Yoga Viveka Dvantrinshika

Author(s): Yashovijay Upadhyay, Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga

Page 93

५५
શ્લોકાર્થ :
અસિદ્ધિ હોવાને કારણે ગોત્રયોગીઓને અને સિદ્ધિ હોવાને કારણે નિષ્પન્ન યોગવાળાને આયોગ શાસ્ત્ર દ્વારા આધાન કરાતો નથી. સિદ્ધિ હોવાને કારણે નિષ્પક્ષ યોગીને શાસ્ત્ર દ્વારા યોગ કેમ આધાન કરાતો નથી ? તેથી ગ્રંથકારશ્રી કહે છે
જેકારણથી પશ્યને નિષ્પન્નયોગવાળા પશ્યન્ને, ઉદ્દેશ નથી. ।।૧૯।।
ટીકા :
-:
યોગવિવેકદ્વાત્રિંશિકા/શ્લોક-૧૯
1
शास्त्रेणेति - अयं च - योगो, गोत्रयोगिनां - गोत्रमात्रेण योगिनाम् असिद्धेः = मलिनान्तरात्मतया योगसाध्यफलाभावात्, शास्त्रेण योगतन्त्रेण, नाधीयते । तथा सिद्धेः-सामर्थ्ययोगत एव कार्यनिष्पत्तेः, निष्पन्नयोगस्यासङ्गानुष्ठानप्रवाहप्रदर्शनेन सिद्धयोगस्यायं शास्त्रेण नाधीयते, यत् - यस्मात् पश्यकस्य - स्वत एव विदितवेद्यस्य, उद्दिश्यत इत्युद्देशः सदसत्कर्तव्याकर्तव्यादेशो नास्ति ।
યતોડિિદતમાવારે - “ઉદ્દેશો પાસસ નથિ” ત્તિ 95 ||
.....
ટીકાર્ય :
अयं च નાધીયતે । અને અસિદ્ધિ હોવાને કારણે=મલિન અંતરાત્મપણું હોવાથી યોગસાધ્યફળનો અભાવ હોવાને કારણે=ગોત્રયોગીઓનું મલિન મન હોવાથી યોગના ઉપદેશ દ્વારા આત્મામાં યોગને અભિમુખભાવ થાય તેવા પ્રકારના ફળનો અભાવ હોવાને કારણે, ગોત્રયોગીઓને=ગોત્રમાત્રથી યોગીઓને, આ=યોગ, શાસ્ત્ર દ્વારા=યોગશાસ્ત્ર દ્વારા, આધાન કરાતો નથી.
અને સિદ્ધિ હોવાને કારણે=સામર્થ્યયોગથી કાર્યની નિષ્પત્તિ હોવાને કારણે, નિષ્પન્નયોગવાળાને=અસંગઅનુષ્ઠાનના પ્રવાહના પ્રદર્શન વડે અર્થાત્ સેવન વડે સિદ્ધયોગવાળાને, આ=યોગ, શાસ્ત્ર દ્વારા આધાત કરાતો નથી. નિષ્પક્ષયોગીને શાસ્ત્ર દ્વારા યોગનું આધાન કેમ કરાતું નથી ? તેમાં હેતુ કહે છે –
यत्
નાસ્તિ | જે કારણથી પશ્યકને=સ્વતઃ વિદિતવેદ્યને=શાસ્ત્રની