________________
૪
૭૭૭૭૭૭૭૭૭૭૭૭૭૭ અ ગ ત્ય ના પ્ર શ્નો નું સ માં ધા ન * /
શ્રી પ્રભુદાસ બેચરદાસ પારેખ
આપણા ધર્મની રુએ ટ્રસ્ટી અને વહીવટદાર અને જંગમ સાત ક્ષેત્રાદિક ધામિક દ્રવ્ય મિલ્ક શબ્દોમાં શો ફેર છે? ગૃહસ્થને ટ્રસ્ટી માનવા તેનો શ્રી શાસનની મિલ્કતમાં સમાવેશ થાય કે નહીં ? ગૃહસ્થને ટ્રસ્ટી માનવાથી શું નુકશાન છે. શ્રી જેનશાસનની અનન્ય માલિકીની એ છે? દરેક ગામના સ્થાનિક સંઘે ધાર્મિક મિલ્કત સર્વ સંપત્તિ છે અને તેને અનન્ય સંચાલક માટે કઈ રીતે વહીવટ કર? .
શ્રી સંઘ છે. આમ આ પાંચ અંગમય જેનધામ - આજે કેટલાક વહીવટદારે ધાર્મિક મિલ્કતના પુરુષાર્થ જગતમાં અસ્તિત્વ ધરાવે છે. પિતે સવ સત્તાધિકારી હોય તેમ માનીને તે
૨. (૧) સર્વ ધર્મની ધાર્મિક સંપત્તિઓને મિલ્કતોને ગમે તેવા બિનધામિક હેતુઓમાં
હાલના કાયદામાં રિલીજીયન ગણી છે અને (૨) ખચવાના ઠરાવ કરે છે. તે તે પરત્વે તે મિલ્ક
બીજી ઉદારતાથી સામાજિક, આર્થિક, કૌટુંબિક તના મુખ્ય રક્ષકે પૂ. આચાર્ય મહારાજાઓ
હિતેને ઉદ્દેશીને અપાયેલી સંપત્તિઓ, તથા કેમ ઉપેક્ષા સેવે છે?
(૩) આધુનિક ભૌતિકવાદી પ્રગતિને પષક નિશાળે, ૧ (૧) અપુનબંધક ભાવથી માંડીને ચોદમાં દવાખાનાં, કોલેજો, સુવાવડખાનાં, અનાથાશ્રમ ગુણસ્થાનક સુધીના ક્ષમાદિક આધ્યાત્મિક ગુણેના તથા એવાં બીજા ખાતાઓની સંપત્તિને ચેરીટેબલ વિકાસરૂપ અનાદિસિદ્ધ શાશ્વત ધમ મોક્ષ માર્ગ ગણવામાં આવી છે. તેમાં પણ પાંજરાપોળ, મેક્ષની સીડી છે. (૨) તીર્થંકર પરમાત્મા તેને ગાનાં ઘાસ, કૂતરાના રોટલા, પારેવાની ચણ તે માત્ર ઉપદેશ જ આપે છે. પરંતુ સુપાત્ર વગેરે અહિંસાની ધાર્મિક ભાવનાથી પ્રેરાઈને અને તેની સુલભતા થાય તે માટે તેઓશ્રી એકત્ર કરેલી સંપત્તિને પણ ચેરીટેબલ ગણવામાં જેનશાસન નામની બંધારણીય ધર્મસંસ્થા સ્થાપે આવી છે. છે. એ શાસનને આધારે બીજા અનેક ધમશાસને રાજ્યશાસને જ્ઞાતિ વગેરે સામાજિક
૩. અને એ તમામ સંપત્તિઓના વહીવટ શાસને, આર્થિક પુરૂષાર્થનાં શાસને તથા માર્ગોનુ
કરનારાઓને ટ્રસ્ટીઓ કહેવામાં આવે છે, અને સારી સદાચારના આધાર ઉપર વ્યકિતગત અને
તેઓએ પબ્લીક ટ્રસ્ટના એકટ મુજબ વહીવટ કૌટુમ્બિક વગેરે શાસને અસ્તિત્વમાં આવે છે. કરવાનું ઠરાવ્યું છે. એ કાયદાના ગુજરાતી ભાષાંજેથી માનવને ચાર પુરુષાથની સંસ્કૃતિમાં તરમાં રિલિજીયન માટે ધાર્મિક શબ્દ વાપરવામાં સ્થિર રાખી, ખેંચી લાવી, જંગલીપણામાંથી આવ્યા છે, અને ચેરીટેબલ માટે ધર્માદા શબ્દ બચાવાય છે. (૩) તે મહાશાસન સંસ્થાના સંચા- વાર
વાપરવામાં આવ્યું છે. એટલે ધાર્મિકમાં (૧)ને લન માટે શ્રમણપ્રધાન ચતુર્વિધ સંઘની સ્થાપના
અને ધર્માદામાં (૨) અને (૩)નો સમાવેશ પણ તેઓશ્રી જ કરે છે (૪). તે સર્વના માગ કરવામાં આવ્યું છે. આપણી રીતે (૧) અને દર્શન માટે શ્રી દ્વાદશાંગીની રચના ગણધર
(૨) ધામિકમાં સમાવેશ થ જોઈએ અને ભગવંતે કરી શકે તે રીતે ત્રિપદી પ્રભુ સંભળાવે (૩)નો ધમાંદામાં સમાવેશ થ જોઈએ. છે. (૫) પાંચ આચારના અનુષ્ઠાનની સંખ્યાબંધ ૪. રાજ્ય ધામિક વહીવટદારને ટ્રસ્ટી વિધિઓમાં ઉપયોગી થતાં ઉપકરણે - સાધને, તરીકે માનવાનું વલણ રાખ્યું છે. પરંતુ આપણા સમ્યર્ગદશનાટક ભાવ સંપત્તિઓ, તીર્થો, મંદિરે પરમાત્માના શાસન મુજબ ટ્રસ્ટી શબ્દને રોકકસ વગેરે અને તેમાં ઉપયેગી ધન વગેરે સ્થાવર અથ નક્કી થતું નથી. છતાં જવાબદાર અને
