Tattvavichar ane Abhivandana

Author(s): Chimanlal Chakubhai Shah, Ramanlal C Shah and Others
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 13

તત્વવિચાર અને અભિનંદના
જ નહિ પણ આ પરિસ્થિતિને પિતાને માટે વધુમાં વધુ લાભ ઉઠાવવાની વૃત્તિ દેખાઈ. દરેક વર્ગ, કોમ, પ્રદેશ અને વ્યક્તિને એમ થયું, કે સત્તા અને આબાદી, પોતાને માટે વધુમાં વધુ મેળવી શકાય તેમ કરવું, એ જ સ્વાભાવિક છે. પુખ્તવય મતાધિકારને કારણે અંતિમ સત્તા આમજનતાના હાથમાં આવી, એટલે તેનામાં ખૂબ જાગૃતિ આવી અને પોતાના હકકોનું તીવ્ર ભાન થયું અને તે સાથે પોતાની પાસે હથિયાર છે તેનું પણ ભાન થયું. પછાત વર્ગો, પછાત પ્રદેશ, લઘુમતી કોમો, સ્ત્રીઓ, હરિજનો વગેરેની ઉન્નતિ કરવાનું કેંગ્રેસનું ધ્યેય છે તે સાથે પોતાના પક્ષની સત્તા ટકાવી રાખવી છે, એટલે આ બધાં તોને સાથે રાખવાનું તેને માટે અનિવાર્ય બન્યું.
ચૂંટણીના સમયે દરેક કેમ કે વર્ગના સહકાર માટે વચને આપવાં પડે. ઉમેદવારોની પસંદગીમાં કેમ અને વર્ગનું લક્ષ રાખવું પડે. તેથી આ બધાં તને જોર મળ્યું.
પણ આ પરિસ્થિતિ માત્ર અમજનતાની છે એમ નથી. આગેવાનું પણ એવું જ માનસ છે. પોતાની કેમ કે પોતાના પ્રદેશનું હિત પ્રથમ મૂકવામાં આવે, દરેક રાજ્યના મુખ્ય પ્રધાન પિતાના રાજ્યની આબાદી કેમ વધે તે જ જુએ. તેમાં પણ દરેક પ્રધાન વળી પોતાના પ્રદેશનું હિત જુએ. દરેક ધારાસભ્ય પિતાના મતદાર વિભાગનું હિત આગળ કરે—પછી તે ઔદ્યોગિક વિકાસ માટે હેય, નહેરનાં પાણી માટે હોય, સીમાઓ માટે હોય, સામાજિક અને શૈક્ષણિક લાભ માટે હોય. ગમે તે ક્ષેત્રે પિતાની કોમ અને પિતાના વિભાગ કે રાજ્યનું હિત જોરપૂર્વક આગળ કરવું એથી જ પોતાની સત્તા અથવા સ્થાન ટકી રહે. સમસ્ત દેશની આબાદીમાં પોતાની આબાદી છે, એ ભાવના ઉત્તરત્તર ઘટતી જાય ત્યાં ભાવનાત્મક એક્ય (emotional integration) થાય ક્યાંથી ? પ્રાન્ત અથવા પ્રદેશવાદ (regionalism) જ વધે. ગુજરાતનું રાજ્ય થાય તેમાં ગુજરાત, સૌરાષ્ટ્ર કે કચ્છનાં હિત જુદાં જુદાં ખેંચાય, મહારાષ્ટ્રમાં વિદર્ભ, મરાઠાવાડા કે મહારાષ્ટ્રનાં હિતોની ખેંચતાણ થાય—એવું બધે. એકલા સૌરાષ્ટ્રમાં જુઓ તે ઝાલાવાડ, ગોહિલવાડ, સોરઠ વગેરે પ્રદેશોની વરચે ખેંચતાણ થાય. ગુજરાત-સૌરાષ્ટ્રને માત્ર દાખલે જ આપું છું. બધે એવું છે, એથી પણ ખરાબ. આ પ્રમાણે કરે નહિ તો આગેવાની કે નહિ
સૌથી ભયાનક વસ્તુ બની છે ભાષાવાદની. જેમાં દેશના ભાગલા કરવાથી હિંદુ-મુસ્લિમ પ્રશ્ન પત્ય નહિ તેમ ભાષાકીય ધોરણે રાજ્યરચના કરવાથી