________________
૯૪
યોગવિવેકદ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૩૨ ટીકા :
फलेति-फलावञ्चकयोगस्तु सद्भ्य एवानन्तरोदितेभ्यो नियोगत: अवश्यभावेन सानुबन्धस्य-उत्तरोत्तरवृद्धिमतः फलस्य, अवाप्तिः तथा सदुपदेशादिना धर्मसिद्धी વિષયે સમતા સારૂ9 Tી રીફાર્થ :--
વિશ્વયોતુ .... મતા || વળી અનંતર કહેવાયેલા=શ્લોક-૨૯માં કહેવાયેલા, સત્પરુષો પાસેથી જ નિયોગથી=અવશ્યભાવથી, તે પ્રકારના સદુપદેશાદિ દ્વારા શ્રોતાની ભૂમિકાને અનુરૂપ સદુપદેશાદિ દ્વારા, ધર્મસિદ્ધિના વિષયમાં સાનુબંધ ફળની અવાપ્તિ–ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિવાળી એવી સાનુબંધ ફળની પ્રાપ્તિ, સંતોને ફલાવંચકયોગ માત્ર છે. ૩૧ ભાવાર્થ:
(૩) ફલાવંચકયોગનું સ્વરૂપ - ઉત્તમ પુરુષોનો યોગ થયા પછી ઉત્તમ પુરુષો પ્રત્યેની અત્યંત ભક્તિથી અને શક્તિના પ્રકર્ષથી યોગી ઉત્તમ પુરુષોને પ્રણામાદિ. ક્રિયા કરતા હોય ત્યારે ક્રિયાવંચકયોગ પ્રાપ્ત થાય છે અને તે યોગી જ્યારે ઉત્તમ પુરુષો પાસેથી તત્ત્વપ્રાપ્તિ અર્થે અત્યંત અભિમુખ ભાવપૂર્વક તત્ત્વ સાંભળવા બેસે ત્યારે તે યોગીમાં ફલાવંચકયોગને અનુકૂળ નિર્મળતા વર્તતી હોય તો, શક્તિના પ્રકર્ષથી તત્ત્વ સાંભળવા પ્રયત્ન કરે છે; અને ઉત્તમ પુરુષના સદુપદેશાદિ દ્વારા આવા યોગીને ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિ થાય તેવા તત્ત્વના પરિણમનરૂપ ફળની પ્રાપ્તિ થાય છે. તે તત્ત્વના પરિણમનરૂપ ફળની પ્રાપ્તિ ફલાવંચકયોગ છેઃઉત્તમ પુરુષોના યોગથી પ્રાપ્ત થયેલ ઉપદેશના પરિણમનરૂપ ફળ અવંચકપણું પ્રાપ્ત થાય છે. Iઉવા અવતરણિકા :
યોગવિવેકબત્રીશીનું નિગમન કરતાં ગ્રંથકારશ્રી કહે છે – શ્લોક :
इत्थं योगविवेकस्य विज्ञानाद् वान्तकल्मषः । यतमाना यथाशक्ति परमानन्दमश्नुते ।।३२ ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
