________________
પ૨
યોગવિવેકદ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૧૬ અન્વયાર્થ -
ચરિત્રવત વ ા=અને ચારિત્રવાળાને જ યથાયો યથાસ્થાન શુધ્યક્ષો= શુદ્ધિની અપેક્ષાવાળો ધ્યાનાવિશે તત્ત્વ: યો:=ધ્યાનાદિક તાત્વિક યોગ વિઝન્મતે ઉલ્લાસ પામે છે. ૧૬ શ્લોકાર્ચ -
અને ચારિત્રવાળાને જ યથાસ્થાન શુદ્ધિની અપેક્ષાવાળો ધ્યાનાદિક તાત્વિકયોગ ઉલ્લાસ પામે છે. II૧૬ll ટીકા -
शुद्ध्यपेक्ष इति-यथायोगं यथास्थानं, शुद्ध्यपेक्ष:-उत्तरोत्तरां शुद्धिमपेक्ष्य प्रवर्तमानः, चारित्रवत एव च हन्त तात्त्विक: पारमार्थिकैकस्वरूपो, ध्यानादिको योगः प्रविजृम्भते-प्रोल्लसति ।।१६।। ટીકાર્ય :
યથાયો ... પ્રીતિ જા અને ચારિત્રવાળાને જ યથાયોગ યથાસ્થાન, શુદ્ધિની અપેક્ષાવાળો-ઉત્તરોત્તર શુદ્ધિની અપેક્ષા રાખીને પ્રવર્તતો, તાત્વિકા પારમાર્થિક એક સ્વરૂપવાળો, ધ્યાનાદિકયોગ ઉલ્લાસ પામે છે. ૧૬i.
ધ્યાનાવિવો વી7: અહીં કાતિ થી સમતાયોગ અને વૃત્તિસંક્ષયયોગનું ગ્રહણ કરવું. ભાવાર્થ - તાત્વિક ધ્યાનાદિકયોગના અધિકારી –
ચારિત્રવાળા મુનિઓ અપ્રમાદથી ચારિત્રને સેવતા હોય ત્યારે અધ્યાત્મયોગ અને ભાવનાયોગ ઉત્તરોત્તર શુદ્ધિની અપેક્ષાએ પ્રવર્તમાન હોય છે, પરંતુ ધ્યાનાદિયોગ તેના કરતાં ઉપરની ભૂમિકાવાળો છે. તે બતાવવા માટે કહે છે કે અધ્યાત્મયોગનાં અને ભાવનાયોગનાં સ્થાનોને છોડીને ધ્યાનાદિયોગનાં જે સ્થાનો છે, તે સ્થાનોને આશ્રયીને ઉત્તરોત્તર શુદ્ધિની અપેક્ષાએ જે પ્રવર્તતો હોય તે ધ્યાનાદિક્યોગ છે; પરંતુ અધ્યાત્મયોગ અને ભાવનાયોગનાં સ્થાનોને આશ્રયીને ઉત્તરોત્તર શુદ્ધિની અપેક્ષાએ જે પ્રવર્તતો હોય તે ધ્યાનાદિક્યોગ નથી, પરંતુ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
