Vyutpatti Dipikabhidhan Dhundikaya Samarthitam Siddha Hem Prakrit Vyakaranam Part 01

Author(s): Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 302

अष्टमाध्यायस्य द्वितीयः पादः ॥
पज्जरोप्पाल पिसुण संघ बोल-चव
-
[हुं साहसु सब्भावं ] 'कथण् वाक्यप्रबन्धे' (१८८१) कथ कथेर्वज्जर । जम्प - सीस साहा (४२) कथ० साह० पञ्चमी हि 'दु-सु-मु विध्यादि० (३।१७३) हि० → सु० साहसु । लुक् । 'अनादौ०' (२२८९) भस्य द्वित्वम् । द्वितीय-तुर्ययो०' (२९०) पूर्वभस्य बः । प्रथमा सि 'क्लीबे० ' ( ३।२५) सि०म्० 'मोऽनु०' (१।२३) अनुस्वारः सब्भावं ।
सद्भाव । 'क-ग-ट-ड०' (२।७७)
'[हुं निल्लज्ज समोसर ] समपसर 'अवापोते' (१११७२ ) अपेन सह ओकार: मो० समोसर || १९७|| हु-खु निश्चय-वितर्क - सम्भावन - विस्मये ॥ ८।२।१९८ ॥
हु-खु इत्येतौ निश्चयादिषु प्रयोक्तव्यौ ॥
निश्चये 'तंपि हु अच्छिन्नसिरी । 'तं खु सिरीए रहस्सं ॥
।
। ।
वितर्क: - ऊह संशयो वा । ऊहे न हु णवरं संगहिआ एअं खु हसइ संशये जलहरो खु धूमवडलो खु ॥ सम्भावने को खु एसो सहस्ससिरो ॥ बहुलाधिकारात् अनुस्वारात्
तरि ण हु णवरं इमं । एअं खु हसइ ॥ विस्मये
परो हुन प्रयोक्तव्यः ॥
तं० ।
[हु-खु] हु-खु प्रथमा औ
[ निश्चयवितर्कसम्भावनविस्मये] निश्चयश्च वितर्कश्च सम्भावनं च विस्मयश्च तस्मिन् = निश्चयवितर्कसम्भावनविस्मये । सप्तमी ङि ।
तंपि हु अच्छिन्नसिरी ] युष्मद् । प्रथमा सि । युष्मदस्तं तुं तुवं तुह तुमं सिना' (३।९०) सिना सह युष्मद्० →
-
-
पि० हु निश्चये ।
।
-
-
-
=
२८९
अपि । 'पदादपेर्वा' (११४१) अलुक् अपि
अच्छिना श्रीर्यस्य सः । 'दीर्घ ह्रस्वौ मिथो वृत्तौ' (११४) ह्रस्वे श्री श्री इति विश्लेषे री०रि० । 'हं श्री -हीकृत्स्न-क्रिया - दिष्ट्यास्वित्' (२।१०४) इकारः । 'लोकात् ' (१|१|३) शि० । 'श-षोः सः' (११२६०) शि० प्रथमा सि 'अक्लीबे सौ' (३|१९) दीर्घः । 'अन्त्य० ' (११११) स्लुक् अच्छिन्नसिरी ।
सि० ।
I
तं खु सिरीए रहस्सं ] श्री षष्ठी डस् टा ङस् - डेरदादि०' (३।२९) ङस्०ए० (२।१०४) श् - री इति विश्लेषे रीपूर्वं इ० । 'लोकात् ' (१|१|३) शि० । 'श-षोः सः ' (१।२६०) शि० १. हुं णिलज्ज समोसर तं चिअ अणुणे जाएँ दे वअणे पाअंगुडालत्तअरसेण तिलअं विणिम्मविअं ॥ [शृ० प्र० ३०।२१ । स० क० ५।४९] हुं निर्लज्ज समपसर तामेवानुनय यया ते वैदने । पादाङ्गुष्ठालक्तकरसेन तिलकं विनिर्मितम् ॥ १. पाठां० स० क० ■ एतत् । २. स० क० पाअग्गंगुडालत्तएण पादाग्राङ्गुखालत्तकेन ।
एवं
=
निश्चयवितर्कसम्भावनविस्मयम्,
=
२. तंपि हु अच्छिन्नसिरिं सेविज्जइपि वारणारीहिं तुह कडया रिउनयरस्स भिज्जए नाह। न तिलो वि ॥ [तारा अनु०-६६]
I
३. तं खलु सिरीऍ रहस्सं जं सुचरिअ-मग्गणेक-हिओओ वि अप्पाणमोसरंतं गुणेहिं लोओ ण लक्खेइ ॥ [ ग०व०-८६० अनु०-६६ ] तत् खलु श्रियो रहस्यं यत् सुचरितमार्गणैकहृदयोऽपि आत्मानमपसरन्तं गुणैलोंको न लक्षयति ॥
४. पाठां०
अनु० खु । ५. पाठां० अनु० - रसिओ ।
'हं श्री ही कृत्स्न०' सि० सिरीए ।