Prakritshabdanushasanam

Author(s): Trivikram
Publisher: Jain Sanskruti Samrakshak Sangh Solapur

Page 217

२०४
त्रिविक्रम-प्राकृत-ध्याकरण
गाहोऽवाद्वाहः ।। १३० ।।
'गाहू विलोडने मेंसे गाह् धातु अब (उपसर्ग) के आगे होनेपर, उसको वाह ऐसा आदेश विकल्पसे होता है। उदा.-ओवाहइ । (विकल्पपक्षमें)-ओगाहइ ।। १३० ।।
गुम्मगुम्मडौ मुहेः ॥ १३१ ।।
_ 'मुह वैचित्ये' मेंसे मुह धातुको गुम्म, गुम्मड ऐसे आदेश विकल्पसे होते हैं। उदा.-गुम्मइ । गुम्मडइ। (विकल्पपक्ष)-मुज्झइ ।। १३१ ॥ अपुण्णगाः क्तेन ॥ १३२ ।।
क्त प्रत्ययके साथ अपुण्ण, इत्यादि शब्द निपातके रूपमें आते हैं। उदा.-(१) अपुण्णं आक्रान्तम् । (२) उम्मच्छं (यानी) असंबद्धं क्रोधेन भङ्गया च यद् भणितम् । (३) उल्लुको (४) ओसण्णो (५) मुरुओ (यानी) त्रुटितः । (६) पहढं अविरतदृष्टम् । (७) गुज्जणि (८) पेज्जलिअं (यानी) संघटितम् । (९) सउलिओ (१०) गलस्थलिओ (११) उरुसोट्टो (यानी) प्रेरितः । (१२) उक्खिणं अवकीर्णम् । (१३) वोसट्टो (१४) विहि मिहिओ (यानी) विकसितः । (१५) उद्धरिअं अर्दितः । (१६) कमिओ उपसर्पितः। (१७) कडंतरिअं छिन्नं छिद्रितं च । (१८) सुढिओ श्रान्तः । (१९) परिहाइअं परिक्षीणम् । (२०) णिक्कज्जो (२१) अणिकजो (२२) उक्कग्गो (२३) तडहडिओ (यानी) अनव स्थितः । (२४) उद्धओ श्रान्तः । (२५) उभग्गो मुण्डितः।(२६) उच्चुल्लो उद्विग्नः। (२७) उच्छूरणं उच्छिष्टम् । (२८) उब्बिल चकितं क्लान्तं वा । (२९) पहोइअं (३०) अकासि अं (यानी) पर्याप्तम्। (३१) णालं (३२) गोरिहि (३३) हित्थो (३४) डड्ढो यानी) त्रस्तः। (३५) उपिथो क्रुद्धः ।