________________
યોગવિવેકદ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૨૭ શ્લોક -
सत्क्षयोपशमोत्कर्षादतिचारादिचिन्तया ।
रहिता यमसेवा तु तृतीयो यम उच्यते ।।२७।। અન્વયાર્થ:
સત્સોવશનો –સત્ ક્ષયોપશમના ઉત્કર્ષથી=વિશિષ્ટ ક્ષયોપશમના ઉત્કર્ષથી તિવારવિચિન્તય દિતા=અતિચારાદિ ચિંતાથી રહિત ચમસેવાયમની સેવા યમનું સેવન, તુવળી તૃતીયો યમ ઉચ્યતે–ત્રીજો યમ=સ્થિરયમ કહેવાય છે. ર૭મા શ્લોકાર્થ :
સત્ ક્ષયોપશમના ઉત્કર્ષથી અતિચારાદિ ચિંતાથી રહિત યમનું સેવન, વળી સ્થિરયમ કહેવાય છે. ર૭ા ટીકા -
सदिति-सतो-विशिष्टस्य क्षयोपशमस्योत्कर्षाद-उद्रेकाद्, अतिचारादीनां चिन्तया रहिता, तदभावस्यैव विनिश्चयात्, यमसेवा तु तृतीयो यमः स्थिरयमः, ૩વ્યક્તિ સારી ટીકાર્ય :
સતો . ૩બતે IT સત્ ક્ષયોપશમના=વિશિષ્ટ ક્ષયોપશમના ઉત્કર્ષથી ઉદ્રકથી, અતિચારાદિની ચિંતાથી રહિત યમનું સેવન, ત્રીજો યમ=સ્થિર યમ, કહેવાય છે.
અહીં પ્રશ્ન થાય કે ત્રીજા યમમાં અતિચારાદિની ચિંતા કેમ નથી ? તેથી કહે છે –
અતિચારના અભાવનો જ વિનિશ્ચય છે. પારકા ભાવાર્થ
(૩) સ્થિરયમનું સ્વરૂપ :- જે સાધક અત્યંત ઉપશમ પરિણામથી યુક્ત છે અને તેના કારણે ક્રિયાના પ્રારંભથી નિષ્ઠા સુધી ચિત્ત ઉપશાંત હોવાને કારણે પૂર્ણ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
