________________
લક્ષ્મીના ભાગ્ય દાનથી ખીલે છે !
કેટલાક માણસોને તો છેલ્લી ઘડી સુધી ધનની વ્યવસ્થા કેમ કરવી, તેનો જ વિચાર ચાલતો હોય છે. એનુ મન આ ચિન્તામાં હોય ત્યાં પ્રેમ અને પ્રકાશ માટે જગ્યા જ કયા? ધન જેમજેમ દેતા જાઓ તેમતેમ એ સંપત્તિ પણ વધતી જાય છે. ધન સન્માર્ગે વાપરવાથી કદી ખૂટતુ નથી.
૧૩
લક્ષ્મી વાપરો તો એની સુવાસ વધે, લક્ષ્મીની વૃધ્ધિ થાય. ન વાપરો તો એ ક્ષીણ થાય છે. લોકો વસ્તુપાળ-તેજપાળને યાદ કરે છે. ઇતિહાસ પણ આ નામોને જતનથી જાળવી રાખે છે. એ કયા દેશના હતા તે સાથે કોઇ સંબંધ નથી, પણ તેની ઔદાર્યભરી દાનવૃત્તિ સાથે, તેને સંબંધ છે. એ પુણ્યશાળીના ધરમાં અનુપમાદેવી એક આદર્શ નારી હતી. એ પુણ્ય·અને પ્રકાશની કડી હતી.
ભાગ્ય એક સુંદર વસ્તુ છે. એક દિવસ વસ્તુપાળ ધન દાટવા માટે જમીનમા ખાડો ખોદે છે. ત્યાંથી પણ પુણ્યયોગે ધનના ચરુ મળે છે. ત્યારે અનુપમાદેવી કહે કે : જેને નીચે જવુ હોય તે ધનને નીચે દાટે અને જેને ઊંચે જવુ હોય તે ઊંચે સ્થળે -સન્માર્ગમા વાપરે!”
આ ટૂંકું પણ મર્માળું વચન વસ્તુપાળને ગમ્યું, અને એણે આંબુના શિખર પર ઊંચે ભવ્ય મંદિરો બંધાવ્યાં.
આજે વસ્તુપાળ-તેજપાળ કે અનુપમાદેવી નથી પણ એમનાં સર્જનને શોભાવનારા સ્થાપત્યો ઊભા છે. એમની સંપત્તિને નહિ, સુકૃત્યોને સૈ। અભિવાદન કરે છે. આ જિનમંદિશે ભારતીય કલા અને શલ્પના અદભુત નમૂના તો છે જ પણ વીતરાગનાં સમતા–સૈાન્દર્યનો