________________
૫
ચિન્તન પરમ તત્વની અનુભૂતિ માટે છે
ક્ષણભર તો ભ્રમ થયો. મારો શત્રુ મારે બારણા દીવાથી દીવો પ્રગટે એમ, બેઉનાં અંતરમાં માનવતાના દીપક પ્રગટ થયા. ઘણે વર્ષે શત્રુઓની આખો મિત્ર થવા માટે ભેગી થઈ. બંને હીંચકા પર બેઠા.
ડાહ્યાભાઈએ વાત મૂકી : “ભાઈ, હું તમને એક વાત કરવા આવ્યો છું. રણક્ષેત્ર પર યુધ્ધ બંધ થવાનું હોય ત્યારે સમરાંગણમાં એક ઝંડી ઊભી કરાય છે, તે ઝંડી સફેદ હોય છે. આ વાત સાચી છે?
1. કવિને આ વાત કેવું રૂપાંતર લેશે એની કલ્પના ન આવી. ટૂંકમાં તેમણે કહ્યું : “હા, વાત સાચી છે.'
ડાહ્યાભાઈએ પાઘડી ઉતારીને સફેદ ઝડી ચોટી બતાવતાં કહ્યું: કવિરાજ, આ ઝંડી આપણે માથે કુદરતે ઊભી કરી. હજુ આપણે વાયુધ્ધ કર્યા કરીશું?" . આ ટૂંકા વાકયે કવિના દિલને હલાવી નાખ્યું.
કવિને ખ્યાલ આવી ગયો. એ ઊભા થયા. ડાહ્યાભાઈને ભેટી પડ્યા. આંખ ભીની થઈ. તેમના મોઢામાંથી શબ્દો સરી પડ્યા: “તમે કેટલા મહાનાલમાં માગવા માટે મારા દ્વારે આવ્યા? ખરેખર, તમે - જીવનના સાચા નાટયકાર છો !' - શત્રુ મટી ક્ષણમાં બંને મિત્ર બન્યા. એ જ ક્લમ જે વર્ષો સુધી વેરનાં ઝેર વરસાવતી હતી, તે હવે મૈત્રીનું ઝરણું વહાવવા લાગી. પછી તો જીવ્યા ત્યાં સુધી એકબીજા, એકબીજા માટે સારું જ લખતા ગયા. 'આનું કારણ -વિતા પરબ્રમહ વિનિત્રયીવ ! .
