________________
૧૨૮
તત્ત્વવિચાર અને અભિનંદના
આ જૈન પરિભાષા છે. ઝૂંપડું બાંધવા માટે જરૂરિયાતથી વધુ પાંદડાંડાળખાં પણ ન તોડવાની વિચારણા સુધી તેઓ પહેચે છે.
ઈ. ૧૯૧૫માં તેઓ પકડાયા અને ૧૯૧૦માં છૂટયા. છૂટીને તેઓ યુરોપ આવ્યા. ૧૯૧૯થી ૧૯૨૩ સુધી તેઓ યુરોપના બધાયે દેશમાં ઘૂમી વળ્યા. કોલેજમાં ભાષણ આપીને હોસ્પિટલ માટે ફંડ એકઠું કર્યું. જે કે ઓર્ગનવાદક સ્વાઈઝરને organ-playing શેખ એટલો પ્રબળ હક જનામાં જુના ઓગનની ખબર પડે કે તરત જ તેઓ તે જ્યાં હોય ત્યાં – સ્વિટઝરલેન્ડ કે ન માં – વગાડવા પહોંચી જતા.
૧૯૨૪માં તેઓ આફિકા પાછા આવ્યા.
હોસ્પિટલનું નામનિશાન રહ્યું ન હતું. તમહેનતથી હૈસ્પિટલ ફરીથી બાંધી. ૧૯૧૩માં સ્વાઈડ્ઝર પ્રથમ આફ્રિકા ગયા ત્યારથી જીવન પર્યંત કંગના જંગલમાં માનવસેવાનું પતાનું કાર્ય અવિરતપણે તેમણે ચાલુ રાખ્યું.. તેમની ખ્યાતિ વધી તેમ બહારની મદદ આવતી રહી અને હોસ્પિટલને વિકાસ થત રહ્યો. અવારનવાર યુરોપની મુલાકાત લઈને ધર્મ અને માનવતા ઉપર તેઓએ ઘણાં પ્રવચન પણ આપ્યાં. યુરોપની લગભગ બધી યુનિવર્સિટીઓએ તેમને માનદ પદવીઓ આપી છે. ૧૯પરમાં બેલ શાંતિ પારિતોષિક તેમને આપવામાં આવ્યું હતું. જે મોટી રકમ મળી તે તેમણે હોસ્પિટલના લાભાર્થે વાપરી નાખી હતી.
લગભગ બાવન વર્ષ હબસીઓમાં રહી માનવતાની જ્યોત સ્વ. ઝરે જીવતી રાખી. હબસીઓનાં જ્ઞાન, અંધશ્રદ્ધા, વહેમ, અસ્વચ્છતા અને ભીષણ ગરીબાઈને કારણે તેમણે પારાવાર હાડમારીઓ વેઠી અને એ રીતે તેમણે સેવાયજ્ઞ સતત ચાલુ રાખ્યા. સ્વાઈઝરે કહ્યું હતું, કે ગોરી પ્રજાએ કાળી પ્રજા ઉપર કરેલ પાનું તેઓ પ્રાયશ્ચિત્ત કરી રહ્યા છે. ધર્મશાસ્ત્ર અને તત્વજ્ઞાનના સમર્થ વિદ્વાન તરીકે યુરોપના કોઈ પણ મહાન વિદ્યાલયમાં તેઓ અગ્રસ્થાને હેત. પણ. આફ્રિકાના જંગલમાં હબસીઓ વચ્ચે પોતાનું સમસ્ત જીવન સમર્પણ કરી ઈશુ ખ્રિસ્તના પ્રેમનો સંદેશ સાર્થક કરવાનું તેમણે પસંદ કર્યું.
સ્વાઈઝર જ્ઞાનયોગી હતા. બાઈબલ અને ખ્રિસ્તી ધર્મશાસ્ત્રને જ નહિ પણ દુનિયાના ધર્મોને તેમણે અભ્યાસ કર્યો. ભારતીય તત્ત્વજ્ઞાન અને સંસ્કૃતિ ઉપર તેમણે એક ગ્રંથ લખ્યો છે, જેમાં વેદથી માંડી ગાંધીજી સુધીની વિચારધારાનું તલસ્પર્શી અધ્યયન અને સમાલોચના તેમણે કરેલ છે. જર્મન ફિલસૂફ
