________________
કાયયોગ માર્ગણા
૮૩ સાધિકદેવ રાશિ જેટલા છે. વચનયોગી તરીકે બેઇન્દ્રિયાદિ જીવો પણ મળી શકે. પર્યા. વિકલેન્દ્રિય જીવો પ્રતર : અંગુલનો સંખ્યાતમો ભાગ જેટલા છે. જ્યારે સંજ્ઞી જીવો પ્રતર : દેશોન ૨૫૬ અંગુલ કેટલા છે. એટલે બે ઇન્દ્રિયાદિ જીવો સંખ્યાતગુણ હોવા સ્પષ્ટ છે. ને તેથી વચનયોગી જીવો મનોયોગી કરતાં સંખ્યાતગુણ હોવા જ સંગત ઠરે છે. પરંતુ કર્મગ્રંથ-પન્નવણા વગેરેમાં અસંખ્ય ગુણ કહ્યા છે. જીવાભિગમ ઉત્તરાર્ધના મૂળમાં સંખ્યાતગુણ બતાવેલ છે પણ ટીકાકાર ભગવંતે અસંખ્ય ગુણ કહ્યા છે.
આ અસંખ્યગુણ જે કહ્યા છે તે અશુદ્ધિ હોવી લાગે છે. કારણકે યુક્તિથી અહીં સંખ્યાતગુણ હોવા જ સંભવે છે. મનોયોગી તરીકે પર્યાપ્તસંજ્ઞી લઈએ અને વચનયોગી તરીકે લબ્ધિ અપર્યાવિકલેન્દ્રિય પણ ભેગા ગણીએ (તેઓએ ભાષાપર્યાપ્તિનો પ્રારંભ કર્યો છે એટલી માત્ર હકીકતને નજરમાં લઈને એમનો પણ સમાવેશ કરીએ) તો અસંખ્યગુણ ઘટી શકે. પણ એ અપર્યા. વિકલેન્દ્રિયને વચનયોગી કહી શી રીતે શકાય ? કેમકે તેઓને સ્વરનામકર્મનો ઉદય પણ હોતો નથી. વળી ભાષા પર્યાપ્તિ પૂર્ણ કરનારા જીવો મન:પર્યાપ્તિ પૂર્ણ કરનારા જીવો કરતાં સંખ્યાતગુણ જ છે. એટલે યુક્તિથી વચનયોગી જીવો મનોયોગી કરતાં સંખ્યાતગુણ હોવા જણાય છે. દ્રવ્ય પ્રમાણઃ પ્રતર ઃ પ્રતરાંગુલનો સંખ્યાતમો ભાગ. શેષ બધું મનોયોગવત્ જાણી લેવું. મનોયોગ સામાન્યના ઉત્કૃષ્ટ કાળ કરતાં પણ સત્યવચનયોગ નો કાળ s હોય છે. તે પછી અસત્ય, મિશ્ર, વ્યવહાર અને સામાન્યનો કાળ ક્રમશઃ s,s,s, અને vછે.
કાયયોગ ૧ થી ૧૩ ગુણઠાણા. ઔદા; ઔદામિશ્ર; વૈક્રિય; વૈક્રિયમિશ્ર, આહા, આહા મિશ્ર, કાર્પણ અને કાયયોગ સામાન્ય એમ ૮ માર્ગણા જાણવી. કમાણઃ | ૧ઔદા કાયયોગ સર્વજીવનો સંખ્યાતબહુભાગ (અનંત) ઔદા મિશ્રકાયયોગ સર્વજીવ - s કાર્પણ કાયયોગ સર્વજીવ - a (અન્તર્મુના સમયો) વૈક્રિય કાયયોગ જ્યોતિષનો સંખ્યાત બહુભાગ
કંઈક ન્યૂન (પ્રતર - ૨૫૬ પ્રતરાંગુલ) કવૈક્રિય મિશ્ર જ્યોતિષ :s
