maMDana - eTale zaNagAra, hAthamAM paridhAna karelI raMgaberaMgI cUDIo, meapa. vastra paridhAna Adine Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 maMDana kahe che. (2) vilAza - bIjAone vaza karavA mATe kAmagarbhata AMkhanA IzArA tathA juvAna strIne joI puruSanI tathA puruSane joI strInI AMkhomAM je tophAna jAge te vilAza che. (3) vibloka - paraspa2 nAdaSTi milApa pachI zarIranA aMgomAM ghaDakana thAya tevA kAma devanA vikArone vibloka kahevAya che. (4) hAsya - prItipAtrane joI hoThomAM hasavuM Ave ane AMkhomAM eka camaka Ave tevuM hAsya A zRMgA222AnuM maulika kAraNa che. (5) lIlA - kAmaceSTAthI prerAIne cAlavAmAM pha2ka paDe, bolavAmAM pharaka paDe, hAtha - paga AgalA ane AMkhonA IzArAo AgaLa vadhavA pAme, tathA rAmaye samaye sAMketika zabdha vaDe IzArAo vaDe. potAnA premI pratye gADhAgamAM AvavAne mATe ekAnta AdinI prApta mATe prayatna kare tene lIlA kahevAya che. 2maNa ane tevI anukULatA maLatAM ke meLavatA tenI zAtre maithuna kriyA patAvI levI, te 2maNa che. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 259 upa2 pramANenA nimitto kAma devane bhaDakAvavAnA cihno che. phaLa svarUpe jUdA jUdA zaNagAro, mepo, vastra paridhAno, kama2 52 laTakelA kaMdorAne hAthamAM lai 2mADavAnI. mAthAnA coTalAne vArevAre khaMbhApara pheravatAM rahevuM AMkhone nacAvavI mIThuM mIThuM hasavu, Adi prakAro manuSyanA jIvanane mohita ka2nA2A che. rUpavAna yuvAnane joi zyAmA eTale kumArI kanyA ane kanyAne joI puruSane ceSTAo ka2vAnI tamannA thaze. (3) adbhuta 22- Azcarya janaka, kyAreya na thayelI athavA be traNa vA2 joyelI vastune pharI pharIthI jotA ja moDhAmAMthI adbhuta adbhuta zabdo sa2kI paDe che. temAM managamatI vastu hoya tyAre harSano atireka ane aNagamatI hoya tyAre viSAdano atireka thAya che. A saMsA2mAM bAhya sAdhanothI utpanna thayelI adbhutatA ka2tA paNa janezva2 devanA vacanothI rikta bIjuM zuM hoya ? arthAt kAmadevanA nazAmAM bebhAna banelAne brahmacaryanA mArge lAvanA2 dhionA krodhane lobhionA lobhane dU2 ka2vAmAM jinavacana sivAya bIjI koI paNa vastu adbhuta che ja nahIM. jenAthI jIrvAdanuM sUkSmamAM sUkSmajJAna, te adbhuta kahevAya che. 52mANu sUkSma che, rAma rAvaNa yuddha vyarvAhata che. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 sumerU parvata tirahita che. ane jIva amUrta che. mATe AvA agarmAnagama padArthonuM jJAnajina vacasavAya bIje kayAMya thaI zake tema nathI. (4) raudra2sa - svapnamAM ke jAgatAM, andhakAramAM ke ujALAmAM zatruonA, rAkSaApazAcaAdinA, vikarAla caherAone temanA aTTahAsya pUrvaka nA zabdone tathA krUratA bharyA vyavahA2 Adi bhayaMka2tA ne joi mArnAzaka jIvanamAM raudra2sanuM udbhAvana kiMkartavya mUDhatA tathA vyAkuLatAnI prApti thAya che. tyAre AvA vicAro thAya che ke AvA bhayaMka2 bIhAmaNAM sthAnamAM huM zA mATe Avyo ? eka mANasa talavA2thI bIjAnuM mastaka kApe che. ane eka krUra kasAI jenI AMkha ane bhrakuTi vakra tathA lAla thayelI che. te charAthI baka2A gheTA Adi mUMgA prANIne nirdayatA pUrvaka kApato hoya tyAre sau koi ne thaze ke AvA raudra svabhAvanA mANaso AvI rIte pazuone zA mATe kApatA haze ? huM AvA mArge kyAMthI Avyo ? zA mATe Avyo ? A badhA raudra 2sanA phaLo che. (5) prIDanaka amuka kRtya karyA pachI jIvanamAM za2ma (lajajA) Ave te prIDanaka 22 kahevAya che. jemake (1) pUjaya gurudevono vinaya vaiyA vacce cUkI Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 261 javAnA kAraNe ziSTaziSyane zarama thaze ke, meM A zuM karuM ? (2) mArA pa2mopakArI gurUdevonA vinayamAM huM keTalo beda2kA2 2hyo have mAruM zuM thaze ? (3) koInI paNa khAnagI - 2hasya bharI vAtone pramAda vaza banI bIjAne zA mATe karI ? mArA pratye vizvAsa rAkhanArAonI khAnagI vAto pragaTa karI tenuM kevuM ane keTaluM badhuM kaTu pariNAma AvyuM ? (4) vaDila kalAcArya, upAdhyAya, zikSaka AdinI dharma patnIo sAthe AvuM kukarma meM zA mATe karyuM ? temane khabara paDaze to mArI kaMI dazA thaze ? athavA mArA A kukRtyane bIjA koI jANI jaze to, mAthuM nIce karyA vinA mArA mATe bIjA kayo mArga ? AmAM TIkArAre eka kathAnaka A pramANe mUkyuM che ke koI dezano ke koI jAtano Avo rIvAja haze. jethI potAnI putravadhunI prathama zaMtranA samAgama pachI 2katathI kharaDAyela vastrane teno sAze ghera ghera dekhADato kahe che ke juo A mArI putravadhu kevI akSata yonavALI che. jayAre navavadhu zarama ne laI gharamAM saMtAI jAya che. ane bole che keAvo abhadra laukika vyavahA2 zA mATe ? ane potAnI sahiyarane kahe che, huM to lAje marUM chuM ItyAdI Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 (6) bIbhatsa :- bIjAnA zarIramAMthI nIkaLatAM, mUtra, viSya, gaLAmAMthI bahAra Avato kapha, nAkanI lITa, marelA mAnavanuM maDaduM, Adi gaMdA atyanta gaMgha padAthena jevAmAM Ave ane vAraMvAra jovAmAM Ave tyAre tenI durgadhathI nippA 22 bIbhansa kahevAya che, tenA nirveda ane avihiMsA A be lakSaNo che. temAM nirveda eTale udvega, dhRNA, jugupsA vagere jANavA ane ahiMsA eTale ke bahA2nI cAmaDIthI suMdara dekhAtAM A zarIramAM je kaMI che te badhAya padArtho gaMdA che. athavA moDhA dvArA khAdhelA amRta jevA padArthona durgandhamaya banAvI de che. AvI vicAraNA thatAM ja bhAgyazALI AtmA hisAda pApothI jema bane tema nivRtti leze. tathA sarve pAponuM aniSTonuM maulika kAraNa zarI2 che. je kaSAyaphlezonuM ghara che. mATe pApanA bharelA, pApone ka2nA2A, vadhAranArA chevaTe durgatimAM paTakI nAkhanAza zarI2 upa2nI sapUrNa mUcchano tyAga karI mukatano mArga zA mATe svIkAra na ka2vo ? AvI bhAvanAthI keTalAka bhAgyazALIo saMsA2ne choDI de che. kema ke zarIra sAthe lAgelI badhI Indriyo paNa azucimaya che. ane azuci padArthone bahAra lAvanA2 che. (7) hAsyarasa :- nATakanA vidUSakanI jema bIjAone hazAvavA mATe, potAnA rUpanuM parivartana kare, jema purUSa game te kAraNe strInuM rUpa ane strI purUSanuM rUpa svIkAre. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 tema yuvAna mANasa vRddhano bhAva ane vRddha mAnava yuvAnano bhAva svIkAre, A rIte rUpanuM parivartana ane bhASAnI vitti bIjAone hasavAnuM kA2Na bane che. gAMDAghelA veSa pahere ke banAvaTI dADhI mUcha lagAvIne vRddha banavAno prayatna kare, tyAre paNa janatA hasyA vinA rahetI nathI. potAnA peTane mATe bIjAone hasAvanArA mANasone joIe tyAre kAM to rUpa parivartana, kAM to avasthAnuM parivartana, kAM veSanuM parivartana ane bhASAnA parivartana dvArA paNa bIjAone mATe hasavAnuM kA2Na bane che. koIka samaye bolavAnI paddhati ja tevI hovAnA kA2Ne sAmevALAone peTa pakaDIne hasAvyA vinA raheto nathI. AMkhanA, hAthanA ane za2I2nA tevA prakA2nA saMcAlana paNa hAsya2sanuM kA2Na bane che. athavA game te kA2Ne hasavuM-peTa pakaDIne hasavuM te hAsyarasanuM phaLa che. (8) karuNarasa :- potAnA prItipAtra mANasano viprayoga teno vadha, rgAdha athavA tene bAMdhavAmAM Avyo hoya athavA teno iinapAta thayo hoya tyAre tevA prakA2nI avasthAmAM phasAyelA premIne joI karUNAnI lAgaNI udbhavyAvinA rahetI nathI, tathA zoka saMtApa ka2vo rovuM, jo2jo2thI ovuM, cahero ka2mAI javuM A badhA kaNa 2sanA cihno che. potAnA patinA viyogamAM rnAmata bALAne joI koIka Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRistrIne paNa karUNA Ave che tyAre te vRddhA te bALAne kaheze ke beTI ! tAruM moDhuM karamAyeluM che. kema ke A nAnI umramAM tArA patino viyoga tAre sahana karavo paDe che. ema bolatI vRddhAnI AMkhe paNa AMsu Ave che. ItyAda karUNarasanuM kAraNa che. kathA lekhaka mANasa paNa koIka samaye pote je kathA lakhI rahyo che. temAM viyogAda vAtone lakhatAM lakhatAM lekhaka paNa jovA bese che. te kathAne vAMcanArAo paNa rovA bese che. A badhA karUNarasanA paripAka che. (9) prazAktarasa :- hisAda doSothI samajadArI pUrvaka jeo rahita thayA che. temanAM jIvanamAM pAMce IndriyonA viSayonI utsukatA paNa nivRta thaI gaI hovAthI bAhyabhAvono tyAga karIne potAnA AtmAmAM sthira thayelA mahApurUSonI AMkhomAM krodhAdinA vikAro zAnta thaI gayA hoya che. te prazAnta2sa che. arthAt sarvathA nirvikAra avasthAne prazAntaraza kahevAya che. prazAnta mukhanA svAmI koIka munine joI zamIpamAM beThelA gRhastho A pramANe bole che ke zAnta svabhAvI samAdhA5na A munirAjane juo to kharA ! teo keTalA badhA zAnta che. bhUkSepamAM vikA2 nathI. bolavA cAlavAmAM paNa kyAMya vikAra nathI. Avo nirvikA2 bhAva ja prazAntarazano janaka che. A nave 2zomAM vI2 ane prazAntA ja kalyANakArI hovAthI grAhya ane upAya che. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 25 165 te baMne zA mATe grAhya che ? javAbamAM jANavAnuM ke bAhya zatruo para vijaya meLavavA mATe prApta thayelA vI2 2sanI ApaNe carcA na karIe kema ke kAma, krodha mULaka 2mAtA yuddhamAM lAkho karoDo manuSyono ane pazuono nirdaya ma2Na kadAca koIne paNa maMju2 na hoya to paNa jayAre kyAre saMsAranI mAyA pratye dhRNA thAya ane karelA, karAyelA pAponA nAza mATe AtmAnI jAgRti thAya tyAre temAMthI utpanna thato vI222 ja potAnuM. pArakAnuM ane sAMsA2nuM paNa bhalu ka2nA2 banavA pAmaze, saMsArI jIva potAnA ja karelA pApone laI bhUlo pa2 bhUlo ka2tAjAya che ane du:khonA DuMgarAo temanA mAthA pa2 laTakatAM ja hoya che. A kAraNe ja huM saMsAranA jIvone zamyajJAna ApanAra thAuM ke he bhAgyazALao ! tamArA jIvanamAM vadhArI mUkelI lokeSaNA, bhogaiSaNA ane viSaNA ja tamArA mAnasika, Atmika ane zArIreika du:khonuM kAraNa bane che, mATe tame tene samaje. | tIrthaMkara pamAtmAo jANe che ke zrImaMtAI ane sattAthI saMsA2nI ekeya samasyA patavAnI nathI. je svayaMsegI hoya, mahArogI hoya te bIjAone kaI rIte nirogI banAvaze ? je svayaM daridra hoya te bIjAone zrImaMta zI rIte banAvaze ? tethI saMsArane sukhI banAvavAne mATe Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 potAno zarvasva tyAga ja upAdeya che. tema samajI rAjapATa, kuTuMba pa2vA2, bhAI, bhAbhInA pyA2, saMtAnonI mAyAne sarvathA tyAgI trizalAputra vardhamAnakumA2 (mahAvIra svAmI) dIkSita thAya che ane tyAra pachI kAyAnI mAyAno paNa tyAga karI. kaThinatama tapazcaryA Adare che ane te tapazcaryArUpI agnimAM jayAre karmANuo bhasmIbhUta thAya che. tyAre kevaLajJAnanI jayotanA mAlika bane che. karoDonI saMkhyAmAM devo devendro temanuM pUjana kare che samavasaraNanI 2canA kare che. temAM birAjamAna thaI pa2mAtmA, devAdhideva mahAvIra svAmI ekAnta hita ka2nArI, Atyantaka maMgaLa kArI dezanA bhavyAtmAone Ape che. phaLasvarUpe temanA caraNomAM hiMsaka, mahAdezaka arjunamALI Ave che ane caraNasparza karatA ja zuddha bhAvanAnA baje AtmAnuM ca2ma lakSya prApta kare che. daDhaprahArI jevo caurya karmane vaza banI gI, brAhANa, strI ane garbha hatyA karanAre paNa pa2mAtmAnuM zaraNa svIkArIne IbdasRddhino mAlika bane che. matalaba ke, karelA pApakarmono nAza karavA mATe jayAre AtmAmAM vI22za jAge che tyAre kevaLajJAnano mAlika banatAM paNa vAra lAgatI nathI. thoDA samaya pahelA ga2ma thayelI retamAM paNa paga mUkavAnuM azakya hatuM paNa gurUvacanathI vI222AnA svAmI banelA aNika munine dhamadhakhatI pattharanI zilA pa2 anazana ka2tAM vAra lAgI nathI ItyAda vairAgyamUlaka vIrasa upAdeya bane che. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 prazAntarazanI prAptinA mULamAM viSayavAsanA tathA kaSAyono kSaya ke upazamana, mananuM mAraNa, bhoga lAlasAnuM tADana, 2helUM hovAthI jIvananAM aNu aNumAM A 2zanI prApta thAya che. ane jeo prazAnta hoya te bIjAone paNa prazAnta kare che tyAre. prazamarasanimamaM dRSTiyugmaM prasannam / vadana kamalamaMkaH kAminI saMga zUnyaH / karayugamapi yatte, zastrasambandhavandyaH / tadasi jagati devo vIttarAgastatvameva / daza nAma :- A pramANe che - gauNa, nagauNa, AdAnapada, pratipakSapada, pradhAnatA, anAdikasiddhAntana, nAmena avayavena saMyogeNe ane pramANena, have teno satyArtha jANIe. (1) gauNa nAma :- guNovaDe nipanna hoya te gauNanAma che. je aneka prakAre che. jema ke je kSamAguNane dhArI rAkhe che. te kSamaNa che arthAt kSamAlakSaNa guNa vaDe banelo A zabda che. je tape te tapana (sUrya) che. tapana lakSaNa guNa vaDetapana zabda banyo che. jalatIti javalana ane bIjAne pavitra kare te pavana Adi zabdo guNothI banelA hovAthI yathArtha che. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 (2) nagANa :- eTale ayathArtha je zabda guNa nipA nathI. jema ke je ata che te zakuMta che. kuMta eTale loDhAnuM baneluM zastra, jenI pAse praha2Na vizeSa kuMta nathI te sata kaI rIte thaze ? he prAkRta bhASAno A zakuMta zabda. saMskRta bhASamAM zakunta che. jeno artha pakSI thAya che. have sakRta zabda ayathArtha eTalA mATe che ke pakSI pAse kuMta (zastra) nathI. A rIte bIjA udAharaNomAM paNa samajI levuM. je amudra che te samudra che. mudrAno artha hAthamAM paheravAnI viMTI thAya che. amudra arthAtviTI vinAno ane samudra arthAtRviTI vALo paNa he samudra arthAt sAgara, dariyo samajavo. alAla palAla. ahiM palAlano artha jemAM vadhAre paDatI lALa hoya te palAla ane bIjA arthamAM dhAnya hita dhAsa thAya che. je lALa vinAno chatAM palAla kahevAya che. je akulikA che te zakulikA kvI rIte ? he kulikA eTale bhIMta ane akulikA eTale pakSI. mAMza nahi khAnAra chatAM palAza (khAkharAnuM vRkSa). je pala arthAt mAMza khAtuM nathI. bIjA arthamAM palamanAtIti palAza mAMsa khAnAra. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 269 je zamAtRka arthAt mAtAne khabhe besanAra che. te amAtRka kevI rIte ? he amAtRkano artha vikajiya jIva jANavo. A badhA zabbe guNa vinAnA hovAthI nagauNa che. ayathArtha che. (3) Aghana pada :- adhyayananA prAraMbhamAM je zabda uccArAya te AdAna kahevAya che. "AdAna ca tatpada ca Aghanapada jema ke mAthAvaM - mArI, rAzimAM, asaMkhayaM, ahAtatthijaM, adRijaM, aNaijaM, purisaijaM, sArtha, pannA, varSi, zo, mo, samosA, nama ! matalaba ke - AcAiMga sUtranuM pAMcamuM adhyaya mAtA yAvitti A padothI prAraMbhAya che. mATe A adhyaya ja AdAnapadathI vikhyAta thayuM che. uttarAdhyAyanuM trIjuM adhyayana "rAri paraHignsigo A kAraNathI adhyayananuM nAma rAzinuM nAme prasiddha thayuM che. uttarAdhyayananuM cothuM adhyayana mAMnavirya pamAya mATe adhyayana asaMkhayuM nAme prasiddha che. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAkInA udAharaNo uttarAdhyayana dazavaikAlika ane sUyagaM DAMga AdimAM joI levA. (4) pratipakSa deba - vikSita vastunA dharmathI viparIta dharma te vipakSa kahevAya che. teno vAcaka zabda ane tenAthI niSpanna nAma je kaMI hoya te prati pakSapada che. jema ke zRMgAlI eTale pazuvizeSa zivAlaNa te aMzavA zabdathI paNa saMbodhAya che. paNa A zabda bolanAra ane sAMbhaLanArane amaMgaLakArI hovAthI gAlIne zivA zabda thI saMbodhAya che. chatAM te sarvadA zivA ja kahevAze tema nathI. nIce lakhelA nava saMkhyaka sthAnomAM ja zivA kahevAze. eTale ke navasthAnomAM aMzavA amaMgaLavAcaka zabda bolAto nathI. gAma :- jayAM vAza karavAthI buddhi AMda guNo hAza pAme te gAma. Akara:- jayAM lokhaMDAdi dhAtuonI utpatti thAya che. nagara:- jyAM rAjadano TekSa lAgu na paDe. kheTa :- dhUlano banelo prAkAra eTale pa2koye hoya. Ta :- kuAta naga2 jyAM azakSito 2he che. mahaMba :- manuSyono vAsa jayAMthI dUra ja hoya che. droNamukha :- jaLa ane sthaLamArgathI yukta. pattana :- dUra dUrathI jyAM vyApArio Ave, jayAM Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 271 jaLa ane sthaLa mArga paNa hoya keTalAka pattanane 2tnabhUmi paNa kahe che. Azrama :- jayAM tApazo rahetA hoya. mithyAbhAvathI je tapa kare te tApasa che ane samyaktvabhAve je tapa kare. prApta tapaH sthAti ni tapasvI che. saMbAdhA :- ghaNA lokothI saMkIrNa hoya, vyApta hoya. sanniveSa :- zArthavAho jayAM sthAna jamAvI bese che. ItyAdi sthAnomAM ziyAlaNane zivA kahe che. A uparAnta amuka kAraNa vaza AMnene zIta, viSane madhu2 zabdathI saMbodhe che. a2katakane alakataka ane pANIne dhArI rAkhe te lAvyuM che. paNa vyavahAramAM te alAbu tarIke kahevAya che. alAbu eTale tuMbo maryAdAne choDI bakabaka 2nArAne abhASaka kahevAya che. kema ke abhASaka eTale mUMgo nahI paNa acA2 bhASAne boLavA vALo. (pa) pradhAnatA padena :- je sthAnamAM jenI pradhAnatA hoya tenAthI nAmoccAraNa game te thaI zake che. jema ke je vanamAM azoka vRkSo ghaNA hoya matalaba ke tyAM bIjA vRkSo paNa hoya che. chatAM A azokavana che, Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 271 Amravana che, saptaparNavI che. (6) anAdi sidhvajona :- jemAM vAcya ane vAcakano pariccheda anAdikALathI riAi hoya. matalaba ke anAdikALathI A vAcya che ane A eno vAcaka che. jema ke dharmAstikAyade vAcya paNa anAdAsajI che ane A nAmo paNa anAdisiddha che. (7) nAmeNa - yadyapipitA-pitAmaha, mAtamahAda zabdo che. to paNa vyavahA2 khAta2 temanA paNa nAmo, jema ke pitAnuM nAma yajJadatta, pitAmahanuM nAma badhudatta rAkhavAmAM Ave che. tevI rIte putronA nAmo paNa zakhavA paDe che. (8) avayaveba - jemAM avayava ane avayavInA eka dezathI nAma paDe che. jema ke zRMga (riAMdhaDA) jene hoya te zRMgI eTale ziidhaDA vALo, hasta avayavane laI hastI eTale hAthI kahevAya che. hasta eTale cUMDha. (9) parikarabaMdhana -viziSTa prakAre nepathyanI 2canAthI arthAt zUravIrane chAje tevA nepathyathI te zUravIra kahevAya. strInA kapaDA paheryAthI strI ane purUSanA kapaDAnA paridhAnathI purUSa kahevAya che. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 khIcaDInI hAMDImAMthI eka kaNanI tapAsa karyuM khIcaDI rUMdhAI gaI tema kahevAya che. tevI rIte be cA2 kAvyo racavA banAvavA mAtrathI rkAva bane che. (10) saMyogana :- 'seSTi teM saMgoLa ? saMgone vargaphe vaLatte... 1 daza prakA2nA nAmonI carcAmAM have saMyoganI carcA ka2tAM kahevAyuM ke dravya saMyoga, kSetrasaMyoga, kALa saMyoga ane bhAvasaMyoga rUpe cA2 bheda che. temAM paNa dravyasaMyoga ecatta, citta ane mizrarUpe traNa prakAre che. jemAM jIvatattva hoya te citta dravya saMyoganA kA2Ne, jenI pAse gAyo hoya te gomAna kahevAya che. ahiM gAya, bheMsa, uMTa, gheTA Adi jIvAtmaka dravyo hovAthI te jenI pAse hoya te gAyo vALo, bheMso vALo, uMTavALo ane bakarA gheMTAvALo kahevAya che. anuyoga dvA2sUtramAM nAma praka2NanI carcA hovAthI, AcAryazrI potAnA caraNomAM rahelA jUdA jUdA dezonA, tionA, nAnI umravALA tathA sthULa buddhi sampanna Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 274 moTI umavALAone...jUdI jUdI paddhatie arthAt vyatpattithI, samAsathI, taddatathI, ItahAsathI, bhUgoLathI, AgamathI ane chevaTe vyAkaraNathI paNa jUdA jUdA zabdono tenA arthonuM vizadajJAna thAya te rIte jJAna ApavAmAM udAra banyA che. kema ke - Ajano vyutpanna muni paNa eka divase to navo nizALiyo ja hato. mATe temane vyutpanna banAvavAnAM arthe ja A prayAsa che. miH gomAn, mahiSIbhirmahiSIkaH UraNAbhiH UraNikaH uSTrIbhiH thrIpAtraH AvI rIte bIjA zabde paNa jANI levA. jemAM jIva nathI te acitta. jema ke chatraNa chatrI, daMDI, paTI, ghaTI, eTale jenI pAse chatra hoya te chatrI, chatravALo, daMDavALo, dhaDAvALo tevI rIte banI, dhanavALo, AmAM chatrAdi zabdo catta che. jayAre mizra dravya, jenI pAse haLa hoya to halaka, zakaTa hoya te zakaTI, 2tha hoya te 2thI, nAva hoya te nAvika, AmAM haLa, zakaTa, 2tha, nAva Adi acitta che ane baLado Adi Icatta che. A kAraNe baMnenA saMyogathI mizra kahevAya che. kSetra saMyoga - jeno kSetra sAthe saMyoga hoya te kSetra saMyoga. jema ke bharatadezamAM janmelo athavA bhArata dezamAM jeno nivAsa che. te badhAya bhAratIyo kahevAya che. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 magadha dezano mAgadha, mAlavA dezano mAlavaka, mahArASTramAM janmelo mahArASTrIya, surASTha (kAThiyAvADa)mAM janmela, saurASTraka kahevAya che. A badhA nAmo kSetrajanma che. noMdha :- chatAM A badhA ya prAnto bha2ta dezanA hovAthI, prAntonA nAme, bhASAnA nAme, sapradAyanA nAme ApazamAM laDavuM. jhaghaDavuM te dezadrohanuM lakSaNa che. pa2stu bhAratadezanI moTAmAM moTI karuNatA ATalI ja che ke dharmanA nAme jhaghaDA, maThavAsIonA jhaghaDAonA abhazApa, dezanA rAjAomAM, zrImaMtomAM paNa vairajheranA bI ropAyA che. phaLasvarUpe je dezamAM mahAvIrasvAmI, buddha ane chevaTe mahAtmA gAMdhI jamyA te deza Aje satyadharma, brahmacaryadharma, tema ja Arthika dRSTie paNa pAyamAla thayo che. A pramANe airAvata, hemavaMta, harivarSa, 2mya, devakura ane uttarakuramAM janmelA te te dezanA kahevAze. kALa saMyoga :- suSamasuSama, suSama, zuSamaduSama, duSama-suSama duSama ane duSamaduSama kALamAM janmelA, tathA varSA, vasaMta, hemanta, zarada ane grISma RtumAM janmelA te te kALanA ane Rtuno kahevAze. bhAva saMyoga :- prazasta ane aprazanta rUpe be bheda che. darzana, jJAna ane cA2trAde prazastabhAva hovAthI, Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te bhAgyazALI zamyagajJAnano mAlika zagUjJAnI, rAmyagadarzana ane zammacAritrano mAlika zamyagudarzanI ane samyaphacAritrI kahevAze ane aprazastabhAva krodha, mAna, mAyA, lobhAdi eTale jyAre krodhano, mAnano, mAyAno ane lobhano udayabhAva vartato hoya tyAre mAnavapaNa krodhI, mAnI, mAyAvI ane lobhI kahevAya che. kema ke karmonA udayathI thanAza vaikArikabhAvo kyAreya AtmAnA dharmo hoI zake nahIM mATe te aprazasta che. pramANapadena. jenAthI vastuno nizcaya thAya te pramANa che. te nAma, sthApanA, dravya ane bhAva bhede cAra prakAre che. nAma pramANa: eka vyakitane bIjI vyakitathI jUdI kalpavA mATe temAM nAmano uccAraNa karavAthI ISTa vyakitanI oLakhANa thatA vAra lAgatI nathI. vastunI jANakArImAM hetu hovAthI te nAma pramANa kahevAya che. jIvano, ajIvano, jIvono, ajIvono athavA baMneno 'pramANa' A pramANe nAma karAya te nAma pramANa che. A kevaLa nAma mAtrathI ja pramANa che ane sthApanA, dravya tathA bhAva mATe hetU bhUta nathI. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 sthApanA pramANa - nA sAta bheda che : te A pramANe - nakSatranAma, devanAma, kulanAma, pAkhaMDanAma, gaNanAma, jIvitahetu nAma ane AbhaprAyaka nAma, kramaza: teno satyArtha jANIe. nakSatranAma :- nakSatrano Azraya karI jenA nAmanI sthApanA karAya te sthApanA che. parantu sthApanA nikSepamAM rahela sthApanAno artha levo nahIM. kRtikA nakSatramAM janmelI vyaktinuM nAma kArtika, kRtikAdatta, kRtikAdharma, kRtikA zarma, kRtikAdeva, kRtikAna, kRtikAkSata AvI rIte rohiNI nakSatramAM janmela auhiNeya, zauhaNIdatta, zohiNIdharma Ada nAma kalpI levA. pupacaMdra, revatI dAza, azvinI kumAra Ada 28 nakSatromAM janmelAonA nAma jANavA. kRtikA, zahaNI, mRgazaza, Adra, punarvasu, puSya, azleSA, madhA, pUrvAphAlyunI, uttarAphAlganI, hasta, citrA, svAti, vizAkhA, anurAdhA, jayeSThA, mULa, pUrvASADhA, uttApADhA, abhijita, zravaNa, ghaniSThA, zatabhiSagu, pUrvAbhAdrapadA, uttarAbhAdrapada, revatI. azvinI ane bharaNI rUpe nakSatra aThThAvIza che. zaMkA:- vyavahAramAM azvanI, bharaNIno krama che, to aMhe kRtikAne AdimAM kema gaNI ? javAbamAM jANavAnuM ke je samaye abhijita nakSatranI sAthe 28 nakSatronI gaNanA karAya che. tyAre kRtikArohiNIno krama upara pramANe jovAmAM Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 Ave che. kRtikA Adi 28 nakSatro paNa 28 devatAothI SThita che mATe kRtikA nakSatramAM janmelAnuM nAma gna devatAnA AdhAre 2khAya che. jema ke gnika, naMdana, gnizarmA, zvedeva, gnadAsa, gnasena, gnakSita Adi nAmo jANavA. nakSatronA devo nIce pramANe kramaza: jANavA. gna, prajAti, soma, rUdra, aditi, bRhaspati, sarva pitA, bhaga, aryamA, vitA, tvaSTA, vAyu, IndrarvAmitra, Indra, niti, aMbha, vizya, bahmA, viSNu, vasu, varUNa, aja, virvA, pUSA, azva, yama, matalaba ke je nakSatramAM jAtaka janamyo che tenA devonA nAme tenuM nAma 2khAya che. jema ke vasukumA2, varUNakumA2, ajaya, yamalita, Indramala Adi nAmo jANavA. kulanAma :- ugrakula, bhogakula, rAjanyakula, rthAtrayakula, aizvAkukula, jJAtakula, kau2vyakula, ugravaMza Adi je je kulomAM janmyo hoya tenuM tevA prakAre nAma rAkhavuM. pAkhaMDanAma - jervyaktae je pAkhaMDano Azraya lIdho hoya tenuM nAma paNa tevA prakAre rAkhavuM te pAkhaMDanAma che. jema ke koIe zramaNano, pAMDuraMgano, bhikSuno, kAlikano, tApasano, parivrAjakano, Azrala lIdho hoya te vyakta tenA nAme oLakhAya che. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 279 zramaNanA pAMca prakA2 che, nirprantha, zAkya, tApasa, rika ane Avika. A pAMceno Azraya karIne zramaNa evuM nAma sthApita thAya che. bhasmathI lipta za2I2vALA pAMDuraMga jANavA. budarzanane mAnanArA bhikSu jANavA. 2smazAnanI rAkhane zarIre lagADanArA kArpAlaka che. vanamAM rahI tapa kare te tApasa jANavA. gha2 choDI cAlyA jAya te rpArevrAjaka che. - gaNanAma - zastrardhAono saMgha hoya te gaNa jANavo. ane temanA nAmo paNa te prakAre jANavA, jema ke malla, malladatta, malladharma, mallazarmA malladeva ane malladAsa Adi. vitanAma - je strIno janmelo chokaro ma2Na pAme che. tyAre lokamaryAdA vicitra hovAthI have pachIno chokaro vita rahe tevA AzayathI game te nAma rAkhe. jema ke janmelA chokarAne ukaraDAmAM pheMkI nAkhe. pachI tenuM nAma. avaka2ka utkaTaka Adi nAma 2Akhe. sUpaDAmAM mUkI tyajelA bALakanuM nAma sUrpaka rAkhe. AbhiprAyikanAma potAnA abhaprAya vaza vRkSonA nAma jevA rAkhe. jema aMbaka, nibaMka, bakulaka, palAzaka, pIluka, 2-snehaka, karI2ka Adi Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 A pramANe sthApanA nAma jANavAM. dravyapramANa dharmAMstayidi dravyo je dravyapramANa che. kema ke dharmIstakAya, adharmIstakAya, AkArlAntakAya, jIrNAstakAya, pudgaistakAya ane aAsamaya A chatattvone choDI dravya nAmano koI padArtha saMsAbha2mAM gotavA chatAM maLe tema nathI. vaiSika darzanamAnya cha dravya ane dhairyAyaka mAnya dravyo u52nA cha dravyomAM samAviSTa thaI jatAM hovAthI jainazAsana mAnya A cha dravyo ja pramANabhUta che. - bhAvapramANa niryuktaja rUpe cAra bheda che. nA sAmAsika, ti, dhAtuja ane (1) sAmAsika - eTale be,traNa, cA2 Adi pono samAsa karyA pachI banelA zabdane sArkAcaka kahe che. tenA , bahuvrIhi, karmadhA25, dvigu, tatpurUSa, avyayIbhAva ane eka zeSa rUpe sAta bheda che. be ke traNa Adi padonuM samasana eTale saMmIlana samAsane kahe che. jema ke vanAza ocho ca =noi, AmAM dAMtanI saMkhyA batrIsa che ane hoThanI saMkhyA be che. mATe vigraha samaye danta zabda bahu vacanamAM ane oSThadvivacanamAM che. baMnene bhegA karye arvibhaktano lopa thatAM A zabda bane che. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 naura Dha = = tanavam - ItyAdi zabbe prANIvAcaka che. vastrApAra vApAtram - aprANIvAcaka zabda che. mA mahiSAti gajhala. gazcina na... AmAM zAsvataka jAtivaira che. bahuvrIhi - A amArAmAM zaLe potAno artha tyAgIne trIje ja artha batalAve che tethI anya pArthane pradhAna A zamAza che. jema ke A parvata para kuSya ane kadaMba khIlyA che. to puDhiya lukyayaMvara - kahevAya che. karmadhAraya - rAmAnAdhikaraNamAM A mAsa thAya che. jIvamAM ke ajIvamAM tenI vizeSatA batAvavA mATe vizeSaNo tenI AgaLa mUkAya che. uccA2ta baLada (vRSabha) zabdane mATe sau koIne prazna thaze ke te sapheda haze ? lAla haze ? ke kALAraMgano ? tamane kyA baLadanI AvazyakatA che ? javAbamAM kaheze ke mane zaheranI jarUrata che. tyAre baLadavizeSyane dhavalavizeSaNa sAthe samAzamAM joDavo paDaze. tyAre "vacAra vRtti vanavRSabhashvetptt:iti zveta paTa: raktazcAsau dhaTazca nIlaM ca tadambaraM ca Adi zabdo banaze. zvetaM ca tadambaraM ca dik ca tadambarati iti zvetAmbaraH linDara: Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvigusamAsa - je zabdanI AgaLa saMkhyAvAcI zabda hoya te dvigumAza che. jema trINi kaTukAni samAhRtAni trikaTukam trINi madhurANi samAhatAi rimathum. pistAvi saMmahUitAni trimatA. A zabe pAtrAdi gaNamAM hovAthI IvuM pratyaya nathI Avyo anyathA dvAdazAna aMgAna samAhartAna dvAdazAMgI. A rIte navapadI zipalI pAtrAde gaNamAM bIjA zabdo triguNa, tripu2, triza2, tripuSka2, tribiMdu, tripatha, paMcanA zaktagaja, navatuga, dazagrAma, dazapu2. - tatparUSa - dvitIyAda vibhaphatyanta ponA samAsane tapurUSa mArA kahevAya che. mULa sUtramAM kevaLa saptamI tapurUSanA ja udAharaNo che. jema ke tIrtheala, tIrtha , vanahasti, vanavarAha, vanamahiSa, vanamayUra. avyavIbhAga - jemAM pUrvapadano artha pradhAna hoya te A samAsa che. jema ke "prAsa manu samIpena madhyena vA garA itA manubrA eTale ke gAma pAsethI ke vaccethI vijalI gaI. ItyAdi udAharaNo vaiyAkao pAsethI jANI levA. ekazeSa - zamAnarUpa ane eka vibhakata cuta padono eka zeSa 2hetA, A amAza thAya che ane bIjA zabda lopAI jAya che tathA je eka zeSa rahe che te potAne Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 mATe lopAyelA zabdonA arthamAM varte che. jema ke... 'puruSa, puruSatiguruvI, A rIte puruSaza, puruSa, puruSotipurA, mAtA = pitA pitA, sAdhu, sAdhvI 2 tApU. AmAM pitA ane sAdhu purUSa pradhAnatAnA nyAyathI zeSa 2hyAM che chatAM zeSa rahelA pitarau ke sAdhU zabdamAM mAtA tathA sAdhvI zabdano artha samAviSTa che. taja - vyAkaraNazAstranA tata prakaraNamAM batAvelA pratyayo je arthamAM vyAprata thAya che. te zabdo tataja kahevAya che. tenA karma, zilpa, zloka, saMyoga, zamIpatA, saMyUtha, aizvarya ane apatya rUpe ATha bheda che. tArNabhA2ka, kASThabhA2ka, pAtrabhA2ka, dauSyaka', zautrika, kApazcaka, bhAMDa vaicArika, kaulAlika A karmanA arthamAM Avela pratyayothI banelA che. parya eTale vecavA lAyaka padArtha. "kumArapakvaMya tAmiAki, imAra paDyuM carA vamavi. A pramANe bIjA zabdo paNa jANavA. zautrAtini mRmaDAi parNo vaca lautnAtni: pasya arthamAM pratyayo Avyo che. zilpa arthamAM tauka, tAjuvAcaka, pATakA2ka, vArUNaka, maujakA2ka, kASThakA2ka, chAtrakA2ka, brAhmakA2ka, pIstakAraka, caityakAreka, dAMtakA2ka, laipyakA2ka, zailakA2ka, kauDhimakA2ka ItyAdi zabdha zilpa arthamAM taMddhata pratyayothI zabda banyA che. turnazipa jenuM che te tauktaka Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 da2che. tAjuvAyaka ane pATTakAraka eTale vaNakara, mAliza ka2nA2 hajAma ne vRttika. zloka eTale yaza, rUpa Adi arthamAM jIta pratyaya lagADavAthI zramaNa, brAhmaNa AMda zabde niSpana thAya che. zramaNA nAmo prazaMzanIya sAdhu arthamAM prasiddha che. prazasta brahmano mAlika brAhmaNa che. saMyoga - jaMbaMdha arthamAM, rAma najI: zamIpa - vaidiza: vidizAnI pAsenuM nagara vaidiza kahevAya che. A pramANe tAga2, tagarataTa, venAtaTa AMda. saMdhUtha - grantha 2canA rUpa saMyUthArthamAM taddhita pratyaya lAge che. jema taratI nathI tathA tAMDavata kathA. aizvarca - ne batalAvanArA zabdothI tati pratyayo lAge che. jema rAjaka, Izva2, talava2ka, moDavika, kauTuMbika, Ibhya, zreSThI, sArthavAhaka, senApatika. AmAM svArthaka pratyayo jANavA. apatya - Ano artha putra thAya che. jema ke tIrthaMkara mAtA-tIrtha vagarayAtavara mAtA. cakravartI mAtA vAsudeva. (vasudeva mahatyaMpumAna) trizalAyA apatyaMpumAn traizeleya : siddhArthI mapatyaMpumAna saiddhArthi: (mahAvIra svAmI) vAva: mAni (pArzvanAtha) Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 madeva (manTevyA: mapatyaMpumAna) dhAtuja - kUtarAvAn - dha vRddhI Ada nAmo dhAtuthI banelA che. temane bIjA pratyayo lAgavAthI bhUta, bhUta, bhavanam. bhAvya, bhavitavyuM, bhavatA, bhUyamAna, AhAra, vihA2, saMhA2 prahA2, praha2Nam. niryAtaja, mahyAMte mahiSa: bhramanuM rauta bhrama2: Adi zabdo jANavA. upakramamAM nAma zabdanI carcA pUrNa thaI. * * * upakramAntargatu pramANa eTale zuM ? | te ipanAre.... je asRti, prasRti AMda mApavazeSa vaDe dhAnya dvavyAdino pa2ccheda thAya te pramANa che athavA AnuM A A svarUpa che. A prakAre pratiniyata svarUpa vaDe vastu mapAya te pramANa che. athavA dhAnyAdinI prati pariccheda eTale 2svarUpa jANavuM te pramANa che. arzIta, prasRti Adi mApavazeSa temAM kAraNa che. te dravyavaSayaka pramANa dravya pramANa, kSetravaSayaka kSetrapramANa, A rIte dravyapramANa ane bhAvapramANa rUpe cA2 bheda pramANa che. AmAM dravyapramANa pradezana5tna ane vibhAga Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 niSpanna be prakAre che. eka be, traNa Adi paramANuothI niSpana te pradeza niSpanna che. tyAM eka pradeza niSpanna paramANu che. dvipradezathI niSpanna ddhipradezaka, yAvata ananta pradezovaDe niSpanna ananta pradezaka kahevAya che. zaMkA - paramANu Ada ananta pradezaka skandha paryakta dravya ja kahevAtA hovAthI prameyarUpe che. mATe temAM pramANatA yukata nathI. javAbamAM kahevAyuM ke prameya svarUpe dvavyAdine pramANe kahevAnI rUDhi che. jema ke eka prastha (mApavizeSa)thI mapAyelA dhAnyanA DhaghalAne joI loko kahe che ke A Dhagalo (eTale DhagalAmAM raheluM dhAnya) droNa pramANa dhAnya che. sArAMza ke dhAnyano Dhagalo je prameya rUpe hatuM tene ja loko pramANarUpe kahe che. jema ke A dhAnya eka kIlo che, A be kIlo che. kIloe pramANa mApa che. te pramANe eka, be, traNa pradezothI nippA - latraNa vaDe potapotAnA svarUpa vaDe pramAyamAna hovAthI paramANu Adi dravyane paNa pramANa kahevAya che. 'pramIyate Ita pramANam mATe je prameya che te pramANa kahevAya. vibhAganiSpanna eTale svAgata pradezane choDI bIjo viziSTa bhAga-bhaMga- vikalpa vaDe nippana che. dhAnyanuM mApa azati, prasRtithI jaNAze te pAMca prakAre che. mAna, unmAna, avamAna, gAma ane pratimAna. temAM mAna pramANe, dhAnyapramANa ane 2canAma pramANa be bhede che. tyAM dhAnyanuM Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mApa eTale mApa dhAnyamAna pramANa che, jenA vaDe dhAnya mapAya. jema ke A dhAnya keTaluM ? tyAre kahevAze ke 1 zera, 2 ze2, 3 ze2, 1 maNa Adi. sUtramAM je mApa apAyA che te magadha deza prasiddha che. 2 arrAta - 1 prakRti (hAthanI baMne hathelIo bhegI karyA pachI temAM je dhAnya mapAya tene prakRti (khobo) kahevAya che) 2 prakRti - 1 setikA 4 saitikA 1 kuDava 1 prastha 4 kuDava 800 Aka 1 vAha - 287 - - A mAponuM prayojana hR2mAvatA sUtra kA2 kahe che ke A muphtolI (koThI je nIce ucce sAMkaDI vacce paholI)mAM keTaluM anAja che ? nAnI guNI, moTI guNI, gADAmAM mUkAya te guNI (borA)mAM anAja keTalA pramANamAM che ? ghI-tela Adi 2sanA pramANa mATe paNa jANavuM ke A vATakAmAM, ghaDAmAM, kuMDImAM, kaLazamAM keTaluM ghI che. ? unmAna pramANa - trAjavAmAM mUkIne je tolavAmAM Ave tene unmAna pramANa kahevAya che. palAzamaya, kacipatra, Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 sAkara Adi trAjavAmAM tolAya che. tenuM mApa zI karatAM ardhakarSa mApa laghu che. 2 ardha karNa - 1 karSa 2 karSa - 1 ardha pala 2 ardha pala - 1 pala 500 pala - 1 tulA 10 tulA - 1 ardha bhAra 20 tulA - 1 bhAra. avamAna pramANa - je hAtha, daMDa AdithI mapAya te avamAna pramANa che. tenuM mApa koSThaka. 24 AMgaLa - 1 hAtha 4 hAtha - 1 daMDa 4 daMDa - 1 dhanuSya 4 dhanuSa - 1 yuga 4 yuga - 1 nalikA 4 nalakA - 1 akSa 4 akSa - 1 muzalA A mApathI jUdI jUdha vastuo mapAya che jema ke khAta, citta, citta, krakacitta, kaTa, paTa, bhitI, parakSepArI kupadane khAta, IMTArethI nirmita prAsAda-pIThane citta. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 289 karavatathI kapAyeluM kASTha, krarkocatta, bhIMtanuM nAma, bhitti, parigha (naga2nI parakhA)nuM nAma parikSepa kahevAya che. sArAMza ke ' A ghara ATalA hAtha A kheta2 ATalA daMDa pramANa che. ItyAdi avamAna pramANa che. gaNima - rUpIA Adi gaNavAmAM Ave te gama che. je eka, be, traNa Ada saMkhyAthI vastu gaNAya che. pratimAnuM pramANa - jenAthI mApavAmAM Ave te mAna che ane meya rUpe suvarNa che, mAna pratimAna guMjAda che, 2ii, ghoMgacI, caNoTa, guMjAnA nAma che. trAjavAnA eka pallAmAM suvarNAdi hoya ane bIjA pallAmAM guMjAdi hoya te che. 15, 2tInI - 1 kAMkaNI 1III, guMjA - 1 niSpAva 3niSpAva - 1 karmamASaka 12 karmamASama - 1 maMDaLa atyAre vyavahAramAM miligrAma, grAma ane tolAnuM vajana che. jenAthI suvarNa, cAMdI, maNa, maukataka, zaMkha, pravAla Adi dravyonuM mAna jaNAya che. A pramANe mAnada pramANothI pratimAna pramANa sudhI pAMce bheda pUrNa thayA ane tema thatAM dravya pramANa je pramANano Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prathama bheda che te pUrNa thayo. (2) kSetrapramANa. jenAthI kSetra mapAya te kSetrapramANa che. je pradeza niSpA ane vibhAga niSNArUpe be bhede che. eka pradezAvagADha, be pradezAvagADha, traNa pradezAvagADha, yAvat saMkhyAta, asaMkhyAta pradezAvagADha kSetra pramANa jANavo. vibhAga niSpana, bhaMga, vikalpa, prakAzada, vibhAganA mAnArtha che. te aMgula, vitasta (vaMta) 2tnI, kukSi, dhanuSa, gAu adathI mapAya che. pradeza niSpanamAM pradezo vaDe kSetra jANavAmAM Ave che ane aMguladathI vibhAganiSpannatA jANavI. aMgulanA AmAMgula, udhAMgula ane pramANAMgula rUpe traNa bheda jANavA. AmAMgula, potapotAnA samayamAM janmelA bha2ta, zagazada cakravartaonI potAnI, je aMgula hoya te AmAMgula che. zAAMza ke pota potAnA kAlavartI mANasonA aMgula ja AtmAgula che. 12 aMgula - 1 mukha. AvA nava mukha eTale je rAmaye je mANasa hoya te potAnA 108, aMgula pramANa te ja AtmAgula che. A pramANayukta mANasa Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 291 zreSTha kahevAya che. eka moTI pANInI bharelI jaLakuMDInuM nAma droNI che. temAM purUSa praveza kare ane droNa pramANa jaLa bahAra nIkaLe to te purUSamAnayukta kahevAya che. athavA droNa pramANa jaLa upara AvI jAya te purUSamAnayukta che. trAjavAmAM besADayA pachI jenuM ardhabhA2 pramANa thAya te unmAna pramANa mAnava che. sArAMza ke je mAnava, mAna, unmAna pramANayukata hoya, zaMkha-2svastaka, chatra, kamaLAda. lakSaNa yukta hoya tathA ugrAdikulomAM janmela hoya te uttama purUSa che, je potAnA aMgulathI 108 aMgula pramANa UMcA hoya te Uttama, 104 aMgula pramANa madhyama ane 6 aMgula pramANa adhama mAnava hoya che. uttama purUSo dhIra, vIra, gaMbhIra, sArA lakSaNothI yukata ane madhura dhvanavALo hoya che. 6 aMgula - 1 pAda, 2 pAda - 1 vista, 2 vitata - 1 , 2 << - 1 kukSi, 2 kukSi - 1 daMDa, 2000 dhanuSa - 1 gabhUta. 4 gabhUta - 1 yojana. AtmAgulanuM prayojana pha2vAvatAM sUtrakAra kahe che ke A aMgulathI nIce pramANe lakhelA sthAnone mApavAnA che. jemake avaTa eTale kupa, taDAga - khodAyela talAba, vApya cA2 khuNAnI vAvaDI, puSkariNI goLa vAvaDI rA222, Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 svayaMbhuta jaLAzaya, sa22kita talAbonI paMkti ArAma mAdhavI latA (jemAM daMpatI 2maNa kare che) udyAna jyAM ghaNA vRkSo ane latAo hoya. kAnana puruSastrIone athavA kevaLa puruSone yA kevaLa strIone mATe bhiogya sthAna, aTavI cAre ta2pha parvatonI mALA hoya. sabhya puruSo jyAM besIne pustaka vAMcarnAda kare te sabhA. rikhA, pratolI, prAsAda, za2Na (ghAsanA banelA makAno) layana (parvatamAM kotarelA makAna, tripatha, caturtha, mahApatha, yAna2tha Adi jenAthI mapAya te AtmAMgula che. AnA traNa bheda sUyaMgula, pratarAMgula ane dhanAMgula rUpe che. sUcyAMgulane sUcyAgulathI guNavI te pratarAMgula ane tene pharIthI sUcyAMgulathI gaNavI te dhanAMgula che. sau thI alpa sUyaMgula tenA asaMkhyAta guNA prata2AMgula ane tenAthI paNa asaMkhyA guNA dhanAMgula che. (2) utseghAMgula - anekavidha che. te A pramANe 52mANu, trasa, reNu, 2thareNu, bALagna, likSA, jU, java, kramapUrvaka 8-8 guNAvadhAre jANavA A krame abhirvArdhata thayuM. te utsegha che. AnAthI je aMgula thaze tene utseghA gula samajavuM jenuM prayojana nA2ka deva manuSya ane tiryaMca jIvonA za2I2nI avagAhanA mApavAnI che. je ananta pudgalonA samudAyathI thAya che. 52mANunI vAta karatAM sUtrakAre kahe che ke- te = Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 293 paramANu, sukSma ane vyAvahA2ka rUpe be bhede che. sUkSma paramANu kAraNa rUpa che. nitya che ane eka rUpa che. eTale ke te kAraNa che kArya nathI. mATe AvyavahArika hovAthI tenI carcA karavAnI nathI. pa2stu ananta sUkSma pa2mANu pudgalomAM ddhipradezika samudAyo maLe che te vyAvahAreka pudgala rUpe banavA pAme che. temAM ananta pa2mANuo chatAM paNa hajI sudhI temAM sthUlatA AvI na hovAthI te vyavahAra paramANu che. yadyapi nizcayathI skandha ja che. paNa sUkSmatA ne laI tene vyavahArika pugala mAnavAmAM Avyo che. je cakSugoca2 nathI. sthULatAne pAmelo mATe cakSugoca2thato skandha cheDAya che bhedAya che. tevI rIte ananta pa2mANuono banelo vyavahA2 pa2mANu zuM. talavA2 ke charAnI dhA2 pa2 avagAhata thAya che. paNa te dhA2thI te chedA, bheTAtuM nathI. tevI rIte anekAyanI vacce javA chatAM baLato nathI. mahAmeghathI paNa bhijAtuM nathI. nadInA pratikuLa srotamAM paNa tene vAMdho Avato nathI. pAMca meghonuM svarUpa A pramANe che. avasarpiNI kAlanA pAMcamAM AzanA aMtamAM bAda2 anekAyano lopa thatAM, mAnava sRSTinI atyanta dayanIya dA thaze. vadhArAmAM khArApANIno varSAda, sUryanI bhayaMkatama garamI pANIno abhAva thatA. pRthvI paNa sUkI niza Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 tathA vanaspatine paNa utpanna karavAmAM akSamatA vALI thayA pAmaze. mAnavonA puNyakarmanI ati nikRSTatama kaccArAnA kAraNe temanA zarIramAM paNa bhayaMka2ogo vadhaze. ane jIvana pazu tulya banaze. A rIte chaThThoAro 21 hajAra varSano thaze ane mAnava sRSTine zarvathA badalAvI nAkhaze. tyAra pachI utsarpiNI kAlano prAraMbha thatAM pahelo Aza21,hajAra varSano pUrNa thayo. pharIthI kALacakra badalAze ane mAnava tathAtiryaMconA amyudayArthe nIce pramANe kramaza: varSodhe thaze. (1) puSkala saMvartaka udaka 2za nAmo prathama varSAda (2) kSIroda nAme bIjo barSAda. (3) dhRtoda nAme trIjA varSAda. (4) amRtoda nAme cotho varSAda. (5) 2zoda nAme pAMcamo varSAda. A varSAdo thatAM ja azubhAna bhAva maTaze, bhumagata badhIya kharAbI maTaze. prazasta mIThThA jaLano prAdurbhAva thaze. mAnava tathA pazuonA rogo maTaze. bhuminI ukharatAM maTaze. A pramANe bIjA, trIjA, cothA, ane pAMcamAM varSAda vanaspati AdinI utpati thaze. dhana-dhAnya pAkaze, vRkSo phaLavALA thaze. ane mAnava samUha badhI rIte sukhI thaze. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 295 ane vRddhi pAmaze. sadaiva parivartana zIla saMsA2no krama hamezA aparivartanIya hoya che, hAnavRddhi, duHkha sukha joga-zoka, Adi vyAdhI ane upAdhi jIva mAtranA karmane AdhIna che. puNyakarmonA prAcarya ane pApakarmAnA prAcaryanI gati badalAtI rahe che. 42,hajAra varSa sudhI bAda2 AMnenA abhAve mAnavonI dazA mAMsAhArI jevI 2heze. tethI pharIne AdayugamAM mAnavo mAMsAhArI hatA mATe mAMsAhAra anAdano che. tevI rIte kalpanAto vicAramUDha paDato mahApaMDito zivAya bIjo koNa kare ? 'rivartiAi saMsAre...' no artha eTalo ja che ke, koI kALe paNa saMsA2no nAza nathI paNa temAM paudgalika pheraphAra thavAnA kAraNe Ajano saMsAra zovarSe hajAra varSe tyagumAM, dvAparayugamAM, tretAyugamAM ane kaliyugamAM jUdA jUgha rUpo dhAraNa ke te svAbhAvika che. sArAMza ke 33, karoDa devonI jagadambAonI, ke zivazaMkara mahAdevanI paNa tAkA nathI ke rAMsA2no nAza kare ! athavA koInI tAkAta nathI ke saMsA2ne utpanna kare. A vAta kevaLajJAnathI prarUpita jainazAsananI che. mATe saMsA2nI Ada nathI ja tema anta paNa nathI ja kevaLa zubhAzubha karmonA udayakALe pheraphAra thato rahe che. te vyAvahArika pugala je sUkSmAkAre che. tene hAna Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 pahoMcADavA mATe agnideva, vAyudeva, bahAdeva Adi paNa samartha nathI. A badhI vAto ne kathanArA kevaLa bhagavaMto che. siddhAvasthAmAM teo koIne paNa upadeza ApI zaktA nathI. mATe zayogI tIrthaMkara paramAtmA ja potAnA kevaLajJAna vaDe saMsA2nA svarUpane joIne dezanA Ape che. te yarthAtha che, anyanA carama lakSyane prApta karelI ziddhabhagavaMto zA mATe upade ApatA thI ? kevaLI AvasthAmAM tIrthaMkara paramAtmAone aghAtakarmo hajI sattAmAM hovAthI zarIra dhArI che. ane zarIra che to mukha che . ghata che, oSTha che, tAlu che ane jIbha che. athavA mATe upadeza devAno che. AvicAro thatAMja nAbhI kamaLamAM vAyuno saMcAra thAya che ane zaEccAraNa karavA mATe urdhvagati kare che. tyAre zabdone bahAra nIkaLavA mATe A sthAno che. AmAM thI keTalAka zabda kaMThane keTalAka hoThane, keTalAka jIbhane, keyalAka dAMta ne sparza karI bahAra Ave che. mATe zayogI zarI2 dhArI kevaLI bhagavaMtoja upade ApI zake che. jayAre ziddha paramAtmA niraMjana eTale zarvathA zagaMvinAnA che. nirAkAra eTale zarIrAkAvinAnA hovAthI. temane mukha Adi nathI ja ane jene mukha nathI. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 teo upadeza zI rIte Apaze ? mATe vedo paNa apauruSeya nathI paNa paurUSaya che. zarIra vinA mukha nathI, mukhavanA vakRtRtva nathI. ane vastRtva vinA zabdoccA2Na hotuM ja nathI. AkAza dravya zarvathA jIiva hovAthI. gagheDAnA zIMganI jema tenI pAse zabdoccA2nI AzA rAkhavI. athavA zaMka2nA DamarUmAMthI vyAkaraNanA sUtro sarI paDavA Ato ThoTha nizALaAone samajAvavA jevI vAta che. zabdamAtra paudgalika che, kema ke tene utpanna thavAnA 2sthAnoM eke eka vidvAnane mAnya che. ane jenI utpata che teno nAza paNa cha ja AvI paristhitimAM "zabdAmA ' nuM sutra ke sanmAnanIya vidvAnomAM hAsyAspada bane temAM kono doSa ? ubheghAMgula eTale zuM ? ananta vyAvahArika pa2mANuM pudgalonA samudAyanI eNmatinA samAgamathI je pa2mANu jaNAya che. te atizaya glaNa, glaNa glaNatAne ja ut glaNa mlakA jANavI. je AgaLa kahevAze tenAthI laghutama che. 8 ut zlaNa mlakA 1 zlaSNakA 8 uzlaSNakA 1 udhvareNu Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 8 utardhvareNu 1 TazareNu 8 trasareNu 1 2tha reNu 8 2thareNu 1 devakupha uttara kurU manuSyonA bAlAna 8 devara utta2nA bAlAna 1 hemavarSa 2myaka manuSyonA bAlAna 8 hari, 2myakRnA bAlAna 1 hemavaMta hiraNyavaMtanA bAlAna 8 hemA hiraNyanA bAlAna, 1 pUrva pazcima videhanA manuSyonA bAlAna 8) pU. 5. videhanA bAlAna 1 bha2ta airAvata manuSyonA bAlAna 8 bha. ai. nA bAlAna 1 likSA 8 zikSA 1 cUkA 8 yUkA 1 javamadhya bhAga 8 javamadhya 1 aMgula 6 aMgula 1 pAda 12 aMgula 1 viryAsta 24 aMgula 1 rahita hAtha 48 aMgula (2 jo). 1 vRkSa 6 aMgula 1 daMDa 2000 dhanuSya 1 gAu Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 29 4 gAu 1 yojana AgaLa cAlatA vAyuthI prerita ne pheNa kahe che. cAlatA 2thathI 2thareNu jANavo devakakuru utta2 kurU, harivarSa 2myapha AMdamAM rahenArA mAnavonA utta2 utta2mAM bAlAnanI sthaULatA jANavI temaja anubhAva hInatA paNa jANavI. A unmeghAMgulanuM prayojana cAre gatanA jIvonA zarI2ne mApavAnuM che. jaina zAsana sarvagrAhya eTalA mATe chaSa ke. tenA prarUpaka kevaLajJAnanA mAlika che. ane je kevaLajJAnI che. temanAM sarvaghAtI karmo je AtmAnI ananta zakataone dabAvI denArA che. te karmono zamULa nAza thavAthI, aghAta kamena choDIne bIjo ekeya karmANa have sattAmAM rahyo nathI; mATe ja saMsA2nA dazya padArtho ane chagharasthone mATe adazya tatvone potAnA kevaLa darzana vaDe joI saMbaMdhita hovAthI AtmAnI zAMtinA avazedhaka banatA nathI. mATe sarvathA aMkicitka2 che. A kAraNe ja naraka gati ke deva gatanuM varNana temanuM zarI2 zarI2nI UMcAI teno varNa (rUmamaraMga) AyuSya, sukha du:kha uparAMta temanA raheThANonI talasparzI spaSTatA jeTalI jainAgamomAM che. tenAthI ghaNI ochI paNa jANakArI bIjA zAstromAM nathI. kevaLa kA2kamAM nA2koke devalokomAM devo che. ane thoDuM vadhAre temanA sukha du:khonuM Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 varNana kadAca jovA maLe paNa jainAgama jeTaluM nahIM ja. kevaLa jJAnionI najaramAM rAMsA2vartI anantAnA jIva zazi hovAthI. temanA zarIranI uccAI ja dhanyathI ane utkRSTathI keTalI ? jadhanya eTale chellAmAM chellI ane utkRSTa eTale vadhAremAM vadhAre keTalI ? karmo sau jIvonA jUdA jUdA hovAthI. temanA zarI2, uccAI, rUparaMga temaja janma maraNa paNa eka sAmAna nathI hotA. mATe nA2konI zarIra avagAhanA bhavadhA2NIya ane uttara vaikriya rUpe be prakAre che. je bhavadhA2NIya che. te jadhanyathI aMgulanA asaMkhyA tame bhAge che ane utkRSTathI pAMcaso dhanuSya pramANa che. tathA uttara vaikriya nArakonI jadhanya avagAhanA aMgulanA saMkhyA tame bhAge ane utkRSTathI eka hajAra dhanuSya pramANa che. noMdha jenI aMdara chavo rahe che te nA2ka zarIra athavA naraka gatimAM 2hevA vALA jIvonuM zarIra jeTalA zarIramAM avagADha che tene avagAhanA kahevAya che. je ulyAghAMgulathI naraka jIvonI avagAhanA mapAya che. te keTalI moTI hoI zake che. ? kemake ApazrImAno e tathA bIjA tIrthaka2 devoe, deva - manuSyonI pariSadAmAM tenuM varNana karyuM che. gautama svAmInA praznanA javAbamAM bhagavaMte pharamAvyuM ke he gautama! mULa zarIra eTale jeTalA pramANanA zarIramAM teo utpanna thAya tene bhavadhA2NIya kahe che. ane pApa Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 karmAMna, vaajhera, tathA mA2phATa AdinA RNAnubaMdhazene bhogavavAmAM nA2kone tathA puNya karmone bhogavavAne mATe, rihaMta pa2mAtmAnA samavasa2NamAM javA mATe. athavA tIrthaMka2 devonI vaiyAvaccamAM 2hevA mATe athavA kevaLajJAnano mahotsava ka2vA mATe, devone vaikriyarlAbdha dvArA zarIra banAvavuM paDe che, te utta2 vaikriya kahevAya che. A kAraNe ja banne prakAre temanI vyAkhyA ka2vAnI hoya che. saMsA2mAM jIvamAtranA pApakarmAMnI ke puNyakarmonI rekhA eka samAna hoI zake ja nahIM. A vAta kevaLa tIrthaMkara 52mAtmAone choDI bIjAone mATe sarvathA agamya rahI che. za2I2nI avagAhanAnA praznamAM tenA be bhedonI vAta to aprastuta che. ema he gautama ! tuM mAnIza nahIM kA2Na ke prastuta carcAthI viparIta vAtanI paNa carcA ka2vAthI eTale ke zarI2nI avagAhanAnA praznamAM bhedanI paNa carcA ka2vAmAM vAMdho nathI. na2kargata ArzAdamAM 2hevA vALA jIvono zarI2 paryAya temanA AyuSyakarmanI tema saryApta sudhI samajavAno che. mATe tene bhavadhA2NIya kahevAya che ane tene grahaNa karyA pachI amuka kAryane laI bIjuM za2I2 dhA2Na ka2vuM Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 paDe te utta2vaikriya kahevAya che. utpanna thatAM nA2ka jIvonI avagAhanA, aMgulanA asaMkhyeya bhAga jeTalI ane utkRSTathI pAMcaso dhanuSya jeTalI jANavI. te sAtamI nakanA jIvonI apekSAe jANavI. utta2vaikriya mATe jadhanyathI aMgulanA saMkhyAtamAM bhAge kema ke tevA prakA2nA prayatnanAM abhAva hovAthI asaMkhyAtamo bhAga karI zakatA nathI. utkRSTathI eka hajAra dhanuSa jANavI. sAmAnya rIte vAta karI have vizeSa prakAre vAta kahevAmAM Ave che. kevaLa utkRSTaavagAhanAmAM badhI na2kamiomAM potapotAnA ca2maprasta2mAM jANavI. tathA bhavadhA2NIya ka2tAM utta2vaikriya za2I2nI utkRSTa avagAhanA dvigRNata eTalI bevaDI jANavI. 2tnaprabhA jaghanyathI bhavadhA2NIya avagAhanA aMgulano asaMkhyAtamo bhAga utkRSTathI sAta dhanuSa, traNa tni, (traNa hAtha), cha aMgula. u. vaikriya - jadhanyathI aMgulano saMkhyAtamo bhAga. utakRSTathI 15 dhanuSa, 2 ratna ane 12 aMgula. zarkAprabhA bhavadhA2NIya jadhanyathI aMgulano - Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTathI, 15 aMgula, 2 ratne, 12 aMgula. 6. vaikriya jadhanyathI aMgulano saMkhyAtamo bhAga. utakRSTathI 31 dhanuSa, 1 cetna. vAlukAprabhA bhavadhA2NIya jaghanyathI, aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTathI, 31 dhanuSa, 1 ai. 6. vaikriya jadhanyathI aMgulano saMkhyAtamo bhAga. utakRSTathI 62 dhanuSa, 2 rrAtna. paMkaprabhA bhavadhA2NIya jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. 303 - utkRSTathI, 62 dhanuSa, 2 rrAtne. u. vaikriya jadhanyathI aMgulano saMkhyAtamo bhAga. utakRSNathI 125 dhanuSa. dhUmaprabhA bhavadhA2NIya jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. - utkRSTathI, 125 dhanuSa. 6. vaikriya - asaMkhyAtamo bhAga. utakRSNathI 250 dhanuSa. tama:prabhA bhavadhA2NIya jaghanyathI aMgulano jadhanyathI aMgulano saMkhyAtamo bhAga. utkRSTathI, 250 dhanuSa. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 u. vaikriya - jadhanyathI aMgulano saMkhyAtamo bhAga. utakRSTathI pa00 dhanuSa. tamatamAM - bhavadhA2NIya jadhanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTathI, 500 dhanuSa. u. vaikriya - jadhanyathI aMgulano rAMkhyAtamo bhAga. utakRSTathI 1000 dhanuSa, nA2ke, asurAdi bhavanapatio, pRthvIkAyAda, vikaLendriyo, paMcendriya tiryaMco, mAnavo, vyakto, jayotiSko, ane vaimAnikAdi cauvIse daMDakanI paddhatie nA2kAdinI carcA karyA pachI kramagata bhavanapatidevonI carcA paNa bhavadhAraNIya ane utta2 vaikriya svarUpe karAze. te A pramANe. he gautama ! azu2kumAronI bhavadhA2NIya sthiti jadhanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTathI 7 ratna pramANa. utta2 vaikriya jadhanyathI aMgulano saMkhyAtamo bhAga ane utkRSTathI eka lAkha yojana jANavI. A pramANe nAgakumA2 stanatakumA2, vAyukumA2, vidyukumAra, suvarNakumAra, udayakumA2, Adi daze prakAranA devA mATe jANavuM. keTalAka utkRSTa sthita hajA2yojananI mAne che. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 pRthvIAyikaeN mATe : sAmAnya rIte pRthvIkAyako, sUkSmapRthvIkAyako, sUkSmaaparyAptapRthvIkAyako, sUkSmaparyAptako, sAmAnya rUpe bAda2pRthvIkAyako, aparyAptabAda2 ane paryAptabAda2 pRthvIkAyo. A zAte pRthvIkAyakonI jadhanya ane utkRSTa avagAhanA aMgulanA asaMkhyaya bhAge jANavI. zaMkA :- bannenI avagAhanA eka sarakhI ja hoya to jadhanya ane utkRSThanI bheda rekhA zA mATe ? javAbamAM jANavAnuM ke jaina zAsananI samayagaNatrI sUkSmatama hovAthI bIjA dharmavALAone mATe sarvathA akalpanIya rahelI che. yardhApa asaMkhyeya, asaMkhyaya ja hoya che. to paNa kevaLajJAnInI daSTie azAMpeyanA paNa asaMkhyaya bhedya hovAthI utkRSTa ane jadhanyamAM virodha nathI. azatka-kalpanAthI ApaNe jANavuM hoya to eka rUpIAnA sau paisA che ane eka paisAnI zo koDIo che. temAM ekAda pRthvIkAya jIvanI avagAhanA eka paisA jeTalI, bIjAnI be paisA jeTalI, koInI eka koDI jeTalI bIjA be koDI yAvatuM eka paisA jeTalI ke eka rUpIA jeTalI paNa hoI zake che. A pramANe asaMkhyayanA asaMkhyaya bhAga samajI levA. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 apakAya, tejaskAya, vAyukAya ane vanaspatikAya jIvo mATe paNa pRthvIkAyako pramANe ja avagAhanA jANavI ane badhAonA sAmAnya, sUkSma paryApta, aparyApta, bAda2, paryApta ane aparyApta AMda sAte sthAno jANavA. kevaLa bAda2 pratyeka vanaspatikAya paryAptonI jadhanyathI aMgulanA asaMkhyAtame bhAge ane utkRSTathI kaMIka vadhAre hajAra yojananI avagAhanA jANavI, te kevaLa samudramAM thayelA gotIrtha AdimAM 2helA kamaLanA jhADanI nAlanI apekSAe hajA2 yojanathI vadhAre che. zaMkA :- yadi paryApta ane aparyApapta rUpe * avagAhanA kahevAtI hoya to nA2ka ane asurakumArada devomAM paNa paryApta ane aparyAptanI bheda rekhA zA mATe nahi ? javAbamAM jANavAnuM ke te badhAya labdha paryAptathI, paryApta ja hoya che mATe teomAM aparyApta lakSaNano abhAva che athavA sUtragata vicitra hovAthI nA2ka ane asurakumArone aparyAptamAM gaNyA nathI. be Indraya jIvonI, sAmAnya, aparyApta ane paryApta A traNe sthAne avagAhanA vicAravAnI che. kema ke be IjayAda chavo sUkSma hotA nathI. mATe be IndrayanI bAda2 avagAhanA svayaMbhUramaNATa samudromAM thanArA zaMkhanA jIvonI apekSAe bA2ojananI jANavI. eTale ke zaMkho Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 bAra yojana jeTalA moTA paNa hoya che. temAM keTalAya devadatta narazaMkho paNa haze ja. mATe ja kahevAyuM haze ke - 'pade pade nidhAnAni, yojane rasakumpikA / bhAgyahInA na pazyaMti, bahuratnA vasundharA // teIndraya jIvonI avagAhanA utkRSTathI traNa gAunI che. te aDhI dvIpanI bahA2 janmelA karNazRMgAlI eTale jU mATe che. sArAMza ke, ananta saMsA2nI anantamAyAne chamastho zI rIte jANI zakavAnA hatAM. jIvavazeSa ane sthAnavizeSanI A vAta che. saMsA2mAM asaMkhya dvIpo, ane samudro che, ananta parvato che jemAM nAnA parvato, moTA parvato ane bahumoTA parvato paNa che, vanarAjIno pAra nathI, nadIono pAra nathI. to temAM thanArA jIvonI laMbAI, moTAInI khaba2 carmacakSuonA mAlikone zI rIte paDaze ? ApaNA ghara AMgaNe kAnakhajurA ke viMchIone joyA pachI peparomAM tenAthI paNa cA2 guNA kAnakhajurA ke viMchIone joIe sAMbhaLIe tyAre ApaNe mAnavA paNa taiyAra nathI hotA to pachI bharatakSetrano pa26 yojananI maryAdAvALo che ane tenAthI cAra ke cAlIsa guNA moTA kSetromAM bhayaMkara jhaMgaLomAM caMda IndrayanI avagAhanA traNa gAunI zA mATe na hoI zake ? pa2ju A vAta mithyAdarzanI, mithyAbhimAnIne ke du2bhavyane na samajAya to ApaNe zuM Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 ka2vAnA hatAM tyAre ja to Arya samAjanA adhinAyaka dayAnanda za2svatI kahe che ke jainonA gha2mAM jUtraNa gAumanI hoya to jainonuM mAthuM keTalA gAunuM ? javAbamAM jANavAnuM ke sAdhuveSa, bahAcArIpaNu ke vidvattA AMdamAM kevaLa carmacakSupaNu paNa hoI zake che ane tenA kAraNe ghaNI vAto samajavAmAM na Ave ane kevaLajJAnInuM zAzana hRdayaMgama na thAya te spaSTa vAta che. cAra IndrayajIvonI avagAhanA utkRSTatAthI cAra gAunI che te aDhI dvIpanI bahA2thanArA bhrama2 AMdajIvonI apekSAe jANavI. A pramANe nA2ka, asu2kumA2, pRthvIkAya ane vikalaeNndriya jIvonI carcA karyA pachI paMcendriya tiryaMco mATe nA prazno che ane uttaze che. je sAmAnya rUpe utkRSTatAthI hajAra yojana ane jadhanyathI aMgulano aAMkhyaya bhAga sAmAnyathI samajI levAnuM che. A kAraNe utkRSTathI avagAhanAnI vAta karIzuM. jalacara, sthalaca2 ane kheca2 A traNa bheda paMcendriya tiryaMcanA che. temAM maga2maccha, mAchalA, kAcabA Ada jIvo jalacara kahevAya che. gAya bheMza, hAthI, bakAda jamIna para cAlanArA hovAthI sthaLacara kahevAya che ane kabUta2, gIdha, cakalA, mora Adi chavo AkAzamAM uDanArA Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 hovAthI kheca2 jANavA, tathA zamUeMma - garbhadhAraNa karyA vinA janme te. garbhaja - garbhamAM rahyAM pachI janme che. paryApta - 2 svayogya paryAptao pUrNa kare te. aparyApta - paryAptao pUrNa karyA vinA mAre te. - temAM sAmAnyarUpe jaLacara tiryaMca paMcendriya jIvonI: (1) utkRSTa avagAhanA - 1 hajA2 yojana. (2) * aparyAptakonI - aMgulano arAMpeya bhAga. (3) " paryAptakonI - 1 hajA2 yojanA (4) " garbhajanI - 1 hajA2 yojana. (5) " aparyAptakonI - aMgulano azAMpeya bhAga. (6) " paryAptakonI - 1 hajA2 yojana. (7) jaLaca2 zamUmi - 1 hajA2 yojana. hajAra yojana pramANanA mAchalA 2svayaMbhUramaNa samudramAM thAya che. noMdha - pANImAM utpanna thanArA A jIvo paraspara eka bIjAnA prAya: karI bhakSya bhakSaka hoya che. mATe ja " manA ni' nyAya prazcaMddhimAM Avyo che. manuSyAvatAramAM dubuddhivaza, mAyAvaza, svArthavaza, Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 viSayavAsanAvaza banIne vyApAramAM, vyavahAramAM, asaMkhya jIvonI hatyA karAvanArA, kapaDA banAvavAnI milo, mazIno, tejAba tathA kolasAnA vyApAze, kapAIonI sAthe vyAjanA lobhamAM levaDa-devaDa karanArA, vezyAo sAthe dhI2dhA2nA vyApA2 ka2nA2A, jaMgalomAM Aga lagADanArA, jIvatAM DhozenA maryA pachI tenA cAmaDAnA vyApArA ka2nAza. Adi 15 karmAdAnanA vyApA2mAM gaLADuba 2henArA. mAnavonetiryaMca paMcendriyanA avatAramAM janma levo anivArya che. jyAM bhakSya ane bhakSaka banI jIvana pUrNa karavAnuM che. hajA2 yojananA zarIravALA mAchalAo bIjA mAchalAo sAthe raNamedAne caDhI lohI luhANa thatAM haze tyAre temanI vedanAno adAja lagAvIe to kaMpArI AvyA vinA rahevAnI nathI. mAchalAo prAya: karI sAtamI na2ka sudhI paNa jaI zake che. tadulamaNyanuM udAha2Na ApaNI jIbha pa2 ja 2me che. sthaLacara paMcendriya tiryaMco paNa. caupagA gAya Adi page cAlanArA u2: parezArpa, zApa Ada chAtIthI cAlanArA bhuja pa2sarpa noLIyA, khIsakolI auda hAthathI cAlanArA. AmAMthI cA2pagA sthalacara paMcendriya mATe prazna che. jadhanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga utkRSTathI Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha gAu. saMrmAOma catuSpada utkRSTathI gAupRthaktva (be gAuthI navagAu sudhIne pRthakktva kahevAya che.) aparyApta, saM. paMcendriya banne prakAre eTale jadhanya ane utkRSTathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. paryApto utkRSTathI gAu pRthakatva. bhAga. bhAga. 311 garbhaja catuSpada - utkRSTathI cha gAu. - aparyApta - banne prakAre aMgulano asaMkhyAtamo yojana. paryApto - utkRSTathI yojana pRthaktva. utkRSTa avagAhanA 1000 garbhaja u2rpAsarpa aparyAptako - banne rIte aMgulano asaMkhyAtamAM paryApto - aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTathI yojanapRthaktva. - garbhaja bhUjarisarpa - utkRSTathI gAu pRtha''. carmAOma bhUjarisarpa - ' dhanuSapRthakktva. aparyAptako banne rIte aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. paryAptako utkRSTathI dhanuSa pramANa. ane utkRSTathI gAu pRthakktva. .. 99 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 garbhaja kheca2 utkRSTathI dhanuSapRthaphalva. zamUeMma kheca2 - 2 thI 9 dhanuSa. garbhaja - utkRSTathI dhanuSapRthaphalva. aparyApto - baMnethI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAge. paryAptako - utkRSTathI dhanuSapramANa. tiryaMca paMcendriyasthaLacara cha gAunuM zarIra, devagurU, uttarakurUmAM janmelA hAthIne Azraya karI zamajavuM. manuSyo :- jadhanyathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. utkRSTathI traNa gAu te devakupha uttarakurUmAM janmelA manuSyonI apekSAe jANavA. zabhUmi manuSyone mATe baMne rIte aMgulano asaMkhyAtamA bhAge. - jIMDala, pezAba, kapha, vamana, 2kta, vIrya, pitta, paruM, eThavADa, AdimAM utpanna thayelA saMmRma jIvo utkRSTathI paNa aMgulanA akhAtamA bhAge che. ane aparyAptarUpe ja mare che. devonI avagAhanA : bhavadhAraNIya ane utta2 vaikriyarUpe avagAhanA, Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 vANamaMta2 ane jyotiSThonI, asurakumAzenI jema jANavI. saudharmadevonI bhagadhAraNIya avagAhanA sAta zaikta ane utta2 vaizyithI eka lAkha yojana. IzAna devonI saudharmanI mAphaka jANavI. santakumAra utkRSTathI cha ratna. ane mAhendradevalokanI paNa cha je. brahAloka ane lAMtakanI pAMca ne. mahAzukra ane sahacAra nI cAra ne. Anata, prANata, A2Na, ayyata A cA2nI traNa navaraiveyakanI be . anuttaronI eka zam. A devone uttara vaikriya avagAhanA nathI. pramANAMgula eTale zuM ? AtmAMzula tathA utajodhAMgulanI carcA karyA pachI kramAgata, pramANAMgunI carcA karatAM sUtrakA2 pharamAve che ke. tA. je viM mAgu ? amAnujo, pAme... uzaidhAMgulanuM pramANa je kahevAI gayuM che, tenAthI cAraso guNa vadhAre pramANAMgula hoya che athavA Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 pa2maprakaSarUpe pramANAMgula che. AnAthI vadhAre bIjuM mApa nathI. athavA zamasta lokavyavahAra ane rAjayAda sthitinAM ghaDavaiyA tathA A avasaMrpaNInA prathama rAjA, prathama muni, prathama kevaLajJAnI ane prathama tIrthaMkara pa2mAtmA zrI RSabhadeva athavA bharata rAjAnA aMgulane pramANAMgula jANavuM. puNyAtazAyI te cakravartIne 14 2tno hoya che. temAMthI kAkaNI2AnuM jJAna ziSyane karAvavA mATe sau prathama te 20AnI vAta ka2vAnI che. eke eka cakravartIne, ATha zaurvAkanuM eka kAkaNI 2kta hoya che. je che, talAdharmathI yukata che. tenI eka eka koTi ujjaidhAMgulanA vidhvaMbha pramANanI che. je bhagavAna mahAvIrasvAmInA ardhagula pramANanI che. tenAthI hajA2 guNA vadhAre pramANAMgula jANavuM. je anyAnya kALamAM thanArA cakravartIonuM kAkaNI 2na tulya jANavuM. cakravartI rAjAnuM rAjaya, pUrva, pazcima ane dakSiNa dizA samudra ane uttara dizAnA himavAna parvatanI maryAdA sudhInuM che. zAAMza ke traNe dizAmAM AvelA cAmudranI maryAdA sudhI ane utta2mAM himavaMta parvatanI maryAdA sudhInuM rAjayasthira hoya che. A pramANe cha khaMDanuM saMpUrNa bhAratadezanA rAjayanuM pAlana karanArA bharata cakravartI rAjA zau prathama cakravartI thayA che. A nAma upa2thI A dezanuM nAma bhArata paDyuM che. tenA pAMca khaMDomAM maleccho che ane eka khaMDamAM Aryo che. A cha khaMDonI prajA cakravartI rAjAnI Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 AjJAne zirodhArya karI jIvana yApana sukha pUrvaka prasA2 kare che. temanI pAse raheluM kAkaNI 2jA nuM pramANa - 4 madhu2tRNaphaLa pramANa - 1 sapheda zarSapa. 16 sarSapa - 1 dhAnyamASaphaLa. 2 dhAnyamASakuLa - 1 guMja. 5 guMjA pramANa - 1 karmamASaka. 16 karmamASaka pramANa - 1 suvarNa. suvarNa eTale zonuM nahiM paNa mApa che. AvAM ATha suvarNonA mApa pramANa kAkaNI 2kta bane che. AmAM madhu2tRNaphaLa, bharata cakravatInA kALamAM thanArA samajavA. te 2AnA cAre dizAmAM cA2 ane uccanIce 2 maLIne cha tala hoya che. ane pratyekane 12, agna eTale khUNA hoya che ane kAkaNI pote sonA2nA eraNa tulya jANavI. tenI eka eka koTi udhAMgula jANavI. keTalAka cA2 aMgula pramANa kAkaNI 2nane mAne che. satya kevaLajJAnI jANe. A pramANAMgulathI narakabhUminA 2ktakAMDo, pAtAla kaLazAo, devonA bhavano, temanA prastaze nA2kanA prastaze, detRvamAno, TaMka, kuMDa, parvata, zikha2 vALA parvato, vijayo, varSadha2 parvato, dvIpo, samudro ane mApavA. e ja enuM prayojana che. noMdha - dezanI bhaugoMlaka ane aitihArAka Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 porrAti 10 koDAkoDI sAgaropamanI eka avarrArpaNI hoya che. tene cha ArA hoya che. 4 koDAkoDI sAgaropama-pahelo Aze. 3 koDAkoDI sAgaropamano bIjo Aze, 2 koDAkoDI sAgaropamano trIjo Aze, 42 hajA2 varSa nyUna 1 koDAkoDI sAgaropamano cotho Aze, 21 hajA2 varSano pAMcamo Aze ane 21 hajA2 varSano chaThTho Aro ane avarrArpaNI pUrNa thAya che. saMsA2 koInAthI paNa utpAdya na hovAthI arnAdikALano che. eka samayane mATe paNa saMsArano mAnava, pazu, paMkhI, kIrvAdano nAza thato nathI. tema temane koI utpanna karI zakato nathI. saMsA2 jevo Aje che. tevo ja bhUtakALamAM hato ane bhAvI kALamAM paNa rahevAno. jIvonA karmo jUdA jUdA hovAthI havAmAnane laI, jIvanadharmamAM phe2 paDe te saMsArano svabhAva che. chatAM sarvazreSTha ane saune upAdeya mAnavadharma kyAre ya nAza pAmato nathI. vanaspati sRSTi paNa mAnavasamAjanA puNya pApane AdhIna hovAthI eka samaya tevo hato jyAM naja2 nAkho tyAM kalpavRkSo ja pracUramAtrAmAM dekhAtA hatAM. jenAthI mAnavamAtra potAnI kSudhA-pyAsa ane bIjA paNa khAvApIvAnA padArthothI potAno nirvAha ArAma pUrvaka karI leto hato. sAmagrI ja eTalI badhI hatI ke, koIne paNa saMgraha karavAnI, corI ka2vAnI athavA bIjAne aMgUTho batAvavAnI AvazyakatA - Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 paNa na hatI. AvA samaye je mAnavasamAja hato te yuggalayAnA nAme oLakhAto hato. pahelo bIjo A2o eTale sAta kADAkoDI, sAgaropamanA samaya sudhI yurgAlayA hatA, yurgAlayA paNa ApaNA jevA mAnava ja hoya che. jeo mAtAnI kukSimAM 9 mAsa 2hI te janmatA hatAM stanapAna, bhUkha-pyAsa Adi pravRttio ApaNI jema ja hatI, tyAM parigrahano abhAva hovAthI kleza, kaMkAsa, mA2phATa, vaivirodha Adi dUSaNo temanA hotA nathI. mATe tyAM koI rAjA he, sipAI rnAha, vyApA2I hi. to pachI guMDAtattva tyAM hoya ja zA mATe ? ane trIjo Aze paNa ghaNo ghaNo pUrNa thayo tyAM sudhI yurgAlayA hatAM. paNa havAmAna koI kALe eka samAna hoto nathI ane kalpavRkSono prabhAva dhIme dhIme ghaTato gayo. sAva ghaTato gayo. khAvApIvAnI vastuo ochI thatI gaI. tenA kA2Ne eTale bhUkha rrAha saMtoSAtI hovAnA kA2Ne kaSAyo vadhatAM gayA, cIjone saMtADI devAnI bhAvanA vadhatI gaI. samaye samaye jIbhA-joDI paNa thatI gaI. pariNAme nAbhirAjA (kuLaka2)e potAnA putra RSabhadevane rAjA banAvyA. rAjarnIta ghaDAI daMDyane daMDanI, ane mAnyane mAna devAnI nItio paNa racAI, tyAre samajAyuM ke have yuggalaonuM rpAravartana karI temane mAnava kartavyanI dizAmAM parirvArtata karI levA joIe ane A rIte temane samajAvIne, bujhAvIne dhamakAvIne paNa mAnavadharmanI sthApanA thatAM putra Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 putrIonI lagnasaMsthAmAM AmUlacUla rivartana ka2vAmAM AvatAM. lagnasaMsthAne 5252 eTale mA2I putrI tamane, tamArI putrI trIjAne, trIjAnI putrI cothAne...ApavAnuM thatAM, sagAsnehI vadhatAM gayA. levaDadevaDanI paNa kalpanA thatAM yuggalayAomAMthI yauggalaka vyavasthAnA badale mAnavakarmanI vyavasthA sAthe mAnavasamAja hoMze hoMze vadhato gayo. RSabhadeva je tIrthaMka2 rUpe avataryA hatAM, traNajJAnathI yukta hatAM, mokSagAmI jIva hatAM to paNa mAnavasamAjanuM kalyANa temanA jIvananI kaLAo, zikSaNo Adi ApavAmAM paNa mAnavasamAjanuM kalyANa samajI tIrthaMkara hovA chatAM paNa RSabhadeve 'vAhiyAvati prajAnA hitane mATe rnApata, kuMbhA2, suthA2, luhA2, dhobI AdinI kaLAonuM zikSaNa RSabhadeve ApyuM che. avarrArpaNI kALa hovAthI eTale paDato kALa hovAthI jayAM levaDa devaDa hoya che tyAM dhaira, virodha, laDAI, jhaghaDA udbhave che, vadhe che, vadhArAya che ane mA2phATa paNa thaI jAya che ane tenA kAraNe daMDIti paNa kaDaka banAvavI paDe che. A pramANe mAnava samAjane dharmArmaka, vyAvahArika, vyApArika ane kaurDAmbaka STie sadda2 karyA pachI ane potAnA AyuSyamAMthI eka lAkha pUrva bAkI 2hyAM tyAre, saMsA2nI mAyAno tyAga karI RSabhadeve nigrantha dharmano svIkA2 karyo eTale dIkSAno mArga svIkAryo ane jagata jIvo u52 sarvathA dvitIya upakAra Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 karI, jenI bhavitavyatA pa2pakva thaI hatI temane saMyama mArga apanAvyo ane lAkho karoDo jIvone mokSa mArga batAvyo. ItyAdi kAraNone laI prabhune stavatA kahyuM ke devo, devendrothI arcita he prabho ! tame ja saMsArane zamyam buddhino bodha karAvelo hovAthI tamArA sivAya bIjo koI buddhadeva che ja nahi. kema ke AhA2 dAna, pANIdAna, auSadhadAna, suvarSa ke gAyadAno dAvo karatAM paNa mohakarmI AtmAone zabuddhanuM dAna ja sarvazreSTha dAna che. traNe bhuvananA mAnavAmAnane AdhyAtmika zAMta devAvALA hovAthI tamArA sivAya bIje zaMkara mahAdeva che ja nahi saMtati zara' bhautikavAdaputravAda, strIvAda, AdinA AzIrvAda devA vALA ghaNA che. paNa mAnavane mithyAtvanA aMdhakA2mAMthI samyakatvanA prakAzamAM pApakarmonA sevanathI mRtyunA mukhamAM jatAM jIvone ahiMsAda amRta tattvonuM prakAza ApIne jIvone sukhazAMti ane samAdhano mArga batAvanAra hovAthI vastuta: tame ja zaMkara cho ane saMsAranI mAyA svarUpa zRMkhalAmAM baMdhAyelA phasAyelA mAnavone mokSamArga batAvanA2 tamArA zivAya bIjo brahamA kayo ? arthAt tame ja brahyA cho. samavasaraNamAM caturmukhe dezanA ApelI hovAthI tame ja caturmukhavALA brahmAjI cho. mATe traNe lokanA mAnava tathA Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 deva ka2tAM paNa spaSTa che ke tamArAzivAya bIjo purUSottama koI nathI. A pramANe A dezamAM AdhyAtmikanA mArganuM nirmANa karI mokSa mArganA dvAra khUlA karyA ane nirvANa pAmyA. tyAra pachI thoDA varSomAM trIje Aze pUrNa thayo. cotho Aze beTho. jemAM aMjatanAtha prabhuthI laI mahAvIrasvAmI sudhIno tevIza tIrthaMkaze thayAM. saMsA2nA mAnavonI rasamaye rAmaye jayAre puNyakarmatA ghaTatI jatI hoya tyAre, dezane saMbhALavAnI tAkAta cakravartImAM ja hovA thI RSabhadevanA putra bharata cakravartI A bhArata dezanA sarvaprathama cakravartI thayA. tIrthaMkaze, ane cakravartIono janma. 14 svapna sUcita hovAthI tIrthakarothI uta2tAM. puNyakarmI cakravartao hoya che. pUrvabhavamAM zudeva (arihaMta paramAtmA) sugurU (paMcamahAvratadhArI muni bhagavaMto) tathA dayAdharmathI paripUrNa jainadharmanI abhUtapUrva ArAdhanAnA kAraNe lAkho, karoDo, abajo, saMkhyAta, asaMkhyAta jIvone abhayadAna devAnA kA2Ne na kalpI zakAya teTaluM puNya upArjana karelo hovAthI, tathA pIDitonI pIDA, du:khIonA du:kha, dUra karavAnA kAraNe hajAze, lAkho, karoDo mAnavo manuSyAvatA2mAM ke devAvatA2mAM te cakravartInA mitro pa2mamatro banelA hovAthI Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 321 hara samaye devo temanI sevAmAM urpAsthata ja hoya che. temanI pAsenA 14 2tno paNa hajAro devothI SThita hovAnA kA2Ne 2Ajaya vyavasthAmAM kyAM ya gaDabaDa kevizedha Avato nathI. 52ka yojana 6 kaLA (1 yojananA 19 bhAga paikI cha bhAga) pramANa bharata kSetrane pUrva [zcamamAMsthita vaitADhya parvata be vibhAgamAM viyojita kare che. chatAM paNa cakravartIo potAnA 2tnonA kA2Ne te parvatanI mahAbhayaMka2 rtAmecA guphAmAMthI pahelI pA2 jaIne paNa tyAMnA khaMDone jItI le che. A pramANe cha khaMDanA pUrNa bhoktA cakravartI hoya che. temanI pAse sthita deva SThita 2tno keTalA prabhAvazALI hoya che tenuM varNana paNa jANI laIe... (1) cakra2na :- dhanuSa pramANayukta A cakra zatrunA mastakane chede che eTale ke sarvathA ajeya hoya che. (2) chatraratna :- dhanuSa pramANayukta A ratna cakravartInA hAthano 25rza thatAM ja bA2 yojana vistRta thAya che. (3) daMDa2tna :- dhanuSa pramANa A 2tna khADA TekarAvALI viSama bhUmine eka sa2khI kare che ane jarU2 paDe tyAre hajA2 yojana bhUmi khode che. cha khaMDa sAdhavA mATe A daMDa 2tnathI saMsAranI bhaugorgolaka sthiti eka samAna rahetI nathI. mATe AvazyakatAnusAre Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 samudranA ane moTI nadIonA pravAhane paNa badalI nAkhavAnI kSamatA A 2AmAM che. (4) carmaratna :- be hAtha pramANa A ratna jarUra paDe tyAre cakravartInA sparzathI bAra yojana lAMbu thAya phaLAdezamAM savAre dhAnya vAvyuM hoya to sAMje khAvA lAyaka banI jAya che. (5) khagaratna :- batrIsa AMgaLanA A 2na vaDe cakravartI sadaiva ajeya rahevA pAme che. (6) kAkaNIratna :- cAra AMgaLanuM A utna vaitADhaya parvatanI ane guphAmAM banne bAju prakAza Ape che. (7) maNiratna :- cAra AMgaLa lAMbu ane be AMgaLa pahoLuM hoya che. tene chatraratnanA taMba upara bAMdhavAthI bAra yojana sudhI prakAza thAya che. tathA hAthe ke mAthe bAMdhyuM hoya to sarva vyAdhiono nAza kare che. A vAte 2tno ekendriya jAtinA che. (8) purohita2tna :- zAMtakarma karanArA che. (9/10) azva ane gaja 2aa :- mahA prarAkramI hoya che. (11) zenAnIratna - cakravartInI sahAyatA vinA paNa gaMgA ane rivadhunA upa2 nIcenA maLI cA2 khaMDa jIte che. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 3 (12) gRhapatarA :- gharanI saghaLI ciMtA barAbara rAkhanAra che. (13) vArdhakIratna :- makAno tathA nadI paranA pulone bAMdhe che. (14) strIratna :- cakravatana ja bhogya A strI utna rUpavatI hoya che. upara pramANenA A 2tno eka eka hajA2 yakSothI adhiSThata hoya che. be hajAra yakSo cakravartInA be bAhanA rakSaka che. enja2 16 hajA2 yakSo cakravartInA sevaka hoya che. A uparAMta bairArpa, pAMDuka, piMgalaka, sarva2na, mahApama, kALa, mahAkALa, mANavaka ane mahA zaMkha A nave nidhAno paNa cakravartInA tAbe hoya che. A nidhAno ulleghAMgule ATha yojana ucA, nava yojana pahoLA ane bAra yojana lAMbA peTInA AkAre gaMgA nadInA mukha AgaLa 2helA hoya che. cakravartI cha khaMDa sAthe tyAra pachI temanI sAthe ja nagaramAM praveze che ane pAtAlabhUmimAM 2he che. A pramANe cakravartIonA 2nonA kAraNe dezanI bhaugolika sthiti badalAtI rahetI hoya che. - Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 kAla pramANa: je pradezanaSpA ane vibhAganaSpA rUpe be prakAre che. temAM eka samaya mATenI ja jenI sthita hoya te eka rAmaya risthativALo. A pramANe be, traNa, daza yAvatuM asaMkhyAta samayanI sthitivALA paramANu athavA skandha pradezanaSpanna kahevAya che. vibhAganaSpanna kAla pramANa A pramANe che. zamaya, AvalikA, muharta, divasa, ahorAta, pakSakSa (pakhavADiyuM) mAsa, saMvA2, yuga, palyopama, sAgaropama, pudgala parAvartana nA je bhAgo che. te ja pradezoche. tethI utpanna thato, ekasamayanI sthitivALAthI laI asaMkhyAta sudhI jANavuM. AnAthI AgaLa pudgalonI ekarUpamAM sthiti hotI nathI. AvalakA Adi je kAla pramANa che te vibhAganaSpA che. samaya eTale zuM ? . sUkSmAti sUkSma vastuno jJAtA jainazAzana hovAthI, kAlanI maryAdAne chellAmAM chellI maryAdA sudhI laI javA mAMge che. temAM paNa samaya kone kahevAya ? te vAta sUtrakAra pote ja pha2mAve che. kevaLa vyavahAra athavA cAmaDAnI AMkhavALA paMDito eka miniTane ke eka sekaMDane paNa samayanA nAme oLakhAve che. pa2stu jainazAzana pramANe Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 khe rAya kahI zakAto nathI. mATe atyanta vistRta ane vizada carcAthI samaya zuM hoI zake ? tenI samajaNa udAha2NanA mAdhyamathI A pramANe Ave che. hRSTa-puSTa, satyugamAM janmelo, niroga, sthira hAthavALo, bAhunI tAkAtavALo, roja vyAyAma karanAze, atyanta daDha zarIravALo, potAnA kAryamAM sAvadhAna, kApaDane phADavAnI AvaData vALo, vicArapUrvaka kAma ka2nAze, medhAvI, nipuNa, catu2, yuvAna da2jInA chokarAnA hAthamAM eka sADI ApIe ane AMkhanA palakAre ja eka hAtha jeTalI sADIne phADI nAkhe. to, zuM he bhagavaMta ! Ane eka samaya kahevAMze ? arthAt eka ja samayamAM teNe zADI phADI nAkhI ema kahevAmAM vAMdho zuM che ? javAbamAM bhagavaMte kahyuM, 'he gautama ! AkhI duniyAnI naja2 sAme bhale te da2jInA chokarAe eka ja jhapATAmAM sADI hADI, paNa tenA upa2nA eka dozane hADyA vinA tenA nIcenA gherA zI rIte hADaze ? mATe upa2nA dorAne phATavAno samaya judo ane nIceno kAla jUdo zramajavo. tyAre zuM je samaya uparano deze tUTaTyo tene ja samaya mAnI levAnuM ? javAbamAM bhagavaMte pharamAvyuM ke, 'he gautama ! tene paNa samaya na kahevAya. kema ke upa2nA eka dorAmAM paNa saMkhyAta saMkhyAnA taMtuo goThavAyelA che. temAM upa2no reso chedAya nahi tyAM sudhI nIceno reso zI rIte chedAze ? tyAre zuM uparalo reso Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 chedAyo tene ja samaya mAnI laIe. bhagavate kahyuM ke, eka rezAmAM paNa ananta po 2helA jovAya che. mATe uparano paksa je sUkSma hoya che te na chedAya tyAM sudhI nIceno paksa chedAto nathI, mATe tenAthI paNa zamaya sUkSamata2 che. tethI zauthI uparano padmano je chedanakAla che tenA karatAM paNa 'ettoviNaM, suhumatarAe samaye' A samayano vibhAga thaI zakato nathI. eTale ke zamaya chellAmAM chello niraMzakAla che. jene addhA kahevAya che. koSTaka AvA asaMkhya samaya saMkhyAta AvalakA saMkhyAta AvalikA - 1 AvalikA. - 1 ucchavAza. - 1 nizvAsa. je vRddha, zegI na hoya ane yuvAna hoya teno zvAsozvAsa, 1 prANa. 7 prANa 7 sToka 77 lava - 1 stoka, - 1 lava. - 1 muhUrta. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 327 3773 ucchavAsa 30 muhUrta 15 divasarAta 2 pakSa 2 mAsa 3 Rtu 2 ayana 5 varSa 20 yuga dAzo varSa 84 lAkha varSa 84 lAkha pUrvAga 84 lAkha pUrva 84 lAkha truTitAMga 84 lAkha truTita 84 lAkha aTaDAMga 84 lAkha aDada - 1 muhUrta. - 1 divasarAta. 1 pakSa. - 1 mAsa. 1 Rtu. 1 ayana. - 1 varSa. - 1 yuga. - 100 varSa. - 1 hajA2 varSa. - 1 pUrvAga. - 1 pUrva. - 1 truTitAMga. - 1 truTita. - 1 aTaDAMga. - 1 aDada. - 1 avavAMga. - 1 avava. - 1 hahukAMga. - 1 ha7ka. - 1 utpalAMga. - 1 utpala. - 1 padhrAMga. " avavAMga " '' avava hahukAMga utpalAMga upala Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 " " " paDyAMga - 1 padma. " padma - 1 nalanAMga. " nalanAMga - 1 naMlana. " nayana - 1 acchanaziMga. " " acchanikurAMga - 1 ayutAMga. "" ayutAMga - 1 ayuta. ayuta - 1 prayutAMga. prayutAMga - 1 prayuga. " " prayuga - 1 nayutAMga. nayutAMga - 1 nayuta. " " nayuta - 1 cUlakAMga. "cUlakAMga - 1 cUlikA. "" cUlikA - 1 zIrSaprahelikAMga " " zIrSaprahelikAMga - 1 zIrSaprahelikA. ahiM zudhI gaNitano viSaya che. AgaLa nathI mATe upamAothI samajavAnuM che. ' zIrSaprahelikA sudhImAM varSonI saMkhyA AMkaDAmAM jANakAra pAsethI jANI levI. aupamika kAla bhUtakAla ane bhaviSyakAla anarvAdha hovAthI keTalIka vAtone saMkhyAmAM gaNI zakavA jeTalI kSamatA hotI nathI. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 329 tyAre tene jaNAvavA mATe upamAno Azraya levo aMnavArya che. devo tathA nArakonI AyuSyamaryAdA, tathA bAMghelA karmo AtmAnA pradezo sAthe keTalI maryAdAmAM raheze ? ItyAdi prazAMgone kahevA mATe saMkhyAvAcaka zabdo jayAre koInI pAse paNa nathI hotA tyAre ziSyone 2AmajAvavA mATe upamA ApIne te vAta zamAvavI paDaze, kema ke saMkhyAnI gaNatrI zIrSaprahelikAmAM samApta thaI jAya che. mATe upamAthI baneluM hoya te aupamaka che. jJAnatizaya vinAnA ApaNA jevAo upamA vinA kAlanI maryAdAne grahaNa karI zakavA mATe samartha nathI. palyopama ane sAgaropama rUpe aupamaka be prakAre che. AgaLa kahevAze tevA dhAnya mApavAnA palyanI upamA jemAM dekhAya tene palyopama kahevAya che tathA sAgara (samudra) nI upamAne sArthaka karato sAgaropama nAme bIjo bheda che. - uddhAra palyopama, addhApalyopama ane kSetrapalyopama rUpe palyopamanA traNa bheda che. tevI rIte uddhA zAgaropama, addhAsAgaropama ane kSetrasAgaropamanA paNa traNa bheda che. AgaLa kahevAze te vAtAgrono, tenA khaMDono prata samaya te khADAmAMthI uddha2Na, apaha2Na eTale bahA2 kADhavo te uddhAra palyopama che. ane zo zo varSe bahA2 kADhavo te addhApalyopama che. tevI rIte kSetrapalyopama paNa jANavo. Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 udvA2palyopama eTale ? A sUkSma tathA vyAvarNAka rUpe AnA be bheda che. temAM sUkSmanI vAta pachI karIzuM, paNa tene sA2I 2Ite samajavA mATe sau prathama vyAvardhArakanI vAta ka2vI ThIka raheze. saMsA2mAM ghaNI vA2 anubhavAya che ke, carcApa A vAtanuM khAsa prayojana nathI to paNa tene eTalA mATe samajavAnI jarU che jethI Avazyaka ane prayojanavALI vAtane samajavAmAM vA2 lAgatI nathI. sAMvyavahArika pratyakSa gRhyamAna hovAthI yarthAsthata bALo akhaMDita agrabhAgo ja vyavahAropayogamAM AvatA hovAthI vyAvahArika kahevAya che. te A pramANe. dhAnya mApavAnA palya jevuM gola, utsedhAgulathI niSpanna eka yojana laMbAI, eka yojana paLohAI, ane eka yojana uMDAI ane kaMIka nyUna eka yojanano chaThTho bhAga vadhAre traNa yojana rpAdhivALA khADAmAM eka, be, traNathI laI sAta rAta sudhInA vAlAgrone te khADAmAM ThAMsI ThAMsIne tevI rIte bha2vAmAM Ave, jemAM gna ane vAyu paNa pravezI zake hei. koI jAtano saDo lAgavA na pAme. tevI rIte vAlAgrothI bharelA khADAmAMthI eka eka samaye eka eka vAtAgrane bahA2 kADhatAM, jeTalA samaye khADo sarvathA khAlI thAya eTale ke, temAM eka paNa vAlAtra rahevA Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331 na pAme. teTalI kAlamaryAdAne uddhA2palyopama kahevAmAM Ave che. tevA daza karoDane daza karoDathI guNatA uddhA2sAgaropama kahevAze. ziSya potAnA gurUne pUche che ke, AvI rItanA vyAvahA2ka palyopama sAgaropamanuM prayojana zuM che ? javAbamAM kahevAyuM ke, AnuM prayojana kaMI paNa nathI. to pachI teno upanyAsa nirarthaka thayo kahevAze ? javAbamAM jANavAnuM ke - bAda2nI prarUpaNA vinA sUkSma palyopama jANI zakAya nahi mATe cUmanI jANakArI sa2La bane te mATe vyAvahA2ka karI hovAthI sArthaka che. sUma uddharapalyopama... vyAvahArikamAM sahaja rUpe vAlA2o je lIdhA che tenA tevA lAgranA asaMkhyaya TUkaDA karyA pachI te khADAmAM bha2vAnA che. te TUkaDAne vizuddha cakSudarzanI ja joI zake che. chatAM paNa tenuM pramANa batalAvatA kahyuM ke - teno asaMkhyaya bhAga paNa sUkSma panaka (lIlakUla)nA zarIranI avagAhanA karatAM paNa asaMkhyayaguNa che. te laMbAI, uMDAI ane cauDAI vALA khADAmAM te vAlA2onA khaMDo bha2vA ane samaye samaye teno uddhAra karavo te sUkSma uddhA2palyopama kahevAya che. 10 koDAkoDI palyopamane eka sUkSama sAgaropama jANavo, eno mApa 25 koDAkoDI palyopama = zA sAgaropama dvIpa, Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 samudronI saMkhyAnI gaNanA A palyopamathI thAya che. je 25 koDAkoDI palyopama pramANa che. adhyApalyopama... - sUkSma ane vyAvahArika rUpe be prakAre che. pUrvokata prakAre, eka eka yojana pramANa lAMbA uMDA ane pahoLA khADAmAM te vAlAjho bha2vA, ThAMsI ThAMsIne bharavA ane zo zo varSe eka eka vAsAgra bahAra kADhavo jeTalo samaya lAge te vyAvahArika addhApalyopama kahevAya che ane daza koDAkoDI palyopamano eka addhA sAgaropama che. sUkSma addhApalyopama mATe te vAlAgano aAMpeya bhAga levo ane tene zo so varSabahAra kADhavo. te sUkSma addhApalyopama che. 10 koDAkoDIno sAgaropama kahevAze. 10 koDAkoDI 21ma addhApalyopama = 1 sUkSma addhA sAgaropama. A addhApalyopama ke sAgaropamanuM prayojana nA2ka, deva, manuSya ane tiryaMca jIvAtmAonA AyuSyano nirNaya karavAnuM che. arthAt nA2ka devonA 33, sAgaropama kaMI rIte levA teno nirNaya A addhApalyopama Ape che. sUtrakAra ja pha2mAve che ke, cAre gatanA jIvonA AyuSyano nirNaya addhA palyopama ke sAgaropamathI ka2vAno che. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 333 24 daMDakanI paddhatiejIvonA AyuSyanI carcA karAya che. temAM sau prathama nArakonI carcA che jadhanya eTale chellAmAM chellI ane utkRSTa eTale vadhAremAM vadhAre AyuSyanI maryAdA keTalI ? jenAthI nAkAdi bhAvomAM 2hevAya, eTale ke AyuSyakarmanA anubhavanI pariNati thAya tene sthiti kahevAmAM AvI che. yadyapi AyuSya karmanA baMdhanathI nirjarAkAla sudhInI sAmAnya rUpe karmazAstromAM sthiti kahevAI gaI che, to paNa AyuSyakarmono pugalono anubhava karavo te jIvata che. zAstrakArone paNa daza hajAra varSa AdinI sthitinuM pratipAdana karavA mATe ja ISTa che. anyathA na2karNAtamAM AvatAM pahelAnA bhavamAM, jeTalo kAlA jIva rahe to kaMIka vadhAre daza hajA2nI maryAdA kahI hota. pa2ju vadhAre zabdano prayoga karyA vinA daza hajA2 varSa kahyAM che mATe na2kagatine prApta thatAM jIvonA prathama samayathI ja nA2kAyuSyano je anubhavAla che tene sthiti jANavI. matalaba ke gata nAma karmanA kAraNe na2kagatimAM utpana thanAzejIva telamayathI ja AyuSya karmano anubhava kare che. sAte narakabhUminI AyuSya sthiti. sAmAnya rUpe daza hajAra varSa ane utkRSTathI 33, sAgaropamanI che. 2tnaprabhAnA nAmanI prathama narakanI jadhanya sthita Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 daza hajAra varSanI ane utkRSTathI eka sAgaropamanI che aparyApta (karaNa aparyAptanI apekSAye) prathama nArakonI jadhanya ane utkRSTa sthiti attamuhUrtanI che. te pachI te jIva paryAptatvane pAme che. paryApta nArako japaththI antamuhUrta alpa daza hajA2 varSa ane utkRSathI attamuhUrta alpa, 1 sAgaropamanI jANavI. bIjI zarkaraprabhA, jadhanya, 1 sAgaropama, utkRSTa, 3 sAgaropama. vAlukAprabhA, jadhanyathI 3 sAgazepama, utkRSTa, 7 sAgazepama. paMkaprabhA, jadhanyathI, 3 sAgazepama, utkRSTathI 10 sAgazepama. . dhUmaprabhA, jadhanyathI 10 sAgaropamAM utkRSTathI 17 sAgaropama. tama:prabhA, jadhanyathI 17 sAgazepamAM utkRSTa 22 sAgaropama. tamastamA, jadhanyathI 22 sAgaropamAM utkRSTa 33 sAgaropama. aparyAptono antamuharta kAla jANavo, sAmAnya rUpe aparyAptonA kAlane bAda karI jeristhati2he te paryAptakonI Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 335 jaNavI. nA2ka, deva ane asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMca tathA manuSyo, karaNa apekSAe aparyApta hovA chatAM labdhaparyAptane laI paryAja mAnavAnA che, zeSa jIvo labdhathI paryApta ane aparyApta hoya che. asukumAzadine mATe AyuSyasthIta. jadhanyathI daza hajAra varSa utkRSTa kaMI vadhAre sAgaropama. | devIo utkRSTa 4 palyopama. nAgakumAra. jadhanya 10 hajAra varSa utkRSTa kaMIka alpa be palyopama. devIo kaMIka ochA 1 palyopama. A pramANe stanata sudhInA devonI AyuSyasthita jANavI. pRthvIkAyako mATe - paryApta, aparyApta, sUyamapRthvIkAya tathA bAda2 aparyAptaka pRthvIkAyako, jadhanya ane utkRSTathI attamuhUrtanI AyuSya maryAda che. - bAda2 paryApta pRthvIkAyiko jaghanyathI antamuhUrta ane utkRSTathI 22 hajAra varSanI sthiti vALA che. apakAyo, paryAptaka, aparyAptaka sUkSmaapUkAyo ane bAda2 aparyAptaka apUkAyakonI jadhanya ane utkRSTathI antamuhUrta Ayusthati che. jayAre Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 339 bAda2 paryAptakonI jadhanyathI antamuhUrta ane utkRSTatha sAta hajA2 varSanI tejaskarNAyaka (teukAya) paryApta, aparyApta sUkSma teukAya bAda2 aparyApta teukAya jadhanya, utkRSTathI aMtamuhUirthAta bAda2. paryApta teukya jaghanyathI aMtamuhUrta utkRSTathI traNa aho2Ata. vAyukartAko sUkSma paryApta aparyApta ane bAda2 aparyAptakenI dhanya, utkRSTathI antamuhUrta bAda paryAptaka vAyurkAyakonI jadhanya aMtamuhUrta ane utkRSTathI traNa hAra varSanI. vanaspatikAyika: sUkSma, paryApta, aparyApta ane bada2 paryApta, aparyApta sAdhA2Na vanaspatikAya, bA2 aparyApta pratyeka vanaspatikAya pratyeka vanatikAyanI jaghanyathI ane utkRSTathI aMtamuhUta sthita ane Ara paryApta pratyeka vanaspatinta jaghanyathI aMtamurhuta cane utkRSTathI daza hajA2 varSa che.. beIndriya :- dhanyathI anta murhutanI utkRSTathI 12 varSanI che. aparyAptaka bendriya jadhanyathI anta murhuta ane utkRSTa thI anta murhutakama 12 varSanI che. teIndriya :- jaghanyathI anta murhuta utkRSTathI 49 ahorAtanI aparyApta teIndriyanI baMne rIte anta murhutanI paryApta teIndriya jaghanyathI anta murhuta ane utkRSTathI Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ antamurhuta kama. 49 divasanI. caturindriya :- jadhanyathI anta murhuta paryAptakonI banne rIte antamurhuta paryAptakonI jadhanyathI anta murhuta ane utkRSTathI antamurhuta kama chamAsanI. paMcendriya tiryaMconI :- jadhanyathI antamurhuta ane utkRSTathI traNa palyopamanI AyuSya maryAdA che. jalacara tiryaMconI jadhanyathI anta murhuta ane utkRSTathI eka pUrva korpoTa eTale eka koDa pUrvanI jA2vI. saMmUcchima jalacara:- jadhanyathI anta murhuta ane utkRSTathI eka karoDa pUrva. aparyAptakonI banne prakAre antamurhutanI jANavI. ane utkRSTathI antamurhuta kama eka karoDa varSanI. jadhanya utka'STa garbhaja jalaca2 paryApta garbhaja aparyApta saIcchama jalacara paryApta 337 aparyApta garbhaja catuSpada paryApta aparyApta 9. .. aMtamurhuta pUrva kroDa varSa aMtamurhuta 1 pUrvakraoNDa parva aMtamurhuta traNa palyopama aMtamurhuta Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 : 84 hajAra varSa : : aMta muhUta 1 pUrvakoDa varSa : aMtamuhUta pa3 hajA2 varSa : rAmueMma catuSpada paryApta " aparyApta garbhaja urUparisarpa paryApta " aparyApta zammu uparazurpa paryApta " aparyApta garbhaja bhujaparArpa paryApta " aparyApta zammu. bhujaparArdha paryApta " aparyApta garbhaja kheca2 paryApta : aMtamukta 1 pUrva phroDa varSa : : aMtamuhUta 42 hajA2 varSa : : : : eka palyopamano arabaMkhyAnamo bhAga aMtamuhUta 72 hajA2 varSa aMtamuhuta " aparyApta zammu. kheca2 paryApta " aparyApta : garbhaja kheca2 palyopamano asaMkhyAtamo bhAga paryApta khecara utkRSTathI antamurhata kama eka palyopama arAMkhyAtamo Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 339 bhAga sarvatra aparyAptakonI antamuhUta jANavI. aparyAptamAMthI paryApta jIvonI utkRSTa sthitimAMthI anta murhata kama jANavI. he prabho ! manuSyonI AyuSyasthati keTalI kahevAmAM AvI che ? he gautama ! jadhanyathI anta mhUrta ane utkRSTathI traNa palyopama jeTalI che. saMmUeMma manuSyonI banne prakAre anta muhUrta pramANa che. paryAptanI utkRSTasthati jayAM aMtarmuhUrta nyULa jaNAvI che te karaNa paryAptanI apekSAe utkRSTasthiti samajavI. aparyApta manuSya banne rIte antarmuhUrtasthativALA che ane paryApta manuSyo jadhanyathI antarmuhUrta nyuna traNa palyopama sthitivALA che. vAnamanta2 (vANavyaMta2) devo jadhanyathI daza hajA2 varSa ane utkRSTathI eka palyopama jANavI. vAnamanta devIo jadhanyathI daza hajAra varSa ane utkRSTathI 0| palyopama jANavI. jayotiSa jadhanya sthiti pyopamano AThamo bhAga (1/8 palyopama). jayotiSadevIo jadhanyathI palyopamano AThamo bhAga ane utkRSTathI pacAsa hajAra varSa vadhAre on palyopama jANavI. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3xo candravimAnonA devonI jadhanyathI palyopamano cotho bhAga ane utkRSTathI eka lAkha varSa vadhAre palyopamanI. candravimAnanA devIo jadhanyathI palyopamano cotho bhAga ane utkRSTathI pacAsa hajAra varSa vadhAre ardha palyopamanI. sUryavimAna deva, jadhanyathI palyopamano cotho bhAga ane utkRSTathI eka hajA2 varSa aMdhaka eka palyopama. - sUryavimAnanI devIo jadhanyathI palyopamano cotho bhAga ane utkRSTathI pAMcaso varSa vadhAre on palyopama. grahadevo jaghanyathI palyopamano cotho bhAga ane utkRSTathI eka palyopama. grahadevIo jadhanyathI palyopamano cotho bhAga ane utkRSTathI mA palyopama. nakSatradevo jadhanyathI palyopamano cotho bhAga. utkRSTathI olii palyopama. nakSatradevIo jadhanyathI palyopamano cotho bhAga. utkRSTathI kaMIka vadhAre palyopamano cotho bhAga. tArAdevo jadhanyathI kaMIka vadhAre palyopamano AThamo bhAga. utkRSTathI palyopamano cotho bhAga. tArAdevIo jadhanyathI palyopamano AThamo bhAga. Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 341 utkRSTathI kaMIka vadhAre palyopamano AThamo bhAga. vaimAnika devo jadhanyathI eka palyopama. utkRSTathI 33 sAgaropama. "devIo jadhanyathI palyopama jeTalI. utkRSTathI papa palyopama. 1. zIdharmadevo jadhanyathI eka palyopama. utkRSTathI be sAgaropama. parigRhIta devIo jadhanyathI eka palyopama. utkRSTathI sAta palyopama. aparigRhIta devIo jadhanyathI eka palyopama. utkRSTathI pacAza palyopama. 2. IzAnadevo jaghanyathI kaMIka vadhAre palyopama. utkRSTathI kaMIka vadhAre be sAgazepama. parigRhIta devIo jadhanyathI kaMIka vadhAre eka palyopama. utkRSTathI 9 palyopama. aparigRhIta devIo jadhanyathI kaMIka vadhAre eka palyopama. utkRSTathI papa palyopama. 3. zanakumAradevo jadhanyathI 2 sAgaropama. utkRSTathI 7 sAgazepama. Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 342 4. mAhendradevo jadhanyathI kaMIka vadhAre 2 sAgaropama. utkRSTathI kaMIka vadhAre 7 sAgaropama. 5. brahAlokadevo jadhanyathI 7 sAgaropama. utkRSTathI 10 sAgaropama. 6. lAntaka jadhanyathI " ". utkRSTathI 14 sAgazepama. 7. mahAzukradeva jadhanyathI " ". - utkRSTathI 17 sAgaropama. 8. zahacAradeva jadhanyathI "". utkRSTathI 18 zAgazepama. 9. Anatadeva jaghanyathI " ". utkRSTathI 19 sAgazepama. 10. prANatadeva jadhanyathI " ". utkRSTathI 20 sAgaropama. 11. ANadeva jaghanyathI " ". utkRSTathI 21 sAgazepama. 12. azrutadeva jadhanyathI " ". utkRSTathI 22 sAgaropama. A pramANe navaraiveyaka jadhanya ane utkRSTathI 1-1 sAgaropama vadhAratAM jadhanyathI 30 sAgaropama ane Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 utkRSTathI 31 sAgaropama thaze. vijaya, vaijayaMta, jayaMta ane apazakitamAM A cAre devalokanI jadhanyasthati 31 sAgaropamanI ane utkRSTa 33 sAgaropamanI. jayAre sarvAtha siddha vimAnamAM jadhanya ane utkRSTa rUpe 33 sAgaropamanI jANavI. badhA ya devo aparyApta avasthAmAMthI niyama paryApta avasthA prApta karaze. kSetra palyopama zaprayojana addhApalyopamanI carcA pUrNa thaI che, have vyAvahArika kSetra palyopama ane kSetra sAgaropamanI vAta ka2vAnI che. eka yojana laMbAI, uDAI ane pahoLAI vALA khADAmAM eka, be, traNa yAvatuM sAta divasanA vALAgro, ThAMsI ThAMsIne bharavAM, jemAM ane ke vAyuno paNa praveza azakaya bane. te palyanA AkAza pradezone vyApta thayelA vALAgrone eka eka samaye bahAra kADavA te jeTalA samayamAM pUrNa thAya te kSetra palyopama che. 10, koDAkoDIthI guNatAM 1 vAgazepama thAya che. sUkSma kSetra palyopama mATe jANavAnuM ke khADAnA AkAza pradezo sAthe pRSTa aspaSTa vALAgro levA te paNa tenA asaMkhya TUkaDA levA. AkAzapradeza cUkSma hovAthI vALAgrothI pRSTa paNa hoI zake ane aspRSTa paNa hoI Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zake che. zaMkA :- ThAMsI ThAMsIne vALAgro bharelA hoya tyAre AkAza pradezathI askRSTa kaMI rIte hoI zake ? javAbamAM jANavAnuM ke jema eka koThAmAM, moTA moTA koLAo pUrNa rUpe bharI dIdhelA hoya te samaye sau koIne lAge ke koTho pUrNa rUpe bharelo che. paNa jANavAnuM ke koLA moTA AkAre hovAthI eka ane bIjA koLAnI vacce ghaNI jagyA avakAzavALI hovAthI temAM bIjorA nAkhavAmAM Ave to paNa be, traNa, cAra, pAMca koLAonA polANamAM je jagyA 2helI che. temAM bIjorA samAI zake che. bIjA paNa moTA hoya che. tenA polANamAM vilvo, tenAthI nAnA bora, rA2zava, chevaTe gaMgA nadInI bArIka reta paNa nAkhIe to paNa koLAothI apRSTa 2helA AkAza pradezomAM baMdhAya rAmAI jAya che. tevI rIte AkAza pradezo sUkSma che ane eka eka vALAgranA asaMkhya TUkaDA sthaLa che mATe avakAza hovAnI saMbhAvanA che. athavA atyanta nibiDa 2stabhamAM paNa lokhaMDanI khIlIno samAveza thAya che. tevI rIte he paNa jANavo. A kSetra palyopama, daSTivAdanA keTalAka padAthana mApavA mATenuM prayojana che. A pramANe uddhA2, addhA ane kSetra palyopamanI tathA sAgaropamanI vAto pUrNa thaI che. Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 345 dravyo keTalA prakAre che ? ryAda sUkSma kSetra sAgaropamathI dravyo mapAtA hoya to he prabho ! te dravyo keTalA prakAre che ? he gautama ! te dravyo jIva ane ajIva rUpe be prakAre che. 3 bhava 52mAtma svarUpane prApta ka2vAnI sampUrNa yogyatAne prApta thayelA tIrthaMkaradevonA jIvo, pahelA eTalA badhA bhAvadayAlu hoya che jenA kA2Ne temanA rome romamAM AvI bhAvanAno udbhava thAya che. te A pramANe che. - (1) jIvAtmAonA rbohAtmAthI antarAtmAmAM ane chevaTe 52mAtmapada prApta karAvavA mATe huM rgAktamAna thAuM. (2) ahiMsA, saMyama ane tapathI paripUrNa a2haMta 52mAtmAnuM zAsana che. tene jagatanA jIvo samaje, hRdayaMgama kare ane potAnA vyavahA2mAM utA2vA pAme te rIte mAre potAne paNa pUrNa haMsaka, saMyamI ane tapodharmI banavA sivAya bIjo mArga nathI. (3) zrImaMtAI ane sattA banne bhAva roga hovAthI mAre te mArge javA karatAM, tyAga, sarvasvatyAga, yAvat kAyAnI mAyAne paNa choDIne tapazcaryA rUpI gnamAM mArA karmAMna zIghratAthI bALI nAkhanAro banavA pAmu Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 jethI kevaLa jJAnanI jayota prApta karI zakuM. (4) saMsA2nA jIvone jAtivAda, sapradAyavAda, ane mithyAjJAnamAMthI bahAra lAvIne satyasvarUpa AtmadharmamAM sthira karI temane mukitamArga batAvanAro thAuM. (5) mAyAmRSAvAdanuM poSaNa kare tevAM hiraNakAda kriyAkAMDono tyAga karAvI temane ahirAka kriyAnA mAlika banAvanA2 thAuM. ItyAdi bhAvadayAthI prerAIne, tIrthaMkara paramAtmAnA jIvo saMyama svIkAra karIne mohakarmanA mULiyA ukheDI nAkhe che. kevaLajJAnane prApta kare che, jANe "vizvapAra ja mUrta tarka [ niMti. 'vizvanA upakAra mATe ja upArjata tIrthaMkara nAma karmano udaya thAya che. samavarA2NamAM birAjamAna thaI yathArthavAdanI dezanA Ape che. gautamasvAmIe pUchayuM ke he prabho !dravyo keTalA prakAre hoI zake che ? gatama svAmI cA2 jJAnanA mAlika che. kevaLajJAna prApta karavAnI caramasImAmAM praviSTathaI gayelA chatAM paNa jagata jIvonA kalyANa mATe dravyo saMbaMdhI prazno pUche che. jIvone jayAM sudhI dravyonuM satya svarUpa jANavAmAM na Ave tyAM sudhI temanuM mithyAjJAna, zramajJAna, saMzayajJAna Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 347 ane viparIta jJAnanI mAyA kyAre ya maTavAnI nathI. praznanA javAbamAM bhagavaMte kahyuM ke he gautama ! saMsAranA paMDitoe game tevA dravyonI kalpanA karI hoya to paNa te badhA ya kAM to te dravyatvane prApta thaI zakatAM nathI athavA to AgaLa kahevAze te cha dravyomAM samAveza pAmI zake che. guNa ane guNIno tAdAmya saMbaMdha saune pratyakSa che to pachI zamavAyane mAnavAnI AvazyakatA rahetI nathI. pahelA to, guNI ne guNo kyAre ya jUdA paDatA nathI. bezaka ! tAratamya bhAvane laI ochAvattApaNuM thAya temAM kaMI paNa kahevApaNuM nathI. sAmAnyavizeSane paNa jUgha mAnavAnI jarUra nathI kema ke ghaTa jayAre utpanna thAya che, tyAre ghaTatva nAmanuM sAmAnya svayaM utpanna thaI jAya che. tevI rIte lAla raMgano ghaDo AmAM paNa lAla vizeSaNane bhADutI mAnavAnI jarUra nathI paNa vastumAtramAM vizaSadharmo svata:ripajI che. jayAre jalpA vitaMDAvAdanI bhASA sabhya purUSonI hoI zake ja nahiM. saMsA2nA mAnavone sukha, zAnta ane samAjanI cAhanA ja hoya to tenA mATe zamyajJAna ja sarvagrAhI upAdeya che. jIva (cetana) ajIva (jaDa) A be dravyonA mizraNa sivAya trIjo padArtha kyAMya dekhAto nathI. tema ja koIe joyo paNa nathI. tethI sArI rIte jANI zakAya che ke cetana ane jaDa A be tattvo mukhya che. jemAM thoDI Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 ghaNI paNa cetanA, jJAnasaMjJA dekhAya te jIva che. cAhe pachI te vana2rpatamAM hoya ke zahenazAhamAM hoya te badhA ya jIva dravyo che. anyathA jamInamAM gehuM AdinA dANA paDatAM ja aMkurA kayAMthI thAya. tene DALo, phaLo pAMdaDAo paNa kyAMthI hoya ? jamInamAMthI lAkho karoDo Tana, lokhaMDa, pattha2, sonuM, cAMdI, pittala, tAMbu, kolasA Adi nIkaLe che chatAM te dravyo kyAre ya khUTayA nathI. jyAre jaDa padArtha je ajIva che temAM kyAre ya cetanA dekhAtI nathI, koIe joI paNa nathI. ane hajA2 prayatna karye koI joI zakavAno nathI. A kA2Ne ja yathArthavAdI, sarvajJa sarvadarzI 52mAtmAo pha2mAve che ke, jIva ane ajIva rUpe dravyo be ja che. ta he prabho ajIva dravya keTalA prakAre che ? sUtramAM jIva dravya prathama sthAne hovA chatAM ajIva dravya mATeno prazna zA mATe ? javAbamAM jANavAnuM ke, jIva dravya mATenuM vaktavya thoDuM hovAthI sau prathama ajIvanI carcA karI levAmAM bAdha nathI. te rUpI ajIva dravya ane arUpI ajIva dravya rUpe ajIvanA be bheda che. rUpI eTale jemAM 25rza, 22, gaMdha ane varNa hoya te rUpI kahevAya che ane jemAM A cAre guNo na hoya te arUpI kahevAya che. arUpI ajIva dravyo keTalA prakAre che ? Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 349 he gautama! tenA A pramANe daza bheda che. (1) dharmIstakAyaskaMdha, (2) dharmIstakAya deza, (3) dharmAntakAya pradeza, (4) adharmIstakAya, (5) adharmIstakAya deza, (6) adharmIstakAya pradeza, (7) AkAzAstakAya, (8) AkArmAstakAya deza, (9) AkAzarzAstakAya pradeza, (10) achAkAladravya. 'dhammA'dhammAgAsA tiyatiya bhedA, taheva addhA ya khaMdha deza pasa.. (nava tattvagAthA - 8) - yardhApa A traNe dravyo, akhaMDa ane eka ja che, temAM bhedanI kalpanA nathI chatAM paNa nayavAdane laI temAM traNa traNa bheda paDyAM che. saMgrahanayanI mAnyatA che ke, dharmIstakAya eka ja che ane akhaMDa che, mATe temAM bhedanI kalpanA ka2vI ThIka nathI. vyavahA2nayano bhaprAye buddhithI rikalpita be bhAga, traNa bhAga rUpa deza. tathA pradeza je pramANe saMpUrNa dharmIstakAya jIva ane pudgalone gRta sahAyaka bane che. te pramANe tenA dezo paNa jIvadine gRta sahAyaka banavAmAM bAdha nathI karatAM. jayAre RjusUtra nayanuM mAnavuM che ke, potapotAnA sAmarthya vaDe jIva pudgalane gatimAM dharmAMstakAyanA pradezo paNa sahAyaka bane che. te pradeza buddhi kalpita ane bIjo vibhAga na pADI zakAya tathA dharmIstakAyathI jUde paNa na paDI zake tene pradeza kahevAya Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zChO che. sArAMza ke dharmAstikAyanI mAphaka tenA dezo ane pradezo paNa gati sahAyaka bane che mATe deza, pradeza ane dharmAstakAya Ama traNa bheda paDe che tevI rIte adharmAstikAya ane AkAzastakAyanA paNa traNa traNa bheda jANavA. abbAsamaya - AmAM eka vacana hovAnuM kAraNa vartamAnakAla eka ja samaya rUpa hoya che ane atIta (bhUtakAla) nizcayanayanA mate vinaSTa thaI, gayelo hovAthI ane anAgata (bhaviSyakAla) hajI anutpanna hovAthI azat che. A kAraNe ja eka samaya pramANa kAla dravyanI deza pradezanI ciMtA karavAnI nathI. kema ke eka ja samayamAM, zArvathA niraMza hovAthI deza-pradezanI kalpanA asaMbhavita che. A pramANe. arUpI ajIva dravyo daza prakAre pUrNa thayA. rU5, 2za, gaMdha ane sparza jemAM nathI te arUpI hovAthI cakSugocara nathI. cakSugocara dharmAstikAyAda nathI to temane mAnavA zA mATe ? javAbamAM jANavAnuM ke saMsAramAM ghaNA padArtho tevA che je cakSugocara na hovA chatAM mAnavA ja paDe che. A paNI cothI peDhInA AgevAna koNa hatAM ? kayA nAme hatAM ? kevA svabhAvanA hatAM ? te ApaNe mudala jANatA nathI chatAM rAga, dveSanA bharelA ApaNa mAtApitAnA kahevAthI mAnavA paDe che, deza dezAnta2nI vAtone, bhUgoLane Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa1 ItihAsane paNa skUlanA mAstaro dvArA jANavI paDe ane sAcI mAnavI paDe che. to pachI je atIndriya jJAnI che, temanAM jIvanamAM rAga cheSa na hovAthI temane asatyabhASaNanuM prayojana rahetuM nathI, mATe ja zarvathA satyabhASaNa arihaMta pa2mAtmAonu hovAthI temanI karelI prarUpaNA ne mAnavAnI ja rahI. bIjI vAta A che ke ghaNA padArtho cakSugoca2 na hoya paNa sparzendriya goca2 hoya to mAnavA ja paDe che. bIjI vAta A che ke, 5 lAkha yojana rAzilAnA antamAM koIe bhIMta banAvI nathI. to paNa siddhAtmAne alokAkAzamAM jato rokanAra to dharmArUkAya ja che, kAraNa ke alokAkAzamAM tenI sattA hara hAlatamAM paNa nathI, mATe siddhanA jIvone AgaLa javA mATe zakyatA nathI. tevI rIte gatimAM sahAyaka dharmAstikAyanI sattA paNa lokAkAzanA antamAM virAma pAme che tethI alokAkAzamAM javA mATe sahAyaka na hovAthI te tyAM jaI zakavA mATe samartha nathI. jainazAsananI A maryAdAne zaMkarAcArya jANatA na hovAnA kAraNe kahI zake che ke jainonA tIrthaMkaro hajI paNa AkAzamAM bhaTakI rahyAM che paNa hakIkatamAM dharmAstikAyanA abhAve jIva ripaddhazilAne ullaMghI zakato nathI ane adharmAstikAyanA kAraNe jIvo ripaddhazilAnA antamAM Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthira thaI jAya che. pudgaistakAya skaMdha, deza, pradeza ane 52mANu rUpe cA2 prakA2 che yaNuka, RNuka, yAvat ananta 52mANu niSpanna kandha che. 352 deza skandha, pratibaddha vibhAjaya (jenA vibhAga thaI zake te) bhAga deza. skandha pratibaddha (sAthe joDAyela) avibhAjya (jenA be bhAganI kalpanA kevalajJAnamAM paNa na thaI zake te) bhAga pradeza. pradeza - 52mANu - skandhathI chUTo avibhAjaya bhAga te 52mANu. temAM hajI bIjo 52mANu maLyo nathI. te 52mANu che. AmAM rUpa, rasa, gaMdha ane varNa rahelA hovAthI pudgaladravya rUpI che. ananta 52mANu niSpanna skandho jema ananta che tema dvipradezika, tripradezika, saMkhyAta, asaMkhyAta pradezika skandho paNa ananta anantanI saMkhyAmAM che. jIva dravyanI anantA kevI rIte ? A pramANe jIva dravyo paNa anantanI saMkhyAmAM jANavA kevI rIte ? javAbamAM sUtrakA2 ja pha2mAve che he gautama ! sAte na26rgAtamAM 2helA nA2ka jIvo ke Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 asaMkhyAta che. bhavanapatidevonI saMkhyA asaMkhyAta che. vAyukAyaka jIvo asaMkhyAta che. pRthvIkAyaka jIvo asaMkhyAta che, vanaspatikAyakajIvo ananta che. beIndraya jIvo asaMkhyAta che. A pramANe teIndraya, caturindriya, paMcendriya, tiryaMcajIvo, manuSyo, vANamaMta2, jayotiSa ane vaimAnika devo paNa asaMkhyAta che. jayAre riddhizilAmAM virAjamAna jIvo ananta che mATe gautama ! huM ane pahelAnA tIrthako athavA bhaviSyanA tIrthaMkaro paNa eka ja vAta kahe che ke jIvo ananta che. to paramAtmAo paNa hoI zakaze ? riddhinA jIvo anta che. to pa2mAtamAone paNa ananta mAnavA paDaze ? javAbamAM jANavAnuM ke zuddha, pavitra ane nirmamatva bhAvanI varlDakA, tapazcaryA rUpI aMnemAM kamenA mULIyAone sarvathA nirmula karI kevaLajJAna prApta karyA pachI ja paramAtma padane prApta karelA paramAtmA, zAkA2 ane zayogI nirAkAra ane ayogI avasthA meLave che. mATe pa2mAtmAo ananta hoya te mAnya karavA yogya vAta che, "paramezvara gAma reti parI " apUrvakaraNa vaDe anAdi rAga-dveSanI graMthane toDI Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 anavRttikaraNa (adhyavasAya vizeSa) dvArA AgaLa vadhatAM zamyagadarzananI sparzanA thatAM zArIzaMdathI 52 AtmAnubhava thavo te aMtarAtmA ane dhAtakarmano kSaya karI kevalajJAna-darzana pragaTa thatAM jJAnAnaMdamAM magna pa2mAtmA, sAMsAranI mAyAmAM 2cyo pacyo bahAtmA potAnI adamya utsAha zaMkata vaDe, jyAre kyAre apUrva ane anivRtta purUSuthanA jore, anAdikALanI karmazattA ne mArI bhagADe che, tyAre teo paramAtmA banavA pAme che. Aja sudhImAM ananta jIvo pa2mAtma padane prApta thayelA che. eka bha2ta AzrayI eka kAlacakramAM covIzI-2 pAMca bharata, pAMca airAvata AzrayI eka kAlacakramAM covIzI-20 thAya. eka usmRrpiNI kAlamAM eka covIzI ane avarsIrpiNImAM paNa eka cauvIsI, Ama 20 koDAkoDI sAgaropamanA eka kAlacakramAM be cauvIsI thaI. kevaLajJAna prApta tIrthaMkara paramAtmA potAnI vidyamAnatAmAM lAkho, karoDo jIvone "sakhya nA cAritrALa moja mA !" A mArganI zamyam ArAdhanAmAM joDAvI Ape che. temAMthI keTalA ya jIvo, kevaLajJAnanI jayota prApta karI mokSanA mAlika bane che jayAre bIjAo ArAdhanA bale, tevA uccA sthAne pahoMcI jAya che ke jenAthI traNa, cAra, pAMca ke sAtamAM bhave mokSamAM jAya che. koIka vaLI 25-50 bhave mokSamAM jAya che. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 355 AkAzamAM candra ane sUryanI hAjarI acUka hoya ja che. tevI rIte arihaMta tIrthakaronI hAjarI paNa zArvathA anivArya che. koIka samaya paNa tevo nathI jemAM tIrthaMkara paramAtmAonI avadyamAnatA hoI zake. bezaka ! bharata ane airAvata kSetramAM tIrthaMkazenI hAjarI sadAkALa mATe nathI hotI paNa mahAvideha kSetramAM to zadAkAla teo; vidhamAna hoya ja che. atyAre paNa pAMca pAMca mahAvidehanA maLI 20 tIrthaMkaze che. asaMkhya dvIpa samRddho A bhUkhaMDamAM che. temAM aDhI dvIpa pramANa kSetramAM AvelA bha2ta airAvata ane mahAvideha kSetramAM ja tIrthaMkaze, cakravartIo, vAsudevo, baladevo ane prativAsudevo tema ja dharmanI ArAdhanA 2helI che. jyAre aDhI dvIpanA anya kSetro je akarmabhUmio che temAM tIrthaMkaze Adino janma nathI gamanAgamana nathI tema ja koI dharmArAdhanA nathI. vadhAremAM vadhAre 170, tIrthaMka2 ane ochAmAM ochA 20 tIrthakaronI vidyamAnatA hoya che. AvI paristhitimAM siddhazilAmAM ananta AtmAo pa2mAtmapadane bhogavI hyAM che. jainazAsananI akAya mAnyatA che ke siddhazilAnA AtmAo badhA ya paramAtmA che je cAragata rUpa saMsA2nA devo, devendro, mAnavo, cakravartIo. vAsudevo ane rAjA mahArAjAone mATe sarvathA ane sarvadA pUjaya che, ArAdhya che, vaMdanIya che mATe temanI pUjA karIne vandanA karIne Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 mAnavamAtra saMsA2nI mAyApratye udAsIna bane che vairAgyavaMta bane che ane kammapaMja2mAMthI mukta banI saMyamI bane che. AvA rihaMta 52mAtmAoniraMjana, nirAkA2 ane zuddha svarUpI hovAthI saMsA2nA utpAdanamAM saMrakSaNamAM ane saMhA2mAM zA mATe bhAga leze? matalaba ke, saMsAranI mAyAvI racanAmAM, pAlanamAM, ane saMsA2no nAza karavAmAM kyAre ya pratyakSa ke parokSa bhAga letA nathI, tema hastakSepa paNa ka2tAM nathI ane kare te Izvara hoI zake nahiM. jeoe eka ja IzvaranI kalpanA karI che, temanA mate AtmA traNa prakAranA che. 1. saMsArI AtmA. 2. muphta AtmA. 3. avatA2I AtmA. teonI mAnyatA che ke saMsArane jyAre jarU2 paDe tyAre avatA2 levAno Theko eka ja AtmA pAse hoya to sArUM paNa temano A tarka ke mAnyatA buddhigamya nathI. kema ke avatA2 lenAro jyAre avartA2ta thavAno hoya tyAre malamUtrAdithI paripUrNa mAtAnI gaMdI kukSimAM navarmAhatA pUrNa kare che, janme che, bAlyakrIDA kare che, 52Ne che, bhorgAvalAsonI majA luTe che, raNamedAno 2me che, lAkho karoDo Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa7 mAnavone, hAthIone, ghoDAo che. uone mRtyunI ghare mokale che, marelA mAnavonI patnI vidhavAnA vepawAM AvIne, tathA temanI mAtA putravanAthI banIne codhAra raDe che, kalpAnta kare che, chAtI kuTI kuTIne, mRtyu jevI dazA bhogave che. ItyAdi kAraNone laI ApaNe temane pUchIe ke AvA kama, rAga-dveSa vinA thatAM nathI ane jayAM jayAM zaga dveSa janya kIDAo che tyAM temane eTale avatArIone pApa nahi lAgatuM hoya ? aMda ApaNA jevAone pApa lAgatuM hoya to avatArI AtmAne pApa na lAge. AvuM kevI rIte banaze ? saMsA2nI kriyA mAtramAM kyAM ya rAga, kayAM ya dveSa to saune mATe eka sarakhA ja rahelA hoya che. 16-16 hajA2 strIo sAthe vilAsa ka2nA2 AtmA rAga vinAno hoI zakaze ? lAkho mAnavone mAranArAmAM dveSa buddhi zI rIte nakArAze ? bAlya krIDAmAM paNa gopIonA vastraharaNa karI temane nagnAvasthAmAM jevI athavA temane saMtApavI athavA naja2 cUkavIne temanA mAkhaNanI corI karavI AMda kAryomAM kayAM ya paNa IzvarIyatattva dekhAtuM nathI. saMsA2ne Izvare ja banAvyuM hoya to rAmacandra bhagavAnanI gharavALI sItAne upADI janAra ane Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 2NamedAnamAM rAmane mArI nAkhavAno bhAva rAkhanAra rAvaNane zA mATe banAvyo ? kRSNanA mAthA pa2 kaMza, duryodhana, zizupAla, ane jarAsaMgha jevA zatruone na banAvyA hota to paramAtmAne zuM vAMdho hato ? kAca tame kahezo ke - karyA karmo to sau koIne bhogavavA ja paDe che. to pachI sauthI vadhAremAM vadhAre baLa dharAvanArI karmasattA ja rahI pachI becArA Izvarane vacce lAvavAnI jarUra nathI ja. ItyAdi kAraNone laI arihaMtonuM zAsana avatA2vAdane mAnavA taiyAra nathI. saMsA2nA saMcAlanamAM IzvarIya hastakSepa nathI. paNa viziSTa zakti rASpanna zAMsArI AtmA cAhe cakravartI hoya, vAsudeva (ardhacakravartI) hoya baladeva hoya yA rAjA mahArAjA hoya teo ja potAnI zaMkatavizeSathI saMsAranuM Adhipatya bhogave che ane jayAre rAMsA2nA bhogavaTAmAMthI vairAgyabhAva, udAsInabhAva, anirmamatvabhAvano prAdurbhAva thAya che. tyAre sArA saMsAranI mAyAno tyAga karI, rAMyamI bane che, tapasvI bane che ane karmono khAtamo karI kevaLajJAnanA mAlika bane che. arthAt zatya svarUpe paramAtmA bane che, AvA paramAtmAone saMsAra sAthe saMsAranI mAyA sAthe kaMI paNa leNAdeNI nathI hotI. kema Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke teo have kRtakRtya thaI gayA che. sArAMza ke janmatAM ja koI bhagavAna hotA nathI paNa kevaLajJAna pragaTa thayA pachI pAMcahaCAkSa2thI AyuSya dhika hoya tyAM sudhI sAkAra sayogI 52mAtmA ane pAMcahaCAkSa2 AyuSya zeSa rahe tyAMthI unAkA2 ayogI 52mAtmA kahevAya che. - 359 - bhagavAna mahAvI2 svAmIe kahyuM ke he gautama ! sizilA prApta karelA jIvo jyAre ananta che to jIva dravyo paNa ananta hoya te mAnavA jevI vAta che. AmAM ATaluM jANavAnuM ke, naradinI asaMkhya gaNatrI sAmAnyarUpe kahI che mATe asaMkhyeyanuM pramANa zuM ? te jaNAtuM nathI, mATe aurika za2I2 svarUpa bodha thayA pachI jaNAze tethI te zarIronI carcA have karI laIe he prabho zarIra keTalA prakAre kahyAM che ? gautama ! saMsA2bha2nA ananta zarIraze pAMca prakAre hoya che. arthAt pAMca zIromAM badhA ya jIvonA samAveza thaI jAya che. zarIronA nAma A pramANe che. aurdhAraka, vaikriya, AhA2ka, taijasa ane kAryaNa. jIva ane zarIrano saMbaMdha. noMdha :- adikAlathI jIvoe karmone saMgRhIta karelA Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 hovAthI, suvarNanI khANamAM sonuM ane mATI jema purUSa ke Izva2nA paNa prayatna vizeSa vinA bhegA maLelA che. zonuM ane mATI koNe bhegA karyA ? zA mATe karyA ? kayAre karyA ? kayA sAdhanothI karyA ? ItyAdi praznonararthakArvathAnirarthaka eTalA mATe che ke teno javAba koInI pAse paNa nathI kema ke :- keTalA ya padArtho prakRti ziddha hoya che. anAdi ananta zaktino prAdurbhAva thatAM jIvAtmA jema karmothI vimukta bane che ane zizilAmAM ananta sukhono bhoktA bane che. suvarNakAra (zonI) paNa mATIthI suvarNane jUduM kyAM nathI karato ? ane prayoga vizeSathI zarvathA zuddha thayelA suvarNamAM mATIno eka paNa paramANu 2hevA pAmato nathI. tevI rIte jIvAtmA, bhavyAtmA, ArAna bhavyAtmA. tabhavamukatagAmI AtmA paNa tapazcaryA vizeSathI zArvathA zuddha thaI jAya che. pa2stu jyAM sudhI te zuddhatama thato nathI. tyAM sudhI karelA, kAvelA zubhAzubha karmothI AvRtta hovAnA kAraNe tathA te kamena bhogavavAne mATe zarI2 grahaNa karavAnI pharaja paDe che. 'pogAyatane zarIranuM tAtparya eTaluM ja che ke zarIranA mAdhyamathI ja karmo bhogavAya che. mATe mukatAtmA zivAya koI jIva vizeSa zarI2 vinAno hoI zake nahi. zarIra sUkSma ane bAda2 (dhULa) be prakAre che. 2mUkSmano artha eTalo ja che ke eka samayane mATe Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 361 paNa cAhe te vigraha gatimAM hoya ke avagra gatimAM hoya to paNa taikaza ane kAzmaNa zarI2 AtmAnI sAthe ja 2he che. zAstromAM paNa kahyuM che ke A banne zarIro pa2masUma che eTale cakSugocara nathI. apratighAta eTale A bane zarIze koInAthI paNa pratighAta thatAM nathI tema pote paNa koIne pratighAta karatAM nathI. jIvAtmAnI sAthe anAda saMbaMdhathI saMbaMdhita che. eTale ke jIva sau prathama karma vinAno hato pachI saMsAranI mAyAmAM lapAyo ane karmothI saMbaMdhita thayo. A vAta jaina zAsanane eTalA mATe mAnya nathI ke kama vinAno jIvAtmA kayAre ya hato nahi ane karmamukata jIvAtmAne kayAre ya ka lAgatA nathI. (ghau) geDuMnA bIjamAMthI bIjatattva baLI gayuM hoya pachI tene aMkuro kayAMthI kuTavAno hato. AvI rIte jIva cAhe brahAlokano brahmA hoya, devalokano devendra hoya to paNa karmamuphata na hovAthI temane paNa kamanA kAraNe janma maraNa ka2vA sarvathA anivArya che mATe ja brahmAo ane Indro paNa asaMkhya thayA che ane thaze. avatArI AtmAno bheda jainazAsanane mAnya nathI kema ke jaina zAsane saMpaMrI ane mukta jIva A pramANe jIvonA be bheda ja mAnyA che. avatArIne avatAra eTalA mATe levAno che ke te hajI saMsArI che. A kAraNe ja A banne zarIre saMsArI jIvamAtrane hoya che. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 jyAre audA2ka, vaikriya ane AhA2ka zarIro RNAnubaMdhone bhogavavA mATe amuka samayanI maryAdA pramANe dhAraNa karavAM paDe che ane choDavA paDe che. kema ke te zarIraze sthULa hovAthI, AyuSya karmano antamapradeza, eTale ke zvAsozvAsano chello zvArA pUrNa thaye manuSya ane tiryaMconuM aughareka zarIra nAzaka tathA devonuM vaikriya zarIra ane caturdaza pUrvadhArIone AhA2ka labdha phoravvA pachI teno kALa pUrNa thatAM AhA2ka zarIra choDI dIdhA vinA bIje koI mArga nathI. (yadhapa sUkSma nAmakarmanA udayavALA tiryaMcone audA2ka zarIra sUkSma hoya che arthAt cakSugocara hotuM nathI) A pramANe aMzAza2nA sTe ja pa2 ananta cakravatao, vAsudevo. prativAsudevo, baladevo, Indro, IndrANIo, jagadambAo ane mUcha paNa nIMbu pheravanArAo paNa AvyA ane amuka samaya sudhI 2yA, kUdayA, moja majA karI, bhogavilAzo mANI nagnarUpe AvyA hatAM ane nanarUpe ja pAchA ananta AkAzamAM ga2kAva thaI gayA. bezaka ! koI rotA gayA, rovaDAvatAM gayA, koI bhUkhe maratAM gayA, koI chAtI kUTatA gayA, rIbAtA gayA, laDatA jhaghaDatAM gayA. sArAMza ke zaMzA2nA sTeje koIne paNa ama2 banAvyo nathI. vAMsA2svayaM nAzavaMta hoya vinazvara hoya, caMcala hoya, to bIjAne zI rIte amara banAvI zakaze ? have pAMce zarIronA tAtparyane zAmajIe.. Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 363 (1) audAraka zarIra. devAdhideva tIrthaMkara paramAtmAo ane gaNadhara Adi bhagavaMto jevA mahApurUSonA zarIranI apekSAe tathA bAkInA cAre zarIro karatAM paNa zreSThatama, udA2 tattvothI paripUrNa hovAnA kAraNe A zarIra audAreka kahevAya che. athavA kaMIka vadhAre hajA2 yojananA pramANavALuM ane zeSa zarIze ka2tAM moTuM hovAthI gha2ka kahevAya che. mATe ja devadurlabha che. kema ke :- mukata-mokSamAM javA mATe A zarI2 ja mukhya dvAra che. jenI prAptimAM pUrvabhavanA ghaNA bhavomAM karelA puNyakarmo kAma karatA hovAthI saMsA2nI anaMta jIvazamAM, apekSAye aughareka zarI2 dhArI mAnavavadhAre sukhI dekhAya che. bezaka !kriyamANa puNyakarmonI sAthosAtha pApakarmo vadhAre paDatAM pApakarmo jayAre mizrita thAya che, tyAre halkI khAnadAnI maLe, garIbAI vadhAre rahe, traNa sAMdhatA tera tUTe, vastra, bhojana, 2heThANa. mitramaMDaLI, kuTuMba pa2vA2nI anukULatA na rahe, tema chatAM anubhava Ama kahe che ke bIjI jIvasRSTi karatAM mAnavasRSTine kudaratanI madada vadhAre maLe che. pRthvI, pANI, AMne, vanaspati, sUrya-candranuM teja ane chAyA saune mATe eka zamAna ja che. matalaba ke kudaratane tyAM koIno paNa pakSapAta nathI ja chatAM je bheda rekhA dekhAya che te svArthAnta mAnavaTjharjata che. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 (2) vaizyi zarIra. atyanta pApakarmI ane pUNyakarmI jIvAtmAo na2kabhUmi ke devagatimAM paga mUkatAM ja potapotAnA pApa ane puNya kamena bhogavavA mATe temane vaikriya zarIranI prApta thAya che. eTale ke deva ane nArakonA zarIra vaikriya hoya che. A zarI2 nA2ka jIvone sImAMtIta karelA pApa kama, vaira karyo, hatyA karmo Adine bhogavavA mATe ane dAna, ziyaLa, tapa tathA zuddha ane pavitra bhAvothI upArjita puNya kamena bhogavavA mATe devone paNa A vaikriya zarIra hoya che. temanuM uttara vayi zarI2 lAkha yojana ane bhavadhAraNIya zarIra pAMcaso dhanuSya pramANa hoya che. A zarI2nA kAraNe teo nAnA, moTA rUpo banAvI zake che. AkAzamAM uDI zake che. jaLa, sthaLanA game te sthAne AMkhanA palakAre jaI zake che. dazya ane adazya rUpo dhArI zake che. ItyAdi jUdI jUdI jAtanI vikriyAonuM kAraNa vaijyi zarI2 che. pArA jevuM hovAthI nArakIya jIvo ekabIjAthI athavA pa2mAdhAmI jevA mahAduSTa asurRdevothI game teTalA kUTAca, chedAya, hADAya, phoDAya, zekAya athavA kuhADA ke ka2vatathI kapAya to paNavikharAyelA pArAnI jema rAMdhAtA vAra lAgatI nathI. Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 365 vairAnuMbaMdhI, hiMsAnubaMdhI, raudradhyAnAnubaMdhI ane viSayAnubaMdhI AI tIvrata tIvra rUpe karelA karAyavelA kamena na2kAdi gatimAM bhogavyA vinA chuTako nathI. tathA anapavartanIya AyuSyakarmanA kAraNe temanAM bhAgyamAM akALa mRtyu paNa nathI. tema ja nakabhUmimAMthI bhAgI chuTavA mATe bArIbAraNA paNa nathI. devo puNyatizAyI hovAthI temane zAtA vedanIya karmanA kAraNe game teTalA rUpALA zarIra hoya, kapUranI goTI jevI sugandhI kAyA hoya, attaranI vAvaDImAM snAna karatAM hoya, pota potAnI parigRhIta devIo sAthe ane trIjA devalokathI bA2mAM devaloka sudhInA devoaparigRhIta devIo sAthe managamatI zarIra-sparza, saMgIta ke mAnasaeNike moja karI letAM hoya. parasevAnI pIDAthI mukta hoya ane manobhojana ka2nAza hoya to paNa chevaTe AyuSyakarma kSINa thatAM ja kAcI ghaDImAM ja maryA vinA chuTako nathI. je puje karyatnovinsi' (3) AhAraka zarIra. tathavidha viziSTa prayojanavaza, caturdaza pUrvadhArIone potAnI laMbdhavazeSa vaDe hAtha pramANa zarIra grahaNa karavuM paDe te AhA2ka zarI2 che. athavA jaina zAsana atIvasUkSmatama hovAthI dravyAnuyoganA ghaNA padArtho Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 jANakArI bahAra hovAnA kAraNe zaMkA paDatAM ja te caturdaza pUrvadhArIo zamIpamAM viharamAna keLavI bhagavaMta pAze A zarIre jAya che. zaMkAnuM nivAraNa thayA pachI AhAraka zarIrane saMkelI le che. ane potAnA mULa zarIramAM praveza pAme che. AvA viziSTa jJAAnione zaMkA zA mATe paDe ? ApaNe eTale bha2ta tathA airAvata kSetranA munio zrutajJAna rUpI samudranA A kinAre ja chIe. tyAre caturdaza pUrvadhArIo zrutakevaLI kahevAtAM hovAnA kAraNe zrutajJAnarUpI samudranA sAme kAMThe pahoMcI gayelA hovA chatAM tevA mahApurUSone zrutajJAnanI amuka dhArAmAM zaMkA zA mATe paDatI haze ? kevaLIgamya kAraNa bhale game te hoya pa2stu anumAnathI ApaNe paNa jANI zakIe chIe ke jyAre jayAre A jIvane cAhe te agyArame guNa sthAnake birAjamAna hoya ke caturdaza pUrvadhArI hoya. A baMne hajI chadmastha hovAnA kAraNe jIvatI DAkaNa jevI athavA kALI nAgaNa jevI mohanIya karmanI 28 pravRttio moDhuM phADIne te sAdhakane game tyAre paNa nIce sthAne lAvI zakavA mATe pUrNa samartha che. mohakarmanI prakRttiomAM vaiSayaka ane kASAyaka bhAvonuM baLa jeTaluM dhArIe teTaluM ochuM nathI. bhaNatAM guNatAM ke AvRtti karatAM je kSaNe udayathI ke udIraNAthI AMkha sAme Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 nRtya karatI A baMnenA kAraNe thoDIvA2ne mATe paNa smaraNazakita buddhadevanA chUjyavAda jevI banI jAya che. tevI rIte vyAkhyAna karatAM pUrvadhArIone paNa kaMIka AvuM ja thatuM haze. jenA kAraNe zaMkA ubhave che. paNa pApabhIratA tathA ucUtra prarUpaNAno bhayaMkaratama zeSa jayAre khyAlamAM Ave che. tyAre te mahApurUSo potAnI labdhavizeSathI AhA2ka zarI2nA mAdhyamathI kevaLI pAse jaI ni:zaMka thAya che. (4) taijasa zarIra. taijasa pa2mAmANuothI niSpA zarIrane taijasa zarIra kahevAya che. je khAdhelA AhArane pacAvavAnuM kAma kare che. eTale ke je kaMI khorAka khavAya che. tene pacAvavAnuM kAma IzvaranuM nathI. paNa taiza zarIranuM che. athavA tejalaMbdhanuM kAraNa taijasa zarI2 che. noMdha :- vaidika saMskRtie zaMsA2nA saMcAlananI pratyeka bAbatomAM Izvarane vacce lAvI mUkyA che. koI paNa jAttvanI sUkSmattAmAM praveza karavAnI kSamatA jayAre paDatonI pAse hotI nathI. tyAre vacce vacce bIjI vyakitane lAvavAnI apekSA rahe che. sAdhAraNa vyakata pa2 to saMsA2nA mAnavone zA mATe zraddhA utpanna thAya. tyAre Izvara jevI vyakatane gotavA sivAya bIjo mArga temanI pAse rahyo Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 nathI AvI sthitimAM... AtmAnI ananta jJAnarsAktane dabAvI denA2 jJAnAva2NIyadi cAre ghatikarmonA samUla nAza karyA pachI kevaLa jJAnanI jyota prApta thatAM '"nAmanA vadhinuM tayan vatapriyA'' rAmanavat - hAthamAM rahelA nirmaLa jaLanI jema. daze dizAothI ba2Aba2 nirNIta thAya che, tema kevaLajJArnAnao potAnA nirmaLajJAnathI pUrA bahmAMDane spaSTatAthI joI zake che, jANI zake che, AtmAmAM jema anantarNAkta rahelI che, tevI rIte karmasattA paNa ananta rzAkta dharAvatI hovAthI saMsA2nA badhA ya prapaMco, ceSTAo, karmAdhIna che. ane jyAre teno udayakALa AvavAno hoya che. tyAre pudgala 52mANuo paNa tevI ja rIte goThavAI jaI jAtakane phaLa devAmAM samartha bane che. mAtAnI kukSimAM je samaye jIva avatare che, tyAre pUrvabhavIya uparjita AhA2 paryApta nAma karmano udaya thatAM jIvamAtrane ojaAhA2 rUpe mArkApatAnA mizrita thayelA zukra2jane grahaNa karyA vinA eTale tevA prakA2nA gaMdA padArthono AhA2 jIvamAtrane lIdhA vinA bIjo mArga rthAta vizeSane mATe paNa che ja rnArha ane lIdhelA AhArane pacAvavA mATe taijasa zarIra nAmakarmano udaya thatAM A za2I2 potAnuM kAma kare che ane AhA2ne pacAvI de che. kema ke tenA Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 pachI ja zarI2 paryAptano udaya kALa rAha joIne beTho che. A badhI ghaTanAomAM Izva2 kyAM ya dekhAto nathI. koIe dekhyo nathI. ane hajA2 prayatne dekhAze paNa nahi. chatAM saMsA2nuM saMcAlana vinA roka Toka avirata cAlu ja che. utpatti sthAne AvatAM ja aparyApta ke paryApta nAmakarmanA udayavALA jIvo prathama samaye ja pugalo grahaNa kare che ane te samayathI ja karmAnusA2 zarIrAdi paryAptanI 2canAnuM kArya zarU thAya che. taiza zarIra nAmakarma dhruvodayI che tethI udayaniraMtara cAlu hoya che. A zarI2 jema khAdheluM pacAve che. tema sAme vALAne zApa ke AzIrvAda devAmAM paNa samartha che. bezaka ! A labdhano vikAsa jIve karyo che ke nahi ? keTalA pramANamAM karyo che ? te vAta judI che. mAnava potAnA jIvanamAM samatA, dayA, prema, saMhiSNutA uparAnta paropakAratAnA guNo keLave ! to temanA AzIrvAdathI bIjAonuM bhaluM thAya che. temAM navAI nathI. tevI rIte vairabhAva, krodhabhAva aMdano vikAsa karaze to vAte vAte bIjAone zApa dIdhA karaze. sArAMza ke... saune AzIrvAda devA ane saunA AzIrvAda levA te devatAI guNa che ane zaune zApa kevA ke levA te rAkSasI Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3SO guNa che. matalaba ke AvA bhagyazAlao rAkSaza karatAM paNa bhUMDA che. A kAraNe ja kahevAyuM haze ke...meTrika pAsa thaIne ejyukeTeDa thaI. erakaMDizanamAM besI amana camana ka2vAM athavA zrImaMtAI ke 2AttA prApta ka2vI te zALa che. paNa devatAI guNonI kelavaNI atyanta agharuM kAma che. [IT IS VERY DIFFICULT] karmaNa zarIra. ATha prakAranA kamanI ananta ananta vargaNAothI niSpanna thayeluM ane punarjIvanana punama purAvAnI na vana' ne satyArtha ka2tuM A kArmaNa zarI2 che. eTale ke vAraMvAra audArika, vaikriya, AhA2ka zarIrone levAnuM ane mUkavAnuM maulika kA2Na koI hoya to Izvara nathI Izva2nI sattA nathI. athavA yamarAja ke dharmarAjanA hAthanI paNa vAta nathI ja. jaina zAzAne A kArmaNa zarI2neja mukhya sUtradhAra rUpe mAnyuM hovAthI jayAre jayAre, jenI sAthe, je samayamAM kamano udaya AvatAM ja te te gatamAM javuM paDe. ane tevA prakAranA ja sadAcArI ke durAcArI mAtApitA maLe. garIbAI ke zrImaMtAI maLe, zegI ke nirogI zarIra maLe, matalaba ke A sUkSmazarI2nA kA2Ne ja saMsAra nA sTeja para eka ghAtaka bane che. to bIjo ghAlya bane che. eka mA2ka to bIjo mArya, eka gAlI denAra ane bIje Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 371 gAlI khAnA2, eka ka2jadA2 bIjo leNadAra bane che. gharano AgevAna deNadAra che to tenI patnI, putravadhU, pautra, bena, beTI AMde pUrI phemIlInA jIvo te AgevAnanA leNadAra banIne Ave che. kepasula ke sAkaranI cAsaNImAM lapaTAyelI kaDavI davA paNa kaDavI lAgatI nathI. tevI rIte mohakarmanI jabaradasta mAyAmAM lapaTAyelA jIvane temAM Anada Ave che. tyAreja to eka bAju putronI ke putravadhuonI gALo khAto jAya, apamAna sahana karato jAya che. ane bIjA bAju 'rAmajI rAjI hoya to ja putrAdanI prApti thAya che. AnA jevA badhAya mAmalAmAM A zarI2no camatkA2 2spaSTa dekhAI Ave che. Izva2 koIne gALo bhAMDavAnuM ke koInI dharma patnIne upADI javAnuM kaheto nathI. temaja nathI koIne paNa durbuddhi Apato ke nathI zabuddhi Apato. A kA2Neja IzvaranuM ananya bhakata jainazAsana Izva2ne pUchyuM, ArAdhya sevya ane vandanIya mAnIne IzvaranI upAsanA kare che. ane DaMkAnI coTa sAthe lalakAra kare che. ke, saMsA2nA saMcAlanamAM Izva2no hAtha nathI paNa kArmaNa zarI2no hAtha che. AtmAnA asaMkhya pradeza che. tenA eka eka pradeza para jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 antarAya, vedanIya, Ayu nAma ane gotra karmanI vargaNAo coTelI che. A kAraNeja Izva2nI sattA dharAvanA2 AtmA atyAre Izva2paNa nathI. niraMjana - ni2kA2 nathI. pa2stu karmonA bhArathI dabAI gayelo raMka hovAthI ardhI roTalInA TUkaDAne mATe paNa bIjAno dAsa banIne beTho che. pAvalI paiso bhego karavA mATe zrImaMtone hAtha joDe che. ane viSaya vAsanAno Ananda luTavA mATe dharma patnIno gulAma banIne tenA IzAre nAcavA vALo bane che. potAnA puNyakarmonuM devALuM kADhIne paNa tene khuza rAkhavA mATe potAnI apUrNa zakatano upayoga kare che. eka mAnava jJAnI che bIjo ajJAnI. eka AMkhe aMdha, kAne baheze, page laMgaDo bane che. jayAre bIje AMkha, kAna ane page sazata banavA pAme che. eka krodhano avatAra mo che. to bIje zamatAno sAgara che. ItyAdi kAryomAM kArmaNa zarI2nuM prabhutva svIkAravuM teja samyaga jJAna che. kayAM jIvone keTalA zarIre hoya che naraka gatimAM rahelA nA2ka jIvone vaikriya saijaza ane kAzmaNa zarIre hoya che. asura kumArazada stanata sudhInA devone paNa vaikriya taijasa ane kArmaNa zarIze hoya che. pRthvI kAyaka aprakAyika tejaskAyaka ane vanaspati kAyakone audAreka taijasa ane kArmaNa zarIro Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 373 naNavA. vAyu kAyakone audA2ka vaikriya taijasa ane kArpaNa zarIro hoya che. noMgha:- vAyukAyaka jIvo paNa ekendriya che, to paNa AgamamAM labdhanA hisAbe vAukAya - gatatrasa kahyA che. vaikriya labdha be prakAre che. nAka ane devone te gatamAM paga mUkatAja svAbhAvika vaikriya zarIra hoya che. jayAre manuSya ane tairyacone tapavizeSanI zaMtavaDe amUkone AlaMbdha prApta thAya che. ane vAyukAyakone svAbhAvika ke tapo labdha vinA paNa janmasaddha kRtrima hoya che. jethI dazedizAomAM harI pharI zake che. vikaLendriyo pRthvIkAyakonI jema jANavA. manuSyone auda2ka, vaikriya, AhA2ka, laijarA, sUkSma - bAda2, paryApta ke aparyApta hoya te badhAya audAraka zarIravALA che. beIndriya Indriya, caturindriya, paMcendriya tiryaMcamAM pANImAM cAlanArA, jamInapa2 cAlanArA, gAya, bheMsa Ada ane AkAzamAM uDanArA, kAgaDA, kabUta2 Ada jIvone audA2ka zarIra che. asaMkhya samudromAM thanArA mAchalA, magaramaccho, talAbomAM thanArA kAcabA deDakA Adi jIvone audA2ka zarI2 che. lIla phUla, zAka bhAgI hoya. kIDA - makoDA ke sApa nolIyA hoya. Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 mAkhI- maccha2 ke tIDa hoya. te badhAya ane asaMkhya dvIpa samudromAM thanArA asaMkhya jAtinA nA moTA chavo hoya. lIMbaDA, nIMbu. rAyaNa ke jAmaphaLa AdinA phaLo hoya. te badhAya tathA yugalayA, vidhAdhaze ke mAravADa, gujarAta AMda brahmAmAM thanArA mAnavo ke strIo hoya. athavA temanA peTamAM koDalAmAM utpana thanArA karamIyA hoya. jU. ke mAkaNa hoya te badhAya audAreka zarI2nA mAliko che. jagatabharanA audArika zarIronI saMkhyA keTalI ? tyAre have jANavAnuM raheze ke, A badhA audAreka zarIronuM saMkhyA pramANa keTaluM ? javAbamAM carAcara saMsA2ne pratyakSa ka2nArA tIrthaMkara pa2mAtmAoe kahyuM ke, he gautama ! A zarI2 baddha ane mukta rUpe be prakAre jANavAnuM che. eTale ke, baddha audArika ane mukta audA2ka nAme, dArika zarIro be prakAre jANavA. prazna karavAnA samaye ke tenA pahelA paNa jeo audA2ka zarIramAM che. te badhAya baddha audA2ka zarI2vALA che. ane mokSamAM javAnA samaye ke bhavAnta2nA samaye jIvAtmAothI choDI dIdhelA zarIrone mukta audAraka jANavA. zarIronI saMkhyA mATenA praznamAM methenI vAta temanI Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 375 saMkhyA kahevAmAM sugamatA paDatI hovAthI sArthaka che. saMkhyAnuM pramANa koIka sthaLe abhavyone Azraya karI dravyavaDe zreNI prata2no Azraya karI kSetravaDe, ane samayadivaDe kALathI kahevAze. dravyamAM bhAvanosamAveza karI lIdho hovAthI. tene jUdo kahevAno artha nathI. badra aurika zarIronuM pramANa kALa ane kSetrathI A pramANe che. nA2ka ane devone audarzAreka za2I2 na hovAthI zeSa tiryaMca ane manuSyone aurika nAmakarmane lai temane A za2I2 levAnI pha2ja paDe che. ba aurika zarIze asaMkhyeya kahevAmAM AvyA che. asaMkhyeyanA paNa asaMkhyeya prakA2 hovAthI. bhagavaMte kahyuM ke; asaMkhya urrArpaNI ane avarrArpaNInA jeTalA samayo che. teTalA pramANanA audarzAreka zarIro che. sArAMza ke eka samayamAM ryAda eka eka zarI2 mUkavAmAM Ave to asaMkhya utsarpiNI ane avarrArpaNIonA jeTalA samayo hoya. teTalA ba audarzAreka zarIro che. kSetrathI asaMkhyeya pradezAtmaka pota potAnI za2I2 avagAhanAmAM ryAda eka eka za2I2 sthApita ka2vAmAM Ave to te zIrothI asaMkhya loko bharAI jAya che. eTale ke AkAzanA eka eka pradeza 52 ryAda audarika zarIrone mUkavAmAM Ave to loko bharAi jAya teTalA aurdhAraka zarIraze che. 52ntu Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 zAstra niSiddha A kalpanA karatAM pahelI kalpanA baMdha besatI che. kemake siddhAMtamAM eka zarIranI jaghanya avagAhanA lokAkAzanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalI che. ane lokokAzano asaMkhyAtamo bhAgapaNa asaMkhyAta predazAtmaka che. zaMkA:- jIvo ananta che, evuM ame sAMbhalatA AvyA chIe. to temanA zarIromAM paNa ananta hovA joIe chatAM ApazrI asaMkhyAta kema pha2mAvo cho. javAbamAM jANavAnuM ke, pratyeka zarIrI eTale ke sAdhAraNane, choDI zeSa jIvo asaMkhyaya che. jyAre sAdhAraNa jAtimAM rahelA jIvo ananta che. zI rIte ? javAbamAM pharamAvyuM ke, sAdhAraNamAM rahelA che. eTale ke eka zarIramAM ananta jIvo 2he te ananta kAya kahevAya che. mATe dareka jIvo ananta hovA chatAM paNa tenA zarIrane asaMkhya che. tema kahevAmAM vAMdho nathI. mukata jIvo arthAt bhavAnta2 zamaye yA mokSa gamana samaye jIvo je audA2ka zarIrono tyAga karyo che. te zarIro ananta che. pratizayame eka eka zarIranI sthApanA karyo ananta utsarpiNIo ane avasarpiNIono je samaya hoya tenI tulya hoya che. dravyathI abhavya jIvAtmAo, dravyAkhyAthI ananta guNA che, ane siddhAtmAonI apekSA ananta bhAge che. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 377 zayatva prApta karyA pachI puna: mithyAtvane prApta karanArA jIvo prati patita kahevAya che. temanAthI muphata audA2ka zarIro, abhavyothI ananta guNA ane riddhiothI ananta bhAge kahevAyA che. tulyathI jANavuM ke kadAca hIna hoya zama hoya vadhAre hoya ! zaMkA - mukta audAreka zarIronuM ananta paNa eTale ke A zarI2nA mAlika be hoya che. ekato mukata tarapha prasthAna ka2nAthI tyAjAyelu ane bIju mutyunA kSaNe ma2nArAoe tyajI dIdheluM zarI2 ahiM bIjAne mATe zaMkA karatAM gautamasvAmIjI pUche che ke, zmazanada gata te zarIze zuM akSata 2hetA haze ? ke khaMDIbhUta thayelA ane paramANutva pariNAma pAmelA levA ? pahelo pakSa ThIka nathI. kemake mazAnamAM gayeluM te zarIra ananta kALa sudhI avasthata rahetuM nathI. eTale ke thoDo samaya pachI bhasmIbhUta thatuM hovAthI. temAM Anatya nathI. bIjo pakSa paNa ThIka nathI. kemake, evo koI pugala paramANuM nathI. je bhUtakALamAM eka eka chavAmAe dA2ka zarI2 tarIke te pudgalone anantIvA2 pariNAmIne mukta karelA na hoya ? tethI zapUrNa pudgalAsta kAyane A jIve grahaNa karela che. Ama thAya to abhavyo karatAM ananta guNA ane siddho karatA ananta bhAge A zAstrIya vacanane vAMdho Avaze. Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 378 javAbamAM bhagavaMte kahyuM ke- he gautama! tamArA kalpelA bane pakSo jainazAsanane mAnya nathI. augharika zarIronI asaMkhyatA sUkSmAti sUkSma jaina zAzananI samaya gaNatrI ke jIvasaMkhyAnI gaNatrIno khyAla thI koI nA magajamAM zIghratAthI na Ave te mAnavA yogya che. paNa hakIkata hakIkata che. ApaNA jevA cha moro tyAM sudhI na pahoMcI zakIe to paNa buddhine thoDI sUkSma, pUrvagraha rahita ane manane zraddhAnvata karI laIe to sarvathA agamya vAtone thoDe ghaNe aMze anumAnita karI zakIe chIe. asaMkhya unnarpiNI ane avarlsarpiNInA 2Amayo jeTalA baddha audA2ka zarIze atyAre paNa 25STa dekhAya che. jemake:- kevaLajJAna thI spaSTa dekhAyelA dvIpo ane samudrone kevaLajJAnIe asaMkhyanI saMkhyAmAM mAnyA che. eTale ke pratyakSa joyA che. sau koIne pratyakSa dekhAtI vanaspatine ja rAme rAkhIne vAta vicArIe to mAluma paDaze ke kevaLIgamya riddhAnta kharekha2 satya siddhAnta che. ApaNA gAmanA bhAgolamAM 2helI nAnI moTI vanaspationA jhADo choDo veLAonI saMkhyA keTalI ? te paNa gaNI zakAtI nathI. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 eka pADe eka jIva che. te to AkAra vizeSathI paNa jANI zakIe chIe. AvI paristhitimAM eka jhADanA pAMdaDA paNa nathI gaNI zakAtA to pachI gAmamAM, khetazemAM, parvatomAM, nadInALAnA kinArAmAM rahelI ekaja gAmanI vanaspatinA pAMdaDA zI rIte gaNAze ? koNa gaNaze ? to pachI pUrA brahamAMDamAM rahelA jhADa, pAMdaDAne gaNavAnI zakayatA to 33, karoDa deva devIo pAse paNa kyAMthI hoya ? AMgaLImAMthI TapakatA pANInA eka buMdamAM 3650 cAlatA pharatA jIvone AjanA sAyanse paNa kabUlyA che. A saMkhyA to temAM utpanna thayelA trasajIvonI che. tyAre pANInA buMdamAM jIvo keTalA ? ane yatravAre tatra vanaspati AnyAye tenA jIvo keTalA ? koNa mApI zakavAno hato ? to pachI eka glAsamAM mATalAmAM, vAvaDImAM, talAbamAM ane chevaTe svayaMbhUramaNa sudhInA samudramAM rahelA pANInA jIvo zI rIte mapAze ? temAM 2helA kalpanAtIta mAchalA, maga2 AMdanA nAnA moTA jIvone, talAba nadImAM rahelA deDakA, kAcabA Adi jaLacara jIvone gaNavA koNa samartha che ? vanaspatimAM paNa bhIDAM, karelA, kaMkoDA, turIyA, maracA, kothamIra AMde zAka bhAjIo phuTamAM rahelA DhagalA Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 baMda jAtinA phaLo, puSpo ane temAM rahelA bIja tathA mAkhI maccha2 mAkaNa jU lIkha Adi zuddha stuonI saMkhyAto zArvathA kalpanAtIta che. tema chatAM A padArtho che. jIvo che A badhI vAto pratyakSa gamya ja che. chatAM mApavAnI zakyatAM nathI ja chatAM AnI saMkhyA asaMkhyaya che. jayAre sAdhAraNa vanaspatimAM helA jIvo ananta che. paNa zarIroto asaMkhyaya ja che. vaikriya zarIra paNa baddha ane muphatarUpe be prakAre che temAM badrakriya zarI2 asaMkhya che ane asaMkhya utsarpiNI ane avarNArpaNI nA samaya pramANamAM che. A zarIra nA2ka (naraka gatimAM rahelA nA2ko) devo (cAre prakA2nI devagatiomAM 2helA devo) ne, tathA vaikriya labdhavALAone utta2vaikriya zarIranA ka2Na kALe vaikriya zarIra hoya che. tethI sAmAnya rUpe cA2 gatinA jIvone AzarI2 arAMkhya mAtrAmAM jANavA jANavA, muphata vaikriya zarI2 gha2kanI jema ananta jANavA. devonI saMkhyAto, 33 karoDanIja manAI che. javAbamAM jANavAnuM ke 2haMta pa2mAtmAnuM zAsana trikALAbAMdhata hovAnA kAraNe, devo asaMkhya mAtrAmAM che. vyavahA2 mArga carma cakSagrAhya che tyAre kevaLI zAsanadivyadRSTi grAhya che. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 381 AhAraka zarIra. A zarI2 caturdazapUrvadhArI rivAya bIje kyAMya paNa hotuM nathI. devo, devendro, cakravartIo ke vAsudevo game teTalA zatarA5A hoI zake che. paNa saMsA2nI keTalIya vastuone prApta ka2vA mATe zArIrika zakita kAme nathI AvatI ane khAsa jANavAnuM ke saMyamanI zakata tenA karatAM paNa ghaNI vadhAre che. A kAraNe ja cakravartIo ke IndronA mastaka paNa saMyamI ne jhuke che. mATe chaThThAguNa sthAnake sthita caturdaza pUrvalabdha zampA AtmAne ja A zarI2 grahaNa karavAnI zakita zulabha hoya che. vi2ha kALa jadhanyathI eka samaya ane utkRSTathI cha mAsa che. baddha AhA2ka zarI2 kyAre hoya ane kayAre na hoya. yadi hoya to jadhanyathI eka, be, traNa ane utkRSTathI be hajA2thI nava hajAra sudhI jANavA jayAre muphata AhA2ka zarIro ananta che. jIvothI mUkAyelA AhA2ka zarI2 jayAre ananta che. tyAre ApaNA AtmAno paNa naMbara lAgyo ja haze ? keTalI vA2 AhA2ka zarIra ApaNAthI mUkAyuM haze te bhagavAna jANe... hakIkata A che ke tenAthI AgaLa ApaNe vadhI na zakayA. kAraNamAM zarIranI, tathA saMsAranI mAyA zivAya bIjuM kayuM kAraNa ? ane saMsAranI mAyAmAM paNa viSayavAsanAnI mAyA. kaSAyonI mAyA, IndrayonI gulAmI ahaMtatvanI jo2dA2 upAsanA riAvAya bIju kaMI mAyA ? Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 tathA agyArame upazAnta guNasthAnake pahoMcyA pachI adha:patana thavAmAM karyuM kAraNa ? matalaba ke mohanIyakarmanA kSaya ta2pha ApaNe Aja sudhI AgaLa vadhI na zakayA mATe ja ThANAMga sUtramAM kahevAyuM che ke saMyamIe somuDe, mAnakuMDe, mAyAmude ane nomuke ta2pha ja dhyAna ApavAnuM hatuM paNa... hAya re rAMravAranI mAyA ! taijasa zarIra. bai taijasa zarIraze anantanI saMkhyAmAM jANavA. kALathI ananta urnsarpiNI avassarpiNInA samayonI tulya che. kSetrathI anantalokanA pradezonI Iza rAmAna che. (loka eka ja che. anaMta saMkhyA jaNAvavA asatkalpanAe anaMtaloka samajavA) dravyathI anaguNA arthAt bhAga nyUna zarve jIvonI saMkhyA pramANa che. kema ke taijagna zarIranA mAliko ananta che. audAreka zarIra manuSya ane ciMcone ja hovAthI temane ananta kahyAM nathI. kevaLa zAdhA2Na zarI2 ananta che. jayAre taiza zarI2nA mAliko cAre gatanA jIvo che. rAMsArI jIvo siddhothI anantaguNA che. kevaLa riAddhone taijasa zarIra nathI. taijaza ane kAzmaNanA svAmI rAmAna che ane zarvadA sAthe ja rahenArA che. mATe kArmaNanI vakatavyatA Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taijasanI samAna jANavI. 383 24 daMDaka jIvomAM kramazaH enI vicAraNA-- nAkone audarika za2I2 na hovAthI teo ba aurdhAraka nathI. jyAre mukta aurghAraka zarIze anantA kahyAM che. sArAMza ke vartamAnamAM vaikriya za2I2vALA hovAthI aurdhArakano abhAva che ane bhUtamALamAM tiryaMcadi gaMtamAM hovAthI mukta aurdhAraka anantA jANavA. baddha vaikriya za2I2 asaMkhyeya che. kA2Na ke prAMtanA2ka te eka eka vaikriya zarI2 hoya che ane nA2ko asaMkhyeya che. kALathI asaMkhya utttarpaNI avarrArpaNIonA samaya pramANamAM che. kSetrathI prata2nA asaMkhyaya bhAgamAM 2henAra asaMkhya zreNIonA pradeza saMkhyA pramANamAM jANavA. AhA2ka zarIranI saMbhAvanA nA2kone nathI. chatAM muphta AhA2ka zarIro aurvAkanI jema ananta jANavA. kema ke, pUrvabhavIya manuSyAvatAromAM lIdhelA ane mUkelA AhA2ka zarIro pramAdinA kA2Ne patita thaI nA2komAM utpattinI saMbhAvanA hovAthI anantA manAyA che. taijasa ane kAryaNa zarIze vaikriyanI samAna jANavA. matalaba ke sAte na2kargAtamAM rahelA, nA2ka jIvo eka, be, hajAra, lAkha, karoDa, daza karoDa, 100 karoDa Adi nathI paNa asaMkhyeya che. Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 asurgAdakumA2 devo paNa nA2kanI jema jANavA. kevaLa saMkhyAmAM alpa kahyAM che. mATe zarIro paNa thoDA che. baddha AhA2ka zarI2 nathI. pRthvIrNAyako - baddha ane mukta zarIro aurikanI jema samajavA. ba zIze asaMkhyeya pramANa je kahyuM che te laghuta2 asaMkhyeya jANavuM. A rIte apRkAya ane tejasa mATe paNa jANavuM. vAyurNAyako - pRthvIyikonI jema jANavA kevaLa ba vaikriya zarIro asaMkhya che. vanaspati kAyiko mATe ghaNI vanaspationA 2AdhAraNa za2I2 hovAthI jIvo ananta hovA chatAM zarIro asaMkhyAta jANavA. taijasa ane kAryaNa zarIro pratyeka jIvonA jUdA hovAthI ananta che. be traNa ane carindriyonA baddha aurdhAraka zarIro asaMkhyeya che. muphta za2I2o anantA che. vaikriya ane AhA2ka za2I2 ba nathI. paNa mukta za2Ize anantA che. paMcendriya mATe jANavAnuM ke baddha asaMkhyeya che ane muphta anantA che. saMsA2bha2mAM sauthI thoDA paMcendriya jIvo che. tenAthI cA2 Indriya jIvo vizeSa adhika che. tenAthI tendriya jIvo vadhAre che. be Indriyo tenAthI vadhAre che. ane sauthI Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhAre ekendriya jIvo anantA guNa vadhAre jANavA. manuSyone mATe jANavAnuM ke baddha audA2ka zarIro kadAca saMkhyaya paNa hoya ane aAMkhyaya paNa hoya. jaghanya pade zaMkheya jANavA. kema ke, manuSyo be prakAre che. eka to vamana, pittadamAM utpanjana thayelA saMmmo ane bIjA strI garbhathI utpanna thayelA garbha, temAMthI saMmUrcchamAM kyAreka hoya che ane kyAreka nathI hotA, jadhanyathI temano virahakAla eka samayano che. utpanna zamUchamo jadhanyathI ane utkRSTathI antarmuhUrta sthitivALA hovAthI AgaLa temano virahakALa che. jyAre teo thAya che tyAre jadhanyathI eka, be, traNanI saMkhyAmAM ane utkRSTa asaMkhyAta. zeSa manuSyo zaMkheya hoya che. paNa asaMkhyeya hotA nathI. jayAre saMmUcchamo hotA nathI tyAre garbha grahaNa karavAM anyathA jaghanyapada nirarthaka banaze. mATe svabhAvathI ja saMkhyeya che ane temanA zarIro paNa baddha saMpaeNya jANavA mukta audAreka anantA che. zeSa vANamaMta2, jyotiSa ane vaimAnikone mULa ane TIkAthI jANavA je spaSTa che. A prottarono rahasyArtha zuM che ? A prazno ane javAbono bhAva A che. anAdikALanA A saMsAramAM atyAra sudhI ananta kAlacakra pUrA thayA Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. jIvamAtrepaNa mAyAvI saMsAramAM 2khaDapaTTI karatAM karatAM anantakAla cakro pUrNa karyA che. zarI2 vinAno koI paNa jIva kyAre ya 2hI zakato nathI. tyAre atyAra sudhI A jIvAtmAe keTalA zarIze dhAraNa karyA haze ? tenI saMkhyA batAvavAno uddeza A pUtramAM rahyo che. aughareka zarIre ananta saMkhyAmAM lIdhA che ane choDyA che; kema ke je zarIra dhAraNa karyuM hoya tene pAcho mUkyA vinA, choDyA vinA jIvavizeSane paNa bIjo mArga nathI. Indro, brahAo, vAsudevo, prativAsudevo. cakravatIo, tapasvIo, mahAtapasvIo, garIbo, mahAgarIbo, IndrANIo, devIo, jagadambAoe paNa zubhAzubha kamAna bhogavavA mATe zarIre lIdhA, pAchA choDavA paDyA ane ananta AkAzamAM 2khaDapaTTI karI. pAchA bIjA avatAramAM atyAre kyAM haze ? te bhagavAna jANe ! kevaLajJAna prApta karI mokSamAM jayAM sudhI javAno cAnsa nazIbamAM nathI hoto tyAM sudhI rAMsA2nI cAre gatinA cogAnamAM 2khaDapaTTI maTavAnI nathI. A kAraNe audA2ka zarIro paNa anantA lIdhA. ane mUkayA, vakriya zarIre devayoni ke na2kagItamAM paNa ananto vAra gayA ane nIkalyA. AhA2ka labdha saMsAracakramAM eka jIvane vadhumAM vadhu cAra vAra prApta thAya che. 14 pUrvanA mAliko paNa ananta vAra banyA ane Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. pAchA na2kanA avatAra ne pAmyA matalaba ke caturdaza pUrvadhArIpaNAmAM AhA2ka zarIro ane agyArame guNasthAnake pahoMcyA pachI paNa te zarIze choDavA paDyAM ane cAre gatamAM 2khaDatA rahyAM. ane "punarajanana punaraja mA punarajananana kare zayana' janmavuM, maravuM ane mAtAnI gaMdakoTaDImAM kedya banavuM zaunA bhAgyamAM lakhAyeluM che. je jIvo sAthe vaijheranA ke mitratAnA saMbaMdho bAMdhelA che ane teo jyAM jagyA che. tyAM ApaNe paNa janma levAnuM pharajIyAta che. pachI kAlabAdevI roDa, prabhAdevI, muMbAdevI, gaNadevI, nAgadevI roDa hoya, gAMdhI, naherU, kastUrabA, bhUlAbhAI Adi zeDa hoya tyAM tathA pAchA pApakarmono udaya Ave tyAre naraka, bhUMDa, kAgaDA, dIpaDAnA avatAro levAnA rahe che. AvI rIte anta kAlacakro 2khaDapaTTImAM pUrNa karyA. yamadUtonA ke paramAdhAmIonA DaMDA khAvA paDyAM koIka bhavamAM bIjAnA hAthe mAra khAtAM khAtAM bhUkhe maratAM ane rabAtAM rIbAtAM bhavo pUrNa karavA paDayAM. AmAM badhesthaLe saMsAranI mAyAno camatkAra che. jIvatI DAkaNa karatAM paNa vadhAre khataranAka A mAyA DAkaNane je bhAgyazALI jinezva2 devanI chAvaNImAM Avaze. teone mAyA kaMI paNa karavAnI nathI. A pramANe kAlapramANanI carcA pUrI karyA pachI have bhAva pramANanA prasaMge sUtrakA2 pha2mAve che. ke Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 se kiM taM bhAvappamANe ? tivihe paNNatte, taM jahA guNappamANe, nadhyamALa saMkhyAmAM (sU, 146). bhAva pramANanA A traNa bhedo che. thavuM te bhAva che. vastumAtramAM jJAnAdi ane varNAdino pariNAma thayA kare che. sArAMzake Ika samaye jJAnAdi vaDe chavomAM pariNAma ane koIka samaye varNATane laI jIvomAM ke vastumAM pariNamana thayA kare che. te bhAva che prImati arthAt vastuno pariccheda(jJAna) thavAmAM te kAraNa che mATe tenI pramANatA jANavI. jenA vaDe vastu(padArtha)no pariccheda thAya te prImati che. AvuM jJAna traNa prakAre thAya che. guNapramANa vaDe. nayapramANa vaDe. ane saMkhyA pramANa vaDe. temAM guNapramANa eTale jJAnAdi guNo ja pramANa hovAthI tene guNapramANa kahe che. ananta dharmAtmaka vastunA eka aMzanuM jJAna te nayapramANa che. ane saMkhyAna arthAt saMkhyA ja pramANa hoya te saMkhyApramANa che. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 guNapramANa paNa jIva guNapramANa ane ajIva guNapramANa rUpe be prakAre che. prathamamAM alpa kahevAnuM hovAthI ajIva guNapramANane kahe che. je varNa guNapramANa, gabdha guNapramANa. 22aa guNAprayANa, sparza guNapramANa ane saMsthAna guNapramANa rUpa pAMca bhede che. varNa guNapramANa paNa kRSNavarNa guNapramANa yAvat zukla guNapramANa rUpe pAMca prakAre che. gaMdhavarNa guNapramANa subhigaMdha ane dubha guNapramANe be bheda che. 225 guNapramANa, tiktarasa guNapramANa yAvata madhu222 guNapramANe pAMca bhede che. sparza guNapramANa-karkaza cAvat mRduguNa sparza rUpe ATha prakAre che. saMsthAna guNapramANa pAMca prakAre che. parimAMDalarAMrasthAna - valayanI jema goLAkAre hoya che. vRttasaMsthAna - lokhaMDanA goLA jevuM hoya che. cacarabaMsthAna - risaMghoDAnI jema traNa khuNIo che. caturacAMrasthAna - cA2 pUNIo. AyatarAM sthAna - lAMbu hoya che. Ano bhAvArtha kaMIka Avo haze pAMce varNaguNo ane Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 saMsthAnaguNa, A badhAya AjIvatattvanA bheda che, chatAM te vaDe vastunI jANakArI thAya che ke, A vastra sapheda che, lAla che, AnI sugaMdha zubha che ane tenI durgandha mAratI, AmAM mIThoza vadhAre AmAM ocho, yAvatu A khAro khAye tIkho kaDavo che. Ano sparza kharabacaDo che, mulAyama che ane A AkAra lAMbo, goLa Ada che. A mANasa kALA raMgano che ane sapheda che ane A kaMI lAlarAvALo che AnuM mAthuM goLa che, tribuNIo che. ItyAdi vaNa vaDe vastu olakhAya che. jIva guNapramANa traNa bheTe che. jJAna guNapramANa. darzana guNapramANa. ane cA2tra guNapramANa. sArAMza ke , A traNe guNo jIva nA che, ajIvanA nathI. tethI A guNo vaDe mANasanI olakhANa thAya che. jJAnarUpa guNa, pratyakSa, anumAna, upamAna ane AgamathI cAra prakAre che. (1) pratyakSa - potAnA jJAnavaDe athena - padAthana prApta kare te akSa eTale jIva kahevAya che. athavA sarve athana jANe te jIva che. prApta thayelA padArthone Azrita kare, svIkAra kare Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 391 te pratyakSa che. A arthomAM dvitIyadi tatpurUSa samAsa jANavo. kema ke, arthono sAkSAtkA2 ka2vAthI jIvane je jJAna thAya te pratyakSa che. jyAre bIjAo ''akSa ahaM prati pratyakSad' avyavIbhAva samAsane Icche che paNa A vAta ThIka nathI. kema ke A samAsamAM napuMsaka liMganI pradhAnatA hovAthI pratyakSa zabdanI filaMgatA hi thAya. ane thAya che jarU2 jema ke - pratyakSA buddhiH pratyakSo voyaH, pratyakSajJAnam. mATe kahyuM tema pratyakSa zabda tatpurUSa samAsavALo ja jANavo. - Indriya pratyakSa ane northIndraya pratyakSa rUpe tenA be bheda che. tyAM zrotra, cakSu, ghrANa, jivA ane sparza IrNIndrayo AtmAne jJAna thavAmAM sahakArI kAraNarUpe che. kema ke pudgalanI banelI Indriyo jaDasvabhAvavALI hovAthI teo upAdAna kA2NarUpe ThahAlatamAM paNa nathI. mATe sahakArI kA2Na rUpe ja mAnavAnI rahI. jema ke makAnanI bArIo jaDa hovAthI pote jJAna prApta karavAmAM kyAre ya samartha banatI nathI. paNa bArImAM beThelo purUSa 2stA paNa janA2 AvanArene pratyakSa kare che. A pramANe za2I2 rUpI makAnamAM pAMce IrDIndrayo bArI svarUpe che. jenI utpattimAM arthAt zabda, rasa, rUpa, gandha ane 25rza viSayaka jJAna thavAmAM agika eTale hetu vinA ja je jJAna thAya te Indriya pratyakSa che. jema dhUma hetuthI gvenuM jJAna thAya Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, tema Indriyo hetu che mATe ligaka che, pa2stu jIvathI pa2 eTale vyatirikta nimitone laI je jJAna thAya te vastuta: artha zAkSAtkAritvano svabhAva hovAthI te parokSa jJAna kahevAya che. "sAnIti para. A cUtrathI jJAnathI eTale AtmAthI vyatirikta vastu para manAya che. Indriyo pa2 che; tenI sahAyatAthI je liMgikazAna thAya te parokSasvarUpa banavA pAme che. tattvArtha sUtramAM Ave pazekSam eTale ke Indriyo ane mana vaDe je jJAna thAya te matijJAna ane zrutajJAna parokSa che. tathApi lokavyavahAramAM A jJAna, pratyakSa rUpe rUDha hovAthI sAMvyAvahA2ka rUpe pratyakSamAM gaNatrI karI che. tathA je Indriya pratyakSa nathI te noIndraya pratyakSa jANavo. ahi 'no zabda sarva niSedhamAM hovAthI je jJAnamAM Indriyo pravartatI nathI kevaLa jIva ja athana sAkSAtkAra kare te noIjaya pratyakSa che, Indriya pratyakSa. pAMce jJAnendriyo vaDe thatuM A jJAna, zrotrendriya pratyakSa, cakSurindriya pratyakSa, dhrANendriya pratyakSa, jijaya pratyakSa ane spondriya pratyakSa rUpe pAMca bhede che. (1) matijJAna. (2) matijJAna. Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) zrutajJAna. (4) zrataajJAna. (5) arvAdhajJAna. (6) virbhAgajJAna. (7) mana:paryavajJAna. (8) jvaLajJAna. A pramANe jJAnanA ATha bheda che. temAM 1-3-5-7-8 saMkhyakajJAna samyagUjJAna che ane 2-4-6 saMkhyakajJAna ajJAna che. je jJAnamAM saMzaya, viparyaya ane anadhyavarAta hoya te jJAna paNa ajJAna che. A traNe ajJAnomAM, paMDito-mahApaMDito, dhArAvAhI saMskRta prAkRta bolanArA hoya ke lAkho karoDo zlokonA banAvanAra hoya, gaMgA-yamunA-godAvarImAM traNa traNa vAra 2snAna karI rAkha colanAza hoya. paMcAne ke zirSAsanamAM dhyAnamA banelA hoya te badhAya ajJAna eTalA mATe che ke, jIvAtaIvonA jANakA2 na hovAthI mithyAtva mohane dabAvI devAnI zata sampana hotA nathI. mATe bhAMga, gAMjo, carasanA mArge caDIne vyazanonA mAlika bane che, phaLa svarUpe jamane, vizrvAmitra, durvAsA, ane zarmA jevA mahAna tapasvIo paNa samaya AvatAM kaSAyAdhInaviSayAdhIna banIne potAnA yogamArgathI bhraSTa thayA che. tapazcaryA, dhyAna, Izvara praNidhAnAdaka anuSThAno. AtmAnA bhayaMkaratama zatru mithyAtvamohane ghaTADavA mATe ka2vAnA hoya che ane jema jema A rAkSaza ( mithyAtvamoha) kaMTrolamAM Avaze tema tema mataajJAna, zrutajJAna ane Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 vilaMgAnanA paDadA khasatA jaze ane samyagadarzananI prApta thatAM te jJAna zamyagajJAna banatAM vAra karato nathI. matalaba ke, mithyAtva avasthAmAM je jJAna hatuM temAMthI paudgalika eTale vaiSayaka ane kArNAyaka vArAnA maTatI jaze ane AdhyAtmikatA vadhatI jaze. phaLa svarUpe IndriyonA, mananA, zarIranA ane jIvananA vikAro zAnta thaze ane tema thatAM svaccha eTalenarvikArI banelI Ijaze dvArA thatuM jJAna paNa zamyagu thaze. IndratIti I: eTale jIvane jenA mAdhyamathI jJAna thAya te Indriyo, jJAnendriyo kahevAya che eTale ke AtmA nAmanA zeThane jJAna prApta karAvavA mATe Indriyo zabala sAdhana che. zaMsA2bha2mAM viSayo paNa pAMca ja che. je kAmabhogane nAme prasiddha che. cakSu (AMkha) ane kAna. A be Indriyo kAmanA nAme ane jIbha, nAka ane sparza Indriyo bhogapradhAna che. matalaba ke cakSu dvArA levAyelA ke kAnathI saMbhaLAyelI vAtothI jIvAtmAne rAgano bhAva jAgaze, jIva caMcala banaze. joyelA ane sAMbhaLelA kAmone, bhogamAM levA mATe kaTibaddha thaze. pariNAme jIbha, nAka ane sparzathI te kAmono bhoga karaze. IndriyonI zakata paNa eka samAna nahi hovAnuM kAraNa pUrvabhavIya AvaraNIya karyo che. jema ke... Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 395 zrotreya cakSurindriya dhrANendriya jindriya sparzendriya - zrotrejiyAvaraNIya karma. - cakSurindriyAvaraNIya karma. - dhrANendriyAvaraNIya karma. - jijayAvaraNIya karma. - spazabdayAvaraNIya karma. upara pramANe pAMce Indriyo dvArA thatAM jJAnane rokavAmAM, aspaSTa ane saMdigdhajJAna thavAmAM. viparIta ke mithyAjJAna thavAmAM zrotrendriyAvaraNIyadi karmo kAma kare che. karmo jaDa che, chatAM caitanyasvarUpI ane ananta zakitanA mAlika AtmAne spaSTa zAmyagajJAna thatuM nathI. pariNAme mohakarmanA nazAmAM bebhAna banelo AtmA IjayAdhIna banI kaSAyAdhIna banavA pAmaze. ane kaSAyI AtmA potAnA mana-vacana ane kAyAe kayAreya paNa ekAgra karI zakavAno nathI. ane jenA yogo (mana,vacana, kAyA) ekAgra nathI. temanAM jIvanamAM bAra bhAvanA ane maitrI Adi cAre bhAvanAno camatkAra paNa sarjato nathI. AvI sthitimAM teonA bhAgyamAM ArtadhyAna ane raudradhyAnathI arephata bIjuM kaMI paNa zubhAnuSThAna, zuddhabhAva, zubhabhAva, bhAvayA, bhAvadAna, bhAvatyAga ane bhAva saMyama Adi umaghatattvono sparza paNa AtmA karI zakavA samartha banavAno nathI. Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 IndriyonA AvaraNIya karmonA kAraNe te jIvonA avagrahaIhA, avAya ane dhAraNA paNa aspaSTa 2hetAM temanuM matijJAna paNa zuddha banavAnuM nathI. pUrvabhavamAM matijJAnanI thoDIghaNI paNa upAzanA karIne avatarelA bhAgyazALIo paNa, yadi A manuSyabhavamAM sAvadhAna rahevA na pAmyA, to mohakarmanA prabala udayanA kAraNe potAnA Antara ane bAhya jIvanamAM, zubhalezyAonA sthAne dhImedhIme azubhalezyAono je vadhato jaze. pariNAme kuTilatA, bhayagrastatA. dainyavRtti, lobha, dharmaanAda2, kAmadeva ane krodhanA Avego vadhavAnA kAraNe jIvanamAM purUSArtha nAmanuM tattva paNa alavidA leze. 'kuTilatAbhaye dainyaM lobho dharmasyahInatA kAmakrodhau dayAhAniH matidoSA prakIrtitAH / (svatIya zo:) noIndrayathI eTale IndriyonI zahAyatA vinA ja je jJAnaguNa utpanna thAya te, avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane jvaLajJAnarUpe traNa bheTe che. sadgaNo kyAre ya AkAzamAMthI TapakatAM nathI paNa temane prApta karavAnI jijJAzA thAya to AtmapurUSArthathI ja zaguNo prApta thavAnA che. avadhijJAnAdi traNe jJAno zAMthI utpanna thaze ? javAbamAM jainazAzane kahyuM ke, tene Ava2nAza avadhijJAnAvaraNIya, Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana:-paryavajJAnAvaraNIya ane kevaLajJAnAvaraNIya karmo che, je tyAga, tapanI abhUtapUrva sAdhanA vinA kyAre ya dabAvavAnA nathI. mATe mokSa meLavavAnI jhaMkhanA ja hoya to traNe AvaraNomAM bene khaseDavAno ane kevaLajJAnAvaraNIya karmano sarvathA kSaya karavA mATe prayatna karavo joIe. anumAna pramANa. pUrvavatu. zeSavat ane daSTasAdharyavat rUpe anumAnanA traNa bheda che. anumAna thavAmAM liMgagrahaNa ane saMbaMdhasmaraNa be kAraNo che. jenAthI sAdhyanI siMddha thAya te liMga-nizAna-ciLa, athavA sAdhya vinA jenI utpatti na thAya te lakSaNa hetuno che ane te baMne eTale sAdhya(ane) hetu(dhUma)nA saMbaMdhanI smRtipUrvaka je jJAna thAya te anumAna jJAna che. koI sAdhakane bIDI saLagAvavA mATe AMnene gotavo kyAM ? te samaye koInA mana parathI upara jato dhUmADo jovAyo, tyAre tene yAda AvyuM ke mArA ghare paNa jyAre jyAre dhUmADo dekhAto hato, tyAre jarUrathI Agna paNa vidyamAna hato. mATe A ghare dhUmADo dekhAya che tethI agni paNa jarUrathI hovo joIe. Ama ane e sAdhya che tenI sAthe avinAbhAvasaMbaMdhathI dhUmADo Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 saMbaMdhita cheAma dhUmADArUpa liMgathI eTale nizAnathI potAnA gharanA 2soDAnI jema aMgenI ciMddhi thAya che. mATe anyathADanupapatnatva hato. lakSaNam I' arthAt dhUmADAnI sAthe anano avinAbhAvasaMbaMdha che. mATe tarkaka bhASAmAM bolAya che "yatra yatra dhUma: tatra tatra ane jyAM dhUma che tyAM ane hoya ja. "yatra yatra jIva: tatra taMtra upayoga vakvamuM jyAM jyAM jIva che tyAM upayoga hoya ja che. arthAt dhUmathI jema AMnenI ziji nizcitta che. tema upayoga lakSaNathI jIvanI ciMddhi thAya che. pUrvavatu anumAna eTale zuM ? thoDA ke vadhAre samaya prathama viziSTa prakAranA cihanathI upalabdha thaI hoya tenA uparathI vastuno nirNaya ka2vo te pUrvavat anumAna che. cihanane joI lIdhA pachI vastune olakhI levI jema ke bAlyAvasthAmAM eka mAtAno putra pa2deza gayo. lAMbA samaye te ghera Avyo. tyAre tenA zarIra para amukacinane joI mAtAe putrane olakhI' lIdho. to A olakhANamAM nAnI ume putranA zarIra para. 1. janmatAM ja koI kSata hoya. eTale ke game tyAre paNa olakhI zakAya tevo cihana hoya. 2. kUtarA Adi janAvare karaDyA pachIno vraNa hoya. 3. kALA aDadanA dANA jevo maLyo hoya. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 4. athavA tala hoya. ItyAdi nizAno jenA para hoya tene joI "A mAze putra ja che. AvI rIte mAtAne jJAna thAya te cinAdinA anumAnathI thAya che. teno prayoga A pramANe.. maputroDayuM ananyasAdhA2Na kSatadilakSaNa viziSTaliMgopa labdharata' lakSaNa putrane pratyakSa karyA pachI paNa olakhI zakAya che to anumAnanI AvazayaktA zI ? javAbamAM jANavAnuM ke purUSanuM piMDa mAtra pratyakSa hovA chatAM, temAM saMdeha hoI zake che ke - putra haze ?, ke bIjo koI ? pa2stu zarIra para amuka cinathI ja anumAna thAya che ke A mAro putra ja che. IMgata, AkAra, kriyA, bhASaNa, netra vatravikAra vaDe AntaramanA jANI zakAya che. zeSavatu anumAna pAMca prakAre che. kAryathI, kAraNathI, guNathI, avayavathI, ane AzrayathI. jema ke A avAja zaMkhano, bherIno, baLadano, mayUrano, ghoDAno, hAthIno che. eTale ke avAja pa2 te te vastuonuM anumAna karavuM athavA mArga pa2 paheLI lAda ( viSya)ne joI hAthIno, athavA 2thano avAja sAMbhaLIne Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RD 2thano, ghoDAnuM haNahaNavuM, hAthInuM cIzavuM, mayUranI kekAnuM anumAna karavuM. A pramANe liMgathI utpanna thayelA kAryanuM anumAna. kAraNarUpaliMgathI utpanna thatuM anumAna A pramANe che. A taMtuo paTa (vastra)nA kAraNa rUpa che. paNa paTa taMtuonuM kAraNa nathI. tRNa vizeSa zAdaDI (Ta)nuM kAraNa che. guNathI, liMgajanya anumAna, kazoTI pa2 suvarNane gharAvAthI utpanna thayelI rekhAthI suvarNanuM anumAna karavuM. gaMdhathI puSpanuM anumAna, 22thI lavAdanuM. AsvAdathI madazAnuM, sparzathI vastranuM anumAna karavuM te guNanippA che. avayavathI zarIranA eka avayavarUpa jema ke zRMgathI mahiSa. zikhAthI kukaDAnuM, dAMtathI DhathInuM, dADhathI vAhanuM, piMchAthI mayUranuM, kharIthI ghoDAnuM, nakhathI vAghanuM, pUMchaDAthI vAna2nuM, cUDI paherelA hAthathI strInuM anumAna ka2vuM. AzrayathI eTale amukacinothI AzrayInuM anumAna ka2vuM. jema ke dhUmADAthI ananuM, balAka paMktithI pANInuM, meghavakA2thI varasAdanuM, zIlasadAcArathI kuLaputranuM anumAna karavuM. te Azraya rU5 liMgathI AzrayInuM zeSavat anumAna che. daSTasAdharyu anumAna be prakAre che. sAmAnyadaSTa ane vizeSa daSTa. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 vaidharmsa upamAna : jemAM samAnatA nathI hotI tevI upamAne vaidharmyu upamAna kahe che. jema ke zabalA gAyanuM vAcha2DuM zAbaleya che paNa bIjI sapheda Adi gAyonA vAchaDA tenA jevA nathI. yardhApe pazu zarIra (gAyanuM zarI2) bannemAM samAna che. paNa raMgamAM ja phuraka che. mATe A vaidharmsa upamAna kahevAya che. vAyasa ane pAyAmAM vAyasa (kAgaDo) sacetana che ane pAyasa (khI2) acetana che. yardhApa A bannemAM ghaNA dharmono visaMvAda che. to paNa A bannemAM be varNonI samAnatA to spaSTa che. nIca mANase nIca mANasa jevuM ja kAma karyuM che. AmAM jANavAnuM ke yardhApa nIca mANasa kharAba kAma ja kare che. to paNa gurUno ghAta Adi nikRSTatama pApa karato nathI. paNa A bhAIe to gurU Adino ghAta karyo che mATe Ama kahevAya che ke nIca mANase nIca jevuM kAma karyuM che. dAse dAsa jevuM. kAgaDAe kAgaDA jevuM ane kUtarAe kUta2A jevuM kAma karyuM che. Agama pramANa laukika ane lokotta2 rUpe AgamanA be bheda manAyA che. (1) ajJAnI mithyA STinA mAlikoe potAnI svacchaMda budghinI kalpanAthI banAvelA mahAbhArata, zamAyaNa, Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ YOR cAraveda. purANa Adi granthone laukika Agama rUpe jANavA. (2) tapazcaryA ane saMyamanI abhUtapUrva ArAdhanAthI prApta thayelA kevaLajJAna ane kevaLadarzana yaDe traNe lokanA traNe kALanA sarve bhAvone, paryAyone, gatione, Agatione, karmonA phaLone jANanArA vailokya pUjita, sArvajJa, zarvadarzI - arihaMta paramAtmAonA praNIta Agama lokottara Agama che. A bannenI vyAkhyAo bhAvakRtanA vyAkhyAna da2myAna karAI gaI che. athavA sUtrAgama, arthagama ane tadubhayAgama rUpe Agama traNa prakAre che. sUtrane sUtrAgama, teno artha te arthIgama ane sUtra tathA arthanI jANakArI tadubhayAgama che. AtmAgama, anarAgama ane paraMparAgama rUpe paNa AgamanA traNa bheda che. gurUnA upadeza vinA AtmAne satyajJAna thavuM te AtmAgama kahevAya che. kSAyika samparvanI prApta thayA pachI. tIrthakaronA AtmAonuM matijJAnAvaraNIya, zrutajJAnAvaraNIya karma ane avadhijJAnAvaraNIya kamanI sthiti. 2sa lagabhaga nestanAbuna thavAnI aNI para AvI gayelA hovAthI temanuM matijJAna zrutajJAna ane avadhijJAna paNa zuddhatama thaI gayelA hoya che. A kAraNe ja pUrva bhavanA Azadhata A traNe jJAno je bhavamAM tIrthaMkara thavAnA hoya che te bhavamAM janmatA ja sAthe hoya che. mATe ja teone Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 403 AtmAgama che. matalaba ke zuddhatama tijJAna ane zrutajJAnamAM pUrNa brahmaloka (14 2jI pramANa) temanA mATe pratyakSa hoya che. mATe ja jJAnanI STie temanAMmAM sarvaryApatva mAnavAmAM vAMdho nathI. paNa bhagavAnanA moDhAmAM pUrNa brahmAMDanA samAvezanI kalpanA ayathArtha eTalA mATe che ke, AMkha paNa na pahoMcI zake teTalA moTA samudro, ullaMghI na zakAya teTalA moTA parvato, nadInALAo, AMbalI, pIpala ane vaDanA totiMga jhADo bhagavAnanA moDhAmAM zI rIte samAviSTa thavAnA hatA ? A kA2Ne ja jaina zAsane kahyuM ke, bAlakone gamArone, paMDitone paNa hasavuM Ave tevI kapolarkAlpata kalpanA ka2vAthI bhagavAnanI tita ke prazaMsA thatI nathI paNa mazkarI thAya che ane A2Adhyapada prApta bhagavAnanI mazkarI karAvavAthI mANasa dhArmika nathI banato paNa pAkhaMDI bane che. hiMsAnA nAme gheTA, bakarA, pADA, gAyonA mAMsane AroganAra bane che ane riSTha padArthone pacAvavA mATe zarAba pAna karyA vinA ane tenA nazAmAM bebhAna banI 52strIgamana ke vezyAgamana karyA vinA bIjo mArga kayo ? Arthika AtmAgama nA mardAlaka hovAthI vardhamAna kumA2ne (mahAvI2 svAmIne) bhaNAvavA mATe nizALe mUkavAmAM Ave che. pUrI jIndagI sudhI potAnI pADazALAmAM na gaNAya teTalA rAjakumAro; zrImaMtaputro ane pracaMDa rbAnA vA22dA2 vidyArthIone bhaNAvIne tIvratitIvra buddhinI Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 karkazatAne prApta thayelA paMDitajInA manamAM gupta rIte rahelI zaMkAone ATha varSanI umranA mahAvIra svAmIe maTADI tyAre ja jagatanA jIvo jANI zakyAM hatAM ke mahAvIra svAmI jevo brahmajJAnI bIjo koI nathI je bhaNyA nathI chatAM jJAnanA sAgara che. A kAraNe ja Izva2 zarIrathI lokavyApI nathI paNa jJAnathI loka vyApI che. je yathArtha che. gaNadhaze, hajI jvaLajJAnanA mAlika na thavAnA kAraNe jJAnAtizaya vinAnA hovAthI arthano Agama temanA mATe anantara che. samavasaraNamAM birAjamAna thayelA arihaMtonA zrImukhethI prasUta AgamanI vANI sAMbhalyA pachI ja AgamanuM jJAna thAya che. mATe anantarAgama ane ahalvatra prasUtaM gaNadhara cite dvAdazAMgaM vizAlam' A nyAye sUtrone dvAdazAMgImAM gUthanAza hovAthI sUtro temane AtmAgama che. ane artha anantAgama che. jabUsvAmIne sUtranuM anantAgama che. kema ke tIrthaMkarabhagavaMta pAsethI temane malyuM nathI. paNa potAnA gurU paMcama gaNadhara zrIsudharmAsvAmI pAsethI malyuM che. jyAre prabhavasvAmIne te jJAna pa25zagama che. samavasaraNamAM zayogI (kevaLajJAnI) paramAtmA, potAnA bhASAvargaNAnA karmona (pugalone )kSaya pamADavA mATe tathA bhavya jIvonA kalyANa mATe dezanA Ape che. matalaba ke zaMkalpata bhASA hoTha, dAMta, tAlu. mastaSka Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khoch anejivA sAthe TakarAIne bahAra Ave che. mATe jagatabha2nA badhAya zAstro, Agamo, purANo bAIbala ane vedo paNa pauruSeya che eTale ke purUSa vizeSathI udbhUta thAya che ane zrotA pote potAnA kAna vaDe sAMbhaLe che. "zabdaguNamAkAza' pa2stu nAnA moTA pAThata apaThata chevaTe 2bArIno chokaze paNa samaje che ke zalve kyAreya paNa varasAdanI jema AkAzamAMthI paDatAM nathI. paNa mANasanA moDhAmAMthI bahAra Ave che. zabdamAtra pudgala hovAthI paudgalika kahevAya che ane je pudgala che teno avarodha thaI zake che. mATe TI.vI.mAM, hIlmamAM, zeno grAphamAM, tene pakaDI zakIe chIe. guNa kyAreya paNa guNIne choDato nathI. to pachI tene pakaDamAM zI rIte laI zakAze. ItyAda kAraNone laI zabdo cAhe vedamAM hoya ke buddhanA ke jainAgamamAM hoya te kadi paNa apauruSeya hoI zake ja nahIM. tathA apaurUSaya zaLe prAmANika, nyAdhya ke dharyuM paNa hoI zake nahIM. velvene apauruSeya mAnavAmAM moTAmAM moTo doSa e thayo che ke mAMsAhArIo dvArA temAM mAMsanA maMtro, maithuna karmanA maMtro ghuseDI devAmAM AvyA che ane A badhAya maMtrI IzvaranA nAme caDhI gayA. mATe ja rAgadveSanA kSayapUrvaka Apta banelA arihaMta pa2mAtmAonuM Agama ja pramANa kaTimAM agresa2 banavA pAme che. jemAM pazuonA balidAna, azvamegha, naramegha Adi krUra hatyAono eka paNa maMtra nathI. Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XOS darzana guNa pramANa: cakSudarzana guNa pramANa, acakSudarzana guNa pramANa, avadhidarzana guNa pramANa ane kevaLadarzana guNa pramANa rUpe cAra bheda che. AThe karmomAM darzanAvaraNIya karma bIjA naMbare tathA ghAtakarma svarUpe che. prAya: karI AtmAnI zapUrNa zakataono ghAta kare. eTale ke sarvazakita zampA AtmA paNa A karmonA kAraNe zaktahIna bane, lAcAra bane, kiMkartavyamUDha bane. temAM ghAta karmo pradhAnatayA kAma kare che. A kAraNe ja 7 lAkha pRthvIkAyako, 7 lAkha apakAyako 7 lAkha tejazakAyake, 7 lAkha vAyukAyako 10 lAkha pratyeka vanaspati kAyaka. 14 lAkha sAdhAraNa vanaspatikAyo. 84, lAkha chavAyonimAMthI para, lAkha chavAyoninA jIvone acakSurindriya karmano prabaLa udaya hovAthI, sparzanendriyane choDI nAka, jIbha, cakSu ane kAna nAmanI cAre Indriyono sarvathA abhAva hoya che. be lAkha be Indriya jIvone nAka cakSu ane kAna Indriyono abhAva hoya che. A pramANe pa8 lAkha jIvo yoninA jIvone cakSu ane kAna hotA nathI. kAraNa ke pUrvabhavamAM mithyAtvanA jore upArjita nikRSTatama pApo. arAMkyAta jIvo sAthe levaDa devaDamAM, viSayavAsanAmAM, je paddhatie vairAnubandha karmo karyA che. tene bhogavavAne mATe ekendriya avatAra anavArya hoya che. anAdi avyavahA2 zazamAMthI nIkaLIne AvelA pRthvIkAyAdimAM ghaTita nathI. temanA jIvanamAM Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 407 samyagdarzanano prakAza mudala nathI. ane meLavI zake tema paNa nathI. AyuSyanI maryAdA paNa asaMkhyAta ane ananta utsarpiNI tathA avarrArpaNI paryantanI che. tema chatAM rAdhAvedhanI samAna. manuSyAvatA2mAM avatarelA jIvAtmAne. darzanAva2NIya karmanA kSayopazamathI sAmAnyathI. eTale nAma, ThAma ane AkA2 vinAnuM acakSudarzana cakSudarzana, arvAdhadarzananA viSayabhUta sAmAnya bodharUpa jJAna prApta thAya che. saMsA2nI (karmasattAnI) vicitratAne lai, ApaNe sau anubhavIe chIe ke, eka bAju puNyakarmanA kA2Ne zrImaMtAi che. rUpasattA che, jyAre bIjI bAju AMdhaLApaNu, ekSipaNuM, kANA, bADApaNuM, chevaTe potAnI paDakhe rahelI vastune paNa na joI zake teTalI hade AMkhonI kamajorI laIne avatarelA che. AmAM cakSudarzanAva2NIya karmanuM prAdhAnya spaSTa dekhAI Ave che ane acakSu darzanAva2NIya karmanA kA2Ne mUMgApaNuM. baherApaNuM, laMgaDApaNuM, ThuMThApaNuM uparAnta mananA kamajora gAMDA phurelA mijAjanA mAnavo paNa dekhAya che, ItyAdi prasaMgone joyA pachI jANavAnuM sa2La raheze ke kRtakaryuM, keTalA badhA tAkAtavALA hoya che. chatAM ASADha zrAvaNa mAsanI nadInA joradA2 vegamAM ghasaDAtAM, ghasaDAtAM pattharaze paNa goLAkA2nA kyAM nathI thatAM ? tevI rIte saMsA2nI mAra khAtAM jIvo paNa koIka bhavamAM jJAna ane darzana prApta karavA mATe samartha bane che. jJAnanI vAta Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ YOC pahelA kahevAI gaI che have darzana mATe vicArIe. je jJAnamAM koI jAtano AkAra ke vizeSaNa na hoya. tene darzana kahevAya che. sAme kaMIka dekhAya che. zuM dekhAya che ?' tenI khabara nathI. paNa kaMIkane kaMI che. jarUra A jJAnane jaina zAsane darzana rUpe saMbodhyuM che. te AtmAno guNa hovAthI pramANa che. Indriyo bhAva ane dravyarUpe be prakAre che. vigraha gatamAM ke avagrahagatimAM jIvAtmAne bhAvendriyo avazya hoya che. ane tene avarodha ka2nA2 bhAvezyAvaraNIya karma paNa sAthe ja hoya che. jayAre dravyeyo vartamAnabhava pUratI ja hoya che ane tenA AvaraNIyakarmo paNa sAthe hoya che. gAya vinA vAcharaDuM ane vAchaDA vinA gAya 2hetI nathI. tevI rIte vAchaDA jevA karmo paNa jIvAtmAnA prati pradeze baMdhAyelA che, joradAra baMdhAyelA che, tIvra ane tIvrasthatimAM baMdhAyelA che. keTalAka nikAcita (bhogavyAvinA na chuTe) rUpe ane keTalAka anikAcita rUpe paNa baMdhAyelA che. A bane Indriyo prAya: karI eka bIjAno sahakAra IcchanArI hovAthI. bhAvajiyAvaraNIya karmono kSayopazama hoya ane dravyendriyono upaghAta paNa thayo na hoya to cakSadarzananI labdha prApta karelA jIvone niyata sthAnamAM 2helA ghaTAda dravyomAM cakSudarzana thatAM vAra lAgatI nathI. AMkhano DoLo, kAnamAM rahelo paDado je paudgalika Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 che. tenA para koIka kAraNe AghAta lAge tyAre badhuya barAbara hovA chatAM te mANasa joI zakato nathI. sAMbhaLI zakato nathI. jayAre bIjI bAju bhAvendriyanI kSayopazama labdha na hovAnA kAraNe AMkha kAna barAbara hovA chatAM paNa tenA speziyAlisTa DAphaTaze paNa sarvathA niSphaLa 2hevA pAme che. mATe ja karmonI gatine gahana kahI che. ApazrIe jayAroAkAra ane vikalpa rahita jJAnane darzana rUpe mAnyuM che. to AMkhethI jovAyelo 'ghaTa' to vizeSa prakAre jovAI rahyo che. tenuM zuM ? javAbamAM jANavAnuM ke, jaina tArkikoe sAmAnya ane vizeSamAM abheda mAna..! hovAthI, sAmAnyathI vyaMta2phata vizeSa ane vizeSane choDI sAmAnya nAmanI koI vastu che ja nahIM, matalaba ke vaizeSika darzananI jema sAmAnya ane vizeSa sarvathA svataMtra dravyo che ja nahIM. athavA A bannene dravya svarUpe mAnavAnI jarUra paNa nathI, kema ke, vastumAtranA utpAdana samaye ja ghaTamAM ghaTatva (sAmAnya) ane 2ktatva (vizeSa)no vyavahAra thaI jAya che tathA cakSune choDI zeSa cAre Indriyo ane manane acakSudarzanamAM samAviSTa karyA che, temAM paNa zrotrejiyAvaraNIya dhrANendriyAvaraNIya karmono kSayopazama thAya, sAthosAtha teoMndrayono upaghAta paNa na thAya to kana, nAka, jIbha ane sparza tathA mananI labdhionA mAlika te sAdhakanI badhI Indriyo potapotAnA viSayanuM jJAna upArjana karAvavAmAM zaktizampA banaze. Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 zeSa IndriyomAM cakSano rAmAveza na karyo tenuM kAraNa eka ja che ke cakSu aprApyakArI che. eTale ke koInI paNa AMkha padArtha pAse, athavA koI paNa daya vastu AMkha pAse AvatI nathI. mATe cakSu aprApyakArI che. jyAre bIjI badhI Indriyo prApyakArI che. eTale ke saMgItano avAja kAna pAse TakarAze, lIMbuno rasa jIbha sAthe saMbaMdhita thaze, sugandha ke durgadha nAka sAthe ane cAmaDI sAthe bIjI vastuno sparza thatAM te te IndriyonA mAdhyamathI AtmAne jJAna thavA pAmaze mATe A Indriyo prApyakArI che. sArAMza ke A Indriyone eTalA mATe ja jJAnendriyo kahI che. zrIkhaMDanA vATakAmAM paDelA camacAne zrIkhaMDano 2sAsvAda koI kALe paNa thato nathI. tevI rIte AMkhathI jovAya, kAnathI zaMbhalAya, jIbhathI AsvAdAya, nAkathI cUMghAya ke cAmaDIthI sparzAya paNa tenuM jJAnato AtmAne ja thavAnuM che. anyathA 40 varSanI ume aMdhatva ke badhiratvane prApta thayelo mANasa te pahelAnI badhIya vAtonuM varNana to barAbara kahe che. tyAre samajavAnuM sa2La 2heze ke, jJAna ampA AtmA ja IndriyonA mAdhyamathI jJAna prApta kahe che. Indriyo pulothI banelI hovAthI jaDa che. avadhidarzanAvaraNIya karmanA kSayopazamathI prApta thayeluM darzana, avadhidarzana kahevAya che. A labdha jemane prApta thayelI hoya te sAdhaka sarve rUpIdravyone jANe che ane juve che. paNa A jJAna lAyopazamaka hovAthI zeSa Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 411 rahelA eTale sattAmAM rahelA arvAdhadarzanA va2NIya karmonA kA2Ne dravyagata anantaparyAyone jANavAnI kSamatA A darzanamAM hotI nathI. kahevAyuM che ke, "A darzana vastugata saMkhyeya, asaMkhyeya paryApone viSaya kare che. jayAre jaghanyathI rU5, 24, gandha ane 25rza rUpe cA2 paryAyone ja jANe che. kevaLadarzanAva2NIya karmano kSaya thavAthI utpanna thatI kevaLadarzananI rlAbdhavALo sAdhaka, sarve dravyone tathA te dravyanA dRzya adazya paryAyone sAkSAtkAra kare che. mana: paryavajJAna : saMjJI paMndriya jIvo koIpaNa vastunuM ciMtana manathI kare che. ciMtananA samaye ciMtanIya vastunA bheda pramANe ciMtanakAryamAM pravarteluM mabhinna bhinna AkRtione dhA2Na kare che A AkRtio e ja mananA paryAya che ane e AkRtio sAkSAta mana: paryavajJAnathI jaNAya che arthAt A jJAnathI ciMtanazIla mananI AkRtio jaNAya che ciMtanIya vastu nahIM AmAM AkRti e vizeSa hovAthI A jJAnamAM sAmAnya bodha jevuM hotuM nathI. mana: paryavajJAna sadaiva vizeSa vastune ja grahaNa kare che. sAmAnya ne nahIM mATe A jJAnane darzana kahyuM nathI. jema ke, arvAdhajJAna kevaLarUpI dravyane ja jANavAnI Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 411 kSamatAvALo hovAthI te ghaTane joI zake che. paNa te kevA raMgano che ? tene vicAravAnI tAkAta avadhijJAnamAM nathI. jyAre mana: paryavajJAna mAnasika pariNAmone jANavAnI kSamatA rAkhe che. mATe A jJAna vizeSa prakAre ja thAya che. cAritra guNapramANa : sAmAyika cAritra guNapramANa chedoSasthAnIya cAritraguNa pramANa, parihA2 vizuddha cAritra guNapramANa sUmasamparAya cAretra guNapramANa, ane yathAkhyAta cAritra guNapramANa svarUpe zamyA2tranA pAMca prakAra kahevAyA che. cAritra eTale zuM ? caturgatirUpa saMsA2vartI jIvamAtrane karmavaza, manoyoga, vacanayoga ane kAyayoganI vidhamAnatA rahelI ja che. ane jyAM jyAM A traNe yogo hoya che. tyAM tyAM tenA vyApAze paNa nakArI zakAtA nathI, parantu prazna A che ke vyApAra kevo karavo ? manuSyata2 sRSTine mATe to kaMI paNa kahevAno artha nathI. kAraNa ke teo karmonA phlezomAM gaLakhuba thayelA che. yadyapi manuSyo paNa karmaphlezonA kAraNe vRtti (mAnasika vyApArI pravRtti (zArIrika vyApArI) vALA che. to paNa temanI pAse Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ V13 matijJAnathI prApta thayelI buddhi ane matijJAnAvaraNIya karmanA udaye durbhuja vizeSa prakAre vidyamAna che. jeo matajJAnAvaraNIya karmonA bhArI AtmA che temanA mATe paNa kahevAno kaMI paNa artha nathI. jayAre thoDe ghaNe aMze zabuddhi, sadviveka ane sadupayoganI prApti jemane thaI haze ? te bhAgyazALIone ja vicAravAnuM che ke 84 lAkha jIvAyonimAM sarvazreSTha manuSyAvatA2ne prApta karyA pachI, mAre mada-vacana ane kAyAthI pravRtti, karAvI ja hoya to, niMdanIya pravRtti ke aniMdanIya pravRtti karavI ? kema ke, "eka kSaNane mATe paNa AtmA ke mana pravRtti vinA 2hI zakavAno nathI. khAnapAna, vyavahAra ane putra pa2vAzadanA bharaNa poSaNa mATe kaMI paNa karavAnuM sarvathA anivArya hovAthI te te kAryo sau koIne karavAnA rahe che. chatAM paNa jayAM sudhI banI zake tyAM sudhI sarvathA niMdanIya jenA kAraNe mAnavatA, dayA ane paropakAratAdi guNo makarI rUpe bane tevAhizaka ane jUThathI pUrNa pravRtti na kare te IcchanIya che. te sivAya bIjI ghaNI pravRttio evI che jenA mULamAM mithyAjJAna, mithyAdarzana, pUrvagraha Adi kAma karatAM hoya che. jema ke vAraMvAra nIomAM snAna, paMcAne tapa, bhAMga. gAMjA ane carasanI calamo pIvI. te uparAnta samajadArImAM AvyA pachI paNa atizaya lobha vaza thaIne 15 karmAdAnanA Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 vyApAze, anantakAya ane abhakSya padArthonA bhojana karavA Adi kAryo nidanIya che. agamya kAraNone laI karavA paDe te vAta jUdhI che paNa te kAryo, bhojano vyApAro karavA ja joIe. Ada vAto khoTI eTalA mATe che ke, jIvAtmAne dharmano raMga vairAgyano raMga lAgyo nathI. tema navA pAponA dvA2 baMdha karyA vinA ane jUnA pApono nAza karyA vinA Atmonnati nathI. AvuM satyajJAna thayuM na hovAthI mANasa mithyAtva tarapha prasthAna kare che. samyakyAtri. zamyavizeSaNaviziSTa cAritra ja samyaphacAritra kahevAya che. je samyajJAna vaDe niMdanIya ane AMnaMdanIya kAryo khyAlamAM Ave ane samyaphacAritra vaDe niMdanIya mArgano tyAga ane aniMdanIya mArgano svIkAra karavAno bhAva jAge. te cAritra che. sarvasAvadha yoganI vizata (tyAga) karavI te cAritra che, matalaba ke dainika, zatraka, kriyAomAM pRthvIkAya, apakAya, vAyukAya, anekAya ane vanaspati ane trasakAyAda aukeya jIvanA prANone hAni na pahoMce te cAritra che. jenA sAmAyikAdi pAMca bheda che. (1) sAmAyika (2) zagadveSanI pravRttimAM zamabhAve rahevuM. (3) nidaka ane prazaMsaka mAnavo pratye samabhAve rahevuM. Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 415 (4) patthara ane suvarNa pratyenI mAyAno tyAga karavo. eTale ke suvarNane pattharanI jema mAnavo. (5) jenAthI thoDe ghaNe aMze paNa rAga dveSa, rata-arzata thAya te mAga, mitro pustako ane temano sahavAsa paNa choDI devo. ItyAdi prasaMgomAM samabhAva keLavavo te samAya che. ane svArthamAM ikaNuM pratyaya AvavAthI sAmAyika zabda bane che. A sAmAyikAda cAritra AtmAno guNa hovAthI cAritraguNa pramANa kahevAya che. svalpakALa pramANa ane jIvananA antamasvAsa paryatanI sAmAyikanA paNa be bheda che. sAdhaka jayAM sudhI mahAvratonuM uccAraNa kare nahIM tyAM sudhI tenuM sAmAyika alpakAlIna kahevAya che. je prathama ane carama tIrthakonA kALa da2myAna sAdhu - sAdhvIone hoya che. AjanA vyavahAramAM je kAcIdIkSA kahevAya che. AmAM potAnA AtmAne cAritranI TreniMga levAnI hoya che ane jayAre khAtrI thaI jAya che tyAre mahAvratonuM uccAraNa karAvAya che. jene vaDI dIkSA kahIe chIe. jemAM cAvajajIva eTale ke jIvananA chellA zvAsa sudhI mahAvratonI ArAdhanA karavAnI che. A cAretra chedopasthApanIya nAme saMbodhAya che. vadhArAnuM vistRta varNana eTale zeSa cAretronuM spaSTIkaraNa mArA lakhelA bhagavatI sUtronA bhAgamAMthI jANavuM. Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Y16 bAya pramANa prasthaka, vasati ane pradeza daSTAntathI naya traNa prakAre kahevAyuM che. nayonI spaSTa rUparekhA pahelA carcAI gaI che. mATe prastuta sUtranI pUratI ja carcA karIzuM ane te paNa A traNenA udAharaNonA mAdhyamathI sUtrakAre paNa A rIte ja carcA karI che. naigama, vyavahAra, saMgraha, RjusUtra, zabda, zarmAbhaDha ane evaMbhUta nAme nayosAta prakAre che. saMsA2bha2nA mAnavonI vyavahAra paddhati bolavAnI paddhati tema ja zaunA haiyAmAM rahelA Azayo, abhiprAyo ane te Azayone prakAzita karavAnI rItabhAta koInI paNa eka samAna rahetI nathI. vAta eka ja hoya paNa sau te vAtane potapotAnA matijJAna pramANe samajavAnI ane samajAvavAnI paddhatino Azraya laI bhASAvyavahAra karaze. yadyapi koInI bhASAmAM ADaMba2 zabdAlaMkAra hoya che. to bIjAnI bhASA sIdhI sAdI hoya che. to paNa tenA arthane bIjo mAnava samajI le che. Tepa paDI, ghaMTa vAgyo, mIlano bhaMgaze vAgI rahyo che. A vAkyonA zabdArtha sAthe koIne paNa lAgatuM vaLagatuM nathI, paNa zaune tenA bhAvArtha sAthe matalaba rahelo hoya che ke naukarImAMthI ke kAmadhaMdhAmAMthI chuTI paDI (risesa paDI) Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. nagaravAsao samajI jAya te pramANe 12 vAgyAnA samayano nirNaya karI Topa paDe, ghaMTa vAge ke bhuMgaze bole. loko majaduze tatkALa chuTA thAya che ane potapotAnA gharathI lAvelA bhAthAnA DabA kholI khAvA besI jAya che. nayapaddhati paNa kaMIka AnA jevI ja che, jema ke eka sutAre potAnA manamAM prastha banAvavAno saMkalpa karyo... prastha eTale jemAM amuka vajana pramANa dhAnya samAI zake tene prastha kahevAya che. te lokhaMDanuM, pItalanuM, ke lAkaDAnuM paNa hoI zake che. sutA2ne lAkaDAnuM banAvavuM hatuM te mATe lAkaDuM paNa tenI pAse nathI paNa manamAM zaMkalpata zabdanI vivakSA karIne bhASA prayoga A pramANe kare che. khaMbhA para kuhADe mUkI A bhAI jaMgaLa tarapha jAya che. te samaye bIjo koI pUche che ke, "tame kyAM jAo cho ?' javAbamAM sutAre kahyuM ke, " prastha levA jAu chuM." jaMgalamAM gayo jhADane kApavA lAgyo tyAre koInA pUchavAthI javAba Apyo ke- 'huM prastha kApI rahyo chuM.' lAkaDuM kApI ghera lAvyA pachI sutAra tene cholavA lAgyo, tyAre breIe tene pUchyuM ke, " zuM cholI rahyAM cho ?' javAbamAM kahyuM ke, " huM prastha cholI 2hyo chuM. tyAra pachI prasthakanimitta kASThanA madhya bhAgane khodIne bahAra kADhatAM joyuM ane pUchyuM ke, "zuM karI rahyAM cho ?' tyAre sutAre kahyuM ke, "huM prasthaka utkIrNa karUM chuM." taiyAra thayA pachI tenA javAbamAM kahyuM ke, "huM prasthakanA AkA2ne aMkita Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 karI rahyo chuM. A badhA prazno ane uttaze yadyapi gAmaDIA che, to paNa tene satya tarIke jANavA ane samajavA eTalA mATe hitAvaha che ke vyavahAramAM bolAtI bhASA paNa lagabhaga asatya hotI nathI. mATe zamyagajJAna eTale, vastunA satya svarUpane samajavAmAM tenA yathArthano nirNaya karavo te zamyagajJAna che. gAmaDIAonI bhASAne asabhya kahI tenI mazakarI ka2nA2 samyaga jJAna kevI rIte meLavaze ? yathArthadraSTA, yathArthavAdI bhagavAna mahAvIrasvAmIe, te samayanA dharmanA jhaghaDAo tathA jUdA jUdA pAkhaMDo, maTho ane vAtevAte DaMDAiMDI karIne deza ba2bAda ka2nAza pAkhaMDa tattvone joI lIdhA pachI, temaja eka bAju dareka prasaMgane tattvane 'ja' lagADI vAtevAte tophAnaka2nAza kriyAvAdio, akriyAvAdio, ajJAnavAdio, vinayavAdionA kAraNe bhAratadezanA adhinAyako, zrImaMto tema ja madhyamavargIonI buddhi sarvathA akaca92 banavA pAmI hatI. te samaye syAdvAdanA mAdhyamathI bhagavaMte kahyuM ke, he bhAgyazAlio ! koI paNa vAtane-carcAne avaLA mArge laI javA karatAM rAvaLe mArge teno nirNaya karavAnuM rAkhazo to tame kaMIka phAyadAmAM rahevA pAmazo. 'tamAze devadatta bhAI kyAM gayo che ?' ema tamane koI pUche tyAre tame kahezo ke, 'te dillI gayo che. tamane paNa ATalI to khabara che ke, muMbaI senTralathI dillI javAnI Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 419 gADI 4=30 miniTe upaDe che ane tamane 3 vAgye pUchatA pUche che. tamAze bhAI hajI to muMbaI senTrala sTezananA pleTapherma para beTho che ane dillI javAnI gADI hajI taiyAra paNa nathI ane pleTarma para AvI paNa nathI. chatAM mANe bhAI dillI gayo che. AvI rItano javAba sau koI Ape che. huM tamane pUchuM chuM ke, AvA prakA2nA bhASA vyavahA2ne tame jUTho mAnavA jazo to saMsAramAM saMvAditA kevI rIte ubhI karazo ? mATe vastune jovAmAM mApadaMDa badalI nAkho ane je rIte zAstronI carcA saMsAranA vyavahA2 sAthe baMdha besatI thAya, te paddhatie vicAravAnuM rAkhazo to tamArA mAnavAvatA2, paMDitAI vAkchaTA da lekhe lAgaze ane tema thatAM samyagajJAna paNa prApta karI zakazo. jethI vAtevAtevitaMDAvAda, jIbhAjoDI Adi mAnarAka pApomAMthI paNa tame tamArI jAtane bacAvI zakazo. bolavAvALAnI apekSA samajavI ane temAMthI satyatA tathA yathArthatA gotavI te syAdvAda kahevAya che. kyAreka ananta dharmAtmaka padArthamAMthI eka ja dharmano nirNaya karavAno hoya tyAre nayavAdano Azraya ja sIdho sAthe mArga che. huM prasthaka banAvuM tevo saMkalpa sutAre karyo che ane tenA kAraNe vivazata padArtha mATenA bhASA vyavahArane ApaNe joI gayA chIe. Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ YO vastune jANavAnA ghaNA abhiprAyo je nayamAM hoya te naigama naya kahevAya che. jokegamA: cazyasa: naigama:' AnA avizuddhi, vizuddha ane vizuddhatara jevA ghaNA bheLe che. saMkalpita viSaya che prasthaka banAvavuM. temAM vivalata paryAyarUpe mAne che. jo ke atyAre prasthA paryAya eNhita nathI. phakta sutAranA saMkalpamAM che. eTale ke manamAM te viSe saMkalpa mAtra phUryo che, jyAre javAba devAyo che. niSpanna thayelA, prasthakane mAnIne, mATe sutArano abhiprAya vizuddha naigamanayAyAnusArI che. kAraNa ke prasthaka hajI koI paNa aMzamAM utpanna thayo nathI to paNa tene levA mATe jaI rahyo che. tethI kA2NamAM kAryano upacAra karI A pramANe javAba Apyo che. game te dezanA lovyavahAramAM A jAtano bhASA vyavahAra javAmAM Ave che. jyAre kASThane chede che, te vizuddha naigama naya che. kema ke prasthaka pratye chedanakriyA AzA kA2Na che. mATe ahIM paNa kA2NamAM kAryano upacAra che. jayAre pahelAnA javAbamAM kASThamAM ativyavahatA hovA badala thoDI paNa Arasannata hatI nahI. jayAre bIjI vA2nA javAbamAM AzAtA dekhAya che. A pramANe pUrva pUrvanI apekSAe utta2 uttarabha javAbomAM vizuddhatA rahelI che. prasthakane cholavAmAM vizuddhatara baigama naya che. pAchaLanA be javAbomAMvizuddhata naigama naya jANavA. Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 421 vyavahAra naya A naya lokavyavahA2nI pradhAnatA vALo che. mATe pUrvokta avasthAomAM prasthaka zabdano vyavahAra dekhAya che. A kAraNe banne nayo A viSayamAM tulya che. saMgraha naya sAmAnya rUpe samasta vastune grahaNa karato hovAthI jyAre taiyAra thayela prasthaka, meca eTale bhavAnI vastuothI pUrita thAya tyAre ja vastuta: prasthaka zabda vAcya bane che. mATe pUrvokta banne nayothI A naya zuddha che. sUtra naya prasthakane prasthaka rUpe mAne ja che, paNa dhAdika meya padArtho paNa prasthaka che. Ama RjIsUtra mAne che. kema ke A naya bhUta ane viSTa 52 naja2 ka2to nathI. 52ntu vartamAnane STigocara kare che. eTale ke, prasthaka potAnA kAryamAM pravRtta thayela che ane dhAdika tenA vaDe mapAI rahyAM che, mATe A naya vizuddhata2 che. jyAre zabda nayo zabda pradhAna hovAthI zabda pramANe ja arthono nirNaya kare che. A traNe nayonA matamAM prasthaka svarUpanA jJAnathI uparyukta thayela jIva prasthaka kahevAya che. kema ke A nayo bhAva pradhAna che.' zabda je arthamAM rahela hoya che tene ja mAnanA2A A nayo che. eTaleke je rIte zabda vyavvasthata Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. te rIte ja arthane prApta kare che. vasati daSyakta vasati eTale 2hevuM tenA dattathI nono vicAra A pramANe ka2vo, jema ke pATalIputramAM rahetA ayaka purUSane eka mANasa pUche che ke: 'ApazrI kyAM raho ? tyAre avizuddha gamanaya matAnusArI javAba Ape che ke, "huM lokamAM rahuM chuM" pa2ju loka ane aloka rUpe loka be prakAre che. alokamAM te rahI zakAya nahIM tyAre urdhvaloka, adholoka ane tiryalokamAMthI ApazrI kayA lokamAM raho cho ? kema ke vizuddha gamanaya ativyAtavALuM hovAthI, lokamAM rahuM chuM A javAba ThIka nathI lAgato, mATe javAbamAM kahyuM ke, huM tiryalokamAM rahuM chuM. vizuddha baigamanaya pharIthI pUche che, tiryalokamAM paNa ApazrI jabbIpathI laI svayaMbhUramaNa sudhInA asaMkhya dvIpa samudromAM badhe sthAne raho cho ? vizuddha naigama kahe che ke, huM jambudvIpamAM rahuM chuM. A tapamAM paNa bharatakSetra, aivatakSetra, hemavatatra, haraNyavatakSetra, harivarSa, 2myavarSa, devagurU, uttarakurU pUrvamahAvideha pazcimamahAvideha A badhAya kSetromAM tame raho cho ? tyAre vizuddhata2 naigamanaya matAnusArI kahe che, huM bharatakSetramAM rahuM chuM. bharata kSetramAM paNa dakSiNArdha ane uttarArdha be vibhAga che. to tame kyA bhAratamAM raho che ? Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 423 tyAre vizuddhata2 nayavAdya dakSiNAI bha2tamAM rahevAnuM kahe che. gAma-naga2- Aka2- kheDa- kabbaDa-maMDala- droNamukha Adi sarvemAM raho cho? javAbamAM kahe che ke huM pATaliputramAM devadattanA ghare tenA paNa garbhagRhamAM rahuM chuM ItyAdi prakAre bhASAvyavahAra thAya che ane temAM koIne paNa ajugatuM lAgatuM nathI. naigamanI jema vyavahA2nayane paNa jANavo. jayAre saMgrahanaca Asana para beThelAne mAne che. RjusUtra AkAza pradezamAM avagADhane mAne che. kAraNa ke garbhagRhamAM paNa Asana pa2 beTho haze, Asana paNa AkAza pradezamAM rahe che, jyAre; traNe zabdanayo potAnA AtmabhAvamAM rahelAne mAnya kare pradeza dAna jeno bIjo vibhAga na thAya te dravyano chello deza te pradeza jANavo. tene daSTAnta rUpe mAnIne nayavAde A rIte vicAravAnuM che. naigamanayanA mate dharmAstikAya pradeza, adharmAstikAya pradeza, AkAzAsakAya pradeza, jIvAtakAya pradeza, skandha pradeza ane A pAMce dravyonA be pradezathI banela dezapradeza A pramANe cha pradeza che. A naigamanayanI mAnyatA che. paNa A saMgrahanayane maMjura nathI, tarka ApatAM kahe che ke naigamanayanI cha pradezonI mAnyatA ThIka nathI. kema ke dharmArUkAyAdi dravyasaMbaMdhI dezano je Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Yex pradeza che te vastuta: te te dravyono ja pradeza manAya che. mATechapradezanA sthAne tamAre pAMca pradezo ja mAnavA joIe. jema mArA dAse (naukare) eka gadheDo kharIdayo. te mAze ja hevAze, kema ke dasa mAge che to tenI vastuo paNa mArI ja manAya che. tema pradeza paNa je dravyano che te teno ja manAto hovAthI pAMca pradezanI mAnyatA ja aMgata mAnyatA che. saMgrahane javAba deto vyavahA2naya Ama kahe che. pAMca mANasonuM amuka eka dravya (suvarNAdi) sAmAnya hoya to te pramANe pAMce dravyono eka pradeza saune mATe sAmAnya hoya to pAMca pradeza mAnavAmAM vAMdho nathI. paNa tevuM nathI. ' mATe kahevuM joIe ke pradeza pAMca prakAre che. dravyo jayAre pAMca prakAre che to pradezo paNa pAMca prakAre mAnavA joIe. A rItanI nayavAdanI carcA mULasUtramAM TIkAmAM paNa spaSTa che, matalaba ke bIjo koI dharmane tiraskAryA vinA potAnI vAta kahevI te sunaya che ane ja' lagADIne bIjA dharmono tiraskAra karI potAnI vAtane siddha karavI te dura che. saMkhyA pramANa eTale zuM ? pramANAntargata saMkhyAnI carcA A pramANe jANavI. je nAma saMkhyA, sthApanA saMkhyA, dravyasaMkhyA, aupacca saMkhyA, parimANa rAMkhyA, jJAna saMkhyA, gaNanA saMkhyA ane bhAva saMkhyA A pramANe saMkhyA zabdanI carcA ADe Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 prakAre karavAmAM Avaze. jenAthI vastu parichedita karAya tene saMkhyA kahevAya che. sUtramAM saMkha zabda paDyo hovAthI tenA saMkhyA ane zaMkha A banne artho thAya che. jema ke go zabdA pazu, bhUmi, apa vANI, kiraNa Adi arthAM thAya che. tema saMkhanA paNa saMkhyA ane zaMkha athaeN susaMgata che. arthAt jenI jyAM upayogitA haze. tyAM banne arthonI samIkSA thaze. nAma ane sthApanA saMkhyAno nikSepa AvazyakanI jema jANavo. dravyanA jJa ane bhavyathI vyatirikta dravyazaMkhanA traNa bheda che. eka vika, badrAyuSka ane abhimukha nAmagotra je jIva potAnA vartamAna bhava (zarIra)ne choDIne sIdhesIdho, IndriyAntargata zaMkha yonimAM utpanna thAya. yardhApa zaMkhanA AyuSyano baMdha karyo nathI. to paNa cAlu bhavanA janmadinathI lai te eka rbhAvaka zaMkhano jIva kahevAze. je jIve zaMkhaprAyogya AyuSya karma bAMdhI lIdhuM hoya te bAyuSya kahevAze. ane zaMkhabhavane prApta jantuone avazya jadhanyathI ane utkRSTathI antamuhUrta mAtra vyavadhAna pachI zaMkha nAmakarmano udaya Avaze, te dvIndriya tikarma nIcagotrakarma Adi karmona laIne abhimukhanAma zaMkha kahevAze. AgaLa jaI A traNe prakA2nA jIvo bhAvazaMkhamAM pariNata thai jaze. A bheda bhavya ane jJa zarIrathI tirikta dravyazaMkhano jANavo. 2, 3, 4, 5, bhave zaMkhonei prApta karanArane Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 dravyazaMkha eTalA mATe kahyuM nathI ke, bhAvazaMkha banavAmAM temane ATalA bhavono vyavadhAna che. te kAraNe eka bhavAdane ja dravyazaMkhatva kahevAya che. have A jIvo kALathI keTalA samaya sudhI raheze ? javAbamAM kahevAyuM che da pRthvI Adi koIka bhavamAM antarmuharta jIvita rahI pachI tarata ja zaMkha yonimAM utpanna thAya te antarmuhUrta zaMkha kahevAze ane matsyada bhave pUrva koTi jIvita rahI zaMkhamAM utpana thaze te pUrva koTi ekabhAvika kahevAze. ahIM eTaluM jANavAnuM antarmuhartathI hIna Ayu koInuM nathI mATe jadhanyathI antarmuhUrta kahevAyuM che ane pUrvakaTathI vadhAre AyuSya hoya te asaMkhyAta varSa AyuSyavALo hovAthI devagatimAM utpana thaze. zaMkhamAM nahIM mATe utkRSTathI pUrvakoTi kahevAya che. AyuSyakarmanuM baMdhana anubhUyamAna AyuSyamAM jadhanyathI antarmuhUrta zeSa rahe tyAre ane utkRSTathI pUrvakoTanA trIjA bhAge AyuSyanuM baMdhana thAya che. nikaTa bhaviSyanA kSaNomAM ja zaMkhamAM janmavuM hoya to jadhanyathI eka samaya ane utkRSTathI antarmuharta kALa jANavo. tyAra pachI bhAva zaMkha banaze. naigama, vyavahAra ane saMgrahanaya sthULa daSTivALA hovAthI traNe jAtanA zaMkhane mAnya kare che. A daSTi kAraNamAM kAryano upacAra kahe che. jema ke bhaviSyamAM rAjakumAra, rAjA banaze mATe kumArane paNa rAjA kahevAmAM vAMdho nathI. A Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 427 traNe nayothI RsUtra vizuddha hovAthI prathamane choDI bAkInA bene svIkAre che. jyAre zabdanayo chellAno svIkAra kare che. aupamya saMkhyA aupamya eTale upamA ane vastunA paricchedanuM nAma saMkhyA che upamA ApIne vastuno nirNaya ka2vo athavA to upamA pradhAna je vastuno nirNaya hoya te aupamya saMkhyA che. jenA cAra bheda che. (1) sastu, sastunI sAthe urpAmata karavAmAM Ave. (2) sastu, asastunI sAthe umita karAya. (3) asastu, sastunI sAthe umita karAya. (4) asastu, asastunI sAthe umita karAya. je vastunI sat ke asat upamA devAnI hoya te upamAna che ane sat ke asat vastu vaDe jene urpAmata eTale upamA devAnI hoya te upameya jANavo. prathama bhaMgamAM tIrthaMka2 52mAtmA upameya che, temanA vakSa:sthaLa, bAhu Adi konA jevA che ? tene umita (vizSata) ka2vA mATe upamAnabhUta vastu kaMI che? sArAMza ke, upameya tIrthaMka2 52mAtmA, kapArTAdanA upamAnathI temanuM svarUpa nizcita thAya che, te aupamya saMkhyA che. tIthaMkaranI chAtI kevI che ? te nagaranA mukhyadvAranA kapATa jevI --------------------- Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 vizAla, hAtha ridha jevA lAMbA ane majabuta, vakSa:sthaLa zrIvatsa lAMchanathI yukta, duMdubhInA nAda jevo temano ghoSa che avAja che. ahIM tIrthaMkaronI chAtI hAtha vakSa:sthaLa ane nirdoSane kapATa, paridha, zrIvatsa ane TuMkuMbhInI upamA devAmAM AvI che. AmAM pa2mAtmAnI chAtI sastu che ane kapAdi paNa sat che. - bIjA bhaMgamAM sastune asaddhvastu sAthe umita ka2vAno A bIjA bhAgamAM deva, nA2ka, manuSya ane tiryacanuM AyuSya palyopana ane sAgaropama pramANa che. AmAM nA2kAdinuM AyuSya sarUpa che ane palyopAdi asarUpa che kemake yojana pramANa palyamAM nAMkhI dIdhelA bALAgronI parikalpanA mAtrathI kalpita che. nA2kartAdanuM AyuSya upameya che. ane palyopamaryAda upamAna che. A rIte upamA devAthI temanAM AyuSyanuM mahatva vadhI jAya che. te A pramANe na2ka gRtanuM AyuSya 33, sAgaropamanuM che. sAgaropama eTale 10 koDAkoDI palyopama sAgaropama kahevAya che. AvA 33, sAgaropama A vAtane sAMbhaLyA pachI bhavyAtmAne thAya ke hAya re ! pApo ka2vAthI ATalA sAgaropamo sudhI na2ka bhUmimAM rahevAnuM ? Ama vicAra karatAM mANasa pApothI pApa bhAvanAothI pApa ceSTAothI bhayagrasta thAya che. = 1 asadbhuta vastune sAthe urpAmata karavAnA trIjA bhaMga Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ YE mATe jANavAnuM ke - hADakAone dhrujAvanArI ane zarIrane kampAvanArI poSa mAsanI ThaMDI mosama pachI, RtuonI zaNI jevI vasaRtu Ave che. je badhI RtuomAM saune Ananda ghayaka hoya che. te samaye kudaratanI carcA zaktanA kAraNe vRkSonA jUnA pAMdaDjha jIrNazIrNa thaI kha2vAmAMDe che, ane navI kuMpalonuM AvAgamana thAya che. anitya, vinazva2 ane kSaNika saMsAranA saMcAlananI A vicitratA che ke, saMsA2nI AMkhe dekhAtI ekeye vastu ekaja raMgamAM sthitimAM ke rUpamAM koI kALe eka samAna rahevA pAmatI nathI. mATe ja kahevAyuM che ke zarIra ane tenI mAyA anitya che, vaibhava eTale yuvAvasthA, gulAbI ceharA, ane zrImaMtAI paNa zAzvatI nathI paNa vijaLInA camakArA jevI che, yamarAjanI savArI athavA AyuSya karmanI maryAdAno anta rAha joIne ja beTho che mATe dharma bhAvanA dhArmika jIvana satyamayI ane saghacArI sampana yuvAvasthA ja zazasvatI che. eTale ke jIvanane amRta tattva apAvanArI che. anyathA kavionI kalpanAnuM amRta gotavA chatAM paNa kyAreya ane kyAMyathI paNa maLavAnuM nathI. te bAhANa sUtromAM paNa Ive brahAo, DhagaLabaMdha thayA ane maryA che. te onA nazIbamAM paNa amRta pAna hatuM nahIM to ApaNa jevAnI zI vAta karavAnI ? mATe kavionI kalpanAnA cakrAve caDhI, amRtane gotavAmAM, kAmadhenune Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 meLavavAmAM, citAmaNine prApta karavAmAM ke nAganA mAthApa2 rahelA maNine meLavavAmAM, maMtrajApa karavAmAM kavionA vizvAse jIndagIne barabAda karazo nahIM. chatAM A vastuonA satyArthane meLavavo hoya to labdhabhaMDAra gautamasvAmInA caraNoja amRta che. ane jaina zAsana ciMtAmaNi tulya che. have ApaNe tRtiya bhaMganuM svarUpa jANIe. vasanta Rtu samaye pIpala vRkSanA pAMdaDAo potAnA mULasthAnathI jIrNazIrNa thaIne nIce paDyA ane dhULamAM 2gaghelAI gayA. sAthe sAthe vRkSane jANe navuM jIvana AvI gayuM hoya, AvelA navA pAMdaDAonuM varNana karatA TIkAkAra kahe che ke abhinava, kamanIya kAmanInA karataLanA sparza jevA malAyama, AMkhone gamI jAya hadayane AnaMdita kare tevA mulAyama pAMdaDA jANe ! khaDakhaDa hasatA hoya tevA zobhI rahyA che. te samaye dhULamAM dhUsarita thayelA ane jANe potAnI dayanIya dazAne rotAM hoya tema jUnA pAMdaDAo navA AvelA pAMdaDAone upadeza ApatA kahe che ke, A vRkSa pa2 jevA tame Aje zobhI rahyA cho. tevA ame paNa eka divase tamArI jema hasatA hatAM paNa kamenI kaThinAInA kAraNe Aje amArI A dazA thavA pAmI che. badhuo rAmajI leje ke tame Aje jevA cho AvatI kALe amArI jevAja thaI javAnA cho. mATe amArI garIbAI pa2 dInavasthApa2 zA mATe hasI rahyA cho. kemake AvatI Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 431 kALa to tamArA mATe paNa AvavAnI che. Rddhi samRddhimAM chalakAI javuM tathA dIna du:khI ane anAthone joI hasavuM to sArU nathI. Agama cUtranI A prAkRta gAthAne gutarAtI kavie anuvAdita karI kahyuM ke. "pIpala pAna kharatAM, hAtI kaMpalIya amavItI tuma vItaze dhImI bApalIyA" kathAno upAya A che ke vRkSanA pAMdaDAo yadyapi ekendriya hovAthI temane jIbha nathI mATe bolI zake tema nathI ja. to paNa upamA - upameya bhAvane sUtrakAra samajAve che ke A saMsAra sau ne mATe kAcanI baMgaDI jevo che. Rddhi samRddhi vijaLInA camakArA jevI che. kAyAnI mAyA nAgaNa jevI che. madamAtuM rUpALuM zarI2 pANInA parapoya jevuM che. sattA pIpalanA pAna jevI che mATe samajI leje ke eka sarakhI dazA, yuvAnI, camakatI kAyA, zrImaMtAInI sthiratA koInI paNa 2hI nathI. mATe saMsAranI vinazva2 mAyAne zaNagAravA karatA AtmAne zaNagAravAnuM zakhazo. ahIM jIrNazIrNa pAMdaDA upameya che ane kizalaya (navApAMdaDA) upamAna che. caturtha bhaMga- acabhUtane asaddabhUtanI upamA jemake gagheDAne zIMgano abhAva che. te sau koI jANe che. tema samalAne paNa sIMga nathI chatAM tema kahI zakIe chIe. gagheDAnArasaMga kevA ? javAbamAM zALAnA ziMga jevA bane asaddabhUta hovA chatA upamA upameya bhAvane vAMdho nathI. Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parimANa saMkhyA parimANa paryadi eTale jenA vaDe nirNaya thAya te saMkhyA che. paryadi saMkhyA parimANa saMkhyA te likazruta ane STivAdaviSayaka bheda che. matalaba ke paryavarvAda svarUpa vaDe parimANa vizeSathI lika zrutano nirNaya ka2vo te parimANa saMkhyAno bhAva che. paryava (paryAya dharma) tapasaMkhyA, te kAlikAzrutamAM ananta paryAryAtmaka jANavI kemake ekaeka akAdi akSara teno vAcya jIvadi vastuonA pratyekanA ananta paryAyo jANavA to paNa annadi akSo saMkhyeya kahyA che. 432 - nikSepa dvAdi akSara saMyogarUpa saMghAto paNa saMkhyeya che. sipratyaya ane tidi antavALA popaNa saMkhyeya che. gAdano caturthAMza pAda paNa saMkhyeya che. zloko paNa saMkhyeya che. cho vizeSa rUpa gAthAo saMkhyeya che. niryukta, upodghAta niryukti ane sUtrasparzaka niryukta A traNa prakAranI niryuktao tenI vyAkhyA anuyoga dvAra adhyayano zrutaskandho Adi saMkhya aMgavALA che. tevI rIte STivAda paNa narthava saMkhyAthI anuyogadvAra prAkRta, prAkRta prAkRta vastu saMkhyAsudhI jANavo. - - jJAna saMkhyA je mANasa je zabdane jANe te jJAna saMkhyA che. jema zabdane jANe te rlAbdaka (vaiyAkaraNI) gaNitane jANate gaNaka (jyotiSI) nimittane jANe te Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 433 naimitika kALane jANe te kALajJAnI vaidhakane jANe te vaidya Adi jJAna saMkhyA che. gaNaNa saMkhyA gaNavAnI saMkhyAmAM ekanI saMkhyA jANavI nahIM kemake eka ghaTane joyo to o ghaTa che tema samajI javAya che. levaDa devaDamAM paNa eka rUpIo saMkhyA rUpe gaNAto nathI A kAraNe be thI laI saMkhyAnI gaNatrI thAya che te saMkhyaya - asaMkhyaya ane anantarUpe traNa prakAre che. temAM koI vastu saMkhyaya rUpamAM che bIjA asaMkhyayeya rUpamAM ane chevaTe ananta rUpamAM paNa hoI zake che. temAM je saMkhyaya che tenA jadhanya utkRSTa ane ajadhanya anutkRSTarUpe traNa bheda che. sArAMza ke saMkheya paNa jadhanyathI tenuM pramANa keTaluM ? utkRSTathI keTaluM ane te banenI vaccenuM pramANa keTaluM ? je asaMkhyeya che te paratta asaMkhyaya. yuphata asaMkhyaya ane asaMkhyayA saMkhyaya rUpe traNa bhede che temAM eka ekanA jadhanya utkRSTa ane ajadhanya anutkRSTa rUpe gaNatA nava bheda thayA A pramANe anantanA paNa asaMkhyAta jema ananta paNa nava bhede pattAnac, yuktAnanta ane anantAntakama, temAM paNa jadhanya ane ajavotkRSTa rUpe be bheTe che. mATe AnA jadhanya - ajadhanyotkRSTa rUpa AThabheda kaI rIte thayA. have AmAM paNa jadhanyathI saMkhyayanI be saMkhyA ane traNa cAra Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 AdinyotkRSTamAM levI kyAMsudhI ? to kahe che ke jyAM sudhI utkRSTathI saMkhyaya eTale zaMkheyano aMta, asaMkhyayano aMta ane anantano paNa aMta A kaI rIte. jaina zAzanI A gaNatrI atisUkSma che. je bIje kyAMya nathI zIrSa prahelikA karatAM paNa ghaNI vadhAre sUma che. utkRSTasaMkhyAM, jaMbUtIpa pramANa 1 lAkha yojanA pyAlA cA2 1000yojana uDA vedikA sahitazilA sudhI za2zavanA dANAthI bharelo prathama pyAlo jemAMthI eka eka dANo tapa - samudramAM nAkhatA jayAM khAlI thAya te dvIpa samudra pramANa anasthata pyAlAnI kalpanA karI puna: sarasavathI bharI upa2 mUjaba eka eka dANo nAkhatAM jayAM khAlI thAya te dvIpa yA samudra pramANa puna: kalpavo ane bIjA zalAkA pyAlAmAM dANo-1 nAkhavo Ama pahelo pyAlo khAlI thatAM bIjA pAlAmAM eka ghaNo nAkhatAM te pUrNa thAya eTale bIje khAlI karavo te khAlI thatAM trIjA pAlAmAM eka ghaNo nAkhavo. Ama pahelA pAlAthI bIjo pAlo bharavo bIje khAlI thatAM ekeka dANo trIjAmAM nAkhI trIjo bha2vo. trIje bharAI jatAM te khAlI karI ekeka ghaNo cothA pyAlAmAM nAkhI te bharavo cotho pyAlo bharAyA pachI bharAyelo rAkhavo pachI trIjo pyAlo bharAtAM te bharelo rAkhavo pachI bIjA pAlo bharAtAM te bharelo rAkhavo ane chello Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 435 anavasthita jayAM khAlI thayo hoya te dvIpa samudranA mApa pramANe kalpI te bha2vo Ama cAra pyAlAnA sarasavano Dhagalo ane traNa pyAlA dvArA tapa- sumuDhamAM nAkhelA sarAvano sAthe Dhagalo karI eka dANo ocho ka2vo te utkRSTa saMkhyAnuM jANavuM. bhAva zaMkha AyuSya tathA prANAdine dhAraNa karanArA, zaMkhagati zaMkhanAma ane gotra AdithI tiryaMca gatamAM 2henArA AjiyAdi jAti, augharaka zarIra ane aMgopAMga tathA nIca gotranA lakSaNa yukata gotrakarmana vedanArAjIvo bhAvazaMkha kahevAya che. . A pramANe pramANadvAra pUrNa thayuM ane krama prApta vakatavyatA dvA2nI carcA karAze. vAvyatA eTale zuM ? jayAM saMbhAvanA dekhAya, tyAM adhyayanAdimAM sthita prati adhyayanano arthAt zAstra vacanano je artha thato hoya tenuM kathana karavuM vyAkhyAna karavuM tene vaphatavyatA kahevAya che. je svasamaya vatavyatA, pa2samayavakatavyatA ane svapa2samaya vakatavyatA rUpetraNa bhede che. AviSayane spaSTa karIe. (1) svasamaya vaktavyatA - samayano artha siddhAnta che tenuM kathana karavuM. jemake dharmastakAyAda Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 arUkAyo pAMca ja che. aMta eTale pradeza ane kAya eTale samUha arthAta pradezono samaha te AMtakAya che, kevaLa kALa dravyanaraMza hovAthI te stakAyasa5na nathI. saMsAramAM, dharmAstikAya, adharmAtakAya AkAzatakAya, jIvAtakAya ane pudgalAstakAyathI aMta2ta bIje ejya paghartha nathI. dharmAstikAyanuM lakSaNa gati sahAyaka che. adharmAstikAya adharmAtakAyanuM sthi2 lakSaNa, AkazAstakAyanuM avagAhana lakSaNa, pudgalAtAyanuM jIrNoda lakSaNa, ane jIvAtakAya upayoga lakSaNa yuphata che. potapotAnA lakSaNo vaDe dravyonI vidhamAnatA siddha thAya che. prarUpaNA - arthAt te dravyomAM AkSazatakaya anaMta pradeza saMpA zeSadravyo asaMkhyAta pradeza saMpanna che. dAtathI mAchalAone gatimAM sahAyaka jala che. jIva ane pudgalonI gati - AgaMta bhASA mana-vacana ane kAyAnA yoga Adi ceSTAomAM dharmAstikAyano prabhAva che. A rIte siddhAnta ne bAdha na thAya te rIte bIjA dravyonI paNa vyAkhyA potAnI buddhi pramANe ka2vI. te svasamaya vaktavyatA che. pa2 samaya vaktavyatA jemAM pa2samayanI vyAkhyA thAya. te pa2samaya vatavyatA che, jemake - sUtrakRtAMga sUtramAM lokAyata matanI(cArvAkA matanI) vyAkhyA A pramANe karavAmAM AvI che. "lokamAM pRthvI, pANI, agni, vAyu ane AkAza nAme pAMca mahAbhUto che. Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 437 je samasta lokamAM vyApaka hovAthI mahAbhUta kahevAya che. A pAMca bhUtone choDI jIva nAmaka svataMtradravya nathI pANImAM kAMkarI nAkhatAM jema 52poTo thAya che. goLa ne saDAvye zarAba thAya che. tevI rIte strInI kukSimAM pAMca mahAbhUto bhegA maLatAM 52poTAnI jema athavA madarzAktanI jema caitanya (jIva) utpanna thAya che. mATe marI gayA pachI 52lokamAM javAvALo koi nathI. parapoTo phUTe ane pANImAM maLI jAya tema paMcamahAbhUtonAvinAza sAthe. jIvano vinAza thAya che, kemake bhUto ane jIva ekaja che. A pramANenI vAto lokAyata matamAM pratipAdana thayelI hovAthI 52samaya vaktavyatA jANavI. A siddhAnta jaina zAsanane mAnya nathI. svapa2 samaya vaktavyatA jemake gharamAM rahetA gRhasthI araNyamAM vasato tApasAdi, prajita thayelA buddha AdinA sAdhuonuM kathana che ke, AmA2A matane svIkA2nA2Ao sampUrNa du:khothI mukta thAya che. A vAtane sAMkhyAdi kahe to pa2samaya jANavo ane jaino kaheto svasamaya arthAt - gRhastho ke sAdhuo ryAda jainatva sampana jaina zAsana ne svIkA2 kare to, sampUrNa du:khono nAza ka2nA2A thAya che. nayo vaDe A traNenI vicAraNA maigama ane vyavahA2 naya, traNe prakA2nI vaktavyatAne mAnya kare che, kema ke naigamanaya ati vizAla hovAthI vastune svIkA2vAmAM tenI pAse ghaNA gama eTale prakA2 che, jyAre vyavahA2naya lokamAM jevA prakArano Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 vyavahAra hoya tene saMbaMdhita karanArA hovAthI tathA lokamAM badhA prakAze rUDha hovAthI tenA mate traNa prakAranI vaktavyatA mAnya che. jayAre RjusUtranaya vizuddhata2 hovAthI svasamaya ane pa2 samayanI vaktavyatAne mAnya kare che. trIjI vatavyatAne mATe te kahe che ke, je svazamaya vaktavyatA che ke temAM eTale svasamayamAM antargata che ane pa2samaya vaktavyatA te pa2zamayamAM praviSTa hovAthI trIjIne svataMtra mAnavAnI jarUrata nathI. sUtronI gati vicitra hovAthI saMgraha nayano jUthe gaNyo nathI. jayAre zabdano zuddhatama hovAthI kevaLa svasamaya vaktavyatAne ja mAne che. bIjI be ne mAnavA taiyAra nathI athavA pa2samaya vatavyatA nAmanI koI vastu che ja nahI. sUtrakAra jyAre pa2 zamaya vaktavyatA ane svapa2 samaya vaktavyatAne mAnya kare che. tyAre zabda nayone amAnya karavAnI jarUrata zA mATe paDI ? javAbamAM jANavAnuM ke sUtrA2 udAramanA hovAthI temAM paNa prastuta sUtra navA nizALiyA jevA ziSyone jaina zAsanamAM daDha karavAne mATe pratijJAbajI hovAthI eka vAtane bhUdA jUdA prakAre paNa mAnavAnI zakyatA nakArI zakAtI nathI. parantu siddhAntanI yathArthatA sudhI pahoMcaDAvAnuM kAma to TIkAkArano che. ane TIkAkAra paNa zibAnta mAnya vastu sthitine kahenArA hoya che. athavA sUtrakAra pote udAra hovA chatAM paNa svasamayamAM cUsta hovAthI vyavahA2 naye vastuno nirdeza karI, pAchI lAlabattI paNa batAvI zakavAmAM pUrNa sAvadhAna hoya che. Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 439 padArthamAtramAM sthULatA ane sUkSamatA svata: rahelI ja che, mAtra vicArakanI vicA2 ISTa kevI che ? te jovAnuM che, athavA sUkSmajJAna prApta karavAmAM ane heyano tyAga karI upAdeyatatvanI prApti ka2vAmAM prasaMgAnuMsAra naigamanayathI paNa vicA2 ka2vAno rahe che ane Aja vAtane bIjA prasaMge evaMbhUtanaye paNa vicA2vAnI rahe che. A kA2Ne ja prathamanA cA2 nayo artha pradhAna hovAthI thoDI vizALa STi rAkhanArA che. jyAre pAchaLanA traNanayo zabda pradhAnatAvALA hovAthI. temane te vAta maMju2 na hoya te dekhItI vAta che. zabda nayonuM mantavya che ke, pArtha je zabdathI bolAto hoya tenA mULasudhI sAdhakane pahoMcADIne TheTha evaMbhUtanaya sudhI pahoMcADIne sthira karI de che. dvaryAhassA ane bhArvAhaJA je ApaNA AtmAnA prati pradezamAM anAdikALathI sthAna jamAvI ne beThI che. nayavAghe ja tamane baMnne hissAmAMthI bahAra lAvIne bhAva haMsakanI sTeja52 lAvIne mUkI deze. svasamaya vaktavyatAne siddha karI 52 samaya vaktavyatAnuM khaMDana ka2vA mATe sUtrakAre je po mUkyA che. te A pramANe che. maLache, phre, asamAve, aiiIT, sambhaLe, aNuvaNe, micchAbha mitti jju (sutra 151) A paghene kaMika vistA2thI carcIe. (1) aNade eTale anarthaka, 52samayanI vatavyatA Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja0 anartha che. pa2samaya eTale jaina zAsanathI vyati2ta zAsana, dharma, darzana, anarthaka che. arthAt artha vinAnA hovAthI pa2 rAmaya vaktavyatAne mAnavAthI kaMI paNa artha sa2vAno nathI. "AtmA nathI ja' A pramANe saune mATe svavidita AtmAno pratiSedha karavAthI temanI vakatavyatA arthabhUta zI rIte hoI zake ? jainAcAryo temane pUche che ke ! tamAre cAM AtmAno sarvathA abhAva ja hoya to gagheDAnA sIMganI jema teno pratiSedha karavAno artha kayo ? kemake tamArA mate AtmA nathI. tArkikoe kahyuM ke zarI2mAM huM nathI A citavana ja AtmAne zii. kare che. kemake zarI2 jUdI vastu che ane huM jUdI vastu che. A vAkya ja draviDanyAye paNa siddha kare che ke huM eTale ja AtmA bIjI vAta A che ke vastu sarvathA avidhamAna hoya te mATe zaMkA paNa koIne thatI nathI, jemake gadheDAne zIMga che ke nahI AvI zaMkA Aja sudhI koIne paNa thaI nathI. jayAre AtmA che ke nahIM ? tevI zaMkA jayAre thAya che tenuM kAraNa ATaluM ja che ke duniyA bha2nA paMDita mahApaMDita, tArkika, nAsika, Ataka saune mATe AtmA svavidita che." khUba jANI levAnuM che ke, tarko eka vastu che. siddhAnta bIjI vAta che ane svAnubhava sarvathA jUdI vAta che. AhAra, bhaya, maithuna ane paragraha, A cAre paMjJAo jene hoya te badhAya jIvAtmAo ja hoya che. kAraNa ke, Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 jIva nathI, AtmA nathI parabhava nathI puca ke pApa kazuM nathI, Ama kahenA2 cAhe cArvAka hoya, jaiminI hoya, gozAlo hoya ke khuda deva hoya paNa temanA zastro joyA pachI khabara paDe che ke buddhadevane choDI zeSa badhAya cAre saMjJAnA gulAma hatA anyathA khAnAra koNa ? strI saMga ka2nA2 koNa ? bhayagrasta thanA2 koNa ? ane bALa baccAonA bharaNa poSaNa mATe parigrahano gulAma koNa ? tame kAca kaheze ke A badhI kriyAo zarI2nI che. to javAbamAM jANavAnuM ke, maDadAmAM paNa pAMcabhUto vidyamAna chatAM te khAvApIvAnI ke strIsaMga AdinI ekeya kriyA kema karato nathI ? tame kahezo ke pAMcabhUtamAMthI pavana nAmano bhUta zarIramAMthI nIkaLI gayo che. to paMpatAza pavana bharyA pachI paNa te khAtopIto kema nathI ? bIjI vAta e che ke tamArA mate mAnelA paMcabhUto svayaM jaDa hovAthI temAM caitanya zakti kevI rIte ? jenAthI ? utpana thaze. talamAM tela che paNa retamAM thI tela kevI rIte kADhazo ? mATe paMcabhUta jaDa hovAthI temAM kyAreya paNa caitanya AvavAnuM nathI. ityAdi kAraNe ja anarthonI paraMparA sarjanAze tamAze mata anartha kA2ka hovAthI anartha che. (2) ahetutva- pa2samaya vaktavyatAne amAnya karavAmAM bIju kAraNa ahetutva che. koI paNa sAdhyanI siddhi karavI hoya to sAdhyanI sAthe avinA bhAva eTale ke hetu mAtrano sAdhyanI sAthe rahevuM ja joIe to kArya siddhi thavAmAM vAMdho nathI. jyA dhUmADo hoya tyAM tyAM ane hoya ja, eTale ke dhUmADo AMnevanA Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 = thato ja nathI. paNa gna hoya tyAM dhUmADo hoya ke na paNa hoya, sagaDImAM ke lokhaMDanA goLAmAM gna che paNa dhUmADo nathI, tevI rIte tame AtmAnA abhAvane siddha ka2vA mATe kUdakAto mAro cho. paNa hetu devAmAM kevI bhUla khAI gayA cho, AtmA nathI. zA mATe nathI ? guNonI uparlAbdha nathI mATe, paNa A hetu, hetu nathI paNa hetvAbhAsa che. kemake AtmAmAM, pratyeka AtmAmAM nAnA moTA sau koine AtmAmAM hamezAne mATe 2henA2A jJAidaguNo, sukha du:kha saMyoviyogadi guNo pratyakSa dekhAI rahyA che, jema eka sthAne rahela ghaTa dekhAya che to temAM rahelA lAla Adi guNo paNa saune pratyakSa che. tevI rIte AtmA guNI che. ane jJAdi guNo sAthe tAdAtmya saMbaMdhathI saMbaMdhita che. kahevAyu paNa che ke 'jJAdi guNone laI AtmAnI sattA sarvatra eTale ke, saMsA2AvasthAmAM ke muphtAvasthAmAM paNa mAnya che, jema rUparaMgaudanI upaibdhathI gharyAda pratyakSa che. mATe AtmA che ja nahIM. Ama kahevuM hAsyAspada che. jaina zAsane muktAvasthAmAM paNa jJAdi guNone mAnya rAkhyA che. (3) asad bhAvatva:- 52samaya vaktavyatAne na mAnanArA zabdanayoe anartha ahetu Adi vaDe vicA2NA karyA pachI have asadbhAva tenI asatyatA batalAve che. padArtha mAtrane ekAnta Nika mAnatA hovAthI temanI AmAnyatA asadbhUta che. kemake saMsA2nA vyavahA2 sAthe kSaNikavAdano meLa koi kALe paNa jAmato nathI. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 443 tenA prarUpaka buddhadeva paNa ghaNA varSo sudhI pRthvIne pAvana karatA rahyA che. upadezo ApyA che. potAno saMgha sthApyo che. saMghanI vyavasthA mATenA vidhi vidhAnonI racanA karI che. ItyAdi prasaMgomAM rmANavAdane mAnavA besIe to saMsAra vyavahAra bagaDI jaze. jaiminI, cArvAka sAMkhyanA pu2skartA paNa janmyA hatA. moTa thatA vyavahAra calAvyo bhaNyA, bhaNAvyA, upadeza Apyo, grantha kartA thayA A badhI vAto kSaNikavAdamAM banI zake tema che ja nahIM. bIjI vAta A che ke, jIvamAtra dharma kare, adharma kare pApakare, dAnapuNya kare, to AnA phaLo tathA AnA kA2Ne sadgata ke durgItanI vyavasthA paNa bagaDI jaze. ane ema thayuM to AkhAya saMsA2no vyavahAra ja thaI jaze. athavA dharma, adharma Adi nirhatuka ja siddha thaze. pachI devargata, narakargAtamAM javAvALo koNa ? ane saunA zAstro te te tionuM varNana kare che. te sarvathA nirarthaka siddha thaze. mATe pa2samaya vaktavyatAno siddhAnta koine paNa mAnya nathI. bezaka vairAgya pUrti mATe kSaNivAdane mAnavAmAM vAMdho nathI. (4) akriyAtva, nAmanu dUSaNa paNa zUnyavAdane lAgu paDyA po vinA rahevAnuM nathI. kemake sarva zUnyamAM kriyA ka2vA vALo koNa ? zA mATekriyA karaze ? ane karAvaze ? khAvA mATe koLIo eka jaNa toDe, cAve bIjo, ane rasAsvAda cAkhe trIjo, ityAdi vAto zUnyavAdamAM susaMgata banaze kharI ? have bIjI vAta pUchIe ke Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 sarvajagata zUnya jemaNe mAnyuM che. to prati samaye manAza jIvamAM kartRtva no abhAva hovAthI zUnyavAdanI prarUpaNA paNa zI rIte karI haze ? A badhA kA2None laIne prajita thavuM, muMDAvuM, bhojanane mATe javuM, upadeza karavo, gAmegAma javuM, A badhI kriyAo karavAnuM prayojana raheze nahIM ane saMsAramAM cAhe game tevA akATaya vidvAna hoya. vaktA hoya, paMDito hoya to paNa te so gRhasthAzramamAM rahyA haze tyAM sudhI 52NavAnI kriyA, bhorgAvalAsanI, kamAvavAnI khAvAnI Adi vyavahA2 karyA pachI ja prajita thayA haze ? AkAzamAMthI to bhagavA vastro paherIne koi Avyo nathI mATe 52samaya vaktavyatAmAM kariyAno moTAmAM moTo gheSa moDhuM kholIne beThelA ajagara nI jema tamane tathA tamAza vAdane khAI jaze. (5) unmArgatva koi paNa tatvane nirNaya gurUgamathI na karyo hoya, tyAre temanA bolelA vacanomAM, vizedhA bhAsa AvyA vinA raheto nathI. jemake ''cara aca2 koi paNa jIvane mAravo nahI, ane pratyeka jIvone potAnA AtmAnI samAna samajanAce dhArmika che.'' A pramANe kahyA pachI traNa ochA cha hajAra (57) pazuone azvamegha yajJanI vacce mAvA joie. homavA joIe, ityAdi vacanothI jaNAya che ke temanA zAstromAM pazuonA lidAnanI vAta bharI paDelI che. AnA kA2Ne ja zAstronA nAme sau koine unmArge - Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 javA mATe no mArga khullo thAya che. A rIte pUrA saMsAramAM vRddhagata thayelA mAMsAhA2nA mULamAM kapola kapata zAstroja kAraNa rUpe banavA pAmyA che. (6) anupadezitva - eTale sthaLe sthaLe zAstromAM jayAre pazuvadha, mAMsAhAraAdinA vacano sUkto maMtro AvatA hoya to zAstronA nAme viSaya vAsanA, zarAba pAna, vezyAgamana AdamArge jatAM mAnavane koNa rokI zakaze ? uparokta prasaMgo miyAdarzana nA hovAthI tathA temanA banAvelA hovAthI pa2samaya vakatavyatA ne mAnavAno niSedha vyAjabI che. sArAMza ke koI paNa tatvanI carcA karavA agAu sau koI potAno haThAgraha, kadAgraha ane pUrvagraha choDyA pachI carcA karaze to kaMIka pAmaze. jIvana TUMka che. mATe kataka vitaMDAvAze ane mithyA kalpAnAomAM jIvana khatama karavuM hitAvaha nathI. mATe jaina zAsane kahyuM ke game tevI carcA karIe paNa mArI vAta Ama ja che. huM kahuM chuM te ja sAcu che. mArU vaktavya ane pravacana zAstramAnya ja che. A pramANe ja' lagADIne vAto karavAvALAo kyAreya syAdvAdatatvane samajI zakaze nahIM. to AcaravAnI vAta ja kyAM rahI ? mATe svasamaya vakatavyatAmAM zraddhALu banIne jIvanane saMrghaSamAMthI bacAvavuM zreyaskara che. Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rs arthAdhizvara sAyidi adhyayano je maulika artha che, tene ja adhikA2 kahevAya che. jemake sAvadhayoganI virgata eTale sArdAyaka nAmoccAra pUrvaka bhagavaMtone vandana te cartuvaMrzatastava 52mopAdeya gurUne vandana. te vandana. pAponuM visarjana eTale pratikramaNa. pApotpAdaka zarI2nI mAyAno tyAga kAyotsarga. navA pAponA dvAra baMdha karavA te pratyAkhyAna. uparokta cha padonI vyAkhyA prathama ka2AI gaI che. sAyidimAM Adi zabdathI sarve paghemAM adhikA2 anuvarte che. jema pudgaistakAyamAM prati52mANu mUrtatvanI anuvRttinI jema A chapomAM pratipade adhikA2 samAyelo che. samAvara vastuno svamAM. 52mAM, ane ttadubhayamAM samavataraNa thavuM te samAvatAra che. nAma sthApanA, dravya, kSetra, kALa ane bhAva svarUpe tenA cha bheda che. temAM nAma, sthApanA ane dravyamAM jJatathA bhavya za2I2nI vAto dravyAvazyakanI jema jANI levI. jyAre tatirikta dravyasamAvatA2traNa prakAre che. (2)52samAvatAra. (1)AtmasamAvatAra. Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3)tadubhaya samAvatAra temAM jeTalA dravyo che te badhAya potAnAmAMja samavatarita hovAthI Atma rAmAvatAra kahevAya che. matalaba ke, badhAya dravyo 2svakaya svarUpamAM vastu ane tenuM svarUpa abhakta hovAthI Atma samavatarita manAyA che. A vAta kevaLa nizcaya matathI jANavI. jayAre vyavahAra na pa2 mAM arthAtu bIjA dravyamAM samavatarita hovAthI pa2samAvatA hoya che. jema kuMDamAM bora che. eTale ke, cardhApa bora potAnA AtmasvarUpathI potAnAmAM samastRtarata hovA chatAM paNa vyavahA2naye pa2mAM eTale kuMDamAM paDyAM hovAthI parasamAvatAra kahevAya che. tadubhayanI vAta karatAM kahe che ke kaTa, bhIMta, dehalI, paTTa AdinA gharamAM rahela staMbha taMbha svarUpe AtmabhAvamAM ane gha2mAM arthAt pa2mAM hovAthI tadubhaya zamAvatA2 kahevAya che. tadubhaya samAvatA2nA bhedamAM, AtmasamAvatAra ane paragsamAvatArano samAveza thaI jAya che, jema ke bora. bo2nA rUpamAM hovAthI pa2ne svataMtra mAnavAnI AvazyakatA nathI. mATe ja sUtrakAre bIjArUpe Atma ane tadubhaya rUpe be bheda batAvyA che. sauthI pahelA ApaNe jANavAnuM raheze ke. catuSaSTakA eTale vajanamAM cA2 pala pramANa. trizikA eTale vajanamAM AThapala pramANa. SoDazakA eTale vajanamAM sola pala pramANa. aSTabhAgaka eTale vajanamAM batrIsa pala pramANa. caturbhAgakA eTale vajanamAM cosaTha pala pramANa. Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 ardhamaNIka eTale vajanamAM cosaTha pala pramANa. NikA eTale vajanamAM 128, pala pramANa. bIjArUpe rmANakAno cosaThamo bhAga caturvASTakA. bIjArUpe rmANakAno 32,mo bhAga rtyAzikA. bIjArUpe rmANakAno 16,mo bhAga So'zakA. bIjArUpe rmANakAno 8, mo bhAga aSTa,gakA. bIjarUpe rmANakAno 4, tho bhAga caturthAMgakA. bIjArUpe rmANakAno agho~bhAga argharmANakA. bIjArUpe rmANakAno anyUna rmANakA. saMbhava chekeA vajananA nAmo haze ? have sUtrAnusAre jANIe. caturvASTakA potAnA svarUpamAM Atma samavartArata che. ane triMzikAmAM 52samavartAta che. A rIte, rnAzikA So'zakAmAM, So'zakA aSTaigakAmo ane te caturthAMgakAmAM te ardhamaNikAmAM ane Ano paNa samAvatAra rmANakAmAM thavAnA kAraNe dravyathI A samAvatAra tadyUtarikta jANavo. kSetra thI samAvatAra bha2ta kSetrathI laI lokaparyanta kSevibhAgane eTale ke, nAnuM kSetra moTAmAM samavartArata thAya. te kSetra samAvatAra che. jemake bharata kSetra, potAnAmAM samavartArata hovA chatAM tadubhaya bhede. jambudvIpamAM paNa avartArata thAya che. kemake bha2ta ka2tA jambudvIpa vizALa che. jambudvIpa paNa tiryak lokamAM ane te paNa lokamAM samavartAta che. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 449 kAla samAvatAra kAla eTale samaya je niza svarUpe che. ane potAnAmAM Atma samavartAta hovA chatAM. tadubhaya bhede, ArvAlakAmAM paNa samavartArata che, kemake ArvAlekAmAM ghaNA samayo saviSTa che, A krame AnA karatAM ANaprANanA samayo ane tenAthI paNa stoka. lava. muhUrta ahorAta, pakSa, mAsa, Rtu, ayana, saMvatsa2, yuga, so varSa, hajA2 varSa lAkhavarSa, pUrvAMga, pUrva truTitAMga yAtazIrSa prahelikA sudhI jANavuM. Ano paNa samAvatA2 palyopama, sAgaropama, urrArpaNI, avarrArpaNI pudgala pAvarta, atita, anAgata, sarvoddA sudhI jANavuM eTale ke nAnI vastu moTI vastumAM samavartAta thAya che. bhAva samAvatAra bhAvano saMbandha AtmA sAthe che, je arpAdakALathI pravAha baddha anantAnanta karmonI vargaNAthI baMdhAyelo che. matalaba ke, asaMkhyAta pradezAtmaka AtmAnA ATha rUcaka pradezone choDI, eka eka pradeza 52 jJAnAva2NIyadi eka eka karmanI ananta vargaNA coMTelI che. sattAmAM paDelI te karma sattA, abAdhA kALane choDI dIdhA pachI udayamAM AvatI hoya che, udIraNA ka2Na vaDe paNa udayamAM lAvI zakAya che. AvI rItekarmonA udayakALamAM te jIvanane paNa aurdhA2ka bhAvavartato hoya che. temAMryAda, mithyAjJAna, mithyAdarzananuM Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuo mizraNa thaI jAya to jIvane paNa azubha ane azuddha leyAono mAlika banatA. vAra lAgatI nathI. ane tema thayuM to rAga dveSa, krodha, mAna, mAyA, lobha, viSaya vAsanA, tathA paregrahamAM atyAikatanA kAraNe zarAbanA nazAmAM bebhAna banelAnI jema te jIvAtmA paNa saMsAranI mAyAmAM tevI rIte masta banaze. jenA kAraNe AtmAno, AtmAnA guNono, Izvarano ane IzvarI mAyAno paNa khyAla kyAreka Avaze nahIM. vyavahA2naye kadAca Izvara pUjana, dAnada zadhe tenI jIbha para ja 2myA karaze. jayAre AtmArAmanI dazA dhoyelA mULAnI jevI ja 2hevA pAmaze. AvI sthitimAM paNa Asakta bhavyatAno paripAka bhAgyamAM hoya to, saMsAranI mAyAne bhogavatAM kaIka samaye tevA prakAranI Thokara vAgI jAya che. jenA kAraNe. saMta samAgama karavAnI bhAvanA jAgaze. jIva ane ajIva nA bhedo jANaze. pApa ane puNyanA prakAze ane phaLone jANaze. ane chevaTe tene thaze. kezaMsAranI mAyAja vizvAsa ghAtinI che mATe nI jijJAsA thaze. prayatna karaze. ane ghIme ghIme navA karmonA baMdhanane choDavA mATe vratadhArI banaze. tathA jUnA kamena khaMkherI devA mATe sAtvika tapanuM sevana karaze. AvI kriyAone jainazAzane kSAyopazamaka bhAva kahyo che. ane tapazcaryAnI ane joradAra banI jAya. temAM karmonA mULiyA eka pachI eka bhasmasAt thatAM jAya tene kSAcaka bhAva kahyo che. A sUtramAM samAvatA2no viSaya che. eTale krodhano Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 51 samAvatA2 zAmAM thaze ? AvI rIte mAnano, mAyAne, lobhano samAvatA2 zAmAM ane kaMI prakyiAthI thaze ? A prakyA je kaMI thAya che. te sAMkhyonI prakRtimAM ke vedAntaonI mAyAmAM thatI nathI kemake te baMne mAyA ane prakRti svata: jaDa hovAthI te kaMI paNa karI zakvAnI nathI. jayAre svAdanA antastala sudhI pahoMcIne saMsAranA bhAvone tathA te bhAvone sAnanda mAnanArA jIvAtmAone pratyakSa karyA pachI ja tIrthaMkara paramAtmAoe kahyuM ke kamano bhoktA jema jIva che. tema teno kartA paNa jIva ja che. kemake je kartA haze te ja bhoktA banaze. laso khAgho ja na hoya to kALuM moTuM koIno paNa zA mATe thavA pAmaze ? tevI rIte karmono kartA koI paNa na hoya to baLajabarI thI jIvone karmonA bhoktA banAvavA AnA jevuM asatya bhASaNa bIjuM kyuM ? A kAraNe kamena ka2nA2 mukta thanA2 paNa jIva che. khANamAMthI nIkaLelI suvarNa retane paNa prakriyAvizeSathI sonA2 (GOLD SMITH) paNa suvarNathI retane sarvathA jUrNa kare che. tevI rIte. mithyAtva, avirata kaSAya, yoga ane prasAdanA kAraNe jIvamAtra kamanI retane bhegI kare che. ane zamyakatva, virati, niSkaSAya. eNmatagupta dharma tathA jAgaraNa dazAnA kAraNe navA karmonuM saMvaraNa paNa kare che ane nirjaraNa paNa kare che. audayaka (udaya niSpA ) bhAvajanya krodha, mAna, mAyA, lobha Adi arthAt krodha AtmabhAve krodhamAM, Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 452 - mAna-mAnamAM, mAyA-mAyAmAM ane lobha-bhobhamAM ja samavartA2ta thAya che. to paNa taya samAva tAranAmate krodha-mAnamAM, mAna-mAyAmAM ane mAyA-lobhamAM samAvatA2 pAme che. sArAMza ke odha-mAnamAM samavartA2ta thAya che. teno bhAva A pramANe che... sukha- du:kha sayoga - viyoga hAsya rUdana Adi karmono udayakALa paNa prAya: karI rnArnAmattaka manAyo che. moha karma sattAmAM paDyuM che, mATe krodha nAmaka mohakarma paNa sattAmAM paDeluM hovAthI tene udita thavA mATe rnAimatta to joze. tyAre sUtrakA2 pha2mAve che ke jene mAna karma ge2 hAja2 hoya tene krodha Avato nathI zAmATe nathI Avato ? tyAre jANavAnuM raheze ke, jaina zAsane, mAna-madanA, timada, lAbhamada, kulamada, baLamada, aizrvaryamada, rUpamada, tapomada ane zrutamada nAme ATha bhede prarUpyA che. eTale ke mAnarUpI parvatanA A ATha zikharo manAyA che. AnA upara ArUDha thayela mAnava, jyAre, bIjA mAnavane potAnI samAna athavA DhiyAto jANe che. athavA bhimAnanA nazAmAM nauka2, bhAgIgha2 Adine ApelI AjJAne mAnya na karI hoya. tyAre ahiSNutA nAmanI DAkaNa ane teno pratikA2 ka2vAmAM na Ave to odha nAmano bhUta- mahAbhUtano vaLagADa valagyA vinA raheto nathI. haLa svarUpe krodhamAM dhamadhamato te mAnava pApodvA2 khUlA mUkIne gurU, vaDila, dharma AdinI za2ma rAkhyAvinA gAMDAnI jema saMsA2nI sTeja 52 bhava pUrNa karI. durgAtamAM paTakAI jAya che. -- Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 mAnano samAvatAra audAyaka bhAve mAyAmAM evI rIte thaze ke mAyA eTale potAnA jIvanamAM kaMI paNa bhalIvAra na hoya. chatAM badhuM mArAmAM ja che. A kAraNe tenA jIvanamAM jUTha, prapaMca, mAyAmRSAvAda, Adino praveza zulabha banatAM mAna ahaMkAra karyAvinA bIja mArga nathI. ane lobhane rAkSasanI upamA ApI che. zA mATe ? tenA rUpo, nATako ane nRtyo paNa jUgha jUdA A pramANe che. ekane dravyano lobha, bIjAne viSaya vAsanAno, trijAne putrano, cothAne Ijajata AbarUno, pAcamAne parivAra vadhAravAno, chaThThAne mithyA pratiSThAno, sAtamAne ADaMbara vadhAravAno lobha hoya che. ItyAdi kAraNe lobhane rAkSasa kahyo che. jenA uda2mAM mAyA paNa samavartA2ta thaI jAya che. kemake sImAtIta lobhI mANasa mAyAvI prapaMcI ane saMsA2no vairI bane che. A badhI vAto audAyaka bhAvamAM vartatA jIvAtmAnI che. kSAyaka bhAvanI vicAraNA karatAM kahyuM ke, jayAre gurUkuLavAsa, 2svAdhyAya mAtA Adi guNonI ArAdhanAthI jIvAtmAne anivRtta karaNa eTale anapavartanIya AtmAnI anAdi kALanI maDadAla vRti beda2 kA2 vRttino tyAga karI. ujAga2 dazAmAM praveza pAme che ane krame krame kamanA rdAlakano kSaya kahe che. tene kSapaka zreNa kahevAya che. kaSAyonA kSayano krama A pramANe che. jayAre mAnano kSaya karavo hoya tyAre tene mAyAmAM, mAyAno lobhamAM samAvatAra kare che. ane mAna, mAyA lobhanA kSayamAM AgaLa vadhe che. A pramANe paraspara ekabIjAno samAvatAra samajI levo, rAgadazA Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 lobhAtmaka hovAthI lobhano rAgamAM, rAga paNa mohamAM, moha paNa karma hovAthI AThe prakA2nI karma prakRtiomAM ane karma prakRtio paNa auyika ane auparzAmAdi bhAvamAM hovAthI cha bhAvomAM ane bhAva jIrNAzrata hovAthI jIvamAM ane jIva paNa jIvastikAyano bheda hovAthI temAM samavartArata jANavo. sArkAyakartAdano samAvatAra zAmAM thaze ? sAyidino viSaya sukha pUrvaka samajI zakAya tevo hovAthI tathA sUtrakAronI pravRtti paNa vicitra hovAthI sUtramAM sAyikanI carcA karI nathI. to paNa sthAna zUnyatA rahevA na pAme te mATe TIkAkAre sArmAyAdinA samAvatA2nI carcA karatAM kahe che ke, utkIrtana nAmaka AnupUrvImAM gaNanApUvvamAM pUrvAnupUrvI nAme sAryAyano prathama naMbara ane pazcAnupUrvInA mate chello naMba2 jANavo nAma praka2NamAM aurNAyaka cha nAmo gaNAvyA che, temAM sAmAyika zrutajJAna rUpa hovAthI kSAyoparzAmaka bhAvamAM samavartAta thaze. bhASyakAre paNa kahyuM che ke, sAyika cAritra, zrutajJAnA va2NIya karmanA kSayopazama janya hovAthI teno avatA2 kSAyoparzAmaka bhAvamAM susaMgata che. auyika bhAvamAM karmono udayakALa ane tenAthI niSpanna bhAvo udayamAM vartatA hoya che. jyAre sAmayikamAM karmono udya nathI paNa udayamAM AvatAM karmono samyAna pUrvaka kSaya ka2vAno hoya che. ane udayamAM AvavAnI taiyArIvALA karmona dabAvI devAnA bhAva hovAthI. sAmayikano samAvatAra kSAyoparzAmaka bhAvamAM yukti saMgata che. jIvanA bhAva svarUpa hovAthI sArNAyakano bhAva pramANamAM temAM paNa guNa pramANa Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 ane saMkhyA pramANamAM avatarita thaze. jIvanA upayoga dharma svarUpa sAmAyika hovAthI jIva guNa pramANamAM, ane jJAna darzana tathA cAritrarUpe traNe upayogamAM riparka jJAna pramANamAM samAvatAra pAmaze. temAM paNa pratyakSa anumAna, upamAna ane Agama pramANamAM ane temAM paNa laukika ane lokottarakamAMthI lokottara AgamamAM tathA AtmArAma attarAgama ane paramparAgama rUpe traNe AgamamAM samAvatAra jANavo. (noMdha) paudgalakavAda bhautikavAda ke mAyA vAda nA raMgamAM raMgAyelo ke raMgAvelo saMsArano prapaMca mAtra audAyika bhAva che. puNyakarma jyAM sudhI haze tyA sudhI vAMdho na paNa Ave. parantu maryA pachI zuM ? mATe ghaDI AdhI ghaDIne mATe paNa dayika bhAvano tyAga karI. jANI bujhIne tyAga karI. athavA balajambarIthI tyAga karI kSAyopazamaka bhAvamAM AvavAno prayatna karavo tene AMtmaka purUSArtha kahevAya che. kSAyopazamaka bhAva, saMva2 bhAva ke sAmAyika bhAva, zabbe ja jUgha che paNa arthamAM bhAvArthamAM lagabhaga eka ja artha ne sUcita kare che ke, bhAgyavAna ! dugartanA dvAra baMdha karI AvatA bhavane sudhAravA mATe ja manuSyAvatAra che. A lakSya tArI sAme haze to AgaLa vadhavAmAM vAra nahIM lAge. A pramANe rAmAvatAra pUrNa thayo. ane tema thatAM, upakrama nAmanuM prathama kA2paNa pUrNa thayuM che. ja upakrama samApta Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 kramAgata have nikSepa dvA2nuM vivecana karAze. 1] vikSepa dvara: nikSepano artha pahelA kahevAI gayo che. oghaniSpanna, nAmanaSpA ane mUtrAlApaka rUpe tenA traNa bheda che. sAmAnya zrutabhadhAna adhyayanAdathI niSpA , oghaniSpanna che, te zrutanA, sAmAyika zruta, catavaMzatistava zrata Ada vizeSa rUpe abhighAna karavuM te nAma niSpana che. ane karama bhaMte sAmAya. sUtrocco2Na pUrvaka niSpA te sUkAlApaka - niSpanna che. oghaniSpanna nikSepanA adhyayana, akSINa Aya, ane kSapaNA rUpe cAra bheda che. kramazaH cAreno nikSepa A pramANe jANavo nAma adhyayana. temAM nAma ane sthApanAne vyAvayakanI sadaza jANavA, dravya adhyayananA Agama ane noAgamathI be bheda jANavA je bhAgyazALIe cha adhyayana zIkhyuM hoya paNa upayoga rahita hovAthI te dravya che. no Agama thI jJazarI2 bhavya zarIra ane tabaMtirita adhyayana traNa prakAre che. temAM sAdhunAmRta zarIrane joI kahevAya che ke, A muni SaDAvazyakanA sArA jJAtA hatAM. ane bALamunine joI kahevAya che ke, bhaviSyamAM A muni zAzavidvAna thaze. AnAthIbyatirikta pustakamAM lakheluM lakhAyeluM dravyAdhyayana che. bhAva adhyayana paNa Agama ane noAgama thI be prakAre che. temAM mana - vacana kAyAne ekAgra karI. upayoga pUrvakanuM adhyayanAde che. te bhAva adhyayana Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 kahevAya che. jayAre no AgamathI bhAva adhyayana A pramANe che. jemAM adhyAtmanuM Agamana thAya bhAvathI noAgama che, matalabake AtmanirmAgha ItiadhyAtma eTale ke AtmAnuM larca karIne tathA tene zuddha - zuddhatama banAvavAne mATe je sAmAyikadi thAya tene adhyAtma kahevAya che. anAdikALanA saMsAramAM AvA bhAvAnuSThAno prApta thayA haze ke nahIM ? teno nirNaya karavA karatAM A viSama viSamatama kALamAM paNa ApaNA bhAgyodaye pharIthI manuSyAvatAramAM paNa ucca khAnadAnI pUrvaka jainazAsana, zraddhA ane te mATenuM zarIra mana tathA vacana baLa jayAre prApta thayuM che. to teno lAbha yathA zakya ane yathA paristhiti laIe to vAMdho Ave tema nathI. pravAha baddha anantAnta karmonA bhArathI AtmAnI purUSArtha zaktino upayoga kare. ane 48, miniTa ne mATe paNa saMsAranI sapUrNa mAyAno tyAga karI devAya to paNa hAni nathI. paNa lAbha ghaNo che. vipazyanAyoga tathA kuMDaLanIne jAgRta karavAnI yoga prakriyAomAM, sAmAyika yoga ja sarvazreSTha maulika kAraNa che. vipazyanAyogamAM athavA yoganA kendromAM jaIne tame padmAsana lagAvI zakazo. nAkanI aNIpa2 AMkhane sthira karI zakazo. vastra ane zarIranI pavitratA pUrvaka, ghImAM lAMbA, ke vadhAre lAMbA svAsa ucchavAsanA mAdhyamathI kuMbhaka dvArAQozvAsane rokI paNa zakazo. nAka, kAna, AMkha ane hoTha pa2 AMgaLIo mUkI, 2-4, miniTa sudhI sthiratA Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 paNa meLavI zakazo. athavA bahAranA mAyAvI vyavahArane khuza karavA mATe yogarAjanuM pramANa patra paNa meLavI zakazo. paNa Antaramana (je atyanta guptamana che.)nA tophAnone zamAvI na zakyA. bhogavAyelI athavA bhogamATe taiyAra karelI viSaya vAsanAnI smRtione, athavA kaSAyonI guMDAgirine dabAvI na zakyA to tame na rahezo gha2nA ke ghATanA ! kabhakathI zvAsozvAsa pachI tame yogarAjanI biThThAvaLI prApta karazo tathApi guptamana nA gupta pApone kaMTrolamAM na karI zakyAto ? AvI sthitimAM bhAvadayAnA sAgara bhagavAna mahAvIra svAmIe kahyuM ke sAdhaka ! tAre AtmAnuM kalyANa ja karavuM hoya, sUkI gayelA cAmaDA jevAAtmAne mUlAyama karI, temAM darzana-jJAna ane caritranA bIjAropaNa karI. muktimokSa, jvaLajJAna ane mahAvidehamAM sImandara prabhunA caraNomAM dIkSita thavAnA mIThA - madhurA phaLone meLavavAnA bhAva hoya to nIce pramANenI AdhyAtmika yoga sAdhanAno abhyAsa karaje. (1) odha - mAna- mAyA ane lobha A cAre kaSAyo AtmAnA ghaDavairI che. tema samajI A caMDAla cokaDInI vRtti ane pravRtti thI paNa dUra kaheje. prazasta kaSAyonI udhI vetaraNamAM phasAIne paNa kaSAyonuM sevana tArA mATe hAnaprada thaze. (2) pAMceIndriyonA pAMce ghoDAone sarvathA kaMTrolamAM lIdhA Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 vinA kaSAyono tyAga sarvathA durlabha che. AtmAnA pratyeka pradezamAM coTelA kaSAyonA paramANuone dUra karavA mATe duniyA bha2nA maMtro, taMtro ke tAtriko paNa kama AvavAnA nathI. mATe kaSAyonA kAraNe sekaDe seMkaDe caMcala banatA AtmAne yoga bhUmikA prApta karAvavIja hoya to IndriyonA mAraNa, tADana, tarjana ke temanuM damana karyA vinA kaSAyone jItavA mATe bIje mArga koInI pAse paNa nathI. (3) pAMceIndriyonA kAmabhogone sarvathA zakatahIna ja karavA hoya to. mananuM pavitrI ka2Na sarvathA anivArya che. ane te mATe bArabhAvanA tathA cA2 bhAvanAonuM avalaMbana, ciMtavana, manana ja rAjamArga che. upara pramANenI prakriyAomAM aNIzuddha pAsa thayA vinA, vipazyanAnuM dhyAna ke kuMDaLanIne jAgRta karavA mATenA hAphA mAravAmAM jIvana ba2bAda karavAnuM kaMI artha nathI. cittane (gupta manane) sthi2 ka2vA mATe athavA be ghaDI mATe paNa sthi2 ka2vAnA be ja mArga che. (1) Indriyo ane kaSAyonI aprazastAne laI nUtana pApo prati sekaMDa AvI rahyA che. tene zekI levA. (2) svAdhyAya deva ke gurU vandana, kAryotsarga AdithI jUnA pApone khaMkherI nAkhavA. upa2 pramANenI bane kriyAonuM avalaMbana ja mokSa Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 che. haThayoganA mAdhyamathI bAdhejiyone kaMTrolamAM levA karatA rAmyajJAna ane samyapha cAretrathI manane, Indriyone, ane zarIrane kaMTrolamAM levA binadhAsta mArga che. vadhArI dIdhelA pApAno apacaya (kSaya) ane navA pApAno anupacaya (aba) sAmAyikanuM phaLa che. jJAnakriyAtmaka hovAthI AgamanA eka dezamAM rahe che. mATe noAgamamAM samAveza karyo che. ahIM adhyayana, aphINa, Aya ane kSapaNA A cAre nAmo sAmAyika, catuviMzati stavanA sAmAnya che. mATe ja sAmayika adhyayana kahevAya che. tene ja akSINa Aya ane kSapaNA paNa kahI zakIe chIe. 2] akSINa: sAmAyika ane tenuM phaLa paNa akSaNa che. nAma, sthApanA dravyathI Agama ane noAgamamAM jJa ane bhavya zarI2nI carcA dravyAvazyakanI jema jANavI kevaLa no AgamamAM loka ane alokanI jema zreNa (pradeza) che. te pradezane eka pachI eka kADhatA 2hIe to paNa lokA lokanA pradezono aMta nathI. mATe tavyatirikta dravyatA AkAza pradezAntargata hovAthI akSINatA jANavI. AgamathI bhAva akSINatA arthAt sAdhaka temAM upayogavaMta hovAthI jANavI. temAM paNa vRddho A pramANe kahe che. caturdaza pUrvadhArI jayAre AgamamAM upayoga vALA hoya che. tyAre antamuhUrta pramANa te upayoganA paryAyono paNa ananta urjArpaNI ane avarsIrpiNI pUrNa thAya to paNa te paryAyo pUrNa thatA nathI Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 matalaba ke jJAnanA, caritranA, kriyAnA upayogamAM ATalI badhI zakti rahelI che. mATe ja kahevAyu haze ke, "jJAnIzvAsozvAsamAM kare karmano kSaya arthAt karmonA ananta paryAyono kSaya kare che. A vAta bhAva akSINatA mATenI che. jyAre bhAvathI no Agamano Azraya karI. zrutajJAnI jayAre ziSyone sAmAyika zrutajJAnanuM pradAna kare che. to paNa vAcanA ghatAne te akSINa ja hoya che. jemake eka sthAnamAM rahela dIpa hajAze dIpoMne prakAzita kare che. to paNa mULadIpa temano tema camakato ja rahe che. matalaba ke pote kSINa thato nathI ahIM AcArya bhagavaMto dIpa samAna che. temanAthI ziSya varga zrata sampadAne prApta kare che. Agama dAtA upayogavaMta hovAthI Agama che. tathA vANI ane kAyAnI kriyAmAM no Agama jANavuM. 3] Aya : nikSepano trIjo bheda Apa che. jeno artha prApta lAbha thAya che. nAma sthApanA ane dravyathI Agama tathA noAgamano prapaMca AvazyakanI jema jANavuM. kevaLa dravyano Agama tavyatirakta, laukika pravacanaka ane lokottaraka rUpe traNa prakAre che. laukika paNa sacita, asaMcita ane mizrarUpe traNa prakAre che temAM dvipadamAM dAsa, dAsI Adi be pagavALonI prApti catuSpada, hAthI, ghoDA, ane apadamAM AMbA Ada jANavA cittamAM suvarNa, rajata (cAMd) maNi (candrakAntAda) motI, zaMkha, (2navizeSa) Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 zilA (5tnavizeSa) pravAla, lAlana, padmarAga AdinI prApti thavI. mizramAM zaNagArelA dAsaghasI jANavA. kuprAvanakane paNa laukikanI jema kalpavA. lorika Aya paNa saMcita, acita ane mizra rUpe traNa prakAre che. saMcittamAM ziSyaAdinI prApti. aMcitamAM pAtra, kaMbala, daMDa, pAdupuMchana AdamizramAM ziSya sAthe pAtra kebaladanI prApta. bhAvanikSepe Aya: te Agama ane noAgamathI be prakAre che. AgAmathI bhAva - Ayano gUDhArtha A pramANe che. 48 miniTane mATe ke jIvananA chellA zvAsa sudhI sAmAyikane svIkAra karanAro bhAgyazALI. nIce lakhelI vAtono khyAla rAkhe ke pUrva bhavamAM koI munirAjanA caraNonI sevAnA pariNAme mane sAmAyika dharmanI prApti thaI haze, tenA rUDA saMskAro A bhavamAM paNa mane udayamAM AvyA che. te mArA zaeodayane mATe che. to prApta thayelI sAmAyikamAM 10, mananA, 10 vacananA ane bAra kAyAnA gheSomAMthI ekeya gheSanuM sevana mArA mATe rdhAnikAraka che. mATe khUba sAvadhAnI pUrvaka mana - vacana ane kAyAnI ekAgratA pUrvaka ane bhavobhava Avo sAmAyika dharma udayamAM Ave tevo saMkalpa karI. 48 miniTa zuddha avasthAmAM pUrNa karIza AvI rIte upayoga pUrvaka Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Y93 karAtI sAmayikane ja bhAva-Aya kahevAya che. jyAre noAgamathI bhAva Aya prazasta ane aprazasta rUpe be prakAre che. samyag darzana - samyag jJAna ane sAmayikanA saMskA2e AtmAnA pradezo sAthe colamajIThIyA raMge sAMmmalita thAya te prazasta Aya che. ane rihaMta siddha gurU ane potAnA AtmAnI sAkSI e lIdhelI sAmayikamAM dvedha, mAna, mAyA, lobha tathA bhogavelA viSayonI tathA te trionI miThThI madhurI smRtimAM ane kaleza, jIbhA joDI, rAjakathA, dezathA, bhojana kathA ane strI kathAmAM sAmayikanA 48, miniTa pUrA karavA te aprazasta Aya che. eTale ke AvI rIte jo sAryAyaka viSAnuMSThAna athavA garaLAnuSThAna kahevAze. (noMdha) kSAyoparzamaka samyagdarzananI Aja moTAmAM moTI karUNatA che ke, jJAnodaya ane jJAnAvaraNIyodaya, caritrodaya ane caritramohanIyodaya Adi karmonI eka bIjA thI virUddha prakRtio lagabhaga sAthe ja vartatI hoya che, jemake tijJAna ke caritroya nA kA2Ne AvA bhAva thAya che ke "saMsAra viSa bharelA nAga jevo che. enI mAyA nAgaNa karatAM paNa bhUMDI che. jeno DaMkha koIne bAlyakALamAM, breine paraNyA pachInI juvAnImAM, breine prauDhAvasthAmAM, to koine vRddhAvasthAmAM paNa lAgyA vinA raheto nathI. ane DaMkha lAgelo mAnava behAla thaIne, ArtadhyAna ane raudradhyAna no mAlika banI yamasadana ne prApta thAya che.'' mane DaMkha lAge te pahelA. gurUkuLa vAsamAM 2hI zucAritra pUrvaka Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 48,miniTanuM sAmAyika tevI rIte karuM jenAthI mAro AtmA bhavavanAno thAya. AvAvicAze cAritrodaya ke maMtajJAnanA phaLo che. paNa AnI pAchaLa cA2tra mohanIya karma ane matijJAnAva2NIya karmanI savArI paNa taiyAra thaIne beThI che. jenAthI sAmAyika lIdhA pachI saMto gappIdAsanI pAse ughaNazInI pAse athavA dharmanI ADamAM deva, gurU ane dharmanA nidakanI pAse besIne potAnA amUlya cAtra dharmane gaMghe karI nAkhaze. matalaba ke pUrvopArjita satkarma ane duSkarmane laI ApaNA AtmAnI dazA AvI thaI jatAM vAra karatI nathI. mATe 23 kalAka ane 12 miniTa da2myAna bhale saMsAranI mAyAmAM huM paNa 48 miniTa sudhI A saMsA2mAM mAro koI nathI. huM koIno nathI. ItyAdi pavitra bhAvano vadhAro kare ane AMkha - kAna tathA jIbhane sarvathA mauna ApIne svAdhyAyamAM athavA gurU sAnnidhyamAM samaya pasA2 ka2ze to darzana jJAna cAritranI zuddhi thaze. je Atma kalyANano A sIdho mArga che. AvI rIte daDha saMkalpa kare. tyAga karavA mATe prekaTIza kare. to koIne kaMI paNa vAMdho Ave tema nathI. nikSepano cotho bheda kSapaNA che. kSapaNA apacaya ane nirjaza A traNe paryAyavAcI zabdo che. kamane khaMkherI nAkhavA, bALI nAkhavA ane anAdi kALathI Atma pradezopa2 majabuta pakaDa jamAvI beThelA kamene vidAya karavA nimULa ka2vA te kSapaNA, apacaya ke nirjarA kahe che. Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 465 bhogavyA vinA kamabo kSaya karI zakato haze ? saMsA2nA badhAya zAstro, paMDito, mahApaMDito paNa kahe che ke, karelA karmo bhogavavA ja paDe che; to pachI tenA kSayanI vAto zI rIte samajAtI haze ? jabAvamAM jANavAnuM ke, bApaudAonI paramparAthI cAlatI vyAvahmarika bhASAmAM ghaNI vakhate mUDhatA vicA2 hInatA ajJAnatA ane satya bhASAne samajavAnI beda2kArI kAma karatI hoya che. jayAre nizcayAtmaka satyatAmAM samyagrajJAna, vicArakatA, mananazIlatA ane jainAcAra paddhatine jANavAnI jijJAsA kAma kare che. bezaka ! lAkho karoDo mAnavone, zayogaviyoga du:khadA2draya dhanahInatA rUpAhInatA jJAnahInatA AdinA kAraNe mArnAzaka trAksa bhogavatA joIe chIe tyAre thoDIvA2ne mATe lAge che. ke karelA karmo bhogavavA ja paDe che. AmAM karmavAda, karmazAnta paNa thoDIvAra mATe sAkSI Ape che ke kRta karmo bhogavyA vinA Atma pradezathI chuTA paDI zakatA nathI. khUba samajI levAnuM che ke, bhagavAna mahAvIra svAmInA karmavAda pa2 bhAgyavAdano paDachAyo che ja nahIM parantupurUSArtha vAdano paDachAyo che. khUba sArI rIte samajavAnuM haze ke sAte kamano kSayopazama ke kSaya thAya che, jyAre mohakarmano upazama paNa thAya che. eTale ke jIvanamAM thoDIka pApa bhIrutA saMsA2 pratye UMtaranatA udAsInatA ane saMsAranI mAyAnI kSaNa bhaMguratAno khyAla AvI gayo haze to mohakarmano Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane tenI eka eka prakRtino upazama karavAnI bhAvanA utpanna thaze. ane ghaNA aniSyamAMthI potAnA AtmAne jaLakamaLavat banAvI du:khonI mAyAjALathI bacI jaze. anyathA khAvA pIvAmAM, raheNI karaNImAM, vyApAra rojagAramAM, levaDa devaDamAM ane chevaTe bhogavilAsanA mArge caDhI jIvanane barabAda karaze. mAnavamAtrane AvA aniSTomAMthI bacAvavAnA pavitra dize ja bhagavAna mahAvIra svAmIe bhogapabhoga viramaNavrata anartha daMDa viramaNa vrata, parigraha parimANa vrata ane chevaTe atithi saMvibhAga vrata jevA vratonI bakSiza karI che. paNa mAnava jIvananI karUNatA che ke te jANI bujhIne sIdhe mArge na AvatA pApa mArge jAya che. ane jyAre 2pa - 50 lAkhanI reDa paDe che, bharabajharamAM manIbega lAI jAya che. vRddhAvasthAnA pravezadvAre AvatA ja hArTa eTeka bI.pI, bhagaMdara, kaeNza2, dama, mahAdama, AdinI jIvaleNa bimArIothI grasta thAya che. tyAre paNa AtmA jAgRta thato nathI. mohakarmano upazama: khUba ja zraddhA pUrvaka svIkArelA vratadhArInA bhAgyamAM rahe che. have jANavAnuM zulabha raheze ke mahAvIra svAmInA karmavAda upa2 bhAgyavAda nahI paNa purUSArthavAdano paDachAyo che. A kAraNe ja. (1) karelA karmo no udaya. (2) karelA karmonI udIraNA. Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ You (3) karelA karmonI apavartanA. (4) karelA kamanI udvartanA. (5) karelA karmonuM saMkramaNa karaNa. sArAMza ke mithyAtvanA gADha andhakAramAMthI bahAra AvIne sakhyatva, samyagudananA prakAzamAM praveza karelA AtmAmAM zamyajJAna ane samyakSyAtrino sarvathA aditIya puruSArtha khUba jaraghara banI jAya to lAMbI maryAdavALA kamena TUMkI maryAdAmAM paNa lAvI zake che. atyanta cikaNA 2savALA kamane 2sahIna athavA madatama 2zavALA paNa kahI zakavAnI tAkAta AtmAmAM chupAyelI che. bAMdhelA pApakamena puNacakamomAM paNa pheravI zake che. AvI rIte purUSArtha vAdanA jore bAMdhelA tIvratama, tIvrata2 ane tIvra kamena madatama, madatara ane manda paNa karI zakAya che. anyathA. (1) sAtamI naraka bhUmimAM javA mATe upArjana karelA karma dalakomAMthI 4-5-6-7, narakonA karmanA dalono kSaya, zI rIte karI zakyA haze ? (2) pAMcamI narakamAM javAnI yogyatA ane taiyArIvALo caMDakAka nAgarAja AThamAM svarge gayo che. te tame sAMbhaLyuM to haze ja ? (3) ArtadhyAnanA vicAromAM mana banela kI yugala, (popaTa yugala) arahaMta paramAtmAnI akSata pUjAnI zuddha udIraNA vaDe deva lokamAM gayuM che. te tame jANatA Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 nathI ? (4) bAvaLanA kAMTAnI asahya vedanAne sahana karatuM keLanuM pAdaDuM marUdevImAtAnA avatA2ne pAmI eka ja bhavamAM mokSe zI rIte gayA haze ? (5) sImAtIta raMgarAgamAM, phezarnAlaTImAM padmanI jevI batrIsa strIonA bhorgAvalAsamAM pUrNa masta rahenAra zAlIbhadrajIne tame oLakho cho ? AMkhano DoLo badalatAja saMsAranI mAyA ne lAta mA2I urdhvagamana karavA mAM zuM kA2Na haze ? (6) bA2 vAgyAnI ga2ma retIne paNa sahana na karanAra arpaNaka munirAja dhamadhabatI zIlA 52 anazana karI. ApaNA saune mATe udAharaNa rUpe banavA pAmyA che. te vAta ne tame bhUlyAto nathI ne ? ityAdi arguNata udAha2NomAM purUSArthavAdanA camatkA2ne bhUlazo nahIM have samajamAM AvI gayuM haze ke, AtmA poteja karmono kartA che. bhoktA che ane tenAthI sarvathA mukta thavAnI rzAkta paNa AtmAmAM ja che. kSapaNAno nikSepa : nAma sthApanA tathA Agama noAgamathI kSapaNAno dravya nikSepa pUrvavat jANI levuM AgamathI bhAva nikSepA te kahevAze. jemAM sAmayika ka2nA2 sUtroccA2 ka2nA2, Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 469 ekAgratA pUrvaka sAmAyikamaya banI jAya che. noAgamathI bhAvasAmAyikanuM svarUpa A pramANe che. "saMsAranI pravRtti ane vRttino saMpUrNa tyAga karI. jeno AtmA saMyama (mULaguNa) niyama (uttaraguNa) ane tapa (anazanAda)mAM eNhita che. tene sAmAyika kahevAya che." "je traza ane sthAvara jIvo pratye samAna bhAve rahe che. eTale ke koI paNa jIvanI hatyA, mana - vacana kAyAthI ka2to nathI, karAvato nathI, ane ka2nA2nuM anumodana ke sahavAsa paNa karato nathI te sAmAyika che.' cardhApi saMyamamAM sthiratA rAkhanA, sarve jIvo pratye dayAla ja hoya che, to paNa jaina dharma dayApradhAna dayA mUlaka hovAthI trA sthAva2 jIvonI dayAne sUcita karato prastuta zloka pRthapha mUkyo che. sarve jIvo pratye samAna bhAva rAkhanAra zramaNa che. 'mane jema du:kha, gAlI, apamAna, hAna, corI, badamAzI gamatA nathI to mAre paNa koIne du:kha thAya, zevuM paDe, tevuM vartana karavuM na joIe. tathA mane je vAta priya che te bIjAone paNa hoI zake che A kAraNe sAmAyika stha AtmA koIno DhaSI nathI. tema rAgavaMta paNa nathI. A pramANe jemanuM mana keLavAyeluM hoya te sAmayikanA mAlika che. jaina zramaNa kevo hovo joIe ? (1) uga - eTale sApa pote potAnuM ghara banAvato nathI paNa uda2DAoe banAvelA makAnamAM rahe che. tema Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 70 jainamuni potAnA mATe makAna banAvato nathI. (2) giri - eTale game teTalA varasAda, garamI ane ThaMDImAM parvata sadaiva eka samAna rahe che, tema jainamuni paNa pariSaha ane upazamAM samAna rahe che. (3) javalana - eTale tapazcaryArUpI nathI dIpyamAna tejasvI hoya che ane ane jema tRNakASThadathI atRpta rahe che tema sAdhu paNa strArthathI atRpta rahevA pAme che. (4) sAgara - nI jema gaMbhIra hovAthI zAnadatta pradhAnamuni potAnA saMyamanI maryAdAne svapnamAM paNa choDatA nathI. (5) AkAza - nI jema AlaMbana vinAno hoya che. (6) tarUgaNa - sukha du:khamAM paNa potAnI mAnasika vyathAne prardIta ka2to nathI. (7) ma2 nI jema ekasthAnamAM raheto nathI. (8) mRga nI jema saMsAranA bhayasthAnothI uvigna hoya che. (9) pRthvI nI jema sarve kheghamAM saMtApomAM sahiSNu hoya che. (10) kamaLa kAdavathI utpanna thavA chatAM teno ekeya durguNa kamaLamAM hoto nathI. tevI rIte kAma bhogothI utpanna chatAM paNa temAM lapAto nathI. (11) zavanI jema sarvatra prakAzamAna hoya che. Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 471 AvA prakArano muna samatA pradhAna hovAthI sumana bane che. koI paNa vRkSane phaLa AvatA pahelA puSya Ave che. ane saMskRtamAM puSpane sumanasa kahevAya che. tevI rIte mokSa phaLanI prApti pahelA sAdhaka mAtrane sumanasa arthAt pavitramana vALA thavAnI AvazayakatA che. AvA sAmAyikamAM jJAnakyiAno samAveza che. mATe kriyAne laI noAgama jANavo. sUjhAlAyaka niSpanna nikSepa AgaLa anugama dvA2no bhAvArtha kahevAze tyAre AnuM vivecana temAM samAI jaze mATe ahIM vivecana karavAnI AvazyakatA nathI. jvaLa sUtranA A lApaka pUrvaka jemake samiSa sAmayi... uccAraNano bhAvaja sUtrA lApaka che. A pramANe nikSepa dvA2 sapUrNa thayuM. Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 abugama dvAra : anuyoganuM trizuM dvA2 anugama che. sutrane anukULa arthanI vyAkhyA karavI tene anugama kahevAya che. tenA sUtrAnugama ane naryukita anugamarUpe be bheda che. niryuktinAM artha A pramANe che. 'ni' eTale hamezAne mATe sUtranI sAthe ekIbhAvavaDe saMbaMdhita niryukata (artha) temanI yukti eTale spaSTa rUpe AkhyAna karavuM tene niryukti kahevAya che. AmAM yukta zabdano lopa thavAthI A zabda banavA pAme che. Ano paNa spaSTArtha A che ke, nAma- sthApanA dravya, kALa, bhava ane bhAva AMdavaDe sUtranuM vibhAjana ka2vuM. sArAMza ke sUtramAM AvelA eka zabdane nAma vaDe sthApanAvaDe, dravya kALa bhava ane bhAvavaDe tenuM spaSTIkaraNa karavuM te niryukti kahevAya che. jyAM sudhI mArA abhyAsanI vAta che. tyAMsudhI AvA prakAranI paddhati jainAcAryo sivAya bIjA koInI nathI. vairAgya, jJAna, du:kha, roga, viyoga AdinA kAraNe dIkSita thayelA ziSyone jAtikuLa sampradAya dharma AdinA rUDha thayelA kusaMskArone samApta karAvIne sAcA arthanA bhAgIdAra kevI rIte banAvavA, jethI teonA paramparAnA kusaMskAze nAbuda thAya, vaiSayaka ane kASAyaka bhAvo samApta thAya, jAti - ghamaMDa, khAnadAna ghamaMDa AdinAmithyAzramomare ane zanai: zanai: paNa atyArtha jANavAno AbhilASI bane, tevo udAra AzaryAniryukitakA2no hoya che. ane temAM teo pUrNa saphaLa banyA che. sUtrAnugama janikSepanaryuti ane sUtrasparzakA Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 niryukti rUpe traNa bheda che. upodghAta eTale vyAkhyAyeya sutrane vyAkhyAvaMdhanI zamIpa lAvavuM te upodghAta niryukita che. sUtrAlApaka nAma nikSepanA prastAva AgaLa kahevAmAM Avaze. ahIM kevaLa upodghAta niryuktine be gAthAo vaDe spaSTa karavAnI che. te25, tArovaDe spaSTa thaze. te A pramANe uddeza, nirdeza, nirgama, kSetra, kALa, puruSa kA2Na, pratyaya, lakSaNa, naya, samAvatA2, kikatividha, kaca, kutra, keSa, kartha, anumata, kicci2 bhavatakALa, kata, anta2, avahiya bhavA, AkarSa sparzana, niryukita ItyAdi pado vaDe samarNAyakane spaSTa karavAnuM che. muktamArgano prathama sopAna sapUrNa hoya padArthomAM sarva zreSTha upAdeya sAmAyika hovAthI tenI vistRta vyAkhyA kalyANakArI banaze. (1) uddeza - koInuM paNa nAma ka2Na karyA vinA sAmAnyathI kahevuM ke, A adhyayana che. (2) nirdeza - nAma laIne vizeSa prakAre vAta karavI tene nirdeza kahe che. jemake A sAmAyika adhyayana che. zaMkA - sAmAnya vizeSanI vAta, nikSepadvA2mAM kahevAI gaI che. to pachI ahIM pharAthI zA mATe ? javAbamAM jANavAnuM ke, upodghAtaniryukitamAM sAmAnya tathA vizeSarUpe siddha thayelA zabdone ja nikSepa ka2vAnA hoya che. mATe zaMkA asthAne che. (3) nirgata sAmAyika zabda kyAMthI nIkaLyo ? kyA kSetramAM Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane kALamAM ? javAbamAM jANavAnuM ke magadha dezanA mahAsena vanamAM vaizAkha suda 11, nA divase pUrvAhnakALamAM bhagavAna mahAvIra svAmInA mukha kamaLamAMthI sAmAyika zabdano uccAra thayo che. jyAM kAraNe ? huM kevaLI chuM aham chuM A vizvAsa (pratyaya)thI ja bhagavaMte sAmAyikano upadeza karyo che. ane bhagavaMta zarvajJa che. tevo vizvAza thatAM ja jvaLajJAnanA samIpe pahoMcavAnI taiyArIvALA gautama 2svAmIjIe A sAmAyika zabda sAMbhaLe che. sAmayikanuM lakSaNa jaNAvatAM prabhue kahyuM ke samyaktva samayaka, zrutasAmayika ane cAritrasAmAyika A traNa bheda sAmAyikanA che. temAM samyapharvasAmAyikanuM tAtvika anuzIlana karatAM jIvamAtrane jIvAda tatvo pratye zraddhA utpanna thAya che. ane anuzIla vadhatuM jAya to te tatvonuM zamyajJAna prApta thAya che. tathA cAretra sAmarNAyaka rvAda mana - vacana - kAyAmAM dUdha ane sAkaranI jema ekAkAra thAya to samyaphacAritranI prApti vRddhi ane zuddhi thAya che. dezavirati cAritramAM keTalAka aMze pAponI nivRtti (viti) ane keTalAka aMze pravRtti (avirata) hoya che. nayothI nirNaya A pramANe karavAnuM che, ke pahelAnA bhavya jamAnAmAM, caraNaka2NAnuMyoga, dravyAnuyoga, gaNatAnuMyoga ane kathAnuyoga A cAre apRthapha (eka) hatAM paNa jema jema buddhibaLa ghaTatuM gayuM tema tema A cAre yogone pRthaka pRthapha karyA temAM naigama, vyavahAra ane saMgraha Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 naya traNe sAmayikone mAnya kare che. jyAre RsUtranaya ane zabdanayo kevaLa cAritra sAmayikane ja mAne che ane kahe che ke mohanIya karmanI sampUrNa nirjarA, cAritra sAmayikane AdhIna che. sa2LArtha A pramANe che ke jIvAtmA jyAre samyakatva sAmayika (samyagdarzana) zrutasAmayika (samyagajJAna) ane cAritra sAmayika (samyak carcAratra) matalaba ke darzana jJAna tathA carcAritranuM ekI ka2Na sadhAya tyAre te bhavyAtmA mokSa mArga 52 samArUDha thaI kevaLajJAna meLavavA mATe hakadAra bane che. sAmAyika jIva svarUpa che, arthAt jIvamAMja sAmayikano vAsa che. ajIvamAM nathI. sAdhakanI ddhinI ta2tamatAne lai samyaktva sAmayikamAM aupamika, kSarNAyaka ane kSAyoparzAmaka bhAvonI vidyamAnatA kalpI zakAya che. zrutasAmAyika sUtra artha ane sUtrArthanA bhede traNa prakAre che. cAritra sAmayika agA2 ane anagA2 bheTe be prakAre che. AgA2 eTale gRhasthAzramIne derzAvarzata ane anagAra eTale munine sarva viAta sAyika che. jIvanA bhAva, svabhAva, pravRti, raheNI ka2NI AdimAM alpAMze ke sarvAMze saMyamanA tathA tapanA saMskAro dekhAya te sAmAyika che. jIvamAtra pratye Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirveza pariNAma, krUra ane ghAtaka pariNAma na hoya tene sAmAyika che. matalabake dayA jaina dharmano prANa hovAthI jayAre mAnasika jIvanamAM bhAvadayA ke svadayAnA bhAvo thAya te sAmAyika che. sAmAyika kyAM hoya che ? A dvA2nI vAta ka2tAM kSetra, dizA, kALa, gati, bhavya, saMjJI, ucchavAsa, daSTi ane AhAra Adi dvArAthI sAmAyika kayAM hoya che ? tenI vAta karI che. tene saMkSepathI jANavAno prayAsa karIe te pahelA jANI levuM ThIka raheze ke, anAdi kALathI ananta bhavomAM manuSyavahA2 da2myAna, traNe prakA2nA sAmAyikonI ArAdhanA karelI hovI joIe. eTale te sAmAyikonA thoDA ghaNA saMskAraze paNa AtmAmAM paDelA hovAthI. teno udayakALa kyAM sthAne ? AvI zakaze tenI A vAta che. kema ke ArAdhanA ane virAdhanAno krama paNa sAthe ja paDelo hoya che. tethI virAdhanA kAraNe, game tevA kSetromAM, jAtiomAM khAnadAnamAM paNa janmI zake che. sAthe sAthe aspaSTa rUpe ArAdhanA saMskAze paNa udayavartI hoya che. temAM samyakussAmAyika ane zrata sAmAyikanA sarvathA AchA pAtalA saMskAronA kAraNe te jIvAtmAmAM thoDuM bhavyatva kalpI zakAya che. Aje paNa ApaNe anubhavIe chIe ke, potapotAnA pAraMpareika dharmamAM pUrvagrahagrasta hovA chatAM paNa keTalAka musalamAno, IsAIo, vedadharmIo, kasAIo ane Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 477 chevaTe rmANakAo paNa tevI rItanI jovA maLaze. jeo jainasAdhu - sAdhvIonA mahAvrato pratye, tyAga ane tapazcaryA pratye sa2La pariNAmI ane jijJAsu riNAmI paNa dekhAya che, tyAre mAnavAnuM ja rahyuM ke teoe game te bhavomAM, game te kSetramAM, game te munirAjo pAsethI samyaktva ane zrutanI A2AdhanA karIja haze. bhavyatva prApta jIva cAhe devalokamAM hoya, agholokamAM hoya, athavA game te gAmomAM, palyomAM, vijayomAM paNa pUrvanA baMne sArmAyakone dhA2Na ka2nA2A che. aDhIIpane choDI zeSa tiryazlokamAM je bhavyo che, temane paNa besAryAyaka che, jyAre sarvIvarzata sAmayika to kevaLa manuSyomAM tathA strIomAM ja hoya che. zeSamAM nahIM Asana bhavya prApta thayelA tiryacomAM deza virgata sAmayika mAnya che. jemake caMDakauzika nAgarAja sunandA sAdhvIjI prati bodhita hAthI. munisuvrata svAmIthI upadeza prApta azva, parvatanI guphAmAM satIpUryA damayantIthI upadeza prApta nAgarAja Adi jIvAtmAo derzAvaAta dharmane prApta karI devalokanA mAlika banavA pAmyA che. 'have huM daramAMthI pheNa bahA2 kADhIza nahIM'' AvI kaDaka pratijJA ja derzAvaAta dharma kahevAya che. jIvamAtranuM kalyANa ka2AvavAmAM sarva zreSTha, derzAvaAta dharma manuSya kSetramAM ane tenAthI bahAra paNa hoI zake che. Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 % pahelAnA koI paNa bhavamAM zamyatva, mRta tathA viratanI ArAdhanA karanArA game tyAM hoya te pUrvapratipannaka kahevAya che ane cAlu bhavamAM virati Adi prApta karAya te pratipadyamAna kahevAze. kSetra ane bhAvanI apekSAe dizA be prakAre che. temAM pUrva, pazcima, uttara, dakSiNa rUpa cAze dizAmAM zammaphattva, zrata, dezavirata ane zarvaviratinA pratipadyamAna jIvonI saMbhAvanA hoI zake che, tyAre pahelAnI traNa sAmAyikonA pratipaktaka bhavya jIvo paNa che. pa2tu cAritra sAmAyikanA pUrva pratipannaka jIvo pUrva ane pazcima dizAmAM niyamathI hoya che. tathA dakSiNa ane uttara dizAmAM temanI bhajanA jANavI. kAraNa ApatA kahyuM ke duSamaduSamATe kALamAM bha2ta tathA airAvata kSetramAM zarvaviratino uccheda manAyo che. vidizAomAM banne prakAranA jIvo nathI. kema ke vidizAo eka prardezaka che tathA urdhva adhodizA catuSpadezaka che mATe temAM jIvonI avagAhanA mAnya nathI. jayAre 18, prakAre bhAvadizA che. zamUeMma manuSyo, garbhaja karmabhUmi manuSyo, garbhaja akarmabhUmi manuSyo, pa6-antadvIpaja manuSyo. (4) beIjiya, teIndriya, catuzindraya ane paMcendriyo (cAra prakA2nA taiyaMco) pRthvI, pANI, agni, vAyu (cAra prakAranA sthAva2) ajhabIja, mULa bIja, parvabIja, skandha bIja (cAra prakAranI vanaspati) narakagati, devagati Adi upara pramANe 18 prakAranI bhAvadazA kahevAya che. temAM cAre Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 sthAvara ane cAre vanaspati svarUpa bhAvadizAmAM cAre sAmayikanA mAliko, pUrvapratipawAka ane pratipadyamAna paNa nathI, kema nathI ? javAbamAM jANavAnuM ke cAre gataomAM manuSyagatane mokSanuM dvAra eTale ke jaMkazana tulya ane devadurlabha kahI che. puNyAtazayanA kAraNe meLavela manuSyAvatAramAM, sImAtIta, arthAt jainatvanI maryAdAne sapUrNatayA dezava ApI, viSayavAsanA vaza, lobhAbdha ke svArthAnta banIne jUdI jUdI jAtanI umranI strIonA bhogavilAsomAM jIndagIne khapAvI denAra tathA asaMkhyAta jIvonuM hanana, mAraNa thAya tevA prakAranI tala, magaphaLI ane kaparAA Adi oIla mIlo, tejAba, sAbu ane kemikalanA vyApAro, kapaDA, saNa AdanI moTI moTI mIlo, jaMgaLonA ThekA laI kolasA paDAvavA, jhADo kapAvavA tathA bilDara thaIne moTI moTI bilDIMgo baMdhAvavI AMda 15 karmAdAnomAM dayA rahetI nathI. dharmanA saMskAze 2hetA nathI, TakatA nathI ane krUra, ghAtakI, prapaMcI jIvananA mAlIkomAM zarmAta - zamyagadarzana hotuM nathI. hoya to paNa mRtyu samaye vamana thayA vinA rahetuM nathI. AvI sthitimAM tevA jIvono avatAra ekendriya yoni sivAya bIje kyAMya prAya: karIne nathI ane tyAM gayelo jIva eTale ke ekendriyAvatArane pAmelo jIva keTalIya cauvizIo thayA pachI paNa bahAra Avato nathI. A kAraNe ja paramAtmAe kahyuM ke, mAnava ! cAra divasanA cAMdanA jevA saMsA2ne Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 chevaTe to hAtha ghasIne choDavo paDaze. mATe dharmArmaka banaje, zraddhAlu banaje ane vratadhArI banavA mATe abhyAsa kabje. be, traNa ane cA2 Indriya sampana aparyAptaka jIvone samyaktva ane zruta sArNAyakamAM pUrvapratipanaka hoya che kema ke sAsvAda sarmAkatI jIvano utpAda tyAM mAnya che. A sthAne upadezazravaNa Adino abhAva hovAthI pratipadyamAna jIvo nathI tathA derzAvaAta ane sarvIvarzata dho paNa nathI. paMcendriya tiryaMcomAM samyak, zruta ane derzAvaAtadho pUrvapratipanaka hoya che. jyAre pratipadyamAna jIvo mATe bhajatA jANavI. savirsatadho baMne prakAre nathI. na2ka, deva ane akarmabhUmimAM pUrvanA be sAryAyomAM pUrvapratijJaka jIvo hoya che. pratipadyamAna jIvo kadAca hoya ke na hoya. karmaIma manuSyomAM cAre sAyika pratipanako hoya che. pratipadyamAna bhAjaya che, ane saMmmUrcchama manuSyomAM cAre sAmayikonA pUrva ane pratipadhamAna jIvo nathI. AvI rIte bIjA dvA2e ane 16mAM dvA2nA 36 antArone anyatra jANavAno prayAsa karavo. (16) sattaramuM dvAra 'kepu' arthAt kayA dravyomAM ane kaMI paryAyomAM sAryAyaka prApti thAya ? javAbamAM kahevAyuM ke samyaktva sAyika sarve dravyo ane paryAyonI zraddhAvALuM hoya che. matalaba ke badhA dravyo ane paryAyonI zraddhAmaya hoya che. zrutasAmayikane sarve payAyaeNno niSedha che. kema Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 481 ke abhilApya ane abhilApya svarUpe padArtho be prakAre che. temAMthI anabhalApya ne zruta grahaNa karatuM nathI. tevI rIte cAritra mATe paNa jANavuM. jyAre dezavirata baMnene eTale dravya tathA paryAyane grahaNa nathI karatuM. rezaviDuMpaDuM, hovi paDileha gujJA dezaviratadha2nuM cAritra dravya tathA paryAyamAM zA mATe pravezatuM nathI. te bahuzruta pAsethI jANavuM. (17) . sAmAciva va pra ?.... sAmayikane prApta thavAmAM manuSyatva, AryakSetra, jAti, kuLa, rUpa, AyuSya, buddhi, dharmazravaNa, dharmadhA2Na, zraddhA, saMyama, bhavabhavAnta2mAM 2khaMDatA jIvane puNyAtizaya prApta thayA vinA khAnapAna, kuTuMba pa2vA2 AdinI prApti paNa sulabha hotI nathI. to pachI pApa dvAzenI nivRta svarUpa sAmAyika dharmanI prApti tathA tenI bhAva ArAdhanA meLavavI harahAlatamAM saraLa nathI. chatAM paNa manuSyasvAdanI prApta thayA pachI tenI prApti ane ArAdhanAmAM vAMdho nathI Avato. matalaba ke, saMsAranI badhI paudgalaka vastuo paNa sarvatra ane sarvadA maLatI nathI, to pachI Atmaka vastune meLavavA mATe AdhyAtmika purUSArtha karyA vinA bIjo mArga kayo ? kema ke sAmAyika dharma sIdhe sIdho AtmA sAthe saMbaMdha rAkhe che. mATe AMtmaka vastu mATe meka purUSArtha ja kAma lAgaze. mAnava zarIra Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xca maLavuM ane temAM bhAvaTayA, bhAvakSamAM pUrvakanI dravya ane bhAva pAponI nivRtti dvArA mAnavatA meLavavAmAM zarIranI tAkAta kAme AvatI nathI paNa jAgRta thayelA AtmAnI adamya zata kAme Ave che. anArya kSetra karatAM Arya kSetra, anArya jAti ane kuLa karatAM AryajAti ane kuLa hajAze guNA zreSTha eTalA mATe che ke A sthAnomAM AhissadanI ArAdhanA pratye bhAvotpati thatAM vAra lAgatI nathI. rUpopatti sAthe zarI2nI nirogI avasthA manane Indriyone svastha rAkhavAmAM madadagA2 banaze. pariNAme "citte sarva vacam' A nyAye zarIrarUpI bhADAnA makAnamAM rahelo AtmA paNa svastha banavA pAmaze. sAthe sAthe ArtadhyAna tathA raudradhyAna vinAno banaze. ane pharIthI mAre durgatimAM javuM nathI, pa2mAdhAmIonI mA2 tathA yamadUtonA DaMDA khAvA nathI, mAvaDIonI gaMdI koTaDImAM nava maMhanA sudhIno kArAvAsa bhogavavo nathI arthAt janma ma2NanA pherAmAMthI mAro AtmA muphata thAya te mATe buddhinA vikAsamAM AgaLa vadhaze. jenA sahavAsamAM AvatAM ja ahesA-saMyama ane tapodharma svarUpa dezanA (vyAkhyAna) sAMbhaLaze. sAMbhaLelI vAtone haiyAmAM dhArI rAkhaze. jenA kAraNe sRdviveka nAmanA dharmanI prApta thatA vAra lAgaze nahIM. dharmanI mAtA dayA che ane pitA viveka che. mATe bane mAnavIya guNomAMthI zadharma nAmanA putranI prApti sulabha banaze. phaLasvarUpe AtmAmAM adbhuta sarvathA Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 483 adbhuta saMyama arthAt pAponI, pApa dvAronI, pApI ceSTAonI nivRtti thaze. matalaba ke dravya ane bhAvanI zuddhi vadhatA ja sAmAyika sArthaka banaze. (18). kALadvAranI vAta karatAM sUtrakAre kahyuM ke zrata ane zamyanI maryAdA 66 sAgaropamanI che. ane viratanI kaMIka ochI pUrvakoTinI maryAdA che. prathamanA traNa jadhanya sthiti antarmuhUrtanI ane sarvavatanI eka samayathI che, kAraNa ke je samayamAM mahAvrata uccaryA ane bIjA samaye ja AyuSyano kSaya kadAca thAya tethI eka samayanI kahI che. A rIte bIjA dvArA bahuzruta pAsethI jANavA. upodyAnakata anugamanuM prakaraNa pUrNa thayuM. sUtra sparzaka niyukti anugama. eTale akhUlata, amIlita avyatyAData, pratipUrNa zabda, kaMThoSThavipramukta ane gurUvacanopagata rUpe aNa zuddha sUtranuM uccAraNa karavuM te sUtrasparzakanaryukata anugama kahevAya che. A zabdoAvakanA prakaraNamAM spaSTa karyA che, tyAMthI artho jANI levA. A uparAnta sUtra saMbaMdhI bIjA paNa doSono parihAra karavo jarUrI che. kahyuM paNa che ke jemAM sUtra laghu hoya, artha mahAna hoya, 32 doSa hita hoya, 8 guNa yukta hoya ATalA lakSaNo vALuM sUtra kahevAya che jema ke : Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 "tpAdracaya vyayukta sat' A sUtramAM arthazeSa, zabdoSa ane siddhAnta doSa paNa nathI. kema ke upAda ane vyaya vinAnuM sat hotuM ja nathI. tema sat mAtrane utpAdavyaya hoya ja che. mATe A sUtramAM AgaLa kahevAze te 32 zeSamAMthI eka paNa veSa nathI. mATe aNizuddha sUtra che ? sUtranA trIsa veSa kyA ? A gheSone anukrame jANIe. (1) alIka :- eTale asatya je abhUtodbhavana ane bhUtananava nAme be prakAre che. jema ke -"nartAi :" AmAM Izvarane jagakartA mAnavo te asatya pralApa che. tevI rIte zau koIne svarAMvida hovA chatAM AtmA nathI te vidyamAna vastuno apalApa rUpa bhUtanihanava asatya vacana che. (2) upaghAta :- jagatanA jIvono vadha thAya tevA sUtro jema ke - "ve vihitA hiMsA, hiMsA na mati" A sUtranA kAraNe jagatabharamAM paMcendriya mUMgA prANIo asaMkhyanI saMkhyAmAM pratidina yamasadana pahoMcI rahyAM che. (3) nirarthaka doSa :- krama barAbara hoya paNa artha zUlyatA spaSTa dekhAtI hoya. jema ke a A i I....' AvA sUtro Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 485 nirarthaka manAyA che. (4) asaMbaddha :- jemAM arthanI saMgata tamAtra na hoya. jema ke daza dADama AmAM dazane dADama sAthe ane dADamane daza sAthe arthasaMgata nathI. (5) chalazeSa :- jemAM aniSTa arthanI saMbhAvanAthI vivakSata arthano apalApa karAto hoya, jema ke - "navapnanoDya' kahevAvALAno Azaya che ke A mANasa pAse nava eTale nUtana bala che paNa A arthano apalApa karI... A mANasa pAse nava saMkhyAnA kaMbala che. A chalazeSa kahevAya che. (6) dvahilaoNSa :- jenAthI bholAbhadrika zraddhALuo bhoLavAIne unmArge jAya, jema ke - "tAvAva tojoDyuM jAvAkiyovara:.. madra! vRvaM pazya, yavasti-vahuzrutA | pibaravAdaca cArulocane, yadatItaMvaragAtri ! tannate / nahibhIru ! gataM nivartate, samudayamAtramidaM kalevaram // artha :- je AMkhe dekhAI rahyo che, ATalo ja saMsA2 che. puNya pApa nathI. mATe mana Ave te khAva, pI, moja majA ka2, kema ke vItI gayelo bhUtakALa tAro nathI. AvA sUtro dvahilazeSa vALA hovAthI sarvathA tyAjya che. (7) nisA2 :- yutirahita sUtra jema zUnyavAda. Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 (8) adhika doSa :- eka hetu ane eka daSTAntathI vAta samajAI jAya che to paNa "nitya: zabdaH tatva prayatnottarIya vItyuTavaTava:" AmAM be hetunI jarUra nathI. (9) hIna zeSa :- hetu ane daSTAntathI hIna hoya. jema ke- "nitya: ekveTiva, AmAM hetu nathI, "nitya: zabda tatvItu AmAM dAnta nathI mATe hIna doSa kahevAya che. (10) punarUta gheSa :- je vAta prasiddha hoya tene pharIthI kahevI. jema ke - "vIno phevatta: tivA na muM" tagaDo devadatta divase khAto nathI.. ATalA zabdo pUrNa hatAM. kema ke AnAthI bhAva samajAI jAya che ke - divase khAto nathI chatAM devadatta puSTa che. mATe rAtre khAto haze ? chatAM rAtrI A zo vadhArAnA che. "vAta zabdamAM AvanA2no bahumAna sacavAI jAya che. tyAre yuvAta mAM zabda vadhAre lagADavAthI kayo hAyave...? (11) vyAhata gheSa :- jyAM pUrvathI pa2no virodha hoya jema ke, "karma che, kuLa che, paNa karmono kartA koI nathI. A sUtra pUrvAparamAM virodhI che, kema ke karma che phaLa che. pachI teno kartA koI nathI. Ama boLavuM ThIka nathI. (12) ayukta doSa :- bolavAmAM ke lakhavAmAM ayukta doSa eTale je vAta talamAtra yukta nathI eTale baMdha besatI nathI. jema ke, "hAthIonA gaMDasthaLamAMthI madano pravAha eTalo hato jethI nadImAM pUra Avyo ane temAM hAthI ghoDA Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 487 taNAI gayAM athavA muni bhagavaMtanA darzana vadana karI zrAvakonI harSa pUrNa AMkhomAMthI eTalA badhA AMzuo TapakI paDyAM ke Akho upAzraya pANIthI bharAI gayo. A baMnemAM ayukata gheSa che. vAkachaTA ane vastRtvatA paNa maryAdAmAM rahe tyAM sudhI zArI. (13) kramanuM dhyAna rAkhyA vinA vAta ka2vI. jema ke zrotravartuLarasananAnAM viSaya:" AmAM pAMce Indriyo je kramamAM che to tenA viSayanuM pratipAdana kramapUrvaka hoya to sArUM. (14) vacanabhinnatA :- jema "vRkSA RtI puSpitaH" ahIM vatA zabda joIe. (15) virbhAkabhanaM :- "vRkSa vacce nA badale vRkSa zabda joIe. (16) liMgabhai :- "yaMtra" nA badale svaMtrI zabda mUkavo joIe. (17) anabhahita :- je vAta siddhAnta mAnya nathI te mAnavI. jema ke, "jaina zAsanamAM jIva ajIva zaMza be prakAre che. paNa nojIva noajIvanI kalpanA karavI doSa (18) vibhukata rahita zabdano prayoga vyAkaraNa dUSita Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 (19) 2svabhAvazeSa :- vastunA svabhAvathI viparita jema ke ane ThaMDI che. AkAza rUpI che. (20) vyavahata :- prakRta eTale cAluviSayamAM bIviSaya utA2vo. (21) kALa ghoSa :- bhUtakALanA prayogane vartamAnakALamAM mUkyo. (22) yati gheSa :- gAthA, AryA ke zlokamAM jyAM virAma levo hoya tyAM na levo AnAthI rAga tUTI jaze. rAga tUTatA saMgIta tUTaze. ane saMgIta tUTatAM karmonI nirjarAno bhAsa abharAIe mUkAze. tevI rIte stavana, zAyamAM paNa saMgIta toDazo nahIM. (23) chavadoSa :- bhASA suMdara bane te mATe thoDAvizeSaNo mUkIne bhASA prayoga karavo. bAlodhAvaMta nA badale zobhano bAlo dhAvata. (24) zamaya viruddha :- syAdvAdano siddhAnta jaina zAsanano hovAthI potAnI bhASAmAM syAdvAdane bhUlI na javAya. anyathA haThAgraha, kadAgraha, mithyAgraha bhAgyamAM 2heze. (25) vacanabhaMga :- baMDaLa heka vAta ka2vI. (26) arthapattidoSa :- gAmanA ke mArA kUtarAne mArazo nahIM. Ama bolavAmAM bIjA badhA kUtarA ke pazuone Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 489 mA2vAmAM bAdha nathI. prakArAntare bIjA jIvonI hatyAnI bhASA paNa doSa che. (27) asamAsa doSa :- samAsayukta mahAvI2 zabda ThIka che. paNa mahAna vIra ThIka nathI. (28) upamA doSa :- merUne sa2savanI upamA na devAya. (29) rUpaka doSa :- avayavInA varNanamAM avayavanuM varNana karavuM. (30) nirdeza gheSa :- je vAta tame kahevA mAMgo cho te nirdeza pramANe ja bolavI. (31) padArtha gheSa :- "tamAra: sattA AmAM eTale vastumAM 2helI sattA ja tenI paryAya che. je bhakta che. paNa vaizeSiko tene bhina mAne che. (32) saMdhi doSa :- eMdhanA niyama lAgu paDatAM hoya to saMdha na karavI te gheSa che. upa2 pramANenA 32 zeSothI vimukta ane 8 guNothI yuphata sUtrayukatayuphata che. AnAthI A vAta svasamayanI che ke, pa2AmayanI che ? samajavAmAM vAMdho Avaze nahIM. matalaba ke sUtroccA2nirdoSa hoya to arthAdhikA2nI prApta thatAM vAra lAgatI nathI. kema ke keTalAka arthAdhikAze kSayopazamanI vicitratAne laI sau koIne anadhigata hoya che. mATe sUtrone bolanArA svacchA, akhaMDita zanai: zanai: Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 4 tathA madhura kaMThe uccAraNa karaze to sAMbhaLanAranA hRdayamAM Anandano aMta2ka thatAM kSayopazamanI prApti paNa sulabha 2heze. ane bIjA jIvone kSatriyopazama karAvavA jevI nirjaza bIjI kaMI hoI zake ? chevaTe - "maMdiyA ya payaM veva thI pavigadA cAlaNA ya pasiddhI ya, chabvihaM viddhilkkhnnN|| (1) saMriyA :- akhkhalita rUpe padhenuM uccAraNa karavuM. jema ni mate sAmA (2) payaM :- AmAM traNa padhe che. 1 karema. 2 bhaMte ane sAmAIe trIjuM pada che. (3) pacae :- A pado dvArA 48 miniTa sudhI sAvaghano tyAga ka2vAnI pratijJA svIkAre che. "samasya maya: samaya: samAya eva sAmAyikaM. (4) pavipAko :- prakRti ane padanuM vibhAgIkaraNa ka2vuM. (5) vani :- potAnI meLe ja zaMkAo karavI ane samAdhAna meLavavuM. (6) siddhI :- pachI mULa vAta upara AvI javuM. *** anugama praka2Na pUrNa thayuM. ** Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 491 jaya prakaraNa anuyoganA upakrama, nikSepa, anugama ane naya - A cA2 dvA2 che. temAMthI AdinA traNa savista2 carcAI gayA pachI have nayano avasara che. naigama, saMgraha vyavahAra, RjusUtra, zabda, samabharUDha ane evaMbhUta Adi sAtanI saMkhyAmAM gayo che. temAM pahelA cAra Arthaka ane chellA traNa zabdaka nayo che. bIjI rIte paNa dravyarthaka ane paryAyArthaka, trIjI rIte vyavahAra ane nizcaya rUpe tathA cothA rUpe jJAnanaya ane kriyA naye paNa be bheLe che. je syAdvAdamudrAmAM mudrita hoya tyAre sunaya ane eka bIjAnA Azayane samajayA vinA nirapekSa rIte vAta kare tyAre te nayo durnayasvarUpane dhAraNa kare che. saMsArane caMda amRtamaya banAvavo hoya zamyajJAna prApta karavuM hoya to haMmezAne mATe sau koIe sApekSa bhASAno ja upayoga karavo joIe. kema ke pratyakSa dekhAtA saMsAramAM dravyo eka samAna nathI, paryAyo paNa eka samAna nathI. tema paryAyone dhAryA vinAnuM dravya paNa nathI ane dravya paNa paryAyone apanAvyA vinA koIne paNa kAmamAM AvatuM nathI. mATe ja padArthanA nityano, anityano, zAzvata ke azAzvatano nirNaya kozadravyanI apekSAe ke paryAyonI apekSAe karIe to. vAda-vivAda, vitaMDAvAda ane kutarkonI mAyAjAlamAMthI kyAreya bahA2 nIkalI zakavAnA nathI. ane tema thayuM to paMDitAI, mahApaMDitAI, vAkchaTA, AMde umadA tattvo paNa Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 ApaNA devadurlabha jIvanamAM saMvAda jI zake tema nathI. dravyamAMthI prayogathI ke svabhAvathI amuka paryAyono vyaya thAya che ane bIjA paryAyono utpAda paNa sAthe ja thAya che. matalaba ke dravyomAM paryAyono utpAda Aje thAya ane vyaya kALe thAya AvuM koI kALe banI zake tema nathI. matalaba ke amuka paryAyono utpAda ane amuka paryAyono vyaya sAthe ja thAya che. je sau koine sagI AMkhe dekhAya tevI vAta che. AvI rsthAitamAM koine nitya ja ane bIjAne nitya ja kahevuM te yuktiyukta nathI. kema ke saMsA2vartI eka paNa dravya sarvathA nitya nathI. to nitya paNa nathI. jIva zAzrvata ja che eTale nitya ja che. tema paNa zI rIte kahevAya ? mATe sApekSa bhASAno vyavahA2 karIe, jema ke :- mATI dravyanI apekSAe ghaTa nityapaNa che. kema ke, mATI, dravyano kyAreya nAza thavAno nathI, jyAre mATI dravyamAM je AkA2 vizeSa utpanna thayo che tene ghaTa kahevAya che. mATe ghaTa natya paNa che. sArAMza ke mATI, suvarNa, rU, jIva, pIttala, cAMdI Adi dravyo che jayAre ghaTa, baMgaDI, khamIsa, manuSya, hAMDo, kaDA Adi paryAyo che. mATe dravyarthika naye dravyo bhale nitya rahyAM ane paryAryArthaka naye paryAyonI apekSA rAkhIne dravya nitya paNa kahI zakAya che. AvI rIte karmavaza banelo AtmA game te rgAtaomAM bhaTake to paNa jIvadravyane vAMdho Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 nathI paNa paryAyonA kAraNe jIvanI saMjJA badalAtI rahe che. jema ke - A deva che, mAnava che, deDako, vAgha, ziyALa, kIDo, makoDo, gAya, bheMsa ke nA2ka che, tevI rIte A trivedI, caturvedI, audicya brAhmaNa, kAnyakubdha brAhANa, A ozavAla, polavA, mAravADI, gujarAtI, koThArI, bAkunA, bhaMDArI, Adi agaNita paryAyomAM jIva teno te ja che. kevaLa paryAyo ja badalAtA rahyAM che ane A paryAyonA pApe, abhizApe, sukha du:kha, saMyoga tathA viyoga A ddhone jIva pote bhogavI 2hyo che. paNa paryAyo jIva nathI. paNa jaDa che. jayAre AtmA caitanya svarUpI che ane jaDa tathA caitanyanuM mizraNa ja sAra che mATe jIvAtmA ne jUgha jUdA zarIze, vaNa, Adi paryAyo dhA2vA jarUrI che. mokSamAM gayelAsiddhAtmAo paNa ananta jJAna, ananta darzana, ananta sukha AdinA paryAyonA mAlika che. matalaba ke mutAvasthAmAM paNa jIva, jJAnamaya che. samyagadarzana jJAna cAritrANi mokSamArga. A traNe padomAM zamyagadarzana, samyagRjJAna cAhe kSAyopazAmaka hoya ke kSayaka hoya, muktamAM javA mATe te kAraNa che. jyAre yathAkhyAta nAme kSayaka cAritra te kArya che. mATe darzanajJAnanI ArAdhanAno phaLAdeza cAritra che. kaMdoIne tyAM taiyAra thayelA ghevara lADavA joyA, jANyA, Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 494 paNa kevaLa joyA jANavA mAtrathI peTa bharAya tema nathI. mATe manI bega laI, kaMdoine tyAM jaI, lADavA kharIdavA rUpa kriyAo karyA vinA bIjo mArga koinI pAse nathI. ane kharIdelA lADavA peTamAM padharAvavA e ja phaLAdeza che. A rIte mokSa meLavavA mATe darzanajJAnanI ArAdhanA Avazyaka che ane jema jema kA2NomAM zuddhatA, zu2tA ane zuddhatamatA vadhatI jaze. tema tema mukti meLavavA mATenuM yathAkhyAta ritra paNa prApta thaze. je kriyA kalApo vidhi-anuSThAnonuM phaLa che. laMgaDo mANasa mArgane joI zake che. paNa cAlavAnI kriyA karI zakavA mATe samartha nathI. jyAre aMdha mANasa cAlI zake che. paNa mArgane joI zakato nathI. eTale ke jJAna vinAno che. mATe sAme lAgelI bhayaMka2 Agane aMdha mANasa joI zakato nathI ane laMgaDo AgaLa vadhI zakato nathI. pariNAme baMnene vinA mote maryA vinA bIjo koI mArga nathI. AvI rIte darzanajJAna vinAno mAnava aMdha che ane cAritra vinAno laMgaDo che. zeSa vistA2thI TIkAthI jANavo suspaSTa ane sa2La bhASAmAM che. je anuyoga dvAra sUtra sampUrNa. *** Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 TIkakAraprazasta prAya: karI anya zAstra daSTa saMpUrNa artha A TIkAmAM saMkalita karyo che. matalaba ke, mArI buddhinI kalpanAno eka paNa zabda umeryo nathI. tema chatAM pa2kIya doSanA tyAgamAM ane guNone svIkAravAmAM buddhi zampA sajajana mahAzayo caMda sUtrane ulaMghI kaMI paNa lakhAyuM hoya to mArA para anugraha karI cudhArI le, kAraNa ke, maMtajJAnAvaraNIya ane zrutajJAnAvaraNIya karmane vaza banelA chadmastho bhUlane pAtra che. A TIkA dvArA mane kaMI paNa puNya thayuM hoya tenuM phaLa zarve bhavya jIvo karma2jane khaMkherI ne rmAtanI maMjila prApta karI; zaMsA2 mukta banavA pAmo. harSapUrIya nAmaka gacchamAM, guNaratnomAM zahiNagara, gaMbhIratAmAM samudra, caritra guNanI ucAImAM parvata, saumyatvamAM candranI tulanAmAM AvanAza jaryArasaMha sUrIzvarajI ma. thayAM. temanI pa2mparAmAM AcAryazrI abhayadevasUrIzvarajI ma. thayA, je navAMgI TIkAkA2nahIMpaNa malavArIya upadhayukta hatAM temanA caraNakamaLomAM haMdIkSita thayo. zikSita thayo ane ziSTa jananI tuSTi mATe atyanta upAdeya anuyoga dvA2 sUtra pa2 TIkA banAvI che. "lekhakanI praza " dIrgha tapasvI, nirmala ane paripUrNa kevaLajJAnanA dhAraka caturmukhe dezanAdAyI, carama tIrthaMkara, devAdhideva bhagavAna mahAvI2 2svAmInA pATa para birAjamAna paMcama gaNadhara zrI sudharmAsvAmIjI AdhapaTTadhara hatA. anukrame jabUsvAmI, prabhasvAmI ane74,mI pATe, zAstravazArada, jainAcArya, navayuga pravartaka zrImadvijaya dharmasUrIzvarajI ma. Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 birAjamAna thayA. "vRddhicandraguroH pArthe bhAvanagara saMsthite / dIkSitaH zikSito jAto, munidharme samAhitaH // 1 // saMyama pAlane zreSTho, gupti samiti rakSakaH / ahiMsAdharma rakSAyai, sadodyamI hitAvahaH // 2 // jJAnI dhyAnI tathA tyAgI, jitendriyaH sadA zamI / AcAryoM dharmasUrIzo, vo'bhUjaina zAsane // 3 // vidyAvijayaH ziSyo'bhUd - bhavyastasya mahAtmanA vaktRtva zakti sampannaH, prathito'sti mahItale // 4 // brahmaniSThaH sadA dAnto' hiMsA dharma pracArakaH / zAsanadIpane khyAto, dehakAnti suzobhitaH // 5 // etAdRzo guroH pAde karAMcI sindhadezake / vedAMka dvayamokSAbde (1994) vaikrame mRgamAsa ke // 6 // zuklapakSa dazamyAJca dIkSito'smi svabhAvataH / alaso mandabuddhizca tathA pyadhyayane zramI // 7 // anuyogasya sUtrasya, yathAmati vivecakaH / kuto'pi skhalito'bhUvaMcet . kSAmyo bhavatA tadA // 8 // saptabedakhadvivarSe (2047) AzvinI pUrNimA dine / andheryo moha mayyAzca phalito'ya mamazramaH // 9 // gururdevo, gururdevo, gurudevo cagattraye / gurukRpA prasAdena, sarva samIhitaM bhavet // 10 muMbaI aMdherI (IsTa) zrI zaMkhezvara pArzvanAthanA ca2Na sAnnidhyamAM vikrama saM.2047 nA paryuSaNa parvAdhirAjadivase A prastuta grantha pUrNa thayo che. Page #542 -------------------------------------------------------------------------- _