________________
દર્શનમાર્ગણા
૧૧૯ ગુણઠાણે કાર્મગ્રંથિક મતે અજ્ઞાન ગણવામાં આવે છે. કારણ કે શુદ્ધ સમકિતીને જ જ્ઞાન હોય છે. સૈદ્ધાંતિક મતે જ્ઞાન ગણવામાં આવે છે. કારણ કે મિથ્યાત્વનો ઉદય નથી. પરંતુ જ્ઞાન મિથ્યાત્વના ઉદયથી જેમ અજ્ઞાન બને છે. એમ અનંતાનુબંધીના ઉદયથી પણ અજ્ઞાન સ્વરૂપ બને છે. તેથી કાર્મગ્રંથિકો એ વાત સ્વીકારતા નથી. આમ મતાંતરો છે.
૧૩મે ગુણઠાણે ચક્ષુ હોવા છતાં, હાથ-પગની જેમ ચક્ષુ આદિની હલનચલન ક્રિયા હોવા છતાં, આત્માનો ઉપયોગ કેવળજ્ઞાન-દર્શનથી પ્રવર્તતો હોવાથી ચક્ષુ દ્વારા જાણવાનું કાર્ય થતું નથી. તેથી ચક્ષુદર્શન નથી. પરંતુ આંખમાં કોઈ વિકૃતિ કે આંખની ક્રિયા બંધ થતી નથી. તેથી પરમાત્માનું શરીર ચક્ષુસંપન્ન હોવાથી મૂર્તિમાં ચક્ષુની અનિવાર્યતા હોય છે.
ચક્ષુદર્શન ૧૨માં ગુણઠાણા સુધીના સર્વ સંસારી જીવોને હોય છે. ૧૩મે ગુણઠાણે ચક્ષુથી જેમ જ્ઞાન કરવાનું પ્રયોજન નથી તેવી રીતે બાકીની ચાર ઇન્દ્રિયોથી પણ જ્ઞાન કરવાનું પ્રયોજન નથી. છતાં વ્યવહારથી બાકીની ઇન્દ્રિયો અખંડિતપણે વ્યવસ્થિત પ્રવર્તે છે. અવધિદર્શન ઇન્દ્રિય દ્વારા થતું નથી. તેથી કેવળજ્ઞાનીને મનાતું નથી. કારણ કે અવધિદર્શન પ્રત્યક્ષ હોવા છતાં અપૂર્ણ ક્ષાયોપથમિક છે.
* ચક્ષુદર્શન - પ્રતર - અંગુલનો અસંખ્યાતમો ભાગ...
અચક્ષુદર્શન - અનંતાજીવો.. * અવધિદર્શન - Pla, વિર્ભાગજ્ઞાનીને ગણીએ તો સાધિક દેવરાશિ * કેવળ દર્શન - સંખ્યાતા.. (સિદ્ધોને – અનંતા...)
માર્ગણા | એક જીવ ] અનેક જીવ
સૂચિરાજ | ઘનરાજ | સૂચિરાજ | ઘનરાજ ચક્ષુદર્શન ૧૪ La ૧૪
Lla અચકુદર્શન ૧૪ Lua | સર્વલોક | સર્વલોક અવધિદર્શન | ૮ રાજ | Va
૧૨
la કેવલદર્શન
Da તથા કેવલિ સમુદ્વત્
