________________
૬૯
યોગવિવેકદ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૨૦ બે ભેદ કહેવાના અભિપ્રાયથી ગ્રંથકારશ્રી કહે છે, ત્યાં શાસ્ત્રસાપેક્ષ યોગના અધિકારી ભેદનું વર્ણન શ્લોક-૧૯માં કર્યું. હવે શાસ્ત્રસાપેક્ષ યોગના અધિકારી ભેદનું વર્ણન બતાવે છે – શ્લોક :
कुलप्रवृत्तचक्राणां शास्त्रात्तत्तदुपक्रिया ।
योगाचार्यैर्विनिर्दिष्टं तल्लक्षणमिदं पुन: ।।२०।। અન્વયાર્થ -
યુfપ્રવૃત્તિવાળાં કુલયોગીઓને અને પ્રવૃતચક્રાયોગીઓને શાસ્ત્રા–શાસ્ત્રથી તત્તડુકિયા તે તે ઉપક્રિયા-તે તે યોગની સિદ્ધિરૂપ ઉપકાર, થાય છે. પુનઃ=વળી ચોથાયૅ=યોગાચાર્ય વડે તક્તક્ષાઋતેનું લક્ષણ=કુલયોગી અને પ્રવૃત્તચયોગીનું રૂટું આ વક્ષ્યમાણ વિનિર્વેિ કહેવાયું છે. ll૨૦I શ્લોકાર્ચ -
કુલયોગીઓને અને પ્રવૃત્તચક્યોગીઓને શાસ્ત્રથી તે તે યોગની સિદ્ધિરૂપ ઉપકાર થાય છે. વળી યોગાચાર્ય વડે કુલયોગી અને પ્રવૃત્તયજયોગીનું લક્ષણ આEવક્ષ્યમાણ કહેવાયું છે. lol ટીકા :
कुलेति-कुलयोगिनां प्रवृत्तचक्रयोगिनां च शास्त्रात्-योगतन्त्रात्, सा विचित्रत्वेन प्रसिद्धा उपक्रिया योगसिद्धिरूपा भवति । तदुक्तं योगदृष्टिसमुच्चये -
“कुलप्रवृत्तचक्रा ये त एवास्याधिकारिणः ।
થાનો ન તુ સર્વેકવિ તથસિધ્યામિાવત:” |09|| (ચો.. સ./સ્તો. ૨૦૨) तेषां कुलप्रवृत्तचक्रयोगिनां लक्षणं पुनरिदं वक्ष्यमाणं योगाचार्य: योगप्रतिपादकैः સૂરિમિ:, વિનિમ્ પારા ટીકાર્ય :
યોનિનાં ..... મતિ / કુલયોગીને અને પ્રવૃત્તચક્રોગીને શાસ્ત્રથી= યોગતંત્રથી=યોગને કહેનારા શાસ્ત્રથી, વિચિત્રપણારૂપે પ્રસિદ્ધ ભિન્ન ભિન્ન
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
