Vyutpatti Dipikabhidhan Dhundikaya Samarthitam Siddha Hem Prakrit Vyakaranam Part 01

Author(s): Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 379

३६६
व्युत्पत्तिदीपिकाभिधान-दुण्ढिकया समर्थिते सिद्धहेमप्राकृतव्याकरणे ॥
[एआण] एतद् । षष्ठी आम् । 'अन्त्यव्य०' (१।११) लुक् । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) त्लुक् । 'जस्-शस्ङसि-त्तो०' (३।१२) दीर्घः- अ० → आ० । 'टा-आमोर्णः' (३६) आम्० → ण० एआण । केचित् इदम्-तद्शब्दयोराम्योगेऽपि से आदेशमिच्छति । यथासंख्यं नाऽङ्गीकरोतीत्यर्थः ॥८१॥
वैतदो डसेस्तो-त्ताहे ॥ ८।३।८२ ॥ एतदः परस्य ङसेः स्थाने त्तो-ताहे इत्येतावादेशौ वा भवतः ॥ एत्तो । एत्ताहे । पक्षे-एआओ । एआउ । एआहि । एआहिन्तो । एआ ॥ [वैतदो डसेस्तो-त्ताहे] वा प्रथमा सि । एतद् पञ्चमी ङसि । ङसि षष्ठी ङस् । त्तो-त्ताहे प्रथमा औ।
[एत्तो] एतद् । पञ्चमी सि । 'अन्त्यव्य०' (१।११) लुक् । अनेन वा ङसिस्थाने त्तो० । 'त्थे च तस्य लुक्' (३।८३) तस्य लुक् एत्तो।
[एत्ताहे] एतद् । पञ्चमी ङसि । 'अन्त्यव्यः' (१।११) द्लुक् । अनेन वा ङसिस्थाने ताहे । 'त्थे च तस्य लुक् (३।८३) तस्य लुक् एत्ताहे ।
[एआओ] एतद् । पञ्चमी ङसि । 'ङसेस्त्तो -दो-दु-हि-हिन्तो-लुकः' (३८) ङसि० → दो० । 'क-ग-च-ज०' (१२१७७) त-दयोर्लुक् । 'जस्-शस्-ङसि-त्तो०' (३।१२) दीर्घः - अ० → आ० एआओ।
[एआउ] एतद् । पञ्चमी ङसि । 'ङसेस्तो -दो-दु०' (३८) ङसि० → दु० । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) तदयोर्लुक् । 'जस्-शस्-ङसि०' (३।१२) दीर्घः - अ० → आ० एआउ ।
[एआहि] एतद् । पञ्चमी ङसि । 'ङसेस्तो -दो-दु-हि०' (३८) ङसि० → हि० । 'क-ग-च-ज०' (११७७) तदयोर्लुक् । 'जस्-शस्-ङसि०' (३।१२) दीर्घः- अ० → आ० एआहि।
[एआहिन्तो] एतद् । पञ्चमी ङसि । 'ङसेस्त्तो-दो-दु-हि-हिन्तो०' (३८) ङसि० → हिन्तो० । 'क-ग-च-ज०' (१।१७७) त-दयोर्लुक् । 'जस्-शस्-ङसि०' (३।१२) दीर्घः- अ० → आ० एआहिन्तो।
[एआ] एतद् । पञ्चमी ङसि । 'ङसेस्तो -दो-दु-हि-हिन्तो-लुकः' (३१८) ङसिलुक् । 'क-ग-च-ज०' (१११७७) त-दयोर्लुक् । 'जस्-शस्-ङसि०' (३।१२) दीर्घः - अ० → आ० एआ ॥८२।।
त्थे च तस्य लुक् ॥ ८॥३८३ ॥ एतदस्त्थे परे चकारात् त्तो-ताहे इत्येतयोश्च परयोस्तस्य लुग भवति ॥ एत्थ । एत्तो । एत्ताहे ॥ [त्थे च तस्य लुक्] त्थ सप्तमी ङि । च प्रथमा सि । त षष्ठी ङस् । लुक् प्रथमा सि ।
[एत्थ ] एतद् । सप्तमी ङि । ' स्सि-म्मि-त्थाः' (३५९) ङि० → स्थ० । 'अन्त्यव्यः' (१।११) लुक् । अनेन तस्य लुक् एत्थ । __[एत्तो] एतद् । पञ्चमी ङसि । 'अन्त्यव्य०' (१।११) द्लुक् । 'वैतदो ङसेस्तो-त्ताहे' (३।८२) ङसि० → त्तो० । अनेन तस्य लुक् एत्तो।
[एत्ताहे] एतद् । पञ्चमी ङसि । 'अन्त्यव्य०' (१२११) दलुक् । 'वैतदो ङसेस्तो-त्ताह (३८२) ङसि० → ताहे। अनेन तस्य लुक् एत्ताहे ॥८३।।