________________
૨૫
વિઘા સુકતથી ધન્ય બને
સંસ્કારનો વારસો આપવામાં કારણ કેળવણી વિનાનો કે અધ્યાત્મજ્ઞાન વિનાનો માનવી ક્યાં જઈ અટકશે એ કલ્પી શકાતું નથી.
- પહેલાના જમાનાના માણસો થોડું ખપ પૂરતું ભણતા હતા, - છતાં એમનામાં છળ-પ્રપંચ જેવા દુર્ગુણો અલ્પ હતા. શાંતિથી
જીવનરાજ્ય ચાલતું. આજે શિક્ષણ વધ્યું છે, પણ સુકૃતોનો અભાવ છે એટલે જીવનમાં શાંતિનો પણ અભાવ છે. આજના શિક્ષણથી દુનિયાને ઘણ મળવા છતાં જીવનને ઓછું મળ્યું છે. - ગાંધીજી યુરોપ જતા હતા. જતાં પહેલાં તેઓ મા પાસે
આશીર્વાદ લેવા ગયા. પૂતળીબા એક સંસ્કારી માતા હતી. પુત્રને આશીર્વાદ આપતાં કહ્યું : “તું પરદેશ ભણવા જાય તેમાં હું રાજી છું. પરંતુ પરદેશમાં ધર્મ કેમ પાળીશ એ મને સમજાવ.'
આ સંસ્કારી માતા ગાંધીજીને બાજુમાં રહેલા ઉપાશ્રયમાં ગરમહારાજ પાસે લઈ ગઈ. એ જાણતી હતી કે વ્રતધારી ત્યાગી ગુરઓ જે હિતશિક્ષા આપશે, તે ઘણી ઉપયોગી અને પ્રેરણાદાયી થશે. કેટલીક પ્રતિજ્ઞા, ધ્રુવતારકની જેમ જીવનમાં માર્ગદર્શક બની જાય છે.
- ગુરુ મહારાજે, દારૂ ન પીવો, માંસ ન ખાવું અને પરદા રાગમન • ન કરવું–આ ત્રણ પ્રતિજ્ઞા આપી, મોટા મનથી શુભાશીર્વાદ આપ્યા. ગાંધીજીએ આ વાત પોતાની આત્મકથામાં પણ લખી છે.
" જૈન મુનિ પાસે લીધેલી આ પ્રતિજ્ઞા ગાંધીજીને વારંવાર યાદ - આવતી; એટલું જ નહીં, પણ ઘણી વાર એવાં પ્રલોભનો પણ જીવનમાં
