________________
૩૧
નરકગતિ માર્ગના
અંગુલ ૪ અંગુલનું પ્રથમ વર્ગમૂળ = જેટલા આકાશપ્રદેશ આવે એટલી સૂચિશ્રેણિના આકાશપ્રદેશ જેટલા. (આ પંચસંગ્રહનો મત છે.) લોકપ્રકાશમાં ૧લું વર્ગમૂળ x ૩જું વર્ગમૂળ કરવાનું કહ્યું છે પણ એ અશુદ્ધિ જાણવી. ત્યાં પણ પન્નવણાનુસાર ૧૯ વર્ગમૂળ x ૨જું વર્ગમૂળ જોઈએ.
(જીવની ગણતરીમાં જ્યાં સૂચિ અંગુલ આવે ત્યાં એ ઉત્સધાંગુલ જાણવું. ૧ આકાશ પ્રદેશ પહોળાઈ-જાડાઈવાળી ને ૭ રાજ ઊંચી શ્રેણિ એ સૂચિશ્રેણિ છે.) ધારો કે સૂચિ અંગુલ = ૨૫૬, તો પન્નવણાના મતે - ૨૫૬નું પ્રથમ વર્ગમૂળ = ૧૬ ને બીજું વર્ગમૂળ = ૪.
તેથી ૧૬ ૪ ૪ = ૬૪ સૂચિશ્રેણિના આકાશ પ્રદેશ જેટલા નારકી જાણવા. પંચસંગ્રહના મતે - ૨૫૬ ૪ ૧૬ = ૪૦૯૬ સૂચિશ્રેણિના આકાશપ્રદેશ જેટલા નારકી જાણવા.
વળી, પંચસંગ્રહના મતે ભવનપતિના દેવો અંગુલનું પ્રથમ વર્ગમૂળ x બીજું વર્ગમૂળ જેટલી શ્રેણિના એટલે કે ૧૬ ૪ ૪ = ૬૪ સૂચિ શ્રેણિના પ્રદેશો જેટલા છે. અર્થાતુ પ્રથમ નારકી કરતાં અસંખ્યાતમાં ભાગે છે. તેથી બધા પરમાધામીઓ અસંખ્ય-અસંખ્યરૂપ કરીને નારકીઓને પીડા આપે તો પણ અસંખ્યબહુભાગ નારકીઓ પીડા વિનાના રહી જાય. વળી પરમાધામી દેવો અસંખ્યરૂપ કરવા સમર્થ પણ નથી. * બીજી નારક : સૂચિશ્રેણિને પોતાના બારમા વર્ગમૂળથી ભાગતા જે જવાબ આવે એટલા બીજી નરકના જીવો જાણવા અથવા આ જ વાત બીજી રીતે કહીએ તો સૂચિશ્રેણિના પ્રથમ, દ્વિતીય, તૃતીય, એમ યાવત્ બારમા વર્ગમૂળને પરસ્પર ગુણવાથી જે જવાબ આવે તેટલા જાણવા.
ધારોકે સૂચિશ્રેણિ = સૂ = એકડા પર ૪૦૯૬મીંડા જેટલી રકમ છે. એટલે કે સૂ = ૧૦૪૦૯૬. તેથી એનું પ્રથમ વર્ગમૂળ = ૧૦૨૦૪૮ બીજું વર્ગમૂળ = ૧૦૧૦૨૪
ત્રીજું વર્ગમૂળ = ૧૦૫૧૨ એમ ચોથા વગેરે વર્ગમૂળ ક્રમશઃ ૧૦૨૫, ૧૦૧૨૮, ૧૦૪, ૧૦૩૨, ૧૦૧, ૧૦૮, ૧૦, ૧૦૧, ૧૦૧. એમ થશે. એટલે કે ૧૦ એ બારમું વર્ગમૂળ છે.
આ બધાનો પરસ્પર ગુણાકાર કરવાથી, ૧૦૨૦૪૮ ૮ ૧૦૧૦૨૪ x ૧૦૫૧૨ x ૧૦૨૫ x ૧૦૧૨૮ ૮ ૧૦૬૪ x ૧૦૩૨ x ૧૦૧૦ x ૧૦૮ ૪ ૧૦૪ x ૧૦૨ , ૧૦૧ = ૧૦૪૦૯૫ જવાબ આવશે.
સૂ ૧૦૪૦૯૬ ને એનું બારમું વર્ગમૂળ = ૧૦ વડે ભાગવાથી પણ આ જ
