________________
વિદ્યા સુકતથી ધન્ય બને
એક યુવાન બનારસથી ભણીને ઘેર પાછો જવા ઊતર્યો. પાસે એક બૅગ હતી. પેલાએ ખાદીનાં વસ્ત્રધારી ઈશ્વરચંદ્રજીને પૂછ્યું: “તમે મજૂર છો?' જવાબ આપ્યા વગર તેમણે મૂંગા મોઢે બૅગ ઉપાડી લીધી.
માર્ગો અને ગલીઓ વટાવતાં, એ યુવાનનું ઘર આવ્યું. યુવાને ઘરમાં બૅગ મુકાવી પૂછ્યું : “ભાઈ, કેટલા પૈસા આપું?' જવાબમાં વિદ્યાસાગરે કહ્યું : “હું આપના માતા-પિતાનાં દર્શન કરવા ઈચ્છું છું.' એટલામાં તો એના મોટા ભાઈ અંદરથી દોડી આવ્યા. એમણે એમને ઓળખી લીધા અને વિનમ્રભાવે વિધાસાગરને પગે પડી ક્ષમા માગી; પધારવાનું કારણ પૂછ્યું. મર્મમાં હસીને વિદ્યાસાગરે કહ્યું, “તમારા નાના ભાઈ એટલું બધું ભણીને આવ્યા છે કે તેના ભારને લીધે આ બેગ પણ તે ઉપાડી ન શક્યા
યુવાન આ વાકય સાંભળી ખૂબ શરમાઈ ગયો! એ તરત સમજી ગયો કે આ વ્યકિત બીજી કોઈ નહિ પણ બંગાળને કેળવણીથી ભરનાર ઈશ્વરચંદ્ર વિદ્યાસાગર છે.
શરમાયેલા યુવાનની પીઠ થાબડતાં વિદ્યાસાગરે કહ્યું: “તારે શરમાવાની જરૂર નથી. મારું મહેનતાણું એ જ કે આજથી તું સ્વાશ્રયી બનીશ અને કોઈને બોજ નહિ બને. તો હું માનીશ કે મને મારી મજૂરી મળી ગઈ છે.
- આજે જગતમાં સારા વિચારોને જીવનારા અને પ્રેરક બનનારા ઓછા થયા છે; વિજ્ઞાન વધ્યું છે; એરોપ્લેન ને જેટ વિમાનો શોધાયાં છે; પણ માણસોમાં માણસાઈ ઓછી થતી જાય છે. આજે અમેરિકાના
