________________
૧૨૮
સત્પદાદિપ્રરૂપણા સુધીમાં થઈ જાય. સિદ્ધાંત મતે ક્ષયોપશમ સમકિતી ઉપશમ સમકિત પામવાની શરૂઆત કરે. અને કાંઈક ઉપશમ બાકી હોય ત્યારે અમે જાય. અને પછી મે સંપૂર્ણ ઉપશમ સમકિત પામે. કામગ્રંથિક મતે આ વાતનો વિરોધ છે. કેમકે ૮ મે સમ્ય, મોહનો ઉદય જ નથી. તેથી ૮મા ગુણ. પહેલાં ઉપશમ સમ્ય પમાયેલ હોવું જોઈએ. સિદ્ધાંત મતે ૯મે ગુણે સમ્ય, મોહસંપૂર્ણ ઉપશમાવે. તે પણ માત્ર ચડતા જ... નહિ કે પડતા.. અહીં પ્રધાન મત ૭મે ઉપશમ સખ્ય પામી આગળ વધે તે જાણવો.
ઉપશમ શ્રેણિ ચડતાં ૮-૯-૧૦ મે ગુણઠાણે ગમે ત્યાં કાળ કરી શકે છે. ફક્ત કેટલાંકના મતે ચડતાં ૮ મે ગુણઠાણે નિદ્રાદ્ધિકનો બંધ વિચ્છેદ ન થાય ત્યાં સુધી કાળ ન કરે આ એક મત છે. પણ પ્રધાન મત નથી. કાર્મગ્રંથિક મતે પ્રથમવાર ઉપશમ સમકિત જ પામે. બીજીવાર જેમને સમ્યમોહની સત્તા ન હોય. અર્થાત્ જે મિથ્યાત્વે જઈને Pla થી વધુ સમય મિથ્યાત્વે રહે, તેને સભ્ય મોહ, ઉવેલાઈ જાય. તેથી તે ક્ષયોપશમ પામી ન શકે. તેને ઉપશમ સમકિત જ પામવું પડે. સિદ્ધાંતના મતે તો અનાદિ મિથ્યાત્વી પણ સીધું લાયોપ૦ સમ્યકત્વ પણ પામી શકતો હોવાથી એક વાર ઔપ ન પામે એવું પણ બને. ભવચક્રમાં ઉપશમશ્રેણિ ન જ માંડે, તો પણ કાર્મગ્રંથિક મતે એકવાર તો ઔપ૦ પામવું પડે છે એ જાણવું .
ઉપશમ શ્રેણિથી ઉતરતા ચોથા સુધી ઉપશમ સમ્યકત્વ લઈને આવી શકે છે. પ્રથમ ઉપશમ સમ્યક્ત્વ ચારે ગતિમાં પમાય છે, સાતમી નરકમાં પણ પમાય છે. પ્રથમ ઉપશમ સમ્યક્ત્વમાં કોઈ જીવ કાળ કરતો નથી. દ્વિતીય ઉપશમાં સમ્યક્ત્વમાં કાળ કરે છે. પરંતુ એક મતે કાળ કરતાની સાથે જેમ ઉપશમ ચારિત્ર નષ્ટ થાય છે. તેમ ઉપશમ સમ્યક્ત્વ પણ નષ્ટ થાય છે. બીજા મતે ઉપશમ સમ્યક લઈને વૈમા દેવલોકમાં જાય છે ત્યાં ફક્ત અપર્યાઅવસ્થામાં ઉપશમ સમ્યો હોય છે. પર્યાઅવસ્થા આવતા પહેલાં એ જતું રહે છે. એટલે વૈમાનિક સિવાયની દેવમાં અને બીજી ગતિઓમાં અપર્યાઅવસ્થામાં ઉપશમ સમ્યક્ત્વ ન હોય. ' ઉપશમ સમ્યકત્વની વ્યાખ્યામાં અનંતાનુબંધી ૪ અને દર્શન ત્રિકનો ઉપશમ બતાવેલ હોવાથી પ્રથમ ઉપશમ સમ્યકૃત્વમાં કેટલાક અનંતાનુબંધી જનો ઉપશમ માને છે. પણ તે વ્યાજબી નથી, કેમ કે મિથ્યાવૃષ્ટિને અનિવૃત્તિકરણમાં દર્શન મોહનીય સિવાય ૨૫ની દેશોપશમના કર્મપ્રકૃતિમાં ઉપશમના કરણમાં બતાવેલી છે. ત્યાં જેમ મિથ્યાત્વની દેશોપશમના મિથ્યાત્વના કારણે નષ્ટ થાય છે તેમ જ અનંતાનુબંધીનો ઉપશમ થતો હોય તો તેનું પણ અનિવૃત્તિકરણ થતું હોવાથી તેની પણ દેશોપશમના નષ્ટ થવી જોઈએ અને તો પછી ૨૬-૫=૦૧ની
