________________
૩૩
યોગવિવેકદ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૧૧ શ્લોકાર્ચ -
ધર્મસંન્યાસ અને યોગસંન્યાસ સંજ્ઞાવાળો સામર્થ્યયોગ બે પ્રકારનો છે. ક્ષાયોપથમિક ધમ છે, વળી કાયાદિકર્મ યોગો છે. ll૧૧il ટીકા :
द्विधेति-द्विधा द्विप्रकारोऽयं सामर्थ्ययोगः । धर्मसन्यासयोगसन्याससझे जाते यस्य स तथा, सञ्ज्ञा चेह तथा सज्ञायत इति कृत्वा तत्स्वरूपमेव गृह्यते । क्षायोपशमिका:-क्षयोपशमनिर्वृत्ता: क्षान्त्यादयो धर्माः, योगास्तु-कायादिकर्म कायोत्सर्गकरणादयः कायादिव्यापाराः ।।११।। ટીકાર્ય -
દ્વિધા ..... Jદ્યતે | બે પ્રકારે આ સામર્થ્યયોગ છે. ધર્મસંન્યાસ અને યોગસંચાસ સંજ્ઞા થઈ છે જેને, તે તેવો છે=ધર્મસંન્યાસ અને યોગસંન્યાસ સંજ્ઞાવાળો છે.
અહીં સંજ્ઞિતનો અર્થ સંજ્ઞાવાળો છે એમ કહ્યું. તેનું તાત્પર્ય ગ્રંથકારશ્રી સ્પષ્ટ કરે છે –
અને અહીં ધર્મસંન્યાસ અને યોગસંવ્યાસસંશિત એ પ્રકારના પ્રયોગમાં, તેના વડે ધર્મસંન્યાસ અને યોગસંન્યાસ સંજ્ઞા વડે, જણાય છે. એથી કરીને સંજ્ઞા શબ્દ વડે તેનું સ્વરૂપ જ ગ્રહણ થાય છે=સામયોગનું સ્વરૂપ જ ગ્રહણ થાય છે.
ધર્મસંન્યાસ અને યોગસંન્યાસ સંજ્ઞાવાળો બે પ્રકારનો સામર્થ્યયોગ બતાવ્યો. તેમાં પ્રથમ સામર્થ્યયોગમાં ધર્મોનો ત્યાગ છે અને બીજા સામર્થ્યયોગમાં યોગોનો ત્યાગ છે. તેથી સામર્થ્યયોગમાં કયા ધર્મોનો અને કયા યોગોનો ત્યાગ છે, તે ગ્રંથકારશ્રી સ્પષ્ટ કરે છે –
લાપશમિજા..... વ્યાપારી: IT ક્ષાયોપથમિક=ણયોપશમથી જે નિષ્પન્ન થયેલ, ક્ષાંત્યાદિ ધર્મો છે, વળી કાયાદિ કર્મ કાયોત્સર્ગકરણાદિ કાયાદિ વ્યાપારો, યોગ છે. |૧૧|
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
