________________
યોગવિવેકદ્ધાત્રિશિકા/બ્લોક-૨૫ શ્લોક :
यमाश्चतुर्विधा इच्छाप्रवृत्तिस्थैर्यसिद्ध्यः ।
योगक्रियाफलाख्यं च स्मर्यतेऽवञ्चकत्रयम् ।।२५।। અન્વયાર્થ:
સુચ્છ પ્રવૃત્તિસ્થસિદ્ધયઃ=ઈચ્છા, પ્રવૃત્તિ, વૈર્ય અને સિદ્ધિરૂપ થનાશ્વતુર્વધા= યમો ચાર પ્રકારના છે; યોઢિયાનાથિં ચ=અને યોગ, ક્રિયા અને ફલ નામના અવશ્વયમ્ અર્થ-અવંચકત્રય સંભળાય છે. રપા શ્લોકાર્ચ -
ઈચ્છા, પ્રવૃત્તિ, સ્વૈર્ય અને સિદ્ધિરૂ૫ યમો ચાર પ્રકારના છે; અને યોગ, ક્યિા અને ફળ નામના અવંચક ત્રણ સંભળાય છે. રિપો ટીકા - __यमा इति-यमाश्चतुर्विधा इच्छायमाः, प्रवृत्तियमाः, स्थिरयमा:, सिद्धियमाश्च । अवञ्चकत्रयं च योगक्रियाफलाख्यं श्रूयते योगावञ्चकः क्रियावञ्चक: फलावञ्चक
ટીકાર્ય -
યમા: .... રૂતિ | યમ ચાર પ્રકારના છે – (૧) ઈચ્છા મો=અહિંસાદિ પાંચ યમો ઈચ્છારૂપ, (૨) પ્રવૃત્તિયમો અહિંસાદિ પાંચ યમો પ્રવૃત્તિરૂપ, (૩) સ્થિયમો=અહિંસાદિ પાંચ યમો સ્થિરતારૂપ, (૪) સિદ્ધિયમો=અહિંસાદિ પાંચ યમો સિદ્ધિરૂપ.
યોગ, ક્રિયા અને ફળ નામના અવંચકત્રય સંભળાય છે, અને તે ત્રણ નામો સ્પષ્ટ કરે છે ?
(૧) યોગાવંચક, (૨) ક્રિયાવંચક અને (૩) ફલાવંચકરૂપ ત્રણ અવંચક યોગો છે.
ત્તિ’ શબ્દ ટીકાની સમાપ્તિસૂચક છે. રપા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
