Tattvavichar ane Abhivandana

Author(s): Chimanlal Chakubhai Shah, Ramanlal C Shah and Others
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 14

શષ્ટ્રીય એકતા
કોઈ પ્રશ્ન પત્યેા નથી, એટલું જ નહિ પણ વધારે ગૂંચ ઊભી થઈ છે. એકભાષી રાજ્યરચનાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ એ છે કે, ત ભાષા ખેાલતા લોકેા લઘુમતીમાં હાય અને તેમનુ સ્થાન ઊતરતું રહે. વહીવટીતંત્રમાં બહુમતી ભાષાવાળાનું જ વસ્વ રહે, અનેક રીતે તે ભાષાભાષી લેાકાનું જ પ્રાબલ્ય વધે તેવાં પગલાં લેવાય. પછી Bengal for Bengalis, Bihar for Biharis – બંગાળ બંગાળી માટે, બિહાર બિહારી માટે અને એવું જ ખીન્ન રાજ્યામાં થતાં વાર ન લાગે.
આજે એ થઇ રહ્યું છે. વળી બહુમતીની ભાષાને વહીવટીતંત્રની ભાષા બતાવતાં, અન્ય ભાષાભાષીને વહીવટમાં ઘણુ છુ સ્થાન રહે. શિક્ષણની પણ એ જ ભાષા થાય એટલે રાજ્ય-રાજ્ય વચ્ચેની દીવાલા વધતા જય. મુંબઈના જ દાખલા લે. જુના મુંબઈ રાજ્યનું વિભાજન થયું ત્યારે સર્વોચ્ચ કક્ષાએ વચને આપવામાં આવ્યાં હતાં કે મુંબઈનું પચરંગી અને ભાતીગળ વ્યક્તિત્વ જાળવી રાખવામાં આવશે. આ વ્યક્તિત્વ એટલે તેનું બહુભાષાભાષી
જ
-
સ્વરૂપ કે હિન્દુસ્તાનના કોઈ પણ ભાગના નાગરિક ત્યાં આત્મીયતા અનુભવે. હવે વહીવટી ભાષા, કાર્યની ભાષા, શિક્ષણનું માધ્યમ – બધું મરાઠી ફરજિયાત કરવામાં આવે, તા શું થાય તે કલ્પવુ. અધરું નથી. ભાષાવાદનાં પરિણામે ટૂંક સમયમાં જ જે દેખાયાં છે. તેથી તેની ગંભીરતા આપણે સમજી શકા છીએ. રાજ્ય પુતર ચના પંચ પણ આ ભયસ્થાનેથી પિરિયત હતું અને તને ટાળવા કેટલાય ઉપાયો – safeguards – સૂચવાય છે, જેવા કે દરેક રાજ્યની હાઇકોટ ના ત્રીજા ભાગના ન્યાયાધીશે પરપ્રાન્તના હેાવા જોઈએ, અખિલ હિંદ સનદી નાકરીએ વધારવી અને અમલદારાની વખતાવખત ફેરબદલી કરવી, ૧૫ થી ૨૦ ટકા અન્ય ભાષાભાષી લેૉકાની માગણી ય તા તે ભાષાને પણ વહીવટી ભાષા તરીકે સ્વીકારવી, શિક્ષણના માધ્યમમાં કેટલીક ોગવાઈ અન્ય ભાષાભાષી માટે કરવી, લઘુમતી કામાને વહીવટીતંત્રમાં પૂરતું સ્થાન આપવું, લઘુમતી કામા અને પછાત વર્ગને પોતાની પ્રગતિ માટે પૂરતા અવકાશ આપવા અને સમાન તક આપવી, સરકારી નોકરી અને અન્ય વહીવટીત ંત્રામાં લઘુમતી અને અન્ય વર્ગોને પૂરતું સ્થાન આપવું વગેરે. એમાંથી કાના કેટલા અમલ થાય છે ? વિરષ્ઠ અદાલતાના ન્યાયાધીશોની નિમણૂક કરવામાં પણ ગુણદોષ કરતાં પ્રદેશ, કામ અને ભાષાને લક્ષમાં લેવામાં આવે છે ત્યાં ખીજ ક્ષેત્રાનુ તા શું કહેવું ? દાખલા તરીકે, એક સૂચન એવું કરવામાં આવ્યું હતું કે અમલદારાની, અને ખાસ કરીને ઉચ્ચ કક્ષાના અમલદારોની, નિમણૂક કરવામાં