________________
सुबोधिनी टीका. स. १२. भगवद्वन्दनार्थ सूर्याभस्य गमनव्यवस्था 'तंबहे' त्यादि । तद्यथा-पौरस्त्ये-पूर्वस्यां, दक्षिणे-दक्षिणस्याम्, उत्तरेउत्तरस्यां दिशि तेषां-त्रिसोपानमतिरूपकाणां अयमेतद्रूपः-अनुपदं वक्ष्यमाणस्वरूपः वर्णावास:-वर्णनपद्धतिः, प्रज्ञप्त:-कथितः, तद्यथा-तत्र-वज्रमयाः-वनरत्नमयाः, नेमा:-भूमिभागादय निष्क्रामन्त:, रिष्टमयानि-रिष्टरत्नमयानि प्रतिष्ठानानि-त्रिसोपानमूलमदेशाः, वैडूर्यमयाः-वैडूर्यमणिमयाः स्तम्माः, सुवर्णरू. प्यमयानि--फलकानि त्रिसोपानाङ्गभूतानि, लोहिताक्षमाययः-लोहिताक्षरत्न.. मय्यः मूचया फलकद्रयसंयोजककील कानि, वनमया:-बजरत्नपूरिताः सन्धयःफलरुद्र पान्तरालमागाः नानामणिपयानि-अनेकविध पगिपयानि अवलम्पनानि-- ताइसा एपाल बसाहाच, तत्र-अवलम्ब्यन्ते-आश्रीयन्न इत्यवलम्बनानिनिष्पन्न की.। जिन दिशाओं में तीन २. सोपानपंक्तियां विकुर्वित हुई अब उन्हीं दिशाओं के नाम प्रकट किये जाते हैं-'तंज हे त्यादि-'पूर्वदिशा, दक्षिण दिशा और उत्तर दिशा, इन तीन सोपान पंक्तियों के भूमिभाग से लेकर पर-तक निकले हुए जो प्रदेश रूप नेम थे वे बजरत्न के बने हुए थे, इन तीन सोपानपंक्तियों के जो मूलप्रदेशरूप प्रतिष्ठान थे वे रिप्ट रत्न के बने हुए थे. इनके स्तंभ वैडर्थमणियों के बने हुए थे. इन तीन सोपानपंक्तियों के अङ्गभूत जो फलक थे वे सुवर्ण और रूप्य के बने हुए थे. दोनों फलकों को आपस में जोडने वाली कीलकरूप संधि लोहिताक्षरत्न की बनी हुई थी, फलकद्वय की अन्तराल भागरूप जो संधि थी. वह वज्ररत्न से पूरित थी, तथा तीन सोपानपंक्तियों के जो अवलम्बन थे-वे अनेक प्रकारके मणियों के बने हुए थे. तथा अव. વૈક્રિય શકિત વડે બનાવી. જે જે દિશાઓમાં ત્રણે સપાન પંકિતઓ વિકુર્વિત કરવામાં यावी तेते ॥धी दिशायना नाभी वे 11वाम गावे छ. 'त जहा' त्यादि પૂર્વ દિશા, દક્ષિણ દિશા અને ઉત્તર દિશા. આ ત્રણે સપાન પંકિતઓનું વર્ણન આ પ્રમાણે સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું છે કે– આ સપાન પંકિતઓના ભૂમિભાગથી માંડીને ઉપર સુધીના જે બહાર નીકળેલ જે પ્રદેશ રૂપ નેમ (ભાગ) હતા–તે વજી રત્નના બનેલા હતા. આ ત્રણ સપાન પંકિતઓના જે મૂલ પ્રદેશ રૂપ પ્રતિષ્ઠાન હતાં તે રિપ્ટ રત્નના બનેલા, તેના ઘાંભલાઓ વિરૃર્ય મણિઓના બનેલા હતા, આ ત્રણે સપાન પંક્તિએના અંગભૂત જે ફલક હતા. તે સોના અને ચાંદીના બનેલા હતા. બંને ફલકને પરસ્પર જોડનારી કીલક રૂપ સંધી લોહિતાક્ષ રત્નની બનેલી હતી, તે ફલની વચ્ચેનો જે સંધી ભાગ હતો તે વરત્નથી પૂરિત હતું. તેમજ ત્રણ સોપાન પંકિતઓના જે અવલંબન હતા. તે
