Paumchariyam Part 02

Author(s): Parshvaratnavijay
Publisher: Omkarsuri Aradhana Bhavan

Page 119

दसरहपव्वज्जानिच्छ्यविहाणं - ३१/३९-६४
२९१
अह तं भणन्ति मन्ती, सामिय ! किं अज्ज कारणं जायं । धणसयलजुवइवग्गं, जेण तुमं ववसिओ मोत्तुं ? ॥५२॥ तो भइ नरवरेन्दो, पच्चक्खं तो जयं निरवसेसं । सुक्कं व तणमसारं, डज्झइ मरणग्गिणा धणियं ॥५३॥ भवियाण जं सुगिज्झं, अग्गिज्झं अभवियाण जीवाणं । तियसाण पत्थणिज्जं, सिवगमणसुहावहं धम्मं ॥५४॥
अज्ज मुणिसयासे, धम्मं सुणिऊण जायसंवेगो । संसारभवसमुद्द, इच्छामि अहं समुत्तरितुं ॥५५ ॥ अहिसिञ्चह मे पुत्तं, पढमं चिय रज्जपालणसमत्थं । पव्वज्जामि अविग्धं, जेणाहं अज्ज वीसत्थो ॥५६॥ सुणिऊण वयणमेयं, पव्वज्जानिच्छियं नरवरिन्दं । सुहडा - ऽमच्च पुरोहिय, पडिया सोयण्णवे सहसा ॥५७॥ नाऊण निच्छियमई, दिक्खाभिमुहं नराहिवं एत्तो । अन्तेउरजुवइजणो, सव्वो रुविउं समाढत्तो ॥ ५८ ॥ दट्ठूण तारिसं चिय, पियरं भरहो खणेण पडिबुद्धो । चिन्तेइ नेहबन्धो, दुच्छेज्जो जीवलोगम्मि ॥५९ ॥ तायस्स किं व कीरइ, पव्वज्जाववसियस्स पुहईए ? । पुत्तं ठवेइ रज्जे, जेणं चिय पालणट्ठाए ॥६०॥ आसन्नेण किमेत्थं, इमेण खणभङ्गुरेण देहेणं । दूरट्ठिएसु अहियं, काऽवत्था बन्धवेसु भवे ? ॥६१॥ एक्कोऽत्थ एस जीवो, दुहपायवसंकुले भवारण्णे । भमइ च्चिय मोहन्धो, पुणरवि तत्थेव तत्थेव ॥६२॥ तो सव्वकलाकुसला, भरहं नाऊण तत्थ पडिबुद्धं । सोगसमुत्थयहियया, परिचिन्तेइ केगई देवी ॥६३॥ भरतस्य राज्यं रामस्य च वनवास:
न य मे पई न पुत्तो, दोण्णि वि दिक्खाभिलासिणो जाया । चिन्तेमि तं उवायं, जेण सुयं वो नियत्तेमि ॥६४॥
अथ तं भणन्ति मन्त्रिणः स्वामिन्! किमद्य कारणं जातम् । धनसकलयुवतिवर्गं येन त्वं व्यवसितमोक्तुम् ? ॥५२॥ तदा भणति नरवरेन्द्रः प्रत्यक्षं वो जगन्निरवशेषम् । शुष्कमिव तृणमसारं दह्यते मरणाग्निनात्यन्तम् ॥५३॥ भव्यानां यत्सुग्राह्यमग्राह्यमभव्यानां जीवानाम् । त्रिदशानां प्रार्थनीयं शिवगमनसुखावहं धर्मम् ॥५४॥
मद्य मुनिसका धर्मं श्रुत्वा जातसंवेगः । संसारभवसमुद्रमिच्छाम्यहं समुत्तरितुम् ॥५५॥ अभिषिञ्चत मम पुत्रं प्रथममेव राज्यपालनसमर्थम् । प्रव्रज्याम्यविघ्नं येनाहमद्य विश्वस्तः ॥ ५६ ॥ श्रुत्वा वचनमेतत्प्रव्रज्यानिश्चितं नरवरेन्द्रम् । सुभटामात्यपुरोहिताः पतिताः शोकार्णवे सहसा ॥५७॥ ज्ञात्वा निश्चितमतिं दिक्षाभिमुखं नराधिपमितः । अन्तः पुरयुवतिजनः सर्वो रोदितुं समारब्धः ॥५८॥ दृष्ट्वा तादृशमेव पितरं भरतः क्षणेन प्रतिबुद्धः । चिन्तयति स्नेहबन्धो दुच्छेद्यो जीवलोके ॥५९॥ तातस्य किं वा क्रियते प्रव्रज्याव्यवसितस्य पृथिव्या ? । पुत्रं स्थापयति राज्ये येनैव पालनार्थे ॥६०॥ आसन्नेन किमर्थमनेन क्षणभङ्गुरेण देहेन । दुरस्थितेष्वधिकं काऽवस्था बान्धवेषु भवेत् ? ॥ ६१ ॥ एकोऽत्रैष जीवो दुःखपादपसंकुले भवारण्ये । भ्रमत्येव मोहान्धः पुनरपि तत्रैव तत्रैव ॥६२॥ तदा सर्वकलाकुशला भरतं ज्ञात्वा तत्र प्रतिबुद्धम् । शोकसमवस्तृतहृदयाः परिचिन्तयति कैकयी देवी ॥६३॥ भरतस्य राज्यं रामस्य च वनवासः -
न च मे पति र्न पुत्रो द्वावपि दिक्षाभिलाषिणौ जातौ । चिन्तयामि तदुपायं येन सुतं वा निवर्तयामि ॥६४॥ १. निययं मु० ।