________________
સાધનોનું સન્દર્ય
છે, પણચિંતનનું ઊંડાણ નથી. પ્રવૃત્તિની પાછળ ખરી રીતે વિચારસરણી જ ભાગ ભજવે છે.
મેંદીનાં પાન પહેલાં લીલાં હોય, પસ્યા પછી લાલ બને છે. દૂધમાં આમ જુઓ તો કંઈ ન દેખાય, પણ વલોવ્યા પછીનું માખણ હાથે એવું ચોટે કે સાબુથી પણ જાય નહીં. પીપર ખાઓ તો તમને કાંઈ ન થાય. પણ ચોસઠ પ્રહર ઘેટલી ખાઓ, તો ગરમી ગરમી થઈ જાય. આ છે ચિંતન અને મનનનો મહિમા.
સામાયિક એક આસન છે; એક સાધના છે. એક આંસને બેસીને સામાયિકમાં શાંતપણે વિચારવાનું છે કે હું મુકત, બંધનમાં કેમ પડયો? હું મુકિતનો પ્રવાસી, અહીંનો વાસી કેમ થઈ ગયો? હું કયાં છું? અહીં હું શું કરવા આવ્યો હતો અને શું કરી રહ્યો છું? ..
આ રીતે અંદરના એકાંતમાં પરબ્રહ્મનો અનુભવ કરવાનો છે. સંકુચિતતામાંથી વિશાળતામાં જવું, એનું જ નામ પરબહ્મ. વિશ્વ આખું મારું છે અને હું વિશ્વનો છું આ વિચાર વિશાળતા વિના કયાંથી આવે?
જે માણસ બંધનથી બંધાયો છે, તે છૂટો થવા માટે સર્વ પ્રથમ બંધનને ઢીલા કરશે. પછી તેનો ત્યાગ કરી, તોડીને મુક્ત થશે. તેમ માણસ, વિષય કવાયનાં બંધનમાં બંધાયો છે. તેને શિથિલ કરવાને બદલે, એ તેને વધારે દઢ બનાવે છે. ગમે છે બંધનો, અને વાતો મુકત થવાની કરીએ, તે કેમ ચાલે? તું આગળ વધવાની વાત કરે અને પગલાં પાછાં ભરે તો મંજીલે કેમ પહોંચે?
