Book Title: Kalplata Vivek
Author(s): Murari Lal Nagar, Harishankar Shastry
Publisher: L D Indology Ahmedabad

Previous | Next

Page 474
________________ 285 अर्थालङ्कारनिर्णयः कारकभावस्याभावात् / कृष्ण इति / अत्र सेवनाध्यापनक्रियाभ्यां द्वौ कारकभावौ उपकार्योपकारकेति प्रतीयमानात् / अभिधीयमानः इति छलेनेत्यनेन / प्रतीयमानः इति निर्दोषमित्यनेन / एभिः इति प्रत्यक्षनिर्देश्यैः / व्यतिकरण इति छुरणेन मिश्रणेनेत्यर्थः [ // 40 / का॥] . तत्र वा इति प्रश्ने वा। एतद् इति उत्तराभिधानमलङ्करणम् / उत्तरस्य इति / प्रतिवचनस्य / ताद्रप्य इति / काव्यलिङ्गताऽनुपपत्तेः / अत्रैव हेतुमाह नहि इति / एकधर्मी इति प्रश्नो ह्यन्यत्र प्रतिवचनं चान्यत्रेति / धीरम् इति धैर्यम् / दधि इति दध्यादीनां धर्मित्वं प्रसिद्धमेव / तृतीयया यदङ्गत्वं तेन धर्मरूपतेत्यर्थः / अविशेषेणैव इति सामान्येनैव / / 41 का / / केनचिद् इति। असिलतालेखनादिना [रू?]। उपपत्तिमदिति च इति 10 सर्वत्राऽप्रतिहतप्रसरत्वादयो बुयादिगता ये धर्माः प्रतिपादयितुमिष्टास्तेऽपि देवदत्तादाबुपपद्यन्त इत्युपपत्तिमदितिवदनेन प्रयोजनदर्शनमुपपन्नमिति / हेत्वलङ्कारे तु इति / सूक्ष्मे उपादानात्मिका लक्षणैव नोपचारः / हेतौ तु कार्यकारणभावलक्षणापुरःसरो वस्त्वन्तरे वस्त्वन्तरोपचार इत्यर्थः / संवृति इति नालङ्कारान्तरताम् / सूक्ष्मगुणाद इति / सौम्यमित्युच्यते तत्तु यत्सूदमार्थस्य दर्शनमित्येवं लक्षितात् सौदम्याभिधानादर्थगुणात् सूक्ष्मार्थात् 15 प्रत्यक्षार्थाच्च स इङ्गिताकारलक्ष्योऽर्थोऽसूक्ष्मोऽप्रत्यक्षश्चेति सूक्ष्मं भिद्यते / दर्शनमित्यनेन हि प्रत्यक्षार्थत्वं सौक्ष्म्यगुणस्योपदर्शितम् सामाइइं इति / श्यामायते // 42 / रू? // ] सर्वस्माद् इति अनेकस्मात् / सर्वस्य इति / अनेकस्य / [ // 43 / 44 // ] . ___ यत्र पुनरमाकरणिके इति / यत्रोपमानादुपमेयं प्रतीयते सा समासोक्तिरिति ह्युक्तम् / तत्राप्राकरगिके प्राकरणिकधर्माध्यासेनाऽप्युपमानादुपमेयस्य प्रतीतिर्विवक्षितेति न 20 तल्लक्षणव्याघातः / समानमिति इति / यस्य हि धर्मिणोऽध्यासस्तेन किलाऽप्राकरणिकेनैव भवितव्यम् / तस्य चाध्यासे कुत एतदभिधातुं शक्यते इयं समाध्युक्तिरियं तु समासोक्तिरित्यभिप्रायः / एकत्र इति समाध्युक्तौ अध्यारोप्यस्य धर्मिणः प्रतीयमानतेत्यर्थः / अन्यत्र तु इति समासोक्तौ पुनरभिधीयमानतेत्यर्थः / दिवसादिभिः इति उपमेयभूतैः। // 45 // 46 // ] एवम् इति / यथा कार्यकारणयोर्गुणक्रियाविरोधे विषमस्तथा हीनस्याधिककार्य- 25 करणेऽधिकस्य स्वल्पमात्रस्याऽपि कार्यस्याकरणेऽपि विषमो भवति / एतेन भट्टरुद्रटोक्तं भेदान्तरचतुष्कमपि सङ्ग्रहीतमस्मिन्नुभये भेदचतुष्कस्यान्तर्भावसम्भवादित्यभिप्रायः रू?]। ततः कार्याद इति / ततः कुतश्चित् कार्यादेतोरित्यर्थः / [47.48.49.50.51 ॥स !]

Loading...

Page Navigation
1 ... 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550