________________
૪ પાપતવ
૭૯
શબ્દાર્થ : નાણ-જ્ઞાનાવરણ પાંચ
સાચ-અશાતા વેદનીય અંતરાચ-અન્તરાય પાંચ મિચ્છન્ન-મિથ્યાત્વ
સમi-(એ બે મળીને) દશ થાવર-સ્થાવર વગેરે ૧૦ નવ-નવ ( નવ ભેદ )
નિવૃત્તિi-નરકત્રિક g-બીજા કર્મના
સાચ- કષાયના ( દર્શનાવરણીયના ) gવસ પચીસ ભેદ નિર-નીચ ગોત્ર
તિરિચદુ-તિર્યગૃશ્ચિક
અન્વય સહિત પદચ્છેદ नाण अंतराय दसग, बीए नव. नीअ अलाय, मिच्छत्त, થાવર , નિરા તિ, રાસાદ પળવાર, તિરિક દુ', મા૨ા.
ગાથાર્થ : જ્ઞાનાવરણય અને અન્તરાય મળીને દશ, બીજામાં નવ, નીચગેત્ર અશાતા વેદનીય, મિથ્યાત્વ મોહનીય, સ્થાવર દશક, નરકત્રિક, પચ્ચીસ કષાય અને તિર્યચકિક –
વિશેષાર્થ – " જેમ પુણ્ય બાંધવાના ૯ પ્રકાર પૂર્વે કહ્યા, તેમ અહીં પાપ બાંધવાના ૧૮ પ્રકાર છે, તે ૧૮ પાપસ્થાન કહેવાય છે, અને તે પ્રાણાતિપાત (હિંસા), મૃષાવાદ (અસત્ય), અદત્તાદાન (ચેરી), મૈથુન ( સ્ત્રીસંગ), અને પરિગ્રહ આદિ પ્રસિદ્ધ છે. એ પ્રમાણે ૧૮ કારણોથી ૮૨ પ્રકારે બંધાયેલું પાપ ૮૨ પ્રકારે ભેગવાય છે, તે ૮૨ પ્રકાર કર્મના ભેદરૂપ છે, તે આ પ્રમાણે.
પાંચ ઇન્દ્રિય અને મનદ્વારા નિયત [ અમુક] વસ્તુનું જ્ઞાન તે મતિજ્ઞાન, અને તેને આચ્છાદન કરનાર કર્મ મતિજ્ઞાનાવાળી , શાસ્ત્રને અનુસરતું સદ્દજ્ઞાન તે શ્રુતજ્ઞાન, અને તેનું આચ્છાદન કરનાર શ્રુતજ્ઞાનાવરણીય કર્મ, ઈન્દ્રિય અને મન વિના આત્માને રૂપી પદાર્થનું જે સાક્ષાત્ જ્ઞાન થાય, તે અવધિજ્ઞાન, અને તેને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
