________________
૧૧૩
વિચાર, ઉચ્ચાર અને આચાર
એકદમ અંદર પ્રવેશી મારા ઓરડાને પ્રકાશથી ભરી દીધો. કેવો મધુર, કેવો શીતળ, કેવો સુંદર એ પ્રકાશા"
પ્રકાશને જોઇ કવિહૃદય દ્રવી જાય છે, એમનું દિલ ભરાઇ આવે છે. એ વિચારે છે કે હું છ વાગ્યાથી બેઠો છું, અત્યારે સાડાનવ થયા છે, પણ સાડાત્રણ કલાક સુધી મેં ચાંદનીને કેમ ન જોઈ? એમને સમજાયું કે આ નાની બતી પૂર્ણ ચંદ્રમાને પ્રકાશ જે એના ખંડમાં આવી રહ્યો હતો તેનો અવરોધ કરતી હતી. નાની બત્તી બંધ કરી તો પૂર્ણિમાની જયોત્સા આવતી દેખાઈ. આ વિચારથી એ અંદર ઊતરી ગયા, ધ્યાનમાં ઉતરી ગયા. એમણે વિચાર્યું કે પરમાત્માની જ્યોત્સા પણ આવી રહી છે, પણ મારા અહનો નાનો દીવો પરમાત્માની યોના જોઈ શકતો નથી ત્યારે સોહમને પ્રકાશ આવતો દેખાય છે, અને દિલને, મનને અને પ્રાણને ભરી દે છે. .
મહાવીર પોતાના અહને દૂર કરવા ધ્યાનને પકડ્યું. ધ્યાનના પયોગથી વિચારને અહિંસક બનાવ્યો.
- બીજી વાત વાયા. આપણા ઉચ્ચારમાં એક પ્રકારની દ્વિધા ભરેલી છે. આપણે સભા સમક્ષ કાંઈ બોલીએ, અને એકાંતમાં કઈ બીજું જ બોલીએ. લોકો સમક્ષ પ્રશંસા કરીએ અને લોકોથી દૂર થતાં એકબીજાને કાપવાનું, એકબીજાનું બગાડવાનું, એકબીજાનું બૂરું બોલવાનું શરૂ કરીએ છીએ. આપણી વાણીમાં મધુરતા-મીઠાશ 'આવવી જોઈએ તેને બદલે વાણી કાતિલ અને કર્કશ બની ગઇ છે. તે કાતિલ અને કર્કશ બોલી પહેલાં આપણને જ નુકસાન કરે છે. પહેલાં
