________________
સાધનોનું સન્દર્ય
૪
ભગવાનના દર્શનનો આનંદયોગ–આ શબ્દો બરાબર સમજો. દર્શન થાય તો આનંદ થાય; પણ દર્શન પામવા મન, વચન અને કાયાના સમાધિમય યોગની આવશ્યકતા છે.
શ્રી આનંદઘનજી મહારાજે કહ્યું છે કે દર્શનના અમૃતનો પ્યાલો મળે તો જન્મમરણની તૃષા શાંત થઈ જાય, શાંતિ થઇ જાય, આનંદ-આનંદ છવાઈ જાય. દર્શનરૂપી અમૃતપ્યાલો મળતાં જીવનની તરસ છીપી જાય–સંતોષ થઈ જાય. આ તરફ કઈ? અંગ્રેજીમાં કહે છે એવી Dry thirst નથી કે જેમાં પીઓ પીઓ તોપણ અશાંતિ ને અસંતોષ રહ્યા કરે. જાણે પીધું જ નથી એવું લાગ્યા કરે. પણ આ દર્શન -અમૃત પીઓ ને ટાઢક વળી જાય, સંતૃપ્તિ થઈ જાય. પછી બીજું કંઈ જ પીવાની જરૂર ન રહે. આ દર્શનને અમૃતપ્યાલો આનંદ આનંદ છલકાવી જાય.
તૃષા લાગી છે. શેની? અમૃતપાનની. પણ છતાં તું તો અમૃતપાન મૂકીને ઝેરનું પાન કર્યા કરે છે. ખૂબી તો એ છે કે મહિના અજ્ઞાનથી એ ઝેરના પાનમાં સુખ માને છે. અમરતા તો આત્મદર્શનના અમૃતપાનથી જ મળશે? દર્શન-દર્શન કરતો બહારના જગતમાં ફરતો માણસ જ્ઞાનીઓને રણમાં ઝાંઝવાનાં જળ માટે દોડતા-રખડતા રોઝ જેવો લાગે છે. રોઝ પાણી પાણી કરતાં રણમાં ધૂમતાં મરે છે.
આ દર્શનરૂપી અમૃત કયારે મળે? ચિત્તના ઊંડાણમાં ઊતરે ત્યારે. સરોવરના જળના તરંગો શાંત થઈ જાય છે ત્યારે જ તળિયે પડેલી વસ્તુનું સ્પષ્ટ દર્શન થાય છે. એમ જ ચિત્તના તરંગો શાંત પડે,
