Vyutpatti Dipikabhidhan Dhundikaya Samarthitam Siddha Hem Prakrit Vyakaranam Part 01

Author(s): Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 371

३५८
व्युत्पत्तिदीपिकाभिधान-ढुण्ढिकया समर्थिते सिद्धहेमप्राकृतव्याकरणे ॥
[कीस] किम् । पञ्चमी ङसि । 'किम: कस्त्र०' (३७१) किम् →क । अनेन वा ङसि० →डीस० → ईस० इति । 'डित्यन्त्य०' (२२१२११४) अलुक् । 'लोकात्' (१।१।३) कीस । पक्षे
[कम्हा] किम् । पञ्चमी ङसि । 'किमः कस्त्र०' (३७१) किम् →क० । 'ङसेहो' (३६६) ङसि० → म्हा० कम्हा ॥६८॥
इदमेतत्कि-यत्तद्भ्यष्टो डिणा ॥ ८।३।६९ ॥ एभ्य: सर्वादिभ्योऽकारान्तेभ्यः परस्याष्टायाः स्थाने डित् इणाऽऽदेशो वा भवति ॥ इमिणा इमेण । एदिणा एदेण । किणा केण । जिणा जेण । तिणा तेण ॥ [इदमेतत्कियत्तद्भ्यष्टो डिणा] इदमेतत्कियत्तद् पञ्चमी भ्यस् । (टा) षष्ठी ङस् । डिणा प्रथमा सि ।
[इमिणा इमेण] इदम् । तृतीया टा । 'इदम इमः' (३१७२) इदम् → इम० । अनेन वा टा० → डिणा० → इणा० इति । 'डित्यन्त्य०' (२।१।११४) अलुक् । 'लोकात्' (१।१।३) इमिणा ।
पक्षे- इम पूर्ववत् । तृतीया टा । 'टा-आमोर्णः' (३६) टा० → ण । 'टाण-शस्येत्' (३।१४) एत्त्वं - म० → मे० इमेण ।
[एदिणा एदेण] एतद् । तृतीया टा । 'अन्त्य०' (१२११) द्लुक् । 'तो दोनादौ शौरसेन्यामयुक्तस्य' (४।२६०) तस्य दः । अनेन वा टा० → डिणा० → इणा० इति । 'डित्यन्त्य०' (२।१।११४) अलुक् एदिणा ।
पक्षे- एतद् । तृतीया टा । 'अन्त्यव्य०' (१।११) द्लुक् । 'तो दोनादौ शौरसेन्या०' (४।२६०) तस्य दः । 'टाआमोर्णः' (३६) टा० →ण० । 'टाण-शस्येत्' (३।१४) एत्त्वं -द० → दे० एदेण ।
[किणा केण] किम् । तृतीया टा । 'किमः कस्त्र-तसोश्च' (३७१) किम् →क० । अनेन वा टा० → डिणा० → इणा० इति । 'डित्यन्त्य०' (२२१२११४) अलुक् किणा ।
पक्षे- किम् । तृतीया टा । 'किमः कस्त्र०' (३७१) किम क० । 'टा-आमोणः' (३६) टा० , ण । 'टाणशस्येत्' (३।१४) एत्त्वं - क० → के० केण ।
[जिणा जेण] यद् । तृतीया टा । 'अन्त्यव्य०' (११११) द्लुक् । 'आदेर्यो जः' (१२२४५) यस्य जः । अनेन वा टा० → डिणा० → इणा० इति । 'डित्यन्त्य०' (२।१।११४) अलुक् । 'लोकात्' (१।१३) जिणा।
पक्षे- यद् । तृतीया टा । 'अन्त्यव्य०' (१।११) द्लुक् । 'आदेर्यो जः' (१२२४५) यस्य जः । 'टा-आमोणः' (३६) टा० →ण । 'टाण-शस्येत्' (३.१४) एत्त्वं - ज० → जे० जेण ।
[तिणा तेण] तद् । तृतीया टा । 'अन्त्यव्य०' (१२११) लुक् । अनेन वा टा० → डिणा० → इणा० इति । 'डित्यन्त्य०' (२।१।११४) अलुक् । 'लोकात्' (१।१।३) तिणा ।
पक्षे- तद् । तृतीया टा । 'अन्त्य०' (१।११) लुक् । 'टा-आमोर्णः' (३६) आम्० → ण । 'टाण-शस्येत्' (३।१४) एत्वं - त० → ते० तेण ॥६९।।
तदो णः स्यादौ क्वचित् ॥ ८।३७० ॥ तदः स्थाने स्यादौ परे ण आदेशो भवति । क्वचिल्लक्ष्यानुसारेण ॥