________________
સાધનોનું
દર્ય
બારેક વાગ્યે જગ્યા હોય, પછી આરામ કરે. ઊઠે. ત્યાં ચા-દૂધ-કોફી-કોકો કે એવું જ કંઈક જોઈએ. એ પતી જાય ને પાંચેક વાગ્યે ફરી નાસ્તા માટે કંઇક જોઈએ. અને સાંજે અગર રાત્રે ફરી અનેક વાનગીઓથી ભરપૂર Full dinner જોઈએ. કેટલું ખાય ! ભૂખ હોય એટલું જ નહિ –અરે, પચે નહિ તેય પરાણે ખાય, કારણકે સ્વાદિષ્ટ છે ના ભાવે છે ને એટલે ખાય. જાણે ખાવા માટે જ ન જીવતો હોય આવી ટેવ છેખાવાની. આ ટેવ ઓછી કરવાની કરવાની જરૂર છે. આમાં ઘણો સમય જતો રહે છે. Eat to live, not ive to eat.
પછી આવે છે “પીવા. આમાં પણ એવું જ. ચા-કોફી-કોકો-શરબત-સોડા-લેમન અને બધાથી ચડે એવો દારૂ. જાતજાતનું ને ભાતભાતનું પીવાનું. એની પસંદગી, એનો પુરવઠો, એનો સ્વાદ, એનો ઉપયોગ. આમાં પણ સારો એવો સમય વ્યર્થ વીતી જાય છે.
'' ત્યાર પછી આવે છે “સોવના.' માણસની જિંદગીનો ઘણો સમય આ ઊંઘ લઈ લે છે. ઊંઘ આળસને લાવે છે, અને આળસ મનુષ્યને ઉધઈની જેમ કોતરી ખાય છે. વધુ ઊંઘ પ્રમાદને લાવે છે, અને પ્રમાદ અને આળસ જ્યાં હોય ત્યાં કોઈ શુભ કામ થાય નહિ. આળસુ માણસ એટલે કાંટા વિનાની ઘડિયાળ, ચાલે પણ સમય ન આપે. સામાન્ય રીતે તંદુરસ્ત માણસ માટે છે ક્લાકની ઊંઘ પૂરતી ગણાય. વધુમાં વધુ સાત કલાકની. આથી વધુ ઊંધ મનુષ્યના ઉત્કર્ષ માટે અવરોધરૂપ છે.
